Đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh nghệ an hiện nay

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN VĂN DÂN

ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN
CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
Ở TỈNH NGHỆ AN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGHỆ AN, 8-2018


2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN VĂN DÂN

ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN
CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
Ở TỈNH NGHỆ AN HIỆN NAY

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật
Mã số: 6.38.01.06

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS Đinh Ngọc Thắng

NGHỆ AN, 8-2018


3

LỜI CẢM ƠN

Tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu Trường
Đại học Vinh Phòng Đào tạo Sau Đại học, Khoa Luật đã tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi được học tập, rèn luyện.
Tôi xin chân thành cảm TS. Đinh Ngọc Thắng - người hướng dẫn khoa
học trực tiếp đã tận tình, quan tâm định hướng, hỗ trợ tơi trong suốt q trình
hồn thành Luận văn.

Nghệ An, tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Dân


4

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................8
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................8
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..............................................................8
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn .......................................................................12

4. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn .......................................................................13
5. Đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu của luận văn ................................13
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn .........................................................14
7. Cấu trúc của luận văn: ...........................................................................................14
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN
...................................................................................................................................15
1.1. Đặc điểm, vai trị của cơ quan chun mơn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện15
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm....................................................................................15
1.1.2. Vai trò chức năng .............................................................................................17
1.2. Tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp
huyện theo pháp luật hiện hành .................................................................................19
1.2.1. Cách thức tổ chức ............................................................................................19
1.2.2. Nội dung hoạt động .........................................................................................26
1.3. Những yếu tố tác động đến đổi mới tổ chức, hoạt động của cơ quan chuyên
môn thuộc uỷ ban nhân dân ......................................................................................27
1.3.1. Yếu tố chính trị và pháp lý ..............................................................................27
1.3.2. Yếu tố chất lượng cán bộ ................................................................................31
1.3.3. Các yếu về cơ chế giám sát; cơ sở vật chất; chế độ đãi ngộ, khen thưởng, kỷ
luật… .........................................................................................................................32
Tiểu kết chương 1......................................................................................................33
Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN
CHUYÊN MÔN THUỘC UỶ BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN Ở TỈNH NGHỆ
AN HIỆN NAY .........................................................................................................33
2.1. Khái quát các điều kiện có ảnh hưởng đến tổ chức, hoạt động của các cơ quan
chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh Nghệ An ..............................34


5

2.1.1. Điều kiện về tự nhiên, kinh tế - xã hội ............................................................34
2.1.2. Cơ cấu, tổ chức, biên chế của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân cấp huyện ở tỉnh Nghệ An hiện nay ...................................................................36
2.2. Thực tiễn tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân
cấp huyện ở tỉnh Nghệ An.........................................................................................40
2.2.1. Thực tiễn về tổ chức ........................................................................................40
2.2.2. Thực tiễn về hoạt động ....................................................................................43
2.2.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan chuyên môn ở tỉnh Nghệ An .47
2.3. Một số yêu cầu đặt ra trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp huyện ở tỉnh Nghệ An hiện nay....................................................53
Tiểu kết chương 2......................................................................................................52
Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC ĐỔI MỚI TỔ CHỨC,
HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN Ở NGHỆ AN HIỆN NAY .................................................................53
3.1. Quan điểm về đổi mới tổ chức, hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc uỷ
ban nhân dân cấp huyện ở Nghệ An hiện nay...........................................................53
3.1.1. Đổi mới hoạt động của CQCM thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay
cần phải gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà
nước; bám sát Cương lĩnh, Hiến pháp, Điều lệ và các văn kiện của Đảng; đặt trong
tổng thể nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế sâu rộng ..........................56
3.1.2. Đổi mới tổ chức, hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân
cấp huyện ở Nghệ An hiện nay cần gắn với thực tiễn cụ thể tình hình phát triển của
đất nước và hồn cảnh điều kiện cụ thể của địa phương ..........................................57
3.1.3. Đổi mới hoạt động của CQCM thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay
cần hiểu rõ đó là đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức hoạt động của
CQCM để khắc phục những hạn chế, bất cập đang tồn tại, thay đổi cách thức hoạt
động sao cho hợp lý giữa nội dung và hình thức quản lý nhà nước ở cấp huyện và
phù hợp với mỗi vùng miền của địa phương ...........................................................58
3.1.4. Đổi mới tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp huyện ở

Nghệ An hiện nay cần được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong tổ chức và
hoạt động của chính quyền địa phương ....................................................................60
3.2. Một số giải pháp cơ bản tiếp tục đổi mới tổ chức, hoạt động của cơ quan
chuyên môn thuộc uỷ ban nhân dân cấp huyện ở Nghệ An hiện nay .......................61


6

3.2.1. Đổi mới nội dung hoạt động cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn của CQCM thuộc UBND cấp huyện và tính đặc thù của mỗi địa phương ........62
3.2.2. Đổi mới hình thức hoạt động của CQCM thuộc UBND cấp huyện phù hợp
với điều kiện đổi mới chính quyền địa phương ........................................................63
3.2.3. Đổi mới phương pháp hoạt động, cải tiến phương thức quản lý của CQCM
thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của
CQCM phù hợp với điều kiện ở mỗi địa phương .....................................................64
3.2.4. Nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức của CQCM
thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện .............................................................................66
3.2.5. Tăng cường tính cơng khai, minh bạch trong quá trình tiến hành cải cách tổ
chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay .........68
Tiểu kết chương 3......................................................................................................70
KẾT LUẬN ...............................................................................................................71
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................73
PHỤ LỤC ..................................................................................................................77


7

BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1

CB, CB

Cán bộ, công chức

2

CQCM

Cơ quan chun mơn

3

CNH, HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

4

CCHC

Cải cách hành chính

5

HĐND

Hội đồng nhân dân

6

LLCT

Lý luận chính trị

7

UBND

Ủy ban nhân dân

8

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


8

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Cán bộ là những người đem
chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho nhân dân hiểu rõ và thi
hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính
phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi
công việc. Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Từ
quan điểm nói trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong q trình đổi mới Đảng
và Nhà nước ta hết sức coi trọng và quan tâm đến công tác cán bộ, trong đó
đội ngũ cán bộ, cơng chức (CB, CC) làm việc trong các hành chính đóng vai

trị quan trọng trong hệ thống chính trị cũng như nền hành chính ở nước ta.
Nếu như Nhà nước là trụ cột của hệ thống chính trị thì đội ngũ CB, CC hành
chính là lực lượng quan trọng vận hành cỗ máy hành chính Nhà nước, giúp
guồng máy hành chính hoạt động thông suốt từ cấp trung ương đến địa
phương. Trong thời kỳ hội nhập quốc tế của nước ta hiện nay, càng đòi hỏi
chúng ta phải xây dựng tổ chức bộ máy và đội ngũ CB, CC hành chính thật sự
chuyên nghiệp, hiện đại, nhằm trở thành nguồn lực lớn đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế - xã hội đất nước.
Trong hệ thống các cơ quan chính quyền địa phương từ cấp tỉnh cho
đến cấp cơ sở, Ủy ban nhân dân cấp huyện giữ vai trò quan trọng đối với việc
thực hiện quản lý nhà nước ở địa phương bao trùm trên các lĩnh vực của đời
sống xã hội, để thực thi các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà
nước cấp trên và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp, góp phần bảo
đảm việc thực thi pháp luật và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động
quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân, các cơ quan chun mơn có vị trí, vai
trò là cơ quan tham mưu, giúp việc cho Ủy ban nhân dân thực hiện quản lý
ngành, lĩnh vực được thống nhất từ trung ương đến cơ sở [25, tr.4].


9

Trong những năm qua, cải cách (CC) hành chính Nhà nước đặc biệt là
CC đổi mới các cơ quan chuyên mơn thuộc UBND huyện nói riêng đã có
những bước phát triển đáng kể về chất lượng. Song bên cạnh đó vẫn còn bộc
lộ nhiều tồn tại hạn chế, yếu kém trong hoạt động quản lý nhà nước cũng như
chưa làm tròn trách nhiệm phục vụ nhân dân. Tổ chức và hoạt động của chính
quyền địa phương cịn nhiều bất cập kể cả trong việc tổ chức thực thi đường lối
chính sách của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước thống nhất trên phạm
vi toàn quốc cũng như phát huy sức mạnh, tự chủ của địa phương. Chưa đáp
ứng được yêu cầu nhiệm vụ chung của sự nghiệp CNH - HĐH đất nước. Một

trong những vấn đề quan trọng đặt ra hiện nay là đẩy mạnh đổi mới tổ chức
bộ máy và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện
nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước
ở địa phương nhằm xây dựng Nhà nước Việt Nam pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở nước ta.
Nghệ An là một tỉnh có diện tích và quy mơ dân số lớn, thời gian qua,
được sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, sự vào cuộc quyết liệt của
cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự nỗ lực của chính quyền địa phương các
cấp, Nghệ An đang đang có những bước phát triển đột phá trên nhiều lĩnh vực
đời sống kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, những kết
quả đạt được so với tiềm năng, lợi thế của tỉnh còn chưa tương xứng mà
nguyên nhân sâu xa chính bắt nguồn từ sự yếu kém, thiếu năng động, sáng
tạo, hoạt động thiếu hiệu quả của các cấp chính quyền địa phương trong tỉnh.
Minh chứng đó là tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp
huyện ở nghệ An hiện nay vẫn còn bộc lộ nhiều bất cập nhất định, cơ cấu tổ
chức chưa thực sự hợp lý, việc phân công, phân định chức năng, nhiệm vụ
chưa rõ ràng, đội ngũ cán bộ công chức hành chính chưa tinh gọn… Vì vậy,
việc nghiên cứu các CQCM thuộc UBND cấp huyện một cách tồn diện có hệ


10

thống; làm rõ những thành tựu và hạn chế trong tổ chức và hoạt động của
CQCM; đề xuất các giải pháp tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của
CQCM thuộc UBND cấp huyện đáp ứng với yêu cầu nâng cao hiệu lực hiệu
quả hoạt động của CQCM cấp huyện trên địa bàn tỉnh Nghệ An là cần thiết và
cấp bách hiện nay.
Với những lý do trên, tôi chọn đề tài, "Đổi mới tổ chức và hoạt động
của các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh Nghệ
An hiện nay" làm đề tài luận văn Thạc sĩ Luật học.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về đề tài tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc
UBND các cấp nói chung trong những năm gần đây ở trong nước có nhiều bài
viết nghiên cứu đăng trên các tạp chí khoa khọc, nhiều ấn phẩm các chuyên
gia nghiên cứu luật học đầu ngành, nhiều luận án tiến sĩ luật học, tiến sĩ quản
lý hành chính… đề cập đến, cụ thể:
Luận án của TS. Trương Đắc Linh với đề tài, “Chính quyền địa phương
với việc bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật ở địa phương”, (luận án
gồm 184 trang, bảo vệ năm 2002). Luận văn Thạc sỹ của Vũ Hữu Kháng với
đề tài, “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp thành phố
trực thuộc trung ương (qua kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của Ủy ban
nhân dân thành phố Hải Phòng) năm 2001.
Các ấn phẩm sách như; Cải cách nền hành chính Việt Nam, Thực trạng
và giải pháp, Ban Dân chủ và pháp luật thuộc Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu phát triển hỗ trợ cộng đồng
(CECODES) thuộc Liên hiệp các Hội khoa học - Kỹ thuật Việt Nam
(VUSTA) đã phối hợp Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2009; Sách, Đổi mới,
hoàn thiện bộ máy nhà nước trong giai đoạn hiện nay, của PGS.TS. Bùi Xuân


11

Đức, Nhà xuất bản Tư pháp, 2004, (gồm 458 trang); Sách, Đổi mới nội dung
hoạt động của các cấp chính quyền địa phương trong kinh tế thị trường và
hội nhập kinh tế quốc tế, do TS. Nguyễn Hữu Đức và ThS. Đinh Xuân Hà làm
chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2006, (gồm 154 trang); Sách phân
cấp cấp quản lý nhà nước ở Việt Nam - Thực trạng và triển vọng, do GS.TS.
Phạm Hồng Thái, GS.TS. Nguyễn Đăng Dung và TS. Nguyễn Ngọc Chí làm
đồng chủ biên, Nhà xuất bản Công an nhân dân, 2011; Sách Một số vấn đề cơ
bản của Luật hành chính Việt Nam, của TS. Vũ Văn Nhiêm và ThS. Cao Vũ

Minh (Nhà xuất bản Lao động, 2011).
Trong những năm qua cũng có khá nhiều bài báo khoa học được đăng
trên các tạp chí chuyên ngành luật, chuyên ngành quản lý nhà nước đề cập
đến một số nội dung cụ thể của vấn đề CCHC nhà nước, đổi mới tổ chức
chính quyền địa phương, tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND...
Bài: Về xu hướng phát triển của bộ máy chính quyền địa phương nước
ta, của PGS.TS Vũ Thư, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 6, 2004; Bài: 60
năm xây dựng và hồn thiện tổ chức chính quyền địa phương của Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam, của PGS.TS. Thái Vĩnh Thắng, Tạp chí Luật học,
số 5, 2005; Bài: Cải cách chính quyền địa phương ở Trung Quốc, của Vũ
Kiều Oanh, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, số 6, 2008; Bài: WTO và một số
yêu cầu đối với chính quyền địa phương, của TS. Hồng Phước Hiệp, Tạp chí
Dân chủ và pháp luật, số 9, 2007; Bài: Cải cách tổ chức và hoạt động của
chính quyền cấp xã trong giai đoạn hiện nay, của TS. Nguyễn Minh Đoan,
Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 10, 2009; Bài: Tự quản địa phương: Vấn đề
nhận thức và vận dụng ở nước ta hiện nay, của PGS.TS. Bùi Xuân Đức, Tạp
chí Nhà nước và pháp luật, số 1, 2007.
Về cơ bản, các cơng trình nghiên cứu của các tác giả nêu trên đều đã đề
cập khá nhiều về thực trạng CCHC ở nước ta hiện nay, trong đó đặc biệt có


12

nhiều cơng trình đã nghiên cứu một cách chi tiết về đánh giá hoạt động của
các CQCM thuộc UBND các cấp nói chung và các CQCM thuộc UBND cấp
cơ sở nói riêng, các cơng trình đã đề cập những vấn đề chung về đổi mới,
hoàn thiện bộ máy nhà nước đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN Việt Nam, tổ chức và cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước ở nước ta;
đổi mới, hoàn thiện hệ thống các cơ quan hành chính; những quan điểm tổng
thể về đổi mới chính quyền địa phương các cấp; chính quyền địa phương

trong điều kiện đổi mới, hội nhập quốc tế và xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN Việt Nam. Các tác giả đã phân tích sự cần thiết phải có hệ thống pháp
luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất để đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới,
xây dựng nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế ở nước ta hiện nay.
Có thể nói, những nghiên cứu trên là nguồn tài liệu quan trọng để đề tài
kế thừa và vận dụng vào việc nghiên cứu vấn đề, "Đổi mới tổ chức và hoạt
động của các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh
Nghệ An hiện nay".
Đây là chủ đề có tính bức thiết trong bối cảnh cả hệ thống chính trị
nước ta đang tập trung đẩy mạnh thực hiện chương trình tổng thể về cải cách
hành chính Nhà nước giai đoạn 2011- 2020, đặc biệt là sau khi Nghị quyết
Trung ương 6 (khóa XII) của Đảng ban hành. Tuy nhiên, đến nay, nội dung
đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp
huyện ở tỉnh Nghệ An chưa có cơng trình khoa học nào được nghiên cứu một
cách cụ thể chi tiết. Vì vậy, đề tài “Đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện ở tỉnh Nghệ An hiện nay” khơng
trùng lặp với bất kỳ một cơng trình khoa học nào đã được cơng bố.
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn
Đề xuất được những quan điểm khoa học và các giải pháp khả thi nhằm
tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp huyện
trong điều kiện cải cách nền hành chính ở nước ta hiện nay.


13

4. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Thứ nhất, phân tích các quan điểm khoa học có liên quan để đưa ra các
khái niệm phù hợp về CQCM thuộc UBND cấp huyện, tổ chức và hoạt động
cũng như quan điểm về đổi mới tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc
UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay.

Thứ hai, nghiên cứu thực trạng về tổ chức và hoạt động của các CQCM
thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An từ năm 2013 đến nay, chỉ ra những ưu
điểm và hạn chế trong thực tiễn tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc
UBND cấp huyện ở Nghệ An, nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó.
Thứ ba, trên cơ sở thực hiện hai nhiệm vụ nêu trên, đề tài sẽ đề xuất
một số các giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của CQCM
thuộc UBND cấp huyện ở tỉnh Nghệ An trong thời gian tới.
5. Đối tƣợng, phạm vi, phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nhiên cứu việc đổi mới tổ chức và
hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện ở
tỉnh Nghệ An hiện nay.
- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu đề tài đổi mới tổ
chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp huyện trên địa bàn tỉnh
Nghệ An; thời gian nghiên cứu từ năm 2013 đến nay.
- Phương pháp nghiên cứu: Luận văn được thực hiện trên cơ sở
phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác- Lênin, Tư tưởng Hồ Chí
Minh về nhà nước và pháp luật; Quan điểm, đường lối của Đảng cộng sản
Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và hoàn thiện
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, trong điều kiện tiếp tục công cuộc
đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế hiện nay.
Luận văn được tiến hành trên cơ sở vận dụng, sử dụng tổng hợp các


14

phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp duy vật lịch sử, và các
phương pháp cụ thể như phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so
sánh, giải thích, lịch sử…
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần rõ thêm những vấn đề lý

luận về tổ chức bộ máy cơ quan hành chính nhà nước (CQHCNN) cũng như
tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp huyện.
Các giải pháp đề xuất trong luận văn góp phần hồn thiện chính sách,
pháp luật về tổ chức chính quyền địa phương, tổ chức và hoạt động của các cơ
quan quản lý chuyên ngành, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức nhà nước...
trong điều kiện đổi mới và hội nhập của đất nước. Đồng thời, với các quan
điểm, giải pháp mà luận văn đưa ra cịn có giá trị tham khảo đối với các cơ
quan, tổ chức có thẩm quyền trong hoạt động xây dựng, ban hành và tổ chức
thực hiện pháp luật.
7. Cấu trúc của luận văn:
Ngoài phần phần mở đầu và phần kết luận, Luận văn được kết cấu gồm
3 chương
Chương 1. Cơ sở lý luận về đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan
chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện.
Chương 2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên
môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện ở tỉnh Nghệ An hiện nay.
Chương 3. Quan điểm và giải pháp tiếp tục đổi mới tổ chức, hoạt động
của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện ở Nghệ An hiện nay.


15

Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ
HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN
NHÂN DÂN CẤP HUYỆN

1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trị của cơ quan chun mơn thuộc
Uỷ ban nhân dân cấp huyện
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm
* Khái niệm

Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân là Cơ quan có nhiệm vụ
tham mưu giúp Ủy ban cùng cấp thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa
phương và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật
nhằm đảm bảo sự thống nhất quản lý của ngành hoặc lĩnh vực công tác từ
trung ương đến cơ sở [21, tr.54]. Cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân
cấp huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, vị trí việc làm, biên chế công
chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của Ủy ban nhân dân cấp huyện,
đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của
cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
* Đặc điểm
Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính nhà nước của hệ thống hành
chính nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các chức danh của Ủy ban
nhân dân được Hội đồng nhân dân ngang cấp bầu ra và có nhiệm kỳ trùng với
nhiệm kỳ của Hội đồng nhân dân. Quyền hạn của Ủy ban nhân dân được quy
định tại Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Luật Tổ
chức Chính quyền địa phương. Ủy ban nhân dân các cấp có các cơ quan giúp
việc như: Sở (cấp tỉnh), Phịng (cấp huyện), Ban (cấp xã). Xét từ bản chất tổ
chức và hoạt động là một cơ cấu trong hệ thống các cơ quan của chính quyền


16

địa phương, Cơ quan chuyên môn của UBND cấp huyện có những đặc điểm
cơ bản sau:
- Là cơ quan hành chính Nhà nước được thành lập ở huyện.
- Chịu sự chỉ đạo quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND
cấp huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra về nghiệp vụ của cơ quan quản
lý nhà nước về ngành, lĩnh vực cấp trên.
- Là cơ quan giúp việc, tham mưu của UBND cấp huyện trong các lĩnh vực
quản lý nhà nước theo nhiệm vụ quyền hạn và lĩnh vực mà mình đảm nhiệm.

- Việc tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện phải phù
hợp với đặc điểm từng khu vực địa lý và điều kiện tình hình phát triển kinh tế
- xã hội của từng địa phương; bảo đảm tinh gọn, hiệu quả.
Thực tế tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương việc quan
trọng là xác định và thực hiện đúng các chức năng, thẩm quyền của chính
quyền địa phương dựa trên bản chất của chế độ cũng như điều kiện kinh tế - xã
hội của địa phương. Vì thế, UBND cấp huyện với tư cách là một cấp quản lý
trong hệ thống chính quyền thì q trình tổ chức và hoạt động đồng thời phải
thực hiện chức năng đại diện; tiếp nhận và giải quyết các yêu cầu, nguyện vọng
của người dân địa phương cũng như quyết định và tổ chức thực hiện các công
việc của địa phương, phục vụ lợi ích cộng đồng theo phạm vi, mức độ tự chủ
của địa phương theo quy định của pháp luật. Chính vì vậy, trong chừng mực
nhất định, theo ý kiến của tác giả, hiện nay, UBND cấp huyện là cơ quan hành
chính nhà nước ở địa phương chứ thực chất khơng phải là cơ quan hành chính
nhà nước của địa phương; là một pháp nhân công quyền, hoạt động theo
nguyên tắc quyền uy, phục tùng, đảm bảo cho quyền lực nhà nước được thực
thi thống nhất từ trung ương đến địa phương và giải quyết các công việc, đề
nghị của người dân địa phương theo qui định của pháp luật.


17

1.1.2. Vai trị chức năng của cơ quan chun mơn thuộc ủy ban nhân dân
Với cấu trúc nhà nước đơn nhất ở nước ta hiện nay, chính quyền địa
phương được chia thành ba cấp theo đơn vị hành chính lãnh thổ, theo đó
UBND cấp huyện là cấp trung gian quan trọng cho sự liên kết giữa 3 cấp, có
những nhiệm vụ, quyền hạn theo qui định của pháp luật trong việc thực hiện
quản lý nhà nước ở địa phương (UBND cấp huyện là một cơ quan chính
quyền trung gian giữa cấp tỉnh và cấp xã) và tùy từng điều kiện lịch sử nhất
định, tên gọi của UBND cấp huyện cũng có sự khác nhau (UBND, ủy ban

hành chính (UBHC) cấp huyện) [22, tr.69].
Trước Luật tổ chức chính quyền địa phương 2015, Ủy ban nhân dân
cấp huyện được bố trí từ 7 đến 9 thành viên, gồm Chủ tịch, 2 đến 3 Phó Chủ
tịch và các ủy viên. Lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp huyện gồm Chủ tịch và
các Phó Chủ tịch. Người đứng đầu Ủy ban nhân dân cấp huyện là Chủ tịch Ủy
ban nhân dân, do Hội đồng nhân dân huyện bầu ra và đồng thời, Chủ tịch Ủy
ban nhân dân huyện cũng là là một Phó Bí thư Huyện ủy.
Các cơ quan giúp việc của chính quyền địa phương cấp huyện thơng
thường gồm các phịng, ban trực thuộc: Văn phịng HĐND và UBND, Phịng
Tài chính - Kế hoạch, Phịng Nội vụ, Phịng Tài ngun và Mơi trường,
Phịng Cơng thương (Kinh tế- Hạ tầng), Phịng Nơng nghiệp và Phát triển
Nơng thơn, Phịng Tư pháp, Phịng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Y tế, Phòng
Lao động- Thương binh và xã hội, Thanh tra huyện, Phịng Văn hóa - Thơng
tin. Một số cơ quan nhà nước ở cấp huyện như Chi cục Thuế, Chi cục Thống
kê, Ban chỉ huy Quân sự huyện, Công an huyện... không phải là cơ quan của
chính quyền địa phương cấp huyện mà là cơ quan của chính quyền trung ương
đặt tại huyện (theo ngành dọc) [22, tr.74]. Về bản chất, việc phân chia các đơn
vị hành chính khơng chỉ mang ý nghĩa hành chính mà còn để thực hiện quản
lý nhà nước một cách thống nhất trên toàn lãnh thổ quốc gia.


18

Từ đó, có thể xác định: UBND cấp huyện là cơ quan do HĐND cấp
huyện bầu ra. Đây là cơ quan hành chính nhà nước ở cấp huyện, chịu trách
nhiệm chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản của các cơ quan nhà nước cấp
trên và nghị quyết của HĐND cấp huyện [18, tr.24].
Với cách hiểu trên cho thấy, UBND cấp huyện vừa là cơ quan chấp
hành và hành chính, vừa là cơ quan nhà nước cấp huyện. Điều đó phản ánh
mối quan hệ giữa tính đại diện và thực thi quyền lực nhà nước; giữa quyền uy

và phục tùng trong quản lý hành chính nhà nước. Cụ thể:
+ Chức năng chấp hành và điều hành: Là cấp trung gian trong hệ thống
các cơ quan hành chính nhà nước, UBND cấp huyện vừa có nhiệm vụ phải
chấp hành đường lối, quyết định của các cơ quan nhà nước cấp trên, vừa thực
hiện chức năng điều hành các hoạt động quản lý nhà nước đối với các cơ quan
chun mơn, chính quyền cấp dưới. Điều này cũng có nghĩa là, UBND cấp
huyện vừa phụ thuộc vừa tự chủ theo nguyên tắc cấp dưới phục tùng cấp trên,
cấp trên lãnh đạo, chỉ đạo cấp dưới. Hơn nữa, hoạt động của chính quyền địa
phương gắn liền với vai trò quản lý nhà nước và giải quyết hiệu quả các vấn
đề phát sinh của địa phương trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nó
vừa thể hiện sự can thiệp quyền lực của nhà nước vừa thể hiện sự cộng tác,
phối hợp với nhân dân. Tuy vậy, các hoạt động của UBND cấp huyện đều
phải được thể hiện thông qua việc ban hành các văn bản pháp luật và triển
khai thực hiện công tác kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật, các chủ
trương, qui định của địa phương theo những trình tự, thủ tục nhất định. Theo
Hiến pháp 2013, UBND cấp huyện là cơ quan chỉ đạo, kiểm tra, tổ chức thực
hiện các chủ trương, quyết định của HĐND và các cơ quan cấp trên liên quan
đến các lĩnh vực quản lý nhà nước trên địa bàn huyện [35, tr.57].
+ Chức năng hỗ trợ cộng đồng: Hoạt động của UBND cấp huyện và các
CQCM trực thuộc cần thực hiện nghĩa vụ hỗ trợ đối với mọi người dân trong


19

việc thực hiện các trình tự, thủ tục liên quan đến quản lý nhà nước, như hỗ trợ
pháp lý, thông tin (địi hỏi UBND cấp huyện phải thơng tin cho công dân và
hướng dẫn các thủ tục cần thiết khi tiến hành các thủ tục hành chính tại
UBND cấp huyện), hỗ trợ thông qua các công cụ điều tiết trong quản lý nhà
nước (như hỗ trợ vốn, hướng dẫn áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật
vào sản xuất, kinh doanh)…[35, tr.61].

1.2. Tổ chức và hoạt động của CQCM cấp huyện
1.2.1. Cách thức tổ chức
Việc phân chia địa giới hành chính ở địa phương được áp dụng phổ
biến ở các quốc gia trên thế giới. Tuy vậy, sự phân chia này khơng chỉ căn cứ
vào hình thức cấu trúc nhà nước mà còn phụ thuộc vào các yếu tố đặc thù
khác như yếu tố chính trị, lịch sử, dân số, vị trí địa lý... của mỗi quốc gia. Ở
nước ta hiện nay, mơ hình chính quyền địa phương được tổ chức gồm 3 cấp là
tỉnh, huyện và xã. Tuy nhiên, trong ba cấp hành chính ở địa phương, cấp
huyện được xác định là cấp trung gian, cấp xã là cấp cơ sở của bộ máy hành
chính nhà nước ở địa phương.
Các CQCM cấp huyện cũng là cơ quan tham mưu, giúp UBND cấp
huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương. Đồng thời, thực
hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự ủy quyền của UBND cùng cấp và
theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, do phạm vi không gian, nội dung
quản lý nhà nước của UBND cấp huyện có những vấn đề khơng giống phạm
vi khơng gian, nội dung, tính chất quản lý nhà nước của UBND cấp tỉnh. Vì
vậy, pháp luật quy định tổ chức các CQCM thuộc UBND cấp huyện khác với
tổ chức của các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. Sự quy định này là cần thiết vì
nó xuất phát từ thực tiễn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước
của UBND cấp huyện ở nước ta hiện nay.


20

Các CQCM thuộc UBND cấp huyện đều được tổ chức ở các giai đoạn
khác nhau, cơ cấu tổ chức của CQCM xuất phát từ vị trí, vai trị, tính chất của
chúng và từ chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của UBND cùng cấp. Vì
thế, trong quá trình cơ cấu tổ chức của các CQCM ở cấp huyện đều phải xét
đến yếu tố chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cũng như những nét đặc thù của
địa phương để tổ chức cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Chính vì vậy, cơ

cấu tổ chức của CQCM thuộc UBND cấp huyện được tổ chức khác với cơ cấu
tổ chức của CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. CQCM cấp huyện được tổ chức
theo nguyên tắc thống nhất nhưng vẫn bảo đảm tính đặc thù của từng địa
phương và đáp ứng yêu cầu quản lý đa ngành, đa lĩnh vực trong phạm vi quản
lý nhà nước của UBND cùng cấp. Cụ thể là:
- Các CQCM được tổ chức thống nhất ở các quận, huyện, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh gồm 10 phòng:
+ Phòng Nội vụ: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực hiện chức
năng quản lý nhà nước các lĩnh vực tổ chức; biên chế các cơ quan hành chính,
sự nghiệp nhà nước; cải cách hành chính; xây dựng chính quyền địa phương;
địa giới hành chính; cán bộ, cơng chức, viên chức nhà nước; cán bộ, công
chức xã, phường, thị trấn; hội, tổ chức phi chính phủ; văn thư, lưu trữ nhà
nước; tơn giáo; thi đua - khen thưởng [7].
+ Phòng Tư pháp: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực hiện chức
năng quản lý nhà nước về công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật;
kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật; thi
hành án dân sự; chứng thực; hộ tịch; trợ giúp pháp lý; hồ giải ở cơ sở và các
cơng tác tư pháp khác [7].
+ Phịng Tài chính- Kế hoạch: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực
hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: tài chính, tài sản; kế hoạch
và đầu tư; đăng ký kinh doanh; tổng hợp, thống nhất quản lý về kinh tế hợp
tác xã, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân [7].


21

+ Phịng Tài ngun và Mơi trường: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên đất; tài nguyên nước; tài
nguyên khoáng sản; mơi trường; khí tượng, thuỷ văn; đo đạc, bản đồ và biển
(đối với những địa phương có biển) [7].

+ Phịng Lao động- Thương binh và Xã hội: Tham mưu, giúp UBND
cấp huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực lao động;
việc làm; dạy nghề; tiền lương; tiền công; bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp; an tồn lao động; người có cơng; bảo trợ xã hội; bảo vệ và chăm sóc
trẻ em; phịng, chống tệ nạn xã hội; bình đẳng giới [7].
+ Phịng Văn hố và Thông tin: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đời sống văn hóa - xã hội, thể dục
thể thao… [7].
+ Phịng Giáo dục và Đào tạo: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực
hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, bao
gồm: mục tiêu, chương trình và nội dung giáo dục và đào tạo; tiêu chuẩn nhà
giáo và tiêu chuẩn cán bộ quản lý giáo dục; tiêu chuẩn cơ sở vật chất, thiết bị
trường học và đồ chơi trẻ em; quy chế thi cử và cấp văn bằng, chứng chỉ; bảo
đảm chất lượng giáo dục và đào tạo [7].
+ Phòng Y tế: Tham mưu, giúp UBND cấp huyện thực hiện chức năng
quản lý nhà nước về chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân, gồm: Y tế cơ sở;
y tế dự phòng; khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng; y dược cổ truyền; thuốc
phòng bệnh, chữa bệnh cho người; mỹ phẩm; vệ sinh an toàn thực phẩm; bảo
hiểm y tế; trang thiết bị y tế; dân số [7].
+ Thanh tra huyện: Tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực
hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại,
tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật trong phạm
vi quản lý [7].


22

+ Văn phòng HĐND và UBND: Tham mưu tổng hợp cho UBND về
các hoạt động chuyên môn của ủy ban, cung cấp thông tin phục vụ quản lý và
hoạt động của HĐND, UBND và các cơ quan nhà nước ở địa phương; đảm

bảo cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động của HĐND, UBND [7].
Ngoài 10 cơ quan chuyên môn được tổ chức thống nhất ở tất cả các
quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh theo quy định tại Điều 7, Nghị định
số 37/2014/NĐ-CP của Chính phủ, UBND cấp huyện được tổ chức một số cơ
quan chuyên môn đặc thù được quy định tại Điều 8, Nghị định số
37/2014/NĐ-CP như sau:
+ Ở các quận:
Phòng Kinh tế: tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân quận thực hiện chức
năng quản lý nhà nước về tiểu thủ công nghiệp; khoa học và cơng nghệ; cơng
nghiệp; thương mại.
Phịng Quản lý đơ thị: tham mưu, giúp UBND quận thực hiện chức
năng quản lý nhà nước về kiến trúc; quy hoạch xây dựng; phát triển đô thị;
nhà ở và công sở; vật liệu xây dựng; giao thông; hạ tầng kỹ thuật đô thị (gồm:
cấp, thốt nước; vệ sinh mơi trường đơ thị; cơng viên, cây xanh; chiếu sáng;
rác thải; bến, bãi đỗ xe đô thị) [7].
+ Ở các thị xã, thành phố thuộc tỉnh:
Phòng Kinh tế: Tham mưu, giúp UBND thị xã, thành phố thuộc tỉnh
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nông nghiệp; lâm nghiệp; diêm
nghiệp; thuỷ lợi; thuỷ sản; phát triển nông thôn; tiểu thủ công nghiệp; khoa
học và công nghệ; cơng nghiệp; thương mại [7].
Phịng Quản lý đơ thị: Tham mưu, giúp UBND thị xã, thành phố thuộc
tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kiến trúc; quy hoạch xây dựng;
phát triển đô thị; nhà ở và công sở; vật liệu xây dựng; giao thông; hạ tầng kỹ


23

thuật đơ thị (gồm: cấp, thốt nước; vệ sinh mơi trường đô thị; công viên, cây
xanh; chiếu sáng; rác thải; bến, bãi đỗ xe đơ thị) [7].
+ Ở các huyện:

Phịng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Tham mưu, giúp UBND
huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nông nghiệp; lâm nghiệp;
diêm nghiệp; thuỷ lợi; thuỷ sản; phát triển nông thôn; phát triển kinh tế hộ,
kinh tế trang trại nông thôn, kinh tế hợp tác xã nông, lâm, ngư, diêm nghiệp
gắn với ngành nghề, làng nghề nông thôn trên địa bàn xã [7].
Phòng Kinh tế và Hạ tầng: Tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện
chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp; tiểu thủ công nghiệp; thương
mại; xây dựng; phát triển đô thị; kiến trúc, quy hoạch xây dựng; vật liệu xây
dựng; nhà ở và công sở; hạ tầng kỹ thuật đơ thị (gồm: cấp, thốt nước; vệ sinh
môi trường đô thị; công viên, cây xanh; chiếu sáng; rác thải; bến, bãi đỗ xe đô
thị); giao thông; khoa học và công nghệ.
Trường hợp đặc biệt đối với các huyện có tốc độ phát triển kinh tế - xã
hội và tốc độ đơ thị hố cao; đặc biệt là có định hướng phát triển thành thị xã
hoặc thành phố thuộc tỉnh thì có thể áp dụng mơ hình tổ chức 02 phịng
chun mơn như quy định đối với các thị xã, thành phố thuộc tỉnh và do Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định. Đây là
những điểm mới trong quá trình phát triển của các CQCM thuộc UBND cấp
huyện; thể hiện tính kế thừa những ưu điểm đã có và cải tiến phù hợp hơn với
thực tiễn của cải cách hành chính bộ máy quản lý nhà nước. Vì vậy, các
CQCM thuộc chính quyền địa phương ở cấp trung gian này đã giảm được một
số đầu mối nhất định. Bên cạnh đó, khi tổ chức các CQCM này đã được xem
xét, lựa chọn phù hợp với đặc thù của các loại hình đơn vị hành chính ở cấp
huyện. Tuy nhiên, khác với các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh, UBND cấp
tỉnh là CQHCNN ở địa phương, tiếp nhận các văn bản pháp luật của nhà nước


24

ở trung ương, bảo đảm cho các văn bản pháp luật này được tổ chức, thực hiện
có hiệu quả, chức năng, thẩm quyền quản lý nhà nước rất khác về phạm vi,

quy mơ, tính chất so với UBND cấp huyện. Thực tế, UBND cấp huyện là cấp
"trung gian" trong hệ thống bộ máy nhà nước ở địa phương nhất là trong giai
đoạn nhà nước đang thực hiện thí điểm khơng tổ chức HĐND huyện, quận,
phường theo Nghị quyết số 26/2008/QH12 ngày 15/11/2008 tại kỳ họp thứ 4
Quốc hội khóa XII cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục nghiên cứu, đổi mới mơ
hình chính quyền địa phương trong đó có cấp huyện. Với mơ hình mới phù
hợp, tinh gọn thì việc đổi mới, tổ chức lại các CQCM thuộc UBND cấp huyện
có ý nghĩa quan trọng trong quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực ở địa
phương hiện nay. Ở cấp huyện, cách thức tổ chức nội bộ các CQCM khơng
giống như cấp tỉnh, với cơ cấu gồm có thủ trưởng, các phó thủ trưởng CQCM
và các cơng chức được phân công đảm nhiệm các chức danh nghiệp vụ cụ thể,
các công chức này chịu sự quản lý trực tiếp của thủ trưởng CQCM (hoặc của
phó thủ trưởng CQCM theo sự phân công trực tiếp của thủ trưởng CQCM).
Nhưng cách thức tổ chức này vẫn bảo đảm các yêu cầu về tính thống nhất, sự
phối, kết hợp nhịp nhàng, kịp thời trong q trình giải quyết cơng việc của
cán bộ, công chức thông qua việc quy định rõ quyền và trách nhiệm của các
chức danh trong CQCM cấp huyện. Mơ hình tổ chức này giúp CQCM cấp
huyện được tinh gọn, giảm đáng kể được số lượng đầu mối cũng như biên chế
nhà nước ở địa phương, điều này có ý nghĩa quan trọng góp phần thúc đẩy cải
cách hành chính nhà nước đạt kết quả cao hơn nữa.
Đồng thời, tổ chức của CQCM thuộc UBND cấp huyện không chỉ có
những điểm khác biệt về cơ cấu tổ chức bên trong, nhiệm vụ, quyền hạn, các
mối quan hệ so với CQCM thuộc UBND cấp tỉnh, các CQCM thuộc UBND
cấp huyện cịn có những điểm khác biệt so với các CQCM được tổ chức theo
ngành dọc (có thể gọi các CQCM thuộc UBND là cơ quan nội thuộc thì các


25

CQCM của trung ương được tổ chức tại địa phương là cơ quan ngoại thuộc).

Các cơ quan như thuế, kho bạc, công an, quân đội... không chịu sự quản lý về
tổ chức biên chế của UBND cùng cấp nhưng trong hoạt động của mình, các
cơ quan này có mối quan hệ nhất định với UBND và CQCM cùng cấp. Song
cơ cấu tổ chức của những cơ quan đó thường có các đơn vị, tổ chức trực thuộc
của mình. Chẳng hạn, chi cục thuế ở cấp huyện có các đội chuyên mơn như
đội kê khai kế tốn thuế và tin học, đội nghiệp vụ dự toán tổng hợp, đội tuyên
truyền ấn chỉ hỗ trợ đối tượng nộp thuế... hoặc công an huyện có đội hình sự,
đội quản lý hành chính... trong khi đó, các CQCM thuộc UBND cấp huyện
thường chỉ có các tổ chức sự nghiệp trực thuộc (như phòng Văn hóa- Thơng
tin có Trung tâm văn hóa- Thơng tin- Thể thao và Du lịch). Việc tổ chức các
CQCM ở cấp huyện còn phụ thuộc vào sự phân chia địa giới hành chính, tính
chất quản lý của cấp, loại chính quyền địa phương hiện nay nhằm bảo đảm
phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương và khai thác, phát huy tiềm
năng thế mạnh ở mỗi địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý chuyên ngành
nói riêng và quản lý hành chính trên các lĩnh vực của nhà nước nói chung.
Như vậy, tổ chức các CQCM thuộc UBND cấp huyện (từ năm 1986
đến nay) đã được đổi mới cơ bản, bước đầu thu được những kết quả đáng
khích lệ. Cụ thể là:
Về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn: Các CQCM thuộc UBND cấp
huyện đã thực hiện tốt nhiệm vụ tham mưu, quản lý tổng hợp đối với ngành,
lĩnh vực công tác ở địa phương. Trong đó, đã có sự phân định rõ về chức
năng, nhiệm vụ và quyền hạn phù hợp hơn, phân cấp cụ thể hơn đối với
những việc CQCM có trách nhiệm trình UBND, những việc trình Chủ tịch
UBND, những việc CQCM tự quyết định và chịu trách nhiệm, cũng như các
việc phân cấp quản lý của UBND các cấp để các CQCM hướng dẫn, kiểm tra
thực hiện. Do đó, đã có sự điều chỉnh cơ bản, phù hợp với tình hình thực tế ở