chủ nghĩa xã hội

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

Học phần: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
ĐỀ TÀI SỐ 1 :

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và
giai cấp công nhân hiện đại ngày nay. Từ
phong trào công nhân áo vàng ở Pháp rút ra
được bài học cho công nhân các nước xã hội
chủ nghĩa và các Đảng cộng sản hiện nay.
Giảng viên hướng dẫn :
Sinh viên thực hiện :
Lớp
:
Mã sinh viên

:

, ngày tháng năm


MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................

1...............................................................................................................................
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................
1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu...............................................................
1

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................
2
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu...................................................
2
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài.........................................................
2

PHẦN NỘI DUNG................................................................................................

3
Chương I: Luận cứ lý luận...................................................................
3
1.Quan niệm của Mac về giai cấp công nhân.............................................
3
2. Nội dung sứ mệnh của giai cấp công nhân.............................................
6


Chương II: Lý luận thực tiễn................................................................
9
1. Những biến đổi của giai cấp công nhân ngày này.......................................
9
so với thời kỳ của Mac

2. Đặc điểm, nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam…10
3. Giai cấp công nhân và phong trào công nhân hiện đại ngày nay.................
15
4. Phong trào công nhân áo vàng ở Pháp ………………………….....
19
KẾT LUẬN............................................................................................................

25
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................

26


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Trong thời đại xã hội nào, những người lao động sản xuất trong các ngành sản
xuất công nghiệp, dịch vụ công nghiệp hay những người cơng nhân đều có vai
trị sáng tạo chân chính ra lịch sử và là những người giữ vai trị quyết định sáng
tạo cơng cụ sản xuất, giá trị thặng dư và chính trị xã hội. Chủ nghĩa xã hội khoa
học là một trong ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác – Lênin đã nghiên
cứu một cách tồn diện về các quy luật chính trị xã hội của quá trình phát sinh,
hình thành và phát triển của các hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Trong đó, chủ nghĩa xã hội khoa học nghiên cứu những nguyên tắc căn bản,
những điều kiện, con đường, hình thức và phương thức đấu tránh của giai cấp
cơng nhân để thực hiện chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một phạm trù cơ bản nhất của chủ
nghĩa xã hội khoa học, do đó nó đã được C.Mác – Ph.Ăngghen và Lênin nghiên
cứu và phát triển hết sức hồn thiện trong q trình phát triển của ịch sử thế
giới. Xét phương diện lịch sử, những nhận đính và lý luận của các ơng về giai
cấp cơng nhân có tác dụng to lớn là đúng đắn. Còn đối với nước ta, vấn đề trên
được Đảng ta rất chú trọng. Sự tác động của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhan không chỉ ảnh hưởng đến sự biến chuyểnn của lịch sử thế giới là thay đổi
từ hình thái kinh tế này sang hình thái kinh tế khác, thay đổi từ chế độ kinh tế
này sang chế độ kinh tế khác mà còn làm thay đổi tình hình kinh tế, chính trị, xã

hội trên tồn thế giới, nó tác động tới q trình sản xuất cụ thể, tới bộ mặt phát
triển của thế giới.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
Ngày nay, trước sự biến động phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, trước
sự phát triển quanh co của lịch sử, nhất là sau khi chế độ xã hội chủ nghĩa ở
Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, phong trào cách mạng thế giới lâm vào thoái trào,


2

chủ nghĩa tư bản tạm thời thắng thế, làn sống hận thù chủ nghĩa xã hội, chủ
nghĩa Mác – Lênin lại dẩy lên khắp mọi nơi. Nhân cơ hội đó, đã có khơng ít
người quay lại phê phán, xun tác, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, phủ nhận
học thuyết về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và rêu rao về sự “tận
cùng của lịch sử”. Trong bối cảnh đó, việc làm sáng rõ và nhận thức đúng đắn
hơn về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sự của nó là vấn đề có ý nghĩa lý
luận và thực tiễn sâu sắc.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và giai cấp công nhân hiện đại ngày
nay, phong trào công nhân áo vàng ở Pháp.
Phạm vi không gian: Tại Việt Nam.
Phạm vi thời gian: giai đoạn hiện nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận: Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về vấn đề sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân
Phương pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng phương pháp luận biện chứng duy vật
với các phương pháp như: thống nhất lơgic và lịch sử, phân tích, tổng hợp, khái
quát hóa và hệ thống hóa.
5. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài.
Bài tiểu luận góp phần hệ thống hóa và làm rõ hơn những cách hiểu và nội dung

sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân; từ đó nâng cao nhận thức về vai trị của
Đảng và nhà nước trong cơng cuộc đổi mới đất nước.


3

PHẦN NỘI DUNG
Chương I: Luận cứ lý luận
1. Quan niệm của Mac về giai cấp công nhân
C.Mác và Ph.Ăngghen chỉ rõ: “Vấn đề là ở chỗ tìm hiểu xem giai cấp vơ sản
thực ra là gì và phù hợp với tồn tại ấy của bản thân nó, giai cấp vơ sản buộc phải
làm gì về mặt lịch sử”. Để chỉ giai cấp công nhân, các nhà kinh điển dùng nhiều
khái niệm như: giai cấp vô sản, giai cấp xã hội, giai cấp cơng nhân,… hồn tồn chỉ
dựa vào việc bán sức lao động của mình và lao động làm thuê ở thế kỷ XIX, giai
cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp công nhân đại công
nghiệp như những cụm từ đồng nghĩa để biểu thị một khái niệm.
Trong các thuật ngữ này, tùy từng điều kiện mà ta sử dụng. Tuy nhiên, các thuật
ngữ đó đều nói lên: Giai cấp cơng nhân – con đẻ của nền đại công nghiệp tư bản
chủ nghĩa, giai cấp đại biểu cho lực lưựng sản xuất tiên tiến, chomphương thức sản
xuất hiện đại. Các ơng cịn dùng những thuật ngữ có nội dung hẹp hơn để chỉ các
loại cơng nhân trong các ngành sản xuất khác nhau, trong những giai đoạn phát
triển khác nhau của công nghiệp: công nhân khống sản, cơng nhân cơng trường
thủ cơng, cơng nhân cơng xưởng, công nhân nông nghiệp... Dù diễn đạt bằng
những thuật ngữ khác nhau, song giai cấp công nhân được các nhà kinh điển xác
định trên hai phương diện cơ bản: kinh tế - xã hội và chính trị - xã hội.
a. Giai cấp công nhân trên phương diện kinh tế - xã hội
Thứ nhất, về phương thức lao động, phương thức sản xuất: Giai cấp công nhân
là lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất cơng
nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao.
Mơ tả q trình phát triển của giai cấp công nhân, C.Mác và Ph. Ăngghen đã chỉ rõ:

Trong công trường thủ công và trong nghề thủ công, người công nhân sử dụng công


4

cụ của mình cịn trong cơng xưởng thì người cơng nhân phải phục vụ máy móc.
Theo C.Mác, Ph.Ăngghen, cơng nhân công nghiệp công xưởng là bộ phận tiêu biểu
cho giai cấp công nhân hiện đại. Các ông nhấn mạnh rằng: “Các giai cấp khác đều
suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại cơng nghiệp, cịn giai cấp vô sản
lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp” và “công nhân cũng là một phát
sinh thời đại mới, giống như máy móc vậy” … “cơng nhân Anh là đứa con đầu lịng
của nền cơng nghiệp hiện đại”
Thứ hai, về vị trí trong quan hệ sản xuát tư bản chủ nghĩa: Đó là những người
lao động khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản và bị nhà
tư bản bóc lột về giá trị thặng dư. Chính điều này khiến giai cấp công nhân trở
thành giai cấp đối kháng với giai cấp tư sản.
Những công nhân ấy, buộc phải tự bán mình để kiếm từ bữa ăn một, là một hàng
hóa, tức là một món hàng đem bán như bất cứ món hàng nào khác, vì thế, họ phải
chịu hết mọi sự may rủi của cạnh tranh, mọi sự lên xuống của thị trường. Như vậy,
đối diện với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, đặc trưng cơ bản của giai cấp công
nhân trong chế độ tư bản chủ nghĩa theo C.Mác và Ph.Ăngghen, là giai cấp vô sản,
“giai cấp cơng nhân làm th hiện đại, vì mất các tư liệu sản xuất của bản thân, nên
buộc phải bán sức lao động của mình để sống” .
Mâu thuẩn cơ bản của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là mâu thuẫn giữa lực
lượng sản xuất xã hội hóa ngày càng rộng lớn với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa
dựa trên chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Mâu thuẫn cơ bản này
thể hiện về mặt xã hội là mâu thuẫn về lợi ích của cơng nhân và giai cấp tư sản.
Lao động sống của giai cấp công nhân là nguồn gốc giá trị thặng dư và sự giàu
có của giai cấp tư sản cũng chủ yếu nhờ vào việc bóc lột được ngày càng nhiều hơn
giá trị thặng dư.

5

Mâu thuẫn đó cho thấy, tính chất đối kháng khơng thể điều hịa giữa giai cấp
cơng nhân (giai cấp vơ sản) với giai cấp tư sản trong phương thức sản xuất tư bản
chủ nghĩa và trong chế độ tư bản chủ nghĩa.
b. Giai cấp cơng nhân trên phương diện chính trị - xã hội
Trong chế độ tư bản chủ nghĩa, sự thống trị của giai cấp tư sản, đặc biệt của bộ
phận tư sản đại công nghiệp là điều kiện ban đầu cho sự phát triển giai cấp cơng
nhân. “Nói chung, sự phát triển của giai cấp tư sản công nghiệp. Chỉ có dưới sự
thống trị của giai cấp này thì sự tồn tại của giai cấp vơ sản cơng nghiệp mới có
được quy mơ tồn quốc, khiến nó có thể nâng cuộc cách mạng của nó lên thành
cuộc cách mạng tồn quốc …” Nghiên cứu giai cấp cơng nhân (giai cấp vô sản) từ
phương diện kinh tế - xã hội và chính trị - xã hội trong chủ nghĩa tư bản, Mác và
Ăngghen đã không những đưa lại quan niệm khoa học về giai cấp cơng nhân mà
cịn làm sáng tỏ những đặc điểm quan trọng của nó với tư cách là một giai cấp cách
mạng có sứ mệnh lịch sử thế giới. Có thể khái quát những đặc điểm chủ yếu của
giai cấp công nhân bao gồm:
- Đặc điểm nổi bật của giai cấp công nhân là lao động bằng phương thức công
nghiệp với đặc trưng công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất lao động cao,
q trình lao động mang tính chất xã hội hóa.
- Giai cấp cơng nhân là sản phẩm của bản thân nền đại cơng nghiệp, là chủ thể
của q trình sản xuất vật chất hiện đại. Do đó, giai cấp công nhân là đại biểu cho
lực lượng sản xuất tiên tiến, cho phương thức sản xuất tiên tiến, quyết định sự tồn
tại và phát triển của xã hội hiện đại.
- Nền sản xuất đại công nghiệp và phương thức sản xuất tiên tiến đã rèn luyện
cho giai cấp công nhân những phẩm chất đặc biệt về tính tổ chức, kỷ luật lao động,

6

tinh thần hợp tác và tâm lý lao động công nghiệp. Đó là một giai cấp cách mạng và
có tinh thần cách mạng triệt để.
Những đặc điểm ấy chính là những phẩm chất cần thiết để giai cấp công nhân có
vai trị lãnh đạo cách mạng. Từ phân tích trên có thể hiểu về giai cấp cơng nhân
theo khái niệm sau:
Giai cấp cơng nhân là một tập đồn xã hội ổn định, hình thành và phát triển
cùng quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho
lực lượng sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ
chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội; Ở nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công
nhân là những người khơng có hoặc về cơ bản khơng có tư liệu sản xuất phải làm
thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; Ở các nước
xã hội chủ nghãi, giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động làm chủ những tư
liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích chung của tồn xã
hội trong đó có lợi ích chính đáng của mình.
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân
Chính là những nhiệm vụ mà giai cấp công nhân cần phải thực hiện với tư cách là
giai cấp tiên phong, là lực lượng đi đầu trong công cuộc cách mạng xác lập hình thái
kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
a. Nội dung kinh tế
Là nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất xã hội hóa cao, giai cấp công nhân cũng
là đại biểu cho quan hệ sản xuất, đại biểu cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất
thuộc về xu thế phát triển của lịch sử xã hội. Vai trị chủ thể của giai cấp cơng nhân,
trước hết là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất để sản xuất ra của cải vật chất
ngày càng nhiều đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội. Bằng
cách đó, giai cấp cơng nhân tạo tiền đề vật chất – kỹ thuật cho sự ra đời của xã hội


7

mới. Mặt khác, tính chất xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất đòi hỏi một quan hệ
sản xuất mới, phù hợp với chế độ công hữu các tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội
là nền tảng, tiêu biểu cho lợi ích của tồn xã hội.
Chỉ có giai cấp công nhân là giai cấp duy nhất không có lợi ích riêng với nghĩa là tư
hữu. Nó phấn đấu cho lợi ích chung của tồn xã hội. Nó chỉ tìm thấy lợi ích chân
chính của mình khi thực hiện được lợi ích chung của cả xã hội. Ở các nước xã hội
chủ nghĩa, giai cấp công nhân thông qua q trình cơng nghiệp hóa và thực hiện
“một kiểu tổ chức xã hội mới về lao động” tăng năng suất lao động xã hội và thực
hiện các nguyên tắc sở hữu, quản lý và phân phối phù hợp với nhu cầu phát triển sản
xuất, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Trên thực tế, hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa lại ra đời từ phương thức phát triển
rút ngắn, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Do đó, để thực hiện sứ mệnh lịch sử của
mình về nội dung kinh tế, giai cấp cơng nhân phải đóng vai trị nịng cốt trong q
trình giải phóng lực lượng sản xuất (vốn bị kìm hãm, lạc hậu, chậm phát triển trong
quá khứ) thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển để tạo cơ sở cho quan hệ sản xuất
mới, xã hội chủ nghĩa ra đời. Công nghiệp hóa là một tất yếu có tính quy luật để xây
dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của
mình, giai cấp công nhân phải là lực lượng đi đầu thực hiện cơng nghiệp hóa, cũng
như hiện nay, trong bối cảnh đối mới và hội nhập quốc tế, yêu cầu mới đặt ra địi hỏi
phải gắn liền cơng nghiệp hóa với hiện đại hóa, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa gắn với
phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, mơi trường.
b. Nội dung chính trị - xã hội
Giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng
sản, tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị của giai cấp tư sản, xóa
bỏ chế độ bốc lột, áp bức của chủ nghĩa tư bản, giành quyền lực về tay giai cấp công
nhân và nhân dân lao động. Thiết lập nhà nước kiểu mới, mang bản chất giai cấp


8

công nhân., xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện quyền lựccủa nhân
dân, quyền dân chủ và làm chủ xã hội của tuyệt đại đa số nhân dân lao động.
Giai cấp công nhân và nhân dân lao động sử dụng nhà nước của mình, do mình làm
chủ như một cơng cụ có hiệu lực để cải tạo xã hội cũ và tổ chức xây dựng xã hội
mới, phát triển kinh tế và văn hóa, xây dựng nền chính trị dân chủ - pháp quyền,
quản lý kinh tế - xã hội và là chức đời sống xã hội phục vụ quyền và lợi ích của
nhân dân lao động, thực hiện dân chủ, cơng bằng, bình đẳng và tiến bộ xã hội, theo
lý tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
c. Nội dung văn hóa - tư tưởng
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp cơng nhân trong tiến trình cách mạng
cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng cần phải
tập trung xây dựng hệ giá trị mới: lao động; cơng bằng; dân chủ; bình đẳng và tự do.
Hệ giá trị mới này là sự phủ định các giá trị tư sản mang bản chất tư sản và phục vụ
cho giai cấp tư sản; những tàn dư các giá trị đã lỗi thời, lạc hậu của các xã hội quá
khứ. Hệ giá trị mới thể hiện bản chất ưu việt của chế độ mới xã hội chủ nghĩa sẽ
từng bước phát triển và hoàn thiện. Giai cấp cơng nhân thực hiện cuộc cách mạng về
văn hóa, tư tưởng bao gồm cải tạo cái cũ lỗi thời, lạc hậu, xây dựng cái mới, tiến bộ
trong lĩnh vực ý thức tư tưởng, trong tâm lý, lối sống và trong đời sống tinh thần xã
hội. Xây dựng và củng cố ý thức hệ tiên tiến của giai cấp công nhân, đó là chủ nghĩa
Mác - Lênin, đấu tranh để khắc phục ý thức hệ tư sản và các tàn dư cịn sót lại của
các hệ tư tưởng cũ. Phát triển văn hóa, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa,
đạo đức và lối sống mới xã hội chủ nghĩa là một trong những nội dung căn bản mà
cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng đặt ra đối với sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân hiện đại.


9

Chương II. Luận cứ thực tiễn

1. Những biến đổi của giai cấp công nhân ngày này so với thời kỳ của Mac.
Từ sau sự đổ vỡ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu, kẻ thù
của chủ nghĩa xã hội cố tìm mọi cách để phủ nhận học thuyết về sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân. Chúng cho rằng chủ nghĩa xã hội đang “hội tụ” vào chủ
nghĩa tư bản; rằng: chủ nghĩa tư bản đã thay đổi căn bản khác xa với thời C.Mác cịn
sống; giai cấp cơng nhân đã có mức sống cao hơn, có tư liệu sản xuất, có cổ phần
nên khơng bị bóc lột nữa. Do sự tác động của khoa học công nghệ, giai cấp cppng
nhân ngày càng nhỏ bé vì số người sản xuất vật chất ngày càng một ít. Vì thế, họ
cho rằng: giai cấp cơng nhân đang “hòa tan” vào chủ nghĩa tư bản và khơng cịn là
giai cấp trung tâm của xã hội; rằng: vai trị của cơng nhân đã thuộc về tầng lớp trí
thức; trí hức hiện nay là chỉ thể của xã hội, là lực lượng cơ bản thúc đẩy lịch sử tiến
lên. Từ đó họ vội vàng đi đến kết luận: sứ mệnh lịch sử xã hội chủ nghĩa của giai
cấp công nhân mà C.Mác và Ph.Ăng-ghen nêu ra trong Tuyên ngơn là khơng cịn gì
trị nữa?
Để làm rõ điều này, ta vẫn dựa vào 2 tiêu chí:
Thứ nhất, về phương thức lao động, phương thức sản xuất: Giai cấp công nhân là
lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các cơng cụ sản xuất có tính chất cơng
nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao.
Thứ hai, về vị trí trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa: Đó là những người lao
động khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư bản và bị nhà tư
bản bóc lột về giá trị thặng dư.
Lấy hai tiêu chí trên để phân biệt và xác định rằng giai cấp công nhân ngày nay
không hề bị biến mất mà trái lại ngày càng không ngừng phát triển về số lượng. Cụ
thể theo tổ chức lao động quốc tế 1990, tồn thế giới có 80 triệu công nhân, đến


10

1990 có hơn 600 triệu, đến 1998 tăng đến 800 triệu. Đối với giai cấp công nhân hiện
nay mặc dù cơ cấu ngành nghề ở các nước tư bản dịch vụ chiếm 50-70% sản xuất

được tự động hóa với một trình độ rất cao, nhưng trong lao động kể cả trực tiếp hay
gián tiếp người lao động đều phải sử dụng công cụ lao động của công nghiệp hiện
đại và họ đều là người khơng có tư liệu sản xuất. Do đó xét về địa vị xã hội họ vẫn
là người làm thuê. Nếu như trước kia người công nhân chỉ bán sức lao động cơ bắp
là chủ yếu, thì ngày nay họ cịn bán ln cả sức lao động trí óc và đơi khi bán chất
xám lại là chủ yếu.
Ngày nay, những thành tựu của cách mạng tin học – tin học hóa đã mở rộng ra
phạm vi tồn cầu và dẫn đến sự ra đời của “internet hóa”. Điều quan trọng là, những
thành tựu của cách mạng tin học ngày càng xâm nhập sâu vào mọi hoạt động đời
sống xã hội, nhất là trong sản xuất, kinh doanh, làm hình thành dần kinh tế tri thức.
Ở nước ta, sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nền kinh tế căn bản
vẫ là một nền kinh tế nông nghiệp, nhiều phần lạc hậu, cơ sở vật chất – kỹ thuật của
chủ nghĩa xã hội có được xây dựng bước đầu nhưng chưa được bao nhiêu. Trong sự
nghiệp đổi mới, sau khi thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, nước ta bước vào
giai đoạn đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, gắn với phát triển kinh tế tri
thức. Năm 2017, lao động nơng nghiệp đóng góp 15,34% GDP cả nước; đến năm
2030 có thể giảm xuống 10%, có nghĩa là khi đó dịch vụ và cơng nghiệp có thể lên
tới 80-90%. Từ đó, dần dần hình thành một cơ cấu đội ngũ lao động và cơng nhân
mới ở nước ta.
Vậy có lao động Việt Nam có những đặc điểm gì để có thể đáp ứng các điều kiện
khoa học công nghệ?
2. Đặc điểm, nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
a. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam


11

Là sản phẩm trực tiếp của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp, lớp
công nhân đầu tiên xuất hiện gắn liền với cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất
(1897) và thực sự trở thành giai cấp công nhân Việt Nam từ thời kỳ khai thác thuộc

địa của thực dân Pháp lần thứ hái (1924-1929). Cùng với q trình phát triển của
cách mạng, giai cấp cơng nhân Việt Nam sớm trở thành bộ phận của đội ngũ giai
cấp công nhân quốc tế, giai cấp công nhân Việt Nam cịn có đặc điểm riêng:
+ Sinh ra và lớn lên từ một nước vốn là thuộc địa, nửa phong kiến, có truyền thống
u nước, ý thức tự tơn dân tộc, dù còn non trẻ, nhỏ bé, song giai cấp công nhân đã
sớm trở thành giai cấp duy nhất được lịch sử, dân tộc thừa nhận và giao phó sứ
mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam từ sau phong trào cứu nước theo lập trường
Cần Vương, lập trường tư sản và tiểu tư sản thất bại.
+ Ra đời trước giai cấp tư sản, vừa mới lớn lên đã tiếp thu chủ nghĩa Mac – Lênin,
hệ tư tưởng của giai cấp cơng nhân quốc tế, nhanh chóng trở thành lực lượng chính
trị tự giác và thơng nhất, được Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục, đã sớm giác ngộ
mục tiêu lý tưởng, chân lý của thời đại: Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội, giai cấp công nhân Việt Nam ln có tinh thần và bản chất cách mạng triệt để.
+ Trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân Pháp, trong cuộc đấu tranh chống tư bản
thực dân đế quốc và phong kiến để giành độc lập chủ quyền, xóa bỏ ách bóc lột và
thống trị thực dân, giai cấp cơng nhân đã tự thể hiện mình là lực lượng chính trị tiên
phong để lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải quyết mâu thuẫn cơ bản
giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc thực dân và phong kiến thống trị, mở đường cho
sự phát triển của dân tộc trong thời đại cách mạng vô sản.
+ Giai cấp cơng nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong xã
hội. Lợi ích của giai cấp công nhân và lợi ích dân tộc gắn chặt với nhau, tạo thành
động lực thúc đẩy đoàn kết giai cấp gắn liền với đoàn kết dân tộc trong mọi thời kỳ


12

đấu tranh cách mạng, từ cách mạng giải phóng dân tộc đến cách mạng xã hội chủ
nghĩa, trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và trong sự nghiệp đổi mới hiện nay.
Đại bộ phận công nhân Việt Nam xuất thân từ nông dân và các tầng lớp lao động
khác, cùng chung lợi ích, cùng chung nguyện vọng và khát vọng đấu tranh cho độc

lập tự do, để giải phóng dân tộc và phát triển dân tộc Việt Nam, hướng đích tới chủ
nghĩa xã hội nên giai cấp công nhân Việt Nam có mối liên hệ tự nhiên, chặt chẽ với
giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động trong xã hội. Đặc điểm này tạo ra thuận
lợi để giai cấp công nhân xây dựng khối liên minh giai cấp với giai cấp nơng dân,
với đội ngũ trí thức làm nịng cốt trong khối đại đồn kết tồn dân tộc. Đó cũng là
cơ sở xã hội rộng lớn để thức hiện các nhiệm vụ cách mạng,thực hiện sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân Việt Nam, tnrớc đây cũng như hiện nay.
+Từ khi trở thành giai cấp cầm quyền, giai cấp công nhân Việt Nam luôn phát huy
bản chất cách mạng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, luôn là lực lượng đi đầu và
lãnh đạo sự nghiệp đổi mới, sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa xây
dựng và phát triển nền kinh tế cơng nghiệp và nền kinh tế tri thức hiện đại.
+ Quá trình “trí thức hóa” giai cấp cơng nhân diễn ra mạnh mẽ, từng bước hình
thành giai cấp cơng nhân trí thức Việt Nam.
b. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
Trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã xác định vai trò giai cấp công nhân và sứ
mệnh lịch sử to lớn của giai cấp công nhân ở nước ta. “ Trong thời kỳ đổi mới,
giai cấp cơng nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp lãnh đạo
cách mạng đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến, giai cấp tiên phong
trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội


13

cơng bằng, dân chủ, văn minh, lực lượng nịng cốt trong liên minh giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng”
Thực hiện sứ mệnh lịch sử to lớn đó, giai cấp cơng nhân Việt Nam phát huy vai
trị của một giai cấp tiên phong, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc
dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng để giải quyết các nhiệm vụ cụ

thể thuộc nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.
- Về kinh tế:
Giai cấp công nhân Việt Nam với số lượng đơng đảo cơng nhân có cơ cấu ngành
nghề đa dạng, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ công nghiệp ở mọi
thành phần kinh tế, với chất lượng ngày một nâng cao về kỹ thuật và công nghệ
sẽ là nguồn nhân lực lao động chủ yếu tham gia phát triển nền kinh tế thị trường
hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa, lấy khoa học – công nghệ làm động lực
quan trọng, quyết định tăng năng suất lao động, chất lượng và hiệu quả. Đảm
bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và cơng bằng xã hội, thực
hiện hài hịa lợi ích cá nhân – tập thể và xã hội.
- Về chính trị - xã hội:
+ Giai cấp cơng nhân phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi đầu trong
sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là vấn đề nổi
bật nhất đối với việc thực hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam
hiện nay. Thực hiện thắng lợi mục tiêu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho
nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có nền cơng
nghiệp hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa trong một, hai thập kỷ tới, với tầm
nhìn tới giữa thế kỷ XXI (2050) đó là trách nhiệm của tồn Đảng, tồn dân mà
giai cấp cơng nhân là nịng cốt. Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam phải
gắn liền với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên và môi trường. Tham
gia vào sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện dại hóa đất nước, giai cấp cơng nhân
có điều kiện khách quan thuận lợi để phát triển cả số lượng vả chất lượng, làm


14

cho những phẩm chất của giai cấp công nhân hiện đại được hình thành và phát
triển đầy đủ trong mơi trường xã hội hiện đại, với phương thức lao động cơng
nghiệp hiện đại. Đó cịn là điều kiện làm cho giai cấp công nhân Việt Nam khắc
phục những nhược điểm, hạn chế vốn có do hồn cảnh lịch sử và nguồn gốc xã

hội sinh ra (tâm lý tiểu nông, lối sống nơng dân, thói quen, tập qn lạc hậu từ
truyền thống xã hội nông nghiệp cổ truyền thâm nhập vào công nhân).
Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên lĩnh vực kinh tế gắn liền
với việc phát huy vai trị của giai cấp cơng nhân, của công nghiệp, thực hiện
khối liên minh công - nông - trí thức để tạo ra những động lực phát triển nông
nghiệp - nông thôn và nông dân ở nước ta theo hướng phát triển bền vững, hiện
đại hóa, chủ động hội nhập quốc tế, nhất là hội nhập kinh tế quốc tế, bảo vệ tài
nguyên và môi trường sinh thái. Như vậy, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa là một quá trình tạo ra sự phát triển và trưởng thành khơng chỉ đối với giai
cấp cơng nhân mà cịn đối với giai cấp nông dân, tạo ra nội dung mới, hình thức
mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả khối liên minh cơng - nơng - trí thức ở
nước ta.
+ Cùng với nhiệm vụ giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng thì nhiệm
vụ “Giữ vững bản chất giai cấp cơng nhân của Đảng, vai trị tiên phong, gương
mẫu của cán bộ đảng viên” và “tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn
chặn, đẩy lùi sự suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” là những nội dung chính yếu, nổi bật, thể
hiện sứ mệnh lịch sử giai cấp cơng nhân về phương diện chính trị - xã hội. Thực
hiện trọng trách đó, đội ngũ cán bộ đảng viên trong giai cấp công nhân phải nêu
cao trách nhiệm tiên phong, đi đầu, góp phần củng cố và phát triển cơ sở chính
trị - xã hội quan trọng của Đảng đồng thời giai cấp công nhân (thông qua hệ
thống tổ chức cơng đồn) chủ động, tích cực tham gia xây dựng, chỉnh đốn
Đảng, làm cho Đảng thực sự trong sạch vững mạnh, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ


15

xã hội chủ nghĩa để bảo vệ nhân dân - đó là trọng trách lịch sử thuộc về sứ
mệnh của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
- Về văn hóa tư tưởng:

Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
có nội dung cốt lõi là xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, giáo dục đạo
đức cách mạng, rèn luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn minh, hiện đại,
xây dựng hệ giá trị văn hóa và con người Việt Nam, hồn thiện nhân cách - Đó
là nội dung trực tiếp về văn hóa tư tưởng thể hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân, trước hết là trọng trách lãnh đạo của Đảng. Giai cấp công nhân còn
tham gia vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng lý luận để bảo vệ sự trong
sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là nền tảng tư
tưởng của Đảng, chống lại những quan điểm sai trái, những sự xuyên tạc của
các thế lực thù địch, kiên định lý tưởng, mục tiêu và con đường cách mạng độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Muốn thực hiện được sứ mệnh lịch sử này, giai
cấp công nhân Việt Nam phải thường xuyên giáo dục cho các thế hệ công nhân
và lao động trẻ ở nước ta về ý thức giai cấp, bản lĩnh chính trị, chủ nghĩa yêu
nước và chủ nghĩa quốc tế, củng cố mối liên hệ mật thiết giữa giai cấp cơng
nhân với dân tộc, đồn kết giai cấp gắn liềcn với đồn kết dân tộc và đồn kết
quốc tế. Đó là sự kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong thời đại
Hồ Chí Minh.
3. Giai cấp công nhân và phong trào công nhân hiện đại ngày nay.
a. Giai cấp cơng nhân hiện nay
Thứ nhất, q trình cơng nghiệp hóa cùng với cải cách, đổi mới đang tạo ra
nhiều đặc điểm mới cho giai cấp công nhân. Cơng nghiệp hóa theo kiểu mới với
các đặc trưng: Rút ngắn, gắn với hiện đại hóa (sử dụng thành tựu khoa học và
công nghệ mới, đáp ứng những yêu cầu mới về phát triển bền vững về xã hội và
môi trường, sinh thái...); nguồn nhân lực cho cơng nghiệp hóa được chuẩn bị


16

sớm và kỹ hơn; các u cầu ngồi cơng nghiệp như tính nhân văn, bảo vệ mơi
trường, sinh thái, tài nguyên cao hơn; và hội nhập thị trường quốc tế cấp thiết

hơn...
Thứ hai, kinh tế thị trường làm cho cơ cấu Giai cấp cơng nhân ngày càng đa
dạng hơn. Trình độ mới của sản xuất và dịch vụ cùng với cách tổ chức xã hội
hiện đại làm cho cơ cấu của giai cấp công nhân hiện đại đa dạng tới mức nội
hàm của nó liên tục phải điều chỉnh theo hướng mở rộng: theo lĩnh vực (công
nhân làm việc trong lĩnh vực công nghiệp - nông nghiệp - dịch vụ); theo trình
độ cơng nghệ (cơng nhân áo xanh - cơng nhân của công nghiệp truyền thống;
công nhân áo trắng - cơng nhân có trình độ đại học, cao đẳng, chủ yếu làm công
việc điều hành, quản lý sản xuất; công nhân áo vàng - công nhân của các ngành
công nghệ mới, cơng nhân áo tím - cơng nhân dịch vụ - lao động đơn giản như
gác cầu thang, vệ sinh đô thị...). Sự mở rộng nội hàm ấy đã khiến cho nhiều khi
so sánh công nhân hiện nay với công nhân ở thế kỷ XIX chỉ còn đặc điểm là
“lao động làm thuê” và “bị bóc lột sức lao động” được C. Mác sử dụng, là có
thể thấy rõ. Cịn các tiêu chí - phẩm chất khác của cơng nhân, như gắn liền với
máy móc cơng nghiệp, lao động mang tính xã hội hóa, có tính tổ chức, kỷ luật
và triệt để cách mạng, có tinh thần quốc tế và bản sắc dân tộc... đều có sự thay
đổi, mở rộng và trong nhiều trường hợp cụ thể, là tương đối khó nhận diện.
Thứ ba, một bộ phận lớn cơng nhân hiện nay xuất thân từ đô thị. Giai cấp công
nhân thời C. Mác là giai cấp lao động làm thuê, bị bóc lột và xuất thân chủ yếu
từ nơng dân và nông thôn. Nhưng từ những năm 80 của thế kỷ XX trở lại đây,
xu thế đơ thị hóa và đông đảo cư dân đô thị đã bổ sung một lượng lớn vào
nguồn nhân lực của giai cấp công nhân. Đơ thị hóa làm xuất hiện ngày một
đơng đảo hơn đội ngũ lao động làm thuê, vốn có mặt từ thời “Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản”, gồm “bác sĩ, luật gia, tu sĩ, thi sĩ, bác học đều bị giai cấp tư
sản biến thành những người làm thuê...”. Song, hiện nay họ đơng đúc hơn, đa
dạng hơn với hàng nghìn ngành, nghề khác nhau. Xét về cơ cấu nghề nghiệp,


17

các nhà nghiên cứu đều thấy sự tăng lên của những nhóm lao động dịch vụ mới.
Họ là những người kết hợp cả lao động chân tay với lao động trí óc. “Cách
mạng cơng nghiệp tập trung tư sản và vơ sản vào các thành thị lớn, ở đó sự phát
triển cơng nghiệp là có lợi hơn cả, và sự tập trung đông đảo quần chúng
vào một chỗ như vậy làm cho vô sản nhận thức được sức mạnh của mình”.Thực
tiễn chính trị hiện nay cũng đang xác nhận rằng, GCCN ở các đô thị sẽ là lực
lượng quyết định diện mạo của chính trị thế kỷ XXI.
b.Phong trào giai cấp công nhân hiện đại ngày nay.
*Thực trạng
Trước những tác động to lớn của tồn cầu hóa, cách mạng khoa học – cơng
nghệ, kinh tế trí thức, sự điều chỉnh của chủ nghĩa tư bản toàn cầu, trào lưu xã
hội dân chủ và cuộc khủng hoảng của mơ hình chủ nghĩa xã hội hiện thực,
phong trào công nhân quốc tế kể từ 1991 trở lại đây đang có dấu hiệu phục hồi,
tồn tại và phát triển trong điều kiện mới, phong phú về nội dung và hình thức
thể hiện. Tuy vẫn có những đặc điểm chung, nhưng về cơ bản, đang có sự khác
biệt lớn giữa phịng trào ở các nước tư bản, các nước đang phát triển và các
nước xã hội chủ nghĩ còn lại sau khủng hoảng.
*Một số đặc điểm chung
Thứ nhất: Về cơ bản, phong trào hiện nay đều dựa trên nền tảng tư tưởng chung
là chủ nghũa Mác – Lênin. Đó tuyệt nhiên “khơng phải là một trạng thái cần
phải sáng tạo ra”, mà là “một phong trào hiện thực”; “những điều kiện của
phong trào ấy là kết quả của những tiền đề đang tồn tại”.
Thứ hai: Phong trào đang đứng trước những cơ hội và thách thức mới của thời
đại, đó là từ sự biến đổi về lượng dẫn đến biến đổi về chất của lực lượng sản
xuất và quan hệ sản xuất, kết cấu kinh tế - xã hội, thay đổi phương thức sống,
phương thức tư duy… trong bối cảnh tồn cầu hóa và cách mangj khoa học


18

cơng nghệ, sự phát triển của kinh tế trí thức, sự điều chỉnh và thích nghi của chủ
nghĩa tư bản, sự khủng hoảng của mơ hình chủ nghĩa xã hội hiện thực và sự
thỏa hiệp của một bộ phận đi theo “con đường thứ ba”.
Về cơ hội, thời đại đang tạo ra những tiền đề mới và đưa nhân loại dịch chuyển
gần hơn về phía chủ nghĩa xã hội. Về thách thức, thời đại cũng tạo ra sự biến
đổi sâu sắc trong đội ngũ công nhân và những người lao động, dẫn đến sự phân
tán lực lượng, lợi ích và có sự chênh lệch ngày càng lớn về trình độ, điều kiện
sống ngay bên trong giai cấp công nhân. Những cơ hội và thách thức đó địi hỏi
phịng trào cơng nhân hiện đại ngày nay phảo có sự phối hợp trên quy mơ tồn
cầu để tổng kết thực tiễn và phát triển lý luận tương ứng.
Thứ ba: Phong trào đã có những bước phát triển mới về lý luận và linh hoạt,
sáng tạo trong hoạt động thực tiễn. Trước hết đó là q trình nhận thức ngày
càng đầy đủ, đúng đắn và làm sáng tỏ hơn các vấn đề của thời đại, về quy luật
phát triển của xã hội loài người, cũng như quy luật vẫn động và phát triển của
bản thân phong trào. Đồng thời, có sự tìm tịi và hiện thực hóa con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội ở các nước xã hội chủ nghĩa còn lại.
Thứ tư: Phong trào đang tự đổi mới để phục hồi và phát triển. Trước hết là sự
đổi mới trong tổ chức và hoạt động theo hướng linh hoạt, phù hợp với bối cảnh
mới. Tiếp theo, quan hệ các đảng cộng sản và công nhân trên thế giới từng bước
được khôi phục và củng cố; không ngừng quan tâm mở rộng hợp tác, tăng
cường phối hợp hành động và tập hợp lực lượng trên tinh thần chủ nghĩa quốc tế
của giai cấp công nhân. Các quan hệ được thiết lập trên nhiều cấp độ (song
phương, đa phương,…) và nhiều hình thức (hợp tác, trao đổi, hội nghị,…).
Trong đó, nguyên tắc quan trọng nhất trong quan hệ giữa các Đảng Cộng sản và
cơng nhân hiện nay là độc lập, tự chủ, bình đẳng, khơng can thiệp vào nội bộ
nhau, đồn kết hợp tác vì lợi ích chung.
4. Phong trào cơng nhân áo vàng ở Pháp


19

* Nguyên nhân:
Giảm thuế
Để kích thích nền kinh tế nước Pháp, trong năm đầu tiên tại nhiệm, Tổng thống
Macron đã quyết định cắt giảm thuế cho những người giàu nhất. Tuy nhiên
trọng tâm trong chính sách thuế mới của ơng Macron, cũng là một trong những
lý do khiến người biểu tình giận dữ nhất, là việc chính phủ Pháp khơng cịn
đánh thuế vào những tài sản có giá trị cao của những người giàu có nhất. Thay
vào đó, ơng Macron chỉ đánh thuế với bất động sản. Chính sách này đã làm
giảm 3,2 tỷ euro, tương đương 3,6 tỷ USD, nguồn thu từ thuế của nhà nước năm
nay.
Hiệu quả kích thích nền kinh tế tới đâu hiện vẫn chưa rõ, nhưng với chính sách
thuế mới, ơng Macron đã bị chỉ trích là tổng thống ủng hộ người giàu. Đây cũng
là một trong những lý do lớn nhất khiến người biểu tình Áo vàng phản đối chính
quyền Macron.
An sinh xã hội
Pháp bảo vệ người dân bằng một trong những mạng lưới an sinh xã hội hào
phóng nhất thế giới với chi phí dành cho phúc lợi xã hội chiếm hơn 1/3 tổng sản
phẩm quốc nội. Đây là con số cao nhất trong số các quốc gia châu Âu. Mặc dù
thuế thường được đánh nhiều nhất vào những người có thu nhập cao, song Pháp
cũng đánh thuế giá trị gia tăng 20% đối với hầu hết hàng hóa và dịch vụ. Cùng
với thuế nhiên liệu, các chính sách đánh thuế này có xu hướng gây khó khăn
cho người dân nghèo, trong khi giới nhà giàu gần như không mấy quan tâm.
Tỷ lệ thất nghiệp
Tỷ lệ thất nghiệp tại Pháp dao động từ 9-11% kể từ năm 2009 khi khủng hoảng
nợ càn quét châu Âu. Hiện tỷ lệ thất nghiệp tại Pháp đã giảm xuống còn 9,1%,


20

so với mức 10,1% khi Tổng thống Macron đắc cử. Tuy vậy, con số này vẫn cao
gấp đôi so với Đức.
Thu nhập bình quân
Tại Pháp, khoảng cách giữa người giàu và nghèo nhất tại Pháp rất lớn và ngày
càng nới rộng thêm. 20% những người giàu nhất có thể kiếm tiền nhiều gấp 5
lần so với 20% những người nghèo nhất. 1% những người giàu nhất tại Pháp
chiếm hơn 20% tài sản của nền kinh tế. Mức thu nhập trung bình hàng tháng tại
Pháp khoảng 1,700 euro, tương đương 1.930 USD. Điều này đồng nghĩa với
việc khoảng một nửa số người lao động Pháp được trả lương thấp hơn mức này.
Tăng trưởng kinh tế
Pháp là nền kinh tế lớn thứ 3 châu Âu sau Anh, Đức và nền kinh tế lớn thứ 6 thế
giới trước khi điều chỉnh lạm phát. Khách du lịch tới tới Paris có thể cho rằng
sự hào nhống của thủ đơ đồng nghĩa với việc các vùng cịn lại ở Pháp cũng
giàu có như vậy.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế tại Pháp bị đình trệ gần 10 năm nay trong bối cảnh
xảy ra cuộc khủng hoảng nợ kéo dài tại châu Âu. Con số này mới chỉ bắt đầu
cải thiện gần đây. Tuy vậy chất lượng cải thiện không đồng đều. Phần lớn những
công việc dài hạn đều bị “xóa sổ”, đặc biệt tại các khu công nghiệp trước đây và
các vùng nông nghiệp. Trong khi đó, nhiều cơng việc mới được tạo ra chỉ là hợp
đồng tạm thời và không ổn định.
*Hậu quả:
Ngày 17/11/2018, đợt biểu tình rầm rộ với 282.000 người tham gia vào chiến
dịch phong tỏa các tuyến đường trên khắp nước Pháp. Các cuộc biểu tình diễn
ra theo lời kêu gọi trên mạng xã hội của phong trào "Áo vàng" - phong trào trên
lấy tên theo những chiếc áo gilet phản quang màu vàng mà tất cả các tài xế tại
Pháp phải mặc khi lái xe.


21

Ngày 1/12/2018, khoảng 75.000 người đã xuống đường trên toàn nước Pháp.
Thủ đô Paris đã hứng chịu nhiều thiệt hại trong đợt biểu tình này, khi những kẻ
biểu tình quá khích chống lại lực lượng cảnh sát, đập phá cửa hàng và cơng sở,
cướp bóc hàng hóa, đốt hàng chục xe ô tô và thùng nhựa ven đường, phá hoại
Khải Hồn Mơn - biểu tượng vinh quang của nước Pháp.
Sự hỗn loạn còn diễn ra trên đại lộ Champs-Elysées, một số thành phố như
Lille, Rennes, Bordeaux và Marseilles… Đến ngày 3/12/2018, hàng chục người
biểu tình "Áo vàng" tại Pháp đã chặn đường vào một kho nhiên liệu chính cùng
nhiều tuyến đường cao tốc. Biểu tình cũng lan tới khoảng 100 trường học trên
toàn quốc với giới học sinh phản đối quy định mới của chính phủ về nhập học
đại học. Riêng cuộc biểu tình tại thành phố Nice thu hút khoảng 1.000 học sinh
tham gia. Đây được coi như cuộc bạo loạn tồi tệ nhất trong vòng 50 năm trở lại
đây tại Pháp. Lực lượng an ninh, bao gồm cả xe bọc thép được huy động, đã
phải sử dụng vòi rồng và hơi cay trấn áp biểu tình. Hàng trăm người bị thương,
nhiều người cũng đã bị bắt giữ vì có âm mưu hoặc thực hiện hành vi bạo lực.
Phong trào biểu tình kéo dài khiến chính phủ Pháp phải có những nhượng bộ rõ
rệt hơn như việc hỗn tăng thuế nhiên liệu trong vòng 6 tháng.
Phong trào “áo vàng” còn cho thấy sức ảnh hưởng lan rộng đến các quốc gia
khác. Lấy cảm hứng từ nước Pháp, một số cuộc biểu tình cũng diễn ra ở các
nước châu Âu, như Bỉ, Hà Lan, và thậm chí ở châu Mỹ, như Canada để phản
đối một chính sách nào đó của chính phủ.
*Bài học
- Đối với giai cấp cơng nhân:
Thứ nhất: Giai cấp công nhân muốn thắng lợi mục tiêu lý tưởng thì cần phải có
người lãnh đạo, người đại diện, tổ chức hoặc đảng phái chính trị đứng sau…


22

Thứ hai: Không ngừng tự đổi mới để phát triển cả về số lượng và chất lượng,

thực sự là lực lượng đi đầu và là lực lượng lãnh đạo sự cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa gắn với phát triển kinh tế trí thức. Muốn vậy, giai cấp cơng nhân phải
rèn luyện bản lĩnh chính trị, thực sự nâng cao trình độ mọi mặt để thích ứng với
cơ chế thị trường, mở cửa, hội nhập, đặc biệt là phải thực sự trở thành “cơng
nhân trí thức” của nền kinh tế trí thức.
- Đối với Đảng và Nhà nước
+ Đảng, nhà nước phải đề ra được đường lối đúng đắn, chỉ đạo kiên quyết, kịp
thời, khôn khéo, không ngừng nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng.
+ Sự năng động và hiệu quả trong công tác quản lý của Nhà nước, đặc biệt là
cơng tác điều hành của Chính phủ, khả năng chống quan liêu, tham nhũng.
+ Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tạo điều kiện và môi
trường kinh tế - xã hội xây dựng và phát triển giai cấp công nhân.
+ Giữ vững ổn định chính trị tích cực từ tồn bộ thể chế cho đến sự đồng thuận
xã hội, ổn định để phát triển, phát triển để bảo đảm ổn định là vấn đề mang tính
quy luật.
+ Tăng cường và có những biện pháp nặng tay để ngăn chặn các hành động bạo
lực, phá hoại. Quản lý các thông tin trên mạng xã hội: Facebook, youtube,…
chặt chẽ, nghiêm túc.
+ Khẩn trương thể chế hóa, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý trong thực
tiễn; tích cực xây dựng khung khổ pháp luật khoa học, tiến bộ để truyền thông
xã hội hoạt động, phát triển lành mạnh, đúng hướng.
+ Phát huy vai trò chủ động, tiên phong, dẫn dắt, định hướng của báo chí trong
thơng tin tích cực. Báo chí cách mạng cần khẳng định hơn nữa vai trị, vị thế của
mình trong thời đại kỹ thuật số. Dịng thơng tin tích cực của báo chí vẫn phải là