Luận văn Thạc sĩ Năng lực công chức cấp xã ở huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HỒ NGỌC THỊNH

NĂNG LỰC CƠNG CHỨC CẤP XÃ
Ở HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HỒ NGỌC THỊNH

NĂNG LỰC CƠNG CHỨC CẤP XÃ
Ở HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG

Chun ngành: Quản lý cơng
Mã số: 8 34 04 03
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS. TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là cơng trình nghiên cứu khoa học
độc lập của tơi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có
nguồn gốc rõ ràng.
Thừa Thiên Huế, ngày 10 tháng 10 năm 2018
Học viên

Hồ Ngọc Thịnh


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành chương trình đào tạo thạc sĩ chun ngành Quản lý cơng
tại Học viện Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự cố gắng, nỗ lực của bản thân,
tác giả nhận được sự hướng dẫn, giảng dạy, động viên và nhiều ý kiến đóng
góp quý báu của thầy giáo, cơ giáo, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Tác giả
xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến:
Cô giáo hướng dẫn PGS. TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Học viện Hành
chính Quốc gia,
Q thầy giáo, cơ giáo - Học viện Hành chính Quốc gia,
Huyện uỷ, Uỷ ban nhân huyện Trà Bồng, uỷ ban nhân dân các xã, thị
trấn và các cơ quan, ban, ngành; cán bộ, công chức xã thuộc huyện Trà Bồng,
tỉnh Quảng Ngãi; gia đình, bạn bè và đồng nghiệp tại cơ quan.

Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn!
Thừa Thiên Huế, ngày 10 tháng 10 năm 2018
Học viên

Hồ Ngọc Thịnh


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU........................................................................................................................ 1
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ ....10
1.1. Công chức cấp xã ................................................................................. 10
1.1.1. Khái niệm cơng chức cấp xã ......................................................... 10
1.1.2. Vị trí, vai trị của công chức cấp xã .............................................. 10
1.1.3. Tiêu chuẩn đối với công chức cấp xã ........................................... 12
1.1.4. Đặc điểm của công chức cấp xã ................................................... 14
1.1.5. Chức trách, nhiệm vụ của công chức cấp xã ................................ 15
1.2. Năng lực công chức cấp xã .................................................................. 19
1.2.1. Khái niệm ...................................................................................... 19
1.2.2. Các yếu tố cấu thành năng lực công chức cấp xã ........................ 22
1.2.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực cơng chức cấp xã ........................ 22
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của công chức cấp xã ................. 32
1.3.1. Công tác tuyển dụng công chức cấp xã ........................................ 32
1.3.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã ........................... 33
1.3.3. Công tác sử dụng công chức cấp xã ............................................. 34

1.3.4. Chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ ..................................... 35
1.3.5. Công tác đánh giá, kiểm tra công chức cấp xã ............................ 35
1.3.6. Môi trường làm việc ...................................................................... 36
1.3.7. Vai trò, trách nhiệm của người lãnh đạo, quản lý ........................ 37


1.4. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã ở một số địa phương
và các bài học kinh nghiệm ......................................................................... 38
1.4.1. Kinh nghiệm một số địa phương về nâng cao năng lực công chức cấp
xã. ............................................................................................................ 38
1.4.2. Bài học rút ra cho huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi qua nghiên
cứu kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã ở một số địa
phương .................................................................................................... 45
Chương 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN
TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI ......................................................................48
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến năng lực công chức
cấp xã của huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ............................................ 48
2.2. Khái quát về công chức cấp xã, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ... 53
2.2.1. Về số lượng ................................................................................... 53
2.2.2. Về cơ cấu cơng chức theo giới tính, dân tộc, độ tuổi, chuyên môn .... 54
2.3. Năng lực công chức cấp xã trong thực tiễn huyện Trà Bồng, tỉnh
Quảng Ngãi ................................................................................................. 55
2.3.1. Thực trạng năng lực công chức cấp xã theo nhóm tiêu chí yếu tố
cấu thành năng lực .................................................................................. 55
2.3.2. Thực trạng năng lực công chức cấp xã thông qua kết quả thực thi
công vụ .................................................................................................... 69
2.4. Đánh giá chung về năng lực công chức cấp xã, huyện Trà Bồng, tỉnh
Quảng Ngãi ................................................................................................. 71
2.4.1. Ưu điểm ......................................................................................... 71
2.4.2. Hạn chế ......................................................................................... 73

2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 76
Tiểu kết Chương 2 ....................................................................................... 83


Chương 3: PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC
CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI.......85
3.1. Phương hướng nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Trà Bồng,
tỉnh Quảng Ngãi .......................................................................................... 85
3.2. Giải pháp nâng cao năng lực công chức cấp xã của huyện Trà Bồng,
tỉnh Quảng Ngãi .......................................................................................... 88
3.2.1. Đổi mới công tác tuyển dụng công chức cấp xã ........................... 89
3.2.2. Đổi mới công tác bố trí, sử dụng, ln chuyển, điều động cơng
chức ......................................................................................................... 91
3.2.3. Nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cơng chức cấp
xã ............................................................................................................. 94
3.2.4. Hồn thiện cơng tác kiểm tra, đánh giá công chức cấp xã .......... 98
3.2.5. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác
lãnh đạo, quản lý đối với đội ngũ công chức ........................................ 100
3.2.6. Tăng cường giáo dục phẩm chất, đạo đức công vụ .................... 102
Tiểu kết chương 3 ...................................................................................... 109
KẾT LUẬN ...............................................................................................................110
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................112
PHỤ LỤC ..................................................................................................................115


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

: Chữ viết đầy đủ

CBCC

: Cán bộ, công chức

CBCCVC

: Cán bộ, công chức, viên chức

CNH - HĐH

: Cơng nghiệp hố - Hiện đại hoá

DTTS

: Dân tộc thiểu số

ĐTBD

: Đào tạo, bồi dưỡng

HĐND

: Hội đồng nhân dân

KT - XH

: Kinh tế - Xã hội

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

: Uỷ ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Hiện trạng dân số, diện tích ........................................................... 49
Bảng 2.2. Số lượng cơng chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo vị trí cơng tác . 53
Bảng 2.3 Cơ cấu về giới tính, dân tộc, độ tuổi của công chức cấp xã, huyện
Trà Bồng (đến ngày 31/12/2017) .................................................................... 54
Bảng 2.4 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ văn
hóa từ năm 2015 - 2017 .................................................................................. 55
Bảng 2.5 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ
chun mơn từ năm 2015 - 2017..................................................................... 56
Bảng 2.6 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ lý
luận chính trị từ năm 2015 - 2017 ................................................................... 59
Bảng 2.7 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ quản
lý nhà nước từ năm 2015 - 2017 ..................................................................... 60
Bảng 2.8 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ tin
học từ năm 2015 - 2017 .................................................................................. 61
Bảng 2.9 Thực trạng công chức cấp xã, huyện Trà Bồng theo trình độ
ngoại ngữ và khả năng sử dụng tiếng dân tộc thiểu số của công chức cấp
xã, từ năm 2015 -2017..................................................................................... 62
Bảng 2.10. Kết quả khảo sát các kỹ năng cơ bản của công chức cấp xã,
huyện Trà Bồng do công chức cấp xã tự đánh giá .......................................... 63
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát các kỹ năng cơ bản của công chức cấp xã,
huyện Trà Bồng do Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã đánh giá.............. 64
Bảng 2.12. Kết quả khảo sát các kỹ năng cơ bản của công chức cấp xã,

huyện Trà Bồng do các Thành viên UBND huyện Trà Bồng đánh giá .......... 65
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát các tiêu chí đánh giá thái độ, hành vi ứng xử
trong thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện Trà Bồng...................... 67


Bảng 2.14. Kết quả khảo sát đánh giá của nhân dân về năng lực tổ chức
thực hiện công việc trong thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện
Trà Bồng .......................................................................................................... 68
Bảng 2.15. Kết quả khảo sát đánh giá của nhân dân về thái độ, hành vi ứng
xử trong thực thi công vụ của công chức cấp xã, huyện Trà Bồng ................ 68


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Cấp xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là một cấp trong
hệ thống chính trị ở nước ta, là cấp thấp nhất và gọi là cấp cơ sở. Trong hệ
thống chính quyền các cấp của nước ta hiện nay, cấp xã có vị trí rất quan
trọng được ghi nhận tại Điều 110 Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội Chủ
nghĩa Việt Nam năm 2013. Cấp xã là cấp gần dân nhất, là cấp trực tiếp tổ
chức và vận động nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước; tập hợp, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính
quyền cấp xã tác động trực tiếp đến đến việc phát huy quyền làm chủ của
nhân, góp phần đảm bảo cho sự ổn định và phát triển của quốc gia, dân tộc.
Chính quyền cấp xã không thể thực hiện tốt nhiệm vụ, quyền hạn của
mình nếu đội ngũ cơng chức khơng có năng lực. Để chính quyền cấp xã thực
hiện chức năng quản lý nhà nước một cách có hiệu lực, hiệu quả thì cần phải
có đội ngũ cơng chức cấp xã có năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ cơng vụ
tốt. Thực tiễn cho thấy ở đâu mà năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ công vụ
của công chức cấp xã tốt thì hiệu lực, hiệu quả quản lý cao; ngược lại, ở đâu

mà năng lực tổ chức thực hiện nhiệm vụ công vụ của công chức cấp xã khơng
tốt thì hiệu lực, hiệu quả quản lý thấp, tạo nguy cơ mất đoàn kết nội bộ, mất
dân chủ, dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài, dễ tạo nên “điểm nóng”,
làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cả hệ thống chính trị cơ sở.
Trong những năm gần đây, chính quyền cấp xã đã có những thay đổi
theo hướng mở rộng và thực hiện tốt quyền làm chủ của nhân dân trong việc
tham gia vào quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Nhưng những thay đổi đó
chưa thực sự cơ bản và chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

1


Huyện Trà Bồng nằm phía Tây Bắc của tỉnh Quảng Ngãi, là một trong
6 huyện miền núi của tỉnh, có diện tích tự nhiên 421,5km2, với 10 đơn vị hành
chính cấp xã, gồm 9 xã và 01 thị trấn, dân số tồn huyện khoảng 33.350
người; trên địa bàn huyện có nhiều dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Kinh
chiếm hơn 50%, dân tộc Co và một số dân tộc khác (Hre, Cadong, Mường,
Tày…) chiếm gần 50%. Mật độ dân cư thấp, phân bố không đồng đều; tỷ lệ
lao động trong nông lâm nghiệp là chủ yếu, tỷ lệ hộ nghèo còn khá cao.
Trong nhiều năm qua, các cấp uỷ, chính quyền địa phương ln quan
tâm xây dựng đội ngũ CBCCVC nói chung, đội ngũ cơng chức cấp xã nói
riêng thông qua công tác tuyển dụng và ĐTBD kiến thức chun mơn, lý luận
chính trị tại địa phương, cũng như cử đi ĐTBD tại các cơ sở đào tạo trong và
ngoài tỉnh đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đội ngũ công chức cấp xã
của huyện Trà Bồng đã được nâng cao cả về số lượng và năng lực tổ chức
thực hiện nhiệm vụ, có nhiều đóng góp quan trọng vào việc phát triển KT XH của huyện nhà. Tuy nhiên, công chức cấp xã trên địa bàn huyện vẫn còn
nhiều hạn chế về chất lượng, chưa hợp lý về cơ cấu, hẫng hụt trong tạo nguồn
quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã; việc ĐTBD đội ngũ công chức
cấp xã chưa gắn với yêu cầu sử dụng; tư tưởng ỷ lại, ngại tiếp thu cái mới,
kém năng động, sáng tạo còn phổ biến trong một bộ phận công chức; lề lối

làm việc chậm đổi mới; chưa thể hiện hết vai trò, trách nhiệm trước nhiệm vụ
được giao; một số cơng chức có biểu hiện dao động, cơ hội, bè phái, sách
nhiễu nhân dân... đã làm giảm uy tín với nhân dân, làm cho hiệu quả quản lý
nhà nước ở cơ sở thấp. Hơn nữa, để đáp ứng cao hơn những yêu cầu trong
giai đoạn phát triển mới thì cần thiết phải có đội ngũ cơng chức cấp xã không
ngừng được nâng cao năng lực và khả năng tổ chức thực hiện tốt các chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, công tâm,
chuyên nghiệp, tận tuỵ với nhân dân.

2


Từ nhận thức trên và qua thực tiễn công tác ở địa phương, tác giả lựa
chọn đề tài: “Năng lực công chức cấp xã ở huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng
Ngãi” để làm luận văn Thạc sĩ của mình, nhằm đưa ra một số giải pháp góp
phần nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Trà
Bồng, tỉnh Quảng Ngãi trong những năm tiếp theo.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Ở Việt Nam, trong những năm qua đã có nhiều đề tài khoa học các cấp,
nhiều bài báo khoa học, bài tham luận, một số luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ
nghiên cứu về năng lực công chức cấp xã đã được thực hiện dưới nhiều góc
độ khác nhau. Có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu như:
Phạm Công Khâm (2001), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. Luận án Tiến sĩ Chính trị
học, chuyên ngành Xây dựng Đảng. Luận án đã làm rõ cơ sở khoa học về vai
trị đội ngũ CBCC và cơng tác xây dựng đội ngũ CBCC cấp xã; đánh giá thực
trạng và những vấn đề đặt ra cho việc xây dựng đội ngũ CBCC cấp xã vùng
nông thôn đồng bằng sông Cửu Long; chỉ ra mục tiêu, quan điểm và đề xuất
những giải pháp để xây dựng đội ngũ CBCC theo yêu cầu mới trong điều kiện
hiện nay.

Mai Đức Ngọc (2007), Vai trò của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã
trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở nông thôn nước ta hiện nay
(qua thực tế vùng đồng bằng sông Hồng). Luận án được bảo vệ thành cơng
năm 2007 tại Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. Đây là
một cơng trình giúp cho tác giả tham khảo những khía cạnh lý luận và thực
tiễn về vai trò của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã trong việc giữ vững ổn
định chính trị - xã hội ở nơng thơn trong q trình đẩy mạnh CNH - HĐH
nơng nghiệp, nơng thơn,…

3


Vũ Huy Từ: Một số giải pháp tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ cơ
sở, đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước số 5/2002. Nội dung bài viết đưa ra
những giải pháp cơ bản nhằm tăng cường năng lực của đội ngũ cán bộ cấp cơ
sở.
Cơng trình của tác giả Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm về “Luận
cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy
mạnh cơng nghiệp hố - hiện đại hố đất nước”, Nhà xuất bản Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2001. Nội dung đề tài đã luận giải căn cứ lý luận và thực tiễn về
xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước. Đánh giá thực
trạng chất lượng cán bộ, cơng tác cán bộ, phân tích ngun nhân, kinh
nghiệm, từ đó đưa ra giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ CNH HĐH đất nước. Qua đó đã đề xuất về cơ cấu, tiêu chuẩn của việc sắp xếp, bố
trí, sử dụng, luân chuyển cán bộ trong tình hình mới; đưa ra các giải pháp
thích hợp về chế độ đãi ngộ đối với cán bộ trên các địa bàn, các vùng miền
khác nhau trong cả nước.
Cơng trình của tác giả Nguyễn Minh Sản về “Pháp luật về cán bộ, cơng
chức chính quyền cấp xã hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nhà
xuất bản Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2009. Nội dung cuốn sách đi sâu
phân tích vị trí, vai trị của CBCC chính quyền cấp xã; những yêu cầu của

Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với việc hồn thiện
pháp luật về CBCC chính quyền cấp xã; tiêu chí và kinh nghiệm hồn thiện
pháp luật về CBCC chính quyền cấp xã của một số nước trên thế giới. Với đề
tài chất lượng cơng chức chính quyền cấp xã, tác giả nghiên cứu cuốn sách
này để hiểu về vị trí, vai trị của cơng chức cấp xã để từ đó thấy được tầm
quan trọng của đội ngũ cơng chức xã, đồng thời hiểu được những quy định
của pháp luật về cơng chức cấp xã, thơng qua đó đối chiếu với thực tiễn xem

4


hiện nay pháp luật về công chức cấp xã đã được thực hiện như thế nào và đã
phù hợp với thực tiễn hay chưa.
Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Văn Cường đã nghiên cứu “Nâng cao
chất lượng thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức xã - nghiên cứu
thực tiễn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, 2010. Tác giả đã đánh giá thực trạng về
chất lượng của CBCC thuộc UBND xã ở tỉnh Phú Thọ; phân tích nguyên
nhân của những ưu điểm, nhược điểm và nhận thức những yêu cầu đặt ra
trong các vấn đề nêu trên, đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng thực
thi công vụ của đội ngũ CBCC xã cho phù hợp với cơ chế quản lý mới hiện
nay ở nước ta.
Cơng trình của tác giả Lương Thanh Cường về “Một số vấn đề lý luận
về chế định pháp luật công vụ, cơng chức”, sách chun khảo, Nhà xuất bản
Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2011. Đối với cơng trình nghiên cứu này, tác
giả đã phân tích, luận giải có khoa học những vấn đề lý luận và thực tiễn về
chế định pháp luật cơng vụ, cơng chức, từ đó đưa ra một số định hướng, giải
pháp tiếp tục hoàn thiện chế định pháp luật công vụ, công chức nhằm tạo ra
một chế định pháp luật công vụ, công chức một cách thống nhất, đồng bộ, phù
hợp với thực tiễn, góp phần xây dựng nền cơng vụ thực sự của nhân dân, do
nhân dân và vì nhân dân.

Cơng trình của tác giả Đinh Thị Minh Tuyết - Trịnh Văn Khánh về
“Năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức cấp xã”, Tạp chí Quản lý
nhà nước Học viện hành chính, số 3, 2011. Bài viết đã giúp cho tác giả hiểu
được các yếu tố cơ bản của năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã,
phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài vì chất lượng công chức phụ thuộc vào
năng lực thực thi công vụ của cơng chức đó.
Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Thị Tươi: “Nâng cao năng lực thực thi
công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh”. Ngành Quản lý Hành chính

5


cơng, Học viện Hành chính Quốc gia, Hà Nội, 2013 và Luận văn Thạc sĩ của
Võ Đình Vũ đã nghiên cứu “Năng lực công chức cấp xã ở huyện Triệu
Phong, tỉnh Quảng Trị”, 2015. Với các cơng trình này, tác giả đã nghiên cứu,
làm rõ các vấn đề lý luận về công chức cấp xã, năng lực thực thi của công
chức cấp xã, đánh giá thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức cấp
xã ở tỉnh Tây Ninh, trên cơ sở đó tác giả đưa ra một số giải pháp nâng cao
năng lực thực thi công vụ của cơng chức cấp xã góp phần thực hiện mục tiêu
CNH - HĐH đất nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Những cơng trình, bài viết trên có giá trị lớn về lý luận và thực tiễn về
năng lực CBCC nhà nước nói chung và cơng chức cấp xã nói riêng ở nước ta.
Các tác giả đã nêu những lý luận cơ bản nhất về năng lực CBCC, đánh giá
thực trạng năng lực CBCC nước ta trong thời gian qua và đưa ra những giải
pháp rất quan trọng để nâng cao năng lực đội ngũ CBCC trong những năm
tới. Đây là các tư liệu khoa học quý để tác giả tham khảo chọn lọc trong quá
trình làm luận văn. Với luận văn này, tác giả sẽ cố gắng tìm hiểu một khía
cạnh mới trong cách tiếp cận và cách nhìn nhận khác về năng lực cơng chức
cấp xã ở huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
Tuy nhiên, vấn đề năng lực công chức cấp xã ở huyện Trà Bồng, tỉnh

Quảng Ngãi chưa có cơng trình nào nghiên cứu một cách toàn diện, hệ thống.
Đề tài nghiên cứu của tác giả khơng trùng lắp với các cơng trình khoa học đã
được cơng bố và có ý nghĩa cần thiết cả về lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về năng lực công chức cấp
xã, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, qua đó luận văn đề xuất những phương
hướng, giải pháp phù hợp nhằm nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện
Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi trong những năm tiếp theo.

6


3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, Luận văn nghiên cứu và giải quyết 03 nhiệm
vụ chính sau:
Một là, hệ thống hoá và làm rõ cơ sở lý luận về năng lực công chức cấp xã.
Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cơng chức cấp xã, huyện
Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, qua đó rút ra những hạn chế cần khắc phục và
tìm ra những nguyên nhân hạn chế đó.
Ba là, đề xuất các giải pháp phù hợp với thực tế ở địa phương giúp
nâng cao năng lực công chức cấp xã, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là năng lực công chức cấp xã, huyện
Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Nghiên cứu về năng lực cơng chức nói chung và năng lực
cơng chức cấp xã nói riêng có thể được tiếp cận từ nhiều góc độ với nhiều nội
dung khác nhau. Trong luận văn này, đề tài tiếp cận và nghiên cứu năng lực

công chức cấp xã, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi thông qua các yếu tố cấu
thành năng lực và kết quả thực thi công vụ của công chức.
Về không gian: Đề tài nghiên cứu năng lực công chức cấp xã ở 09 xã,
01 thị trấn trên địa bàn huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
Về thời gian: Luận văn nghiên cứu năng lực công chức cấp xã, huyện
Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2015 - 2017.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được dựa trên nền tảng phép duy vật biện chứng và lịch sử
của Chủ nghĩa Mác - Lênin làm cơ sở phương pháp luận và đồng thời dựa vào

7


Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước pháp quyền; các quan điểm của Đảng về
công tác CBCC và nâng cao năng lực CBCC; những quy định pháp luật về
quản lý nhà nước để định hướng cho phương pháp nghiên cứu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp khảo cứu tài liệu: Được sử dụng để phân tích các cơng
trình nghiên cứu liên quan. Phân tích nội dung tài liệu để thu thập học hỏi, kế
thừa và phát triển phù hợp với đề tài.
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Đề tài thu thập thông tin bằng
bảng hỏi. Các đối tượng điều tra bao gồm: Công chức cấp xã: 93 phiếu; Chủ
tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã: 20 phiếu; thành viên UBND huyện: 15
phiếu; người dân: 100 phiếu (10 phiếu/xã).
Phương pháp phỏng vấn: Tác giả tiến hành các cuộc phỏng vấn trực
tiếp một số người dân trên địa bàn huyện Trà Bồng để có đánh giá khách quan
về đội ngũ cơng chức cấp xã trong q trình thực thi cơng vụ.
Phương pháp quan sát: Tác giả sử dụng phương pháp này để thu thập
thông tin về hành vi, thái độ, điều kiện làm việc của cơng chức cấp xã.

Cùng với đó tác giả sử dụng một số phương pháp khác như: thống kê,
so sánh, quy nạp…, kết hợp nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn, nhằm
làm rõ nội dung cơ bản của đề tài, bảo đảm tính khoa học và logic giữa các
vấn đề được nêu ra. Ngoài ra, tác giả cũng kế thừa và phát triển các kết quả
của các cơng trình nghiên cứu có liên quan đến nội dung đề tài nhằm làm rõ
những vấn đề chính của luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luận về năng lực
cơng chức cấp xã, qua đó bổ sung và làm phong phú cho khoa học Quản lý
công, khoa học Quản lý nguồn nhân lực.

8


6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Thứ nhất, luận văn cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn để cấp uỷ,
chính quyền huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi xem xét, xây dựng, thực hiện
kế hoạch về phát triển nguồn nhân lực của huyện Trà Bồng giai đoạn 2018 –
2020 và những năm thiếp theo.
Thứ hai, luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các đề tài
nghiên cứu liên quan sau này.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học về năng lực công chức cấp xã
Chương 2: Thực trạng năng lực công chức cấp xã, huyện Trà Bồng,
tỉnh Quảng Ngãi
Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao năng lực công chức
cấp xã, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.

9


Chương 1:
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ
1.1. Công chức cấp xã
1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 4 Luật Cán bộ, cơng chức năm 2008
thì cơng chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng giữ một chức
danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hưởng
lương từ ngân sách nhà nước và theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày
22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách
đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động
không chuyên trách ở cấp xã, thì cơng chức cấp xã gồm 07 chức danh sau:
a) Trưởng Cơng an (nơi chưa bố trí lực lượng cơng an chính quy);
b) Chỉ huy trưởng Qn sự;
c) Văn phịng - Thống kê;
d) Địa chính - Nơng nghiệp - Xây dựng và Mơi trường;
đ) Tài chính - Kế tốn;
e) Tư pháp - Hộ tịch;
g) Văn hoá - Xã hội.
1.1.2. Vị trí, vai trị của cơng chức cấp xã
Ở cấp xã, UBND khơng có các cơ quan chun mơn như cấp huyện,
cấp tỉnh, mà chỉ bố trí từ 01 đến 02 cơng chức (tuỳ vào tiêu chí xếp loại xã) để
thực hiện chức trách tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản
lý nhà nước về lĩnh vực và thực hiện các nhiệm vụ khác do Chủ tịch UBND
cấp xã giao. Vì vậy, cơng chức cấp xã là người có vị trí rất quan trọng, là
người thực thi các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của
Nhà nước, là người phản ánh tâm tư nguyện vọng chính đáng của quần chúng

nhân dân lên cấp trên; giữ gìn trật tự kỷ cương xã hội, đấu tranh ngăn chặn,
10


phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm, bảo vệ lợi ích
của các tầng lớp nhân dân lao động; điều hành các hoạt động kinh tế, chính
trị, văn hố, xã hội trong q trình hoạt động của bộ máy nhà nước. Qua hoạt
động thực tiễn cho thấy, ở đâu công chức cấp xã gần dân, hiểu dân, am hiểu
phong tục, tập quán, văn hoá địa phương, nắm bắt kịp thời tâm tư nguyện
vọng của dân thì ở đó chính quyền sẽ đề ra những chính sách và tổ chức thực
hiện các chính sách đúng, hiệu quả; ngược lại ở đâu mà công chức cấp xã
quan liêu, hách dịch, cửa quyền, xa dân thì ở đó việc đề ra và tổ chức thực
hiện các chính sách sẽ khơng phù hợp, hiệu quả thấp, thậm chí có thể trái với
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Xuất phát từ đặc điểm của mình, cơng chức cấp xã có những vị trí, vai
trò sau:
- Là người trực tiếp tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nhân dân; làm cho các
tầng lớp nhân dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ các chủ trương, chính sách đó.
Đồng thời, là người nắm bắt kịp thời, phản ánh đầy đủ các tâm tư, nguyện
vọng của nhân dân để Đảng, Nhà nước có cơ sở thực tiễn sửa đổi, bổ sung,
ban hành mới các chủ trương, chính sách có tính khả thi, phù hợp với từng
giai đoạn phát triển của đất nước.
- Là người giải quyết các u cầu chính đáng của nhân dân và có vai trò
rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện các chủ
trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; tăng cường khối đại
đoàn kết toàn dân, huy động mọi khả năng phát triển KT - XH, tổ chức cuộc
sống của cộng đồng dân cư.
Như vậy, với tư cách là một bộ phận quan trọng, chiếm số lượng tương
đối lớn, nên công chức cấp xã có vị trí, vai trị đặc biệt quan trọng đối với việc

quản lý nhà nước ở cơ sở.

11


1.1.3. Tiêu chuẩn đối với công chức cấp xã
Tiêu chuẩn công chức là một hệ thống các yêu cầu về phẩm chất, năng
lực, trình độ cần phải có để đảm nhiệm và hoàn thành tốt nhiệm vụ theo chức
danh đảm nhận. Xác định tiêu chuẩn là cần thiết và quan trọng trong việc bảo
đảm năng lực công chức cấp xã. Trong thực tiễn, các cơ quan quản lý đều căn
cứ vào tiêu chuẩn công chức để thực hiện việc tuyển dụng, sử dụng, bổ
nhiệm, đánh giá, quy hoạch, ĐTBD, sử dụng và quản lý công chức. Ở một
mức độ nhất định có thể coi tiêu chuẩn cơng chức là nền móng để tạo nên và
nâng cao năng lực cơng chức cấp xã.
Về tiêu chuẩn công chức cấp xã hiện nay đang chịu sự điều chỉnh theo
Nghị định số 112/2011/NĐ-CP ngày 05/12/2011 về công chức xã, phường, thị
trấn và Thông tư số 06/2012/TT-BNV ngày 30/12/2012 của Bộ Nội vụ,
hướng dẫn về chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công
chức xã, phường, thị trấn. Nhưng trước hết cũng phải tuân theo tiêu chuẩn
chung của hệ thống công chức được quy định trong Luật Cán bộ, công chức
năm 2008. Tiêu chuẩn chung là điều kiện cần, mà bất cứ công dân nào muốn
tham gia công vụ đều phải hội đủ. Tiêu chuẩn cụ thể là điều kiện đủ, gắn với
từng vị trí việc làm cụ thể. Nó thể hiện tính chất, đặc điểm riêng của ngành,
lĩnh vực và mang tính chun mơn, nghiệp vụ cụ thể.
* Tiêu chuẩn chung
- Đối với cơng chức Văn phịng - Thống kê; Địa chính - Nơng nghiệp Xây dựng và Mơi trường; Tài chính - Kế tốn; Tư pháp - Hộ tịch; Văn hố Xã hội.
+ Hiểu biết về lý luận chính trị, nắm vững quan điểm, chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước.
+ Trình độ văn hố, trình độ chun mơn, nghiệp vụ phù hợp u cầu
nhiệm vụ, vị trí việc làm, có đủ năng lực, sức khoẻ để hoàn thành nhiệm vụ

12


được giao. Có năng lực tổ chức vận động nhân dân ở địa phương thực hiện có
hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước.
+ Am hiểu và tôn trọng phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư trên
địa bàn công tác.
- Đối với công chức Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã và Trưởng Cơng
an cấp xã: Ngồi những tiêu chuẩn quy định như trên cịn phải có khả năng
phối hợp với các đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và lực lượng
khác trên địa bàn tham gia xây dựng nền quốc phịng tồn dân, thế trận an
ninh nhân dân thực hiện một số nhiệm vụ phòng thủ dân sự, giữ gìn an ninh,
chính trị, trật tự an tồn xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tính mạng,
tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước [09].
* Tiêu chuẩn cụ thể
- Tiêu chuẩn cụ thể của công chức cấp xã được quy định tại Điều 2
Thông tư số 06/2012/TT-BNV ngày 30/12/2012 của Bộ Nội vụ, hướng dẫn về
chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng công chức xã, phường,
thị trấn.
- Tiêu chuẩn của công chức cấp xã đã được quy định và căn cứ vào
điều kiện thực tế của địa phương, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương được xem xét, quyết định giảm một cấp về trình độ văn hố, trình độ
chun mơn đối với công chức làm việc tại xã được cơ quan có thẩm quyền
cơng nhận thuộc khu vực miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa,
vùng DTTS, vùng có điều kiện KT - XH đặc biệt khó khăn; đồng thời xây
dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch ĐTBD để chuẩn hố chức danh cơng
chức cấp xã theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 2, Điều 2 Thông tư số:
06/2012/TT-BNV ngày 30/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Ngành đào tạo

phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng chức danh công chức cấp xã. Công

13


chức cấp xã mới được tuyển dụng phải hoàn thành lớp học tiếng DTTS; lớp
ĐTBD quản lý hành chính nhà nước, lý luận chính trị theo quy định [01].
- Tiêu chuẩn cụ thể của công chức cấp xã là căn cứ để các địa phương
thực hiện công tác quy hoạch, tạo nguồn, tuyển dụng, sử dụng, ĐTBD, đánh
giá, xếp lương, nâng bậc lương và thực hiện các chế độ, chính sách khác đối
với công chức cấp xã.
1.1.4. Đặc điểm của cơng chức cấp xã
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cấp xã là cấp gần gũi với dân nhất, là
nền tảng của hành chính; cấp xã làm được thì mọi việc đều xong xi” [22,
tr.371-372]. Nên cơng chức cấp xã có những đặc điểm cơ bản sau:
- Công chức cấp xã được hình thành thơng qua tuyển dụng và phụ trách
những lĩnh vực cơng tác cụ thể, nên có sự đảm bảo về tiêu chuẩn và tính ổn
định trong cơng tác.
- Công chức cấp xã là người trực tiếp tham mưu cho lãnh đạo UBND
xã trong việc điều hành, chỉ đạo công tác. Chất lượng, năng lực của công chức
cấp xã sẽ góp phần quyết định đến hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhà
nước ở cấp xã.
- Cơng chức cấp xã là người trực tiếp làm việc với người dân, chăm lo
đến đời sống của nhân dân, là cầu nối giữa Nhà nước với nhân dân. Họ là
những người gần dân nhất, hiểu được những nhu cầu, lợi ích, nguyện vọng
chính đáng của người dân; thơng thạo địa bàn, am hiểu phong tục tập quán.
Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều
do công chức cấp xã phổ biến, triển khai để nhân dân hiểu rõ và thi hành.
- Công chức cấp xã hội tụ rất nhiều vai trò khác nhau mà họ phải thể
hiện như: Công dân, đồng hương, bà con, họ hàng; người đại diện cho cộng

đồng, đại diện cho Nhà nước. Những vai trị này vừa có tính thống nhất vừa
có tính mâu thuẫn, xung đột trong mọi hồn cảnh, ít nhiều có tác động, chi

14


phối hoạt động công vụ của họ, nhất là trong việc giải quyết những vấn đề có
liên quan đến quan hệ giữa các lợi ích cá nhân - cộng đồng - Nhà nước.
- Công chức cấp xã là lực lượng lao động chun nghiệp, có tính
chun mơn hố cao theo từng chức danh, nhưng cũng kiêm nhiệm nhiều
việc. Họ là chủ thể hoạt động công vụ ở cấp xã, phải giải quyết tất cả các
công việc trong đời sống xã hội ở địa phương, mang tính thường xuyên để
đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người dân.
1.1.5. Chức trách, nhiệm vụ của công chức cấp xã
Ngày 30/10/2012, Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư số 06/2012/TTBNV về hướng dẫn chức trách, tiêu chuẩn cụ thể, nhiệm vụ và tuyển dụng
công chức cấp xã, phường, thị trấn. Quy định đã xác định rõ chức trách,
nhiệm vụ của từng chức danh công chức cấp xã, cụ thể như sau:
- Trưởng Công an xã: Tham mưu, giúp UBND xã tổ chức thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn của UBND xã trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã
hội trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ
theo quy định của pháp luật về cơng an xã và các văn bản có liên quan của cơ
quan có thẩm quyền; thực hiện các nhiệm vụ khác do Chủ tịch UBND xã
giao. Đối với thị trấn chưa bố trí lực lượng cơng an chính quy thì Trưởng
Cơng an thị trấn thực hiện nhiệm vụ như Trưởng Công an xã theo quy định.
- Chỉ huy trưởng Quân sự: Tham mưu, giúp UBND cấp xã tổ chức thực
hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã trong lĩnh vực quốc phòng, quân
sự trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ
theo quy định của pháp luật về dân quân tự vệ, quốc phịng tồn dân, nghĩa vụ
qn sự và các văn bản có liên quan của cơ quan có thẩm quyền; thực hiện
các nhiệm vụ khác do Chủ tịch UBND cấp xã giao.

- Cơng chức Văn phịng - Thống kê: Tham mưu, giúp UBND cấp xã tổ
chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã trong các lĩnh vực:

15