luận văn thạc sĩ nâng cao tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở học viện chính trị quân sự hiện nay

3
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển; một phương pháp căn
bản để củng cố, tăng cường khối đoàn kết thống nhất, không ngừng nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng và là một trong những đặc trưng
thể hiện bản chất giai cấp cơng nhân, tính cách mạng và khoa học của Đảng
Cộng sản. TPB và PB là vũ khí sắc bén, là “thang thuốc hiệu nghiệm” để từng
tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên đánh giá đúng ưu điểm, khuyết điểm,
nhận rõ nguyên nhân và tìm ra con đường, biện pháp phát huy ưu điểm, sửa
chữa khuyết điểm, góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng
và tổ chức, hồn thành mọi nhiệm vụ được giao. Thực tiễn hơn 70 năm xây
dựng và lãnh đạo của Đảng đã khẳng định vai trò to lớn của việc thực hiện
nghiêm túc chế độ TPB và PB trong giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên,
xây dựng Đảng TSVM thực sự là đội tiền phong, lãnh tụ chân chính duy nhất
của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam.
Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực diễn biến nhanh chóng, phức tạp và
chứa đựng những yếu tố khó lường. Cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc
tiếp tục diễn ra gay gắt. Nhiều nơi trên thế giới và khu vực vẫn đang xảy ra
chiến tranh cục bộ, xung đột dân tộc, sắc tộc, tôn giáo, khủng bố, bạo loạn lật
đổ. Cách mạng nước ta có thời cơ lớn nhưng cũng đang đứng trước những
thách thức không thể xem thường, đặc biệt là sự chống phá quyết liệt của chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch trong chiến lược “diễn biến hồ bình” và
tính khó khăn, phức tạp trong hoạt động lãnh đạo của Đảng khi tiến hành cơng
cuộc đổi mới tồn diện đất nước, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, vận
hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hoạt động trong bối
cảnh phức tạp đó, các tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ đảng viên không tránh


4

khỏi những thiếu sót, khuyết điểm và thậm chí cả sai lầm. Vừa qua, toàn Đảng
tiến hành cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng, TPB và PB đã thu được
kết quả bước đầu rất quan trọng; song chưa đạt u cầu đề ra. TPB và PB
khơng nghiêm túc, hình thức, chiếu lệ, sa sút ở nhiều cấp bộ đảng, tính chiến
đấu khơng cao, dĩ hồ vi q, thực dụng, cá nhân chủ nghĩa... Vì vậy, để đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới Đảng phải có biện pháp phát huy ưu
điểm, kiên quyết sửa chữa khuyết điểm, tiếp tục củng cố, chỉnh đốn để ngày
càng vững mạnh về mọi mặt; đặc biệt về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức
và lối sống.
Học viện Chính trị Quân sự là trung tâm lớn đào tạo cán bộ chính trị
các cấp cho tồn qn - những chính uỷ, chính trị viên; Bí thư đảng uỷ, bí thư
chi bộ - những người trực tiếp chỉ đạo, tiến hành công tác xây dựng và điều
hành mọi hoạt động của đảng bộ, chi bộ ở cơ sở. Thực hiện tốt TPB và PB ở
các chi bộ học viên trong quá trình đào tạo, một mặt, trực tiếp xây dựng Đảng
bộ Học viện TSVM; mặt khác, góp phần nâng cao trình độ kiến thức, rèn
luyện tay nghề, hồn thiện mơ hình, mục tiêu đào tạo, cung cấp cho quân đội
những cán bộ chính trị, cán bộ đảng có phẩm chất, năng lực tốt, trực tiếp lãnh
đạo, chỉ đạo và tiến hành xây dựng tổ chức, con người, đóng góp tích cực vào
sự nghiệp xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại, hồn thành nhiệm vụ trong mọi tình huống. Nhận thức đầy đủ vấn đề
trên, trong những năm qua, Đảng uỷ Học viện, các cấp uỷ, chi bộ đã thường
xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc TPB và PB và đã có
chuyển biến đáng ghi nhận. Tuy nhiên, TPB và PB ở các chi bộ học viên đào
tạo cán bộ chính trị cấp phân đội cịn khơng ít hạn chế, thiếu sót, tính chiến
đấu trong TPB và PB còn thấp, chưa kịp thời ngăn chặn các hiện tượng vi
phạm kỷ luật, chưa khích lệ được cán bộ, đảng viên mạnh dạn đấu tranh với
những tiêu cực, sai trái, còn nể nang, né tranh, ngại va chạm.


5

Hiện nay, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội, nhiệm vụ của Học
viện có bước phát triển mới cả về bề rộng và chiều sâu, trên cả hai mặt cơ bản
là giáo dục dào tạo và nghiên cứu khoa học; nhiệm vụ xây dựng Đảng bộ
vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức; tập trung nâng cao năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu của các chi bộ học viên đòi hỏi phải đẩy mạnh cuộc vận
động xây dựng, chỉnh đốn Đảng; thực hiện nghiêm túc và coi trọng nâng cao
chất lượng, nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các cấp uỷ, tổ chức
đảng và mọi cán bộ, đảng viên. Phải coi đó là biện pháp then chốt trong xây
dựng chi bộ, xây dựng đảng bộ TSVM.
Vì vậy, vấn đề “Nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ
học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị Qn sự hiện
nay” có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, vừa cơ bản, vừa cấp bách.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
TPB và PB là vấn đề được các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn quan tâm. Trên một số văn
kiện, nghị quyết, trong các tác phẩm, bài nói, bài viết, trong các báo cáo
của các cấp uỷ Đảng từ Trung ương đến cơ sở đã đề cập đến vấn đề này.
Gần đây có nhiều tác giả nghiên cứu, luận giải về TPB và PB dưới các góc
độ khác nhau, tiêu biểu như : Trần Cao, TPB và PB, tìm hiểu tư tưởng Hồ
Chí

Minh

về

xây

dùngAOlĩẻX@S_ðÄ@†ăÂŽX@brrf\@°ởRĩ@‘lịX@‡Žĩ@ý|
ú@íợĩẻ@ÛèặA]ºặĐ@íj@óTê@ầŽê@ầè@èẹƯ@ầâÂ@ă

„@íj@

„@èọịĩẻAOlĩẻ@Đóơĩ@ĩÂũX@ârà@ặẹº@ủRị@éịĩẻAOlĩẻ@ỗĐ@èẹpĩẻ@r
Xbrrp\@ăồŽĩ@°ởRĩ@…ịX@Rĩẻ@ặÂị@ặẹ”è@ù[ĩĩẻ@ă

„@íj@

„Aệ@ộì@ặẹðặ@ầX@ỗệA]lĩẻ@èọịĩẻ@ÂởRĩA]ịị@ĩẹRĩ@éRĩ@ơóơè@S_Â
Ú@Đóơĩ@ĩÂịX@ĩ_ở–
ĩApĩ@ăóêĩ@ỗá@ÂởRĩ@ỗị@Z@‘èặ@ìóơĩ@†ẹºĩĐ@èồẳ@âởRĩ@ỗịX@ýP
úbrrr\@›rặ@èĐở–ĩX@ă „@ớj@


6
„@ốọịĩẻAOlĩẻ@ðờĩẻ@õờÂĩé@ớ”ĩA]ƠA]rịA]ðặX@Ùéề@ỗéĩẻ@éểơĩ@ĩÂũ
X@ârà@ặẹº@Žểpị@ẫốặ@Ùỳ@ỉở–
ĩ@ặẹºĩé@ốồẳ@Z@õởRĩ@ỗũX@‘ẩặ@ỡểơĩ@†ẹºĩé@ốồẳ@õởRĩ@ỗũX@ỗé
@d@PjlRX@brrr\__âờ@ĩéểƠờ@ẽặặA]ề@ĩẻéểTĩAcứu và tiếp cận khác
nhau, các tác giả đã trình bày cơ sở lý luận, thực tiễn của TPB và PB, đề xuất
một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng TPB và PB trong Đảng.
Tuy nhiên chưa có tác giả và cơng trình nghiên cứu nào đề cập một cách toàn
diện và hệ thống vấn đề nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi
bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viên Chính trị quân
sự hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Mục đích:
Làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn và đề xuất những giải pháp cơ bản nâng
cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ
chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay.
* Nhiệm vụ:
- Luận giải, làm rõ những vấn đề cơ bản về tính chiến đấu và nâng

cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ
chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự.
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân, rút ra một số kinh nghiệm
nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ
chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay.
- Xác định phương hướng, yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản
nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ
chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay.
* Đối tượng nghiên cứu:


7
Nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo
cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu:
Hoạt động TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp
phân đội ở Học viện Chính trị quân sự với các tư liệu, số liệu điều tra, khảo sát từ
2003 đến nay.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận:
Luận văn được nghiên cứu dựa trên những quan điểm, nguyên lý cơ
bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam, nghị quyết của Đảng ủy Quân sự Trung ương, hướng dẫn
của Tổng cục Chính trị về xây dựng Đảng, về TPB và PB.
* Cơ sở thực tiễn:
Là hiện thực TPB và PB và nâng cao tính chiến đấu trong TPB và PB của các
chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự,
những tư liệu, tài liệu tổng kết thực tiễn của Đảng, của Học viện Chính trị quân sự,
của các đảng bộ tiểu đồn, các chi bộ học viên và các cơng trình nghiên cứu khoa học
đã được cơng bố.

* Phương pháp nghiên cứu:
Dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, luận văn
sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và
liên ngành, trong đó đặc biệt chú trọng phương pháp: lịch sử và lơgíc, lý luận
gắn liền với thực tiễn, phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, điều tra, khảo
sát, tổng kết thực tiễn và phương pháp sử dụng chuyên gia.
5. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ cung cấp thêm cơ sở khoa học giúp
các cấp uỷ đảng trong Đảng bộ Học viện Chính trị quân sự lãnh đạo, chỉ đạo,


8
nâng cao chất lượng TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính
trị cấp phân đội; đồng thời, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham
khảo, nghiên cứu phục vụ giảng dạy môn CTĐ, CTCT trong các học viện, nhà
trường quân đội.
6. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo, phụ lục và danh mục cơng trình của tác giả.


9
Chương 1
NÂNG CAO TÍNH CHIẾN ĐẤU TRONG TỰ PHÊ BÌNH VÀ PHÊ BÌNH CỦA CÁC
CHI BỘ HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CÁN BỘ CHÍNH TRỊ CẤP PHÂN ĐỘI Ở
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUÂN SỰ - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN

1.1. Tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình và những vấn đề cơ
bản nâng cao tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình của các chi bộ học

viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự
1.1.1 Tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình của các chi bộ học
viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội
* Chi bộ học viên và tự phê bình và phê bình của các chi bộ học viên
đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự.
Chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội .
Học viện Chính trị quân sự là trung tâm đào tạo cán bộ chính trị các cấp cho
tồn qn, đào tạo ra những chính ủy, chính trị viên - những người chủ trì về chính
trị trực tiếp chỉ đạo, tiến hành CTĐ, CTCT, công tác xây dựng và điều hành mọi
hoạt động của đảng bộ, chi bộ cơ sở sau khi ra trường. Để lãnh đạo thực hiện thắng
lợi nhiệm vụ giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học, tổ chức đảng ở Học viện
Chính trị được tổ chức theo đúng qui định của điều lệ Đảng, và tổ chức sự lãnh đạo
của Đảng trong quân đội. Đảng bộ Học viện là cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở
đảng. Đảng bộ cơ sở được thành lập ở các phòng, khoa giáo viên, ban trực thuộc,
hệ, tiểu đoàn quản lý học viên; chi bộ được thành lập ở các đơn vị trực thuộc phịng,
khoa, hệ, tiểu đồn. Trong đó các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân
đội là chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở các Hệ, tiểu đồn, bao gồm các loại hình: chi
bộ đại đội học viên đào tạo từ học sinh phổ thông và hạ sĩ quan chiến sĩ, chi bộ đại
đội học viên đào tạo con em dân tộc thiểu số, chi bộ lớp học viên hoàn thiện đại học
cấp phân đội, chi bộ lớp học viên đào tạo từ trung đội trưởng, chi bộ lớp học viên


10
đào tạo từ nhân viên chuyên môn kỹ thuật. Các chi bộ học viên đặt dưới sự lãnh
đạo của Đảng ủy Học viện mà trực tiếp là đảng ủy các hệ, tiểu đoàn. Một hệ thống
tổ chức cơ sở đảng có bề dày kinh nghiệm và truyền thống lãnh đạo nhiệm vụ giáo
dục đào tạo, xây dựng tổ chức cơ sở đảng, xây dựng chi bộ.
Nhiệm vụ của các chi bộ học viên khá ổn định và tương đối thuần nhất,
có sự phát triển theo u cầu của q trình đào tạo. Chi bộ lãnh đạo toàn diện
mọi mặt hoạt động của đơn vị bao gồm; Lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi

mục tiêu đào tạo cán bộ chính trị (chính trị viên, bí thư chi bộ) lãnh đạo xây
dựng đơn vị VMTD, các tổ chức vững mạnh xuất sắc, lãnh đạo công tác tư
tưởng, công tác tổ chức trong đơn vị, lãnh đạo xây dựng chi bộ TSVM.
Quá trình đào tạo tại Học viện là quá trình người học viên từng bước
hoàn thiện phẩm chất, nhân cách người cán bộ chính trị theo mục tiêu yêu cầu
đã xác định; từ giai đoạn hình thành những nét cơ bản về phẩm chất, nhân cách
người cán bộ chính trị (năm thứ nhất đến năm thứ ba) đến giai đoạn củng cố,
hồn thiện phẩm chất nhân cách đó (năm thứ tư, thứ năm). Có thể khẳng định
rằng, khi mới vào trường họ là học sinh phổ thông trung học, là chiến sĩ, quân
nhân chuyên nghiệp, nhưng khi kết thúc khóa học họ phải có đủ phẩm chất,
năng lực, trình độ để đảm đương được chức vụ ban đầu là chính trị viên đại
đội, bí thư chi bộ. Do vậy, yêu cầu lãnh đạo nhiệm vụ chính trị của chi bộ phải
có bước phát triển phù hợp với thực tiễn đó và đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào
tạo.
Đặc điểm của chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội:
Chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội là loại hình chi
bộ ở các nhà trường đào tạo sĩ quan, gắn liền với quá trình giáo dục, đào tạo.
Đây là loại hình tổ chức cơ sở đảng hai cấp, chi bộ được tổ chức theo từng đại
đội, theo từng lớp học viên trực thuộc đảng bộ cơ sở hệ (tiểu đoàn) nhằm lãnh
đạo đơn vị hoàn thành mục tiêu yêu cầu đào tạo của khóa học. Học viên thực


11
hiện việc học tập rèn luyện theo mục tiêu yêu cầu đào tạo để hình thành và
hồn thiện nhân cách người cán bộ chính trị, lại được sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt
chẽ nghiêm túc của Đảng ủy Học viện, Đảng ủy các hệ (tiểu đồn) do đó việc
phát huy vai trò người đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ cũng có nhiều thuận
lợi. Học viên được học tập các mơn lý luận về xây dựng Đảng do đó trình độ
kiến thức được nâng cao, TPB và PB ở các chi bộ học viên được quán triệt và
thực hiện nghiêm túc, có trọng tâm, trọng điểm và sát với từng đối tượng, phát

huy cao độ vai trò trách nhiệm của mọi lực lượng trong TPB và PB ở chi bộ.
Tấm gương của tổ chức và cấp ủy đảng cấp trên sẽ có ý nghĩa thiết thực đối với
mỗi đảng viên và chi bộ trong TPB và PB. Tuy nhiên do nhiệm vụ của các chi
bộ học viên thuần nhất và đồng đều nên dễ dẫn đến trường hợp “việc ai người
đó làm” khơng phát huy được sức mạnh của tập thể trong thực hiện nhiệm vụ
nếu không nâng cao được tính chiến đấu trong TPB và PB của chi bộ.
Đội ngũ đảng viên (cả về cơ cấu, số lượng, chất lượng) ở các chi bộ học
viên ln có sự phát triển theo quá trình đào tạo. Tỷ lệ lãnh đạo và chất lượng
đội ngũ đảng viên ở năm cuối bao giờ cũng cao hơn năm đầu. Việc giáo dục,
xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm cho đảng viên trong TPB và PB sẽ kém
hiệu quả, không phát huy được tính chiến đấu của đảng viên trong đấu tranh
TPB và PB nếu các chi bộ không xác định rõ thực chất đối tượng giáo dục, kế
hoạch chương trình, nội dung thiếu cụ thể, kém sáng tạo, phương pháp tổ chức
thiếu cơ sở khoa học, khơng sát thực, qua loa, hình thức.
Ở các chi bộ học viên, số lượng đảng viên tăng dần theo từng năm học,
biên chế tổ chức của chi bộ ngày càng hồn thiện theo tiến trình đào tạo. Ở năm
đầu số lượng đảng viên cịn ít, đặc biệt là ở các đơn vị học viên đào tạo từ hạ sĩ
quan chiến sĩ và học sinh phổ thông, những chi bộ này năm đầu thường không
đủ điều kiện để thành lập cấp ủy. Qua quá trình đào tạo, công tác phát triển
đảng viên mới được tiến hành nhằm đáp ứng theo mục tiêu yêu cầu đào tạo


12
(khi ra trường phải là đảng viên), vì vậy số lượng đảng viên tăng dần theo mỗi
năm và từ năm học thứ hai trở đi, các chi bộ đã có đủ số lượng đảng viên chính
thức để thành lập ra cấp ủy đủ sức lãnh đạo đơn vị. Với môi trường giáo dục
đào tạo tại Học viện là điều kiện thuận lợi rất cơ bản cho việc nâng cao trình độ
dân chủ ở chi bộ, là cơ sở quan trọng để xây dựng, bồi dưỡng động cơ, thái độ,
trách nhiệm, phát huy tính tích cực, năng động, sáng tạo và nâng cao tính chiến
đấu của đảng viên và chi bộ trong TPB và PB .

Ở các chi bộ học viên hầu hết đảng viên là học viên, trong khi bí thư,
phó bí thư hoặc cấp ủy là cán bộ khung. Số lượng đảng viên dự bị và đảng
viên chính thức có sự chênh lệch lớn. Phần lớn đảng viên ở các chi bộ học
viên là đảng viên dự bị, đặc biệt là ở những năm đầu của khóa học. Tỷ lệ đảng
viên dự bị chỉ giảm đi ở những năm cuối, thời gian cuối của quá trình đào tạo
nên quan hệ giữa các đảng viên luôn bị chi phối bởi quan hệ giữa đảng viên là
cán bộ khung với đảng viên là học viên và giữa đảng viên là học viên với
nhau. Đây là vấn đề làm nảy sinh tư tưởng e dè, ngại không dám đấu tranh
TPB và PB. Trong tồn bộ q trình đào tạo, đặc biệt là ở những năm cuối của
khóa học, nếu học viên cịn là quần chúng cảm tình Đảng hoặc là đảng viên
dự bị, mặc dù họ có động cơ đúng, tích cực rèn luyện phấn đấu để trở thành
đảng viên, đảng viên chính thức (để đảm bảo đủ điều kiện khi ra trường đảm
nhiệm được cương vị chính trị viên, bí thư chi bộ đại đội), song ở bộ phận này
dễ nảy sinh tư tưởng “ngại” và “sợ” trong TPB và PB. “Ngại” chỉ một phần,
còn “sợ” là phần nhiều, họ “sợ” bị trù dập, thành kiến không được kết nạp
đảng hoặc khơng được chuyển đảng chính thức, từ đó dẫn đến hiện tượng
ngại phê bình mình và khơng dám phê bình người khác. Hoặc có phê bình thì
cũng chung chung, hình thức, nói ưu điểm là chính. Vì vậy cần phải củng cố
cho họ niềm tin vào sự lãnh đạo của chi bộ, phát huy dân chủ thực sự, tạo môi
trường thuận lợi để giúp họ vượt qua mặc cảm về tâm lý, tự ý thức về chính


13
bản thân mình, tích cực tự giác, trung thực, thẳng thắn, dũng cảm trong đấu
tranh TPB và PB .
Tuyệt đại bộ phận đảng viên còn trẻ, mới được kết nạp, khả năng nhận
thức nhanh, song sự hiểu biết về chính trị, xã hội còn hạn chế, kinh nghiệm
sống, sự từng trải cịn ít. Học viên trước khi về trường đã qua tạo nguồn tiểu
đội trưởng và học đại cương tại Trường sĩ quan Lục quân1. Tuổi đời, tuổi
quân, trình độ học vấn tương đối đồng đều, song có sự chênh lệch lớn giữa

hai đối tượng học viên trước khi về trường là học sinh phổ thông trung học và
học viên đã qua rèn luyện trong mơi trường qn ngũ. Trình độ mọi mặt của
đội ngũ đảng viên (học viên) không đồng đều trong từng chi bộ và giữa các
chi bộ trong các đảng bộ ở những năm đào tạo khác nhau. Sự chênh lệch đó
được biểu hiện ở cả trình độ nhận thức, hiểu biết và năng lực. Do vậy, để nâng
cao tính chiến đấu trong TPB và PB khơng thể có một hệ thống giải pháp cụ
thể chung cho mọi chi bộ mà phải trên cơ sở hệ thống giải pháp chung đó, để
các chi bộ quán triệt và vận dụng thật năng động, sáng tạo mới nâng cao được
hiệu quả tính chiến đấu trong TPB và PB .
Đảng viên trong chi bộ sinh hoạt tập trung theo đơn vị học viên, do đó ít
phân tán và dễ quản lý. Lực lượng đảng viên do chi bộ quản lý ít biến động,
thuần nhất, do vậy rất thuận lợi cho việc giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng, nâng
cao trình độ nhận thức năng lực, phẩm chất đạo đức lối sống, một yếu tố quan
trọng ảnh hưởng lớn đến tính chiến đấu trong TPB và PB. Học viên các học
viện, nhà trường quân đội nói chung, học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp
phân đội ở Học viện Chính trị quân sự nói riêng, được sống, học tập và rèn
luyện trong môi trường hết sức thuận lợi cho việc phát triển và hoàn thiện nhân
cách người cán bộ quân đội, người đảng viên cộng sản. Họ vừa thực hiện
nhiệm vụ của người học viên đào tạo sĩ quan dưới sự quản lý, rèn luyện, bồi
dưỡng chu đáo về nhân cách của đại đội (lớp), vừa thực hiện nhiệm vụ của


14
người đảng viên sinh hoạt trong chi bộ và được chi bộ quản lý giáo dục rèn
luyện chặt chẽ. Cấp ủy, bí thư, phó bí thư chi bộ là cán bộ quản lý (100%) được
đào tạo cơ bản tại các học viện nhà trường và được lựa chọn kỹ càng, có đủ
phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, có kinh nghiệm
trong quản lý và xây dựng chi bộ. Do vậy, nếu phát huy được tinh thần trách
nhiệm, tính năng động sáng tạo của đội ngũ này thì TPB và PB chắc chắn sẽ
đạt chất lượng tốt. Điều kiện cơ sở vật chất đảm bảo cho q trình đào tạo

tương đối hồn chỉnh. Nơi cơng tác và điều kiện cho họ sau khi ra trường tương
đối thuận lợi. Song họ cũng đang phải chịu sự tác động rất lớn (cả tích cực và
tiêu cực) của nền kinh tế thị trường và sự chống phá quyết liệt của kẻ thù bằng
chiến lược diễn biến hịa bình trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là sự chống phá trên
lĩnh vực tư tưởng. Những tiêu cực nảy sinh ngoài xã hội đã ảnh hưởng không
nhỏ đến việc nhận thức, tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán bộ đảng viên và việc
giải quyết các mối quan hệ chung, riêng trong chi bộ học viên. Nếu không được
phát hiện kịp thời và có biện pháp ngăn chặn hiệu quả, định hướng cho hoạt
động nhận thức của học viên thì TPB và PB ở chi bộ học viên sẽ mất đi những
chức năng vốn có của nó. Vì vậy, cơng tác giáo dục rèn luyện quản lý đảng
viên của chi bộ phải hết sức nhanh nhạy, cụ thể, kịp thời. Đặc biệt là phải nắm
chắc diễn biến tư tưởng và các mối quan hệ của đảng viên để có kế hoạch giáo
dục bồi dưỡng cho phù hợp.
Tự phê bình và phê bình của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính
trị cấp phân đội
Học thuyết Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta đều khẳng
định TPB và PB là qui luật phát triển của Đảng. Trong điều kiện đảng cầm
quyền, TPB và PB là vấn đề có ý nghĩa then chốt trong xây dựng Đảng vững
mạnh, không ngừng nâng cao năng lực cầm quyền, lãnh đạo xây dựng đất nước
thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.


15
Nghiên cứu TPB và PB cần đặt trong mối quan hệ thống nhất biện chứng
với tồn bộ q trình tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của Đảng. Xa rời những
nguyên tắc về xây dựng Đảng, TPB và PB không cịn là thuộc tính bản chất của
Đảng Cộng sản. C.Mác và Ph.Ăngghen - Người đặt nền móng hình thành tư
tưởng cơ bản về chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân đã coi TPB và
PB như là một tất yếu và địi hỏi các chính đảng cách mạng phải thực hiện
trong quá trình xây dựng và hoạt động của mình. Là người tổ chức, giáo dục,

rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm
đến vấn đề TPB và PB của Đảng. Người quan niệm; phê bình là nêu ưu điểm
và vạch khuyết điểm của đồng chí mình, tự phê bình là nêu ưu điểm và vạch
khuyết điểm của mình.
Trong Đại từ điển tiếng Việt của Nxb VHTT xuất bản năm 1998 đã
đưa ra khái niệm về TPB và PB: “Tự phê bình là tự nêu ra, phân tích và
đánh giá đầy đủ và thẳng thắn ưu điểm, khuyết điểm của mình trước tổ
chức”[49, tr.1330]. “Phê bình là góp ý kiến, chê trách về khuyết điểm của
đối tượng” [49, tr.1764]. Vì vậy đối với Đảng, từng tổ chức đảng và mỗi
đảng viên cần TPB và PB như con người cần khơng khí để thở và tự phê
bình phải được tiến hành thường xuyên như rửa mặt hàng ngày. TPB và PB
gắn với quá trình tồn tại, hoạt động của Đảng, thể hiện bản chất giai cấp
cơng nhân của Đảng và là thuộc tính của đảng kiểu mới.
Ở các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội, hoạt
động TPB và PB gắn liền với quá trình giáo dục, đào tạo tại Học viện; gắn
với nhiệm vụ của chi bộ lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu
cầu đào tạo ra những cán bộ chính trị - những chính trị viên, bí thư chi bộ;
gắn với quá trình xây dựng chi bộ, đảng bộ TSVM và xây dựng đơn vị
VMTD. TPB và PB ở các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân
đội phải làm rõ được ưu điểm, khuyết điểm, chỉ ra được nguyên nhân và


16
tìm đúng những biện pháp khắc phục, bảo đảm cho từng đảng viên, chi uỷ,
chi bộ ngày càng vững mạnh hơn, hoàn thành nhiệm vụ với chất lượng tốt
hơn
Từ những phân tích trên, có thể khẳng định: TPB và PB của các chi
bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị
Quân sự là đòi hỏi khách quan, là phương thức tồn tại, vận động phát triển
và là chế độ trong sinh hoạt và hoạt động của chi bộ, là biện pháp hữu

hiệu để giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh trong chi bộ, để cấp uỷ, đản g
viên tự nêu ra ưu điểm, khuyết điểm của mình và của đồng chí mình, phân tích
những ngun nhân, tìm ra biện pháp phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm,
góp phần xây dựng đội ngũ đảng viên có chất lượng cao, xây dựng đảng bộ, chi
bộ TSVM, lãnh đạo xây dựng đơn vị VMTD, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ giáo
dục, đào tạo ra những cán bộ chính trị, những bí thư chi bộ theo mục tiêu đã xác
định.
TPB và PB của các chi bộ học viên là một hoạt động được tiến hành
thường xuyên, liên tục, nhằm làm cho chi bộ, đảng bộ trong sạch vững mạnh,
đồn kết thống nhất, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao. TPB và PB của
các chi bộ học viên chính là sự tìm tịi, phát hiện, phân tích đánh giá những ưu
điểm, khuyết điểm, cái tích cực và tiêu cực, cái tốt và cái xấu, cái tiến bộ và lạc
hậu của các chi bộ học viên trong học tập, rèn luyện. Qua đó khẳng định và
phát huy ưu điểm, tích cực, tiến bộ, khắc phục khuyết điểm hạn chế thiếu sót,
phát huy vai trị tiền phong gương mẫu của cán bộ đảng viên trong lãnh đạo và
tổ chức thực hiện, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu yêu cầu đào tạo của
Học viện là đào tạo ra những cán bộ chính trị có bản lĩnh chính trị vững vàng,
phẩm chất đạo đức tốt đáp ứng nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh về
chính trị. Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định TPB và PB “là vũ khí sắc bén
nhất, nó giúp cho Đảng ta ngày càng thêm mạnh, nhờ đó mà chúng ta sửa chữa
khuyết điểm, phát triển ưu điểm tiến bộ không ngừng” [37, tr.575-576].


17
Mục đích TPB và PB của các chi bộ học viên:
Vận dụng sáng tạo các quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ
Chí Minh về TPB và PB, Đảng ta luôn khẳng định TPB và PB là qui luật phát triển
của Đảng, là thước đo trình độ dân chủ trong Đảng, và là ý thức trách nhiệm của
Đảng với nhân dân, là một biện pháp quan trọng để giải quyết những mâu thuẫn
trong nội bộ Đảng, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân trong

Đảng.
Thực tế đã chứng minh, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng ta
luôn lấy TPB và PB làm qui luật phát triển và xây dựng chỉnh đốn Đảng ngang
tầm yêu cầu nhiệm vụ cách mạng. Ở đâu, giai đoạn nào, dù hồn cảnh có khó
khăn gian khổ đến mấy nhưng TPB và PB được tiến hành thường xuyên, có
hiệu quả thì ở đó, giai đoạn đó, tổ chức đảng phát huy được vai trò tiền phong
gương mẫu, và ngược lại ở nơi nào, thời điểm nào TPB và PB không được tiến
hành thường xuyên hoặc làm qua loa, hình thức là ở đó mất dân chủ, nội bộ
mất đồn kết, tổ chức đảng khơng cịn phát huy được vai trị lãnh đạo của
mình. Các vụ việc tiêu cực tham nhũng trong Đảng xảy ra thời gian qua là do
PB và PB trong nội bộ ít được quan tâm, tính chiến đấu trong sinh hoạt kém.
Nhiều trường hợp “mũ ni che tai”, thờ ơ, thấy sai không đấu tranh, thấy đúng
không bảo vệ, đùn đẩy, né tránh, ngại va chạm dẫn đến nội bộ mất đoàn kết, tổ
chức đảng yếu kém khơng phát huy được vai trị lãnh đạo của mình.
TPB và PB ở các chi bộ học viên phải bám sát quá trình thực hiện nhiệm
vụ giáo dục đào tạo, xây dựng chi bộ và xây dựng đơn vị, phải làm cho mọi
người nhận rõ ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân, tìm ra hướng khắc phục
những hạn chế để phát huy sức mạnh, trí tuệ của đội ngũ cán bộ, đảng viên,
hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao. Vì vậy, có thể khẳng định; mục đích
của tự phê bình và phê bình của các chi bộ học viên là để củng cố tổ chức,
giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên là cán bộ, học viên, giúp nhau sửa chữa
khuyết điểm, giúp nhau tiến bộ, làm cho đảng viên ln phát huy vai trị tiền


18
phong gương mẫu, góp phần xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch vững mạnh,
có năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu cao ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ giáo
dục, đào tạo trong từng giai đoạn cách mạng.
Tính chất của TPB và PB của các chi bộ học viên:
TPB và PB diễn ra trong mọi sinh hoạt và hoạt động của các chi bộ học

viên. Trong bất kỳ hoạt động nào của chi bộ, lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ
chính trị trung tâm là giáo dục, đào tạo hay sinh hoạt học tập đều phải thể hiện
đầy đủ các tính chất của TPB và PB đó là; tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính
chiến đấu, tính nguyên tắc, tính khách quan trung thực, thẳng thắn, chân thành
cơng khai, tính cụ thể thiết thực kịp thời. Mỗi đặc tính của TPB và PB có vai
trị và u cầu riêng nhưng lại có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, vừa là
tiền đề, là điều kiện của nhau, trong đó Tính chiến đấu là đặc trưng nổi bật của
TPB và PB nói chung và của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp
phân đội nói riêng. Tính chiến đấu trong TPB và PB biểu hiện tập trung của
tính Đảng và phản ánh mục tiêu cần đạt tới của tính giáo dục, đó là q trình
phấn đấu, huy động sức lực, ý chí, nghị lực và trí tuệ của đảng viên và tổ chức
đảng trong việc phát huy mặt tích cực, khắc phục mặt hạn chế, khuyết điểm,
vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để hồn thành nhiệm vụ. Cuộc sống càng khó
khăn, nhiệm vụ càng nặng nề địi hỏi ý chí chiến đấu càng phải cao. Đó là u
cầu khách quan xuất phát từ chính thực tiễn cuộc sống. Vì vậy mỗi cấp ủy, tổ
chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn nêu cao ý chí chiến đấu, dám nhìn
thẳng vào sự thật, nhất là sự thật yếu kém, khuyết điểm, phải có dũng khí đấu
tranh, dám hy sinh lợi ích cá nhân để bảo vệ chân lý chính nghĩa, ủng hộ cái
mới, cái đúng....
Nội dung của TPB và PB của các chi bộ học viên.
TPB và PB là một chế độ trong toàn bộ các hoạt động của tổ chức đảng
và mọi cán bộ đảng viên. Tuy nhiên trong từng giai đoạn cách mạng cần biết
hướng trọng tâm vào những nội dung cụ thể, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ cách


19
mạng. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII xác định: mở rộng
cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, tiến hành TPB và PB trong toàn Đảng
nhằm xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu của Đảng, nâng cao uy tín thanh danh của Đảng, giữ vững và tăng

cường quan hệ máu thịt với nhân dân. Trong tình hình hiện nay, TPB và PB cần
tập trung vào những nội dung sau: TPB và PB việc thực hiện nhiệm vụ chính trị
của từng đơn vị, TPB và PB việc rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống
của cán bộ, đảng viên, việc chấp hành điều lệ Đảng, kỷ luật Đảng, chấp hành các
nguyên tắc tổ chức, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt
Đảng.
Đối với các chi bộ học viên, TPB và PB phải được tiến hành thường
xuyên trong mọi hoạt động của chi bộ và của cán bộ đảng viên. TPB và PB
của các chi bộ học viên cần hướng vào việc thực hiện chủ trương đổi mới kế
hoạch huấn luyện đào tạo của học viện trong từng nhiệm vụ, từng giai đoạn,
từng năm học. Nội dung TPB và PB còn phải hướng vào việc phát huy vai trò
lãnh đạo của chi bộ, tính tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ đảng
viên, xây dựng chi bộ luôn trong sạch vững mạnh lãnh đạo đại đội (lớp) hoàn
thành mọi nhiệm vụ. Trước mắt cần tập trung vào những nội dung chủ yếu
sau:
- TPB và PB trên lĩnh vực chính trị tư tưởng của cán bộ đảng viên ở chi bộ
trong việc quán triệt và thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quân lần thứ VIII và
Nghị quyết số 51 của Bộ Chính trị về thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với
chế độ chính ủy, chính trị viên, giữ vững lập trường, kiên định mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ, và dân tộc ta đã lựa chọn. TPB và
PB việc chấp hành và thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng chi bộ, từng đơn vị
học viên do Đảng ủy Học viện mà trực tiếp là Đảng ủy các hệ, tiểu đoàn giao cho.


20
- TPB và PB việc rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của
đội ngũ đảng viên là học viên, là cán bộ quản lý, việc chấp hành điều lệ Đảng,
kỷ luật Đảng, các nguyên tắc trong sinh hoạt Đảng và việc gương mẫu chấp
hành các chế độ, nội qui, qui định của đơn vị.

- TPB và PB phải kịp thời phát hiện, biểu dương những cán bộ, đảng
viên thực sự phát huy vai trò tiền phong gương mẫu đạt kết quả cao trong học
tập, rèn luyện, đồng thời, phê phán, đấu tranh với những quan điểm, tư tưởng
lệch lạc sai trái, những biểu hiện ngại học tập, lười suy nghĩ, thụ động ngồi
chờ, ý thức tổ chức kỷ luật kém, khơng chịu ghép mình vào tổ chức. Đấu
tranh kiên quyết với những biểu hiện suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo
đức lối sống, tác phong gia trưởng, mất dân chủ, vi phạm nhân cách của đội
ngũ đảng viên là cán bộ quản lý, là học viên.
Hình thức phương pháp tự phê bình và phê bình của các chi bộ học
viên
TPB và PB phải được tiến hành thường xuyên, liên tục có nề nếp trong
sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của chi bộ. Hình thức TPB và PB của các chi bộ
học viên bao gồm TPB và PB của chi bộ trước đảng ủy cơ sở hệ (tiểu đoàn);
TPB và PB trong nội bộ chi bộ; TPB và PB của cấp ủy trước chi bộ; TPB và PB
của đảng viên trước chi bộ; tổ chức cho quần chúng tham gia đóng góp ý kiến
phê bình chi bộ và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Các hình thức TPB và PB rất
phong phú sinh động: thông qua các hình thức sinh hoạt của chi bộ, đảng bộ
thường kỳ, qua sinh hoạt chính trị tập trung, qua hoạt động thực tiễn. Có thể làm
một cách trực tiếp hoặc gián tiếp trong đại hội đảng, qua các chế độ sinh hoạt
đảng, qua thông báo của đảng ủy cấp trên hoặc báo cáo của chi bộ hàng tháng,
hàng quý, qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua công tác kiểm tra tổ
chức đảng, kiểm tra đảng viên hàng tháng, quý theo định kỳ hoặc kiểm tra đột
xuất.
Vai trò của tự phê bình và phê bình của các chi bộ học viên.


21
TPB và PB là qui luật phát triển của Đảng, là yếu tố có ý nghĩa quyết
định xây dựng chi bộ TSVM, lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm
vụ. C.Mác, Ph.Ăngghen, Lênin - Người đặt nền móng và xây dựng học thuyết

về Đảng kiểu mới của giai cấp cơng nhân ln khẳng định vai trị to lớn của PB
và PB và quan niệm TPB và PB là tất yếu cần thiết cho hoạt động và phát triển
của Đảng Cộng sản. V.I.Lê nin cho rằng, chỉ bằng TPB và PB, Đảng cộng sản
mới có thể khắc phục được quan liêu, cửa quyền, hách dịch, mới không mắc
phải tự cao, tự đại, mới phịng ngừa được tình trạng trì trệ, mới biết cách vượt
qua khó khăn, trở ngại, xứng đáng là lãnh tụ chính trị, đội tiên phong, bộ tham
mưu chiến đấu của giai cấp công nhân.
Kế thừa những quan điểm tư tưởng của C.Mác, Ph.Ăng ghen, V.I.Lê nin,
Chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm đến vấn đề TPB và PB trong Đảng. Trong
tác phẩm “Đường kách mệnh”, viết năm 1927, Hồ Chí Minh địi hỏi người cách
mạng phải “cả quyết sửa lỗi mình, có lịng bày vẽ cho người hay xem xét người
[33, tr.260], đây là tư tưởng đầu tiên về tự phê bình và phê bình. Trong tác
phẩm “Sửa đổi lối làm việc” viết năm 1947, Người quan niệm: “phê bình
là nêu ưu điểm và vạch khuyết điểm của đồng chí mình, tự phê bình là
nêu ưu điểm và vạch khuyết điểm của mình. TPB và PB phải đi đơi với
nhau. Mục đích là cho mọi người học lẫn ưu điểm của nhau và giúp đỡ
nhau sửa chữa khuyết điểm”[34, tr.267]. Người yêu cầu: “trong công tác,
trong đấu tranh, trong huấn luyện, các đảng viên, các cán bộ cần phải ln
tự hỏi mình và đồng chí mình. Ln ln dùng và khéo dùng cách phê
bình và tự phê bình thì khuyết điểm nhất định hết dần, ưu điểm nhất định
thêm lên và Đảng ta nhất định thắng lợi’’[34, tr.265].
Trung thành và vận dụng sáng tạo những quan điểm của Chủ nghĩa MácLê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta ln coi vấn đề TPB và PB là qui luật
tồn tại, phát triển của Đảng. Ngay từ khi mới thành lập, Nghị quyết đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng (từ 27-31/ 03/ 1935 ) đã xác định “cần


22
ln mở rộng cuộc tự chỉ trích Bơn-Sê-Vích trong các cấp đảng bộ để nghiên
cứu các ưu điểm mà học, tìm các khuyết điểm mà tránh, vận động tự chỉ trích
Bơn-Sê-Vích là một cơng tác thường trực”[2, tr.488].

Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng chỉ rõ: “Giữ
vững nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách,
thường xuyên TPB và PB, giữ gìn đồn kết thống nhất trong Đảng ”[14, tr.139].
Đây là một trong những giải pháp căn bản nhằm xây dựng Đảng ngang tầm đòi
hỏi của thời kỳ mới. Nghị quyết Trung ương sáu( lần 2) khóa VIII về một số vấn
đề cơ bản và cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay cũng xác định:
Toàn Đảng tiến hành cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, thực hiện TPB và
PB trong Đảng nhằm: “Nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân
trong cán bộ đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ
chức đảng”[16, tr.33-34], coi đó là khâu đột phá và là biện pháp có ý nghĩa then
chốt bảo đảm cho các giải pháp khác được thực hiện thắng lợi. Nghị quyết Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng tiếp tục khẳng định; “trên cơ sở tổng kết
hai năm thực hiện cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, tiếp tục đưa việc
TPB và PB trong các cấp ủy và tổ chức đảng từ Trung ương đến cơ sở thành nề
nếp, thường xuyên và theo định kỳ, không làm qua loa, chiếu lệ, hình thức, vận
động nhân dân góp ý phê bình cán bộ, đảng viên, đồng thời đẩy mạnh cuộc đấu
tranh chống tham nhũng, quan liêu, làm trong sạch đội ngũ đảng viên’’[17, tr.140].
TPB và PB là qui luật phát triển của Đảng, làm cho Đảng luôn trong sạch
vững mạnh, để làm cho tất cả cán bộ, đảng viên xứng đáng là những chiến sĩ
cách mạng tiên phong phải thực hành TPB và PB trong Đảng. Sinh thời Bác Hồ
kính yêu thường căn dặn; TPB và PB là vũ khí sắc bén, nó giúp cho Đảng ta
mạnh và ngày càng mạnh thêm. Nhờ nó mà chúng ta sửa chữa khuyết điểm, phát
triển ưu điểm, tiến bộ khơng ngừng. Mục đích TPB và PB cốt để giúp nhau sửa
chữa, giúp nhau tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn.


23
Ở các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội, TPB và PB
giúp cho chi ủy, chi bộ, đội ngũ cán bộ đảng viên nâng cao nhận thức chính trị
tư tưởng, nhận thức sâu sắc, đúng đắn đường lối quan điểm, nghị quyết của

Đảng, nhiệm vụ và tình hình đơn vị, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, ý
thức trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ và ứng xử các quan hệ xã hội,
quan hệ đồng chí đồng đội. Trước những đúng, sai về lý tưởng, lẽ sống, dân
chủ, công bằng được đảng viên nhận thức đúng và giải quyết có lý, có tình.
Đứng trước những tác động của tình hình kinh tế xã hội và sự chống phá của kẻ
thù, TPB và PB sẽ giúp cho đội ngũ cán bộ đảng viên nhận thức rõ bản chất,
âm mưu “Diễn biến hịa bình” của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch,
ln nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, có ý chí quyết tâm cao thực hiện
tốt mọi nhiệm vụ theo chức trách được giao.
TPB và PB của các chi bộ học viên còn giúp cho đội ngũ cán bộ đảng
viên nhận rõ ưu điểm, khuyết điểm của mình, những thuận lợi, khó khăn trong
q trình thực hiện nhiệm vụ, tìm rõ nguyên nhân, xác định rõ trách nhiệm của
từng cá nhân và tổ chức. TPB và PB còn giúp cho cấp ủy, chi bộ, đội ngũ cán
bộ đảng viên xác định đúng nội dung, biện pháp để phát huy ưu điểm, khắc
phục những hạn chế yếu kém, thực hiện nhiệm vụ tốt hơn.
TPB và PB ở các chi bộ học viên sẽ góp phần bồi dưỡng nâng cao
phẩm chất chính trị, tình cảm đạo đức cách mạng trong sáng rèn luyện phẩm
chất và tác phong công tác, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kiến thức tồn diện,
rèn luyện tay nghề cho mỗi học viên, hoàn thiện nhân cách và trình độ người
cán bộ chính trị theo mục tiêu u cầu đào tạo.
TPB và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội
cịn trực tiếp góp phần xây dựng đội ngũ đảng viên, xây dựng chi bộ, đảng bộ
hệ (tiểu đoàn) trong sạch vững mạnh, TPB và PB còn giúp chi bộ học viên,
đảng bộ hệ (tiểu đoàn) nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu lãnh đạo đơn


24
vị thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Học viện là đào tạo những
cán bộ chính trị - những chính trị viên, bí thư chi bộ có đủ phẩm chất năng lức,
trình độ đáp ứng u cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới

TPB và PB sẽ là động lực thúc đẩy quá trình xây dựng đơn vị học viên
(đại đội, tiểu đồn, hệ) vững mạnh tồn diện, tạo mơi trường giáo dục lành mạnh
để từng đảng viên, học viên hình thành và phát triển những nhân cách của người
cộng sản, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Qua TPB và PB làm cho mỗi cán
bộ đảng viên trong chi bộ tự ý thức được mình hơn, có ý thức tổ chức kỷ luật và
tinh thần trách nhiệm cao hơn với nhiệm vụ của đơn vị, nhiệm vụ của chi bộ, họ
tự gắn mình với tổ chức, đồn kết quyết tâm xây dựng tổ chức vững mạnh trong
đó có quyền lợi của chính bản thân mình. Đó là cơ sở quan trọng để góp phần
xây dựng chi bộ, xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh toàn diện.
* Những vấn đề cơ bản về tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi
bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội.
Trong cuộc sống và hoạt động thực tiễn, thuật ngữ “Tính chiến đấu”
được sử dụng rất phổ biến, thậm chí là câu cửa miệng của khơng ít người với
các cách thể hiện khác nhau. Khi gặp khó khăn trong cuộc sống mà không
vượt qua được thường bị chê là thiếu ý chí chiến đấu, kém nghị lực; Khi bạn
bè, người thân có khuyết điểm, sai lầm khơng dám chỉ ra thì thường bị đánh
giá là thiếu dũng khí; Khi bản thân có khuyết điểm, sai lầm, thất bại, không
dám thừa nhận, quyết tâm sửa chữa cũng được cho là khơng có ý chí quyết
tâm vươn lên... Đồng thời, khơng ít người có cống hiến, có thành tích nhưng
khơng dám thừa nhận... thì cũng được coi là tự ti, bản lĩnh, sự tự khẳng định
chưa mạnh mẽ...
Với nhiều cách quan niệm khác nhau, song suy cho cùng đều tập trung
khẳng định về ý chí, nghị lực và bản lĩnh trong sự thừa nhận ưu điểm, khuyết
điểm, nguyên nhân và tìm hướng phát huy, sửa chữa của tập thể, hay cá nhân
trong cuộc sống, trong công tác theo phạm vi nhất định nào đó.


25
Như vậy, với cách tiếp cận trên, xuất phát từ mục đích, nội dung tính chất
của TPB và PB của các chi bộ học viên, tính chiến đấu trong TPB và PB ln

địi hỏi mọi cấp ủy, tổ chức đảng và mỗi cán bộ đảng viên phải có dũng khí đấu
tranh, đứng vững trên lập trường quan điểm của Đảng, xuất phát từ lợi ích của
Đảng để đấu tranh, khẳng định, bảo vệ cái mới, cái đúng, kiên quyết đấu tranh
khắc phục cái sai, không né tránh, thụ động trong TPB và PB nhằm hướng tới
mục tiêu bảo vệ Đảng, củng cố và xây dựng Đảng. Tính chiến đấu được biểu
hiện tập trung ở mục đích, lợi ích, ở thái độ ủng hộ, bênh vực cái mới, cái tích
cực, kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng với những tiêu cực, lạc hậu,
khuyết điểm, sai trái, những biểu hiện chây lười, ỷ lại.
Tính chiến đấu trong TPB và PB ở các chi bộ học viên đòi hỏi phải trau
dồi lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt, nắm vững đường
lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ quân đội, nhiệm vụ
của học viện và nhiệm vụ cụ thể của đơn vị. Tính chiến đấu xa lạ với mọi biểu
hiện của thái độ nuông chiều, dĩ hòa vi quý, hoặc thái độ cực đoan, moi móc,
lợi dụng tự phê bình và phê bình để đả kích, gây rối nội bộ.
Ở các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội, tính
chiến đấu trong TPB và PB ln địi hỏi cấp ủy, chi bộ, và từng cán bộ
đảng viên phải có lập trường kiên định, bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý
chí chiến đấu cao, dám nhìn thẳng vào sự thật, nhất là sự thật yếu kém,
khuyết điểm, từ đó có dũng khí đấu tranh, dám hy sinh lợi ích cá nhân để
bảo vệ chân lý chính nghĩa, ủng hộ cái mới, cái đúng, cái tiến bộ. Khi tiến
hành TPB và PB phải trên cơ sở đường lối của Đảng, nhiệm vụ quân đội,
mục tiêu yêu cầu đào tạo của Học viện và hướng vào thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ của từng năm học và khóa học, có thái độ dứt khoát khi xem xét
và giải quyết mọi vấn đề trong nhận thức và hoạt động thực tiễn. Kiên
quyết đấu tranh không khoan nhượng với những tư tưởng sai trái, tư tưởng
bảo thủ trì trệ, ngại học tập, lười rèn luyện, phê phán cái xấu, cái sai, phải


26
trung thực thẳng thắn khách quan, khơng dĩ hịa vi q. Cán bộ đảng viên,

cấp ủy khơng chỉ gương mẫu dũng cảm trong TPB và PB mà còn phải biết
tiếp thu, sửa chữa những sai lầm khuyết điểm của mình.
Tính chiến đấu trong TPB và PB được biểu hiện một cách cụ thể, sinh
động thông qua chất lượng các hoạt động cụ thể của TPB và PB của tổ chức
đảng, mọi cán bộ đảng viên và kết quả tham gia phê bình của các tổ chức
quần chúng đối với cán bộ đảng viên và tổ chức đảng. Khi thực hành TPB và PB
địi hỏi phải phân tích đầy đủ các thơng số về mục đích, nội dung, hình thức và
phương pháp tiến hành TPB và PB, cũng như các khâu, các bước đã phù hợp và
kịp thời ở mức độ nào. Vì vậy phải có quan điểm lịch sử, cụ thể, phải gắn chặt
với yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đơn vị, yêu cầu nhiệm vụ lãnh đạo của chi
bộ, đảng bộ và tình hình cụ thể thực hiện nhiệm vụ của mỗi đảng viên cũng như
thực tiễn đang diễn ra. Phải đặt các hoạt động của TPB và PB trong mối quan hệ
chặt chẽ với nhau, tác động, chi phối lẫn nhau. Cần khắc phục khuynh hướng
tách rời hoặc tuyệt đối hóa từng hoạt động cụ thể nào đó.
Tính chiến đấu trong TPB và PB trước hết, phải góp phần làm
chuyển biến nhận thức chính trị, tư tưởng, nâng cao giác ngộ chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng,
nhiệm vụ của cách mạng, của quân đội và đơn vị, bồi dưỡng, rèn luyện
đạo đức cách mạng, tác phong lối sống trong sạch lành mạnh, tăng cường
ý thức trách nhiệm, kỷ luật và đoàn kết thống nhất trong chi bộ làm cơ sở
xây dựng đơn vị VMTD, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Vì
vậy, đối với các chi bộ học viên, tính chiến đấu trong TPB và PB cần phải
mạnh dạn chỉ rõ những điểm mạnh, điểm yếu của chi bộ, của đội ngũ cán
bộ đảng viên, đặc biệt là về nhận thức, giác ngộ, trình độ mọi mặt, về kết
quả học tập rèn luyện của từng đảng viên được thể hiện thông qua các số
liệu cụ thể trong q trình thực hiện nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ xây
dựng đảng, xây dựng đơn vị, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện


27

tiêu cực, sai trái, lười học tập, ngại rèn luyện, chây lười, dựa dẫm, ỷ lại.
Cần đánh giá sự hoàn thành nhiệm vụ của mỗi đảng viên trong mối quan
hệ chặt chẽ với chất lượng xây dựng chi ủy, chi bộ và xây dựng đơn vị
VMTD được biểu hiện cụ thể thơng qua việc hồn thiện mục tiêu u cầu
đào tạo của từng năm học và tồn bộ khóa học.
Từ cách tiếp cận trên, có thể quan niệm: tính chiến đấu trong TPB
và PB của các chi bộ học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở
Học viện chính trị quân sự là một đặc tính trong sinh hoạt và hoạt động
của chi bộ, phản ánh mức độ huy động sức lực, ý chí, nghị lực và trí tuệ,
tình cảm của chi ủy và mọi đảng viên trong xem xét và giải quyết mọi
vấn đề về nhận thức tư tưởng và hoạt động thực tiễn để đấu tranh bảo vệ
cái đúng, cái tích cực, tiến bộ, phê phán cái xấu, cái sai một cách trung
thực thẳng thắn, khách quan, chân thành trong học tập, rèn luyện và
thực hiện các nhiệm vụ, trong xây dựng củng cố chi bộ, đảng bộ trong
sạch vững mạnh, giáo dục rèn luyện đội ngũ cán bộ đảng viên có đủ
phẩm chất năng lực, đáp ứng được mục tiêu yêu cầu đào tạo chính trị
viên đại đội - bí thư chi bộ.
Biểu hiện của tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên
đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội.
Tính chiến đấu trong TPB và PB của các chi bộ học viên là một
phạm trù biểu hiện tập trung của tính đảng, thể hiện ở thái độ, hành vi và
mức độ đấu tranh của chủ thể để phát hiện cái đúng, cái sai, khơng điều
hịa, khơng khoan nhượng, không thỏa hiệp với những nhận thức tư tưởng
chưa đúng, chưa đầy đủ, các quan điểm hành vi sai trái, tìm rõ nguyên
nhân phát huy ưu điểm, khắc phục sửa chữa khuyết điểm, phát triển không
ngừng, xây dựng và bồi dưỡng trình độ giác ngộ chính trị, đạo đức, năng
lực công tác, phẩm chất lối sống của tổ chức đảng và đảng viên trong chi