Luận văn Thạc sĩ Biện pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHỊNG

TRẦN THỊ DIỆU LINH

BIỆN PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI PHƯỜNG HỒNG VĂN THỤ,
QUẬN HỒNG BÀNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

HẢI PHÒNG - 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHỊNG

TRẦN THỊ DIỆU LINH

BIỆN PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI PHƯỜNG HỒNG VĂN THỤ,
QUẬN HỒNG BÀNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ : 8310110

Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Thị Minh Tiệp

HẢI PHÒNG - 2021


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan về đề tài nghiên cứu trong luận văn là cơng trình
khoa học của riêng cá nhân tôi. Nghiên cứu này chưa được sử dụng trong các
cơng trình đã cơng bố. Thơng tin, tài liệu trong luận văn được trích dẫn và ghi
rõ nguồn gốc.Tài liệu tham khảo và nội dung trích dẫn đảm bảo sự đúng đắn,
chính xác, trung thực và tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Hồng Bàng, ngày

tháng 5 năm 2021

Tác giả

Trần Thị Diệu Linh


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong q trình hồn thành luận văn này, bản thân tôi đã luôn cố gắng,
nỗ lực hết sức, áp dụng các kiến thức được đào tạo trong quá trình học tập

đồng thời tơi đã nhận được sự quan tâm hướng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của
nhiều cá nhân, tập thể trong và ngồi trường.
Đầu tiên tơi xin chân thành cảm ơn đến các thầy, cô giáo là giảng viên
của Trường Đại học Hải Phòng, giảng viên Khoa quản lý kinh tế đã truyền đạt
những kiến thức nền tảng, hướng dẫn chi tiết cách làm để tơi có thể hồn
thành đề tài luận văn.
Đặc biệt tơi xin trân thành cảm ơn TS. Bùi Thị Minh Tiệp đã luôn động
viên, tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt thời gian nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Đồng thời tơi xin gửi lời cảm ơn tới Các phòng ban của các đơn vị kết
hợp thực hiện nghiệp vụ với Tài chính - Phường Hồng Văn Thụ trong cơng
tác thu, chi ngân sách nhà nước tại phường đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho tơi để hồn thành luận văn này.
Một lần nữa tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc về những sự giúp đỡ này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hồng Bàng, ngày

tháng

năm 2021

Tác giả

Trần Thị Diệu Linh


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ii
MỤC LỤC.............................................................................................................iii
DANH TỪ ĐƯỢC VIẾT TẮT .............................................................................vi
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ...................................................................vii
MỞ ĐẦU................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NSNN CẤP PHƯỜNG ..........4
1.1. Khái quát về NSNN.........................................................................................4
1.1.1. Khái niệm NSNN..........................................................................................4
1.1.2. Chức năng, vai trò của NSNN ......................................................................4
1.1.3. Quản lý ngân sách nhà nước .........................................................................4
1.1.4. Hệ thống NSNN và phân cấp quản lý NSNN ...............................................5
1.2. Quản lý ngân sách Nhà nước cấp phường .......................................................7
1.2.1. Khái niệm quản lý NSNN cấp phường .........................................................7
1.2.2. Nội dung quản lý NSNN...............................................................................7
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu - chi NSNN.....................................11
1.3.1. Nhân tố khách quan ....................................................................................11
1.3.2. Nhân tố chủ quan ........................................................................................12
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THU - CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI
PHƯỜNG HOÀNG VĂN THỤ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 ................................15
2.1. Vài nét về kinh tế - xã hội Phường Hoàng Văn Thụ và cơ quan quản lý
NSNN phường.....................................................................................................15
2.1.1. Tổng quan về phường Hoàng Văn Thụ ......................................................15
2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội phường Hoàng Văn Thụ giai đoạn 2015 – 2020 .16
2.1.3. Tổ chức bộ máy của phường.......................................................................19
2.2. Thực trạng quản lý thu - chi NSNN phường Hồng Văn Thụ..................23
2.2.1. Thực trạng cơng tác lập dự toán ngân sách phường ...............................23


iv

2.2.2. Thực trạng công tác thu NS .....................................................................24
2.2.2. Thực trạng công tác chi NS......................................................................29
2.2.3. Thực trạng cân đối NS ................................................................................33
2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý NS phường Hồng Văn Thụ..........41
2.3.1. Cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện dự toán thu - chi ngân sách nhà nước
tại phường.............................................................................................................41
2.3.2. Những kết quả đạt được..............................................................................42
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI PHƯỜNG HOÀNGVĂN THỤ, QUẬN
HỒNG BÀNG......................................................................................................47
3.1. Định hướng phát triển thành phố Hải Phòng và quận Hồng Bàng ...........47
3.1.1. Định hướng phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2025 ......................47
3.1.2. Định hướng phát triển kinh tế quận Hồng Bàng đến năm 2025 ...........48
3.2. Mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu phát triển kinh tế - xã
hội phường Hoàng Văn Thụ giai đoạn 2020-2025 ..............................................49
3.2.1. Dự báo tình hình .........................................................................................49
3.2.2. Một số chỉ tiêu chủ yếu ...............................................................................50
3.2.3. Nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu...................................................................51
3.2.4. Mục tiêu quản lý thu -chi ngân sách nhà nước trong quá trình phát triển kinh
tế - xã hội của Phường Hoàng Văn Thụ- Quận Hồng Bàng - TP Hải Phòng giai
đoạn đến năm 2025...............................................................................................54
3.3. Biện pháp hoàn thiện quản lý NSNN tại phường hoàng Văn Thụ, quận Hồng
Bàng......................................................................................................................54
3.3.1. Nâng cao chất lượng dự tốn thu ngân sách trên địa bàn phường.........54
3.3.2. Hồn thiện công tác quản lý thu - chi ngân sách.........................................55
3.3.3. Hồn thiện cơng tác quyết tốn thu-chi ngân sách và tăng cường kiểm tra,
thanh tra ................................................................................................................58
3.3.4. Nâng cao trình độ, năng lực cán bộ quản lý ngân sách ...............................60

v

3.3.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thu - chi ngân sách
Nhà nước trên địa bàn Phường .............................................................................61
3.3.6. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra với hoạt động thu-chi ngân sách
Nhà nước trên địa bàn phường..............................................................................62
3.3.7. Tăng cường mối quan hệ hợp tác, phối hợp giữa các cơ quan trong bộ máy
quản lý NS của phường với cấp quận ...................................................................63
KẾT LUẬN ..........................................................................................................65
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................67


vi

DANH TỪ ĐƯỢC VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Giải trình

NS

Ngân sách

NSNN

Ngân sách nhà nước

GD

Giáo dục

KBNN

Kho bạc nhà nước

KT

Kinh tế

DN

Doanh nghiệp

UBND

Ủy ban nhân dân

YT

Y tế

XDCB

Xây dựng cơ bản

TNCN

Thu nhập cá nhân

ANQP

An ninh, quốc phòng


vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU

Số hiệu

Tên bảng, biểu, sơ đồ

Trang

1.1

Hệ thống NSNN ở Việt Nam

5

2.1

Cơ cấu bộ máy tổ chức của UBND phường Hoàng Văn Thụ

20

2.1

Tổng hợp thu Ngân sách phường giai đoạn 2015 - 2020

26

2.2

Tổng hợp chi Ngân sách phường giai đoạn 2015 - 2020

30

2.3

Cân đối quyết toán Ngân sách địa phương năm 2015-2020

35


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu
Nước ta hiện nay đang đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, đổi mới
toàn diện đất nước, nền kinh tế liên tục tăng trưởng qua các năm và đạt được
nhiều thành tựu quan trọng. Để đạt được những thành tựu đó khơng thể khơng
kể đến sự đóng góp to lớn của hệ thống ngân sách nhà nước (NSNN). Ngân
sách nhà nước là khâu quan trọng của tiến trình đổi mới trong lĩnh vực tài
chính - tiền tệ. Ngân sách nhà nước là nguồn tài chính đảm bảo chi tiêu của
Nhà nước, công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế đảm bảo tính ổn định và phát
triển. Do đó, tăng cường quản lý Ngân sách Nhà nước, sử dụng tiết kiệm, hiệu
quả Ngân sách là nhiệm vụ then chốt, cấp bách để góp phần phát triển kinh tế
- xã hội.
Trong hệ thống NSNN, ngân sách xã phường là một bộ phận cấu thành

NSNN, là cơng cụ để chính quyền địa phương thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý kinh tế xã hội, an ninh quốc
phịng giải quyết được những vấn đề bức thiết của xã hội trên địa bàn.
Nhà nước ta đã không ngừng cải cách, đổi mới hệ thống NSNN cho
phù hợp với nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa mà Đảng
ta đã đề ra và thông lệ quốc tế nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, giữ vững an ninh tài chính quốc gia, thúc đẩy hội
nhập kinh tế quốc tế. Phường Hoàng Văn Thụ là một phường thuộc trung tâm
thành phố.Trên địa bàn phường chủ yếu là các hộ kinh doanh, trong đó có một
số mặt hàng tiêu thụ đặc biệt như: nước hoa, mĩ phẩm... Trong giai đoạn từ
năm 2015 – 2020 trên địa bàn phường đã có những giải pháp tích cực trong
phương thức quản lý NS từ phường đến các tổ dân phố. Việc quản lý sử dụng
nguồn kinh phí NS trong các cơ quan, đơn vị đúng quy định. Tuy nhiên, công
tác quản lý và sử dụng nguồn kinh phí NSNN trên địa bàn phường cịn có
những hạn chế trong phân bổ dự tốn, chấp hành và quyết toán NSNN; Một
số nội dung chi tiêu NS cịn chưa đảm bảo, lãng phí trong chi tiêu hội nghị,


2

Thủ trưởng các đơn vị được giao quyền tự chủ trình độ quản lý tài chính có
lúc, có việc cịn hạn chế. Chính vì một số lý do trên tơi đã lựa chọn đề tài
“Biện pháp hồn thiện cơng tác quản lý ngân sách nhà nước tại Phường
Hoàng Văn Thụ, Quận Hồng Bàng, Thành phố Hải Phòng”.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+, Nghiên cứu tổng quan hệ thống cơ sở lý luận thực tiễn về quản lý thu
chi NSNN cấp phường.
+, Phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác quản lý thu, chi NSNN tại
phường Hoàng văn Thụ, Hồng bàng, Hải Phịng giai đoạn 2015 - 2020. Từ đó

tìm ra những hạn chế trong công tác quản lý thu, chi NS trên địa bàn phường;
nguyên nhân chủ quan, khách quan của những hạn chế đó.
+, Đề xuất một số biện pháp góp phần hồn thiện quản lý thu - chi ngân
sách Nhà nước tại phường Hoàng Văn Thụ, quận Hồng Bàng, Hải Phịng.
- Mục đích nghiên cứu:
Phân tích, đánh giá một cách khách quan, khoa học, tìm ra các biện pháp
có căn cứ phù hợp với thực trạng để hồn thiện công tác quản lý ngân sách
nhà nước tại phường Hồng văn Thụ, quận Hồng Bàng, Hải Phịng giai đoạn
2015 - 2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
Hoạt động quản lý ngân sách nhà nước tại phường Hồng Văn Thụ,
Quận Hồng Bàng, Hải Phịng.
- Phạm vi nghiên cứu:
UBND phường Hoàng Văn Thụ, Quận Hồng Bàng, Hải Phòng giai
đoạn từ năm 2015-2020. Phương hướng, đề xuất đến năm 2025.
4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tài liệu thực hiện đề tài
- Áp dụng phương pháp thống kê kinh tế, đồng thời phân tích và tổng
hợp, ngồi ra còn sử dụng một số phương pháp như: phân tích, so sánh, dự
báo, chuyên gia.


3

- Phương pháp thu thập số liệu:nguồn số liệu thứ cấp qua việc trực tiếp
thu thập từ các báo cáo quyết tốn NS phường Hồng Văn Thụ, Quận Hồng
Bàng, Hải Phòng của các năm từ 2015 - 2020 và các tài liệu lý luận liên quan
đến NS và quản lý NS.
- Phương pháp xử lý số liệu: Phương pháp hệ thống, thống kê để xử lý và
phân tích số liệu nhằm thấy được nguyên nhân để đưa ra các giải pháp khắc

phục hạn chế và hướng hoàn thiện mà đề tài đề ra.
5. Kết cấu đề tài
Ngoài Lời mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Danh mục từ viết tắt, Danh mục
bảng, biểu, Danh mục tài liệu tham khảo và Mục lục, luận văn chia thành ba
chương với các nội dung cụ thể như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý ngân sách nhà nước cấp phường
Chương 2. Thực trạng công tác quản lý ngân sách nhà nước tại phường
Hồng Văn Thụ, Quận Hồng Bàng, Hải Phịng
Chương 3. Một số biện pháp hồn thiện cơng tác quản lý ngân sách
nhà nước tại phường Hoàng Văn Thụ, Quận Hồng Bàng, Hải Phòng.


4

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NSNN CẤP PHƯỜNG
1.1. Khái quát về NSNN
1.1.1. Khái niệm NSNN
Ở Việt Nam, theo quy định tại Điều 1 Luật NSNN số 01/2002/QH11 ngày
16/12/2002 thì: “Ngân sách Nhà nước là tồn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước
đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một
năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”. [8]
1.1.2. Chức năng, vai trò của NSNN
+ Chức năng phân phối: Chia các nguồn lực tài chính cho các đơn vị sử
dụng. Cụ thể là một số khoảnchi cho bộ máy quản lý Nhà nước: cho lực lượng
quân đội;công an; cho công tác văn hoá; giáo dục; y tế;bảo trợ xã hội; chi cho
đầu tư xây dựng phát triển v.v...
+ Chức năng giám đốc: Giám sát, kiểm tra nhằm bảo đảm NSNN
thường xuyên cân đối và thực hiện điều hành NSNN khi các khoản thu - chi
NSNN khơng đảm bảo.
- Vai trị của NSNN:

NSNN có nhiệm vụ đặc biệt trong hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh,
quốc phòng và đối ngoại. NSNN là công cụ của nhà nước trong từng giai đoạn
nhất định như: khai thác, huy động các nguồn thu, đảm bảo yêu cầu thu - chi của
Nhà nước theo kế hoạch, quản lý, điều tiết theo sự phát triển kinh tế - xã hội.
1.1.3. Quản lý ngân sách nhà nước
Quản lý nhà nước đối với NSNN là quá trình sử dụng NSNN như là
công cụ để quản lý và điều hành nền kinh tế, hướng các quan hệ kinh tế phát
triển theo định hướng của Nhà nước, mặt khác kích thích kinh tế phát triển,
tạo lập, bồi dưỡng nguồn thu cho ngân sách và sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm
các khoản chi ngân sách, bảo đảm sự cân đối tích cực thu - chi ngân sách,
giảm bội chi ngân sách. Quản lý NSNN ảnh hưởng đến từng cấp từ trung
ương đến địa phương. Do vậy các nguyên tắc quản lý NSNN cũng như cơ chế
chính sách trong quản lý NSNN cần được nghiên cứu nghiêm túc, khoa học,


5

dân chủ và xem xét trong các mối quan hệ thì khi thực hiện quản lý NSNN
mới mang lại hiệu quả cao.
1.1.4. Hệ thống NSNN và phân cấp quản lý NSNN
1.1.4.1. Hệ thống NSNN ở Việt Nam
Theo quy định của Luật ta có sơ đồ phân cấp NSNN như sau:
NSNN
NSNN

Ngân
Ngânsách
sáchTrung
TrungƯơng
Ương

Ngân
Ngânsách
sáchtỉnh,
tỉnh,thành
thành
phố
trực
thuộc
Trung
phố trực thuộc Trung
Ương
Ương

Ngân
Ngânsách
sáchĐịa
Địaphương
phương

Ngân
Ngânsách
sáchhuyện,
huyện,quận,
quận,
thị
xã,
thành
phố
thuộc

thị xã, thành phố thuộc
tỉnh
tỉnh

Ngân
Ngânsách
sáchxã,
xã,
phường,
thị
phường, thị
trấn
trấn

Sơ đồ 1.1: Phân cấp NSNN ở Việt Nam
NSNN là tổng thể ngân sách củaTrung ương và các địa phương
(NSĐP). NSĐP bao gồm NS của đơn vị hành chính các cấp có HĐND và
UBND, NSĐP hiện cân đối các khoản thu và các khoản chi của Nhà nước tại
cấp mình thực hiện điều tiết các khoản thu - chi của Nhà nước, cùng NS
Trung ương thực hiện vai trò của NSNN, điều tiết vĩ mô nền kinh tế và đảm
bảo an sinh xã hội. Từ quá trình thu các khoản thuế theo quy định và sử dụng
các nguồn quỹ NS, thực hiện điều tiết việc chi tiêu, NSĐP giúp điều chỉnh cơ
cấu kinh tế của đơn vị, định hướng đầu tư, sản xuất kinh doanh trên địa
bàn.Theo quy định của Luật tổ chức HĐND và UBND hiện hành, NSĐP bao
gồm: NS cấp tỉnh, NS cấp huyện và NS cấp xã (phường).
1.1.4.2. Phân cấp quản lý NSNN
Phân định phạm vi, quyền hạn, nhiệm vụ của các cấp trong quản lý ngân


6

sách nhằm xác định được các nguồn thu, nhiệm vụ chi một cách cụ thể giúp cho
từng cấp duy trì và phát triển hoạt động của cấp mình một cách hiệu quả phục vụ
các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước.
1.1.4.3.Nội dung thu - chi NSNN
*Khái niệm thu ngân sách: là hệ thống những quan hệ kinh tế giữa
nhà nước và xã hội phát sinh trong quá trình nhà nước huy động các nguồn tài
chính để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung của nhà nước nhằm thoả mãn
các nhu cầu chi tiêu của nhà nước. [8]
*Khái niệm chi ngân sách: là hoạt động phân phối và sử dụng quỹ
NSNN theo những trình tự và thủ tục luật định, trên cơ sở dự tốn chi NSNN
đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, nhằm thực hiện các
chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước. [8]
- Các nhiệm vụ chi trong ngân sách nhà nước: [4]
(1) Chi thường xuyên: nhiệm vụ chi khơng có trong đầu tư và được
thực hiện thường xuyên để giúp thực hiện các hoạt động của các cấp chính
quyền .
Các nội dung chi thường xuyên:
+ Chi về chủ quyền quốc gia: khoản kinh phí mà các cấp chính quyên
cần phải sử dụng để bảo vệ chủ quyền quốc gia, đặc biệt đối với các lĩnh vực
quốc phịng, an ninh, ngoại giao,…
+ Chi phí cho các hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội để nâng cao đời
sống tinh thần cho nhân dân.
(2) Chi đầu tư phát triển: Tồn bộ kinh phí dùng để đầu tư tăng thêm
tài sản, bao gồm:
+ Chi mua sắm thiết bị, công cụ và máy móc.
+ Chi xây dựng mới và sửa chữa cơng sở, đường sá, hồn thiện hạ tầng đơ thị.
+ Chi cho việc thành lập doanh nghiệp Nhà nước, chung vốn vào các
công ty, các đơn vị, tổ chức sản xuất kinh doanh.
+ Các chi phí chuyển nhượng đầu tư.

7

+ Những chi phí đầu tư từ các cấp chính quyền dưới hình thức cho vay
ưu đãi hoặc trợ cấp cho những đối tượng kinh tế công hay tư để thực hiện các
nhiệm vụ nhằm thực hiện chính sách phát triển kinh tế của Nhà nước.
1.2. Quản lý ngân sách Nhà nước cấp phường
1.2.1. Khái niệm quản lý NSNN cấp phường
Quản lý NSĐP là việc dùng những công cụ, biện pháp tổng hợp để huy
động một phần nguồn tài chính, hình thành quỹ NS của địa phương và thực
hiện điều tiết, sử dụng quỹ đó một cách hợp lý, có hiệu quả nhằmhoàn thành
các nhiệm vụ của Nhà nước giao cho địa phương.
1.2.2. Nội dung quản lý NSNN [1]
a. Lập dự tốn NS
u cầu chính của việc lập dự tốnngân sách là nhằm tính tốn chính
xác NS trong kỳ kế hoạch, theo khoa học và áp dụng thực tiễn các chỉ tiêu thu
- chi của NS trong năm.
+ Dự toán NS được xây dựng trên cơ sở kế hoạch phát triển kinh tế, xã
hội và có tính khả thi với thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.
+ Dự tốn NS phải đáp ứngcác mục tiêu chính sách tài chính địa phương
trong thời kỳ và yêu cầu của Luật NSNNnhư: cáchhuy động các nguồn thu, thứ
tự và điều tiết các nội dung chi tiêu.
- Căn cứ lập dự toán NS:
+ Nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, quốc phịng - an ninh
của Đảng và Chính quyền địa phương trong năm và những năm tiếp theo.
+ Căn cứ vào các kết quả đã xem xét, phân tích, đánh giá từ việc thực
hiện kế hoạch NS của các năm trước, đặc biệt là của năm báo cáo.
+ Dựa trên các quy định về Luật ngân sách nhà nước.
- Quy trình lập dự tốn NSĐP : [4]

+ Giai đoạn 1: hướng dẫn lập dự toán NS và thông báo số kiểm tra:
trước ngày 31/5 Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về việc xây dựng kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán NSNN năm sau; Trước ngày 10/6


8

Bộ Tài chính ban hành Thơng tư hướng dẫn lập dự tốn NSNN và thơng báo
số kiểm tra về dự toán NSNN cho các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương và UBND các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương; UBND cấp tỉnh tiếp tục hướng dẫn và thông báo số kiểm
tra về dự toán NS cho các đơn vị trực thuộc và UBND cấp quận; UBND cấp
quận tiếp tục hướng dẫn và thơng báo số kiểm tra về dự tốn NS cho phường.
+ Giai đoạn 2: Lập và thảo luận dự tốn NS:
Các cấp chính quyền dựa vào hướng dẫn và số kiểm tra bắt đầu lập dự
toán thu - chi NS trong quyền hạn của cấp mình, sau đó báo cáo cơ quan quản
lý cấp trên trực tiếp. Đơn vị dự toán cấp I xem xét, tổng hợp, lập dự tốn tổng
thể báo cáo cơ quan tài chính, kế hoạch và đầu tư cùng cấp trước ngày 20/7
kèm theo bản thuyết minh chi tiết căn cứ tính tốn từng khoản thu - chi; Cơ
quan Tài chính các cấp tổ chức làm việc để bàn về dự toán NS với cáccơ quan,
đơn vị cùng cấp và UBND, cơ quan tài chính cấp dưới (đối với năm đầu của
thời kỳ ổn định NS); Cơ quan, đơn vị cấp trên phải tổ chức làm việc để bàn về
dự toán với các đơn vị dự tốn NS trực thuộc trong q trình lập dự toán.
+ Giai đoạn 3: Quyết định phân bổ, giao dự toán:
Sau khi nhận được quyết định giao nhiệm vụ thu - chi NS của UBND
cấp trên, UBND phường trình HĐND cùng cấp quyết định dự toán và phương
án phân bổ dự toán NS phường, đảm bảo dự toán NS phường được quyết định
trước ngày 31/12 năm trước.
b. Chấp hành NSNN
- Chấp hành thu ngân sách quy định như sau:

+ Chỉ có cơ quan tài chính, cơ quan thuế, cơ quan hải quan và cơ quan
khác được giao nhiệm vụ thu NS (gọi chung là cơ quan thu) được tổ chức thu
ngân sách.
+ Cơ quan thu kết hợp với các cơ quan Nhà nước hữu quan tổ chức thu
đúng pháp luật; Chịu sự chỉ đạo, kiểm tra của UBND và sự giám sát của
HĐND về nhiệm vụ thu NSĐP; Phối hợp với UBMTTQ Việt Nam và các tổ
chức đoàn thể tuyên truyền, vận động tổ chức, cá nhân chấp hành nghĩa vụ


9

nộp ngân sách theo quy định của Luật NS và các quy định khác của Pháp luật.
- Chấp hành chi NS: [9]
+Sau khi UBND giao dự toán chi NS cho các đơn vị sử dụng NS trực
thuộc theo các nguyên tắc được quy định .
Dự toán chi thường xuyên cho đơn vị sử dụng NS được phân bổ theo
từng loại của nhiệm vụ chi và ngành kinh tế.
+ Chi thường xuyên NS phường: Chi cho các hoạt động sự nghiệp kinh
tế của Nhà nước; Chi cho hoạt động hành chính Nhà nước; Chi cho quốc
phòng - an ninh và trật tự an toàn xã hội; Chi khác.
+ Chi đầu tư phát triển: đảm bảo trình tự đầu tư và xây dựng bao gồm
các tài liệu thiết kế, dự toán đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cấp có
thẩm quyền quy định; Đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng NS hoặc người
được ủy quyền quyết định chi; Trường hợp sử dụng vốn, kinh phí NS để đầu
tư XDCB, mua sắn trang thiết bị, phương tiện làm việc và các công việc khác
phải qua đấu thầu hoặc thẩm định giá thì phải tổ chức đấu thầu hoặc thẩm
định giá theo quy định của pháp luật.
c. Quyết toán NS
- Số liệu quyết toán NS:
+ Số quyết toán thu NS là số thu đã được thực nộp hoặc hạch toán thu

NS qua kho bạc Nhà nước.
+ Số quyết toán chi NS là số chi đã được thanh toán hoặc đã hạch toán
chi theo quy định tại Điều 62 của Luật NSNN và các khoản chi chuyển nguồn
sang năm sau để chi tiếp theo quy định tại khoản 2 Điều 66 của Nghị định
60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 của Chính phủ
d. Xét duyệt, phê chuẩn quyết tốn NS phường [20]
- Quy trình xét duyệt :
+ Đơn vị dự toán cấp IV lập báo cáo quyết toán theo chế độ quy định
và gửi đơn vị dự toán cấp trên.
+ Đơn vị dự toán cấp trên xét duyệt quyết tốn và thơng báo kết quả xét


10

duyệt cho các đơn vị cấp dưới trực thuộc. Các đơn vị dự toán cấp trên là đơn
vị dự toán cấp I, phải tổng hợp và lập báo cáo quyết tốn năm của đơn vị
mình và báo cáo quyết tốn của các đơn vị dự toán cấp dưới trực thuộc, gửi
cơ quan tài chính cùng cấp.
+ Cơ quan tài chính cùng cấp thẩm định quyết toán năm của các đơn vị
dự toán cùng cấp, xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý
sai phạm trong quyết tốn của đơn vị dự tốn, ra thơng báo thẩm định quyết
toán gửi đơn vị dự toán. Trường hợp đơn vị dự toán cấp I đồng thời là đơn vị
sử dụng NS, cơ quan tài chính duyệt quyết tốn và thơng báo kết quả xét
duyệt quyết tốn cho đơn vị dự tốn cấp I.
- quy trình thẩm định:
+ Mẫu, biểu váo cáo quyết tốn năm của NSNN nói chung và NS xã
phường nói riêng thực hiện theo chế độ kế toán Nhà nước và các văn bản
hướng dẫn của Bộ Tài chính.
+ Ban Tài chính xã phường lập quyết tốn thu - chi NS cấp xã phường
trìnhUBND xã phường xem xét gửi phịng tài chính cấp quận; Đồng thời

UBND phường trình HĐND phường phê chuẩn. Sau khi được HĐND phường
phê chuẩn, UBND phường báo cáo bổ sung, quyết toán NS gửi phịng tài chính
cấp quận.
+ Phịng tài chính cấp quận thẩm định quyết toán thu - chi NS phường.
- Nội dung duyệt quyết toán năm đối với đơn vị dự toán: Xét duyệt
từng khoản thu, chi phát sinhtại đơn vị, các khoản thu phải đúng pháp luật,
pháp lệnh thuế, pháp lệnh phí, lệ phí và các chế độ thu khác của Nhà nước;
Các khoản chi phải đảm bảo các điều kiện chi quy định, thu - chi phải hạch
toán theo đúng chế độ kế toán, đúng mục lục NSNN, đúng niên độ NS;
Chứng từ thu - chi phải hợp pháp. Sổ sách và báo cáo quyết toán phải khớp
với chứng từ và khớp với số liệu của kho bạc Nhà nước.
e. Cơng tác kiểm tra, thanh tra, kiểm tốn NS
- Kiểm tra, thanh tra, kiểm đảm bảo cho việc sử dụng ngân sách đúng


11

pháp luật, đảm bảo việc sử dụng kinh phí đóng góp của Nhân dân theo đúng
chỉ tiêu kế hoạch, giảm gánh nặng cho người dân, người chịu thuế.
- Công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán NS được thực hiện bởi nhiều
cơ quan. Tuy nhiên người chịu trách nhiệm chính là thủ trưởng các đơn vị dự
toán phải tự kiểm tra đối chiếu kịp thời với chính sách chế độ về quản lý NS
để đảm bảo vệc thu - chi đúng chính sách, chế độ quy định. Các Bộ, các đơn
vị dự toán cấp trên chịu trách nhiệm kiểm tra việc chấp hành các chế độ thu chi và quản lý NS, quản lý tài sản Nhà nước của các đơn vị trực thuộc và
hướng dẫn các đơn vị này thực hiện việc kiểm tra trong đơn vị mình. Cơ quan
tài chính, cơ quan thu NS, cơ quan kho bạc Nhà nước có trách nhiệm tổ chức
thực hiện chế độ kiểm tra thường xuyên, định kỳ đối với các đơn vị, cá nhân
có nghĩa vụ thu nộp NS, đơn vị sử dụng NS các cấp.
- Thanh tra tài chính có nhiệm vụ thanh tra việc chấp hành thu - chi và
quản lý NS, quản lý tài sản Nhà nước của các tổ chức và cá nhân.

- Kiểm toán Nhà nước có nhiệm vụ xác định tính đúng đắn, hợp pháp
của báo cáo quyết toán NS các cấp và đơn vị dự tốn. Kết quả kiểm tốn được
báo cáo trước Chính phủ, Quốc hội và thực hiện trước khi Quốc hội, HĐND
phê chuẩn quyết toán NS. [16]
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thu - chi NSNN
1.3.1. Nhân tố khách quan
- Thể chế tài chính.
Thể chế tài chính là căn cứ để xác định mức độ, đối tượng, nhiệm vụ
của cơ quan nhà nước trong quản lý thu, chi ngân sách. Thể chế tài chính có
tác động lớn đến hiệu quả quản lý thu chi ngân sách nhà nước trên một địa
bàn nhất định, do vậy thể chế cần đảm bảo tính đúng đắn và phù hợp.
- Q trình phát triển kinh tế và thay đổi thu nhập
+ Khi trình độ kinh tế phát triển, thu nhập bình quân của người dân
được tăng lên thì nguồn thu của ngân sách nhà nước cũng được cải thiện lúc


12

này các chính sách định mức kinh tế - tài chính, chi tiêu ngân sách có sự thay
đổi phù hợp. Trình độ, mức sống người dân ở mức cao thì việc thu thuế là dễ
dàng và ngược lại trình độ và mức sống thấp thì việc thu thuế sẽ gặp phải nhiều
khó khăn.
+ Phân cấp quản lý NSĐP phù hợp nhằm tăng được tính tự chủ của địa
phương, chủ động kinh phí duy trì, phát triển hoạt động của các cấp chính
quyền địa phương đồng thời phát huy được các thế lợi của từng vùng, từng
đơn vị; cho phép quản lý và điều hành tốt hơn, duy trì mối quan hệ giữa các
cấp chính quyền cũng như mối quan hệ giữa các cấp ngân sách được tốt hơn.
+ Chính sách tiền tệ: là phát huy quyền lợi cho nhân dân, mục tiêu này
là sự tổng hợp của các mục tiêu giá cả ổn định; Lãi suất ổn định; Việc làm và
thu nhập cao; KT tăng trưởng; Thị trường tài chính và các tổ chức tài chính

ổn định; Thị trường ngoại hối ổn định.
+ Chính sách thu nhập: Chính sách này đảm bảo tiền lương và thu nhập
cho mọi đối tượng lao động nhằm đảm bảo an sinh xã hội, khi nền kinh tế có sự
biến động như suy thối hoặc lạm phát.
+ Chính sách KT đối ngoại: gồm kiểm sốt tỷ giá ngoại hối, kiểm soát
ngoại thương, thuế quan, trợ cấp xuất khẩu…
- Tác động từ lãnh đạo quản lý:
Khi lãnh đạo các cấp chủ động bám sát nguồn thu, chủ động xây dựng
kế hoạch thực hiện quản lý thu thuế hợp lý đảm bảo việc đăng ký thuế, kê
khai thuế, tính thuế, theo dõi nộp thuế; thanh tra thuế; xử phạt … thì nguồn
thu sẽ triệt để ở từng địa phương.
1.3.2. Nhân tố chủ quan
- Cán bộ lãnh đạo thay đổi, luân chuyển nên việc nắm vững đặc điểm
của NSNN và NS từng địa phương còn chư kịp thời. Đặc biệt các nhân tố có
ảnh hưởng đến nguồn thu NS; Đối tượng thu NSNN; Yêu cầu của NN về đảm
bảo chi NS; Các đối tượng được thụ hưởng từ NS.


13

- Cơng chức kế tốn của các đơn vị:
Hiệu quả thu, chi ngân sách chỉ được đảm bảo khi cơ cấu tổ chức bộ
máy quản lý, trình độ, nhân cách, đạo đức của cán bộ quản lý thu,chi ngân
sách thực sự phù hợp. Quản lý thu, chi theo nguyên tắc phân định rõ quyền
hạn giữa bộ phận này với bộ phận khác, giữa cấp trên với cấp dưới đồng thời
thực hiện kiểm soát lẫn nhau. Vấn đề về đạo đức nghề nghiệp của các cán bộ
thu, chi ngân sách ngày càng được quan tâm, chú trọng như việc cán bộ thuế
tham nhũng có thể dẫn tới thất thu lớn cho ngân sách.Vì thế, đào tạo cán bộ cả
về trình độ chuyên môn lẫn đạo đức nghề nghiệp là rất quan trọng trong quá
trình tổ chức quản lý thu, chi ngân sách nhà nước.

1.3.3. Kinh nghiệm của một số địa phương trên địa bàn quận Hồng
Bàng về điều tiết thu- chi ngân sách Nhà nước [18]
1.3.3.1 UBND Phường Sở Dầu, quận Hồng Bàng
UBND phường Sở Dầu chủ trương nâng cao chất lượng và hiệu quả
công tác kê khai thuế qua mạng, nộp thuế điện tử, nộp thuế qua ngân hàng…
góp phần quan trọng để doanh nghiệp giảm thời gian, chi phí góp phần hỗ trợ
cho các doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh, tăng nguồn thu ngân sách
trong tương lai.
Nhờ đẩy mạnh các nguồn thu từ thuế, phí, lệ phí và thu chuyển quyền sử
dụng đất, tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ do thành phố Hải Phòng phân bổ nên
trong giai đoạn 2015 - 2019, tổng thu ngân sách Nhà nước của phường đã đạt
mức tăng bình quân như sau: thu từ thuế, phí, lệ phí tăng bình qn ở mức
15,5%/năm, thu từ thuế xuất nhập khẩu tăng xấp xỉ 4%/năm, thu tiền sử dụng
đất tăng bình quân 5%.
Một trong những biện pháp nhằm tăng thu ngân sách nhà nước được
phường Sở Dầu chú trọng là công tác thanh tra, kiểm tra. Việc đôn đốc, cưỡng
chế thu hồi nợ thuế cũng được thực hiện tích cực. Nhờ sự tận tâm trách nhiệm
của các cấp lãnh đạo đã giúp cho ban quản lý thuế của phường đạt được
những kết quả đáng biểu dương trong thời gian qua.


14

Công tác quản lý chi thường xuyên được phường thực hiện dự tốn chủ
động trong kinh phí được ngân sách cấp, bảo đảm thực hiện nhiệm vụ. Đồng
thời, công khai các khoản chi trong đó có các khoản chi xây dựng cơ sở hạ tầng.
Phát huy tính chủ động và trách nhiệm của chính quyền địa phương
trong điều hành ngân sách giúp UBND phường Sở Dầu quản lý tốt các khoản
thu chi tại địa phương.
1.3.3.2. UBND Phường Hùng Vương, quận Hồng Bàng

UBND phường Hùng Vương đã điều tiết các khoản thu hợp lý, trong
đó hạn chế dần sự phụ thuộc vào nguồn thu từ đất, lĩnh vực phụ thuộc nhiều
vào biến động của thị trường, chuyển dịch sang khai thác nguồn thu chủ yếu
từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn phường. Thực hiện việc quản
lý và khai thác tốt nguồn thuế thu doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân.
Lãnh đạo phường xác định thu ngân sách là một trong ba nhiệm vụ
trọng tâm. UBND Phường Hùng Vương đã thực hiện việc huy động mọi lực
lượng để tham gia, quyết liệt tổ chức công tác thu nợ đọng, nhất là lĩnh vực
liên quan đến đất đai.
Bên cạnh đó, lãnh đạo phường tiến hành triển khai hàng loạt các giải
pháp cụ thể nhằm hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt
động ổn định và vươn lên mở rộng sản xuất kinh doanh.
UBND Phường Hùng Vương chủ trương thực hiện từng bước nâng cao
năng lực quản lý đầu tư, hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo quản lý tốt các khoản chi.
Qua nghiên cứu kinh nghiệm của UBND Phường Hùng Vươngvà
UBND Phường Sở Dầu có thể rút ra một số bài học như sau:
- Thực hiện cơng khai, minh bạch tài chính ngân sách xã, phường để
đảm bảo sự giám sát của cán bộ, công chức và nhân dân trong quản lý thu -chi
ngân sách của địa phương, nâng cao hiệu quả sử dụng.
- Phân công cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cán bộ cơng
chức kế tốn và một số cán bộ khác cùng phối hợp đảm bảo trong việc thực
hiện tốt các nhiệm vụ thu, chi ngân sách phường.


15

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THU - CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TẠI PHƯỜNG HOÀNG VĂN THỤ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020
2.1. Vài nét về kinh tế - xã hội Phường Hoàng Văn Thụ và cơ
quan quản lý NSNN phường

2.1.1. Tổng quan về phường Hoàng Văn Thụ [5]
- Phường Hoàng Văn Thụ, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng
thành lập năm 1981, có vị trí nằm ở phía Đơng Nam quận Hồng Bàng. Có
diện tích 0,30 km², dân số là 5.440 người, mật độ dân số đạt 18.133
người/km², có 10 tổ dân phố. Phía Bắc giáp phường Minh Khai,phía Nam
giáp quận Lê Chân, Phía Đơng giáp quận Ngơ Quyền, phía Tây giáp
phường Quang Trung.
- Phường Hoàng Văn Thụ một trong những phường trung tâm, có vị
trí quan trọng về chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội - an ninh - quốc
phịng của Quận Hồng Bàng nói riêng và của Thành phố nói chung. Có
nhiều đơn vị của Trung ương, thành phố đóng trên địa bàn: Sở Y tế, sở
Ngoại vụ, phịng cảnh sát giao thơng Cơng an Thành phố, Thành đoàn
thanh niên... Các khách sạn, nhà hàng lớn: Siêu thị Minh Khai, Nhà khách
Hải Quân...Hệ thống đường phố, giải trung tâm đã tạo cho phường Hồng
Văn Thụ có vị trí quan trọng mà ít phường đơ thị nào có được.
Bên cạnh đó, phường cũng gặp khơng ít khó khăn, thách thức. Trong
nửa đầu nhiệm kỳ năm 2017, năm đầu tiên quận được giao tự chủ về ngân
sách; cuối năm 2019, đến hết năm 2020 bùng phát dịch bệnh Covid 19 tình
hình thu ngân sách của phường gặp rất nhiều khó khăn, trong khi đó hoạt
động kinh tế trên địa bàn phường chủ yếu là kinh doanh dịch vụ thương
mại,kinh doanh cá thể một số mặt hàng tiêu thụ đặc biệt (mĩ phẩm, bia
rượu…), Dịch bệnh xuất hiện, các cửa hàng kinh doanh phải tạm dừng hoạt
động trong thời gian dài, tình trạng thất nghiệp thiếu việc làm ngày càng
tăng. Đồng thời trên đà thực hiện chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính
cấp phường và tổ dân phố phần nào tác động đến tư tưởng, tâm tư của đội


16

ngũ cán bộ, công chức đã ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, đặc biệt là

công tác thu ngân sách của địa phương.
2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội phường Hoàng Văn Thụ giai đoạn
2015 – 2020 [9]
- Kinh tế tiếp tục phát triển theo hướng thương mại - dịch vụ, đảm
bảo cân đối thu, chi ngân sách: Là địa bàn trung tâm của thành phố và
quận. Thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế Nghị quyết Đại
hội XI đề ra, những năm qua, cấp uỷ, chính quyền phường ln tạo mọi
điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế trên địa bàn phát triển, nhất là
đối với kinh tế tư nhân, kinh tế hộ gia đình. Hoạt động sản xuất kinh doanh
trên địa bàn tiếp tục phát triển, số hộ kinh doanh, dịch vụ bình quân tăng 3
- 5% hộ hàng năm (đến cuối năm 2019 trên địa bàn có 760 hộ kinh doanh
cá thể, tăng 93 hộ so với năm 2015). 100% các hộ sản xuất - kinh doanh
chấp hành tốt các quy định, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với
Nhà nước. Từng bước phát huy lợi thế của tuyến phố đi bộ Tam Bạc, định
hướng các hộ dân kinh doanh các lĩnh vực dịch vụ như kinh doanh ẩm
thực, đồ lưu niệm.
Chi ngân sách thực hiện theo đúng luật ngân sách, đảm bảo tiết kiệm,
hiệu quả, ưu tiên bố trí ngân sách cho chi thường xun.
- Cơng tác quản lý, chỉnh trang đơ thị có bước chuyển biến tích cực,
diện mạo đô thị ngày càng văn minh, hiện đại:Bám sát Nghị quyết số 08NQ/QU, ngày 05/7/2017 của Quận ủy về công tác quản lý và phát triển đô
thị quận Hồng Bàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Đảng bộ và
chính quyền phường đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện
nhiều biện pháp đồng bộ, quyết liệt, đạt được kết quả khá tích cực. Tập
trung tuyên truyền vận động nhân dân chấp hành tốt các quy định về đảm
bảo trật tự đường hè, vệ sinh mơi trường, an tồn giao thơng. Thường
xun kết hợp với Trạm CSND số 1 tổ chức ra kiểm tra, xử lý các trường
hợp vi phạm an tồn giao thơng, trật tự đường hè, nếp sống văn minh đô thị