Luận văn Thạc sĩ Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LÊ THỊ VÂN ANH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON
THÀNH PHỐ HƢNG YÊN, TỈNH HƢNG YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

LÊ THỊ VÂN ANH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON
THÀNH PHỐ HƢNG YÊN, TỈNH HƢNG YÊN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phó Đức Hòa

THÁI NGUYÊN - 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên” là cơng
trình nghiên cứu của bản thân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS TS
Phó Đức Hịa Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, chưa từng
được cơng bố trong bất kì cơng trình nghiên cứu nào của tác giả khác.
Thái Nguyên, tháng .... năm 2020
Tác giả luận văn

Lê Thị Vân Anh

i


LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới PGS TS Phó
Đức Hịa, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt
q trình nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến các thầy cô và cán bộ Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tơi trong suốt q
trình học tập và nghiên cứu hồn thành luận văn này.
Tơi xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người thân,
bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn

Lê Thị Vân Anh

ii

MỤC LỤC
Lời cam đoan ........................................................................................................ i
Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii
Mục lục ............................................................................................................... iii
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt .............................................................. iv
Danh mục các bảng.............................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

......................................................... 2

4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON ....................5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 5
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới .................................................... 5
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam ..................................................... 7
1.1.3. Nhận xét chung .......................................................................................... 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 10
1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 10
1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 10
1.2.3. Phát triển .................................................................................................. 11
1.2.4. Đội ngũ giáo viên .................................................................................... 12

1.2.5. Chuẩn và chuẩn đội ngũ giáo viên .......................................................... 12
1.2.6. Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn .................................................. 13
1.3. Giáo dục mầm non và đội ngũ GVMN theo chuẩn nghề nghiệp ............... 14

iii


1.3.1. Giáo dục mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................ 14
1.3.2. Vai trò giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ............................... 16
1.3.3. Năng lực của giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ..................... 18
1.3.4. Đào tạo bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp đáp
ứng yêu cầu cần đạt ........................................................................................... 26
1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non . 28
1.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các
trường mầm non................................................................................................. 28
1.4.2. Quản lý tuyển chọn và sử dụng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở
các trường mầm non .......................................................................................... 30
1.4.3. Quản lý đào tạo bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ..... 32
1.4.4. Tổ chức kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp
ở các trường mầm non ....................................................................................... 34
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo
chuẩn nghề nghiệp ............................................................................................. 36
1.5.1. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 36
1.5.2. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 38
Kết luận chương 1.............................................................................................. 40
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON
THÀNH PHỐ HƢNG YÊN, TỈNH HƢNG YÊN ......................................... 41
2.1. Vài nét về giáo dục mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .............. 41
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 43

2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 43
2.2.2. Nội dung, đối tượng khảo sát .................................................................. 44
2.2.3. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 45
2.2.4. Xử lí số liệu khảo sát ............................................................................... 45
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên ở các trường mầm non thành phố Hưng
Yên , tỉnh Hưng Yên theo chuẩn nghề nghiệp .................................................. 45

iv


2.3.1. Thực trạng cơ cấu đội ngũ giáo viên mầm non thành phố Hưng Yên ,
tỉnh Hưng Yên theo chuẩn nghề nghiệp ............................................................ 45
2.3.2. Thực trạng lao động nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên ở các trường
mầm non thành phố Hưng Yên, Tỉnh Hưng Yên .............................................. 47
2.3.3. Thực trạng đánh giá đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các
trường mầm non Thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .................................. 49
2.3.4. Thực trạng đào tạo bồi dưỡng giáo viên mầm non theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành Phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .............. 52
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các
trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .................................... 54
2.4.1. Thực trạng nhận thức về phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên ..... 54
2.4.2. Thực trạng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .............. 56
2.4.3. Thực trạng tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .............. 58
2.4.4. Thực trạng quản lý công tác đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu cần đạt ............................................. 60
2.4.5. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,

tỉnh Hưng Yên .................................................................................................. 62
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,
tỉnh Hưng Yên .................................................................................................. 64
2.6. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 65
Kết luận chương 2.............................................................................................. 68
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN THEO
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON THÀNH
PHỐ HƢNG YÊN, TỈNH HƢNG YÊN ......................................................... 69
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 69

v


3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và kế thừa ........................................ 69
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 70
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 70
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính tính khả thi...................................................... 71
3.2. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp
ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .......................... 71
3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo
viên mầm non ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên
về phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ................................... 71
3.2.2. Biện pháp 2: Công tác đổi mới quy hoạch phát triển đội ngũ giáo
viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,
tỉnh Hưng Yên ................................................................................................... 75
3.2.3. Biện pháp 3: Quản lý và phát triển chương trình đào tạo và bồi
dưỡng giáo viên mầm non theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non
thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên................................................................ 80
3.2.4. Biện pháp 4: Đổi mới đánh giá đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề

nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .............. 84
3.2.5. Biện pháp 5: Hoàn thiện cơ chế khuyến khích GVMN dựa trên tính
chất đặc thù của nghề nghiệp............................................................................. 86
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 90
3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........ 92
3.4.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất .... 94
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm về mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ...... 96
3.4.3. Đánh giá tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .. 97
Kết luận chương 3.............................................................................................. 99
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 103
PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ

Viết tắt
GV

Giáo viên

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

CNN

Chuẩn nghề nghiệp

MN

Mầm non

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng lao động nghề nghiệp
của ĐNGV ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên .................................................................................................. 48
Bảng 2.2: Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng chuẩn nghề nghiệp của đội
ngũ giáo viên ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên ................................................................................................... 50
Bảng 2.3: Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng đào tạo bồi dưỡng giáo viên
mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành Phố
Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên ........................................................................ 53
Bảng 2.4: Thực trạng nhận thức về công tác phát triển ĐNGV theo CNN ở các
trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên ........................ 54
Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV về công tác quy hoạch phát triển
ĐNGV theo CNN ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,
tỉnh Hưng Yên........................................................................................... 56
Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, GV về công tác tuyển chọn và sử dụng GV
theo CNN ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh

Hưng Yên ................................................................................................... 58
Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, GV về công tác công tác đào tạo và bồi dưỡng
ĐNGV theo CNN ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,
tỉnh Hưng Yên ............................................................................................ 60
Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL, GV về công tác tổ chức đánh giá ĐNGV theo
CNN ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên .... 62
Bảng 2.9: Đánh giá của CBQL, GV về yếu tố ảnh hưởng đến phát triển
ĐNGV theo CNN ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên,
tỉnh Hưng Yên ........................................................................................... 64
Bảng 3.1: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ cần thiết của các biện
pháp đề xuất ............................................................................ 94
Bảng 3.2: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ khả thi của các biện
pháp đề xuất ............................................................................ 96
Bảng 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......... 98

viii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1.Giáo dục hướng tới mục tiêu hình thành và phát triển nhân cách học
sinh với những phẩm chất về kiến thức, kỹ năng, thái độ. Mục tiêu đó đạt được
bằng tác động giáo dục của mơi trường xã hội, gia đình, nhà trường. Trong đó, nhà
trường có vai trị quyết định vì ở đó quá trình giáo dục được thực hiện một cách hệ
thống bởi các yếu tố xác định: Mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp và
phương tiện giáo dục. Hệ thống đó được vận hành, phát triển bền vững nhờ động
lực được tạo ra bởi tương tác hoạt động giữa giáo viên và học sinh, với vai trò
quyết định của hoạt động dạy đối với hoạt động học, hay vai trò quyết định của
đội ngũ giáo viên đối với chất lượng giáo dục ở các nhà trường.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, đội ngũ giáo viên mầm non có vị trí

đặc biệt quan trọng. ĐNGV mầm non có nhiệm vụ thực hiện việc ni dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 đến 72 tháng tuổi, tạo tiền đề vững chắc cho sự hình
thành và phát triển nhân cách con người.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non, việc phát triển đội
ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp có ý nghĩa lớn trong bối cảnh đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Về vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên,
Nghị quyết 29/TW-NQ đã chỉ rõ xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển
kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện
chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo.
1.2.Thành phố Hưng Yên là thành phố tỉnh lỵ, nằm về phía Nam của
tỉnh Hưng Yên. Thành phố có 17 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 07 phường và
10 xã. Cùng với cả nước, thành phố Hưng Yên đang thực hiện nhiệm vụ đổi
mới căn bản và toàn diện về giáo dục. Trong những năm gần đây, GDMN
thành phố Hưng Yên đã và đang có những bước chuyển biến căn bản. Hệ thống
trường lớp mầm non được phát triển; thu hút trẻ em trong độ tuổi đến trường.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và
1


giáo viên mầm non bước đầu đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và nhu cầu của xã hội.
Tuy vậy, giáo dục mầm non thành phố Hưng Yên vẫn có những khó khăn hạn
chế, trong đó khó khăn cơ bản là phát triển ĐNGV ở các trường mầm non để đáp
ứng các yêu cầu về chuẩn năng lực nghề nghiệp theo quy định của Bộ GD&ĐT.
Để thực hiện tốt mục tiêu của giáo dục mầm non, việc đảm bảo cho phát
triển giáo dục mầm non nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên mầm theo
chuẩn nghề nghiệp nói riêng đang là một yêu cầu cấp thiết.
1.3.Xuất phát từ những lý do trên, để góp phần vào q trình nghiên cứu,
nâng cao chất lượng hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giáo

viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên” làm luận văn Thạc sĩ khoa học Giáo dục, chuyên ngành Quản lý
giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề tài đề xuất các biện pháp
phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp nhằm góp phần nâng cao
hiệu quả giáo dục ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non thành phố
Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên theo chuẩn nghề nghiệp.
4. Giả thuyết khoa học
Phát triển đội ngũ giáo viên là yêu cầu tất yếu đối với cơ sở giáo dục mầm
non trong cả nước. Để đáp ứng yêu cầu công việc trong bối cảnh hiện nay, giáo
viên cần đáp ứng được theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp. Việc phát triển
được đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp phụ thuộc vào vai trò tổ chức
đội ngũ của Hiệu trưởng nhà trường. Nếu đề xuất được các biện pháp phát triển
2


đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp phù hợp, đảm bảo khoa
học, có tính khả thi thì sẽ khắc phục được những hạn chế và nâng cao hiệu
quả công tác phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các
trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh đổi
mới giáo dục hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo
chuẩn nghề nghiệp.

5.2. Khảo sát thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu năm trường mầm non ở tại thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên.
6.2. Giới hạn khách thể khảo sát
- Cán bộ Phòng GD&ĐT thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
- Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng và giáo viên của các trường mầm non
trên địa bàn thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên (Mầm non Hồng Nam; Mầm
non Tân Hưng; Mầm non Phương Chiểu; Mầm non Hoàng Hanh, Mầm non
Liên Phương)
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Tiến hành nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu
khoa học, các văn kiện của Đảng, Nhà nước, của ngành giáo dục, của tỉnh
Hưng Yên, của thành phố Hưng Yên… có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài luận văn.

3


7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Xây dựng phiếu hỏi nhằm trưng cầu ý kiến của một số đối tượng là các
cán bộ Phòng GD&ĐT thành phố Hưng Yên, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng và
giáo viên của các trường mầm non trên địa bàn thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên về công tác phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở

các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên
- Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp thống kê toán học để thu thập, xử lý và đánh giá thực trạng
phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non
thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Dùng thống kê mô tả và suy luận để phát
hiện và rút ra các kết luận cần thiết.
- Phương pháp phỏng vấn
Tiến hành phỏng vấn một số đối tượng là các cán bộ Phòng GD&ĐT
thành phố Hưng Yên, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng và giáo viên của các
trường mầm non trên địa bàn thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên về công tác
phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non
thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục Tài liệu tham khảo và Phụ lục,
nội dung luận văn được bố cục thành 3 chương với tên chương lần lượt như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên
Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN
VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN

THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu trên thế giới
Trên thế giới, ở bất kỳ quốc gia nào, giáo viên luôn được coi là chủ thể
quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường. Do đó, nâng
cao chất lượng giáo viên là vấn đề được các nhà khoa học trên thế giới quan
tâm nghiên cứu
Liên minh Châu Âu cho rằng: “Phát triển chuyên môn cho đội ngũ giáo
viên là vấn đề trọng tâm để nâng cao chất lượng giáo dục của các trường học.
Chất lượng giáo dục cao chỉ có thể được đảm bảo bằng việc đào tạo, bồi
dưỡng GV một cách liên tục và bằng chất lượng rèn tay nghề cho giáo viên dạy
học trong nhà trường” [dẫn theo 9].
Nhà nghiên cứu giáo dục người Séc J.A. Kơmenxki đề cao vai trị của
nhà trường trong việc hình thành, rèn luyện và hồn thiện nhân cách con người.
Kômenxki đặt ra yêu cầu đối với giáo viên là phải mẫu mực, trong sáng về đạo
đức và tác phong, giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng được yêu cầu của
nghề nghiệp [dẫn theo 17].
Các tác giả M.I. Kônđacốp và P.V. Khuđominxki (Liên Xô cũ) cho rằng
chất lượng dạy học trong nhà trường phụ thuộc vào đội ngũ giáo viên. Muốn
nâng cao chất lượng dạy học, nhà trường phải có đội ngũ giáo viên có năng lực
nghề nghiệp chun mơn, do đó cơng tác quản lý bồi dưỡng, phát triển đội ngũ
giáo viên là vô cùng quan trọng.
Tác giả Richard I. Arends trong cơng trình “Học để dạy” đã đề cập đến
vấn đề đổi mới phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, do đó địi hỏi

5


giáo viên khi nâng cao năng lực nghề nghiệp cần phải chú ý đến năng lực
chuyên biệt vận dụng để dạy học [dẫn theo 17].
Tác giả Dutto cho rằng: “Giáo viên phải là người vừa giỏi về chuyên

môn, vừa là người học liên tục, suốt đời. Phát triển chuyên môn cho giáo viên
là chính bản thân giáo viên tham gia vào quá trình bồi dưỡng và quản lý hoạt
động bồi dưỡng của mình chứ khơng chỉ là việc cấp trên quản lý hoạt động bồi
dưỡng này. Giáo viên phải là người xác định được điểm mạnh, điểm yếu và nhu
cầu phát triển của bản thân” [dẫn theo 9].
Trong những năm gần đây, trong vấn đề nâng cao chất lượng giáo viên,
nhà khoa học có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến khía cạnh phát triển đội ngũ
giáo viên các trường theo chuẩn nghề nghiệp. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên là
nội dung mà các trường sư phạm phải tập trung đào tạo và mỗi giáo viên phải
ln phấn đấu hồn thiện mình. Nhiều quốc gia đã xây dựng bộ Chuẩn nghề
nghiệp cho người giáo viên, góp phần định hướng cho giáo viên rèn luyện,
phấn đấu một cách hiệu quả.
Nước Mỹ có Chuẩn nghề nghiệp giáo viên gồm 5 điểm cốt lõi là: (1)
Giáo viên phải tận tâm với học sinh và việc học của họ; (2) Giáo viên phải làm
chủ môn học, biết cách dạy mơn học của mình; (3) Giáo viên phải có trách
nhiệm quản lý và hướng dẫn học sinh học tập; (4) Giáo viên phải suy nghĩ một
cách hệ thống về thực tế hành nghề của họ và học tập qua trải nghiệm; (5) Giáo
viên phải là thành viên của cộng đồng học.
Nước Anh xây dựng Chuẩn nghề nghiệp giáo viên gồm 3 phần: (1)
Những đặc trưng nghề nghiệp; (2) Kiến thức và sự am hiểu nghề nghiệp; (3)
Các kĩ năng nghề nghiệp.
Nước Úc đánh giá năng lực giáo viên trên toàn quốc với 5 lĩnh vực cơ
bản: Sử dụng và phát triển sự hiểu biết và giá trị nghề nghiệp; Kỹ năng giao
tiếp và làm việc với học sinh và đồng nghiệp; Lập kế hoạch và quản lý quá
trình dạy và học; Theo dõi và đánh giá việc học tập của học sinh và kết quả học
tập; Phản ánh, đánh giá việc lập kế hoạch cho việc phát triển nghề nghiệp.
6


Nước Singapore đặt ra 5 mục tiêu đối với người giáo viên trong thế kỉ

XXI: Giáo viên phải là nhà giáo dục có đạo đức; Giáo viên phải là nhà chun
mơn; Giáo viên là người học có khả năng cộng tác; Giáo viên là nhà lãnh đạo
có khả năng biến hóa; và Giáo viên là thành viên tích cực xây dựng cộng đồng.
Như vậy, các nước trên thế giới đều rất quan tâm đến việc bồi dưỡng
phát triển đội ngũ giáo viên. Qua các nghiên cứu cho thấy: Chất lượng đội ngũ
giáo viên ln có ý nghĩa quyết định chất lượng đào tạo của cơ sở giáo dục và
chất lượng học sinh. Việc xây dựng, bồi dưỡng để phát triển đội ngũ giáo viên
được coi là nhiệm vụ quan trọng của các cấp quản lý nhà nước về giáo dục
trong mọi thời đại, mọi chế độ xã hội. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên của các bậc
học, bậc đào tạo được xác định làm căn cứ để đào tạo và bồi dưỡng giáo viên.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở Việt Nam
Ở Việt Nam, các cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên
nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường
mầm non đã ra đời dưới nhiều hình thức khác nhau. Có thể kể đến một số cơng
trình tiêu biểu như:
Các tác giả Vũ Quốc Chung và Nguyễn Văn Cường công bố nghiên cứu
“Cải cách đào tạo và bồi dưỡng giáo viên theo định hướng chuẩn năng lực nghề
nghiệp”, trong đó xác định mơ hình năng lực nghề nghiệp của giáo viên trong
thế kỷ XXI bao gồm: Năng lực dạy học, năng lực giáo dục, năng lực đánh giá,
năng lực đổi mới và phát triển. Nghiên cứu chỉ ra rằng phát triển đội ngũ giáo
viên tiến hành theo hai mơ hình cơ bản là chương trình bồi dưỡng theo khả
năng cung cấp của cơ quan bồi dưỡng và chương trình bồi dưỡng định hướng
nhu cầu người học [6].
Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc với nghiên cứu “Người giáo viên thế kỷ
XXI: Sáng tạo - hiệu quả”. Nghiên cứu đã đề cập tính chất nghề nghiệp của
người giáo viên, trong đó nhấn mạnh đến động cơ của giáo viên là lý tưởng
nghề nghiệp. Lý tưởng nghề nghiệp là động lực của niềm đam mê sáng tạo,
7

thúc đẩy giáo viên không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ. Tác giả đặt ra
những yêu cầu về năng lực chun mơn của người giáo viên của mơ hình đào
tạo giáo viên thế kỷ XXI là: Sáng tạo và Hiệu quả [13].
Tác giả Nguyễn Thanh Hoàn với nghiên cứu “Chất lượng giáo viên và
những chính sách cải thiện chất lượng giáo viên”. Nghiên cứu đã trình bày khái
niệm chất lượng giáo viên trên cơ sở phân tích kết quả nghiên cứu về chất
lượng giáo viên của các nước thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế
(OECD). Tác giả đề cập đến những chính sách cần cải thiện và duy trì để nâng
cao chất lượng cho đội ngũ giáo viên ở tầm vĩ mô và vi mô [10].
Tác giả Trần Khánh Đức với cuốn “Giáo dục và phát triển nguồn nhân
lực trong thế kỷ XXI”. Cuốn sách đã phân tích các đặc điểm của người giáo
viên trong nhà trường hiện đại. Cuốn sách nhấn mạnh rằng: “Nền giáo dục hiện
đại vừa đỏi hỏi phải đổi mới căn bản quá trình giáo dục và dạy học trong nhà
trường, vừa đặt ra những yêu cầu mới trong công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo
viên về trình độ cần được đào tạo, về vốn tri thức, về kỹ năng và phương pháp
dạy học…” [7].
Ngồi ra, cịn rất nhiều luận án Tiến sĩ, luận văn Thạc sĩ nghiên cứu về
phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp, như: Luận án Quản lý bồi
dưỡng năng lực nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông các tỉnh
Tây Nguyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục của tác giả Đỗ Tường Hiệp; luận án
Quản lý đội ngũ hiệu trưởng trường THPT Hà Nội theo hướng chuẩn hóa của tác
giả Hoàng Quốc Vinh; luận án Phát triển đội ngũ giáo viên các trường dạy nghề
tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp của tác giả Nguyễn Xuân Thành; v.v..
Một số luận văn, luận án đề cập trực tiếp đến vấn đề phát triển đội ngũ
giáo viên ở các trường mầm non. Có thể kể đến: Luận án Phát triển đội ngũ
giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5
tuổi các tỉnh Tây Nguyên của tác giả Nguyễn Thị Bạch Mai; luận văn Quản lý
phát triển năng lực giáo viên mẫu giáo theo tiếp cận kĩ năng nghề đáp ứng theo
8

yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non của tác giả Phạm Thị Loan; luận văn Phát
triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non trên địa bàn quận Nam Từ Liêm Hà Nội của tác giả Đỗ Thị Thanh Tâm, v.v..
1.1.3. Nhận xét chung
Qua khảo sát các cơng trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước về các
vấn đề liên quan đến đề tài, cho thấy:
Các nghiên cứu về đội ngũ giáo viên được tiếp cận theo nhiều hướng, nhiều
bình diện khác nhau. Trong nhiều nghiên cứu quan tâm đến góc độ quản lý giáo
dục, các tác giả đã đề cập đến vấn đề đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo
viên. Các cơng trình đề cập đến các biện pháp đồng bộ, hệ thống nhằm phát triển
đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp chưa nhiều.
Trong các cơng trình nghiên cứu về đội ngũ giáo viên nói chung, các
nghiên cứu về đội ngũ giáo viên mầm non chủ yếu tập trung ở thể loại bài tạp chí,
luận văn, luận án. Các nghiên cứu đã giải quyết vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên
mầm non dưới góc độ quản lý nguồn nhân lực sư phạm của các cơ sở giáo dục
mầm non, nhằm mục tiêu nâng cao năng lực hành nghề và phẩm chất nhà giáo của
đội ngũ giáo viên mầm non, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng chăm sóc và
giáo dục trẻ của hệ thống giáo dục mầm non trong cả nước. Một số biện pháp
quản lý đội ngũ giáo viên mầm non, phát triển đội ngũ giáo viên mầm non đã
được đề xuất.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy tính khác biệt theo vùng miền, thậm chí khác
biệt theo điều kiện của từng cơ sở giáo dục mầm non ảnh hưởng rất lớn đến việc
phát triển nhân lực sư phạm trong các nhà trường nói chung và các trường mầm
non nói riêng. Vì vậy, cần thiết phải nghiên cứu và đề xuất các biện pháp phát
triển đội ngũ giáo viên mầm non gắn với từng địa bàn cụ thể.
Các cơng trình nghiên cứu đi trước đã khá phong phú, đa dạng. Tuy
nhiên, chưa có cơng trình nào nghiên cứu chun sâu về phát triển đội ngũ giáo
viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh

9

Hưng Yên từ góc độ quản lý giáo dục. Trên cơ sở xử lý những số liệu thống kê
địa phương, khai thác những tài liệu, tham khảo và kế thừa kết quả nghiên cứu
của các tác giả đi trước, luận văn Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường mầm non thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng n là cơng
trình đầu tiên nghiên cứu về đề tài này.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Theo tác giả Đỗ Hoàng Toàn, “quản lý là sự tác động có tổ chức, có
định hướng của chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất
các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều
kiện biến chuyển của môi trường” [18, tr.43].
Hiểu một cách chung nhất, quản lý một tổ chức (hoặc hệ thống) là sự tác
động có mục đích, có kế hoạch và hợp quy luật của chủ thể quản lý (người
quản lý tổ chức) đến khách thể quản lý (những người bị quản lý trong tổ chức)
nhằm huy động và điều phối có hiệu quả mọi nguồn lực của tổ chức (nhân lực,
tài lực và vật lực ...) để đạt tới mục tiêu đã định của tổ chức trong mơi trường
ln thay đổi.
Quản lý có các chức năng cơ bản, bao gồm: Kế hoạch hoá; Tổ chức; Chỉ
đạo và Kiểm tra - đánh giá.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Nếu xem quản lý là một thuộc tính bất biến, nội tại của mọi hoạt động xã
hội thì quản lý giáo dục là một thuộc tính tất yếu của mọi hoạt động giáo dục
có mục đích.
Xét trên cấp độ vĩ mô, quản lý giáo dục là hệ thống tác động có mục
đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý vào hệ thống giáo dục quốc dân nhằm
huy động và tổ chức thực hiện có hiệu quả các nguồn lực phục vụ cho mục tiêu
phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của quốc gia.
Xét trên cấp độ vi mô, quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có

mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý vào hệ thống tổ chức giáo dục của
10


cơ sở giáo dục nhằm điều khiển các thành tố trong hệ thống phối hợp hoạt động
theo đúng chức năng, kế hoạch, đảm bảo cho quá trình giáo dục đạt được mục
tiêu đã xác định với hiệu quả cao.
1.2.3. Phát triển
Trong triết học, phát triển là sự vận động đi lên của mọi sự vật và hiện
tượng theo mọi quy luật nội tại khách quan. Trong quan điểm biện chứng, phát
triển là kết quả của quá trình thay đổi về số lượng dẫn tới sự thay đổi về chất
lượng. Phát triển diễn ra theo đường xốy trơn ốc, nghĩa là trong q trình phát
triển có sự quay lại của điểm xuất phát nhưng trên một cơ sở mới cao hơn điểm
xuất phát.
Trong xã hội, phát triển gắn liền với tiến bộ, đối lập với lạc hậu, suy
thoái. Phát triển đồng nghĩa với một hình thức mới và chất lượng mới. Một
cách bao quát, phát triển là quá trình vận động đi từ thấp đến cao, từ đơn giản
đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Theo nghĩa này, quá trình
một sự vật phát triển sẽ làm cho cơ cấu tổ chức, phương thức vận động và chức
năng hoạt động của sự vật ngày càng hoàn thiện.
Tác giả Phạm Minh Hạc cho rằng: “Phát triển” “là thay đổi hay biến
đổi tiến bộ, là phương thức của vận động, hay là q trình diễn ra có ngun
nhân, dưới những hình thức khác nhau như tăng trưởng, tiến hố, phân hoá,
chuyển đổi, mở rộng, cuối cùng tạo ra sự biến đổi về chất" [8].
Ngày nay, “Phát triển” được hiểu một cách toàn diện hơn: Phát triển bền
vững với ba mục tiêu cơ bản là phát triển con người toàn diện, bảo vệ mơi
trường và tạo hịa bình, ổn định chính trị.
Liên quan đến khái niệm “Phát triển” có khái niệm “Tăng trưởng”. “Phát
triển” giống với “Tăng trưởng” ở chỗ cùng hàm chứa ý nghĩa về sự tăng lên, đi
lên. Nhưng khác với “Tăng trưởng”, “Phát triển” phải đảm bảo tính cân đối,

tính hiệu quả và tính mục tiêu. Tăng trưởng trước mắt phải đặt cơ sở cho tăng
trưởng trong tương lai thì sự tăng trưởng đó mới tạo điều kiện cho “Phát triển”.

11


Như thế, mỗi góc độ nghiên cứu có những cách phát biểu khác nhau về
“Phát triển”, nhưng tựu chung lại, phát triển bao gồm 3 nội hàm cơ bản là:
Tăng cường số lượng, điều chỉnh cơ cấu và nâng cao chất lượng.
1.2.4. Đội ngũ giáo viên
Đội ngũ là một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực
lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng hay không cùng nghề
nghiệp nhưng đều trong một tổ chức và có chung một mục đích.
Giáo viên là chức danh nghề nghiệp của người dạy học trong các trường
phổ thông, trường nghề và trường mầm non, đã tốt nghiệp các trường sư phạm.
Nhiệm vụ của giáo viên là truyền thụ các kiến thức và kỹ năng quy định trong
chương trình bộ mơn của bậc học, cấp học, ngồi ra cịn có trách nhiệm phụ
đạo cho học sinh kém và bồi dưỡng học sinh giỏi, có năng khiếu. Giáo viên vừa
phải dạy tốt các kiến thức chuyên môn, vừa phải chú ý bồi dưỡng tư tưởng, tình
cảm, đạo đức cho học sinh phát triển toàn diện. Một cách khái quát, giáo viên
là người làm nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục
là xây dựng, hình thành nhân cách của người học đáp ứng yêu cầu phát triển
của xã hội .
Đội ngũ giáo viên là một tập hợp những nhà giáo thực hiện nhiệm vụ
giảng dạy trong các cơ sở giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng cùng
chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đặt ra.
Đội ngũ giáo viên mầm non là một tập hợp những nhà giáo thực hiện
nhiệm vụ giảng dạy trong các cơ sở giáo dục mầm non, được tổ chức thành một
lực lượng cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục mầm
non đặt ra.

1.2.5. Chuẩn và chuẩn đội ngũ giáo viên
Theo từ điển Tiếng Việt, “Chuẩn” là cái được chọn làm căn cứ để đối
chiếu, để hướng theo đó mà làm cho đúng, là vật được chọn làm mẫu để thể
hiện một đơn vị đo lường. Các hệ thống Chuẩn quốc gia do nhà nước quy định
bằng pháp luật.
12


Chuẩn nghề nghiệp do nhà nước quy định là hệ thống các yêu cầu, tiêu
chuẩn, tiêu chí về phẩm chất và năng lực nghề nghiệp của một nghề nào đó.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên là văn bản của các cơ quan có thẩm quyền
quy định các yêu cầu cơ bản về phẩm chất, năng lực nghề nghiệp đối với người
giáo viên nhằm đáp ứng mục tiêu của giáo dục. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
xác định các mức độ cần đạt về năng lực tổ chức, thực hiện các hoạt động giáo
dục nhằm đạt được kết quả giáo dục. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên là sự thể chế
hóa các yêu cầu về năng lực của giáo viên sau khi được đào tạo tại các nhà
trường sư phạm.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên có tính ổn định tương đối trong một thời
gian nhất định. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên sẽ có sự thay đổi và phát triển tùy
thuộc vào yêu cầu thực tiễn của xã hội trong từng giai đoạn cụ thể.
1.2.6. Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn
Phát triển đội ngũ giáo viên nhằm mục đích tăng cường hơn nữa sự phát
triển toàn diện của người giáo viên trong hoạt động nghề nghiệp.
Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệplà phát triển nhân lực
sư phạm trong trường học đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng (đạt chuẩn về
trình độ chun mơn và chuẩn nghề nghiệp), đồng bộ về cơ cấu… theo quy
định của chuẩn nghề nghiệp do Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành, đáp ứng yêu cầu
của các cấp học. Phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp là quá trình
thực hiện các nội dung về tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, thực hiện
chính sách đãi ngộ, tạo mơi trường sư phạm thuận lợi và đánh giá ĐNGV nhằm

nâng cao hiệu quả hoạt động giảng dạy đáp ứng mục tiêu đào tạo của nhà trường.
Phát triển đội ngũ giáo viên MN là phát triển nhân lực sư phạm trong các
trường MN đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu (theo
quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non của Bộ GD&ĐT) thơng qua
q trình tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, thực hiện chính sách đãi
ngộ, tạo môi trường sư phạm thuận lợi và đánh giá đội ngũ giáo viên nhằm

13


nâng cao hiệu quả hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ mầm non, đáp ứng mục
tiêu của giáo dục mầm non.
1.3. Giáo dục mầm non và đội ngũ GVMN theo chuẩn nghề nghiệp
1.3.1. Giáo dục mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân
Nhà giáo dục Xô Viết Macarencô A.X cho rằng: “Những cơ sở căn bản
của giáo dục trẻ đã được hình thành từ trước tuổi lên 5, những điều dạy cho trẻ
trong thời kỳ này chiếm 90% tiến trình giáo dục trẻ. Về sau việc giáo dục con
người vẫn tiếp tục nhưng khi đó là lúc bắt đầu nếm quả, cịn những nụ hoa thì
được vun trồng trong 5 năm đầu tiên” [dẫn theo 14].
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Dạy trẻ cũng như trồng cây non.
Trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các
cháu thành người tốt”. “Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được
thế thì trước hết phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó
mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non. Trồng cây non
được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành
người tốt. Công tác giáo viên và mẫu giáo có khác nhau, nhưng cùng chung một
mục đích đào tạo những người công dân tốt, cán bộ tốt cho Tổ quốc, cho chủ
nghĩa xã hội. Điều trước tiên là dạy các cháu về đạo đức. Anh chị em giáo viên và
mẫu giáo cần luôn luôn gương mẫu về đạo đức để các cháu noi theo” [2].
Như thế, giáo dục mầm non có tầm quan trọng đặc biệt trong phát triển

con người. Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân, đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện con người Việt Nam, thực hiện
việc ni dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi. Cơ sở
giáo dục mầm non bao gồm: Nhà trẻ, nhóm trẻ độc lập nhận trẻ em từ 03 tháng
tuổi đến 03 tuổi; Trường mẫu giáo, lớp mẫu giáo độc lập nhận trẻ em từ 03 tuổi
đến 06 tuổi; Trường mầm non, lớp mầm non độc lập là cơ sở giáo dục kết hợp
nhà trẻ và mẫu giáo, nhận trẻ em từ 03 tháng tuổi đến 06 tuổi. Mục tiêu của
giáo dục mầm non nhằm phát triển tồn diện trẻ em về thể chất, tình cảm, trí

14


tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em
vào học lớp một [15].
Trường mầm non có nhiệm vụ: Tổ chức thực hiện việc ni dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ em từ ba tháng tuổi đến sáu tuổi theo chương trình giáo
dục mầm non do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; Huy động trẻ
em lứa tuổi mầm non đến trường; tổ chức giáo dục hòa nhập cho trẻ em có
hồn cảnh khó khăn, trẻ em khuyết tật; thực hiện phổ cập giáo dục mầm non
cho trẻ em năm tuổi. Hằng năm, tự kiểm tra theo tiêu chuẩn quy định về phổ
cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi, báo cáo cấp có thẩm quyền bằng
văn bản; Quản lý cán bộ, giáo viên, nhân viên để thực hiện nhiệm vụ ni
dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em; Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực
theo quy định của pháp luật; Xây dựng cơ sở vật chất theo yêu cầu chuẩn hóa,
hiện đại hóa hoặc theo yêu cầu tối thiểu đối với vùng đặc biệt khó khăn; Phối
hợp với gia đình trẻ em, tổ chức và cá nhân để thực hiện hoạt động ni dưỡng,
chăm sóc và giáo dục trẻ em; Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên
và trẻ em tham gia các hoạt động xã hội trong cộng đồng; Thực hiện kiểm định
chất lượng ni dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em theo quy định; và thực
hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.

Chủ thể quản lý trực tiếp của mỗi nhà trường mầm non là Hiệu trưởng.
Hiệu trưởng trường mầm non là người chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý các
hoạt động và chất lượng ni dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em của nhà trường,
nhà trẻ. Hiệu trưởng trường mầm non do Trưởng phòng giáo dục và đào tạo bổ
nhiệm đối với nhà trường, nhà trẻ công lập, công nhận đối với nhà trường, nhà
trẻ dân lập, tư thục theo quy trình bổ nhiệm hoặc cơng nhận Hiệu trưởng của
cấp có thẩm quyền. Nhiệm kỳ của Hiệu trưởng trường mầm non là 5 năm. Sau
5 năm, Hiệu trưởng được đánh giá và có thể bổ nhiệm lại hoặc công nhận lại.
Đối với nhà trường, nhà trẻ công lập, mỗi Hiệu trưởng chỉ được giao quản lý
một nhà trường hoặc một nhà trẻ không quá hai nhiệm kì. Sau mỗi năm học,

15