Tài liệu Chương IV: Nguyên nhân của tội phạm pdf

CHƯƠNG IV
CHƯƠNG IV
NGUYÊN NHÂN CỦA TỘI PHẠM
NGUYÊN NHÂN CỦA TỘI PHẠM
I. KHÁI NIỆM
I. KHÁI NIỆM


NGUYÊN NHÂN CỦA TỘI
NGUYÊN NHÂN CỦA TỘI
PHẠM
PHẠM
1.
1.
KHÁI NIỆM
KHÁI NIỆM





PHÂN BIỆT:
PHÂN BIỆT:

Nguyên nhân và điều kiện của
Nguyên nhân và điều kiện của
tình hình tội phạm
tình hình tội phạm

Nguyên nhân của tội phạm

Nguyên nhân của tội phạm

Tiếng
Tiếng
Anh
Anh
Causes of
Causes of
crime
crime
Situation of the
Situation of the
crime
crime
Tiếng
Tiếng
Đức
Đức
Ursachen der
Ursachen der
Kriminalität
Kriminalität
Situation der
Situation der
Kriminalität
Kriminalität
Tiếng
Tiếng
Pháp
Pháp

Causes de la
Causes de la
criminalité
criminalité
Situation de la
Situation de la
criminalité
criminalité
Tiếng
Tiếng
Nga
Nga
Причина
Причина
преступления
преступления
Положение о
Положение о
преступлении
преступлении


Nguyên nhân là những yếu tố
Nguyên nhân là những yếu tố
trực tiếp làm phát sinh tội
trực tiếp làm phát sinh tội
phạm
phạm


Điều kiện là những yếu tố tuy
Điều kiện là những yếu tố tuy
không trực tiếp làm phát sinh
không trực tiếp làm phát sinh
tội phạm nhưng lại tạo điều
tội phạm nhưng lại tạo điều
kiện cho tội phạm xảy ra được
kiện cho tội phạm xảy ra được
thuận lợi
thuận lợi



Nguyên nhân bao giờ cũng
Nguyên nhân bao giờ cũng
chứa đựng nội dung bên
chứa đựng nội dung bên
trong có thể là phẩm chất cá
trong có thể là phẩm chất cá
nhân tiêu cực, còn điều kiện
nhân tiêu cực, còn điều kiện
là hoàn cảnh xã hội nói chung
là hoàn cảnh xã hội nói chung
(Giáo trinh Tội phạm học, khoa luật
(Giáo trinh Tội phạm học, khoa luật
ĐHQGHN, 1999, Tr. 167.)
ĐHQGHN, 1999, Tr. 167.)

Rất nhiều hoàn cảnh xã hội

Rất nhiều hoàn cảnh xã hội
nói chung lại là nguyên nhân
nói chung lại là nguyên nhân
của tội phạm (trực tiếp làm
của tội phạm (trực tiếp làm
phát sinh tội phạm) chứ
phát sinh tội phạm) chứ
không phải là điều kiện
không phải là điều kiện




“
“
Sự thiếu hoàn thiện của hệ
Sự thiếu hoàn thiện của hệ
thống pháp luật, sự sơ hở
thống pháp luật, sự sơ hở
trong quản lí tài sản chính là
trong quản lí tài sản chính là
điều kiện của các tội phạm
điều kiện của các tội phạm
tham nhũng”
tham nhũng”
(
(
Giáo trình tội phạm
Giáo trình tội phạm
học, Khoa luật, ĐHQGHN 1999)

học, Khoa luật, ĐHQGHN 1999)

Đây chính là các nguyên nhân
Đây chính là các nguyên nhân
của tội phạm chứ không phải
của tội phạm chứ không phải
là điều kiện của tội phạm
là điều kiện của tội phạm




Điều kiện, với nghĩa không
Điều kiện, với nghĩa không
trực tiếp làm phát sinh ý định
trực tiếp làm phát sinh ý định
phạm tội, không trực tiếp
phạm tội, không trực tiếp
tham dự vào việc quyết định
tham dự vào việc quyết định
thực hiện hành vi phạm tội,
thực hiện hành vi phạm tội,
theo chúng tôi chỉ có thể có
theo chúng tôi chỉ có thể có
trong những trường hợp
trong những trường hợp
phạm tội cụ thể
phạm tội cụ thể


Ví dụ: A hình thành ý định trộm cắp nhà B.
Ví dụ: A hình thành ý định trộm cắp nhà B.
Sau khi điều tra kĩ lưỡng, lên kế hoạch bẻ
Sau khi điều tra kĩ lưỡng, lên kế hoạch bẻ
khoá đột nhâp vào nhà B. Đúng hôm A
khoá đột nhâp vào nhà B. Đúng hôm A
thực hiện hành vi trộm cắp thì là hôm B
thực hiện hành vi trộm cắp thì là hôm B
phải làm việc quá sức, về nhà quên khoá
phải làm việc quá sức, về nhà quên khoá
cửa và ngủ rất say. Khi A đến nhà B định
cửa và ngủ rất say. Khi A đến nhà B định
phá khoá của, A mới phát hiện cửa nhà B
phá khoá của, A mới phát hiện cửa nhà B
không khoá. Việc quên khoá cửa và ngủ
không khoá. Việc quên khoá cửa và ngủ
say của B chính là điều kiện tốt cho A thực
say của B chính là điều kiện tốt cho A thực
hiện hành vi phạm tội.
hiện hành vi phạm tội.

Chỉ trong trường hợp cụ thể này, hành vi
Chỉ trong trường hợp cụ thể này, hành vi
quên khoá cửa của B mới là điều kiện, còn
quên khoá cửa của B mới là điều kiện, còn
trong trường hợp cụ thể khác thì nó lại là
trong trường hợp cụ thể khác thì nó lại là
nguyên nhân

nguyên nhân




Ví du: C là người nghiên ma tuý. Để
Ví du: C là người nghiên ma tuý. Để
có tiền mua ma tuý, B thường đi lang
có tiền mua ma tuý, B thường đi lang
thang xem co ai sơ hở tài sản để trộm
thang xem co ai sơ hở tài sản để trộm
cắp. Đi qua nhà D lúc 3 giờ sang, C
cắp. Đi qua nhà D lúc 3 giờ sang, C
thấy cửa nhà D không khoá nên đột
thấy cửa nhà D không khoá nên đột
nhập vào để trộm cắp. Trong trường
nhập vào để trộm cắp. Trong trường
hợp này, hành vi không khoá cửa của
hợp này, hành vi không khoá cửa của
D là nguyên nhân thúc đẩy D quyết
D là nguyên nhân thúc đẩy D quyết
định thực hiện hành vi phạm tội chứ
định thực hiện hành vi phạm tội chứ
không phải là điều kiện. Nếu D khoá
không phải là điều kiện. Nếu D khoá
cửa cẩn thận thì C sẽ không quyết
cửa cẩn thận thì C sẽ không quyết
định thực hiện hành vi trộm cắp.
định thực hiện hành vi trộm cắp.

Việc phân biệt nguyên nhân và điều kiện của tội
Việc phân biệt nguyên nhân và điều kiện của tội
phạm là không cần thiết, v
phạm là không cần thiết, v
ì:
ì:

Việc phân biệt giữa nguyên nhân và điều kiện
Việc phân biệt giữa nguyên nhân và điều kiện
của một trường hợp phạm tội cụ thể đã là rất
của một trường hợp phạm tội cụ thể đã là rất
khó, việc phân biệt nguyên nhân và điều kiện
khó, việc phân biệt nguyên nhân và điều kiện
của nhóm, loại tội cụ thể là không thể.
của nhóm, loại tội cụ thể là không thể.

Trong các sách báo nước ngoài, họ không bao
Trong các sách báo nước ngoài, họ không bao
giờ phân biệt giữa nguyên nhân và điều kiện của
giờ phân biệt giữa nguyên nhân và điều kiện của
tội phạm.
tội phạm.

Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện của tội
Nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện của tội
phạm chỉ nhằm mục đích xây dựng hệ thống
phạm chỉ nhằm mục đích xây dựng hệ thống
biện pháp phòng ngừa tội phạm hữu hiệu, việc
biện pháp phòng ngừa tội phạm hữu hiệu, việc
phân biệt nguyên nhân và điều kiện của tội

phân biệt nguyên nhân và điều kiện của tội
phạm sẽ không có ý nghĩa nhiều đối với hoạt
phạm sẽ không có ý nghĩa nhiều đối với hoạt
động này.
động này.


Vậy nguyên nhân của tội
Vậy nguyên nhân của tội
phạm là gì?
phạm là gì?


Nguyên nhân của tội phạm là
Nguyên nhân của tội phạm là
sự tác động qua lại giữa các
sự tác động qua lại giữa các
yếu tố bên trong của người
yếu tố bên trong của người
phạm tội (yếu tố tâm lí, khí
phạm tội (yếu tố tâm lí, khí
chất con người) với các yếu tố
chất con người) với các yếu tố
bên ngoài của môi trường
bên ngoài của môi trường
sống (kinh tế, xã hội, gia đình,
sống (kinh tế, xã hội, gia đình,
trường học...) làm phát sinh
trường học...) làm phát sinh
tội phạm.

tội phạm.

Nguyên
nhân
của tội
phạm
=
Các
yếu tố
bên
trong
của
người
phạm
tội
+
Các yếu
tố bên
ngoài
của
môi
trường
sống