Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã hoài nhơn, tỉnh bình định
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (617.69 KB, 118 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
TRỊNH VĂN SIÊM
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG
•••
•
TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HỒI NHƠN,
TỈNH BÌNH ĐỊNH
••
•
Chun ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114
Người hướng dẫn: PGS.TS. Phùng Đình Mẫn
'
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu
và kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực và chưa từng được cơng
bố trong bất kỳ một cơng trình nào khác.
Người cam đoan
Trịnh Văn Siêm
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tác giả đã
nhận được sự giúp đỡ, động viên, tạo điều kiện thuận lợi của các cấp lãnh đạo,
các thầy cơ giáo.
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành đến:
Lãnh đạo trường Đại Học Quy Nhơn, Khoa KHXH - nhân văn, Phòng
Đào tạo Sau đại học Quy Nhơn, quý Thầy, Cơ giảng viên đã tận tình giảng dạy
và giúp đỡ tơi trong q trình học tập, nghiên cứu.
Đặc biệt, với tình cảm chân thành và kính trọng nhất, tơi xin tỏ lịng biết
ơn sâu sắc với PGS.TS. Phùng Đình Mẫn, người thầy, người hướng dẫn khoa
học đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu để hoàn
thành luận văn với những kiến thức sâu rộng và những kinh nghiệm quý báu.
Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Hoài Nhơn, Cán bộ quản lý,
đội ngũ giáo viên các trường THCS trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình
Định đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp thông tin, số liệu, tạo điều kiện thuận lợi
cho tơi trong suốt q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những thiếu sót,
hạn chế, tơi rất mong nhận được những lời chỉ dẫn quý báu của Hội đồng khoa
học, sự góp ý chân thành của quý thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để
có thể luận văn được hồn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Bình Định, ngày 25 tháng 02 năm 2021
rri r _
____• 2
1____________________
Tác giả luận văn
Trịnh Văn Siêm
MỤC LỤC
••
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.........................................................3
4. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................3
6. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................4
7. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn: Luận văn gồm 3 phần ........................................5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ...............................................................................................................6
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................6
1.2. Các khái niệm cơ bản: ........................................................................9
1.2.1. Quản lý.......................................................................................9
1.2.2. Quản lý giáo dục .......................................................................11
1.2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh .....11
1.3. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh ...
15
1.4. Một số vấn đề lý luận về hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh THCS ............................................................................17
1.4.1. Mục tiêu của công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh
17
1.4.2. Nội dung của công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS
17
1.4.3. Phương pháp, hình thức và quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả
học tập của học sinh..............................................................................18
1.5. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
trường trung học cơ sở ......................................................................23
1.5.1. Vai trò, ý nghĩa của việc quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh trường trung học cơ sở ................................23
1.5.2. Nội dung quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh .........................................................................................24
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc kiểm tra, đánh giá và quản lý hoạt động
kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học cơ sở 30
1.6.1. Các yếu tố chủ quan..................................................................30
1.6.2. Các yếu tố khách quan...............................................................32
Tiểu kết chương 1 .....................................................................................33
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH
GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HOÀI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH34
2.1. Khái qt tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục thị xã Hồi Nhơn, tỉnh
Bình Định ..........................................................................................34
2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình
Định .....................................................................................................35
2.1.2. Khái qt tình hình giáo dục và đào tạo thị xã Hồi Nhơn, tỉnh
Bình Định.............................................................................................37
2.1.3. Tình hình phát triển giáo dục THCS trên địa bàn ....................39
2.2. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng............................................ 34
2.2.1. Mục tiêu khảo sát..........................................................................................34
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................... 34
2.2.3. Đối tượng khảo sát....................................................................34
2.2.4. Phương pháp nghiên cứu...........................................................35
2.2.5. Thời gian và địa điểm nghiên cứu: .......................................... 35
2.2.6. Xử lý số liệu nghiên cứu.......................................................... 3 5
2.3. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình
Định .................................................................................................. 41
2.3.1. Thực trạng mục đích kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh........................................................................................................41
2.3.2. Thực trạng nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh....................................................................................................... 43
2.3.3. Thực trạng việc sử dụng các phương pháp, hình thức kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh ................................................ 44
2.3.4. Đánh giá chung thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả
học tập của học sinh..............................................................................47
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
học sinh tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn,
tỉnh Bình Định....................................................................................49
2.4.1. Thực trạng về quản lý xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh ..................................................................... 49
2.4.2. Thực trạng về việc bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh cho giáo viên .............................................. 49
2.4.3. Thực trạng về quản lý nội dung kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học sinh ................................................................................... 51
2.4.4. Thực trạng về quản lý phương pháp hoạt động kiểm tra, đánh giá
kết quả học tập của học sinh ................................................................52
2.4.5. Thực trạng về quản lý các hình thức của hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh ................................................53
2.4.6. Thực trạng về quản lý kết quả kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh .........................................................................................54
2.4.7. Thực trạng về quản lý các điều kiện hỗ trợ công tác kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh ................................................57
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh ............................................................................59
2.5.1. Ưu điểm.....................................................................................59
2.5.2. Hạn chế .....................................................................................60
2.5.3. Nguyên nhân ............................................................................61
Tiểu kết chương 2 .....................................................................................64
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH
GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HỒI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH65
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ....................................................65
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý, tính khoa học......................65
3.1.2. Nguyên tắc phù hợp với mục tiêu, nội dung chương trình .......65
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển.........................65
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn............................................66
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp và khả thi............................66
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
học sinh các trường trung học cơ sở thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định
67
3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực và trách nhiệm
đối với kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh cho cán bộ quản
lý, GV và HS........................................................................................ 67
3.2.2. Tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện kế hoạch kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh..................................................70
3.2.3. Quản lý nội dung, phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh một cách hiệu quả........................................72
3.2.4. Đổi mới và hoàn thiện quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập
của học sinh cho giáo viên trung học cơ sở thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình
Định......................................................................................................75
3.2.5. Tăng cường quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh..........................................................................................79
3.2.6. Đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, ứng dụng công
nghệ thông tin trong hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
học sinh.................................................................................................82
3.2.7. Đổi mới công tác kiểm tra giám sát các hoạt động kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của học sinh...........................................................84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.........................................................86
3.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp được
đề xuất ..............................................................................................88
3.4.1. Khái quát về quá trình khảo nghiệm..........................................88
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất .........................................................................................89
Tiểu kết chương 3 ......................................................................................93
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................94
1. Kết luận ................................................................................................94
1.1. Lý luận .........................................................................................94
1.2. Thực tiễn ......................................................................................94
2. Khuyến nghị..........................................................................................96
2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đạo tạo................................................. 96
2.3. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo........................................... 96
2.4. Đối với các trường trung học cơ sở..............................................97
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 98
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao)
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
QLGD :
Quản lý giáo dục
GD&ĐT :
Giáo dục và Đào tạo
GV :
Giáo viên
HS :
Học sinh
KT, ĐG :
THCS :
Kiểm tra - Đánh giá
Trung học cơ sở
CNTT
TNKQ :
Công nghệ thông tin
Trắc nghiệm khách
quan
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 Qui mô trường lớp, học sinh các trường trung học cở sở trong thị xã
Hoài Nhơn ................................................................................. 39
Bảng 2.2. Tác dụng của hoạt động KT, ĐG KQHT đối với cán bộ quản lý, giáo
viên............................................................................................. 42
Bảng 2.3. Thống kê về nội dung trong hoạt động KT, ĐG kết quả học tập hiện
nay đã đánh giá được trình độ của HS đối với CBQL, GV....... 43
Bảng 2.4. Thống kê về mức độ xây dựng nội dung KT, ĐG của kết quả học tập
của HS........................................................................................ 44
Bảng 2.5. Đánh giá của GV về thực trạng sử dụng các phương pháp KT,
ĐG kết quả học tập của HS đối với các bài kiểm tra định kỳ ............. 46
Bảng 2.6. Thống kê mức độ thực hiện xây dựng kế hoạch cho hoạt động
KT, ĐG kết quả học tập của học sinh theo từng thời gian .................. 49
Bảng 2.7. Thống kê mức độ và hiệu quả thực hiện việc bồi dưỡng GV về hoạt
động KT, ĐG kết quả học tập của học sinh............................... 50
Bảng 2.8. Thống kê mức độ quản lý nội dung KT, ĐG giá kết quả học tập của
học sinh...................................................................................... 51
Bảng 2.9. Thống kê về kết quả thực hiện các phương pháp KT, ĐG kết
quả học tập của HS được GV sử dụng ở các trường THCS trên địa bàn
thị xã..................................................................................................... 52
Bảng 2.10. Thống kê mức độ thực hiện quản lý các hình thức của hoạt động
KT, ĐG kết quả học tập của HS ................................................ 53
Bảng 2.11. Thống kê tỉ lệ về mức độ nhận thức về công tác quản lý xử lý kết
quả của hoạt động KT, ĐG ........................................................ 54
Bảng 2.12. Thống kê biện pháp quản lí kết quả KT, ĐG kết quả học tập
DANH MỤC CÁC BẢNG
của học sinh trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn. ....................................... 56
Bảng 2.13. Thống kê mức độ thực hiện việc quản lý cơ sở vật chất, trang thiết
bị dạy học phục vụ cho hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS....57
Bảng 3.1 Kết quả khảo nghiệm về tính hợp lý và tính khả thi của các biện
pháp...................................................................................................... 89
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết........................................... 91
Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi ............................................. 91
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, trong tình hình đất nước đổi mới, Việt Nam đang phấn đấu trở
thành quốc gia có nền kinh tế phát triển trong khu vực và thế giới. Đảng, Nhà
nước ta thực sự quan tâm đến công tác giáo dục, coi giáo dục là “Quốc sách”.
Hơn bao giờ hết, giáo dục đang chiếm một vị trí hết sức quan trọng, giáo dục
vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển, được coi là khâu đột phá để
thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII Đảng Cộng sản Việt Nam
về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi
trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Đổi mới chương trình, nội
dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi,
trình độ và ngành nghề. Đa dạng hóa nội dung, tài liệu học tập, đáp ứng yêu
cầu của các bậc học, các chương trình giáo dục, đào tạo và nhu cầu học tập
suốt đời của mọi người. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học,
hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo,
bảo đảm trung thực, khách quan.”.
Đổi mới giáo dục nghĩa là phải đổi mới tất cả các thành tố của quá trình
giáo dục: mục đích; mục tiêu; nội dung; phương pháp; phương tiện; giáo viên
(GV); học sinh (HS); kiểm tra, đánh giá (KT, ĐG). Nếu bất kì thành tố nào
chậm đổi mới cũng đều ảnh hưởng đến thành quả chung. Do vậy, việc đổi mới
KT, ĐG trong giáo dục nói chung và trong q trình sư phạm nói riêng mang ý
nghĩa hết sức quan trọng. Nó là một yêu cầu cần thiết để giáo dục đổi mới một
cách toàn diện.
KT, ĐG là một khâu quan trọng trong giáo dục, dạy học và trong công tác
quản lý của nhà trường. KT, ĐG giúp nhà trường thu được những thông tin
2
ngược để kịp thời có những điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế. KT, ĐG
giúp GV có những phản hồi tích cực trong việc thu thập thơng tin để nắm bắt
sự tiếp thu kiến thức và kỹ năng của HS, góp phần điều chỉnh hoạt động giáo
dục, dạy học của mình. KT, ĐG giúp HS tự đánh giá trình độ của mình và từ
đó hình thành động cơ học tập đúng đắn. KT, ĐG giúp các nhà quản lý có được
các thơng tin cần thiết để có thể đề ra các biện pháp phù hợp trong việc nâng
cao chất lượng nhà trường và khuyến khích nhà trường có những đổi mới hợp
lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. KT, ĐG là một khâu
không thể thiếu được trong quá trình dạy học nhằm đảm bảo thành cơng trong
việc thực hiện chương trình giáo dục mới.
Hoạt động KT, ĐG là một bộ phận trong quá trình nâng cao chất lượng
đào tạo nguồn nhân lực, phục vụ cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước.
Trong thời gian qua, các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hồi
Nhơn, tỉnh Bình Định, các cấp quản lý và giáo viên đã nỗ lực rất nhiều trong
việc đổi mới hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS. Bên cạnh những kết
quả đạt được nhất định, đáng khích lệ, vẫn cịn một số GV chưa có những đổi
mới mang tính hiệu quả, thiết thực. Ngồi ra, công tác quản lý của hiệu trưởng
trong vấn đề này vẫn cịn nhiều hạn chế. Vì vậy, cần nghiên cứu để tìm ra các
biện pháp quản lý hữu hiệu nhằm phát huy tối đa hiệu quả của việc đổi mới
KT, ĐG kết quả học tập của học sinh trung học cơ sở (THCS), góp phần thực
hiện thành cơng nhiệm vụ giáo dục của địa phương.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt
động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tại các trường trung
học cơ sở trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
3
KT, ĐG kết quả học tập của HS ở các trường THCS, luận văn đề xuất các biện
quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS tại
các trường THCS trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động KT, ĐG giá kết quả học tập của HS tại các trường
THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS tại các trường THCS
trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS các trường THCS
trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định đã đạt được những kết quả nhất
định. Bên cạnh đó, vẫn cịn những hạn chế, bất cập trong việc tổ chức hoạt
động KT, ĐG kết quả học tập của HS và việc quản lý hoạt động này của đội
ngũ cán bộ quản lý. Nếu xác định rõ cơ sở lý luận, đánh giá đúng thực trạng đề
xuất được các biện pháp quản lý hoạt hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của
học sinh THCS có tính khả thi, thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học tại
các trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập
của học sinh THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập
của HS tại các THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
5.3. Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động KT, ĐG kết
quả học tập của HS tại các trường THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
6. Phương pháp nghiên cứu
4
6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập tài liệu có liên quan đến đề tài, phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ
thống những vấn đề lý luận có liên quan, các tài liệu lý luận quản lý, nghiên
cứu các văn bản pháp quy, những quy định của ngành có liên quan đến hoạt
động KT, ĐG kết quả học tập của HS nhằm xây dựng cơ sở lý luận về quản lý
hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của học sinh THCS.
6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phỏng vấn.
Nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập
của học sinh THCS thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định và thu thập các thơng tin
có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
6.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để phân tích ,xử lý các số liệu
điều tra nhằm xử lý kết quả nghiên cứu.
7. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu trong thời gian năm học 2018-2019
đến nay.
- Địa điểm nghiên cứu: Các trường THCS trên địa bàn thị xã Hồi
Nhơn, tỉnh Bình Định.
- Nội dung: Đề tài luận văn chỉ tập trung nghiên cứu việc quản lý hoạt
động KT, ĐG kết quả học tập của HS tại các trường THCS trên địa bàn thị xã
Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
8. Cấu trúc của luận văn: Luận văn gồm 3 phần
8.1. Mở đầu
5
8.2. Nội dung nghiên cứu gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập
của HS trường THCS.
Chương 2: Thực trạng hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS và
quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS tại các trường THCS trên
địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của HS
tại các trường THCS trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định.
8.3. Kết luận và khuyến nghị
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ
•
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
Hoạt động KT, ĐG chất lượng của HS là một khâu khơng thể thiếu trong
q trình dạy học và được hình thành từ rất sớm ở các quốc gia trên thế giới.
Kiểm tra, đánh giá vừa là động lực, vừa là nhân tố nhằm nâng cao chất lượng
dạy học trong nhà trường. Việc thực hiện KT, ĐG ở mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi
quốc gia có sự khác nhau. Các hình thức KT, ĐG liên tục đổi mới, phù hợp với
từng giai đoạn lịch sử, điều kiện phát triển xã hội, đặc điểm môi trường giáo
dục của mỗi quốc gia.
Trên thế giới, đầu thế kỉ XVI khi nghiên cứu về nguyên tắc dạy học, nội
dung dạy học, phương pháp dạy học lần đầu tiên trong lịch sử giáo dục, Johann
Amos Comenius (1592-1670), đã xây dựng nên những khái niệm về một nền
giáo dục hiện đại đang tồn tại trên thế giới hiện nay, đã chỉ ra một hệ thống
giáo dục lý tưởng mà ngày nay hầu hết các nước trên thế giới đều áp dụng. Đó
là sự phân cấp bậc học với trường mầm non, tiểu học, trung học, trường cao
đẳng dạy nghề và đại học, có nội dung chương trình thống nhất, thời gian đào
tạo được ấn định. Ông lưu ý việc KT, ĐG phải căn cứ vào mục tiêu học tập và
hướng dẫn HS tự KT, ĐG kiến thức của mình.
Cuối thế kỉ XVIII, trên thế giới, hình thức KT, ĐG chủ yếu vẫn là quan
sát, vấn đáp và viết, trong đó kiểm tra viết chủ yếu theo lối tự luận. Cùng với
sự phát triển của khoa học và công nghệ, giáo dục ngày càng phát triển, đòi hỏi
yêu cầu chất lượng giáo dục ngày một cao, do đó KT, ĐG ngày càng đóng vai
trò quan trọng, việc đánh giá chất lượng của sản phẩm giáo dục đòi hỏi phải
nâng lên một tầm cao hơn, đánh giá một cách tồn diện hơn. Từ đó, hình thành
thêm một hình thức KT, ĐG mới theo phương pháp trắc nghiệm khách quan để
đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội.
Những năm 1845, O. W. Calwell và S. A. Courtrs đã nghiên cứu về
phương pháp áp dụng hình thức thi, kiểm tra trắc nghiệm (TEST) để đảm bảo
tính khách quan và độ tin cậy của bài kiểm tra.
Ở thế kỉ XIX, khoa học trên thế giới ngày càng phát triển, lĩnh vực kiểm
tra đánh giá bằng hình thực trắc nghiệm phát triển mạnh, đánh dấu những mốc
quan trọng như: Năm 1916 xuất bản bộ trắc nghiệm trí tuệ Stanford - Binet;
năm 1923 bộ trắc nghiệm thành quả học tập Sanford Achievement Test ra đời;
năm 1935 thành tựu khoa học công nghệ đo lường chất lượng giáo dục được
đưa vào chấm trắc nghiệm bằng máy IBM; năm 1947 tổ chức Educational
Testing Service (EST) ra đời. Trắc nghiệm khách quan cịn được nghiên cứu ở
Liên xơ từ năm 1962, ở Nhật Bản từ những năm 70 của thế kỷ XX. Có thể nói,
khoa học đo lường chất lượng giáo dục được hình thành từ rất lâu trên thế giới.
Ở Việt Nam, các kỳ thi Nho học bắt đầu có từ năm 1075 dưới triều Lý
Nhân Tông và chấm dứt vào năm 1919 đời vua Khải Định. Trong 845 năm đó,
đã có nhiều loại khoa thi khác nhau như thi Hương, thi Hội, thi Đình, ở mỗi
triều đại lại có những đặc điểm khác nhau, song trong các đời Lý, Trần, Hồ có
một đặc điểm chung là các khoa thi đều do triều đình đứng ra tổ chức, chỉ đạo
thi.
Đến những năm 70 của thế kỷ XX, các nhà khoa học đã có nhiều cơng
trình nghiên cứu về hệ thống lý luận quản lý giáo dục (QLGD), quản lý nhà
trường, quản lý chất lượng giáo dục; xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động KT,
ĐG và quản lý hoạt động KT, ĐG. Tại miền Nam, có cơng trình nghiên cứu
của Dương Thiệu Tống về “Trắc nghiệm và đo lường thành quả học tập”.
Trong đó, ơng đi sâu nghiên cứu những ngun lý căn bản về đo lường và đưa
ra nhận định: KT, ĐG phải dựa vào mục tiêu dạy học. Bên cạnh đó, ơng cịn
chỉ ra những điểm khác biệt giữa phương pháp luận đề và phương pháp trắc
nghiệm, cách sử dụng từng phương pháp phù hợp với mục tiêu đánh giá [16].
Các tác giả Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt trong trong cuốn “Giáo dục học” tập
1, NXB Giáo dục 1987 đã đưa ra cách thức thực hiện hệ thống các bước của
q trình dạy học, ơng cho rằng KTĐG có thể xem như một phương pháp dạy
học [4]. Trong giáo trình “Tổ chức quá trình dạy học đại học” của tác giả Lê
Khánh Bằng năm 1993 đã nêu lên vai trò, ý nghĩa của hoạt động KT, ĐG kết
quả học tập của HS đối với quá trình dạy học, các hình thức kiểm tra, cách
chuẩn bị và tiến hành KT, ĐG.
Tác giả Trần Bá Hoành trong cuốn “Đánh giá trong giáo dục” xuất bản
năm 1997 cho rằng: “Việc kiểm tra, đánh giá không thể chỉ dừng lại ở yêu cầu
cải thiện các kiến thức, rèn luyện các kĩ năng đã học mà phải khuyến khích tư
duy năng động sáng tạo, phát hiện sự chuyển biến về xu hướng hành vi của
học sinh trước các vấn đề của đời sống gia đình và cộng đồng, rèn luyện khả
năng phát hiện và đánh giá các vấn đề nảy sinh trong những tình huống thực
tế”. [18, tr.12 - 13].
Trong hội thảo khoa học “Đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá
trong dạy học” năm 2005 tại Huế và “KT, ĐG để phát huy tích cực của HS ở
bậc trung học” năm 2006 tại thành phố Hồ Chí Minh, các nhà giáo dục đã đưa
ra thực trạng công tác KT, ĐG hiện nay.
Qua một số hướng nghiên cứu đã đề cập trên, có thể nhận thấy, hoạt
động KT, ĐG luôn gắn liền với mục tiêu và nội dung đào tạo, là một khoa học
đo lường rất phức tạp, cần có đầu tư thích đáng mới có thể mang lại kết quả.
Đặc biệt, các nhà giáo dục phải chú trọng đến công tác quản lý chất lượng hoạt
động KT, ĐG. Trong những năm gần đây, bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội
và hội nhập quốc tế của đất nước đã tạo ra nhiều cơ hội và thách thức cho giáo
dục Việt Nam có những bước phát triển về quy mơ và chất lượng. Với xu thế
đó, các cơ sở giáo dục đã đưa công tác quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học
tập của HS vào mục tiêu đào tạo, coi đó là vấn đề mang ý nghĩa chiến lược cần
được nghiên cứu và đề ra những biện pháp cụ thể để giải quyết. Các nhà
QLGD đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, các đợt tập huấn, thực hiện nhiều cơng
trình khoa học nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động KT, ĐG. Chẳng hạn như
các đề tài luận văn thạc sĩ như: “Quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập
của HS các trường THPT thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị” của tác giả
Đặng Hoàng Quý, năm 2019; “Quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả học tập của
HS các trường các trường THCS, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh” của
tác giả Phạm Thị Thúy Bình, năm 2016; “Quản lý hoạt động KT, ĐG kết quả
học tập của học sinh các trường các trường THCS huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh
Bình Định” của tác giả Nguyễn Duy Nhất, năm 2019.
Các tài liệu, cơng trình nghiên cứu trên đây có thể được xem như là tài
liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo. Phần lớn các tài liệu nói
trên đã tập trung đến việc hình thành kỹ năng, kỹ xảo trong công tác KT, ĐG
và cách thức thực hiện quá trình KT, ĐG đạt hiệu quả. Tuy nhiên, trên địa bàn
thị xã Hồi Nhơn, chưa có tác giả nào nghiên cứu về công tác quản lý hoạt
động KT, ĐG kết quả học tập của học sinh THCS. Vì vậy, đây là vấn đề cần
nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn, cấp thiết, nhằm góp phần cải thiện và nâng
cao chất lượng giáo dục cấp THCS trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình
Định.
1.2. Các khái niệm cơ bản:
1.2.1. Quản lý
Quản lý được định nghĩa là một công việc mà một người lãnh đạo học
suốt đời không thấy chán và cũng là sự khởi đầu của những gì họ nghiên cứu.
Quản lý được giải thích như là nhiệm vụ của một nhà lãnh đạo thực thụ, nhưng
không phải là sự khởi đầu để họ triển khai công việc.
Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả
trong và ngồi nước đã có những quan điểm khác nhau về quản lý
Khi đề cập đến vai trò quản lý, Mác đã viết: “Tất cả mọi lao động xã hội
trực tiếp hay lao động chung nào đó tiến hành trên quy mơ tương đối lớn, thì ít
nhiều cũng cần đến một sự lãnh đạo chỉ đạo... Một người độc tấu vĩ cầm tự
mình điều khiển lấy mình, cịn một dàn nhạc thì cần có nhạc trưởng” [3,
tr.480].
Các tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo cho rằng:
“Quản lý là tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên đối
tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra” [8,tr.12].
Các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc định nghĩa:
“Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người
quản lý) đến đối tượng quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm
cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức ” [9,tr.1]
Tác giả Trần Kiểm quan niệm: “Quản lý là những tác động của chủ thể
quản lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối
các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là
nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao
nhất”. [10, tr.8]
Từ những khái niệm trên, ta thấy bản chất chung của khái niệm quản lý
là một q trình tác động có ý thức, có định hướng và có tổ chức của chủ thể
quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra một cách hiệu
quả nhất trong điều kiện biến động của môi trường. Quản lý tồn tại trong mọi
quá trình hoạt động xã hội và là điều kiện quan trọng để tổ chức vận hành và
phát triển.
Mặt khác, cũng có thể hiểu: Quản lý là sự phối hợp, sự hỗ trợ của nhiều
người, làm cho mục tiêu của mỗi cá nhân biến thành thành tựu của xã hội.
Quản lý vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Nói về QLGD, có rất nhiều định nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, tất cả các
định nghĩa về QLGD đều xem đó là sự tác động của chủ thể quản lý đến khách
thể quản lý một cách có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật nhằm đưa hoạt
động sư phạm của hệ thống giáo dục đạt tới kết quả mong muốn một cách hiệu
quả nhất. Tùy theo việc xác định đối tượng quản lý mà người ta đưa ra các khái
niệm QLGD khác nhau.
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “QLGD là
hoạt động có ý thức bằng cách vận dụng các quy luật khách quan của các cấp
QLGD tác động đến toàn bộ hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ thống đạt
được mục tiêu của nó ” [9, tr.69-70].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “QLGD là hệ thống tác động có mục
đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý, nhằm làm cho hệ thống
vận hành theo đường lối nguyên lý của Đảng, thực hiện các tính chất của nhà
trường xã hội chủ nghĩa điểm hội tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ,
đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu dự kiến tiến bộ trạng thái về chất” [11].
Từ các khái niệm trên, có thể khẳng định rằng bản chất của QLGD là
q trình tác động có ý thức của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý và các
thành tố tham gia vào quá trình hoạt động giáo dục nhằm thực hiện có hiệu quả
mục tiêu giáo dục. QLGD là quá trình quản lý, quá trình sư phạm, quá trình
giáo dục, quá trình dạy học diễn ra ở tất cả các cấp học, bậc học và cơ sở giáo
dục, làm cho q trình đó vận dụng theo đúng đường lối, quan điểm giáo dục
của nước ta.
1.2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
1.2.3.1. Kiểm tra
