Giáo trình Organ quyển 2 - Trường Cao đẳng Lào Cai

UBND TỈNH LÀO CAI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI

GIÁO TRÌNH NỘI BỘ
ORGAN – QUYỂN 2
NGÀNH: ORGAN

Lào Cai, năm 2019


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Giáo trình ORGAN hệ trung cấp 3 năm là bộ giáo trình do chủ trương thay đổi
phương thức đào tạo của trường Cao đẳng Lào Cai sau khi sáp nhập và chuyển bộ chủ
quản thuộc bộ LĐTBXH. Từ qui định học theo tiết nay học theo giờ và từ đặc thù một
học sinh trên một giảng viên nay theo nhóm 4 đến 5 học sinh trên một buổi học. Nắm
bắt sự thay đổi đó, Ban giám hiệu nhà trường đã chủ trương cho các khoa phòng và
trung tâm đào tạo rà sốt lại giáo trình một cách chi tiết và tiến hành soạn lại bộ giáo
trình mới thiết thực và thuận lợi nhất cho người dạy cũng như người học.
Với trách nhiệm mỗi giáo viên là một chủ biên hoặc thành viên trong nhóm chủ
biên, biên soạn lại bộ giáo trình mới nhằm khai thác kinh nghiệm thực tiễn qua quá trình
giảng dạy cũng như năng lực và sự nhiệt huyết trong đội ngũ giảng viên. Sự đa dạng
trong các giáo trình cũ đã làm cho cơng tác giảng dạy cũng như theo dõi quản lý thiếu
tính đồng bộ. Bởi vậy trong giáo trình mới yêu cầu các chương, phần, các dạng bài lý
thuyết cũng như thực hành phải theo một fom nhất định và có thời lượng tương đương
phù hợp với ngành nghề và thời gian đào tạo. Với mục đích và u cầu đó giáo trình
được tổng hợp từ rất nhiều sách và bài tập của rất nhiều tác giả trong cũng như ngoài
nước trên khắp thế giới từ thế kỷ 17. Việc tạo ra tính xuyên suốt cho người học theo thứ
tự cũng như trình độ từ dễ đến khó đều là kiến thức thực tiễn được giảng viên tích lũy
trên 20 năm giảng dạy đối với học sinh miền núi
Giáo trình này là tài liệu của khoa Văn hóa nghệ thuật cũng như trường Cao đằng

Lào Cai được biên tập phù hợp với chương trình đào tạo giai đoạn mới. Chỉ cho phép
lưu hành nội bộ và nghiêm cấm sao chép dưới mọi hình thức


LỜI GIỚI THIỆU

Organ là loại nhạc cụ điện tử được phát triển và cuối thập niên 80 của thế kỷ
trước. Nhờ có sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật nên Organ được số hóa tích
hợp hầu hết các loại âm sắc của khí nhạc trên thế giới. Bởi vậy khơng những nó có thể
dùng để độc tấu như các loại nhạc cụ thơng thường mà cịn cịn có thể chơi như một dàn
nhạc nhẹ thu nhỏ có cả phần đệm và phần giai điệu theo ý muốn. Nhờ có tính năng
phong phú đó mà Organ trở thành loại nhạc cụ phổ biến dùng cho hầu hết các loại hoạt
động âm nhạc chuyên nghiệp đến không chuyên trong đời sống tinh thần của toàn xã
hội.
Là loại đàn phát triển dựa theo cấu trúc đàn phím (Keyboad) nên việc học và sử
dụng đều dựa trên các loại bài học của đàn Piano cổ điển cùng như các bản nhạc chuyển
soạn sau này của giới làm nghề. Việc học, luyện tập và giáo trình cũng theo đó mà có
sự dịch chuyển thay đổi theo nhu cầu phát triển của xã hội.
Giáo trình Organ – quyển 2 áp dụng cho người hoạ ngành Organ năm thứ hai
tương ứng học kỳ III, học kỳ IV của khố học.
Nhờ có tính năng hiện đại và phương thức sử dụng rất quần chúng nên Organ
được chia các mức độ giáo trình học rất phong phú. Có thể từ bổ túc nghề đến các bậc
học sơ cấp, trung cấp và thậm chí cao đẳng đại học tùy theo nhu cầu và mức độ của
người học. Trong cuốn giáo trình này tác giả chỉ đề cấp đến mức độ đào tạo trung cấp
cơ bản nhất cho người mới bắt đầu vào học đàn Organ (hệ 3 năm). Bộ giáo trình sẽ được
chia nhỏ theo mỗi năm học theo thứ tự 1 – 2 – 3. Trong giáo trình 1 người học sẽ được
làm quen từ bài học cơ bản đơn giản nhất như tư tế ngồi hoặc đứng khi chơi đàn. Các
qui định về ngón tay và các thế bấm. Các bài tập kỹ thuật từ dễ đến khó nhằm giúp
người học có thể tự tin trong suốt q trình học. Đó cũng là mong muốn của tác giả
cuốn giáo trình này.

MỤC LỤC
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26

27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37

TÊN BÀI
Thuật ngữ âm nhạc thường dùng
Nhập môn
Gam không dấu hóa
Etude số 1
Etude số 2
Etude số 3
Etude số 4
Etude số 5
Etude số 6
Etude số 7
Etude số 8
Etude số 9
Etude số 10
Etude số 11
Etude số 12
Romance
Bài hát thiếu nhi

Con cu li
Hội làng
Chàng kị sĩ dũng cảm
Bài hát cổ nước Pháp
Người nông dân vui vẻ
Kèn volunka
Âm thanh của sự im lặng
Love story
The good father
Đám tang búp bê
Sonatin C
Khúc dạo đầu số 1
Sonatin C
Sonatin F
Dưới trười thu Hà nội
Hà Nội mùa thu
Trường làng tôi
Get out of here
Love somebody
Wont ya come out tonight

TÁC GIẢ

Xuân Hùng
Zéc - ny
Zéc - ny
Zéc - ny
Zéc – ny
Zéc - ny
Kha zi ep

Mi di ke
Be co vic
Zéc – ny
Zéc - ny
Gnhe xi na
Dân gian
Vê kê len
Bethoven
Get try
Su man
Trai cop xki
Su man
J.S Bach
Pon si mon
Fran sit lai
Nino ro ta
Trai cop xki
Clementi
J.S Bach
Bethoven
Bethoven
Phạm Tuyên
Vũ Thanh
Phạm Trọng Cầu
Kid ory bud scott
Gerald martin
Gerald martin

TRANG
5

6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20-21
22
23
24-25
26-27
28-29
30-31
32-33
34-35
36-37
38-39
40-41
42-48
49-53
54-57
58-66

67-68
69-70
71-72
73-74
75-76
77-78


NHỮNG THUẬT NGỮ ÂM NHẠC THƯỜNG DÙNG
A tempo
Acclerando
Adagio
Adagio non troppo
Adagio sostennuto
Allegramente
Allegetto
Allegro
Andangio cantabile
Andante
Adantino
Andantino cantabile
Avec grace et simplemente
Cantabile cantando
Con brio
Con espreeione
Crecs e rallent
Crescendo
Da capo al fine
Decsecs
Diminuendo

Dimin e rall
Dolce
Dolce legato
Grazioso
Moderato
Pedal
Tremolo
Vivace
Un poco
Poco rit
Smoothly
Poco csecs
Meno mosso
Molto

Trở lại tốc độ ban đầu
Nhanh dần
Chậm thong thả khoan thai
Không chậm quá
Chậm, thư thái
Vui sôi nổi
Hơi nhanh
Nhanh vui
Chậm rãi
Thong thả
Chầm chậm
Hơi chậm như hát
Duyên dáng đơn giản
Réo rắt, du dương
Có lửa, sinh khí

Với sự diễn cảm
To dần chậm lại
To dần
Đàn lại từ đầu đến Fine
Khẽ dần
Giảm dần
Giảm dần nhẹ dần rồi chậm lại
Dịu nhẹ êm
Dịu dàng liền tiếng
Duyên dáng
Vừa phải
Bàn đạp
Vê tiếng đàn
Hoạt bát sơi nổi
Hơn một chút
Hơi kìm lại
Êm dịu
Hơi mạnh thêm
Dần dần
Rất nhiều


Bài 1: Bài tập kỹ thuật
Ở trình độ 2 các bài tập kỹ thuật là sự nâng cao rõ rệt về khả năng sử dụng ngón
bẫm trên phím đàn.
Nhịp độ
Độ dài
Dấu hóa
Các thế tay khó quãng rộng
Tremolo

- Chơi đúng tư thế và các ngón tay:
Là việc hình thành và luyện tập giải phóng cơ thể hồn thiện theo qui định của
chuyên ngành. Các ngón tay phải mềm mại, có lực độ tương đương nhau và có độ linh
hoạt nhạy bén như nhau. Việc này đòi hỏi người dạy cũng như người học có thái độ
đúng đắn kiên trì. Say mê và khổ luyện. Các bài học kỹ thuật khó và thường khơ khan
(do giai điệu khơng hay, ngón khó chơi…) nhưng đây lại là cẩm nang cơ bản để người
học có thể tiếp cận và đi sâu vào chuyên ngành. Nói đúng hơn đây là chìa khóa quyết
định việc học tốt hay không khi bước vào học chuyện ngành. Việc này địi hỏi người
dạy phải có kinh nghiệm nhìn ra ưu nhược điểm của người học và đưa ra phương án sửa
chữa kịp thời. Tránh để lâu thành cố tật khơng sửa được sẽ ảnh hưởng đến q trình
thực hiện sau này.
- Biết chuyển thế linh hoạt và đúng:
Chuyển thế là dạng kỹ thuật thay đổi các ngón liên tục di chuyển trên một phần
hoặc tồn bộ phím đàn. Thơng qua phần học gam, người học hình thành cách chuyển
thế giữa ngón 1 và 3 cũng như 1 và 4 để có thể đưa ra phương án xếp ngón tay sao cho
hợp lý khi di chuyển trên nguyên tắc các ngón 1 và 5 hạn chế chơi trên hang phím đen.
Tùy theo mức độ thuận lợi của mỗi cá nhân mà việc chuyển thế cho giai điệu là không
duy nhất nên việc này người dạy cần rèn cho người học tính sáng tạo của họ. Đồng thời
biết đưa ra những đánh giá nhận xét đúng đắn để kịp thời uốn nắn sửa chữa cũng như
khích lệ động viên giúp cho việc tiếp thu hiệu quả nhất có thể.
- Biết tự sắp ngón cho giai điệu:
Do giai điệu phát triển nên câu nhạc có thể kéo dài, số lượng nốt lớn và cách xa
nhau nên với 5 đầu ngón tay cần phải có sự linh hoạt di chuyển. Muốn thể hiện được
giai điệu một cách chính xác và liên tục cần có sự sắp xếp ngón tay cho giai điệu một
cách khoa học và tỉ mỉ. Dựa trên sự di chuyển thuận lợi ưu việt của mỗi cá nhân mà
việc sắp ngón tay cũng có phần khác nhau. Cũng như trên, việc này cần có sự sáng tạo
của mỗi cá nhân theo khả năng thực hiện thuận lợi nhất. Do đó mà người dạy và người
học cùng thống nhất đưa ra phương án sắp xếp ngón tay sao cho chính xác và hiệu quả.

Trong phần học này ln nhắc nhở qui tắc ngón 1-5 ít sử dụng trên phím đen để người
học ghi nhớ thành kỹ năng.
- Đọc được nốt nhạc ở cả hai khóa Son và Fa:
Là phần học bắt buộc gắn liền suốt quá trình thao tác nên người dạy cần hình
thành cho người học khả năng ghi nhớ vị trí nốt thơng qua các tess thay đổi khóa nhạc
để nâng cao khả năng ghi nhớ cũng như sự phản ứng tức thời giúp cho việc ghi nhớ dễ
dàng hơn, hiệu quả hơn
- Bước đầu phân biệt được các dấu hiệu khác nhau giữa Legato – Non legato và
Stacato bằng tai nghe:
Các kỹ thuật này là dạng biểu hiện dùng để sử lý sắc thái sau này cho tác phẩm.
Mỗi dạng kỹ thuật có nhiều tương ứng khác nhau tùy theo yêu cầu và phong cách viết
nhạc của trường phái âm nhạc cũng như mỗi tác giả. Phần học này thường gắn liền với
các tác phẩm cổ điển và cũng xuyên suốt quá trình học cũng như chơ đàn của mỗi người.
Ở trình độ 1 việc phân biệt các kỹ thuật này địi hỏi tuy khơng cao lắm và nghiêng về
xu hướng phân biệt rạch ròi nhưng cũng là phần học rất quan trọng giúp người học hình
thành khả năng phân biệt các cách chơi đàn khác nhau.


Bài 2: Tiểu phẩm - Sonatin
Là các tác phẩm nhỏ thể hiện một nội dung ngắn, đơn giản và thường chỉ có một
chủ đề. Tiểu phẩm thường có kỹ thuật đơn giản khơng có tính đột biến. Tuy nhiên tiểu
phẩm là bài học đưa người học vào tư duy cảm xúc bởi có giai điệu đẹp. Là yếu tố hình
thành tư duy để học các tác phẩm lớn. Đồng thời cũng là nơi phô diễn các dạng kỹ thuật
đã được học một cách rõ nét nhất.
Thông thường tiểu phẩm hoặc Sonatin đều mang tính chất vui tươi, tình cảm và thiên
về màu sắc dân ca. Sắc thái thể hiện cũng vừa phải không ủy mị cũng như không quá
gay gắt đột biến. Hòa âm của thể loại này cũng thuần túy trong phạm vi cơ bản T-S-D.
Điều cần chú ý khi chơi thể loại này là cần có sự cảm nhận tinh tế hòa đồng với giai
điệu nên trước khi vào bài cần cho nghe trước để cảm nhận về phong cách cũng như ý
đồ tác phẩm. Điều quan trọng không thiếu nữa là cần giới thiệu về tác giả và thời điểm

tác phẩm ra đời sẽ cho người học nhận biết sâu sắc nhất có thể về tác phẩm mà mình sẽ
thực hiện.


Bài 3: tác phẩm chuyển soạn

Là loại bài học bắt buộc sử dụng bằng đàn Organ. Loại bài tập này mang tính
chất phơ diễn năng lực sử dung đàn Keyboad của mỗi người. Do đó người học cần được
trang bị đàn có tính năng tối thiểu đáp ứng được với bài học. Sự ghi nhớ của các cây
đàn hiện đại hiện nay đã làm cho khả năng diễn tấu và sử dụng đàn của đa số người học
giảm đi đáng kể do sự phát triển của khoa học kỹ thuật như đã nói ở phần giới thiệu.
Loại bài học này có những kiến thức cơ bản cần nắm rõ như:
- Nhạc đệm (Rhythm) và thơng số tempo của nó
- Âm sắc (Voice) và các tính chất tính năng của các nhạc cụ
- Hợp âm (Chords) và các thể đảo của chúng
Tác phẩm chuyển soạn là sự khoe mới của tác phẩm được trình diễn theo một
dạng đặc biệt mà trong đó chúng chỉ giữ lại chủ đề của tác phẩm để làm hạt nhân. Phần
cịn lại chính là khả năng diễn tấu và biến tấu của chủ đề. Do vậy với các bài học đầu
tiên người học cần hình thành đầu óc sáng tạo. Có năng lực ngẫu hứng và kỹ thuật đủ
để thể hiện tác phẩm thông qua sự cảm thụ của cá nhân. Bên cạnh đó là khả năng khai
thác sử dụng tốt cây đàn vào tác phẩm một cách hồn chỉnh. Có thể nói khi chơi tác
phẩm chuyển soạn là việc nói chuyện. giao tiếp với người nghe bằng cây đàn.


Bài 4: Nhạc Jazz

- Là thể loại nhạc có sự phức tạp nhất trong âm nhạc đương đại. Sự phức tạp thể
hiện từ ngón đánh đến hịa âm và các thủ pháp đảo nghịc phách một cách ngẫu hứng
nhưng rất chặt chẽ đã từ lâu là món ăn tinh thần cho nhiều tầng lớp trong xã hội.
jazz là một thể loại âm nhạc bắt nguồn từ cộng đồng người châu Phi ở Hoa Kỳ vào cuối

thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Jazz nổi lên ở nhiều nơi trên nước Mỹ với phong cách âm
nhạc độc lập phổ biến vào thời đó; liên kết bằng kết nối chung giữa âm nhạc Mỹ gốc
châu Âu và âm nhạc Mỹ gốc Phi với một xu hướng thiên về biểu diễn. Jazz có lịch sử
kéo dài hơn 100 năm, từ thời kỳ ragtime tới ngày nay, và rất khó để có thể định nghĩa
hoàn hảo. Jazz thường ứng tác, sử dụng polyrhythm (phức điệu), nhấn lệch
(syncopation) và nốt swing, cũng như những khía cạnh của hịa âm châu Âu, âm nhạc
đại chúng nước Mỹ, và các yếu tố âm nhạc châu Phi như nốt blue và ragtime. Jazz lan
ra khắp thế giới, nó hiện diện tại mọi nền văn hóa âm nhạc quốc gia, vùng, và khu vực,
nảy sinh ra nhiều phong cách riêng biệt. New Orleans jazz khởi đầu vào đầu thập niên
1910, kết hợp đội hình brass band quân đội, điệu quadrille, biguine, ragtime và blues
với ứng tác phức điệu tập thể. Thập niên 1930, swing big band, Kansas City jazz, và
Gypsy jazz là những phong cách nổi trội. Bebop xuất hiện vào thập niên 1940, đưa jazz
từ thứ âm nhạc đại chúng nhảy nhót thành "âm nhạc của nhạc công", với nhịp độ nhanh
và ứng tác dựa trên hợp âm. Cool jazz phát triển vào cuối thập niên 1940, giới thiệu loại
âm nhạc bình tĩnh và mượt mà hơn với những dòng giai điệu dài. Thập niên 1950 chứng
kiến sự nổi lên của free jazz, khi nhạc công chơi nhạc mà không cần beat hay cấu trúc
nào, và hard bop, mang theo ảnh hưởng từ rhythm and blues, nhạc Phúc âm, và blues,
đặc biệt ở cách chơi piano và saxophone. Modal jazz ra đời cũng vào những năm 1950,
sử dụng mode làm cơ sở của cấu trúc âm nhạc và ứng tác. Jazz-rock và jazz fusion xuất
hiện vào cuối thập niên 1960 - đầu 1970, kết hợp ứng tác jazz với phần nhịp (rhythm),
nhạc cụ điện và âm thanh được khuếch đại của rock. Thập niên 1980, smooth jazz trở
nên thành cơng, có được nhiều lượt phát trên radio cũng như sự chú ý từ đại chúng.


Phần phụ lục:
1; Bài tập kỹ thuật


ETUDE 1

ETUDE 5


ETUDE 6


ETUDE 7


ETUDE 8


ETUDE 9


ETUDE 10


ETUDE 11


ETUDE 12


2: Tiểu phẩm - Sonatin
ROMANCE