Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên trường đại học y khoa vinh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN THỊ THANH HIỀN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA
SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA VINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN - 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN THỊ THANH HIỀN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA
SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA VINH
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. NGUYỄN NGỌC HỢI

NGHỆ AN - 2016

Lời cảm ơn
Trong quỏ trỡnh hc tp v nghiờn cu luận văn, ngồi sự cố gắng của
bản thân, tơi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của thầy cô, bạn bè, người
thân và đồng nghiệp.
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, Khoa Giáo dục,
Phòng Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Vinh và tất cả các giảng viên đã
trực tiếp giảng dạy, truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng tôi.
Đặc biệt, tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS.
Nguyễn Ngọc Hợi, người thầy đã hướng dẫn, giúp đỡ tơi hồn thành
luận văn này.
Đồng thời, tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến: Ban Giám hiệu
Trường Đại học Y khoa Vinh, Ban Giám đốc, Trưởng các khoa phòng Bệnh
viện Hữu nghị Đa khoa, Bệnh viện Sản - Nhi, Bệnh viện Chấn thương - Chỉnh
hình Nghệ An, Bệnh viện Đa khoa Thành phố Vinh, Trung tâm CSSKSS Tỉnh
Nghệ an và các đồng nghiệp, sinh viên đã động viên khích lệ, cung cấp tài
liệu, đóng góp ý kiến và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình
học tập, nghiên cứu luận văn.
Mặc dù đã cố gắng song luận văn sẽ khơng tránh khỏi những thiếu sót,
tơi mong nhận được sự góp ý của các thầy cơ, bạn bè, đồng nghiệp và độc giả
quan tâm đến luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An, tháng 6 năm 2016
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thanh Hiền


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG
ĐẠI HỌC .......................................................................................................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................................... 6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài.................................................................. 6
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước .................................................................. 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài............................................................ 9
1.2.1. Thực tập và hoạt động thực tập của sinh viên ở trường đại học ............. 9
1.2.2. Quản lý và quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ở trường đại học 14
1.2.3. Hiệu quả và hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ở trường
đại học ............................................................................................................. 20
1.2.4. Giải pháp và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập
của sinh viên ở trường đại học ........................................................................ 21
1.3. Một số vấn đề nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên
ở trường đại học .............................................................................................. 23
1.3.1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh
viên ở trường đại học ...................................................................................... 23
1.3.2. Nội dung nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ở
trường đại học ................................................................................................. 24
1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
thực tập của sinh viên ở trường đại học .......................................................... 30
Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN Ở TRƯỜNG ĐẠI
HỌC Y KHOA VINH ..................................................................................... 34
2.1. Giới thiệu về trường Đại học Y Khoa Vinh ............................................. 34
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển trường Đại học Y Khoa Vinh ........... 34
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quan điểm đào tạo ............................................. 34
2.1.3. Mục tiêu đào tạo .................................................................................... 35

2.1.4. Chương trình đào tạo............................................................................. 37
2.1.5. Tổ chức bộ máy Trường Đại học Y Khoa Vinh ................................... 41
2.2. Thực trạng về giáo dục đại học tại Trường Đại học Y khoa Vinh .......... 43
2.2.1. Về hệ thống cơ sở vật chất trang thiết bị thực hành tại Trường ĐHYK
Vinh ................................................................................................................. 43
2.2.2. Về đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, sinh viên ................................. 46
2.2.3. Về đội ngũ giảng viên tham gia hướng dẫn thực tập ở các bệnh viện tại
thành phố Vinh ................................................................................................ 50
2.2.4. Chất lượng giáo dục đào tạo của Trường ĐHYK Vinh. ...................... 51
2.3. Thực trạng về giải pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên Trường
ĐHYK Vinh .................................................................................................... 54
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về các
giải pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ở Trường ĐHYK Vinh .. 54
2.3.2. Thực trạng thực hiện các giải pháp quản lý hoạt động thực tập của sinh
viên ở Trường đại học Y khoa Vinh ............................................................... 57
2.3.3. Thực trạng công tác quản lý hoạt động thực tập của sinh viên Trường
ĐhYK Vinh ..................................................................................................... 61
2.3.4. Thực trạng về quản lý các điều kiện, phương tiện hỗ trợ hoạt động thực
tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh ........................................................... 63
2.3.5. Thực trạng về quản lý công tác đào tạo bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ
giảng viên ở Trường ĐHYK Vinh .................................................................. 68
2.4. Nhận định, đánh giá chung về hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của
sinh viên Trường Đại học Y khoa Vinh .......................................................... 72
2.4.1. Nguyên nhân của ưu điểm..................................................................... 72
2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế và tồn tại .......................................... 73
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ ...... 75
HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y
KHOA VINH .................................................................................................. 75
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp .................................................................. 75
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ....................................................... 75

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................... 76


3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ........................................................ 76
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................... 76
3.2. Một số giải pháp. ...................................................................................... 78
3.2.1. Nâng cao nhận thức về sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả quản lý hoạt
động thực tập cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên Trường
ĐHYK Vinh .................................................................................................... 78
3.2.2. Xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động thực tập của sinh viên Trường
ĐHYK Vinh .................................................................................................... 81
3.2.3. Tổ chức thực hiện quản lý hoạt động thực tập của sinh viên Trường
ĐHYK Vinh .................................................................................................... 83
3.2.4. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động thực tập của sinh viên
Trường ĐHYK Vinh ....................................................................................... 85
3.2.5. Đảm bảo các điều kiện để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập
của sinh viên Trường ĐHYK Vinh ................................................................. 88
3.3. Thăm dò sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp ........................... 93
3.3.1. Mục đích ................................................................................................ 93
3.3.2. Đối tượng thăm dị ................................................................................ 93
3.3.3. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 93
3.3.4. Tiến hành thăm dò ý kiến ...................................................................... 93
3.3.5. Xử lý và phân tích thơng tin.................................................................. 93
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 97
1. Kết luận ....................................................................................................... 97
2. Kiến nghị ..................................................................................................... 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 103
PHỤ LỤC 1 ................................................................................................... 106

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BSĐK

Bác sĩ đa khoa

CBGV

Cán bộ giảng viên

CBQL

Cán bộ quản lý

CBVC

Cán bộ viên chức

CĐYT

Cao đẳng Y tế

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CP

Chính phủ

ĐH

Đại học

ĐH - CĐ

Đại học, cao đẳng

ĐHYK

Đại học Y khoa

GD - ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giảng viên

GVTG

Giảng viên thỉnh giảng

GVYKV

Giảng viên Y khoa Vinh

GS

Giáo sư

HĐTT

Hoạt động thực tập

NCKH

Nghiên cứu khoa học

PGS

Phó Giáo sư

QLĐT

Quản lý đào tạo

SV

Sinh viên

TS

Tiến sĩ

TT

Thực tập

TTCS

Thực tập cơ sở

TTLS

Thực tập lâm sàng

UBND

Ủy ban Nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VÀ SƠ ĐỒ
Trang
Bảng 2.1. Trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý Trường ĐHYK
Vinh ................................................................................................................. 47
Bảng 2.2. Trình độ chun mơn của giảng viên Trường ĐHYK Vinh .......... 48
Bảng 2.3. Kết quả xét lên lớp hàng năm từ 2013 – 2015................................ 50
Bảng 2.4. Trình độ chun mơn của đội ngũ giảng viên thỉnh giảng Trường
ĐHYK Vinh .................................................................................................... 51
Bảng 2.5. Chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm Trường ĐHYK Vinh ...................... 53
Bảng 2.6. Kết quả tốt nghiệp từ 2013 - 2015 .................................................. 54
Bảng 2.7. Khảo sát về mức độ quan trọng của hoạt động thực tập ................ 55
Bảng 2.8. Khảo sát nhận thức về mức độ cần thiết của các giải pháp quản lý
hoạt động thực tập ........................................................................................... 55
Bảng 2.9. Khảo sát về việc xác định mục tiêu thực tập trước mỗi đợt thực tập
cho sinh viên.................................................................................................... 56
Bảng 2.10. Khảo sát về việc phổ biến trước chương trình thực tập cho sinh viên ... 57
Bảng 2.11. Khảo sát về tính phù hợp giữa mục tiêu và chương trình thực tập .. 57
Bảng 2.12. Khảo sát về sự phân bố thời gian giữa học lý thuyết và TTLS .... 58

Bảng 2.13. Khảo sát về thời gian thực tập cho các môn học .......................... 59
Bảng 2.14. Khảo sát về việc GV phổ biến đầy đủ mục tiêu thực tập cho sinh
viên .................................................................................................................. 60
Bảng 2.15. Khảo sát về việc phổ biến đầy đủ chương trình thực tập cho sinh
viên .................................................................................................................. 60
Bảng 2.16. Khảo sát về phương pháp hướng dẫn thực tập cho sinh viên ...... 61
Bảng 2.17. Khảo sát về phương pháp học thực tập của sinh viên ................. 61
Bảng 2.18. Khảo sát về phương pháp đánh giá kết quả thực tập của sinh viên.......63
Bảng 2.19. Khảo sát về việc phân bố giảng viên quản lý thực tập lâm sàng . 63


Bảng 2.20. Khảo sát về số lượng giảng viên hướng dẫn thực tập lâm sàng .. 64
Bảng 2.21. Khảo sát về số lượng sinh viên thực tập trong mỗi buổi học ...... 65
Bảng 2.22. Khảo sát về sự nhiệt tình của giảng viên hướng dẫn thực tập ....... 65
Bảng 2.23. Khảo sát về việc đảm bảo thực hiện thời gian thực tập ................ 66
Bảng 2.24. Đánh giá về việc tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên thực tập ... 66
Bảng 2.25. Khảo sát về điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động thực
tập .................................................................................................................... 67
Bảng 2.26. Khảo sát về mối quan hệ giữa Trường ĐHYK Vinh và các cơ sở
thực tập lâm sàng............................................................................................. 67
Bảng 2.27. Khảo sát về mức độ cần thiết của sự kết hợp Viện – Trường trong
việc quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ................................................ 68
Bảng 2.28. Khảo sát về công tác bồi dưỡng nghiệp vụ, cập nhật kiến thức cho
giảng viên để quản lý hoạt động thực tập ....................................................... 69
Bảng 2.29. Khảo sát về việc tổ chức các buổi giao ban để rút kinh nghiệm
trong quản lý hoạt động TTLS ........................................................................ 69
Bảng 2.30. Khảo sát về hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của nhà trường
hiện nay ........................................................................................................... 70
Bảng 3.1. Kết quả thăm dị sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề
xuất .................................................................................................................. 94

Hình 1.1. Chu trình quản lý ............................................................................. 18
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của Trường ĐHYK Vinh ...................................... 43


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Lý do về mặt lý luận
Đất nước ta đang trong thời kỳ công nhiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập
khu vực và thế giới. Việc đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng để đáp ứng
nhu cầu phát triển của xã hội là một vấn đề cấp thiết. Nghị quyết Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định: “Phát triển nhanh nguồn nhân lực,
nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và
toàn diện nền giáo dục quốc dân”. [8] “ Đối với giáo dục đại học, tập trung
đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và
năng lực tự học, tự làm giàu tri thức, sáng tạo của người học.” [8]
Như vậy, đổi mới phương pháp đào tạo trong các trường đại học phải
lấy việc phát triển năng lực thực hành, năng lực giải quyết vấn đề của sinh
viên làm định hướng. Yêu cầu về thực hành được đặc biệt quan tâm trong
một số lĩnh vực đào tạo ở bậc đại học, trong đó có ngành Y.
Chương trình đào tạo Bác sĩ đa khoa (BSĐK) hệ đại học chính qui của
Trường Đại học Y khoa (ĐHYK) Vinh thực hiện mục tiêu đào tạo: Đào tạo
những người có y đức, có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp cơ bản về y học
để xác định, đề xuất và tham gia giải quyết các vấn đề sức khỏe cá nhân và
cộng đồng, có khả năng nghiên cứu khoa học và tự học nâng cao trình độ, đáp
ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân. [33; Tr.9]
Thực tập (TT) là một yếu tố quan trọng quyết định chất lượng của sinh
viên (SV) sau khi tốt nghiệp. Trong quá trình đào tạo 6 năm, TT là một trong
những hoạt động chính khóa của nhà trường chiếm thời lượng tương đối lớn

và được thực hiện xuyên suốt trong quá trình học tập của sinh viên. Thực tập
giúp cho sinh viên củng cố và hiểu sâu hơn về lý thuyết, đồng thời là nền
tảng kiến thức cho việc hình thành một cách thành thạo các kỹ năng khám và


2

chữa bệnh sau này. Do vậy việc quản lý hoạt động thực tập (HĐTT) của
sinh viên là một trong những khâu quan trọng của cơng tác quản lý đào tạo,
địi hỏi phải thực hiện một cách vừa khoa học và vừa nghệ thuật của người
quản lý.
1.2. Lý do về mặt thực tiễn
Trên thực tế, việc nghiên cứu quản lý hoạt động thực tập của sinh viên
trong đào tạo chưa được quan tâm nhiều. Hiện tại các cơ sở giáo dục - đào
tạo của cả nước nói chung, Đại học Y khoa Vinh nói riêng hoạt động thực tập
vẫn cịn những tồn tại, yếu kém. Tuy nhiên, do nhu cầu chăm sóc sức khỏe
nhân dân ngày càng tăng, khoa học kỹ thuật cũng như y học phát triển mạnh,
trong khi trường mới thành lập, đội ngũ giảng viên chủ yếu được xây dựng
trên cơ sở hoàn thiện, phát triển và bổ sung đội ngũ giảng viên của Trường
Cao đẳng Y tế Nghệ An trước đây, do đó cịn bộc lộ nhiều bất cập như chất
lượng chuyên môn chưa đảm bảo, cơ cấu chưa đồng bộ, phương pháp dạy học
chậm đổi mới, số giảng viên có trình độ Giáo sư (GS), phó Giáo sư (PGS),
Tiến sĩ còn thấp... chưa đáp ứng yêu cầu. [22; Tr.3] vì thế chất lượng đào tạo
nói chung và chất lượng thực tập nói riêng nhìn chung vẫn cịn thấp, cơng tác
quản lý hoạt động thực tập của cán bộ quản lý ở trường còn nhiều hạn chế.
Tại Trường ĐHYK Vinh cho đến nay chưa có cơng trình nào nghiên cứu về
vấn đề này mặc dù trường ĐHYK Vinh luôn đặt vấn đề nâng cao chất lượng
đào tạo lên hàng đầu. Bản thân là một Giáo vụ khoa Y học lâm sàng nhiều
năm, tôi rất quan tâm đến vấn đề quản lý hoạt động thực tập của sinh viên và
ln mong mỏi tìm ra những giải pháp quản lý hữu hiệu nhằm nâng cao chất

lượng đào tạo tại trường mình.
Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, chúng tôi đã chọn đề tài:
“Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên
Trường Đại học Y khoa Vinh” để nghiên cứu.


3

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp có
cơ sở khoa học, có tính khả thi để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực
tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Vấn đề nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
thực tập của sinh viên ở các trường đại học hiện nay.
- Đối tượng nghiên cứu: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý
hoạt động thực tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính
khả thi thì có thể nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên
Trường ĐHYK Vinh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Góp phần hồn thiện cơ sở lý luận về vấn đề nâng cao hiệu quả quản
lý hoạt động thực tập của sinh viên ở các trường đại học hiện nay.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá về thực trạng hoạt động thực tập và hiệu
quả quản lý hoạt động thực tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực
tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phương pháp này dùng để

khái quát hóa, hệ thống hóa những vấn đề lý luận trong các nghị quyết, chỉ thị
của Đảng, Nhà nước, của Bộ giáo dục - Đào tạo và lý luận dạy học từ tài liệu,
sách, báo có liên quan trực tiếp đến đề tài nghiên cứu nhằm xác định cơ sở lý
luận cho việc xác lập một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
thực tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.


4

- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra giáo dục: Khảo sát: giảng viên và sinh viên
BSĐK Trường ĐHYK Vinh nhằm thu thập thông tin, số liệu để đánh giá thực
trạng về công tác quản lý hoạt động thực tập của sinh viên. Trên cơ sở đó xác
lập một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động thực tập
của sinh viên Trường ĐHYK Vinh được tốt hơn.
+ Phương pháp quan sát sư phạm: Phương pháp này dùng để quan sát
các hoạt động của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên BSĐK của Trường
ĐHYK Vinh để ghi nhận, thu thập những thông tin về hoạt động thực tập và
quản lý hoạt động thực tập, phục vụ cho việc đánh giá thực trạng về hoạt
động thực tập và quản lý hoạt động thực tập.
+ Phương pháp chuyên gia: Phương pháp này dùng để trao đổi, xin ý
kiến của Ban Giám hiệu, Trưởng các khoa phòng Trường ĐHYK Vinh; Ban
Giám đốc, Trưởng các khoa phòng Bệnh viện HNĐK; Bệnh viện Sản – Nhi;
Bệnh viện Chấn thương – Chỉnh hình Nghệ An; Bệnh viện Đa khoa Thành
phố Vinh; Trung tâm CSSKSS Tỉnh Nghệ An về sự cần thiết và tính khả thi
của một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của sinh
viên Trường ĐHYK Vinh.
- Phương pháp thống kê toán học để xử lý các kết quả nghiên cứu.
7. Đóng góp của luận văn.
- Về mặt lí luận: Góp phần hồn thiện cơ sở lý luận về vấn đề nâng cao

hiệu quả quản lý HĐTT của sinh viên ở các trường đại học hiện nay.
- Về mặt thực tiễn: Đánh giá được thực trạng HĐTT và hiệu quả quản lý
HĐTT của sinh viên Trường ĐHYK Vinh, trên cơ sở đó đề xuất một số giải
pháp nâng cao hiệu quả quản lý HĐTT của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
8. Cấu trúc của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục
nghiên cứu luận văn gồm có ba chương:


5

Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
thực tập của sinh viên ở các trường đại học
Chương 2: Cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động
thực tập của sinh viên Trường ĐHYK Vinh.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động thực tập của
sinh viên Trường ĐHYK Vinh.


6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG THỰC TẬP CỦA SINH VIÊN
Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Với quan điểm thực tập chính là trọng tâm của giáo dục Y học và lấy
người học làm trung tâm, trong “Sổ tay giáo dục dành cho cán bộ Y tế”
(1997), tác giả Guilbert J. J đã nêu lên và giải quyết những vấn đề cơ bản như:

Xây dựng một kế hoạch thực tập, theo dõi kiểm tra đánh giá quá trình thực
hiện kế hoạch thực tập, quản lý việc lượng giá các kỹ năng thực hành của sinh
viên, quản lý đánh giá phương pháp hướng dẫn thực tập của giảng viên,
phương pháp đánh giá cuối đợt thực tập của sinh viên… [12]
Tài liệu hướng dẫn thực hành: “Giảng dạy nhân viên chăm sóc sức
khỏe” của Fred Abbatt và Rosemary McMahon (1985) là một chuyên luận
khá công phu về công tác giảng dạy nhân viên Y tế ở nhiều nước trên Thế
giới. Các tác giả đó giảng giải về cách để người giảng viên biết cụ thể là sinh
viên cần phải học gì. Từ kỹ thuật phân tích nhiệm vụ sẽ đưa tới sự phân biệt
rõ ràng giữa các điều cần học khác nhau: Kiến thức, thái độ hay kỹ năng thao
tác tay nghề. [11]
“Giải pháp cho tình trạng sinh viên chưa đạt yêu cầu trong TTLS” là
cơng trình nghiên cứu của các tác giả Scanlan Judith, Care, và Gessler Sandra
trong tạp chí Nurse Educator (2001) đó nêu lên và phân tích tình trạng sinh
viên chưa đạt yêu cầu trong TTLS, từ đó đề xuất những biện pháp khắc phục
nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tay nghề cho nhân viên Y tế. [24]
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Xuất phát từ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là học phải đi đôi với
hành, lý luận phải gắn liền với thực tiễn nên việc nghiên cứu về thực tập


7

không phải là một đề tài mới lạ. Hoạt động thực tập để nâng cao tay nghề đã
được áp dụng từ rất lâu trong các Trường Y, Trường sư phạm. Hoạt động này
luôn được các nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm. Các cơng trình nghiên cứu
của họ mặc dù hình thức nghiên cứu có khác nhau nhưng đều có chung một
mục tiêu là nâng cao chất lượng đào tạo.
Hội thảo khoa học: “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục đại
học và cao đẳng Việt Nam” do trường Đại học Sư phạm Hồ Chí Minh tổ

chức vào tháng 10/2010 nhằm mục đích tìm kiếm những giải pháp nâng cao
hiệu quả quản lý, khắc phục các yếu kém về mặt quản lý trong ngành và bản
thân các trường đại học, cao đẳng.
Hội thảo về đề tài: “Công tác thực tập sư phạm ở các Trường sư phạm”
do Viện nghiên cứu Giáo dục tổ chức vào tháng 04/2008, để đánh giá thực
trạng công tác tổ chức thực tập sư phạm hiện nay của các trường sư phạm và
đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng của hoạt động này của các
trường sư phạm.
Hội thảo khoa học: “Sinh viên với đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội, nhu
cầu đất nước” tổ chức vào tháng 08/2008, ông Nguyễn Thiện Nhân chủ trì hội
nghị đã nhấn mạnh Ngành Giáo dục khi xây dựng chương trình học phải chú
trọng đến thực hành, chuẩn bị kỹ năng nghề cho người học, các cơ sở đào tạo
cần tăng cường tổ chức các loại hình hoạt động để người học có điều kiện rèn
luyện kỹ năng nghề nghiệp, nhằm phát huy được năng lực bản thân sau khi tốt
nghiệp.
Hội thảo Quốc gia về đào tạo nhân lực công nghệ cao theo nhu cầu xã
hội do hai bộ Khoa học & Công nghệ và Giáo dục & Đào tạo tổ chức vào
tháng 04/2009, đã chỉ rõ nguồn nhân lực công nghệ cao của Nước ta hiện nay
còn yếu về năng lực thực hành. Do vậy, trong phần kết luận ông Nguyễn
Thiện Nhân, đã phát biểu là để có được nguồn nhân lực có chất lượng cần tạo


8

mối quan hệ hợp tác hữu hiệu giữa các Trường Đại học, Viện nghiên cứu,
sớm hình thành chuỗi phịng thí nghiệm cơng nghệ, Nhà nước có chính sách
khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia làm công tác đào tạo như
miễn tiền thuê đất, thuế đất, nhập khẩu; được đưa chi phí hỗ trợ đào tạo vào
giá thành tính thuế ... để SV có nơi rèn luyện về năng lực thực hành.
“Biện pháp quản lý hoạt động Thực tập Sư phạm của sinh viên ở Trường

Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn” (2010) - Luận văn Thạc sĩ khoa học Giáo dục
của tác giả Đặng Thị Tuyết Nhung - Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. [23]
“Một số giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đào tạo ngành Y dược
trường Trung cấp Hồng Hà Thành phố Hồ Chí Minh” (2013) - Luận văn Thạc
sĩ Khoa học Giáo dục của tác giả Đinh Thị Phong Lan - Trường Đại học
Vinh. [20]
“Một số giải pháp quản lý nâng cao chất lượng dạy học thực hành lâm
sàng của đội ngũ điều dưỡng trưởng tại Bệnh viện Thống Nhất” (2013) - Luận
văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục của tác giả Bùi Thị Thu Thủy - Trường Đại
học Vinh. [31]
“Một số giải pháp quản lý hoạt động thực tập lâm sàng của sinh viên
Điều dưỡng trường Cao đẳng Y tế Thanh Hóa ở Bệnh viện đa khoa tỉnh”
(2015) - Luận văn Thạc sĩ khoa học Giáo dục của tác giả Hà Thị Hương Trường Đại học Vinh. [19]
“Một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học thực hành ở Trường Trung
cấp Y dược Bắc Ninh” (2010) – Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục của tác
giả Trần Thị Hoa - Trường Đại Học Vinh. [14]
“Thực trạng quản lý thực tập tại Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc
Thạch” (2009) - Luận văn Thạc sĩ của tác giả Nguyễn Thị Kim Thoa Trường Đại học Sư phạm TP.HCM. [26]
“Biện pháp quản lý hoạt động thực tập của học sinh Trường Trung cấp
Y tế Nam Định trong bối cảnh hiện nay” (2009) - Luận văn Thạc sĩ của tác
giả Vũ Thị Bích Thơm - Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. [27]


9

“Một số giải pháp nâng cao chất lượng thực tập lâm sàng của học sinh Điều
dưỡng ở Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An” (2013) - Luận văn Thạc sĩ
của tác giả Nguyễn Thị Tuyết - Trường Đại học Vinh. [35]
Chiến lược đào tạo nghề đã được Chính phủ hoạch định nhằm phát huy
nội lực, huy động mọi nguồn lực tập trung đào tạo nghề cho người lao động,

đáp ứng nhu cầu lao động của xã hội, đặc biệt nhu cầu cơng nghiệp hóa, nhu
cầu nguồn lực để hội nhập, chuyển dịch cơ cấu lao động, tạo việc làm, giảm
thiểu thất nghiệp, chiến lược đào tạo nghề của Chính phủ từ năm 2011 đến năm
2020, tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề nghiệp và Đại học đạt khoảng 70%. [4]
Trong đào tạo nghề yêu cầu học sinh, sinh viên khi tốt nghiệp nghề phải có
năng lực tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng thích ứng với nghề
nghiệp và tự lập nghiệp, có ý thức kỷ luật tác phong lao động chuyên nghiệp.
“Đối với giáo dục nghề nghiệp, tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ
năng và trách nhiệm nghề nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp
với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng
ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ
của thị trường lao động trong nước và quốc tế.” [8]
Luyện tập tay nghề là một khâu quan trọng nhất trong quá trình đào tạo
nghề. Quy trình đào tạo nghề bao gồm các kiến thức phổ thông, chuyên môn
và bậc nghề. Luyện tập thực hành nhằm giải quyết mặt thực tế của học sinh
được đào tạo sao cho học sinh có khả năng hồn thành một nghề xác định ở
bậc đào tạo. [35; Tr.10]
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Thực tập và hoạt động thực tập của sinh viên ở trường đại học
1.2.1.1. Thực tập
Thực tập (TT) theo định nghĩa của từ điển LaRousse thì đây là giai
đoạn học tập, nghiên cứu qua thực tế, được yêu cầu đối với học viên theo
học một số nghề (thực tập luật sư, thực tập sư phạm, thực tập y học), cũng là


10

giai đoạn mà một người phải tạm thời đến làm việc tại doanh nghiệp, trường
học, bệnh viện … để hoàn tất chương trình đào tạo.
Theo Từ điển Tiếng Việt thì thực tập là làm trong thực tế để áp dụng và

củng cố kiến thức lý thuyết, trau dồi thêm về nghiệp vụ chuyên môn [37]
Theo định nghĩa của Từ điển Giáo dục học: Thực tập là tập làm trong
thực tế để áp dụng, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn: sinh viên đi thực tập ở
nhà máy, sau đợt thực tập phải nộp tổng kết, báo cáo cho nhà trường. [36]
1.2.1.2. Thực tập Y khoa
Đối với sinh viên các trường Y khoa thì thực tập là một yêu cầu bắt
buộc được thực hiện từ năm thứ nhất và liên tục cho đến năm thứ sáu. Yêu
cầu thực tập, thời lượng thực tập và nội dung thực tập khác nhau trong mỗi
môn học, mỗi năm học và những đòi hỏi ngày càng cao hơn.
Thực tập trong trường Y khoa về cơ bản được chia làm 2 loại: Thực
tập tại các phòng thực tập (labo) trong trường gọi là thực tập cơ sở (TTCS)
và thực tập tại các bệnh viện gọi là thực tập lâm sàng (TTLS).
Thực tập cơ sở được xem là các hoạt động học tập theo qui định của
sinh viên được tiến hành tại các phịng thí nghiệm tại các bộ môn cơ sở
của nhà trường như: mổ xác tại bộ mơn Giải phẫu, làm các xét nghiệm
sinh hóa tại bộ mơn Hóa sinh, xem kính hiển vi tại bộ môn Vi sinh, mổ súc
vật tại bộ môn Phẫu thuật thực hành, bộ môn Sinh lý…Tất cả những hoạt
động này phần lớn đều do giảng viên của trường phụ trách đó là các Bác sĩ,
Dược sĩ, Kỹ thuật viên, Điều dưỡng …
Thực tập lâm sàng: Theo Từ điển Tiếng Việt (2003) thì lâm sàng là
những gì trực tiếp quan sát được ở người ốm đang ở trên giường bệnh. [37]
Trong ngành Y thì “lâm sàng” có nghĩa là giường bệnh do vậy thực
tập lâm sàng có nghĩa là thực tập tại giường bệnh hay nói rộng ra là thực tập
tại bệnh viện. Thực tập lâm sàng là môn học được qui định trong chương


11

trình chính khóa nhưng lại là một hoạt động diễn ra ở ngoài nhà trường.
Tùy theo mỗi cấp độ của năm học, mục đích của việc thực tập là học

cách tiếp xúc với bệnh nhân, kỹ năng giao tiếp, học cách khám bệnh để
phát hiện các triệu chứng đồng thời làm quen và tiến tới thực hành các
thao tác điều trị cho bệnh nhân. Thực tập lâm sàng là một nội dung thuộc
chương trình đào tạo của sinh viên Y khoa được thực hiện bắt buộc với các
cơ sở đào tạo cán bộ y tế. Đây là một môn học có vai trị quan trọng với lao
động nghề nghiệp sau này của sinh viên. Là một trong những ngành liên
quan trực tiếp đến sinh mạng con người nên thực tập lâm sàng có một vai
trị rất quan trọng đối với các sinh viên trong thời gian còn ngồi trên ghế
nhà trường cũng như khi đã trở thành một bác sĩ thực thụ.
Sinh viên bắt dầu đi thực tập tại bệnh viện từ năm thứ ba và liên tục
cho đến hết năm thứ sáu. Tùy theo mục tiêu thực tập từng đợt các em được
bộ môn phân công xuống các khoa trong bệnh viện và các phòng khám.
Sinh viên phải đi thực tập vào tất cả các buổi sáng, học lý thuyết tại trường
vào buổi chiều và các em được phân công trực bệnh viện vào buổi tối. Nếu
với TTCS phần lớn là các giảng viên của trường hướng dẫn thì TTLS phần
lớn là do các bác sĩ trong bệnh viện cùng phối hợp với giảng viên nhà trường
hướng dẫn.
Như vậy, bệnh viện là nơi sinh viên thực tập trong suốt mấy năm
học, là nơi để sinh viên không những trau dồi về kỹ năng nghề nghiệp mà
còn là nơi để sinh viên rèn luyện về y đức để có thể trở thành một thầy thuốc
giỏi và có đạo đức nghề nghiệp trong tương lai.
1.2.1.3. Hoạt động thực tập
HĐTT là một phần của quá trình dạy học. Trong những thập niên
cuối cùng của thế kỷ XX, cùng với việc đổi mới nội dung dạy học theo
hướng hiện đại hóa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế tri thức


12

và sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ. Trong giáo dục đào tạo

cũng đang diễn ra cuộc cách mạng về phương pháp dạy học. Bản chất của
cuộc cách mạng này là phải chuyển từ các phương pháp truyền tin sang
phương pháp tổ chức điều khiển để người học tự tìm tịi, phát hiện và chiếm
lĩnh nội dung học vấn bằng chính hành động và thao tác của họ. Biến quá
trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, biến quá trình dạy học thành quá
trình tự học nhằm giúp cho người học nắm vững nghề nghiệp chun mơn
của mình. Đồng thời giúp người học rèn luyện kỹ năng kỹ xảo nghề nghiệp
và sự say mê tìm tịi, sáng tạo trong lĩnh vực nghề nghiệp chun mơn của
mình.
Trong Tư tưởng Hồ Chí Minh về việc “lấy tự học làm gốc” đã được
Đảng và nhân dân ta luôn coi trọng. Người chỉ ra “học gắn liền với hành”
mới là cái học đích thực, học gắn liền với lao động sản xuất,với thực tiễn,
kết hợp học và tự học. Điều 5 của Luật Giáo dục (2005) quy định “Phương
pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng
tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng
thực hành, lịng say mê học tập và ý chí vươn lên”; “đảm bảo thời gian tự
học, tự nghiên cứu cho học sinh, phát triển phong trào tự học, tự đào
tạo...”; “tạo ra năng lực tự học sáng tạo của mỗi học sinh”. [21] Do đó hoạt
động thực tập là một phần quan trọng trong hoạt động tự học của sinh viên.
Nếu như việc học thực hành ở ngay trong nhà trường giúp các em
bước đầu mới làm quen, bắt chước để có thao tác làm việc trên các mơ
hình, dần dần mới hình thành các được kỹ năng cơ bản, các thao tác tiến
hành một cơng việc thì hoạt động thực tập chính là nơi các em được quan
sát trực tiếp mơi trường mà mình sẽ phải làm, các kỹ năng đã thực hành
trong nhà trường sẽ được dùng trong thực tế cơng việc. Hoạt động thực tập
chính là nơi “cầm tay chỉ việc”, thao tác trực tiếp trong thực tế, giúp các em


13

nâng cao được tay nghề để hình thành các kỹ xảo và làm việc một cách
thành thạo. Bên cạnh đó mới đánh giá được thái độ, hành vi, tay nghề của
sinh viên.
1.2.1.4. Hoạt động thực tập của sinh viên ở trường đại học
HĐTT là một phần không thể thiếu đối với mỗi sinh viên ở các trường
đại học dù ở bất kỳ ngành học nào bởi những lợi ích mà hoạt động thực tập
mang lại cho sinh viên. Hoạt động thực tập nhằm giúp sinh viên thâm nhập
thực tế, vận dụng kiến thức được học ở trường đại học. Đây là lần đầu tiên
sinh viên được cọ xát với thực tế nghề nghiệp, giúp các em củng cố, mở
rộng những tri thức, kỹ năng đã được tích lũy; hình thành và phát triển
những tri thức, kỹ năng mới theo yêu cầu của nghề nghiệp, nâng cao hứng
thú, tình cảm, trách nhiệm đối với nghề.
1.2.1.5. Hoạt động thực tập của sinh viên ở trường Đại học Y khoa
Việc đào tạo bồi dưỡng nhân lực cho ngành y tế là vấn đề cấp
thiết, trong đó đào tạo đội ngũ bác sĩ đóng góp một phần quan trọng. Hoạt
động thực tập trong trường ĐHYK bao gồm:
* Thực tập tại các phòng thực hành của nhà trường: với các mơn học
có phần thực tập tại phòng thực hành của nhà trường, các trường tổ chức
để sinh viên được thực tập đúng khối lượng thời gian và nội dung đã quy
định. Có thể phân chia các lớp học thành các nhóm nhỏ để sinh viên được
trực tiếp thực hiện tại các phòng thực hành. Sinh viên được đánh giá kết quả
thực tập bằng điểm hệ số 2 và được tính vào điểm tổng kết mơn học.
* Thực tập tại bệnh viện: chủ yếu là thực tập lâm sàng tại bệnh
viện. Bao gồm:
- Thực hiện các kỹ thuật thăm khám người bệnh theo nội dung các môn học.
- Tuyên truyền giáo dục sức khoẻ cho người bệnh và người nhà bệnh nhân.
- Chuẩn bị dụng cụ, phụ giúp thầy thuốc thực hiện các kỹ thuật trong
khám chữa bệnh.
- Thời gian trực bệnh viện

14

- Ghi chép, sắp xếp hồ sơ, sổ sách, thuốc, dụng cụ tại khoa phòng thực tập.
Thực tập lâm sàng tại các bệnh viện là phần quan trọng nhất trong
chương trình đào tạo bác sỹ đa khoa nhằm hình thành kỹ năng tay nghề và
thái độ phục vụ người bệnh.
Thời gian thực tập tại bệnh viện của mỗi phần được bố trí tương
ứng với thời điểm các mơn học chun mơn để sinh viên hồn thành và ứng
dụng các kiến thức đã học vào thực tế chăm sóc người bệnh.
* Thực tập tại cộng đồng: Thời gian thực tập tại cộng đồng là 04 tuần
(160 giờ) thực hiện vào cuối học kỳ II năm thức tư và năm thứ năm, được xác
định là một mơn học kiểm tra có hệ số 2.
- Thực tập cộng đồng 1: Sinh viên đến các cộng đồng dân cư tham
quan, quan sát và thực hành đế xác định vấn đề sức khỏe ưu tiên, điều tra thu
thập số liệu, xử lý phân tích số liệu để lập kế hoạch và thực hành giáo dục sức
khỏe, viết báo cáo kết quả thực tập cộng đồng.
- Thực tập cộng đồng 2: Sinh viên đến các trạm y tế xã tham quan,
quan sát và nhận xét về tình hình nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và
thực hiện nhiệm vụ của trạm y tế. Mô tả hệ thống sổ sách báo cáo và thực
hành ghi chép thơng tin y tế. Thực hiện chẩn đốn cộng đồng và viết báo cáo
kết quả thực tập cộng đồng.
* Thực tập tốt nghiệp: Thời gian: 12 tuần vào học kỳ I của năm thứ
s á u . Địa điểm: Trạm y tế xã/ phường, Trung tâm y tế huyện, bệnh viện
huyện, bệnh viện tỉnh.
1.2.2. Quản lý và quản lý hoạt động thực tập của sinh viên ở trường
đại học
1.2.2.1. Quản lý
Quản lý hình thành cùng lúc với sự xuất hiện của xã hội loài người. Bất
cứ tổ chức hoạt động với quy mô to hay nhỏ đều cần phải có sự quản lý để tồn

15

tại và hoạt động. Tùy vào từng giai đoạn của lịch sử hay tùy vào từng lĩnh vực
mà có các quan niệm khác nhau về quản lý.
Theo Từ điển Tiếng Việt: Quản lý là việc tổ chức, điều khiển các hoạt
động theo những yêu cầu nhất định. [37]
Quản lý là một phạm trù tồn tại khách quan được ra đời từ bản thân nhu
cầu của xã hội. Khi xã hội lồi người xuất hiện, con người đã có nhu cầu lao
động tập thể, hình thành nên cộng đồng và xã hội, trong lao động có sự phân
cơng, hợp tác lao động. Chính sự phân cơng, hợp tác lao động này nhằm đạt
hiệu quả nhiều hơn, năng suất cao hơn trong cơng việc. Điều này địi hỏi phải
có sự chỉ huy, phối hợp, điều hành, kiểm tra... tức là phải có người đứng đầu.
Hoạt động quản lý được nảy sinh từ nhu cầu đó. C. Mác viết: "Bất cứ lao
động xã hội hay lao động chung nào mà tiến hành trên một quy mơ khá lớn
đều u cầu phải có một sự chỉ đạo để điều hòa hoạt động". Một nhạc sĩ độc
tấu thì tự điều khiển lấy mình nhưng một dàn nhạc thì cần phải có nhạc
trưởng. Trong cấp cứu, khi vận chuyển người bệnh có 2 cấp cứu viên trở lên
thì bắt buộc phải có 1 người chỉ huy, người này có nhiệm vụ "quản lý’’ tùy
theo tình trạng người bệnh để điều khiển thích hợp.
Như vậy, có thể nói hoạt động quản lý là tất yếu nảy sinh khi con người
lao động tập thể và tồn tại ở mọi loại hình tổ chức, mọi xã hội. Do đó, khái
niệm quản lý được nhiều tác giả đưa ra theo nhiều cách tiếp cận khác nhau:
- Nghiên cứu nước ngoài:
Theo Harold Koontz và các tác giả: "Quản lý là hoạt động thiết yếu đảm
bảo sự nỗ lực của mỗi cá nhân nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức, từ đó
hình thành một mơi trường trong đó con người có thể đạt được các mục đích
của tổ chức với thời gian, tiền bạc và sự bất mãn của cá nhân là ít nhất". [13]
F.W.Taylo (1856 - 1915) là người đề xuất thuyết “Quản lý khoa học’’

cho rằng: "Quản lý là nghệ thuật biết rõ điều mình muốn người khác làm và
thấy được rằng họ đã hồn thành cơng việc một cách tốt nhất và rẻ nhất". [25]


16

Afnaxef: “Quản lý là một hệ thống xã hội, là một khoa học và là một
nghệ thuật tác động vào hệ thống, xã hội, chủ yếu là quản lý con người nhằm
đạt được mục tiêu xác định. Hệ thống đó vừa động, vừa ổn định bao gồm
nhiều thành phần có tác động qua lại lẫn nhau”. [18]
Thomas. J. Robbins - Wayned Morson cho rằng: "Quản lý là một nghề
nhưng cũng là một nghệ thuật, một khoa học".[25]
- Nghiên cứu trong nước: Ở nước ta, có nhiều định nghĩa khác nhau về
quản lý:
Theo Nguyễn Minh Đạo: "Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức có
định hướng của chủ thể (người quản lý, người tổ chức) lên khách thể đối
tượng quản lý về các mặt chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa bằng một hệ thống
các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các biện pháp cụ thể, nhằm tạo ra
môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng’’. [10]
Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ cho rằng: “Quản lý là một quá trình có
định hướng, có mục tiêu, quản lý một hệ thống là quá trình tác động đến hệ
thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc
trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn”. [15]
Như vậy, khái niệm quản lý được các nhà nghiên cứu định nghĩa đều
thống nhất ở bản chất của hoạt động quản lý: Đó là coi quản lý là hoạt động
có tổ chức, có mục đích nhằm đạt tới mục tiêu xác định, lao động quản lý là
điều kiện quan trọng để làm cho xã hội loài người tồn tại, vận hành và phát
triển. Trong quản lý bao giờ cũng có chủ thể quản lý và khách thể quản lý,
chúng quan hệ với nhau bằng những tác động quản lý trong đó chủ thể quản
lý là tác nhân tạo ra tác động (cá nhân hoặc tổ chức có nhiệm vụ quản lý, điều

khiển hoạt động), đối tượng quản lý là bộ phận chịu sự tác động của quản lý
(khách thể của quản lý). Mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và đối tượng quản