Quản lý xây dựng văn hóa nhà trường tại trường cao đẳng y tế bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ VĂN LỤC

QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA NHÀ TRƢỜNG
TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. MAI XUÂN MIÊN


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các dữ liệu,
kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa từng cơng bố trong
bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận văn

Võ Văn Lục


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành khóa học, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến q thầy, cơ
Khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn, Phòng Đào tạo Sau Đại học, Trường
Đại học Quy Nhơn đã quan tâm và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian
học tập và nghiên cứu.
Tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành sâu sắc dành cho thầy
hướng dẫn luận văn TS. Mai Xn Miên, người đã ln tận tình chỉ dẫn,
giúp đỡ, động viên và chia sẻ cho tôi những kinh nghiệm q báu trong q

trình thực hiện luận văn.
Tơi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới lãnh đạo, quản lý và giảng
viên Trường Cao đẳng Y tế Bình Định, các thầy cơ đã nhiệt tình hợp tác và
đóng góp những ý kiến q báu cho tơi trong q trình thực hiện nghiên cứu
tại trường.
Cuối cùng tơi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè và
đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, động viên tơi trong q
trình học tập và nghiên cứu hồn thành luận văn này.
Bản thân đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên luận văn không thể tránh khỏi
sai sót. Kính mong nhận được những góp ý chân tình, quý báu của quý Thầy
Cô giáo và bạn bè, đồng nghiệp để hoàn thiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn.
Tác giả luận văn

VÕ VĂN LỤC


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ........................................................ 4
4. Phạm vi nghiên cứu................................................................................. 4
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................ 5
6. Giả thuyết khoa học ................................................................................ 5

7. Kết cấu luận văn ...................................................................................... 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA
NHÀ TRƢỜNG Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG .................................................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 7
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới ........................................... 7
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam............................................ 9
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài............................................................... 12
1.2.1. Khái niệm văn hóa, văn hóa tổ chức, văn hóa nhà trƣờng ............. 12
1.2.2. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trƣờng ............. 15
1.2.3. Khái niệm xây dựng văn hóa nhà trƣờng, quản lý xây dựng văn
hóa nhà trƣờng .......................................................................................... 17
1.3. Lý luận về văn hóa nhà trƣờng ở trƣờng cao đẳng .................................. 19
1.3.1. Tầm quan trọng của việc xây dựng VHNT ở trƣờng cao đẳng ..... 19


1.3.2. Các yếu tố cấu thành của văn hóa nhà trƣờng ở trƣờng cao đẳng . 24
1.3.3. Nội dung xây dựng VHNT ở trƣờng cao đẳng .............................. 32
1.3.4. Các bƣớc xây dựng văn hóa nhà trƣờng ở trƣờng cao đẳng ......... 37
1.4. Lý luận về quản lý xây dựng văn hóa nhà trƣờng ở trƣờng cao đẳng ..... 39
1.4.1. Các chức năng của quản lý xây dựng VHNT ở trƣờng cao đẳng .. 39
1.4.2. Nội dung quản lý xây dựng văn hóa nhà trƣờng ở trƣờng cao
đẳng .......................................................................................................... 41
1.4.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý xây dựng văn hóa nhà trƣờng
ở trƣờng cao đẳng ..................................................................................... 44
Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 48
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HĨA NHÀ
TRƢỜNG TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ BÌNH ĐỊNH ........................ 49
2.1. Khái quát về nghiên cứu thực trạng ......................................................... 49
2.1.1. Mục đích nghiên cứu ...................................................................... 49
2.1.2. Đối tƣợng nghiên cứu..................................................................... 49

2.1.3. Thời gian và địa bàn nghiên cứu .................................................... 50
2.1.4. Nội dung nghiên cứu ...................................................................... 50
2.1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................ 51
2.2. Khái quát về Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ...................................... 52
2.2.1. Khái quát quá trình phát triển và vị trí, chức năng của Trƣờng
Cao đẳng Y tế Bình Định ......................................................................... 52
2.2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ, GV, nhân viên của
Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ............................................................ 56
2.3. Thực trạng biểu hiện VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định .................... 59
2.3.1. Thực trạng giá trị vật chất của VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình
Định .......................................................................................................... 59
2.3.2. Thực trạng các giá trị tinh thần của VHNT tại Trƣờng Cao đẳng
Y tế Bình Định ......................................................................................... 64


2.3.3. Đánh giá chung thực trạng biểu hiện VHNT tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định................................................................................. 72
2.4. Thực trạng xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ........ 73
2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, NV và SV về tầm quan
trọng của việc xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ... 73
2.4.2. Thực trạng xây dựng các giá trị văn hóa vật chất tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định................................................................................. 75
2.4.3. Thực trạng xây dựng các giá trị văn hóa tinh thần tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định................................................................................. 76
2.4.4. Đánh giá chung về thực trạng xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định................................................................................. 78
2.5. Thực trạng quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y tế
Bình Định ........................................................................................................ 78
2.5.1. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng
Y tế Bình Định ......................................................................................... 78

2.5.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng VHNT tại
Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ............................................................ 81
2.5.3. Thực trạng chỉ đạo, điều phối xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định................................................................................. 83
2.5.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc xây dựng VHNT tại Trƣờng
Cao đẳng Y tế Bình Định ......................................................................... 85
2.5.5. Thực trạng cung ứng điều kiện cơ sở vật chất xây dựng VHNT
tại Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ....................................................... 86
2.5.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý xây dựng VHNT tại
Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ............................................................ 88
2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý xây dựng VHNT tại
Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ................................................................... 88
2.6.1. Các yếu tố khách quan ................................................................... 88


2.6.2. Các yếu tố chủ quan ....................................................................... 89
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 91
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HĨA NHÀ
TRƢỜNG TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ BÌNH ĐỊNH ........................ 93
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................ 93
3.1.1. Nguyên tắc bảo đảm tính mục đích ................................................ 93
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................ 93
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................ 94
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ................................ 94
3.2. Các biện pháp quản lý xây dựng văn hóa nhà trƣờng tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định ....................................................................................... 95
3.2.1. Nâng cao nhận thức của CBQL, GV, NV và SV về tầm quan
trọng của việc xây dựng văn hóa nhà trƣờng ........................................... 95
3.2.2. Hoạch định kế hoạch xây dựng VHNT phù hợp với mục tiêu,
chiến lƣợc phát triển nhà trƣờng .............................................................. 96

3.2.3. Thiết kế các nội dung, tiêu chí xây dựng VHNT ........................... 98
3.2.4. Tổ chức, huy động các nguồn lực xây dựng VHNT .................... 104
3.2.5. Nâng cao hiệu quả chỉ đạo thực hiện hoạt động xây dựng VHNT106
3.2.6. Tăng cƣờng cơng tác kiểm tra, đánh giá q trình và kết quả xây
dựng VHNT ............................................................................................ 107
3.2.7. Bảo đảm điều kiện cơ sở vật chất, môi trƣờng thuận lợi cho hoạt
động xây dựng VHNT ............................................................................ 109
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................ 110
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất .. 112
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ................................................................. 112
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ................................................................. 112
3.4.3. Phƣơng pháp khảo nghiệm ........................................................... 112
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm.................................................................... 114


Tiểu kết chƣơng 3.......................................................................................... 117
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 118
1. Kết luận ..................................................................................................... 118
2. Một số khuyến nghị ................................................................................... 119
2.1. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định ....................................... 119
2.2. Đối với Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội .............................. 119
2.3. Đối với Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định...................................... 120
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 121
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao)


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT
VIẾT TẮT

VIẾT ĐẦY ĐỦ

CBQL

: Cán bộ quản lý

CĐYT

: Cao đẳng Y tế

GV

: Giảng viên

NV

: Nhân viên

NXB

: Nhà xuất bản

QLGD

: Quản lý giáo dục

QLNT

: Quản lý nhà trƣờng

VHNT

: Văn hóa nhà trƣờng

SV

: Sinh viên

UBND

: Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Thống kê, phân loại cán bộ, GV, nhân viên (CB, GV, NV) của
Trƣờng CĐYT Bình Định ............................................................... 58
Bảng 2.2: Thống kê, phân loại cán bộ, GV, nhân viên cơ hữu ....................... 58
Bảng 2.3: Tổng số SV đăng ký dự thi vào trƣờng, số SVtrúng tuyển và nhập
học trong 5 năm gần đây (hệ chính quy) ........................................ 59
Bảng 2.4: Đánh giá của CBQL, GV và SV về mức độ phù hợp của các giá trị
vật chất của văn hóa nhà trƣờng. .................................................... 59
Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV và SV về mức độ phù hợp của các giá trị
tinh thần của văn hóa nhà trƣờng. ................................................... 64
Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, GV, NV và SV về mức độ nhận thức xây
dựng văn hóa nhà trƣờng tại Trƣờng CĐYT Bình Định. ............... 73
Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, GV, NV và SV về xây dựng các giá trị văn
hóa vật chất của Nhà trƣờng. .......................................................... 75
Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL, GV, NV và SV về xây dựng các giá trị văn
hóa tinh thần của Nhà trƣờng.......................................................... 76
Bảng 2.9: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng lập kế hoạch xây dựng

VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định.............................................. 79
Bảng 2.10: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng tổ chức thực hiện kế
hoạch xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định. .................. 81
Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng chỉ đạo, điều phối xây
dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định. ................................... 83
Bảng 2.12: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng kiểm tra, đánh giá việc
xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định. ............................ 85
Bảng 2.13: Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng cung ứng điều kiện cơ
sở vật chất cần thiết để xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình
Định. ................................................................................................ 86


Bảng 2.14: Đánh giá của CBQL và GV về các yếu tố khách quan ảnh hƣởng
đến quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định. ......... 88
Bảng 2.15: Đánh giá của CBQL và GV về ảnh hƣởng của lãnh đạo nhà trƣờng
đến quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định ......... 89
Bảng 3.1: Khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý xây dựng VHNT
tại Trƣờng CĐYT Bình Định ........................................................ 114
Bảng 3.2: Khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý xây dựng VHNT tại
Trƣờng CĐYT Bình Định ............................................................. 115


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định ........... 57


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Văn hóa nhà trƣờng (VHNT) và quản lý xây dựng VHNT có vai trị hết
sức quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển bền vững nhà trƣờng
cao đẳng.
Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện
nay, VHNT và việc quản lý xây dựng VHNT ở các cơ sở giáo dục nói chung
và nhà trƣờng cao đẳng nói riêng có vai trị hết sức quan trọng, bởi VHNT
tích cực, lành mạnh sẽ tác động tới mọi mặt hoạt động của nhà trƣờng, giúp
cho nhà trƣờng thực hiện có hiệu quả sứ mệnh, đạt đƣợc tầm nhìn và các mục
tiêu đề ra. Xây dựng VHNT là trách nhiệm chung của tất cả các thành viên
trong tổ chức nhà trƣờng; trong đó ngƣời lãnh đạo, quản lý giữ vai trị rất
quan trọng, vì chính họ là chủ thể có tác động, ảnh hƣởng quyết định đến quá
trình định hình và phát triển VHNT. Các nhà lãnh đạo nhà trƣờng hiệu quả
phải xác định sứ mệnh, chia sẻ tầm nhìn và giá trị cốt lõi đến việc hoạch định
kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo thực hiện, kiểm tra quá trình xây dựng VHNT
gắn với yêu cầu nâng cao chất lƣợng giáo dục, phát triển bền vững nhà
trƣờng, giúp đạt đƣợc sự thành cơng trong q trình học tập và sự phát triển
của mỗi ngƣời học.
Xây dựng VHNT góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục con ngƣời Việt
Nam phát triển toàn diện, nâng cao chất lƣợng, hiệu quả giáo dục, đào tạo của
nhà trƣờng.
Nghị quyết 29-NQ/TW Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI về đổi mới căn
bản, tồn diện giáo dục và đào tạo có nêu mục tiêu tổng quát là: “Tạo chuyển
biến căn bản, mạnh mẽ về chất lƣợng, hiệu quả giáo dục, đào tạo;... Giáo dục
con ngƣời Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả
năng sáng tạo của mỗi cá nhân;…”.


2
Nghị quyết số 33-NQ/TW Hội nghị Trung ƣơng 9 khóa XI về xây dựng
và phát triển văn hóa, con ngƣời Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững

đất nƣớc, khi nêu nhiệm vụ “Xây dựng môi trƣờng văn hóa lành mạnh”, đã chỉ
rõ “Xây dựng mỗi trƣờng học phải thực sự là một trung tâm văn hóa giáo dục,
rèn luyện con ngƣời về lý tƣởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống; giáo dục truyền
thống văn hóa cho thế hệ trẻ.”.
Luật Giáo dục 2019 (Luật số: 43/2019/QH14) cũng chỉ rõ: “Mục tiêu
giáo dục nhằm phát triển toàn diện con ngƣời Việt Nam có đạo đức, tri thức,
văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức
cơng dân; có lịng u nƣớc, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tƣởng độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả năng sáng tạo của
mỗi cá nhân;…”
Xây dựng VHNT tích cực, lành mạnh để phát triển bền vững Trƣờng
Cao đẳng Y tế Bình Định.
Trƣờng CĐYT Bình Định là cơ sở đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ Y - Dƣợc
và nghiên cứu khoa học thuộc hệ thống giáo dục đại học, cao đẳng của cả
nƣớc, đặt dƣới sự lãnh đạo, quản lý trực tiếp của UBND tỉnh Bình Định và
chịu sự quản lý nhà nƣớc về giáo dục của Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã
hội. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Trƣờng là: “Đào tạo nguồn
nhân lực ở trình độ cao đẳng và các trình độ thấp hơn của các chuyên ngành
về lĩnh vực y, dƣợc có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có sức khỏe, có kiến
thức và năng lực thực hành nghề nghiệp tƣơng xứng với trình độ đào tạo,
thích ứng với u cầu cơng tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho
nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tạo điều kiện cho
ngƣời học có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên
trình độ cao hơn, đáp ứng yêu cầu thị trƣờng lao động”. Bên cạnh đó là:
“Nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ; kết hợp đào tạo với nghiên cứu
khoa học, sản xuất, dịch vụ khoa học và công nghệ trong lĩnh vực y học, dƣợc


3
học theo quy định của pháp luật.” (Quy chế tổ chức và hoạt động Trƣờng Cao

đẳng Y tế Bình Định, ban hành kèm theo Quyết định số 540/QĐ-UBND ngày
29/9/2008).
Việc xây dựng VHNT tích cực, lành mạnh là động lực để phát triển
bền vững Trƣờng CĐYT Bình Định. Bởi vì, VHNT tích cực, lành mạnh sẽ
giúp cho việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trƣờng có chất lƣợng,
hiệu quả, nhờ đó nhà trƣờng có sự phát triển bền vững hơn. Ở đó sẽ tạo ra bầu
khơng khí tin cậy, thúc đẩy CBQL, GV, NV và SV quan tâm đến chất lƣợng
và hiệu quả giảng dạy, học tập, công tác, thúc đẩy mối quan hệ hợp tác chia sẻ
kinh nghiệm học hỏi lẫn nhau. Đồng thời tạo ra môi trƣờng thân thiện, môi
trƣờng học tập giá trị mà ở đó ngƣời học đƣợc hƣởng lợi nhiều nhất.
Vấn đề VHNT nói chung và xây dựng VHNT ở các trƣờng cao đẳng,
cao đẳng cũng nhƣ trƣờng phổ thơng nói riêng đã có một số cơng trình nghiên
cứu trong và ngồi nƣớc; trong đó các giải pháp xây dựng và quản lý xây
dựng VHNT cũng đã đƣợc quan tâm nghiên cứu ở những khía cạnh khác
nhau. Tuy nhiên, vấn đề quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình
Định thì chƣa có cơng trình nào nghiên cứu. Xuất phát từ những lý do trên,
chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý xây dựng văn hóa nhà trường tại
Trường Cao đẳng Y tế Bình Định” với mong muốn tìm ra các biện pháp
quản lý xây dựng VHNT ở Trƣờng CĐYT Bình Định nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý xây dựng VHNT, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục, đào
tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai
đoạn hiện nay.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng xây
dựng VHNT và quản lý xây dựng VHNT ở Trƣờng CĐYT Bình Định, từ đó


4
đề xuất một số biện pháp quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình

Định nhằm nâng cao hiệu quả quản lý xây dựng VHNT, góp phần nâng cao
chất lƣợng giáo dục, đào tạo của nhà trƣờng trong giai đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý xây dựng VHNT của trƣờng cao
đẳng;
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý xây dựng VHNT tại
Trƣờng CĐYT Bình Định và các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động này.
- Đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng VHNT, và khảo nghiệm
tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp quản lý xây dựng VHNT tại
Trƣờng CĐYT Bình Định do luận văn đề xuất.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình xây dựng VHNT ở các trƣờng cao đẳng.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý xây dựng VHNT
tại Trƣờng CĐYT Bình Định theo hƣớng tiếp cận chức năng quản lý và văn
hóa tổ chức. Luận văn tiến hành khảo sát thực trạng VHNT tại Trƣờng Cao
đẳng Y tế Bình Định, từ năm 2017 đến nay (giai đoạn Trƣờng thuộc sự quản
lý nhà nƣớc của Bộ Lao động - Thƣơng Binh và Xã hội)
- Về địa bàn nghiên cứu: Luận văn tiến hành khảo sát thực trạng quản
lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định.
- Về đối tƣợng điều tra, khảo sát: Luận văn tiến hành khảo sát các đối
tƣợng là CBQL, GV và SV của Trƣờng CĐYT Bình Định.
- Về chủ thể quản lý: Có nhiều chủ thể tham gia quản lý xây dựng


5
VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định nhƣ: Hiệu trƣởng, các Phó Hiệu trƣởng,

lãnh đạo các phịng chức năng, các tổ chức, đồn thể và các bộ mơn trong hệ
thống của Trƣờng CĐYT Bình Định. Tuy nhiên, luận văn xác định chủ thể
chính là Hiệu trƣởng nhà trƣờng và các chủ thể khác là chủ thể phối hợp.
- Về thời gian nghiên cứu: Từ năm 2020 - 2021.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa những
vấn đề lý luận từ các tài liệu có liên quan đến VHNT và quản lý xây dựng
VHNT các trƣờng cao đẳng, để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các phƣơng pháp điều tra, phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên
gia, phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm trong quản lý giáo dục nhằm khảo
sát, đánh giá thực trạng xây dựng VHNT và thực trạng quản lý xây dựng
VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định làm cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các
biện pháp quản lý.
5.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học và phần mềm Exel để xử lý,
phân tích số liệu thu đƣợc qua kết quả khảo sát.
6. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng CĐYT Bình Định trong
thời gian qua đã có những tiến bộ nhất định; tuy vậy thực tế vẫn còn một số
bất cập, chƣa đạt đƣợc hiệu quả cao. Nếu nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý luận
đúng đắn, khoa học và khảo sát, đánh giá chính xác thực trạng xây dựng
VHNT và thực trạng quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình
Định thì có thể đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý có tính cần thiết và khả thi
nhằm duy trì và phát triển VHNT ổn định và phát triển bền vững.


6
7. Kết cấu luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và
Phụ lục, nội dung chính của luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về quản lý xây dựng VHNT ở trƣờng cao đẳng
Chƣơng 2. Thực trạng quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y
tế Bình Định
Chƣơng 3. Biện pháp quản lý xây dựng VHNT tại Trƣờng Cao đẳng Y
tế Bình Định


7

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VĂN HÓA
NHÀ TRƢỜNG Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới
VHNT và quản lý VHNT là một vấn đề rộng lớn và phức tạp, có sự ảnh
hƣởng lớn đến tồn bộ hoạt động của nhà trƣờng, nên từ lâu đã thu hút sự
quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nƣớc. Ở nƣớc ngoài một
số tác giả đã quan tâm nghiên cứu đƣa ra các quan điểm nghiên cứu về thuật
ngữ “VHNT” (Deal, Terrence E (1993), Schein (2004)). Trong các cơng trình
của mình, Purkey và Smith (1982), Peterson (2002) đã nghiên cứu cấu trúc,
kết cấu về VHNT. Hamilton và Richardson (1995) cũng đã đề cập đến ảnh
hƣởng của VHNT tới hoạt động giảng dạy, sự phát triển nghề nghiệp của GV
và hiệu quả học tập của SV [22], [27].
Tác giả Edgar H. Schein (2004) - một trong những nhà nghiên cứu
hàng đầu về văn hóa tổ chức, đã cho rằng văn hóa tổ chức gồm 3 cấp độ cấu
thành. Đó là: a) Những q trình và cấu trúc hữu hình; b) Hệ thống giá trị
đƣợc tuyên bố; 3) Những quan niệm chung. Ba cấp độ này bao giờ các thành
tố vật chất và thành tố tinh thần nằm trong mối quan hệ hữu cơ, tạo nên văn

hóa tổ chức nhƣ một tổng thể.
Nghiên cứu về cấu trúc và các thành tố cấu thành VHNT, bên cạnh một
số tác giả vận dụng mơ hình ba tầng bậc của Edgar H. Schein, Frank Gonzales
(1978) đƣa ra mơ hình tảng băng (hai tầng bậc). Theo đó, VHNT giống nhƣ
một tảng băng, có văn hóa biểu hiện ở bề mặt và văn hóa ở chiều sâu. Trong
đó, bề mặt văn hóa là những thành tố vật chất dễ quan sát và dễ thay đổi. Bề
sâu của văn hóa là những yếu tố thuộc tinh thần nhƣ các giá trị, niềm tin và
các ý nghĩ của con ngƣời mà chúng ta khó quan sát hoặc khó thay đổi.


8
Tác giả Purkey và Smith (1982) cũng xác định VHNT nhƣ một kết cấu,
trong đó các giá trị và chuẩn mực có vai trị định hƣớng và điều chỉnh các
hoạt động của ngƣời dạy và ngƣời học, của cán bộ nhân viên của nhà trƣờng
theo hƣớng dạy và học chất lƣợng. Nhƣ vậy, tác giả này nhấn mạnh đến yếu
tố giá trị và chuẩn mực trong VHNT. Một số tác giả khác khẳng định những
chuẩn mực, niềm tin, giá trị và các giả định cơ bản đƣợc củng cố và hỗ trợ
làm cho các hoạt động trong nhà trƣờng trở nên chuyên nghiệp hơn và đạt
đƣợc chất lƣợng giáo dục và đào tạo. [27].
Nghiên cứu về sự tác động của VHNT đến chất lƣợng giáo dục của nhà
trƣờng, một số tác giả cho rằng VHNT tác động đến toàn bộ các thành viên
trong nhà trƣờng; tác động đến sự thành công, hiệu quả hoạt động của nhà
trƣờng. Peterson (2002) cho rằng: “Mơi trƣờng VHNT tích cực, các thành
viên ln có ý thức chung về sự kết nối giữa các cá nhân, ý thức đƣợc chia sẻ
rộng rãi về sự tôn trọng và chăm sóc cho mọi ngƣời. Cịn mơi trƣờng văn hóa
chứa đựng các yếu tố tiêu cực sẽ tác động xấu đến hiệu quả giáo dục cũng
nhƣ các hoạt động khác của nhà trƣờng” [19].
Để xây dựng VHNT, một số tác giả cho rằng vai trò của chủ thể quản
lý là yếu tố quan trọng. Chủ thể quản lý là ngƣời quyết định VHNT. Do vậy,
nếu ngƣời lãnh đạo biết xây dựng VHNT và biết sử dụng VHNT để định

hƣớng cho hoạt động giảng dạy và học tập của GV và SV thì chất lƣợng, hiệu
quả giáo dục và đào tạo sẽ tốt hơn. Một số tác giả lại quan tâm đến điều kiện
cơ sở vật chất của nhà trƣờng, môi trƣờng, cảnh quan, đồ dùng dạy học, khu
vui chơi giải trí,... cùng với đó là bầu khơng khí tâm lý trong môi trƣờng
VHNT. Những yếu tố này không chỉ góp phần khơng nhỏ vào việc xây dựng
VHNT mà còn là những yếu tố ảnh hƣởng đến các hoạt động cũng nhƣ chất
lƣợng giáo dục của nhà trƣờng.
Quản lý xây dựng VHNT là một trong những nội dung không thể thiếu


9
của hoạt động quản trị nhà trƣờng. Nghiên cứu về quản lý xây dựng VHNT,
các tác giả Terrence E. Deal, Kent D. Peterson (1999) cho rằng: lãnh đạo nhà
trƣờng từ mọi cấp độ là chìa khóa để hình thành VHNT. Hiệu trƣởng không
chỉ định hƣớng giá trị mà điều quan trọng nhất là thay đổi các nền văn hóa
tiêu cực và độc hại để xây dựng một cộng đồng tin tƣởng, tận tâm và ý thức
đoàn kết; GV và kể cả phụ huynh đều tham gia quản trị và củng cố các giá trị
vă hóa nhà trƣờng. Theo các tác giả, khi các niềm tin, giá trị, thái độ, sự kỳ
vọng, ý tƣởng và hành vi của các thành viên trong một tổ chức nhà trƣờng
không phù hợp với văn hóa thì sẽ gây cản trở cho nhà trƣờng.
Tóm lại, các cơng trình nghiên cứu trên thế giới đã nghiên cứu các vấn
đề chung nhất về VHNT nhƣ: Khái niệm văn hóa, cấu trúc và các thành tố văn
hóa nhà trƣờng, các yếu tố ảnh hƣởng và khẳng định tầm quan trọng của việc
xây dựng và quản lý xây dựng VHNT.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam
VHNT cũng thu hút nhiều nhà nghiên cứu ở Việt Nam quan tâm và tiếp
cận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau. Có thể nêu các nghiên cứu, tác giả sau:
Tác giả Phạm Minh Hạc (2009) đã tìm hiểu một số vấn đề lý luận về
VHNT. Theo tác giả, văn hóa học đƣờng là hệ các chuẩn mực, giá trị giúp
những ngƣời quản lý, GV, SV, cha mẹ SV có cách thức suy nghĩ, tình cảm và

hành động tốt đẹp. Tác giả cũng phân tích việc xây dựng văn hóa học đƣờng ở
Việt Nam hiện nay. Theo tác giả, để xây dựng văn hóa học đƣờng cần chú ý
đến xây dựng cơ sở vật chất của nhà trƣờng; xây dựng môi trƣờng giáo dục
trong nhà trƣờng với các nội dung kỷ cƣơng, trung thực, khách quan, cơng
bằng, tình thƣơng, khuyến khích sáng tạo, hiệu quả; xây dựng văn hóa ứng
xử, văn hóa giao tiếp trong nhà trƣờng với cách ứng xử văn minh, thân thiện,
biết tôn trọng, quan tâm đến ngƣời khác. [11].
Nghiên cứu tác giả Thái Duy Tuyên (2009) cho rằng văn hóa học


10
đƣờng là những giá trị, những kinh nghiệm lịch sử của xã hội lồi ngƣời đƣợc
tích lũy trong q trình xây dựng hệ thống giáo dục quốc dân và quá trình
hình thành nhân cách. Theo tác giả, VHNT trong một số trƣờng biểu hiện qua
các khía cạnh nhƣ: Hệ thống giá trị, niềm tin, hoài bão, lý tƣởng mà thầy trò
ấp ủ và thể hiện.
Tác giả Vũ Dũng (2009) cũng đã bàn về một số vấn đề lý luận và thực
tiễn của văn hóa học đƣờng. Tác giả nhấn mạnh văn hóa học đƣờng là hành vi
ứng xử của các chủ thể tham gia hoạt động đào tạo trong nhà trƣờng, là lối
sống văn minh trong trƣờng học. Theo tác giả, văn hóa học đƣờng thể hiện ở
một số khía cạnh sau: Ứng xử của ngƣời thầy với ngƣời học (quan tâm đến
ngƣời học, hết lòng yêu thƣơng ngƣời học; tôn trọng ngƣời học; gƣơng mẫu
trƣớc SV,…); ứng xử của ngƣời học đối với ngƣời thầy (biết kính trọng, yêu
quý thầy cô; nhận thức và thực hiện những điều chỉ bảo, dạy dỗ của thầy
cô,…); ứng xử giữa ngƣời lãnh đạo nhà trƣờng và GV (khuyến khích phát
triển năng lực của các cá nhân, vị tha, độ lƣợng, công bằng, khách quan,...)
ứng xử giữa các đồng nghiệp (tôn trọng, thân thiện, hợp tác,…) Nghiên cứu
của tác giả cũng chỉ ra một số hạn chế về văn hóa học đƣờng ở nƣớc ta hiện
nay nhƣ: quan hệ thầy - trị ít nhiều bị chi phối bởi vật chất, đạo lý tôn sƣ
trọng đạo suy giảm, nảy sinh tệ nạn xã hội, bạo lực trong học đƣờng,...[8].

Một số tác giả khác nhƣ Trần Quốc Thành (2009), Phạm Thị Minh
Hạnh (2009) cũng đã chỉ ra các yếu tố cấu thành VHNT gồm: kế hoạch, chiến
lƣợc phát triển của nhà trƣờng (tầm nhìn, sứ mệnh, hệ thống giá trị mà nhà
trƣờng theo đuổi, mục tiêu, định hƣớng phát triển); hoạt động quản lý nhà
trƣờng, ảnh hƣởng của các cấp lãnh đạo đến các thành viên; bầu khơng khí
tâm lý, cách thức ứng xử trong nhà trƣờng; khung cảnh của nhà trƣờng (nhà,
phòng học, phòng làm việc, cơ sơ vật chất, biểu trƣng của nhà trƣờng); xây
dựng thƣơng hiệu của nhà trƣờng. [13].


11
Trong số những tác giả nghiên cứu VHNT ở Việt Nam không thể
không kể đến tác giả Phạm Quang Huân. Theo tác giả Phạm Quang Huân
(2009), cốt lõi của VHNT là văn hóa tổ chức, và từ bản chất của văn hóa tổ
chức, tác giả quan niệm: VHNT là văn hóa của một tổ chức hành chính - sƣ
phạm. tác giả cũng cho rằng văn hóa tổ chức của một nhà trƣờng là hệ thống
niềm tin, giá trị, chuẩn mực, thói quen và truyền thống hình thành trong q
trình phát triển của nhà trƣờng đƣợc các thành viên trong nhà trƣờng thừa
nhận, làm theo và đƣợc thể hiện trong các hình thái vật chất và tinh thần, từ
đó tạo nên bản sắc riêng cho mỗi tổ chức sƣ phạm. [15]
Dƣới góc nhìn khoa học quản lý, các tác giả Nguyễn Quốc Chí và
Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996) đi sâu vào sức ảnh hƣởng và sự chi phối của hiệu
trƣởng đối với VHNT và đều thống nhất cho rằng ngƣời hiệu trƣởng có vai
trị định hình VHNT trên cơ sở thực hiện các hoạt động quản lý xây dựng
VHNT, bao gồm: (1) Xây dựng đƣợc các giá trị chuẩn mực, xây dựng các kế
hoạch chiến lƣợc phát triển nhà trƣờng và quan trọng hơn là việc chia sẻ, hiện
thực các giá trị cốt lõi VHNT cho các thành viên trong nhà trƣờng; (2) Tổ
chức thực hiện chia sẻ VHNT tích cực đến các thành viên nhà trƣờng (3) Xây
dựng cơ chế giám sát nhằm đánh giá đƣợc các biểu hiện của VHNT. [6].
Trong những năm gần đây, một số luận văn tiến sĩ, luận văn thạc sĩ

ngành Giáo dục học và Quản lý giáo dục cũng đã quan tâm nghiên cứu về vấn
đề VHNT. Có thể nêu dẫn một số cơng trình nghiên cứu của một số tác giả
nhƣ sau:
- Lê Hiến Dƣơng (2009), Định hướng xây dựng và phát triển văn hóa
trường cao đẳng trong thời kỳ hội nhập, Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Văn hóa
học đƣờng - lý luận và thực tiễn, Hội khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam,
Hà Nội. [10].
- Lê Thị Ngoãn (2009), Xây dựng văn hóa nhà trường Cao đẳng Cơng


12
nghiệp Nam Định, Luận văn Thạc sĩ khoa học Quản lý giáo dục, Đại học
Thái Nguyên. [22].
- Vũ Thị Quỳnh (2014), Quản lý xây dựng VHNT ở trường Cao đẳng
Sư phạm Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ khoa học Quản lý giáo dục, Trƣờng Đại
học Giáo dục Hà Nội. [27].
- Nguyễn Thị Ngọc Xuân (2013), Xây dựng văn hóa tổ chức trong
Trường Cao đẳng Trà Vinh, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học cấp trƣờng.[36].
- Lê Thị Yến (2013), Một số giải pháp quản lý công tác xây dựng
VHNT ở Trường Cao đẳng Sài Gòn, Luận văn thạc sĩ Khoa học giáo dục,
Trƣờng Đại học Vinh. [37].
Nhìn chung, những cơng trình khoa học trên đây đã đi vào nghiên cứu
những vấn đề lý luận về VHNT cũng nhƣ những ảnh hƣởng của công tác xây
dựng VHNT đến chất lƣợng và hiệu quả giáo dục trong nhà trƣờng. Ở khía
cạnh khác, một số tác giả cũng đã nghiên cứu đƣa ra những biện pháp quản lý
xây dựng VHNT tại các nhà trƣờng phổ thông cũng nhƣ đại học, cao đẳng.
Luận văn của chúng tôi tiếp tục kế thừa các nghiên cứu đi trƣớc để tập trung
đi sâu vào vấn đề “Quản lý xây dựng văn hóa nhà trường tại Trường Cao
đẳng Y tế Bình Định” với mong muốn tìm ra các biện pháp quản lý xây dựng
VHNT ở Trƣờng Cao đẳng Y tế Bình Định nhằm xây dựng một mơi trƣờng

tích cực cho cán bộ, GV, nhân viên và SV trong nhà trƣờng, góp phần nâng
cao chất lƣợng giáo dục, đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm văn hóa, văn hóa tổ chức, văn hóa nhà trường
1.2.1.1. Khái niệm văn hóa
Trong Đại từ điển tiếng Việt (Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên, 1999) và Từ
điển tiếng Việt (Viện Ngơn ngữ học, 2004), từ “văn hóa” đƣợc giải nghĩa là


13
“những (tổng thể những) giá trị vật chất, tinh thần do con ngƣời sáng tạo ra
trong (quá trình) lịch sử”.
Theo Từ điển Triết học (Bản dịch tiếng Việt - 1986), “Văn hóa - tồn
bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con ngƣời tạo ra trong quá trình thực
tiễn xã hội - lịch sử và tiêu biểu cho trình độ đạt đƣợc trong lịch sử phát triển
xã hội. Theo nghĩa hẹp hơn, ngƣời ta vẫn quen nói về văn hóa vật chất (kỹ
thuật, kinh nghiệm sản xuất, giá trị vật chất) và văn hóa tinh thần (khoa học,
nghệ thuật và văn học, triết học, đạo đức, giáo dục. v.v.”.
Theo UNESCO (2002), “Văn hóa theo nghĩa rộng là một tổng thể các
đặc trƣng diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức, tình cảm, khắc họa lên bản
sắc của một cộng đồng, gia đình, xã hội. Văn hóa khơng chỉ bao gồm nghệ
thuật văn chƣơng mà cả những lối sống, những quyền cơ bản của con ngƣời,
những truyền thống tín ngƣỡng”. Theo nghĩa hẹp, “Văn hóa là một tổng thể
những hệ thống biểu trƣng (ký hiệu) chi phối cách ứng xử và sự giao tiếp
trong một cộng đồng, khiến cộng đồng ấy có đặc thù riêng. Văn hóa bao gồm
hệ thống những giá trị để đánh giá một sự việc, một hiện tƣợng theo lối tƣ duy
của cộng đồng ấy”.
Tóm lại, văn hóa là hệ thống những giá trị vật chất và tinh thần đƣợc
sáng tạo, tích lũy trong lịch sử nhờ hoạt động thực tiễn của con ngƣời trong

các cộng đồng xã hội. Hệ giá trị này đƣợc cộng đồng chấp nhận, vận hành
trong đời sống xã hội, có khả năng chi phối, điều tiết hoạt động của mọi thành
viên sống trong cộng đồng xã hội ấy và đƣợc trao chuyển cho thế hệ sau. Văn
hóa thể hiện trình độ phát triển và những đặc tính riêng của mỗi dân tộc.
1.2.1.2. Khái niệm văn hóa tổ chức
Khái niệm “văn hóa tổ chức” tích hợp từ hai khái niệm “văn hóa” và
“tổ chức”. Có nhiều cách hiểu, cách định nghĩa về khái niệm văn hóa tổ chức.
Có thể kể đến các quan niệm, định nghĩa sau đây: