BÀI tập về PHẢN ỨNG CÓ HẠI CỦA THUỐC (ADR)

BÀI TẬP VỀ ADR

1. (4.000 Points)
a. Trình bày các nguyên nhân gây ADR?
b. Những nguyên nhân nào dễ gây ADR type A, những nguyên
nhân nào dễ gây ADR type B.
c. Theo em các biện pháp để giảm thiểu ADR khi sử dụng thuốc là
gì?
a/ Các ngun nhân gây ADR:
•

Ngun nhân về bào chế:

-

Các nguyên nhân về bào chế gây ADR typ A:

+ Hàm lượng th́c: Trong q trình sản xuất và kiểm sốt chất lượng
dược phẩm có thể có những sai sót làm cho hàm lượng hoạt chất trong
chế phẩm cao hơn hàm lượng quy định ghi trên nhãn và việc sử dụng các
chế phẩm này có thể gây ra ADR typ A.
+ Tớc độ giải phóng hoạt chất: Tớc độ giải phóng dược chất cao có thể
gây ra ADR tại chỗ. Tớc độ giải phóng dược chất cao có thể gây ra ADR
toàn thân, loại ADR này thường gặp ở dạng viên giải phóng kéo dài do ở
dạng bào chế này, hàm lượng hoạt chất thường cao hơn viên thường và
một khi viên bị vỡ sẽ tạo ra một nồng độ rất cao gây ADR toàn thân.
-

Các nguyên nhân về bào chế gây ADR typ B:

+ Sự phân hủy các thành phần dược chất.

+ Tác dụng của các tá dược có trong thành phần dược phẩm.
+ Tác dụng của các sản phẩm phụ trong q trình tổng hợp hóa học dược
chất.
•

Nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược động học:

Nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược động học gây ra ADR typ
A: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những thay đổi về khả năng hấp thu,
phân bố, chuyển hóa, thải trừ th́c gây tăng nồng độ th́c trong huyết
tương và tại mô đích như thay đổi cấu trúc hóa học của th́c, do người
dùng th́c (thức ăn, tuổi (trẻ em, người già), tình trạng bệnh lý, tương tác
th́c)
Ngun nhân liên quan đến thay đổi dược động học gây ra ADR typ
B: Sự liên kết của các chất chuyển hóa có hoạt tính của th́c với một
protein của cơ thể có thể gây độc trực tiếp hoặc gây độc qua trung gian
miễn dịch.


•
Nguyên nhân liên quan đến thay đổi dược lực học : Một số ADR typ A
là do tăng độ nhạy cảm của các mô hoặc cơ quan đích, nguyên nhân còn
chưa rõ nhưng nhiều bằng chứng cho thấy mức độ nhạy cảm của các thụ
thể của thuốc tại cơ quan đích bị thay đổi hoặc thav đổi cơ chế điều hòa
liên quan đến sinh lý hoặc bệnh lý.

b. Những nguyên nhân nào dễ gây ADR type A, những nguyên
nhân nào dễ gây ADR type B.
- Những nguyên nhân dễ gây ADR type A: Nguyên nhân về bào chế,
nguyên nhân liên quan đến sự thay đổi dược động học

- Những nguyên nhân dễ gây ADR type B: Nguyên nhân về bào chế,
nguyên nhân liên quan đến sự thay đổi dược lực học.
c. Các biện pháp để giảm thiểu ADR khi sử dụng thuốc là:
* Đối với bác sĩ kê đơn, nhân viên y tế (điều dưỡng, dược sĩ)
-Dùng càng ít thuốc càng tốt. Chỉ kê đơn những thuốc thực sự cần thiết.
Tránh những phối hợp thuốc không cần thiết.
- Nắm vững thông tin về loại thuốc đang dùng cho bệnh nhân.
- Khơng đổi dễ dàng từ một thứ th́c mình biết sang một thứ th́c mình
khơng biết.
- Dùng sách tham khảo và bản thông tin về tương tác thuốc.
-Đặc biệt thận trọng khi kê đơn th́c được biết là có nhiều tương tác khác
nhau,bao gồm cả tương tác với rượu và thức ăn
-Xem danh mục các thứ thuốc mà bệnh nhân của mình đang sử dụng, kể
cả th́c mua khơng qua đơn
-Thận trọng khi kê đơn cho người già, trẻ em, PN có thai và bệnh nhân suy
giảm chức năng gan, thận
- Cung cấp những chỉ dẫn thật rõ ràng và giáo dục bệnh nhân, cả về bệnh
và về cách sử dụng đúng th́c đã kê đơn.
- Khi có nguy cơ là các th́c được kê đơn có thể gây phản ứng có hại, phải
giáo dục người bệnh về cách nhận biết các triệu chứng sớm, như vậy vấn
đề phản ứng có hại có thể được điều trị sớm ở mức có thể.
- Theo dõi sát bệnh nhân, phát hiện sớm các biểu hiện của phản ứng bất
lợi do thuốc và có những xử trí kịp thời.
- Thơng tin trở lại các trường hợp đã gặp ADR ở lâm sàng để các thầy
th́c có những chú ý khi sử dụng th́c.


* Đối với người dùng thuốc:
- Nếu được bác sĩ khám ghi đơn thuốc, phải dùng đúng, dùng đủ các thuốc
ghi trong đơn và thực hiện tốt các lời chỉ dẫn.

- Trước khi dùng một thuốc, cần đọc kỹ bản hướng dẫn hoặc hỏi dược sĩ tại
nhà thuốc về những điều cần biết như tác dụng phụ, những thận trọng khi
dùng thuốc, chống chỉ định.
- Khi đang dùng thuốc nếu bị phản ứng bất thường (buồn nôn, nổi ban, sẩn
ngứa, chán ăn, mệt mỏi, khó thở, sớt) và bất cứ biểu hiện nào khác nghi
liên quan đến sử dụng thuốc nên ngưng ngay thuốc và thông báo với bác
sĩ để có hướng xử trí.