Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn ngữ văn ở các trường trung học cơ sở thái nguyên, tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TRƯỜNG GIANG

QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TRƯỜNG GIANG

QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Phạm Hồng Quang

THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu và
kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép
sử dụng và chua từng được cơng bố trong bất kỳ một cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Trường Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trường Đại học
Sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, tạo điều kiện giúp đỡ tơi trong suốt
q trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới GS. TS. Phạm Hồng Quang
- người đã định hướng cho tôi nghiên cứu đề tài, cung cấp những kiến thức về lý
luận và thực tiễn vô cùng q báu, nhiệt tình hướng dẫn, động viên khích lệ tơi
trong suốt q trình nghiên cứu để hồn thành luận văn này.

Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn Phòng Đào tạo - Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thái Nguyên, các
đồng chí Hiệu trưởng các trường THCS, các bạn đồng nghiệp trong thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành luận
văn này.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong suốt q trình nghiên cứu, nhưng chắc
chắn khơng tránh khỏi các khiếm khuyết, kính mong Quý thầy cô, các anh, chị
và các bạn quan tâm góp ý để luận văn hồn thiện hơn.
Thái Ngun, tháng 6 năm 2020
Học viên

Nguyễn Trường Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu .............................................. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ .............................................................................. 6
1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 6

1.1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu .................................................................... 6
1.1.2. Tại Việt Nam ............................................................................................. 7
1.2.

Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 11

1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục ........................................................................ 11
1.2.2. Công nghệ thông tin ................................................................................ 13
1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn .......................... 14
1.2.4. Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ............. 14
1.3.

Lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở............................................................................. 15

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN

1.3.1. Vai trị của ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở............................................................................. 15
1.3.2. Nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở............................................................................. 17
1.3.3. Các hình thức ứng dụng CNTT trong dạy học mơn Ngữ văn ................. 19
1.4.

Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở trường
trung học cơ sở ........................................................................................ 22

1.4.1. Lập kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở............................................................................. 22
1.4.2. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở trường
trung học cơ sở ........................................................................................ 24
1.4.3. Chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở trường
trung học cơ sở ......................................................................................... 26
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn
ở trường trung học cơ sở ........................................................................... 28
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở....................................... 30
1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 30
1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 31
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 33
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN Ở CÁC TRƯỜNG
THCS THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ..... 34
2.1.

Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát thực trạng............. 34

2.1.1. Tình hình giáo dục đào tạo ở thành phố Thái Nguyên ............................ 34
2.1.2. Thực trạng hạ tầng công nghệ thông tin ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ........................................................................... 35
2.2.

Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................... 37

2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 37
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 37
2.2.3. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát ................................................... 38
2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 38
2.3.

Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Ngữ Văn ở
các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ........ 39

2.3.1. Nhận thức của CBQL, giáo viên về vai trị của ứng dụng cơng nghệ
thơng tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở.............. 39
2.3.3. Thực trạng nội dung ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ
văn ở trường trung học cơ sở................................................................... 41
2.3.4. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong hình thức dạy học Ngữ
văn ........................................................................................................... 42
2.4.

Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ

văn ở trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên ........................... 45

2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Ngữ văn ở trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên ................... 45
2.4.2. Thực trạng tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ
văn ở trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên ........................... 48
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ
văn ở trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên ........................... 50
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học Ngữ văn ở trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên............. 53
2.5.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở trường trung học cơ sở trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên ........................................................................... 55

2.6.

Đánh giá chung ........................................................................................ 57

2.6.1. Ưu điểm ................................................................................................... 57
2.6.2. Hạn chế, nguyên nhân của hạn chế ......................................................... 58
Kết luận chương 2.............................................................................................. 61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CNTT TRONG DẠY
HỌC NGỮ VĂN TẠI Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ

THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN........................................... 62
3.1.

Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................... 62

3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ ............................................................................. 62
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 62
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................... 63
3.2.

Biện pháp quản lý quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên..................................................................................................... 63

3.2.1. Tổ chức xây dựng kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao
chất lượng dạy học môn Ngữ Văn........................................................... 63
3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng kỹ năng khai thác và sử dụng hạ tầng công nghệ
thông tin cho giáo viên dạy môn Ngữ văn .............................................. 65
3.2.3. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch quản lý việc ứng dụng CNTT vào dạy học
môn Ngữ văn ........................................................................................... 70
3.2.4. Huy động các lực lượng giáo dục đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị công
nghệ thông tin cho các trường trung học cơ sở ....................................... 74
3.2.5. Chỉ đạo tăng cường các hoạt động thi đua khen thưởng khuyến khích giáo
viên ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy trong dạy học Ngữ văn . 76
3.3.

Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 77

3.4.

Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp................ 78

3.4.1. Mục tiêu ................................................................................................... 78
3.4.2. Nội dung, đối tượng khảo sát .................................................................. 78
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 79
KẾT LUẬN....................................................................................................... 84
1. Kết luận .......................................................................................................... 84
2. Khuyến nghị................................................................................................... 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 87
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL
CNTT

Cán bộ quản lí
Cơng nghệ thơng tin

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

THCS

Trung học cơ sở

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Cơng nghệ thơng tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Thực trạng hạ tầng công nghệ thông tin ở các trường THCS
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 36

Bảng 2.2.

Khách thể và đơn vị khảo sát ........................................................ 38

Bảng 2.3.

Nhận thức của CBQL, giáo viên vai trò của ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 39

Bảng 2.4.

Đánh giá của CBQL, giáo viên nội dung ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 41

Bảng 2.5.

Đánh giá của CBQL, giáo viên về hình thức ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 43

Bảng 2.6.

Đánh giá của CBQL, giáo viên lập kế hoạch quản lý ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung
học cơ sở........................................................................................ 46

Bảng 2.7.

Đánh giá của CBQL, giáo viên tổ chức ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 48

Bảng 2.8.

Đánh giá của CBQL, giáo viên chỉ đạo ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở
thành phố Thái Nguyên ................................................................. 51

Bảng 2.9.

Đánh giá của CBQL, giáo viên kiểm tra, đánh giá ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường trung
học cơ sở thành phố Thái Nguyên................................................. 53

Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, giáo viên về thực trạng các yếu tố ảnh
hưởng đến quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy họ
Ngữ văn thành phố Thái Ngun .................................................. 55
Bảng 3.1.

Kết quả thăm dị tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất ....... 79

Bảng 3.2.

Kết quả thăm dị tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất .......... 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Sự phát triển cơng nghệ thông tin như vũ bão đã ảnh hưởng không nhỏ đến
sự nghiệp giáo dục của các quốc gia trên thế giới đặc biệt các nước có nền giáo
dục phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Nhật Bản… Để có được
sự ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào trong giáo dục như ngày nay, các nước đã
trải qua nhiều chương trình quốc gia về tin học hóa cũng như ứng dụng công
nghệ thông tin vào khoa học công nghệ và giáo dục, coi đây là vấn đề then chốt
của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, là chìa khóa để xây dựng và phát triển
đất nước theo hướng cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa. Chính vì vậy họ đã rất

quan tâm đầu tư về công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ thông tin và quản
lý việc ứng dụng công nghệ thông tin.
Những yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và yêu cầu nâng
cao chất lượng giáo dục phổ thơng nói riêng địi hỏi phải đổi mới mục tiêu, nội
dung và phương pháp giảng dạy. Ngày nay, đổi mới phương pháp giảng dạy gắn
liền với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Mặt khác, sự phát triển
nhanh chóng và vượt bậc của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông
tin, đã đặt ra cho giáo dục nhiều yêu cầu cấp bách. Đó là, giáo dục phải trang bị
cho người học khả năng học tập suốt đời mà kỹ năng tìm kiếm thơng tin, tư duy
sáng tạo và giải quyết vấn đề là cần thiết nhất trong một kỷ nguyên thay đổi
nhanh chóng.
Hiện nay, dạy học Ngữ văn ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái
Nguyên đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giảng dạy
nên đã bước đầu đem lại hiệu quả rõ rệt. Công nghệ thông tin với ưu thế đặc biệt
làm khâu đột phá để đổi mới phương pháp dạy học mơn Ngữ văn theo hướng
tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo
dục phổ thơng mới. Ứng dụng cơng nghệ thơng tin làm cho công tác quản lý nhẹ
nhàng và đồng bộ, tạo ra tính thống nhất, chun nghiệp và có hiệu quả. Việc
ứng dụng công nghệ thông tin đã và đang làm thay đổi phương pháp học, cách
1


kiểm tra đánh giá học sinh theo hướng thiết thực, phù hợp, chính xác, tạo ra một
thế hệ học sinh có năng lực nhanh nhạy hơn, hiện nay giáo viên ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn đã góp phần phát triển năng lực văn học
cho học sinh và đáp ứng yêu cầu phân biệt được các thể loại truyện, thơ, kí, kịch
bản văn học và một số tiểu loại cụ thể; nhận biết được đặc điểm của ngơn Ngữ
văn học, nhận biết và phân tích được tác dụng của những yếu tố hình thức và
biện pháp nghệ thuật gắn với mỗi thể loại văn học; nhận biết được giá trị biểu
cảm, giá trị nhận thức, giá trị thẩm mĩ; phân tích được tính hình tượng, nội dung

và hình thức của tác phẩm văn học; có thể tạo ra được một số sản phẩm có tính
văn học.
Tuy nhiên, việc quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ
văn vẫn còn tồn tại những bất cập trong lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo
thực hiện và kiểm tra đánh giá, mặt khác, năng lực ứng dụng công nghệ thông
tin của giáo viên trong dạy học Ngữ văn, khả năng sử dụng máy tính và các phần
mềm hỗ trợ hoạt động dạy học của một số giáo viên còn yếu đã đặt ra yêu cầu
phải bồi dưỡng năng lực ứng dụng công nghệ thông tin cho giáo viên. Hiện nay,
còn một số cán bộ quản lý, giáo viên có nhận thức về quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn chưa sâu, cơ sở vật chất sư phạm để ứng
dụng cơng nghệ thơng tin trong nhà trường cịn chưa đồng bộ. Hệ thống mạng
Lan về các phòng học còn yếu, việc cập nhật Internet chưa được thường xuyên.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học môn Ngữ văn ở các trường THCS trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn thạc sĩ.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái
Nguyên, đề xuất biện pháp quản lý ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học
mơn Ngữ văn góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học môn Ngữ văn
ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.

2


3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
môn Ngữ văn.
3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường THCS
trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học môn Ngữ Văn ở trường THCS.
4.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động khai thác ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học môn Ngữ văn và quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái
Nguyên.
4.3. Đề xuất biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
môn Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
5. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn
Ngữ văn trong các trường THCS ở Thái Nguyên đã đạt một số kết quả tích cực,
tuy nhiên vẫn cịn một số tồn tại, hạn chế. Nếu đề xuất các biện pháp phù hợp sẽ
nâng cao được chất lượng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn
và quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Chủ thể quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
các trường THCS là Hiệu trưởng các trường THCS.
Việc triển khai nghiên cứu đề tài được thực hiện trong thời gian 9/2019
đến tháng 4/2020.

3


7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa
các vấn đề về lý luận: mục tiêu, nội dung… ứng dụng CNTT trong dạy học Ngữ

văn, nghiên cứu những tài liệu lý luận, văn bản, sách báo, các cơng trình đã
nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Trên cơ sở thu thập thông tin của các trường THCS về hoạt động ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn và quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên, tổng kết
kinh nghiệm tổ chức, quản lý. Những kinh nghiệm được tổng kết sẽ là một trong
những cơ sở để đề xuất các biện pháp quản ý ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học Ngữ văn ở các trường THSC trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.
7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Thiết kế các mẫu phiếu hỏi phù hợp để trưng cầu ý kiến của cán bộ quản
lý, giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn và quản lý
ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường THCS thành
phố Thái Nguyên đồng thời đánh giá tính khả thi, cần thiết của các biện pháp đưa
ra.
7.2.3. Phương pháp quan sát
Đối với hoạt động quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Ngữ văn và quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các
trường THCS thành phố Thái Nguyên, tác giả quan sát để đánh giá về việc thực
hiện hoạt động và hiệu quả của hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học Ngữ văn và quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ
văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên.
7.2.4. Phương pháp phỏng vấn

4


Trao đổi với giáo viên và học sinh về cách thức quản lý, tổ chức hoạt động
ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn và quản lý ứng dụng công

nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái
Nguyên, những khó khăn, nguyên nhân của khó khăn…
7.2.5. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến của cán bộ quản lý cấp Sở, cấp phòng, cán bộ quản lý các
trường THCS, các giáo viên có kinh nghiệm quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong dạy học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên.
7.2.6. Phương pháp xử lý số liệu
Sử dụng phương pháp tốn thống kê để xử lý và phân tích các số liệu từ
các bảng hỏi thu thập được về mặt định lượng.
8. Cấu trúc của luận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học môn Ngữ văn ở trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
Chương 3: Biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy
học Ngữ văn ở các trường THCS thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu
Sự phát triển công nghệ thông tin như vũ bão đã ảnh hưởng không nhỏ đến
sự nghiệp giáo dục của các quốc gia trên thế giới đặc biệt các nước có nền giáo
dục phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Nhật Bản… Để có được
sự ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào trong giáo dục như ngày nay, các nước đã

trải qua nhiều chương trình quốc gia về tin hoc hóa cũng như ứng dụng công
nghệ thông tin vào khoa học công nghệ và giáo dục, coi đây là vấn đề then chốt
của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, là chìa khóa để xây dựng và phát triển
đất nước theo hướng cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa. Chính vì vậy họ đã rất
quan tâm đầu tư về công nghệ thông tin, ứng dụng công nghệ thông tin và quản
lý việc ứng dụng công nghệ thông tin.
Ở Mỹ, những nghiên cứu về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong
giáo dục được thực hiện từ sớm nên dạy và học điện tử đã nhận được sự ủng hộ
và trợ giúp của Chính phủ ngay từ cuối thập niên 90.
Tại Nhật Bản đã xây dựng chương trình Quốc gia có tên “Kế hoạch một
xã hội thông tin - mục tiêu quốc gia đến năm 2000” về việc ứng dụng công nghệ
thông tin để xây dựng một xã hội thông tin đã được công bố từ những năm 1972.
Ở đất nước Ấn Độ, tổ chức NCERT (National Council of Education
Resarch and Training) ở New Dehli đã thực hiện đề án CLASS (Computer
Literacy and Studies in School). Đề án xem xét việc sử dụng máy tính trợ giúp
việc dạy học trong lớp, đồng thời quan tâm đến vai trị của máy tính như là một
công cụ ưu việt đánh dấu sự thay đổi có ý nghĩa về phương pháp luận dạy học.

6


Từ năm 1997, Bộ Giáo dục Singapore đã khởi động kế hoạch tổng thể về
công nghệ thông tin trong giáo dục. Với chương trình này, mọi trẻ của Singapore
được đảm bảo cơ hội tiếp cận với môi trường học đường mang đậm màu sắc
công nghệ thông tin. Đến tháng 7 năm 2002, Bộ Giáo dục Singapore đã công bố
Kế hoạch tổng thể công nghệ thông tin 2 nhằm kế thừa và phát huy những thành
công của Kế hoạch công nghệ thông tin 1, tiếp tục đưa ra những định hướng
chung cho các nhà trường trong việc tận dụng những cơ hội công nghệ thông tin
đem lại để phục vụ giảng dạy và học tập.
Ở Malaixia, các nhà hoạt động giáo dục đã cho rằng việc ứng dụng CNTT

là một xu hướng quan trọng trong sự nghiệp cải cách hệ thống giáo dục. Chính
sách về CNTT trong giáo dục có những điểm lưu ý sau: Trang bị kiến thức và kỹ
năng CNTT cho tất cả học sinh. Coi CNTT vừa là một mơn học trong chương
trình vừa là cơng cụ quan trọng trong giáo dục học sinh. Sử dụng CNTT để tăng
cường chất lượng và hiệu quả giáo dục [dẫn theo 17].
Ở đất nước Hàn Quốc đã xác định rõ mục tiêu chiến lược của chính sách
đẩy mạnh tin học hóa ở Hàn Quốc là xây dựng một xã hội thông tin phát triển từ
năm 2000. Để thực hiện mục tiêu này, chính phủ Hàn Quốc thành lập “Quỹ thúc
đẩy CNTT” do Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý. Tương ứng, có hai cơ
quan chỉ đạo và điều phối: Ban thúc đẩy tin học hóa và Ban đặc biệt về chính
phủ điện tử thuộc ban đổi mới chính phủ của Tổng thống...[31].
1.1.2. Tại Việt Nam
Các nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Hội thảo khoa học “Nghiên cứu và triển khai E-Learning” do Viện công
nghệ thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội) và Khoa công nghệ thông tin (Đại học
Bách khoa Hà Nội) phối hợp tổ chức đầu tháng 3 năm 2005, đã đề ra hướng phát
triển môi trường học tập cảu người học trong giai đoạn mới, phù hợp với xu thế
phát triển của công nghệ thông tin dựa và ứng dụng công nghệ thông tin.

7


Hội thảo khoa học tồn quốc về cơng nghệ thơng tin và truyền thông “Các
giải pháp công nghệ và quản lý trong ứng dụng công nghệ thông tin và truyền
thông vào đổi mới phương pháp dạy học”, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội phối
hợp với Dự án Giáo dục đại học tổ chức từ 9-10 tháng 12 năm 2006 tại Hà Nội,
đã đề cập đến các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục bằng việc ứng
dụng các thành tự của công nghệ thông tin&TT vào trong quá trình dạy học.
Theo tác giả Hồng Phương Bắc trong Ứng dụng CNTT và truyền thông
trong quản lý, đào tạo và nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao chất lượng đào

tạo tại trường đại học Thái Bình đã nhấn mạnh vai trị của ứng dụng CNTT đối
với GV: Giáo viên có thể sử dụng CNTT để trình bày tài liệu theo cách thú vị và
hấp dẫn hơn; Hướng dẫn và giúp học sinh tìm kiếm tài liệu định tính; Tận dụng
thời gian tốt nhất; Huấn luyện học sinh; Cung cấp hướng dẫn riêng; Hướng dẫn
sinh viên theo hướng hợp tác cũng như học tập cộng tác; Chuẩn bị tài liệu học
tập cho sinh viên, thay vì dạy học trên lớp như trước; Chẩn đoán vấn đề học tập
của sinh viên và giúp họ vượt qua; Giải quyết các vấn đề học tập của học sinh
[8].
Theo tác giả Nguyễn Văn Long trong Ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học ngoại ngữ: Từ kinh nghiệm quốc tế đến thực tại Việt Nam đã tập trung
thảo luận tình hình ứng dụng cơng nghệ Thơng tin vào q trình dạy-học ngoại
ngữ nói chung và cụ thể là tiếng Anh từ lý thuyết đến thực tiễn; từ mơ hình thế
giới đến thực trạng ứng dụng tại Việt Nam. Ở phần kinh nghiệm quốc tế, trên
nền tảng giáo dục kĩ thuật số, tác giả phân tích các đường hướng phổ biến hiện
nay thế giới đang áp dụng làm các mơ hình lý thuyết cho việc đưa CNTT vào lớp
học, vào quá trình giảng dạy, tiếp theo là phần phân tích các năng lực CNTT mà
người giáo viên cần đạt được. Ở phần nghiên cứu thực tiễn ở Việt Nam, tác giả
đi sâu phân tích nhu cầu thực tiễn và tính thiết yếu của việc ứng dụng CNTT
trong bối cảnh Việt Nam, kèm theo là thực trạng ứng dụng hiện nay [32].

8


Theo tác giả Nguyễn Thị Hà Lan trong Ứng dụng công nghệ thông tin
trong giáo dục ở bậc học mầm non đã phân tích vai trị của cơng nghệ thơng tin
trong giáo dục mầm non, các tính năng của cơng nghệ thông tin trong giáo dục
mầm non và mô tả cách thức thiết kế tư liệu giáo dục, quy trình thiết kế giáo án
điện tử ở bậc mầm non (các hoạt động giáo dục) phù hợp với đặc điểm nhận thức
mang tính trực quan, hình tượng của trẻ mầm non. Với cách thức này, giáo viên
mầm non có thể tự thiết kế được nhiều tư liệu giáo dục và giáo án điện tử sinh

động, có tác dụng kích thích hứng thú, tư duy của trẻ đồng thời tạo môi trường
giáo dục hiện đại, hấp dẫn trong trường mầm non [33].
Tập bài giảng Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học địa lý của
Khoa sư phạm tự nhiên, trường Đại học Lâm Đồng trong chương 4 đã trình bày
nội dung ứng dung CNTT trong dạy học địa lý rất thiết thực, cụ thể: Sử dụng
PowerPoint; Thiết kế bài giảng; Trình chiếu bài giảng; Trị chơi ơ chữ (sử dụng
PPT); Sử dụng Violet; Sử dụng đa phương tiện và các phần mềm khác; Tạo, xử
lý video; Xử lý hình ảnh; Picture manager; Paint; Các phần mềm MindMap để
vẽ sơ đồ tư duy; Phần mềm eMindMaps; Phần mềm Inspiration. Bài giảng này
nhằm giúp cho sinh viên có những kiến thức và kỹ năng cơ bản về sử dụng CNTT
để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và phục vụ hoạt động dạy Địa lý đạt
hiệu quả cao. Có khả năng vận dụng các phần mềm và các ứng dụng tin học khác
vào dạy học Địa lý [12].
Các nghiên cứu về quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
Tác giả Hồng Đức Trí nghiên cứu về Một số biện pháp tăng cường quản
lý ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THCS thành phố Đông Hà, tỉnh
Quảng Trị đã đánh giá một bộ phận GV chưa thường xuyên ứng dụng CNTT
trong giảng dạy và trong quản lý giảng dạy một phần do năng lực tin học còn hạn
chế, khả năng nắm bắt và tiếp cận phần mềm mới chưa kịp thời. Một số GV chưa
thực sự chủ động thiết kế giáo án ứng dụng CNTT mà còn lệ thuộc vào kho tư
liệu ở trên mạng hoặc các bài giảng có sẵn của đồng nghiệp, chưa thực sự chủ

9


động cập nhật phần mềm hỗ trợ, ứng dụng mới trong thiết kế bài giảng. Vì vậy,
tác giả đã đưa ra các biện pháp như: Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên
về tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học; Bồi
dưỡng nâng cao trình độ về tin học nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin cho giáo viên trong dạy học; Chỉ đạo việc xây dựng quy trình thiết kế và

thực hiện quy trình thiết kế giáo án dạy học tích cực có ứng dụng cơng nghệ
thơng tin và giáo án điện tử cho đội ngũ giáo viên, tổ chuyên môn [34].
Tác giả Nguyễn Thị Thu Hường (2017) trong Quản lý ứng dụng Công
nghệ Thông tin trong giáo dục trẻ tại ở trường mầm non B xã Đơng Mỹ, Thanh
Trì, Hà Nội đã đưa ra các biện pháp như: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng
của ứng dụng CNTT trong giáo dục trẻ mầm non; Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng
tin học cho cán bộ quản lý, giáo viên để phục vụ ứng dụng CNTT trong giáo dục
mầm non; Đầu tư cơ sở vật chất trường học (máy tính, phần mềm) để hỗ trợ hiệu
quả việc ứng dụng CNTT trong giáo dục mầm non; Đổi mới công tác chỉ đạo
ứng dụng CNTT trong giáo dục mầm non… [17].
Tác giả Triệu Thị Thu trong Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn Hà Nội đã đề cập
đến nội dung ứng dụng CNTT, cụ thể: Ứng dụng CNTT để thiết kế kế hoạch dạy
học; Ứng dụng CNTT trong quá trình dạy học; Ứng dụng CNTT để khai thác các
tiện ích trên mạng; Ứng dụng CNTT trong quản lý và hỗ trợ học tập. Tác giả đã
đề xuất các biện pháp: Nâng cao nhận thức về CNTT trong dạy học cho GV; Tổ
chức bồi dưỡng về ứng dụng CNTT trong dạy học; Xây dựng hệ thống máy tính
và mạng internet thuận lợi để phục vụ dạy học; Chỉ đạo quy trình thiết kế và sử
dụng giáo án dạy học tích cực có ứng dụng CNTT; Quản lý ha tầng cơ sở vật
chất, thiết bị dạy học hiện đại, xây dựng phịng học đa phương tiện… [35].
Tác giả Phó Đức Hịa, Bùi Thị Quyên trong Một số biện pháp quản lý ứng
dụng CNTT trong dạy học tại các trường trung học cơ sở đã đưa ra các biện pháp
như: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, lợi ích của việc ứng dụng CNTT;
Lập kế hoạch chiến lược cho việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào dạy học tại các
10


trường THCS; Xây dựng nguồn nhân lực CNTT có chất lượng tại các trường
THCS; Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, kĩ thuật tin học, hiện đại hóa trang thiết
bị các trường THCS [15].

Ngồi ra, cịn có các cơng trình như: Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của
tác giả Phạm Trường Lưu nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp quản lý hoạt
động dạy học có sử dụng đa phương tiện ở trường THCS”, đã đưa ra một số biện
pháp quản lý hoạt động dạy học có sử dụng đa phương tiện nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục [18]; Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Trần Thị Đản
nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp tổ chức triển khai việc ứng dụng công nghệ
thông tin vào giảng dạy của hiệu trưởng trường THCS Văn Lang, thành phố Việt
Trì, tỉnh Phú Thọ” [10] và luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giải Đào Thị
Ninh nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông
tin trong giảng dạy ở các trường trung học phổ thông quận Cầu Giấy - Hà Nội”
đã đưa ra một số biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục [19].
Thực tế hiện nay, việc đưa cơng nghệ thơng tin trong dạy học cịn tồn tại
nhiều vấn đề bất cập cần được tiếp tục nghiên cứu giải quyết như: Trình độ tin
học cơ bản của nhiều cán bộ quản lý, GV còn yếu, năng lực ứng dụng CNTT của
GV còn yếu trong thực hiện quy trình thiết kế và sử dụng các loại giáo án điện
tử. Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào đề cập đến vấn đề quản lý ứng dụng
công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn, vì vậy, việc nghiên cứu đề xuất các
biện pháp quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường
THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay đang là vấn
đề cần tập trung giải quyết.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục
* Quản lý

11


Trong quá trình hình thành lý luận về quản lý, các nhà nghiên cứu với
những cách tiếp cận khác nhau đã đưa ra những định nghĩa khác nhau.

Theo F.W.Taylor (1856 - 1915), “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn
người khác làm và sau đó thấy được rằng họ đã hồn thành cơng việc một cách
tốt nhất và rẻ nhất” [dẫn theo 37].
Theo tác giả Vũ Ngọc Hải: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng
đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [19].
Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên đối
tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả các tiềm lực, các cơ hội của hệ thống để
đạt mục tiêu đề ra trong điều kiện biến đổi của môi trường [16, tr.135].
Từ những định nghĩa trên ta có thể khẳng định: Quản lý là quá trình tác
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý bằng
việc vận dụng các chức năng quản lý, các nguyên tắc và các kỹ năng quản lý
nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của mình.
* Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là bộ phận quan trọng của hệ thống quản lý xã hội, khi
nghiên cứu về lĩnh vực quản lý giáo dục, các nhà nghiên cứu đã đưa ra một số
khái niệm về quản lý giáo dục dưới các góc độ khác nhau:
Theo tác giả Trần Kiểm: ở cấp vĩ mô “quản lý giáo dục là sự tác động liên
tục, có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm
tạo ra tính trồi của hệ thống, sử dụng một cách tối ưu các tiềm năng, các cơ hội
của hệ thống nhằm đưa hệ thống đến mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện
bảo đảm sự cân bằng với mơi trường bên ngồi ln biến động” [11].
Theo quan điểm của các tác giả Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc:
“quản lý giáo dục là những tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và
hướng đích của chủ thể quản lý ở mọi cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của
tồn bộ hệ thống nhằm mục đích đảm bảo sự hình thành nhân cách cho thế hệ
trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật của xã hội cũng như các quy

12

luật của quá trình giáo dục về sự phát triển thể lực, trí lực và tâm lý của con
người. Chất lượng của giáo dục chủ yếu do nhà trường tạo nên, bởi vậy khi nói
đến quản lý giáo dục phải nói đến quản lý nhà trường cùng với hệ thống quản lý
giáo dục” [dẫn theo 17].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là
hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác
đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội” [9].
Từ các khái niệm nêu trên ta có thể hiểu: quản lý giáo dục là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch phù hợp với quy luật khách quan của
chủ thể quản lý ở các cấp lên đối tượng quản lý mà chủ yếu nhất là quá trình dạy
học và giáo dục ở các cơ sở giáo dục nhằm đưa hoạt động giáo dục đạt tói mục
tiêu đã định.
1.2.2. Cơng nghệ thơng tin
Theo Bách khoa tồn thư mở Wikipedia, cơng nghệ thông tin (tiếng Anh
là: Information Technology gọi tắt là IT) là ngành ứng dụng công nghệ quản lý
và xử lý thơng tin, là ngành sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển
đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền và thu nhập thông tin.
Theo luật công nghệ thông tin số 67/2006/QH 114 ngày 29 tháng 01 năm
2006: “công nghệ thông tin là tập hợp các phương pháp khoa học công nghệ và
công cụ kỹ thuật hiện đại để sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ và trao
đổi thông tin số” [24].
Theo các tác giả Phó Đức Hịa và Ngơ Quang Sơn: “CNTT là tập hợp các
phương pháp khoa học, các phương tiện kỹ thuật hiện đại nhằm tổ chức khai
thác và sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thông tin phong phú và tiềm năng
trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã hội” [13].
Như vậy, từ các quan điểm nêu trên, theo chúng tôi: Công nghệ thông tin
là một hệ thống các phương pháp khoa học, công nghệ, phương tiện, cơng cụ,
chủ yếu là máy tính, mạng truyền thơng và hệ thống các kho dữ liệu nhằm tổ

13

chức, lưu trữ, truyền dẫn và khai thác, sử dụng có hiệu quả nguồn tài ngun
thơng tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của đời sống
con người và xã hội.
1.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục bao gồm hai lĩnh vực:
ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học. Thực tiễn việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học hiện
nay đã trở nên phổ biến. Điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin viễn thông đang thay đổi một cách nhanh chóng là một cơ hội rất lớn cho một
phương pháp giáo dục hiện đại, một nền giáo dục tiên tiến với vai trò nòng cốt
của cơng nghệ thơng tin. Nó địi hỏi cơng tác quản lý giáo dục phải có những giải
pháp thích hợp để phát huy hết những lợi thế mà công nghệ thông tin mang lại
cho việc dạy và học của chúng ta hiện nay.
Như vậy, Ứng dụng CNTT trong dạy học Ngữ văn là việc đưa CNTT vào
quá trình tác động qua lại giữa giáo viên và học sinh nhằm truyền thụ và lĩnh
hội những tri thức khoa học, những kỹ năng, kỹ xảo hoạt động nhận thức thực
tiễn, để trên cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển năng lực sáng tạo và
xây dựng các phẩm chất nhân cách theo mục đích giáo dục.
1.2.4. Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn
Quản lý ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn là những
biện pháp tác động của chủ thể quản lý mang tính mục đích, có kế hoạch đến
q trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra, đánh
giá nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này.
Quản lý ứng dụng CNTT trong dạy học là quản lý việc sử dụng CNTT
trong hoạt động dạy học một cách có mục đích, có kế hoạch của người quản lý
đến tập thể giáo viên, học sinh, các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường
nhằm huy động họ tham gia, cộng tác trong các hoạt động của nhà trường, giúp
quá trình dạy học, giáo dục đạt tới các mục tiêu đề ra.

14


Muốn tổ chức triển khai ứng dụng CNTT vào hoạt động dạy học có hiệu
quả địi hỏi nhà quản lý phải nắm chắc các kiến thức về dạy học, về CNTT để có
thể ứng dụng được CNTT vào các thành tố của hoạt động dạy học và quản lý
chặt chẽ việc ứng dụng CNTT vào các thành tố đó.
1.3. Lý luận về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở
1.3.1. Vai trò của ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn ở
trường trung học cơ sở
Sự phát triển mạnh mẽ của CNTT cũng như yêu cầu của giáo dục hiện đại,
địi hỏi dạy học nói chung và dạy học Ngữ văn nói riêng cần có những kiến thức
và kĩ năng về CNTT để ứng dụng hợp lý và sáng tạo trong hoạt động nghề nghiệp.
Trong dạy học môn Ngữ văn, ứng dụng CNTT hợp lý, sáng tạo sẽ góp phần nâng
cao hiệu quả tương tác giữa GV và HS thơng qua các dạng thức thơng tin (hình
ảnh, video, âm nhạc, mô phỏng...), tạo môi trường nhận thức hiện đại, hấp dẫn,
kích thích hứng thú và tư duy sáng tạo của HS. Có thể thấy một số vai trị quan
trọng của việc ứng dụng CNTT trong dạy học Ngữ văn như sau:
Tổ chức hoạt động giáo dục có ứng dụng CNTT trong dạy học môn Ngữ
văn ra một môi trường giáo dục hiện đại, có tính tương tác cao; kích thích hứng
thú và khả năng ghi nhớ, tri giác, tư duy của HS về đặc điểm nổi bật về hình thức
biểu đạt của văn bản; giúp HS so sánh văn bản này với văn bản khác, giúp HS
liên hệ với những trải nghiệm cuộc sống của cá nhân; từ đó có cách nhìn, cách
nghĩ và những cảm nhận riêng về cuộc sống, làm giàu đời sống tinh thần.
Mở rộng các nguồn thơng tin thơng qua các kênh hình ảnh, âm thanh,
video... Hiện nay với tính năng hữu ích của Internet, GV có thể dễ dàng tìm kiếm
và truy cập, khai thác các nguồn tư liệu đa phương tiện phù hợp với các nội dung
dạy học môn Ngữ văn ở cấp THCS. Với các nguồn tư liệu đa dạng và sinh động
sẽ tạo nên những giờ học thực sự hấp dẫn HS, giúp việc tiếp thu, lĩnh hội kiến

thức của HS trở nên dễ dàng, cụ thể giúp HS lớp 6,7viết được bài văn tự sự, miêu

15