Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng bố quốc tế

..

. . . ị.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA SỬ
------------------------------------------------------------------------------------------------ ;■

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
••••

NIÊN KHĨA 2012-2016

BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU CHỦ NGHĨA
KHỦNG BỐ QUỐC TẾ
Chuyên ngành
: SƯ PHẠM LỊCH SỬ
Giảng viên hướng dẫn : ThS BÙI ĐỨC ANH
Sinh viên thực hiện : THÁI HỒNG PHÚC
MSSV
: 1220820025
Lớp
: D12LS01

Bình Dương, 05/2016


Lời nói đầu
Thế giới trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ XXI đang trong giai đoạn cực kì phát triển,
với sự thông minh của con người, các sản phẩm phục vụ cho đời sống vật chất và tinh thần
của con người ngày càng nhiều. Nhưng bên cạnh những mặt tích cực đó, thế giới ngày nay

cũng đối diện với nhiều vấn đề phức tạp, nan giải như biến đổi khí hậu, phân hóa giàu nghèo,
vấn đề an ninh lương thực,... mà đặc biệt đó là chủ nghĩa khủng bố.
Chủ nghĩa khủng bố hiện nay đang gieo rắc nỗi ám ảnh kinh hoàng cho nhân loại với
hàng loạt những vụ tấn cơng khủng bố đẫm máu. Điển hình đó là vụ khủng bố ngày 11/9 ở
Mỹ làm thế giới bừng tỉnh trước nguy cơ khủng bố toàn cầu. Sau vụ khủng bố ngày 11/9, thế
giới lại phải tiếp tục hứng chịu nhiều cuộc khủng bố ác liệt hơn nữa ở Nga, Anh, Tây Ban
Nha, Pháp,Australia... Các cuộc tấn công khủng bố ngày càng đáng sợ bởi nguy mô và sự
manh động của khủng bố. Chính vì vậy, mà ngày nay khủng bố chính là mối đe dọa hàng đầu
đối với an ninh cho toàn nhân loại.
Đứng trước những hành động khủng bố tàn ác và ghê rợn đó, các cường quốc trên thế
giới đã phát động một cuộc tấn công vào các tổ chức và các nhóm khủng bố, khởi đầu là Mỹ
và các đồng minh NATO và hiện nay là rất nhiều quốc gia cùng tham gia trong ba liên minh
quốc tế chống khủng bố.
Thế nhưng các hoạt động tấn công tiêu diệt khủng bố hiện nay vẫn chưa mang lại hiệu
quả thật sự bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Chính vì vậy, các quốc gia trên thế giới nên
cùng ngồi lại với nhau, cùng nhau phối hợp tiêu diệt khủng bố, bằng không khủng bố sẽ tiếp
tục là nỗi ám ảnh cho con người trong thế kỷ này.


Mục Lục
Phần mở đầu ........................................................................................................ 4
Phần nội dung....................................................................................................... 12
Chương 1: Tổng quan về khủng bố và chủ nghĩa khủng bố...........................................12
1.1 Khái niệm về khủng bố và chủ nghĩa khủng bố .................................................................12
1.2 Nguồn gốc của chủ nghĩa khủng bố....................................................................................15
1.3 Đặc điểm của chủ nghĩa khủng bố......................................................................................20
1.4 Khái quát về khủng bố từ khi ra đời đến cuối thế kỷ XX ..................................................22
1.5 Hướng phát triển của chủ nghĩa khủng bố hiện nay ...........................................................23
Chương 2: Chủ nghĩa khủng bố quốc tếtrên thế giới từ đầu thế kỷ XXI cho đến năm
2015.........................................................................................................................................30

2.1 Các tổ chức khủng bố tiêu biểu trên thế giới ......................................................................30
2.1.1 Al-Qaeda ....................................................................................................30
2.1.2 Taliban .......................................................................................................32
2.1.3 Hamas ........................................................................................................33
2.1.4 Nhà nước Hồi giáo (IS) .............................................................................35
2.1.5 Boko Haram ...............................................................................................39
2.2 Những hoạt động khủng bố gây bất ổn cho an ninh thế giới..............................................41
2.2.1 Một số vụ tấn công khủng bố đẫm máu trong hai thập kỷ đầu của thế kỷ
XXI ..............................................................................................................41
2.2.2 Các vụ khủng bố bắt cóc người dân trên thế giới trong hai thập kỷ đầu của
thế kỷ XXI ....................................................................................................45
2.2.3 Các hoạt động buôn bán bất hợp pháp của khủng bố ...............................49
2.3 Hậu quả của các hoạt động khủng bố .................................................................................52
Chương 3: Những hoạt động chống khủng bố .................................................................55
3.1 Trên thế giới........................................................................................................................55
3.1.1 Biện pháp và hành động chống khủng bố ...................................................55
3.1.2 Kết quả và thách thức .................................................................................60
3.2 Việt Nam với vấn đề phòng chống khủng bố .....................................................................65
3.2.1 Tình hình Việt Nam ........................................................................................65
3.2.2 Các biện pháp và hành động chống khủng bố ............................................68
3.2.3 Kết quả và thách thức .................................................................................75

Phần kết luận ........................................................................................................ 77
Tài liệu tham khảo ................................................................................................ 80


Phụ lục ảnh............................................................................................................ 87

______3k _ _

_ _ ? _ _ Ị. ____

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Hằng ngày, mỗi khi xem các chương trình thời sự, thì như một sự đồng ứng vậy, hầu hết
các chương trình có bản tin thế giới nào cũng đề cập đến khủng bố, vậy khủng bố là gì? Nó có
tác động như thế nào đến thế giới?
Thế giới cho đến 2 thập niên đầu của thế kỷ XXI đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ
trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, khoa học - công nghệ, y tế, giáo dục... Thế nhưng, bên cạnh sự
phát triển mạnh mẽ ấy, thế giới cũng chứng kiến nhiều vấn đề toàn cầu mang tính thách thức về
an ninh và sự phát triển của nhân loại như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, mơi trường, an ninh
lương thực, an ninh mạng... và đặc biệt đó là sự bùng phát mạnh mẽ của chủ nghĩa khủng bố.
Với sự xuất hiện mạnh mẽ và bùng phát dữ dội trên tồn thế giới, tồn cầu hóa đã mang lại
những điều kiện chưa từng có cho sự phát triển của nhân loại, hàng loạt những đầu tư kinh tế


giữa các quốc gia và khu vực với nhau diễn ra trên phạm vi toàn cầu, những mối quan hệ đó đã
thúc đẩy các quốc gia xích lại với nhau hợp tác cùng phát triển, bên cạnh đó, sự phát triển mạnh
mẽ của cơng nghệ thơng tin đã góp phần tạo liên kết cho thơng tin trên tồn cầu truyền bá khắp
mọi nơi khi mà internet đến, con người ngày càng tiếp xúc giao lưu với nhiều nền văn hóa trên
thế giới, song song với đó, những điều kiện cho nghiên cứu về y tế, giáo dục cũng ngày càng
thuận lợi hơn, những phát minh khoa học đã góp phần làm cho chất lượng cuộc sống ngày càng
được nâng cao rõ rệt... Thế nhưng, bên cạnh đó, sự phát triển q nhanh chóng đó đã tạo nên
những vấn đề tồn cầu mang lại những thách thức to lớn đến sự phát triển của nhân loại, đó là
các thách thức an ninh phi truyền thống (an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, khủng bố.), mà
trong đó, vấn đề nổi cộm và đe dọa đến nhân loại chính là chủ nghĩa khủng bố.
Nếu như trước đây, khủng bố chỉ diễn ra ở một vài nơi, với số lượng và mức độ khơng
lớn thì hiện nay nó thực sự đã trở thành một “nỗi ám ảnh kinh hoàng” đối với cả nhân loại bởi
những tội ác mà nó gây ra (thảm sát, đánh bom, mua bán con người, phá hủy di sản.), nơi nào

có sự xuất hiện của khủng bố thì nơi đó gắn liền với bất ổn, đau thương, mất mat... Kể từ sau
cái ngày kinh hoàng 11/9/2001, khi 2 chiếc máy bay thương mại đã bị chỉnh hướng đâm thẳng
vào Tịa tháp đơi của Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York, trong vòng 2 tiếng, cả 2 tòa
tháp bị sụp đổ, chỉ còn lại một đống hoang tàn, cả thế giới chấn động và sau đó một cuộc chiến
chống khủng bố do Mỹ đứng đầu đã chính thức tấn công vào khủng bố, cuộc chiến chống
khủng bố đã tạo nên những hệ lụy (đó là những xung đột, mâu thuẫn ngày càng gay gắt giữa
các sắc tộc, tôn giáo, và giữa những dân tộc, tôn giáo này với dân tộc, tôn giáo khác) cho đến
tận năm 2015, thế nhưng khủng bố thì vẫn chưa bị tiêu diệt mà nó đã biến tướng và trở nên
nguy hiểm hơn trước rất nhiều.
Với những gì mà chủ nghĩa khủng bố gây ra cho khắp nhân loại và những cuộc chiến
chống khủng bố kéo dài đến nay nhưng kết quả thì khơng như mong đợi đã đặt ra cho tôi những
nghi vấn cần đi tìm lời giải, đó là: Tại sao chủ nghĩa khủng bố bị căm ghét bởi nhân loại, hàng
loạt những cuộc chiến chống bố nổ ra nhưng mà chúng vẫn tồn tại, bùng phát mạnh mẽ và
nhanh chóng đến vậy? Và liệu những hành động khủng bố này đe dọa như thế nào đến an ninh
nhân loại?... Đó cũng chính là lí do để em chọn đề tài “Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng bố
quốc tế” để làm đề tài nghiên cứu.


2. Đóng góp của đề tài
Thơng qua việc nghiên cứu đề tài, em muốn chongười đọc một cái nhìn chi tiết hơn về
khủng bố và chủ nghĩa khủng bố, nguồn gốc sinh ra khủng bố và chủ nghĩa khủng bố, những
hoạt động của chủ nghĩa khủng bố và hướng hoạt động của chúng, và các biện pháp, hành động
chống khủng bố hiện nay trên thế giới, hiệu quả của các biện pháp và hành động này. Bên cạnh
đó, bài viết sẽ đi vào tìm hiểu các tổ chức khủng bố nổi cộm hiện nay trên thế giới và cho người
đọc cái nhìn cụ thể hơn về các tổ chức khủng bố này, bài viết cũng nêu lên suy nghĩ của tác giả
về các tổ chức khủng bố khác so với IS để thấy được nguyên nhân vì sao IS “sinh sau đẻ muộn”
nhưng lại phát triển nhanh chóng và có sức tồn tại mạnh mẽ đến thế.
Song song với đó, việc bài viết trình bày về những hoạt động của chủ nghĩa khủng bố
qua đó rút ra một vài suy nghĩ về hướng hoạt động của chủ nghĩa khủng bố, điều này có thể
góp một phần nhỏ vào tài liệu cho các nhà hoạch định chính sách phịng chống khủng bố. Đề

tài có đề cập đến vấn đề phịng chống khủng bố ở Việt Nam với những thông tin mới thu thập
được sẽ giúp người đọc có một sự nhìn nhận đúng đắn về vấn đề phòng chống khủng bố ở Việt
Nam.
Với những nghiên cứu trong đề tài có thể cung cấp một phần tài liệu cho việc nghiên cứu
vấn đề khủng bố của học sinh, sinh viên hiện nay.
3

. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Với những gì mà chủ nghĩa khủng bố gây ra đối với an ninh nhân loại buộc thế giới phải

tiêu diệt chúng, hàng loạt các quốc gia trên thế giới đã đề ra và thực hiện các biện pháp phòng
và chống khủng bố, bên cạnh đó cũng có các bài nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố, vì chỉ có
hiểu biết về chúng mới tiêu diệt được chúng. Ở Việt Nam, cũng có nhiều nhà khoa học, học giả,
người nghiên cứu quan tâm và nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố, các nội dung của các cơng
trình nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố có thể kể đến như nguyên nhân hình thành và phát
triển chủ nghĩa khủng bố, xu hướng của chủ nghĩa khủng bố quốc tế, các điều ước quốc tế về
chống khủng bố... Tác giả xin điểm qua một số tác phẩm nghiên cứu về chủ nghĩa khủng bố.
Trong tác phẩm“Khủng bố và chống khủng bố với vấn đề an ninh quốc tế” do TS
Nguyễn Văn Dân chủ biên, tác giả đã tập hợp các bài nghiên cứu của các học giả nước ngồi và
bài nghiên cứu của mình để đưa đến cho người đọc một cái nhìn rõ nét về khủng bố và chống


khủng bố, về hệ tư tưởng của chủ nghĩa khủng bố, về chiến lược và cuộc chiến chống khủng
bố, về luật quốc tế với cuộc chiến chống khủng bố, song song với đó, tác phẩm cũng nêu lên
được các hoạt động khủng bố của các tổ chức khủng bố lớn trên thế giới. Đó là tổ chức khủng
bố Al-Quaeda, Taliban và hoạt động chống khủng bố của Mỹ. Tác phẩm cũng đã nêu lên được
vấn đề có tính tất yếu trong quan hệ quốc tế của các quốc gia trên thế giới đó là sự hợp tác của
các quốc gia trước đây vốn có những bất đồng và mâu thuẫn trước đó trong việc giải quyết
xung đột nội bộ nay lại có thể ủng hộ và phối hợp với nhau chống lại kẻ thù chung - chủ nghĩa
khủng bố.

Trong tập 3 “Cuộc chiến không giới hạn” của bộ tác phẩm “Khủng bố & chống khủng
bố” do Trung tâm văn hóa ngôn ngữ Đông Tây tổng hợp các bài viết của các nhà nghiên cứu về
vấn đề khủng bố và chống khủng bố trên thế giới, tác phẩm đã trình bày tồn cảnh về những
điểm nóng và những sự kiện nổi bậc đầu thế kỷ XXI, những nhận định về những sự kiện đã
diễn ra ở các khu vực đe dọa gây ra thảm họa cho lồi người, đó là các tổ chức và sự kiện liên
quan đến chủ nghĩa khủng bố và cuộc chiến tranh Afghanistan...
Trong tác phẩm “Các điều ước đa phương về ngăn ngừa và trừng trị khủng bố quốc tế” do
Bộ Ngoại giao Việt Nam biên soạn, tác phẩm đã tập hợp các điều ước đa phương về ngăn ngừa
và trừng trị khủng bố quốc tế, trong đó có các cơng ước quốc tế về việc trừng trị các hoạt động
khủng bố đối với ngành hàng không dân dụng, công ước quốc tế về trừng trị các hành vi tài trợ
khủng bố, công ước về chống bắt con tin.
Với cuốn “Hồ sơ mật về Osama Bin Laden và mạng lưới khủng bố quốc tế” của tác giả
Roland Jacquard, tác giả đã tập hợp các sự kiện, tư liệu liên quan đến các hoạt động và các tổ
chức khủng bố quốc tế, trong đó, tác giả đã trình bày những bí mật đằng sau trùm khủng bố Bin
Laden như thân thế của Bin Laden và những mối quan hệ với những người quyền lực ở Trung
Đông, sự lưu vong của tên trùm khủng bố này, nguồn tài chính đằng sau những hoạt động
khủng bố, mối liên hệ của các nhóm khủng bố.
Tất cả những tài liệu trên đã nêu một cách tổng thể về chủ nghĩa khủng bố, về những điều
ước chống khủng bố trên thế giới, những đe dọa của chúng đối với an ninh của nhân loại,
những tác phẩm này về cơ bản đã làm rõ được chủ nghĩa khủng bố và vấn đề phòng chống
khủng bố trên thế giới. Tuy nhiên, những tác phẩm này điều được xuất bản ở những năm đầu
của thế kỷ XXI khi mà chủ nghĩa khủng bố chỉ mới bắt bầu bùng phát trên thế giới với mức độ


khủng khiếp chưa phải như hiện nay, nhưng hiện nay (năm 2015) trải qua hơn 10 năm tồn tại và
phát triển, chủ nghĩa khủng bố đã ngày một lớn mạnh hơn, mặt cho sự oanh kích của các quốc
gia trên thế giới vào hang ổ của chúng, nhưng chúng vẫn tồn tại và gieo rắc nỗi ám ảnh kinh
hoàng cho tồn nhân loại, đơn cử có thể kể đến một tổ chức khủng bố đang làm nên những trận
cuồng phong gây biết bao đau thương, mất mát cho nhiều quốc gia như IS (tổ chức ra đời mới
khoảng 10 năm), chính vì vậy việc nghiên cứu chủ nghĩa khủng bố không thể dừng lại ở một

thời kỳ, một giai đoạn nhất định mà đó là cả một quả trình theo dõi, nghiên cứu và phát hiện.
Vậy nên, em xin tiếp thu những nghiên cứu của các học giả trong và ngoài nước, cộng thêm
những nghiên cứu của bản thân về chủ nghĩa khủng bố, để trình bày một đề tài có tính thời sự
cao như “Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng bố quốc tế”.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu “Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng bố quốc tế” nên đối tượng mà đề
tài hướng đến chính là nguyên nhân tạo ra khủng bố trên thế giới, một số tổ chức khủng bố nổi
cộm trên thế giới và các hoạt động khủng bố của chúng, những vụ khủng bố đẫm máu trên thế
giới gây đe dọa đến tính mạng con người và an ninh xã hội, các biện pháp và hoạt động phòng
chống khủng bố trên thế giới, để làm đối tượng chính của bài nghiên cứu.
Về phạm vi nghiên cứu của đề tài: thời gian mà đề tài nghiên cứu chính là từ năm 2000
đến 2015, đây là mốc thời gian đánh dấu sự biến đổi và phát triển mạnh của chủ nghĩa khủng
bố trên tồn thế giới. Về khơng gian, do đề tài chọn đó là “Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng
bố quốc tế” nên không gian mà đề tài chọn là những nơi (Trung Đông, châu Âu, châu Phi,..) mà
khủng bố đã và đang gây bất ổn an ninh trên toàn thế giới.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử chính là
phương pháp luận chính của đề tài nghiên cứu. Về phương pháp nghiên cứu, đề tài sử dụng hai
phương pháp nghiên cứu chính và xuyên suốt từ đầu đến cuối là phương pháp lịch sử và
phương pháp logic, để trình bày mối liên hệ giữa các hoạt động khủng bố với các mối nguy hại
mà chúng gây nên cho an ninh thế giới, song song với đó, để làm rõ được nội dung của đề tài
nghiên cứu, tác giả còn kết hợp thêm một số phương pháp khác như tổng hợp, thống kê, phân
tích, so sánh... để cho người đọc có thể nhìn rõ được nội dung mà đề tài nghiên cứu.


6.

Nguồn tư liệu
Để nghiên cứu đề tài “Bước đầu tìm hiểu chủ nghĩa khủng bố quốc tế”, tôi đã sử dụng

một số nguồn tài liệu sau:
Đó là các cơng trình nghiên cứu của các chuyên gia, học giả nghiên cứu về khủng bố, chủ
nghĩa khủng bố, các cơng trình này được in thành sách như “Khủng bố và chống khủng bố với
vấn đề an ninh quốc tế” của TS Nguyễn Văn Dân; tập 3 “Cuộc chiến không giới hạn” của bộ
tác phẩm “Khủng bố và chống khủng bố” do Trung tâm văn hóa ngơn ngữ Đơng Tây tổng hợp
các bài viết của các nhà nghiên cứu về vấn đề khủng bố và chống khủng bố trên thế giới; “Hồ
sơ mật về Osama Bin Laden và mạng lưới khủng bố quốc tế” của tác giả Roland Jacquard... và
cịn nhiều cơng trình nghiên cứu khác.
Ngồi nguồn tài liệu là các cơng trình nghiên cứu được in thành sách, đề tài này còn sử
dụng các tài liệu là các cơng trình nghiên cứu nhỏ như các tiểu luận, bài nghiên cứu được đăng
trên các trang web như nghiencuuquocte.org, nguyentandung.org, trandaiquang.org, .
Thêm một nguồn tài liệu không thể thiếu là các nguồn tin tức thông tin đại chúng được
đăng trên các báo giấy, các trang báo mạng, các bản tin thời sự thế giới.
7. Bố cục đề tài
Nội dung của khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về khủng bố và chủ nghĩa khủng bố
Trình bày tổng quan về khái niệm khủng bố của một số quốc gia, các tổ chức khủng bố
trên thế giới, tiếp đến là tìm hiểu về nguồn gốc của chủ nghĩa khủng bố, đây là điều vô cùng
quan trọng vì muốn tiêu diệt được khủng bố thì phải biết được nó sinh ra từ đâu. Tiếp theo là
trình bày các đặc điểm của chủ nghĩa khủng bố, khủng bố trong lịch sử và hướng phát triển của
chủ nghĩa khủng bố hiện nay trên thế giới. Dựa vào việc trình bày tổng quan các nội dung trên
có thể làm rõ được khủng bố khác với những hình thức tội phạm khác, mức độ và sự tàn phá
của nó là không thể lường, và chúng ngày càng tinh vi và khó đốn.
Chương 2: Chủ nghĩa khủng bố quốc tế trên thế giới từ đầu thế kỷ XXI cho đến năm 2015
Trình bày sự lớn mạnh theo thời gian của chủ nghĩa khủng bố gắn liền với sự ra đời và
không ngừng lớn mạnh của các tổ chức khủng bố đáng sợ trên thế giới cùng với những hoạt
động tuyển quân, chiêu mộ thành viên từ nơi khác tham gia vào các hoạt động khủng bố của
chúng trên thế giới và những hậu quả của các hoạt động khủng bố này. Từ việc làm rõ được sự

lớn mạnh của chủ nghĩa khủng bố gắn liền với những hoạt động khủng bố mà chúng gây ra
cùng với những hậu quả của các hoạt động khủng bố, cho thấy sự tồn tại của khủng bố chính là
“quả bom khổng lồ” đe dọa đến sự tồn vong của nhân loại.
Chương 3: Những hoạt động chống khủng bố
Đối với thế giới:Trình bày quan điểm của các quốc gia trên thế giới về vấn đề phòng
chống khủng bố, những biện pháp chống khủng bố hiện nay trên thế giới, và những hoạt động
chống khủng bố hiện nay trên thế giới, từ đó đưa ra kết quả của những hành động chống khủng
bố hiện nay trên thế giới. Với việc trình bày những nội dung trên, bày viết xin đưa ra một số
thách thức trong việc phòng chống khủng bố hiện nay.
Ở Việt Nam:Trình bày tình hình Việt Nam trong thời gian qua, quan điểm của Việt Nam
về khủng bố và phòng chống khủng bố, kết quả của cơng tác phịng chống khủng bố ở Việt
Nam và một số thách thức trong việc phịng chống khủng bố, để qua đó thấy được Việt Nam
cần và phải tiếp tục đề ra các biện pháp và hành động phòng chống khủng bố mới cho phù hợp
với tình hình, trước khi những hành động khủng bố diễn ra ở Việt Nam.

PHẦN NỘI DUNG
•

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ KHỦNG BỐ VÀ CHỦ NGHĨA KHỦNG BỐ


1.1 Khái niệm về khủng bố và chủ nghĩa khủng bố
Hiện nay có khá nhiều quan điểm khác nhau của các nhà nghiên cứu về khủng bố và chủ
nghĩa khủng bố, tôi xin được đưa ra một số quan điểm sau:
Về khủng bố:
Theo định nghĩa về khủng bố do Liên Hiệp Quốc đưa ra vào năm 1992 thì: “Khủng bố là
các phương pháp gây ra bất an bằng các hành động bạo lực được lập đi lập lại thực hiện bởi các
chủ thể nhà nước, tổ chức hay cá nhân bí mật (hoặc nữa bí mật) vì lý do chính trị hay tội ác,
bằng cách đó thì đối tượng trực tiếp của hành vi bạo lực không phải là đối tượng chính (trừ

trường hợp ám sát)”1.
Theo bách khoa tồn thư Việt Nam: Khủng bố là hoạt động phá hoại, đe dọa bằng lời nói,
hình ảnh hoặc video giết người do cá nhân hoặc tổ chức thực hiện làm thiệt mạng người gây
hoang mang khiếp sợ cho tâm lý hoặc tổn thất cho xã hội và cộng đồng, nhằm mục đích chính
trị hoặc tơn giáo2.
Trong “Quy định của Pháp luật Việt Nam về phịng chống khủng bố” có ghi rằng: “Khủng
bố là các hành vi xâm phạm tính mạng của người khác hoặc phá hủy tài sản của cơ quan, tổ
chức, cá nhân nhằm gây ra tình trạng hoảng sợ trong công chúng; xâm phạm tự do thân thể, sức
khỏe hoặc chiếm giữ, làm hư hại tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm gây ra tình trạng
hoảng sợ trong cơng chúng; đe dọa xâm phạm tính mạng, tự do thân thể, sức khỏe của người
khác hoặc phá hủy, chiếm giữ, làm hư hại tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc có những
hành vi uy hiếp tinh thần khác nhằm gây ra tình trạng hoảng sợ trong công chúng (Điều 230a,
BLHS năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009)”.
Tuy chưa có sự thống nhất về khái niệm khủng bố nhưng qua các khái niệm trên ta có thể
thấy một số đặc điểm chung nổi bật của các hành động khủng bố: đó là những hành động sử
dụng bạo lực, hoặc đe dọa sử dụng bạo lực, có tính tốn trước, nhằm đạt được những mục tiêu
cụ thể, thơng thường là mục tiêu chính trị. Trong những hành động này, yếu tố “kích thích nỗi
sợ hãi lây lan” được cho là then chốt, và sự tàn nhẫn, coi thường các giá trị nhân bản, hướng
vào những nơi đông người là những điểm nổi bật.
Về chủ nghĩa khủng bố:
Thuật ngữ “Chủ nghĩa khủng bố”(Terrorism) được sử dụng đầu tiên vào năm 1798 bởi
1 Tiểu luận Khủng bố quốc tế, trang 2, />2 Khủng bố, ngày xem 26/12/2015, />

nhà triết học người Đức Immanuel Kant. Cùng năm, thuật ngữ này xuất hiện trong một phụ
lục của Đại từ điển Viện Hàn lâm Pháp3. Do những biến đổi theo thời gian của chủ nghĩa
khủng bố mà cho đến nay những nhà nghiên cứu vẫn chưa thống nhất được quan niệm về
chủ nghĩa khủng bố, nhưng tựu chung lại thì có những điểm chung như đó là các hoạt động
của cá nhân hay tổ chức gây đe dọa đến tính mạng con người, phá hoại tài sản công hoặc tư
và uy hiếp an ninh xã hội, nhằm đạt được mục đích nhất định.
Theo Đại bách khoa tồn thư Trung Quốc thì “Chủ nghĩa khủng bố quốc tế là hành vi

của cá nhân hoặc tổ chức sử dụng bạo lực có ý thức gây hoảng sợ, dùng các thủ đoạn giết
hại hoặc uy hiếp tính mạng cá nhân hoặc nhóm người, phá hoại tài sản cơng hoặc tư để đạt
mục đích chính trị nào đó hoặc các mục đích khác trong phạm vi quốc tế. Đó là hành vi cá
nhân hoặc tập thể có mục đích chính trị và xã hội nào đó, sử dụng bạo lực hoặc phi bạo lực
tấn công và đe dọa các cơ quan hoặc cá nhân, hoặc để tạo ra bầu khơng khí hoảng sợ, giết
hại bừa bãi những người dân vô tội, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng”4.
Hiện nay có thể phân chủ nghĩa khủng bố thành năm loại:
Thứ nhất là khủng bố nhà nước (State Terrorism). Đây là hành động khủng bố do nhà
nước thực thi, sử dụng các công cụ mà một nhà nước có sẵn như các cơ quan cưỡng chế,
thực thi pháp luật dựa trên những phương tiện đã được hợp thức hóa. Ví dụ như vụ Israel
giết hại những thủ lĩnh của phong trào Hamas thuộc Palestine năm 2004.
Thứ hai là khủng bố có sự tài trợ của nhà nước (State-Sponsored Terrorism). Đây là
hành động khủng bố của một nhóm khủng bố trong nước hoặc quốc tế, có sự tài trợ của
chính quyền quốc gia. Theo Mỹ, Afghanistan, Libya và Iraq là ba quốc gia chính tài trợ cho
chủ nghĩa khủng bố quốc tế vì những mục đích riêng. Với phương thức này, quốc gia tài trợ
khủng bố có thể sử dụng các nhân viên mật vụ hoặc người đại diện của mình nhằm tạo nên
sự bất ổn về kinh tế và chính trị tại một quốc gia khác. Các quốc gia cịn có thể tài trợ khủng
bố bằng cách hỗ trợ phương tiện, tiền bạc, vũ khí và các thiết bị quân sự, huấn luyện và cung
cấp thông tin tình báo về đường di chuyển cho những kẻ khủng bố.
Thứ ba là khủng bố của những người theo chủ nghĩa dân tộc (Nationalist Terrorism), hoặc
chủ nghĩa khủng bố mang màu sắc ly khai sắc tộc. Theo đó, các hoạt động khủng bố thường
3Chủ nghĩa khủng bố, ngay xem 28/12/2015, />4Huỳnh Tấn Lập, Khóa luận tốt nghiệp: Hoạt động phịng chống khủng bố của các quốc gia Đông Nam Á từ sau chiến
tranh lạnh đến nay, trang 8; ThS. Bùi Đức Anh (Hướng dẫn).


được dùng trong những hoạt động của các phong trào chống thực dân của những người theo
chủ nghĩa dân tộc, hoặc bởi các nhóm đấu tranh địi ly khai khỏi một quốc gia nào đó (điển
hình như phong trào xứ Basque ở Tây Ban Nha, phong trào của người Sikh ở Ấn Độ, hay các
phong trào chống Israel của người Palestine).
Thứ tư là khủng bố ý thức hệ (Ideological Terrorism/ Social Terrorism), trong đó những kẻ

khủng bố sử dụng hoạt động khủng bố để thay đổi một chính sách đối nội hoặc để lật đổ một
chính phủ nào đó. Loại khủng bố này cũng có thể mang màu sắc tơn giáo.
Thứ năm là khủng bố của những tổ chức tội phạm xun quốc gia (Criminal Terrorism).
Các tập đồn bn bán ma túy có thể dùng hoạt động khủng bố để bảo vệ lợi ích riêng bằng
cách tấn cơng chính phủ và các cá nhân có ý định gây khó khăn cho hoạt động và tầm ảnh
hưởng của họ.Ví dụ, những tổ chức mafia của Ý đã sử dụng khủng bố để ngăn chặn các nỗ lực
trấn áp hoạt động tội phạm của chính phủ nước này.
Những cách phân loại này chỉ mang tính tương đối, vì trong nhiều trường hợp, các loại
hình khủng bố này có thể đan lồng vào nhau, khó có thể phân biệt rạch rịi. Chẳng hạn, các hoạt
động khủng bố ở Chesnia vừa mang màu sắc tôn giáo, vừa mang màu sắc của chủ nghĩa ly
khai5.
Như vậy, từ những khái niệm trên ta có thể thấy: khủng bố là các hành động đe dọa đến
tính mạng con người, làm hủy hoại tài sản công hoặc tư, gây ra những sợ hãi và bất ổn cho
xã hội nhằm mục đích chính trị hoặc tơn giáo. Chủ nghĩa khủng bố là hành vi của cá nhân
hay tổ chức tội phạm, mang tư tưởng cực đoan, lấy tư tưởng tơn giáo làm bình phong cho
những hành động tội ác, sử dụng bạo lực hay đe dọa sử dụng vũ lực gây nguy hại đến tính
mạng con người, gây nên những bất an trong xã hội, phá hoại của cải trong xã hội, nhằm đạt
được mục đích nào đó.
1.2 Nguồn gốc của của nghĩa khủng bố
Khủng bố hiện nay đang hoành hành khắp thế giới với hàng loạt cuộc tấn công vào
những ai chống lại chúng gây nên nỗi khiếp sợ “mang tên khủng bố”, chính vì vậy mà các
quốc gia trên thế giới, đi đầu là Mỹ đã tiến hành các cuộc tấn công vào các phần tử và các tổ
chức khủng bố bằng bộ binh cũng như cả khơng qn. Thế nhưng khơng vì thế mà khủng bố
bị tiêu diệt, trái lại chúng như những được “phù phép bởi bàn tay vơ hình” và trở thành
5Chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 28/12/2015, />

những tổ chức khủng bố khác tiếp tục gây nên nỗi sợ hãi cho nhân loại như IS hiện nay. Vậy
điều gì đã tạo nên khủng bố? Nguồn gốc của chúng từ đâu ra? là những vấn đề cần lời giải
nếu muốn tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa khủng bố.
Tìm hiểu về nguồn gốc khủng bố, người viết xin được đưa ra một số nguyên nhân ra đời

của khủng bố như sau:
Thứ nhất, đó là chủ nghĩa cường quyền và tư tưởng, cách hành xử áp đặt vượt trên luật
pháp và cơng lý của các "ơng lớn" tồn cầu trong các hoạt động cạnh tranh lợi ích địa
chính trị - địa kinh tế - địa chiến lược ở những địa bàn giàu tài nguyên 6. Các quốc gia lớn
mạnh về cả kinh tế, chính trị, quân sự trên thế giới ln tìm cách để giữ vững và gia tăng sức
mạnh, vị thế của mình trên trường quốc tế, để làm được như vậy họ đã dùng nhiều phương
pháp, và trong q trình thực hiện những phương pháp đó, chủ nghĩa bá quyền đã len lỏi vào
và trở thành ngọn cờ đầu cho những biện pháp của những quốc gia này. Những vùng đất
giàu tài nguyên trên thế giới như Châu Phi và Trung Đơng dĩ nhiên sẽ khơng thể thốt khỏi
tầm mắt của các cường quốc trong việc giữ vững và gia tăng sức mạnh kinh tế - chính trị của
họ, các quốc gia ở đây đa phần là những quốc gia nghèo nàn và lạc hậu thuộc hàng kém phát
triển trên thế giới, chính vì vậy nếu như họ chịu “hợp tác” với những ơng lớn thì khơng phải
chịu cảnh “chiến tranh xâm lược hợp pháp” của họ, còn nếu ngược lại khơng chịu hợp tác
với họ thì các cường quốc có thể tùy tiện can thiệp với một cái cớ nào đó do họ tạo ra để bảo
vệ lợi ích của mình ở nước ngồi, bất chấp chủ quyền, an ninh quốc gia và cuộc sống người
dân quốc gia đó bị đe dọa. Cùng với đó, các cường quốc muốn giữ được vai trị và ảnh ưởng
của mình ở những khu vực này thì họ sẽ áp dụng mọi cách để đồng minh của minh có được
quyền lãnh đạo ở đây, điều này đã làm cho chủ nghĩa bá quyền xuất hiện và tồn tại ngày một
mạnh mẽ và cũng chính tư tưởng bá quyền mà các cường quốc áp đặt lên những quốc gia ở
các khu vực này đã gây nên chia rẽ giữa chính thể quốc gia và chủ quyền dân tộc, gây nên
bất bình và nung nấu trả thù, thổi bùng ngọn lửa của tư tưởng dân tộc cực đoan, vùng lên
phản kháng. Trong hoàn cảnh đó, các tổ chức khủng bố đã ra đời và dưới những bất ổn,
xung đột và mâu thuẫn gay gắt đó, làn sóng tư tưởng cực đoan đã tạo điều kiện cho khủng
bố ngày càng phát triển mạnh, và như một quy luật chung, nơi nào trên thế giới xuất hiện
chủ nghĩa cường quyền và cách hành xử phi luật pháp của các cường quốc vì lợi ích của
6 Chủ nghĩa khủng bố - quái thai của lịch sử nhân loại, ngày xem 2/2/2016, />

mình thì những mầm mống cho sự ra đời của khủng bố sẽ được hình thành và khủng bố sẽ
khơng thể bị tiêu diệt.
Thứ hai, một trong những nguyên nhân có nguồn gốc từ lịch sử mà ngày nay nó vẫn tiếp

tục tái diễn đó là tình trạng mâu thuẫn xung đột sắc tộc, tôn giáo dai dẳng giữa các tộc
người và các nhóm tơn giáo từ q khứ đến thực tại, chính những mâu thuẫn này đã làm
nảy sinh nên chủ nghĩa dân tộc cực đoan và chủ nghĩa tôn giáo cực đoan làm xuất hiện
khủng bố7. Kể từ những thế kỉ trước, mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo do chủ nghĩa thực dân, đế
quốc để lại sau khi tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược và dùng mưu đồ này để gây chia
rẽ, đấu đá nhau trong lòng dân tộc và đất nước bị họ xâm lược, nhưng những đế quốc thực
dân này cũng không thể cai trị ở những nơi họ xâm lược về lâu về dài do nhiều nguyên nhân,
nhưng khi họ rút về nước thì những chính sách chia rẽ dân tộc trước đây họ thực thi ở những
nơi đây đã tạo nên những bất ổn cho đời sống chính trị, tơn giáo của người dân ở những
quốc gia từng bị họ xâm lược. Những mâu thuẫn bất ổn đó về lâu về dài khơng được chính
phủ của các quốc gia này (điển hình là ở Trung Đông và Châu Phi) xử lý ổn thỏa nên đã tạo
nên làn sóng bài trừ, thù địch lẫn nhau giữa các tộc người và tôn giáo ở những khu vực này,
và cũng chính từ những mâu thuẫn khơng được giải quyết này các nhóm tộc người hay tơn
giáo bắt đầu có những hành động chống đối phản kháng lại chính quyền và gây nên những
hành động bạo lực, tạo tiền đề vô cùng thuận lợi cho mầm mống tư tưởng cực đoan trỗi dậy
và các phần tử khủng bố cũng theo đà đó mà ra đời và sinh sơi mãnh liệt hơn. Cũng chính
những mâu thuẫn sắc tộc và tôn giáo là cái rễ để khủng bố bám vào và kêu gọi những chân
rết được chúng chiêu mộ, có cùng những tư tưởng cực đoan như chúng tiến hành các cuộc
tấn công vào những thế lực chống lại chúng, hàng loạt các phần tử thánh chiến không ngại tử
vì đạo sẵn sàng gây nên những vụ khủng bố đẫm máu trên thế giới, đe dọa đến tính mạng
con người và của cải trong xã hội.
Thứ ba, đó là tình trạng dân trí thấp, kinh tế kém phát triển làm cuộc sống người dân
khổ cực, họ dễ có những suy nghĩ cực đoan và bị các thế lực, tổ chức cực đoan ảnh hưởng
và sai khiến dẫn đến hình ra đời của các tổ chức và phần tử khủng bố 8. Trong thời đại mà
tồn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ trên khắp thế giới hiện nay đã chứng kiến sự phát triển không
7Chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 2/2/2016, />8 Chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 2/2/2016, />

ngừng của các quốc gia trên khắp thế giới, đó là những quốc gia có tiềm lực kinh tế và khoa
học, hay những quốc gia có sự vận dụng tốt các nguồn lực từ những nước giàu, thế nhưng
không phải quốc gia nào cũng chấp nhận tồn cầu hóa và tham gia vào tồn cầu hóa, hay có

được những cơ hội phát triển từ tồn cầu hóa, đó là chính là một số quốc gia ở Châu Phi,
Trung Đơng... Chính vì khơng thể tận dụng cơ hội mà tồn cầu hóa mang lại các quốc gia ở
những nơi này ngày càng lạc hậu với thế hiện đại do đó mà tình trạng nghèo đói, trì trệ, cùng
với đó là trình độ dân trí thấp diễn ra thường xuyên, người dân ở những khu vực này rất dễ
xa vào những sai lầm bởi những nhận thức của họ về thế giới sẽ bị lệch lạc, cùng với đó, họ
bị những phần tử xấu lôi kéo vào các hoạt động bạo lực vì tơn giáo hay các mục đích chính
trị, chính những đều này đã tạo mầm móng cho các tư tưởng cực đoan len lỏi vào và ảnh
hưởng đến những người dân thường biến họ thành những phần tử khủng bố máu lạnh, tình
trạng kinh tế kém phát triển ở những vùng đất này càng làm cho những bất đồng mâu thuẫn
dễ dàng bùng nổ, bên cạnh đó, do kinh tế chậm phát triển, nhân dân khơng có việc làm ổn
định hay khơng có việc làm dẫn đến cuộc sống của họ ngày càng khổ cực, chính trong cơn
khổ nạn đó, những tư tưởng cực đoan đã xuất hiện trong họ, đưa họ vào những cuộc thánh
chiến khơng có hồi kết và biến họ thành những phần tử khủng bố, cũng chính từ đó mà
khủng bố ngày càng trở nên mạnh mẽ và khó bị tiêu diệt nếu khơng sớm giải quyết những
vấn đề này.
Thứ tư, một nguyên nhân nữa không thể bỏ lỡ khi nhắc đến sự ra đời của khủng bố đó
chính là tồn cầu hóa9. Hiện nay, tồn cầu hóa mà đặc biệt là tồn cầu hóa kinh tế diễn ra
trên phạm vi toàn cầu đã làm gia tăng việc sử dụng các nguyên nhiên liệu trong tự nhiên,
cùng việc khai khác và sử dụng các nguồn năng lượng quá mức mà không chú trọng đến môi
trường về lâu về dài gây nên những hậu quả khôn lường, biến đổi khí hậu chính là hậu quả
nghiêm trọng nhất. Biến đổi khí hậu hiện nay diễn ra trên phạm vi toàn cầu, làm cho nhiệt
độ trái đất tăng lên cùng với đó là hạn hán, lũ lụt ngày càng diễn ra với mật độ cao và bất
thường, chính những thiên tai mà biến đổi khí hậu tạo ra đã làm cho tình trạng nghèo đói
tăng cao, tình trạng nghèo đói tăng cao cùng với đó là sự giải quyết hậu quả thiên tai khơng
hiệu quả của các chính phủ đã dẫn đến những tình trạng chống đối của nhân dân, cũng chính
từ đây mà những bất ổn chính trị dần xuất hiện và kèm theo nó là sự xuất hiện của chủ nghĩa
9Chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 2/2/2016, />

khủng bố, các tầng lớp nhân dân nghèo khổ vì cuộc sống họ đã đứng lên chống lại chính
phủ, một bộ phận biến tướng và trở thành các phần tử khủng bố, chúng ra sức lôi kéo những

người dân nghèo khổ vào cuộc chiến vì lợi ích và tư tưởng cực đoan của mình, tạo nên
những cuộc thánh chiến đẫm máu, làm mất mát về người và của cho xã hội, làm cho an ninh
thế giới bị đe dọa nghiêm trọng.Cùng với sự phát triển thương mại, đầu tư và tài chính theo
chiều hướng “xóa nhịa biên giới quốc gia” là sự bùng nổ khoa học kỹ thuật, phương thức
vận chuyển và thơng tin xun biên giới. Chính những yếu tố này vơ tình trở thành đồng
minh của chủ nghĩa khủng bố quốc tế, tạo điều kiện cho những hoạt động khủng bố diễn ra
thuận lợi hơn bao giờ hết. Một vụ đánh bom tự sát tại Iraq có thể gây chấn động thế giới chỉ
trong vòng vài phút, và như thế, tâm lý sợ hãi sẽ nhanh chóng lan rộng. Đây chính là những
gì mà những kẻ khủng bố mong muốn. Kèm theo đó, tồn cầu hóa dễ làm xóa mờ bản sắc
văn hóa dân tộc, tơn giao... và một số kẻ lợi dụng điều này để kích động tâm lý, tuyên truyền
trong dân chúng, tạo nên những hành động phản kháng chính quyền.
Như vậy, từ những nguyên nhân nêu trên ta có thể thấy sự ra đời của khủng bố xuất phát từ
nhiều nguyên nhân, đó là chủ nghĩa cường quyền và tư tưởng cách hành xử phi luật pháp và đặt
lợi ích của mình lên trên hết của các ơng lớn “tồn cầu”; cùng với đó là những mâu thuẫn đã
tồn tại từ lịch sử của các chính thể là quốc gia hay các nhóm sắc tộc, tôn giáo ở các khu vực
hiện nay trên thế giới; tình trạng dân trí thấp cùng với đó là nền kinh tế kém phát triển dẫn đến
sự lạc hậu của các quốc gia này so với thế giới, nạn thất nghiệp diễn ra liên miên ở những khu
vực này đã tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho sự ra đời và phát triển của khủng bố; các vấn đề
môi trường do biến đổi khí hậu gây ra như nghèo đói, thiên tai, dịch bệnh mà các chính quyền ở
những nơi này không thể giải quyết được rất dễ tạo nên những cuộc đấu tranh chống lại chính
quyền của người dân do những khó khăn mà họ phải chịu đựng hoặc do sự dụ dỗ lôi kéo của
các chủ thể là tổ chức hay nhà nước muốn có lợi ích ở đây gây nên mà từ đó dẫn đến bạo loạn
chính trị cũng là cơ sở cho sự ra đời của khủng bố.
1.3 Đặc điểm của chủ nghĩa khủng bố
Trong cuộc sống mọi sự vật, sự việc điều có những đặc điểm riêng của nó để phân biệt với
những cái khác nó, khủng bố cũng vậy, cũng có những đặc điểm riêng của nó. Qua việc tìm
hiểu về khủng bố, em xin được đưa ra một vài đặc điểm về khủng bố như sau:
Thứ nhất,đó là những hành vi đe dọa sử dụng hoặc không sử dụng vũ lực một cách tùy tiện

chống lại người vơ tội vì các mục tiêu chính trị bởi các chủ thể phi nhà nước. Các phần tử
khủng bố thuộc các nhóm, tổ chức khủng bố trên thế giới đang bị các quốc gia trên thế giới tấn
công, nên chúng sẵn sàng đáp trả lại bằng các cuộc tấn cơng đẫm máu nhắm vào các quốc gia
đó.Chúng vì những lợi ích của mình mà tiêu biểu đó là chính trị chúng sẵn sàng tấn cơng người
vơ tội không thương tiếc để người dân của các nước này gây sức ép cho chính phủ của họ vì lo
sợ các cuộc tấn cơng sẽ xãy ra, chúng có thể tấn cơng vào các thành phố lớn mang tính biểu
tượng của một quốc gia thù địch đang chống lại chúng bằng các hoạt động khủng bố, hay tuyên
truyền tư tưởng bạo lực cực đoan nhằm tạo nên cảnh tượng bất ổn, đấu tranh ở những quốc gia
thù địch với chúng để chúng dễ dàng vươn rộng chân rết của mình khắp nơi. Các hoạt động tấn
cơng này cịn đi kèm với những lời đe dọa, tuyên truyền mang tính thách thức an ninh đối với
các quốc gia, khu vực bị chúng tấn công, gây nên những hoang mang lo lắng và sợ hãi trong xã
hội.Ví dụ như tổ chức nhà nước Hồi giáo IS, để trả đủa lại việc các quốc gia trên thế giới tấn
công chúng, IS đã kêu gọi các chân rết của mình tại các quốc gia đó thơng qua việc chiêu dụ
các chiến binh này trên internet, biến họ thành cổ máy chiến đấu vì mục tiêu trả thù và gây
tiếng vang chính trị cho chúng. Chính mục tiêu chính trị này làm nên sự khác biệt giữa khủng
bố và các hình thức tội phạm khác, bởi, mục tiêu mà các hình thức tội phạm khác thường muốn
đạt được đó là mục tiêu kinh tế.
Thứ hai, hoạt động khủng bố thường nhắm đến mục tiêu là cộng đồng dân cư với mục đích
gieo rắc sự sợ hãi, nỗi kinh hoàng trong một bộ phận nhân dân, thường được thực hiện dưới
nhiều hình thức tấn cơng bạo lực, phá hoại. Các phần tử khủng bố thường nhắm tấn cơng vào
các cộng đồng dân cư, nơi có nhiều người sinh sống để gây nên sự sợ hãi và nỗi kinh hoàng
trong dân chúng. Việc các phần tử khủng bố sử dụng bạo lực đối với con người được thực hiện
dưới nhiều hành vi như bắt cóc, giết người, hành hung, gây thương tích. Cịn việc phá hủy, phá
hoại các mục tiêu vật chất khác được thực hiện dưới hình thức như đặt bom mìn, gây nổ, thiêu
hủy hoặc sử dụng các loại vũ khí hết sức nguy hiểm khác.Các cuộc tấn công khủng bố được
thực hiện bởi các phần tử khủng bố thuộc các tổ chức như IS, Al-Qaeda.... thường là những vụ
đánh bom liều chết, bắt cóc, giết người,... nhằm vào đối tượng là những người dân thường vô
tội đã gây ra những đau thương mất mát và sợ hại trong xã hội, và cũng là thách thức đối với an
ninh của nhân loại.

1.4 Khái quát về khủng bố từ khi ra đời đến cuối thế kỷ XX
Khủng bố đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử nhân loại.
Ngay từ thời cổ đại và đến thời trung cổ đã ghi nhận các hoạt động khủng bố với tư cách
là những hành vi cá biệt. Theo quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu, cho đến thế kỷ XVIII,
chủ nghĩa khủng bố vẫn giới hạn trong phạm vi quốc gia10.
Vào thế kỷ XI, chủ nghĩa khủng bố quốc tế đã hình thành tại Syria và Iran nhằm tiêu
diệt bất cứ ai muốn cải tạo Đạo Hồi qua bàn tay gieo rắc kinh hoàng trong suốt hai thế kỷ ở
Trung Đông của tổ chức Assassins11 . Tổ chức này thực hiện các cuộc ám sát nhắm vào
những người muốn cải tạo Đạo Hồi, gây nên những bất an cho xã hội bấy giờ. Thế nhưng,
mục tiêu tấn công của tổ chức này chỉ là những kẻ “phản giáo” chứ không tấn công người
dân vô tội và quy mô tấn công nhỏ cũng như cách thức tấn công cũng đơn giản chỉ là những
vụ ám sát.
Từ cuối thế kỷ XVIII đến kết thúc chiến tranh thế giới thứ hai, chủ nghĩa khủng bố có
sự phát triển khá mạnh, tính chính trị của nó ngày càng đậm nét.Trong thời kỳ này, tại nhiều
quốc gia đã xãy ra các vụ khủng bố ở những mức độ khác nhau dưới nhiều hình thức như nổ
bom, ám sát, cướp bóc, bắt cóc,... Ở thế kỷ XIX, chủ nghĩa khủng bố đã bắt đầu vượt ra khỏi
ranh giới của một quốc gia và trong nữa thế cuối thế kỷ XIX, nó được những người theo chủ
nghĩa vơ chính phủ ở Tây Âu, Nga, Mỹ sử dụng cho mục đích chính trị. Với họ, biện pháp
tốt nhất để tạo nên những đột biến cách mạng trong hệ thống chính trị và xã hội là ám sát các
quan chức chính quyền, nhất là người đứng đầu chính quyền trung ương. Sau thời kỳ nội
chiến ở Mỹ (1861-1865), những người miền Nam chống đối đã thành lập một tổ chức có tên
Ku Klux Klan để đe dọa những người ủng hộ tái thiết. Tại Nga, vụ khủng bố điển hình do
các phần tử theo tư tưởng vơ chính phủ tiến hành là vụ phái Dân túy ám sát Sa hoàng
Alechxanđrơ II ở Xan - Petecbua tháng 3/188112.
Kể từ sau thế chiến thứ hai đến cuối thế kỷ XX đã chứng kiến sự thay đổi hoàn toàn
trong cách thức và hành động của chủ nghĩa khủng bố. Nó đã trở thành một trong những
10 PGS.TS Trình Mưu, Kỷ yếu đề tài cấp bộ, Vấn đề chống khủng bố quốc tế hiện nay và quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam, trang 2, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Viện quan hệ quốc tế, 2003.
11Chủ nghĩa khủng bố quốc tế: nguyên nhân và hậu quả, ngày xem 30/12/2015, />c=article&p=93302

12PGS.TS Trình Mưu, Kỷ yếu đề tài cấp bộ, Vấn đề chống khủng bố quốc tế hiện nay và quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam, trang 3, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Viện quan hệ quốc tế, 2003.


phương thức hành động của hàng loạt phong trào chính trị từ cực tả đến cực hữu. Từ những
năm 40 đến 60 của thế kỷ XX, chủ nghĩa khủng bố bắt đầu hình thành với quy mơ lớn và
cho đến những năm 90 của thế kỷ XX thì khủng bố ngày càng trở nên hung bạo, gây rối và
phá hoại hịa bình, ổn định và sự phát triển của tồn thế giới.
Như vậy, kể từ khi hành thành thì khủng bố chỉ là những hành vi nhỏ như ám sát, thế
nhưng trải qua sự biến thiên của lịch sử, khủng bố ngày càng biến tướng và nguy hiểm hơn,
hiện nay, khủng bố đã trở thành mối nguy hàng đầu đối với an ninh thế giới.
1.5 Hướng phát triển của chủ nghĩa khủng bố hiện nay
Trong thế kỷ XXI, chủ nghĩa khủng bố đã ngày càng phát triển mạnh mẽ và có những
hành động khủng bố với mức độ nguy hiểm hơn trước, từ sự phát triển đó, người viết xin
trình bày một số điểm nổi bật về hướng phát triển của chủ nghĩa khủng bố như sau:
Khủng bố chỉ phát triển mạnh ở những khu vực có người Hồi giáo. Qua các hoạt động
khủng bố ta có thể thấy những khu vực có người Hồi giáo là nơi mà khủng bố hoạt động
mạnh mẽ nhất. Bởi, Hồi giáo là một Tơn Giáo dạy các Tín đồ phải phục tùng Thượng Đế
một cách hồn tồn tuyệt đối, khơng thắc mắc, khơng bàn cải, vô điều kiện (Hồi được dịch
tiếng Á Rập: Islam nghĩa là Phục Tùng. Giáo: Tôn giáo)13. Những người theo đạo Hồi phải
tuân thủ giáo lý của đạo hồi, những điều này điều được ghi trong kinh Koran, trong truyền
thống Hồi Giáo (Islamic tradition) như:
0 Kinh Koran: Nếu hình ảnh Thiên Chúa trong Cựu Ước của đạo Do Thái là một vị thần
Chiến Tranh (God of War) thì hình ảnh Thiên Chúa Allah trong kinh Koran là một vị
thần của sự kinh hồng (God of Terror) vì thiên chúa Allah cơng khai ra lệnh cho các
tín đồ Hồi Giáo phải giết hại những người ngoại đạo: "Ta sẽ gieo kinh hoàng nơi trái
tim của những kẻ ngoại đạo. Các con hãy chặt đầu chúng và hãy cắt rời tất cả các đầu
ngón tay của chúng". (I will cast terrors into the hearts of those who disbelieve.
Therefore, trike of their heads and strike off every fingertips of them - Koran 8:12).
Kinh Koran của đạo Hồi cũng như Cựu Ước của đạo Do Thái và Tân Ước của đạo Ki

Tô đều quy các kẻ thù của đạo mình thành kẻ thù của Thiên Chúa (enemies of God).
Nói chung, các tơn giáo độc thần đều có ý tưởng cho rằng Thiên Chúa có kẻ thù và
13 Triết lý Hồi giáo, ngày xem 4/4/2016, o/booksv/DichLyCaoDai/NguyenThuy/KhaoCuuVuIII/khaocuuvu-III-chuongII5.htm


Ngài cần có sự giúp đỡ của các tín đồ để chống lại những kẻ thù đó. Do đó, chiến đấu
chống kẻ thù của tơn giáo mình là chiến đấu cho Thiên Chúa hoặc chiến đấu theo con
đường của Ngài (fighting in the path of God). Điều nguy hiểm đáng chú ý là kinh
Koran xúi giục các tín đồ Hồi Giáo giết người ngoại đạo (kẻ thù của Thiên Chúa) mà
không phải chịu trách nhiệm về hành vi sát nhân này vì đó là việc Thiên Chúa làm.
Kinh Koran xác nhận: "Không phải các con đã giết chúng mà Thiên Chúa mới là đấng
đã giết chúng và không phải các con đã đập tan kẻ thù mà Thiên Chúa mới là đấng đã
dẹp tan chúng" (You did not slay them but it was God who slew them. You did not
smite when you smote the enemy but it was God who smote - Koran 8:17)14. Trong
Kinh Coran quy định 5 điều bắt buộc đối với mọi tín đồ như sau: Phải cơng khai tun
bố tín ngưỡng: “Khơng có vị thần thánh nào ngoài thánh Allah và Mohammed là nhà
tiên tri duy nhất”; Cầu nguyện 5 lần mỗi ngày. Theo truyền thống, phải hướng về
Mecca qùy lạy cầu kinh. Cử chỉ, lời nói, giờ giấc phải được thống nhất chặt chẽ; Trong
tháng ăn chay Ramandan, tín đồ (từ tuổi dậy thì trở lên) phải ăn chay từ lúc mặt trời
mọc đến lúc mặt trời lặn; Phải bố thí cho người nghèo, đặc biệt vào ngày thứ Sáu,
ngày cầu nguyện tập thể tại nhà thờ; Một lần trong đời phải đi hành hương đế Mecca
nếu có phương tiện15.Thêm vào đấy, cộng đồng Hồi giáo còn đưa ra nhiệm vụ Thánh
chiến (jihâd) với mục đích đem lại cho tồn thể nhân loại những “quyền con người”
ghi trong Kinh Co- ran16.
0 Truyền thống Hồi Giáo (Islamic Tradition). Truyền thống Hồi Giáo được tạo thành do
các sách Hadiths và các sách Sunnas. Hadiths ghi chép các lời nói và hành động của
Muhammad. Sunna là sách sưu tầm các bài giảng nổi tiếng của các giáo sĩ Hồi Giáo
qua nhiều thế kỷ. Truyền thống Hồi Giáo đã hình thành những quan niệm đặc biệt
trong đời sống của các tín đồ. Một trong những quan niệm đặc biệt mang tính chất cực
đoan nguy hiểm của đạo Hồi là Đạo Hồi chia thế giới thành hai khu vực:

- Khu vực Hồi Giáo (Dar al-Islam/Land of Islam), còn được gọi là Nền Hịa Bình
Hồi Giáo (Pax Islamica). Các nước Hồi Giáo đều trở thành anh em nên không được
14Hồi giáo và chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 4/4/2016, />15Nhà tiên tri Mohammed và Kinh Coran,ngày xem 4/4/2016, />16 Triết lý hồi giáo, ngày xem 4/4/2016, o/booksv/DichLyCaoDai/NguyenThuy/KhaoCuuVuIII/khaocuuvu-III-chuongII5.htm


đánh phá lẫn nhau. Khu vực Hồi Giáo phải được sống trong hịa bình.
- Khu vực ngoại đạo (Dar al-Harb/Land of unbelievers) được kinh Koran định
nghĩa là khu vực của những kẻ "theo sự sai lầm". Tất cả những kẻ ngoại đạo đều đáng
bị chặt đầu hoặc bị bỏ tù! (The unbelievers follow falsehood. When you meet the
unbelievers in the battlefield, strike off their heads or make them prisoners - Koran 47:
4). Nhiệm vụ của thế giới Hồi Giáo là phải truyền bá đạo Hồi đến toàn thể nhân loại
bằng mọi phương tiện kể cả chiến tranh. Mục tiêu của đạo Hồi là sự nhận biết về Thiên
Chúa Allah bao trùm trái đất như nước bao trùm đại dương (Islam's aime is that the
knowledge of God should cover the earth as the waters cover the ocean)...17
Thế nhưng, nội tại bên trong của Hồi giáo cũng phát sinh mâu thuẫn. Việc này xuất phát
từ cái chết của Nhà tiên tri Mohammed, người sáng lập ra Hồi giáo, khiến cộng đồng người
theo tơn giáo này bắt đầu chia thành hai dịng Sunni và Shiite dựa theo cách họ chọn người
lãnh đạo mới. Theo đó, phần lớn các tín đồ cho rằng vị trí caliph (người đứng đầu của Hồi
giáo) nên dành cho Abu Bakr, tín hữu và là một trong những trợ lý đáng tin cậy của Nhà tiên
tri Mohammed, ơng cịn là cha của Aisha, vợ nhà tiên tri, những tín đồ này sau đó trở thành
người Hồi giáo dịng Sunni; Trong khi đó, nhóm khác cho rằng Ali, người anh em họ và là
con rể của nhà tiên tri, từng được ông xức dầu thánh mới xứng làm caliph, những người này
sau này được gọi là Shia, hay Shiite, rút gọn từ "shiaat Ali", tức "những người theo
Ali".Người Sunni phụ thuộc rất nhiều vào thực hiện theo các bài giảng của nhà tiên tri trong
khi người Shiite tin các thủ lĩnh ayatollah của họ là hiện thân của Đấng tối cao trên mặt đất.
Điều này dẫn đến việc người Sunni cáo buộc người Shiite tôn thờ dị giáo. Người Shiite tố
chính chủ nghĩa giáo điều Sunni đã làm hình thành các giáo phái cực đoan như dòng
Wahhabi.18
Xuất phát từ triết lí như đã nêu trên của Hồi giáo, làn sóng tư tưởng cực đoan ngày càng
lan rộng khắp nơi có sự tồn tại của người Hồi giáo, họ xem các các thành phần chống đối lại

mình là cần phải bị tiêu diệt, và khơng có cách nào khác hơn là họ phải tiến hành các cuộc
“Thánh chiến” để đạt được mục tiêu của mình. Bên cạnh đó, mâu thuẫnnội tại giữa những
17Hồi giáo và chủ nghĩa khủng bố, ngày xem 4/4/2016, />18Nguồn gốc chia rẽ giữa người Hồi giáo Sunni và Shiite, ngày xem 4/4/2016, gioi/tulieu/nguon-goc-chia-re-giua-nguoi-hoi-giao-sunni-va-shiite-3337360.html


người hồi giáo dòng Shiite và Sunni cũng đã giúp các phần tử hồi giáo cực đoan lợi dụng và
gia tăng sự bất đồng giữa hai nhóm này, đẩy họ vào con đường bạo lực cực đoan, và Thánh
chiến.
Về quy mô và tổ chức: nếu như trước đây các tổ chức khủng bố chỉ tập trung tại căn cứ
của mình để chiêu mộ và đào tạo các phần tử thánh chiến rồi tấn công vào các quốc gia thù
địch với họ thì hiện nay các tổ khủng bố này ngày càng đẩy mạnh việc gia tăng quy mô tổ
chức của mình trên phạm vi tồn thế giới, chúng xuất hiện ở những nơi mà mâu thuẫn xã
hội, sắc tộc, tôn giao... diễn ra mạnh mẽ, với việc chiêu mộ các phần tử cực đoan gia nhập
vào tổ chức của chúng bằng nhiều hình thức khác nhau như chiêu mộ, dụ dỗ, thậm chí cả
bức ép. Chính vì thế mà quy mô của các tổ chức khủng bố ngày càng lớn, sự vươn vịi ra
khắp các nơi cũng nhanh chóng. Các tổ chức khủng bố này hoạt động mạnh mẽ nhờ vào
chúng được tổ chức khá tinh vi với việc chiêu mộ những phần tử trí thức cao trong việc chế
tạo vũ khí, tài chính, và tuyên truyền nên sự ảnh hưởng của chúng đối với một bộ phận
người dân thiếu hiểu biết hay bất đồng với những bất công của xã hội gia nhập vào các tổ
chức của chúng ngày càng nhiều.
Về lực lượng khủng bố: thành phần tham gia vào các hoạt động khủng bố hiện nay khá
đa dạng và phức tạp. Đó là tầng lớp nhân dân nghèo đói và thiếu kiến thức trong xã hội, do
thiếu hiểu biết cùng với sự nghèo đói dai dẳng nên những người này rất dễ bị các phần tử
khủng bố dụ dỗ và ép buộc phải gia nhập vào các tổ chức khủng bố và thực hiện các hành
động khủng bố, tuy là đã xuất hiện từ trước nhưng hiện nay thành phần nay vẫn chiếm một
số lượng không nhỏ bởi các quốc gia nghèo đói và lạc hậu như ở Trung Đơng hay Châu Phi
vẫn cịn nhiều và vẫn là mục tiêu được chọn của khủng bố trong chiêu mộ quân của chúng.
Một tầng lớp nữa mới xuất hiện gần đây gây nên những chấn động đối với thế giới đó là
tầng lớp thanh niên, học sinh, sinh viên, những người chịu bất công trong xã hội 19, đây là
tầng lớp trí thức trong xã hội thế nhưng cũng là tầng lớp dễ lay động bởi các tác động bên

ngoài. Khoảng một năm trở lại đây (2014-2015), tình hình các thanh thiếu niên phương Tây
rời khỏi châu Âu gia nhập vào các tổ chức khủng bố ngày một đông đảo, các tổ chức khủng
bố nhờ vào công nghệ thông tin đã đăng tải các video trên các trạng mạng xã hội kèm theo
19Thanh niên châu Âu gia nhập Hồi giáo cực đoan ngày càng nhiều, ngày xem 26/12/2015, />

đó là những lời chào mời hấp dẫn khi họ về với những tổ chức khủng bố này chính vì thế mà
các thanh thiếu niên phương Tây dễ dàng bị chúng dụ dỗ, điều này đã và đang gây nên
những bất an cho nhà chức trách châu Âu vì những cơng dân châu Âu theo khủng bố này có
thể quay về châu Âu thực hiện các hành động khủng bố. Một đối tượng nữa mà gần đây các
tổ chức khủng bố hướng đến là những trẻ em bị chúng bắt giữ sau những cuộc tấn công vào
các ngôi làng nhỏ, chúng đào tạo những đứa trẻ này trở thành những chiến binh sẵn sàng tử
vì đạo để quay lại tấn cơng vào gia đình vào q hương của chúng, vì những đứa trẻ này còn
nhỏ nên việc tẩy não sẽ dễ dàng hơn người lớn và chúng sẽ là lực lượng kế thừa cho các tổ
chức khủng bố sau này.
Về cách thức, phương tiện: các tổ chức khủng bố hiện nay trở nên rất nguy hiểm và
đáng sợ bởi cách thức tấn công của những phần tử khủng bố ngày càng liều lĩnh và manh
động hơn trước, các phần tử khủng bố khơng cịn hành động theo kiểu ơm bom liều chết hay
cài vật liệu nổ vào những chiếc xe và cho phát nổ ở những nơi đông người, mà thay vào đó
là chiến thuật “con sói đơn độc”20 mà hiện nay chúng đã xuất hiện và làm rúng động cả châu
Âu bằng hàng loạt các cuộc tấn công đẫm máu; phương tiện mà các phân tử khủng bố sử
dụng thường là những khẩu súng dễ sử dụng, dễ mua được ở thị trường chợ đen, đặc biệt là
AK47 và những dịng biến thể của nó (do Trung Quốc sản xuất với giá rẻ)21, hay các vật liệu
nổ như bom để tấn công vào các mục tiêu đã định sẵn mà nơi đó, khả năng phịng bị thấp, dễ
thâm nhập để tấn công.
Mục tiêu tấn công: mục tiêu tấn công của chúng thường là các thành phố lớn, đó là các
trung tâm kinh tế chính trị nổi bật trong một quốc gia, nơi đây tập trung phần lớn dân cư
sinh sống nên thuận lợi cho việc tạo tiếng vang của chúng, hoặc mục tiêu khác mà chúng
chọn đó là các cơ sở, tổ chức cá nhân hay nhà nước có những hành động chống lại chúng, ví
dụ như cuộc tấn cơng vào tịa soạn Tạp chí trào phúng Charlie Hebdo, hay những vụ tấn
công ở Pari, California...

Với những biến đổi khơn lường và theo tình thế, chủ nghĩa khủng bố trong 2 thập kỉ đầu
của thế kỷ XXI đã không ngừng lớn mạnh và đang tạo nên những thách thức to lớn trong việc
20Những 'con sói đơn độc' làm rúng động thế giới, ngày xem 2/3/2016, doclam-rung-dong-the-gioi-post491790.html
21Vũ khí chợ đen - Đầu mối của những vụ khủng bố, ngày xem 2/3/2016, Interpol/Vukhi-cho-den-dau-moi-cua-nhung-vu-khung-bo-373747/


bảo vệ quần chúng nhân dân trước các hành động khủng bố đối với các quốc gia bị chúng tấn
công và ngày nay mức độ ảnh hưởng của chủ nghĩa khủng bố ngày càng rộng lớn trên toàn cầu
và những phần tử cực đoan theo khủng bố đã và đang ẩn mình trong những vùng hẻo lánh trong
các quốc gia bất ổn sẵn sàng chống lại những nỗ lực hòa bình của thế giới, đợi khi cơn gió
khủng bố thổi đến chúng sẽ nổi dậy. Chính vì vậy, các quốc gia trên thế giới cần phải bắt tay
nhau gạt bỏ mọi bất đồng, mâu thuẫn vì lợi ích riêng của mình để tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố
và loại bỏ những mầm mống khủng bố đang manh nha hình thành và phát triển trong xã hội.

CHƯƠNG 2
CHỦ NGHĨA KHỦNG BỐ QUỐC TẾ TRÊN THẾ GIỚI TỪ ĐẦU THẾ KỶ
XXI CHO ĐẾN NĂM 2015
2.1 Các tổ chức khủng bố tiêu biểu trên thế giới
Khủng bố đang gây ra những vụ tấn công đẫm máu cho nhân loại, cái tên được thế giới
nhắc đến với nỗi lo lắng tột độ và sự căm phẫn đó chính IS, với những vụ đánh bom và tấn
công đẫm máu tại các quốc gia trên thế giới như Pháp, Mỹ... bằng những cuộc tấn cơng đó,
IS đang chứng tỏ với thế giới rằng, chúng sẽ tiêu diệt những ai dám chống lại chúng - đây
thực sự là tổ chức khủng bố đáng sợ nhất toàn cầu. Song song với IS, các tổ chức khủng bố
ra đời trước và sau IS cũng đang hoành hành khắp nơi trên thế giới, tấn công vào những ai
dám cản trở bước tiến của chúng, gây nên những thách thức an ninh nghiêm trọng mà trước