SKKN một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho phân môn tập đọc lớp 2

PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO VŨNG LIÊM
TRƯỜNG TIỂU HỌC HIẾU THÀNH

KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC
CHO PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 2

Giáo
viên:
Đỗ
Mai
Như
Thủy
Dạy
lớp: 2/2
Năm học: 2020 – 2021
KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC


CHO PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 2
A. MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Tập đọc là một phân mơn có vị trí quan trọng hàng đầu trong chương trình Tiếng Việt
ở tiểu học. Dạy tốt phân môn Tập đọc không những rèn luyện cho học sinh kĩ năng đọc
mà còn phát triển cho các em vốn từ ngữ phong phú tạo điều kiện để các em học tốt các
phân môn khác. Thông qua môn Tập đọc rèn cho các em kĩ năng đọc như: Đọc đúng, đọc
nhanh, đọc chính xác, rõ ràng, đọc tốt để học sinh có những hiểu biết về kiến thức văn
học, ngôn ngữ và ngược lại. Đọc giúp các em lĩnh hội được ngôn ngữ, dùng trong giao
tiếp và hoạt động học tập. Trước hết, môn tập đọc giúp cho học sinh rèn kĩ năng đọc

đúng, ngắt giọng, nhấn giọng, đọc tốt một bài văn, khổ thơ làm tiền đề cho việc tìm hiểu
bài. Qua đó có tác dụng tình cảm, đạo đức cao đẹp cho người học sinh. Đồng thời phát
huy óc sáng tạo và khả năng tư duy như q trình phân tích tổng hợp cho các em.
Chính vì vậy, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi rất băn khoăn những vấn đề tồn
tại trên. Vậy tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho
phân môn tập đọc lớp 2” nhằm giúp học sinh biết đọc đúng, hay, có khả năng kể
chuyện, giao tiếp tốt, viết đúng chính tả, viết được những bài văn có biện pháp rèn đủ ý,
trọn câu và ngày càng yêu thích hứng thú đọc sách.

II. MƠ TẢ NỘI DUNG:
Với mong muốn hạn chế đến mức tối đa việc học sinh đọc chậm, đọc chưa đúng. Bản
thân tôi cố gắng sử dụng nhiều biện pháp, nhiều hình thức để giảng dạy nhằm giúp học
sinh hình thành, phát triển và hồn thiện kĩ năng đọc đúng Tiếng Việt chuẩn mực theo
hướng “giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”. Rèn kĩ năng đọc cho học sinh là một công


việc mang tính lâu dài và liên tục, rèn cho các em ý thức, thói quen và hồn thiện kĩ năng
đọc nhằm nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt. Qua đó, giáo viên rèn các kĩ năng sử
dụng ngơn ngữ, cung cấp cho học sinh vốn từ, vốn hiểu biết về các mảng khác nhau của
đời sống.

III. PHẠM VI ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
1. Phạm vi nghiên cứu:
Với kinh nghiệm này việc nghiên cứu phải tiến hành ở trường Tiểu học với nhiều lớp
khác nhau, vì điều kiện hạn chế, tơi chỉ nghiên cứu kinh nghiệm này ở một khía cạnh
nhỏ: “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho phân môn tập đọc lớp 2”.
2. Đối tượng nghiên cứu:
Tôi chọn học sinh lớp 2/2 trường Tiểu học Hiếu Thành là lớp tôi chủ nhiệm và trực
tiếp giảng dạy năm học 2020 - 2021 để thực hiện “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho
phân môn Tập đọc lớp 2”

B. NỘI DUNG
I. THỰC TRẠNG
1. Thuận lợi:
- Tổng số học sinh : 25 em; nữ : 13 em
- Học sinh có đầy đủ sách vở và dụng cụ học học tập
- Trường lớp khang trang, bàn hai chỗ ngồi rất thuận lợi cho học sinh học tập theo tổ,
nhóm
-Tất cả học sinh đều có tinh thần học tập hứng thú
- Học sinh được học hai buổi trên ngày
2. Khó khăn:


Năm học 2020-2021 tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy và chủ nhiệm lớp 2/2, tổng số
25 học sinh. Qua khảo sát, tôi thấy việc đọc của các em chưa tốt, mức độ đọc còn ê-a, đọc
chậm và chưa biết cách đọc đúng, đọc ngắt giọng, nhấn giọng. Cụ thể như sau:

Lớ
p

Sĩ

Luyện phát âm
Chưa

số Đúng
SL %

2.2 25

15

60

Ngắt giọng
Chưa

đúng
Đúng
SL % SL %
10

40

16

64

đúng
SL %
9

36

Nhấn giọng
Chưa
Đúng
SL %
16

64

đúng
SL %
9

36

Đọc tốt
Chưa
Đúng
SL %

đúng
SL %

12

13

48

52

II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Từ thực trạng và nguyên nhân nêu trên, tôi mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng các giải
pháp như sau:
1. Biện pháp 1: Luyện phát âm
* Mục tiêu của biện pháp:
Muốn học sinh đọc đúng, đọc ngắt giọng, nhấn giọng dẫn đến đọc tốt người giáo viên

phải giúp các em phát âm chuẩn, đọc đúng loại câu, đúng ngữ điệu câu. Giúp các em tự
hiểu nội dung bài, xác định đúng loại câu, ngữ điệu, giúp các em phải biết đặt mình vào
vị trí của nhân vật, của tác giả. Ngồi ra, giáo viên cịn phải biết cách tổ chức một giờ học
nhẹ nhàng, sinh động.
* Cách thực hiện biện pháp:
- Luyện đọc đúng
+ Tìm hiểu nội dung
+ Luyện đọc nâng cao


Chính vì vậy khi dạy Tập đọc, tơi phải chú ý quan tâm đến tất cả các đối tượng học
sinh trong lớp mình. Khi dạy học giáo viên phải phụ thuộc vào trình độ của học sinh, phải
hướng dẫn cho các em đọc đúng, phát âm chuẩn. Nếu học sinh đọc chưa tốt, đọc cịn
ngọng, sai và ấp úng thì giáo viên phải dừng lại ở bước 1 là luyện học sinh đọc đúng. Nếu
học sinh đọc đúng, đọc tốt rồi thì giáo viên dành cho luyện đọc nâng cao (bước3).
Qua tìm hiểu tơi thấy đại đa số các em đọc ngọng là do các nguyên nhân sau:
+ Do môi trường sống (nhiều hơn)
+ Do bộ máy phát âm (ít hơn)
+ Do phương ngữ
Chính vì vậy để sửa cho các em đọc đúng người giáo viên phải kiên trì liên tục và có
hệ thống. Thơng thường các em rất ngại đọc vì sợ các bạn chê cười, chế nhạo cho nên
người giáo viên phải giải toả tâm lí cho học sinh bằng lời lẽ của mình. Đồng thời giáo
viên phải giải thích cho học sinh cùng lớp để các em cùng giúp bạn sửa chữa.
Cách sửa đọc ngọng cho học sinh:
Trước hết, giáo viên phải nắm chắc được nghĩa của các từ có phụ âm hay đọc ngọng.
Những tiếng có âm quặt lưỡi như s - x; r - d- gi; tr- ch thì hướng dẫn các em nói tự nhiên
cho hay, (không cố gắng đọc nhấn). Nhưng trong Tiếng Việt có phụ âm đầu là r (là phụ
âm quặt lưỡi) thì chúng ta đọc khơng rung.
Ví dụ: Như từ: ra vào, rang lạc, rực rỡ, rung rinh Giáo viên đọc rung những tiếng là
tiếng nứơc ngồi, ví dụ: Ra đi ơ

Kết luận: Ngồi việc sửa chữa trong mỗi tiết Tập đọc và các môn học khác. Cuối
mỗi buổi học, tơi cịn giao những bài tập đọc nhỏ để học sinh tự luyện đọc ở nhà và về
nhà đọc trước bài của ngày hôm sau. Hàng ngày, tôi kiểm tra về cách đọc của học sinh và
nhận xét.


2. Biện pháp 2: Luyện đọc ngắt giọng
* Mục tiêu của biện pháp:
Qua điều tra thực tế, tôi thấy ở học sinh lớp 2 nói chung chưa biết cách đọc ngắt
giọng. Để học sinh biết ngắt giọng trong khi đọc, trước hết phải hướng dẫn các em đọc
đúng. Từ việc đọc đúng đó, gioa viên sẽ hướng dẫn các em đọc đúng, cách ngắt giọng
đúng.
* Cách thực hiện biện pháp:
Muốn đạt được điều đó cần phải dựa vào nghĩa và quan hệ ngữ pháp giữa các tiếng, từ
để ngắt hơi cho đúng. Khi đọc tuyệt đối không được tách từ ra làm hai, không tách từ chỉ
loại với danh từ nó đi kèm theo.
Ví dụ: Khơng được đọc ngắt giọng:
Tự xa/ xưa thủa nào
Trong rừng/ xanh sâu thẳm
(Gọi bạn- Tiếng Việt 2 tập 1 trang 28)
Hay:
Con ve cũng/ mệt vì hè nắng oi
Mẹ là/ ngọn gió cảu con suốt đời.
(Mẹ - Tiếng Việt 2 tập 1 trang 101)
Mà phải đọc:
Tự xa xưa / thủa nào
Trong rừng xanh / sâu thẳm
Con ve cũng mệt / vì hè nắng oi…
Mẹ là ngọn gió / của con suốt đời.
Ví dụ: Bài: Dậy sớm

Tinh mơ / em thức dậy
Rửa mặt / rồi đến trường
Núi giăng hàng / trước mặt
Phải lưu ý về cách ngắt nhịp vì theo dự tính học sinh sẽ ngắt
Tinh mơ em / thức dậy
Rửa mặt rồi / đến trường
Núi giăng / hàng trước mặt
Trong khi đó ta nên xét về mặt ý nghĩa và lí thuyết trọng âm hai câu đầu ngắt nhịp 2/3
và câu sau ngắt nhịp 3/2.
3. Biện pháp 3: Luyện đọc nhấn giọng
* Mục tiêu của biện pháp:
Qua việc giảng dạy và thức tế trên lớp để giúp học sinh đọc đúng, đọc nhấn giọng,
người giáo viên cần phải thực hiện các nội dung sau:
Chuẩn bị kĩ cho việc dạy nhấn giọng. Tìm hiểu kĩ nội dung bài dạy để hiểu rõ và cảm
thụ sâu sắc bài, giúp học sinh đọc có hiệu quả hơn.
* Cách thực hiện biện pháp:
Bài đọc trong sách giáo khoa của giáo viên cần nghi vắn tắt cách đọc, cách ngắt nhịp,
cách nhấn giọng, sắc thái tình cảm đọc.
Ví dụ: Bài: “Quà của Bố” (Tiếng Việt 2- tập 1 trang 106)
Đọc chậm rãi diễn tả hình ảnh về người bố, nhấn giọng ở các từ tả về món quà của
người bố.
Bài: Thương ông (Tiếng Việt 2- tập 1 trang 83)
Ở bài này, giáo viên hướng dẫn học sinh đều đọc ở nhịp 2/2, các câu thơ đọc giọng
vui, cần ghi rõ từ nhấn mạnh (hoặc gạch chân) những đoạn câu cần ghi trọng âm, kí


hiệungắt (/), nghỉ (//), lên giọng (↑), xuống giọng (↓), kéo dài (→). Trong từng bài, giáo
viên sẽ dự tính những lỗi học sinh sẽ mắc, giọng đọc cả bài, đoạn cần nhấn mạnh, tốc độ

đọc.
Giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng dạy học. Phương tiện trực quan chủ yếu trong giờ tập
đọc là bài đọc và ngôn ngữ của giáo viên. Vì vậy, giáo viên cần sử dụng triệt để sách giáo
khoa để học phân môn Tập đọc đạt kết quả tốt. Đồ dùng dạy học thông thường trong tiết
Tập đọc là tranh mẫu và một số vật thực, mơ hình để giảng từ và ý.
Hướng dẫn học sinh cảm thụ văn học, đọc và cảm thụ là hai khâu có quan hệ mật
thiết với nhau. Cảm thụ tốt giúp học sinh hiểu nội dung bài học. Tuy nhiên, đối với học
sinh lớp 2 đọc đúng, đọc tốt chưa cao nên việc đọc đúng của học sinh cần chú trọng hơn.
Ở đây viêc đọc ngắt giọng, nhấn giọng được chú ý vào những học sinh đã đọc tốt và u
cầu đọc ở cuối kì I.
Ví dụ: Bài: Sáng kiến của bé Hà (Tiếng Việt 2 tập 1 trang 78)
Theo em bé Hà có những sáng kiến gì?
Hà đã tặng ơng món q gì?
Bé Hà trong truyện là một cơ như thế nào?
Với những câu hỏi trên cùng với những câu hỏi gợi ý nội dung bài học sinh sẽ tìm ra
cách đọc thích hợp để diễn tả được cái khơng khí tưng bừng của cả gia đình bé Hà. Bên
cạnh đó một trong những biện pháp để bồi dưỡng học sinh cảm thụ văn học là làm bài tập
có hiệu quả. Để hướng tới đọc đúng có sáng tạo, khi giảng bài trên lớp giáo viên cần
hướng dẫn luyện đọc đúng. Để hình thành kĩ năng đọc đúng học sinh cần phải:
+ Biết thở sâu chỗ ngừng nghỉ để lấy hơi đọc.
+ Rèn cường độ giọng đọc (luyện đọc to)
+ Luyện đọc đúng


Ví dụ: Dùng một gạch xiên (/) đánh dấu ngắt; hai gạch xiên (//)đánh dấu chỗ nghỉ và
gạch chân từ ngữ cần nhấn giọng ở đoạn văn sau:
Ví dụ: Ngày xưa, ở làng kia, có hai em bé ở với bà. Ba bà cháu rau cháo nuôi nhau
tuy vất vả nhưng cảnh nhà lúc nào cũng đầm ấm.
Kết luận: Ngoài những biện pháp trên người giáo viên có thể kết hợp nội dung luyện
đọc lồng ghép với trò chơi như: Thả thơ, truyền điện, chạy tiếp sức

Trên đây là những biện pháp, tơi đã thực hiện và đã có kết quả. Tuy nhiên dù học sinh
có tiến bộ ở mức độ nào đi nữa thì sự khen ngợi, động viên kịp thời của người thầy, của
bạn bè, của gia đình là vơ cùng quan trọng. Vì nó phù hợp với tâm lí đặc điểm của các
em.
4. Biện pháp 4: Luyện đọc tốt
* Mục tiêu của biện pháp:
Muốn rèn cho các em đọc đọc tốt thì trước hết phải rèn cho các em đọc đúng, đọc
ngắt giọng và nhấn giọng. Đọc tốt là đọc văn bản sao cho giọng điệu phù hợp với tình
huống miêu tả trong văn bản, thể hiện được tình cảm, thái độ, đặc điểm của nhân vật hay
tình cảm, thái độ của tác giả đối với nhân vật và nội dung miêu tả trong văn bản. Đọc tốt
có nhiều mức độ:
* Cách thực hiện biện pháp:
- Biết nhấn mạnh các từ quan trọng trong câu.
Ví dụ: Trong bài Cây dừa -Tiếng Việt 2 tập 2 trang 88 có câu
Cây dừa xanh toả nhiều tàu
Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng.
Khi đọc giáo viên phải lưu ý lắng nghe học sinh đọc nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả,
gợi cảm như: toả, dang tay, gật đầu.


- Biết thể hiện ngữ điệu (Sự thay đổi cao độ, trường độ của giọng đọc) phù hợp với
từng loại câu (câu kể, câu hỏi, câu cảm, câu khiến).
- Biết đọc giọng phân biệt lời kể của tác giả và lời nhân vật.
- Biết đọc phân biệt lời của của các nhân vật.
Ví dụ : Trong bài Tập đọc “Một trí khơn hơn trăm trí khơn” - Tiếng Việt 2 tập 2
trang 31- Khi đọc giọng Chồn lúc hợm hĩnh, lúc thất vọng, cuối truyện lại rất chân thành.
Còn giọng Gà Rừng lúc khiêm tốn, lúc bình tĩnh, tự tin.
- Biết thể hiện ngữ điệu phù hợp với tình huống miêu tả trong đoạn văn hoặc văn bản.

III. KẾT QUẢ CỤ THỂ SAU KHẢO SÁT

Sau một khoảng thời gian áp dụng các biện pháp trên vào thực tiễn giảng dạy môn
Tập đọc ở lớp 2/2, tôi thấy tỷ lệ học sinh đọc được nâng lên rất khả quan. Các giờ học tập
đọc đã được diễn ra nhẹ nhàng, gây được hứng thú học tập nhiều hơn cho học sinh.
Giáo viên tự tin hơn trong lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Bản
thân tôi không bị lệ thuộc vào sách giáo khoa, tài liệu tham khảo. Tôi đã mạnh dạn đổi
mới phương pháp dạy học. Đặc biệt là tơi thấy mình hứng thú hơn rất nhiều trong giảng
dạy, giảm áp lực với học sinh.
Học sinh hứng thú và chủ động hơn trong việc luyện đọc và cảm thấy u thích phân
mơn này. Số học sinh đọc chưa đạt yêu cầu đã giảm rất nhiều, số học sinh đọc tốt đã được
nâng lên. Cụ thể như sau
Ngắt giọng
Sĩ Luyện phát âm
Lớp

s

Chưa
Đúng

Nhấn giọng
Chưa

Chưa

Đọc tốt
Chưa

Đúng
Đúng
Đúng

đúng
đúng
đúng
đúng
SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL %
25 22 88 3
12 22 88 3
12 22 88 3
12 17 68 8
32
ố

2.2


Kết luận: Như vậy so sánh với bảng khảo sát đầu năm học, tôi thấy số lượng học sinh
đọc đúng, đọc hay chiếm tỉ lệ cao hơn hẳn. Số học sinh đọc sai, đọc ấp úng giảm nhiều.
Nhiều học sinh đầu năm đọc ngắt nghỉ hơi tùy tiện thì nay đã đọc đúng, đọc lưu loát, biết
ngắt hơi đúng ở sau những dấu câu và những câu dài, biết lên giọng hạ giọng, nhấn giọng
một cách hợp lí. Vì vậy tôi khẳng định: “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho phân
môn tập đọc lớp 2” là đúng hướng và có hiệu quả.

IV. KHẢ NĂNG NHÂN RỘNG
Ngay từ khi khảo sát chất lượng đầu năm học, tôi đã tiến hành mở chuyên đề trong
khối 2,3 “Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc cho phân môn tập đọc lớp 2”. Từ đó kinh
nghiệm được q thầy, cơ trong tổ khối và đồng nghiệp trường bạn áp dụng dạy lớp của
mình đạt được kết quả rất khả quan, kinh nghiệm này được nhân rộng cho toàn huyện.
Giáo viên áp dụng dạy đạt hiệu quả:

STT

1
2
3
4

Họ và tên GV
Bùi Ngọc Trí
Võ Văn Ngọc
Phạm Thu Thảo
Nguyễn Văn Tuấn

Lớp
2.1
2.3
3.1
3.2

Ký tên

C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN:
Giáo viên phải là người đọc mẫu chuẩn, hay. Dạy phải tỉ mỉ, kiên trì, nhẹ nhàng. Việc
đưa ra hệ thống phiếu bài tập phải đảm bảo các yêu cầu, phải thực hiện được mục đích,
học sinh phải chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và trong học tập.
Khi giảng dạy cần chú ý đến nội dung bài tập đọc.


Đề tài “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho phân môn tập đọc lớp 2” giúp học
sinh pháp âm đúng, chuẩn, đọc đúng ngữ liệu, ngắt giọng đúng và hay. Khi dạy giáo viên
phải đầu tư nhiều thời gian và có đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên và phải chuẩn bị

cả về đồ dùng dạy học phục vụ cho bài dạy đó thì tiết học mới có hiêụ quả cao. Mặc dù
tơi cịn khó khăn trong trong quá trình thực hiện phương pháp. Nếu khắc phục được, tôi
nghĩ đây là một việc làm rất thiết thực trong quá trình nâng cao chất lượng đọc cho học
sinh, góp phần lớn vào mục tiêu giáo dục tiểu học.

II. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ:
Để thực hiện được đề tài này hiệu quả, bản thân tơi tự nhận thấy có một số vấn đề cần
thiết và không thể thiếu được trong q trình giảng dạy nói chung và việc rèn kĩ năng đọc
ở lớp 2 nói riêng đó là:
- Đối với giáo viên: phải thường xuyên học tập, nâng cao nghiệp vụ, trình độ chun
mơn, năng lực sáng tạo, nắm chắc khả năng nhận thức của từng đối tượng học sinh để có
phương pháp và hình thức giảng dạy cho phù hợp.
- Đối với tổ khối: thường xuyên mở các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học và
các chuyên đề viết sáng kiến kinh nghiệm “Rèn kĩ năng cho học sinh”
- Đối với nhà trường: Phát động phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm “Rèn kĩ năng
đọc cho học sinh” cho năm học 2021 - 2022.
Hiếu Thành, ngày 19 tháng 01 năm 2021
Người viết

Đỗ Mai Như Thủy



KẾT QUẢ CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TT

Họ và tên giám khảo

Thống nhất số điểm:

Kết quả chấm

/ 10 diểm.

Hiếu Thành, ngày

Chữ ký giám khảo

Xếp loại:

tháng

năm 2021

TRƯỞNG BAN GIÁM KHẢO