ga 1314 hinh hoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. TiÕt 33. Ngµy d¹y : vị trí tơng đối của hai đờng tròn A/Môc tiªu  KiÕn thøc - HS nắm đợc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn, tính chất của hai đờng tròn tiếp xúc nhau, c¾t nhau. - Biết vận dụng tính chất của hai đờng tròn cắt nhau, tiếp xúc nhau vào các bài tập tính to¸n vµ chøng minh.  KÜ n¨ng - RÌn luyÖn tÝnh chÝnh x¸c trong ph¸t biÓu, vÏ h×nh vµ tÝnh to¸n cña häc sinh.  Thái độ - Häc sinh tÝch cùc, tù gi¸c trong häc tËp B/ChuÈn bÞ - GV: Compa, thíc, hai tÊm b×a h×nh trßn. - HS: Thíc, compa. C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Nhắc lại các vị trí tơng đối của đờng thẳng và đờng tròn ? - GV: Gv đa hai tấm bìa hình tròn và di chuyển trên bảng  Hai đờng tròn có thể có bao nhiªu ®iÓm chung ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng HĐ1: Ba vị trí tương đối của hai đường 1.Ba vị trí tương đối của hai đường tròn tròn - GV đặt vấn đề sau đó yêu cầu HS ?1 (sgk) thực hiện ?1 (sgk) rồi rút ra nhận xét - Hai đường tròn phân biệt có thể có 1, 2 hoặc - Hai đường tròn có thể có bao nhiêu không có điểm chung nào. điểm chung  ta có các vị trí tương đối a) Hai đường tròn cắt nhau . như thế nào? (O : R) và (O ; r) có A - GV yêu cầu HS nêu các vị trí tương đối hai điểm chung A và B của hai đường tròn sau đó treo bảng phụ  (O) cắt (O’) tại A minh hoạ từng trường hợp GV giới thiệu và B O' O các khái niệm mới. A, B là giao điểm, AB là - Hai đường tròn cắt nhau khi nào? vẽ dây chung B hình minh hoạ. Nêu các khái niệm? - Hai đường tròn tiếp xúc nhau khi nào ? vẽ hình minh hoạ và nêu tiếp điểm . Có b) Hai đường tròn tiếp xúc nhau mấy trường hợp xảy ra ? (có hai trường hợp xảy ra: tiếp xúc ngoài và tiếp xúc trong ) - GV giới thiệu các trường hợp và khái niệm . O. - Khi nào hai đường tròn không giao nhau? Lúc đó chúng có điểm chung không? Vẽ hình minh hoạ, có mấy trường hợp xảy ra ? GV gợi ý HS nhận xét các trường hợp và HD học sinh vẽ hình minh họa cho từng trường hợp. O. A O'. A. O'. (O ; R) và (O’; r) có 1 điểm chung A  (O) tiếp xúc (O’) tại A. A là tiếp điểm. c) Hai đường tròn không giao nhau: (có hai trường hợp). B O. Trang: 65. A B. O'. O. O'. A.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. HĐ2: Tính chất đường nối tâm - GV vẽ hình (O ; R) và (O’ ; r) sau đó giới thiệu khái niệm đường nối tâm OO’ và các tính chất. - GV cho HS quan sát hình 85 , 86 (sgk) sau đó trả lời ?1 (sgk) từ đó rút ra nhận xét. Phát biểu thành định lý về đường nối tâm? - GV cho HS phát biểu lại định lý sau đó nêu cách chứng minh định lý. GV HD lại sau đó cho HS về nhà chứng minh. Lớp E: GV gợi ý cho HS làm ?2 sau đó GV giới thiệu định lý không C/M OO '  AB  I  + (O) cắt (O’) tại A và B => IA  IB. (O ; R) và (O ; r) không có điểm chung  (O) và (O’) không giao nhau 2. Tính chất đường nối tâm Cho (O ; R ) và (O’ ; r) có O  O’  OO’ gọi là đường nối tâm , đoạn OO’ gọi là đoạn nối tâm . OO’ là trục đối xứng của hình gồm cả (O) và (O’) * ?2 ( sgk ) + Có OA = OB = R  O  d là t.trực của AB Có O’A = O’B = r  O’  d là trung trực của AB Vậy O, O’  d nên d là trung trực của AB + A nằm trên đường nối tâm OO’ nếu (O) tiếp A xúc với (O’) . * Định lý ( sgk ) O O' ( HS cm ) D C * ?3 ( sgk ) B a) A, B  (O) và (O’)  (O) cắt (O’) tại 2 điểm b) OO’ là trung trực của AB IA = IB  ACD có OO’ là đường tb  OO’ // CD (1)  ACB có OI là đường tb  OI // BC (2) Từ (1) và (2)  BC // OO’ và B , C , D thẳng hàng.. + (O) tiếp xúc (O’) tại A => O; O’; A thẳng hàng GV đưa ra ?3 (sgk) gọi HS đọc đề bài sau đó vẽ hình và nêu cách chứng minh. IV. Cñng cè - Qua bµi häc h«m nay, c¸c em cÇn n¾m *) Bµi tËp 33/SGK ch¾c nh÷ng kiÕn thøc g× c + Nhắc lại ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và tính chất đờng nối tâm - GV nhận xét và nhắc lại bài sau đó cho HS cñng cè c¸c bµi tËp 33 (Sgk-119). o' o. a d.  OAC   AD D  nªn OC//O'D C O' (cã hai gãc so le trong b»ng nhau). V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc kÜ bµi theo Sgk vµ vë ghi - Nắm chắc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và định lý về tính chất của đờng nối tâm - Lµm bµi tËp 34 (Sgk-119) - Đọc và nghiên cứu tiếp bài Vị trí tơng đối của hai đờng tròn.. TiÕt 34. vị trí tơng đối của hai đờng tròn. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. Phạm Thị Hiền A/Môc tiªu  KiÕn thøc - HS nắm đợc hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của hai đờng tròn ứng với từng vị trí tơng đối của hai đờng tròn. Hiểu đợc khái niệm tiếp tuyến chung của hai đờng tròn.  KÜ n¨ng Trang: 66.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - Biết vẽ hai đờng tròn tiếp xúc ngoài, tiếp xúc trong, biết vẽ tiếp tuyến chung của hai đờng tròn. Biết xác định vị trí tơng đối của hai đờng tròn dựa vào hệ thức giữa đoạn nối tâm và c¸c b¸n kÝnh.  Thái độ - Thấy đợc hình ảnh của một số vị trí tơng đối của hai đờng tròn trong thực tế. B/ChuÈn bÞ - GV: thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Nhắc lại ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng HĐ1: Hệ thức giữa đoạn nối tâm và 1. Hệ thức giữa đoạn nối tâm và bán kính . bán kính a) Hai đường tròn cắt nhau. A GV yêu cầu HS nêu các vị trí tương đối Cho (O ; R) và (O’ ; r ) R r của hai đường tròn đã học ở tiết trước cắt nhau tại A , B GV Vẽ hình trường hợp hai đường tròn  R - r < OO’ < R + r O O' cắt nhau. ?1 ( sgk ) Lớp A: Em có nhận xét gì về OO’ với R  OAO’ có : B , r? R - r < OO’ < R + r - GV đưa ra hệ thức yêu cầu HS thực (bất đẳng thức về cạnh trong ) hiện ?1 để chứng minh hệ thức trên . b) Hai đường tròn tiếp xúc nhau: - Gợi ý : dùng BĐT trong  OAO’. + (O ; R) và (O’ ; r) tiếp xúc ngoài tại A  A nằm - Hai đường tròn tiếp xúc nhau có mấy giữa O và O’  OO’ = R + r trường hợp , vẽ hình minh hoạ cho các + (O ; R) và (O ; r) tiếp xúc trong tại A  O’ nắm trường hợp đó. giữa A và O  OO’ = R - r - Nhận xét gì về OO’ với R , r. A. O. - GV đưa ra hệ thức yêu cầu HS chứng minh hoàn thành ?2. - Nếu A nằm giữa O và O’ Ta có công thức nào? suy ra điều gì? - Nếu O’ nằm giữa O và A  ta có công thức nào? suy ra điều gì? - Hai đường tròn không giao nhau có mấy trường hợp. Vẽ hình minh hoạ hai trường hợp đó. - Nhận xét gì về OO’ so với R , r ta có hệ thức nào ? - GV đưa ra hệ thức  HS chứng minh - Gợi ý : Dựa theo công thức cộng đoạn thẳng.. HĐ2: Tiếp tuyến chung của hai đường tròn - GV yêu cầu HS đọc thông báo trong sgk sau đó nêu khái niệm tiếp tuyến. O'. O' A. O. ?2 (sgk) +) (O) và (O’) tiếp xúc ngoài tại A  OA + O’A = OO’  OO’ = R + r . +) (O) và (O’) tiếp xúc trong tại A  OO’ + O’A = OA  OO’ = OA - O’A  OO’ = R - r c) Hai đường tròn không giao nhau. O. A. B. O'. A O. O'. + ) Hai đường tròn ở ngoài nhau  OO’ > R + r +) Hai đường tròn đựng nhau  OO’ < R - r Bảng tóm tắt (sgk ) 2. Tiếp tuyến chung của hai đường tròn * Khái niệm : Đường thẳng tiếp xúc với cả hai đường tròn  tiếp tuyến chung. + ) Tiếp tuyến chung ngoài ( hình (a)) Trang: 67. B.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. chung của hai đường tròn. m1. d1 O. O'. O. O' d2. Quan sát hình vẽ cho biết thế nào là tiếp tuyến chung ngoài và tiếp tuyến chung trong của hai đường tròn. - GV chốt lại các khái niệm sau đó treo bảng phụ ghi ?3 (sgk) gọi HS làm bài theo yêu cầu. - Chỉ ra các tiếp tuyến chung của hai đường tròn.. m2. + ) Tiếp tuyến chung. trong ( hình (b)). (a) (b) ?3 (sgk) Hình vẽ (bảng phụ + sgk) +) Hình a , b ,c có tiếp tuyến chung của hai đường tròn là (d1 ; d2 ; m) ; (d1 ; d2) ; (d) +) Hình d không có tiếp tuyến chung.. IV. Cñng cè - GV nhận xét và hệ thống lại bài học sau đó cho HS củng cố qua bài tập 35 (Sgk-122) *) Bài 35: Điền vào các ô trống trong bảng. Biết rằng 2 đờng tròn (O; R) vµ (O’; r) cã OO’ = d, R > r. Vị trí tơng đối của 2 đờng tròn Sè ®iÓm chung HÖ thøc gi÷a d, R, r 0 d<R-r (O; R) đựng (O’; r) ë ngoµi nhau 0 d>R+r 1 d=R+r TiÕp xóc ngoµi TiÕp xóc trong 1 d=R -r C¾t nhau R-r<d<R+r 2 V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc và nắm chắc ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và định lý về tính chất của đờng nối tâm và các hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của hai đờng tròn - Lµm bµi tËp 36, 37, 38 (Sgk-123) - ChuÈn bÞ tèt c¸c bµi tËp giê sau “LuyÖn tËp”.. TiÕt 35. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. LuyÖn tËp. A/Môc tiªu  Kiến thức - HS đợc củng cố lại các kiến thức về ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn, tính chất đờng nối tâm, hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính, tiếp tuyến chung của hai đờng tròn - HS vận dụng thành thạo hệ thức về đoạn nối tâm và các bán kính, tính chất của đờng nối tâm của hai đờng tròn vào giải các bài tập chứng minh.  KÜ n¨ng - RÌn luyÖn cho HS kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, chøng minh h×nh häc.  Thái độ - Học sinh có thái độ tích cực, đúng đắn trong học tập B/ChuÈn bÞ - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y Trang: 68.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Nhắc lại định lý về tính chất đờng nối tâm. - HS2: Nhắc lại ba vị trí tơng đối của hai đờng tròn và các hệ thức liên quan. III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng Bài tập 37 Bài tập 37 (sgk - 123) - Bài toán cho gì ? yêu cầu gì ? Cách 1 : C D H B Lớp A: Hãy nêu cách chứng minh Ta có :  COD cân A AC = BD . ( vì OC = OD = r)   - GV cho HS nêu cách chứng minh . => OCD ODC O - GV gợi ý : Có thể chứng minh   ACO  BDO => (1)  OAC =  OBD từ đó suy ra  AOB cân AC = BD + Chứng minh góc OCD = góc ODC từ ( vì OA = OB = R) đó suy ra góc ACO = góc BDO    => OAC OBD (2) AOC BOD   chứng minh   Từ (1) và (2) => AOC BOD  OAC =  OBD .  OAC và  OBD có : OC = OD = r ; - Còn cách chứng minh nào nhanh hơn   OA = OB = R ; AOC BOD không ? - Gợi ý : Kẻ OH  AB sau đó áp dụng   OAC =  OBD  AC = BD (đcpcm) tính chất đường kính vuông góc với dây Cách 2 : Kẻ OH  AB  HC = HD ; HA = HB (tính chất cung để chứng minh . đường kính và dây) Lớp D: GV hướng dẫn HS c/m theo  HA - HC = HB - HD AC = BD (đcpcm) cách 2 ngay sau đó HD cách 1 Bài tập 38 (sgk - 123) Bài tập 38 Lớp A: GV treo bảng phụ hình bài 38 (sgk) (hai trường hợp) gọi HS đọc đề bài sau đó thảo luận đưa ra đáp án của O O O' bài . O' A A - GV cho các nhóm đưa ra đáp án đúng . - GV yêu cầu HS vẽ hình minh hoạ cho từng trường hợp sau đó chữa bài Lớp D: GV hướng dẫn HS vẽ hình từng a) Tâm của các đường tròn có bán kính 1 cm trường hợp để đưa ra đáp án tiếp xúc ngoài với đường tròn (O;3 cm) nằm. trên đường tròn (O ; 4 cm) Bài tập 39 (sgk - 123) (Lớp A) - GV ra bài tập gọi HS đọc đề bài sau đó hình và ghi GT, KL của bài toán . - Bài toán cho gì ? yêu cầu gì? - GV cho HS suy nghĩ sau đó nêu cách chứng minh bài toán. - Theo gt ta có các tiếp tuyến nào của (O) và (O’) từ đó áp dụng tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau ta có điều gì?. b) Tâm của các đường tròn có bán kính 1 cm tiếp xúc trong với đường tròn (O;3 cm) nằm trên đường tròn (O ; 2 cm) B. I C. O. A. O'. Bài tập 39 -  ABC có AI là đường gì ? thoả mãn điều kiện gì ? Vậy  ABC là tam giác. (sgk - 123) Chứng minh : Trang: 69.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. gì? - Cho biết IO và IO’ là đường gì ? dựa vào đâu ? từ đó suy ra góc OIO’ bằng bao nhiêu ? vì sao? GV gọi HS đứng tại chỗ C/m Còn thời gian GV cho HS tìm hiểu ứng dụng thực tế (lớp A) Bài 40. Theo (gt) ta có : IB , IA là tiếp tuyến của (O)  IB = IA IC , IA là tiếp tuyến của (O’)  IC = IA Do đó IB = IC Xét  BAC có AI là BC trung tuyến và IA = IB = IC = 2   BAC BC vuông tại B (Vì có trung tuyến AI = 2 )  0 BAC.  = 90 . b) Theo T/c 2 tiếp tuyến cắt nhau có IO là phân   giác của BIA và IO’ là phân giác CIA  '   Mà BIA và CIA kề bù => OIO = 900 . 0. c) Xét  OIO’ có ( OIO' 90 ) và IA  OO’  theo hệ thức lượng trong  vuông ta có : IA2 = OA . O’A = 9 . 4 = 36  IA = 6 ( cm ) Lại có BC = 2 IA = 2. 6 = 12 cm . IV. Cñng cè - Qua giờ luyện tập, các em đã làm những + Các bài tập sử dụng tính chất hai tiếp tuyến bµi tËp nµo ? Ph¬ng ph¸p gi¶i c¾t nhau + Các bài tập về hai đờng tròn tiếp xúc nhau, - Gv hệ thống lại các bài tập đã làm và tiếp tuyến chung c¸ch gi¶i. *) Bµi tËp 38 (SGK) a) ... (O ; 4cm) b) ... (O ; 2cm) V. Híng dÉn vÒ nhµ - N¾m ch¾c c¸ch gi¶i c¸c bµi tËp trong giê - Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i trong Sgk vµ SBT - §äc môc Cã thÓ em cha biÕt (Sgk-124) - ChuÈn bÞ lµm c¸c c©u hái vµ bµi tËp giê sau ¤n tËp ch¬ng II. TiÕt 36. «n tËp ch¬ng II. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. A/Môc tiªu  Kiến thức - Học sinh cần ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đờng tròn, liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây ; về vị trí tơng đối của đờng thẳng và đờng tròn, của hai đờng tròn. - Vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập tính toán và chứng minh.  KÜ n¨ng - RÌn luyÖn c¸ch ph©n tÝch t×m lêi gi¶i bµi to¸n vµ tr×nh bµy lêi gi¶i.  Thái độ - Học sinh tích cực, chủ động giải bài tập B/ChuÈn bÞ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. ổn định Trang: 70.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014 I. KiÓm tra bµi cò II. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS. Nội dung ghi bảng. * HĐ1 : Ôn tập lý thuyết. A. Ôn tập lý thuyết. - GV cho HS đọc phần tóm tắt các kiến. 1. Cách xác định đường tròn , tâm đối xứng, trục. thức trong sgk T126- 127.. đối xứng. - GV nêu câu hỏi, HS trả lời và nêu lại các. 2. Đường kính và dây của đường tròn. khái niệm, định lý đã học.. 3.BLiên hệ giữa dây và khoảngC cách từ dây đến. A. H. I. O. K. Lớp D: GV gợi lại những kiến thức mà HS. tâm. đã quên. 4. Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn, hai đường tròn D. HĐ2 : Luyện tập. đường tròn. Lớp A: GV ra bài tập gọi HS đọc đề bài, vẽ. B. Luyện tập. hình. Bài tập 41 ( sgk ). 5. tiếp tuyến của. HS suy nghĩ trả lời câu a Lớp D: GV vẽ hình lên bảng, hướng dẫn HS chứng minh. - Bài toán cho gì? yêu cầu gì? - Để xét vị trí tương đối của hai đường tròn ta dựa vào hệ thức nào?. Chứng minh : 0  a)  BEH có E 90 (gt). - Gợi ý: Dựa vào các vị trí tương đối của hai đường tròn và hệ thức liên hệ giữa. IB = IH  I là tâm đường tròn ngoại tiếp  BEH. đường nối tâm và bán kính.. Tương tự KH = KC  K là tâm đường tròn. + Hãy tính IO = ? OB ? IB  (I) ? (O). ngoại tiếp  HFC. + Khi nào thì hai đ/t tiếp xúc trong ?. + Ta có : IO = OB - IB  (I) tiếp xúc trong với. + Tính OK theo OC và KC từ đó suy ra vị. (O) (theo hệ thức liên hệ …). trí tương đối của (K) và (O) .. +Ta có: OK= OC- KC(K) tiếp xúc trong với. - Khi nào thì hai đ/t tiếp xúc ngoài ?. (O). + Tính IK theo IH và KH rồi nhận xét. +Ta có:IK =IH +KH(I) tx ngoài (K). Câu b; c). 0   b) Theo (gt) ta có : E F 90 (1). Lớp A: GV có thể cho HS nêu hướng c/m ,.  ABC nội tiếp trong (O) có BC là đường kính .. yêu cầu HS c/m. Lại có OA = OB = OC  A 90 (2). Lớp D: GV gợi ý HS. Từ (1) và (2)  tứ giác AEHF là hình chữ nhật. ? Dự đoán tứ giác đó là hình gì. vì có 3 góc vuông .. Có nhận xét gì về  ABC ? So sánh OB ,. c) Theo (gt) ta có  HAB vuông tại H , mà HE . OC , OA rồi nhận xét ?. AB tại E (gt)  AH2 = AB . AE (3). - Tứ giác AEHF là hình gì ? vì sao ?. Lại có  AHC vuông tại H , có HF là đường cao. - Theo ( cmt )  HAB và HAC là tam giác.  AH2 = AC . AF (4). . Trang: 71. 0.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. gì ?. Từ (3) và (4) ta suy ra :. - Tính tích AB . AE và AC . AF theo hệ. AB . AE = AC . AF. thức lượng sau đó so sánh .. d) Gọi G là giao điểm của EF và AH . Theo. - Vậy ta có thể rút ra điều gì ?. (cmt) ta có AEHF là hình chữ nhật. Câu d; e (cho lớp A).  GA = GH = GE = GF ( t/c hcn ).    GHF cân tại G  GFH GHF. - Gọi G là giao điểm của AH và EF  . (5). nào cân  các góc nào bằng nhau ..   Lại có  KHF cân tại K  KFH KHF (6). - Gợi ý : Chứng minh  GHF cân  góc. 0   Mà GHF  KHF 90 ( gt). GFH = góc GHF ;  KHF cân  góc KFH. 0    Từ (5) , (6) , (7)  GFH  KFH 90 GFK. = góc KHF rồi tính GFK .. Vậy GF  FK  EF  FK tại F  EF là tiếp. - GV yêu cầu HS chứng minh .. tuyến của (K). (7). - Nêu cách tìm vị trí của H để EF lớn nhất . Chứng minh tương tự ta cũng có EF  IE tại E  - Hãy tính EF = AH = ?. EF cũng là tiếp tuyến của (I). - EF lớn nhất khi AD là dây như thế nào. e) Theo cmt ta có tứ giác AEHF là hình chữ nhật. ? vậy H ở vị trí nào thì EF lớn nhất ..  EF = AH (t/c hcn), 1 AD mà AH = 2. Vậy EF lớn nhất nếu AD lớn nhất. Dây AD lớn nhất khi AD là đường kính  H trùng với O . Vậy dây AD vuông góc với BC tại O thì EF có độ dài lớn nhất . III. Cñng cè - Qua giờ ôn tập tiếp theo này các em đã đợc ôn lại những kiến thức gì và làm dạng bµi tËp nµo ? Ph¬ng nµo nµo ¸p dông gi¶i chóng ? - GV nhận xét, chú ý cho cần nắm chắc các định lý về tiếp tuyến và các hệ thức trong chơng vào làm bài tập và đặc biệt là cách trình bày lời giải IV. Híng dÉn vÒ nhµ - N¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc cÇn nhí trong ch¬ng II - Xem lại các bài tập đã chữa ở lớp; Làm tiếp bài 43 (Sgk-128). TiÕt 37 Gãc ë t©m. Sè ®o cung. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh nhận biết đợc góc ở tâm, có thể chỉ ra hai cung tơng ứng, trong đó có một cung bÞ ch¾n. - Thành thạo cách đo góc ở tâm bằng thớc đo góc, thấy rõ sự tơng ứng giữa số đo (độ) của cung và của góc ở tâm chắn cung đó trong trờng hợp cung nhỏ hoặc cung nửa đờng tròn. HS biết suy ra số đo (độ) của cung lớn (có số đo lớn hơn 1800 và bé hơn hoặc bằng 3600) - Biết so sánh hai cung trên một đờng tròn hay trong hai đờng tròn bằng nhau căn cứ vào số đo (độ) của chúng . - Hiểu và vận dụng đợc định lý về “cộng số đo hai cung” - Biết phân chia trờng hợp để tiến hành chứng minh, biết khẳng định tính đúng đắn của một mệnh đề khái quát bằng một chứng minh và bác bỏ một mệnh đề khái quát bằng một phản vÝ dô .  KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng ®o gãc, vÏ h×nh, nhËn biÕt kh¸i niÖm  Thái độ Học sinh vẽ, đo cẩn thận và suy luận hợp lô gíc . B/Chuẩn bị Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Nêu cách dùng thớc đo góc để xác định số đo của một góc. Lấy ví dụ minh hoạ. - GV : Giíi thiÖu s¬ lîc néi dung kiÕn thøc träng t©m cña ch¬ng III III. Bµi míi Trang: 72.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. Hoạt động của GV và HS HĐ1: Góc ở tâm. Nội dung ghi bảng.  nhận xét về mối quan hệ của AOB với đường. tròn (O) . - Đỉnh của góc và tâm đường tròn có đặc điểm gì ?. 1. Góc ở tâm a)Định nghĩa (sgk)  AOB là góc ở tâm (đỉnh O của góc trùng với. tâm O của đường tròn )  - Cung AB kí hiệu là : AB Để phân biệt hai cung có chung mút  kí hiệu hai cung là :. . - GV giới thiệu AOB là góc ở tâm .   - Vậy thế nào là góc ở tâm ? AmB ; AnB - GV cho HS phát biểu định nghĩa sau đó đưa   - Cung AmB là cung nhỏ ; cung AnB là cung ra các kí hiệu và chú ý cách viết cho HS. lớn GV giới thiệu cung lớn, cung nhỏ, cung bị - Với  = 1800  mỗi cung là một nửa đường chắn, góc chắn cung, cung nửa đường tròn. tròn .. HĐ2 : Số đo cung GV giới thiệu định nghĩa số đo cung như SGK Kí hiệu số đo cung. - GV giới thiệu khái niệm “cung không”, cung cả đường tròn. HĐ3: So sánh hai cung - GV đặt vấn đề về việc so sánh hai cung chỉ xảy ra khi chúng cùng trong một đường tròn hoặc trong hai đường tròn bằng nhau . Hai cung bằng nhau khi nào? Khi đó sđ của chúng có bằng nhau không? - Hai cung có số đo bằng nhau liệu có bằng nhau không? lấy ví dụ chứng tỏ kết luận trên là sai . - GV yêu cầu HS nhận xét rút ra kết luận sau đó vẽ hình minh hoạ - Hãy vẽ 1 đường tròn và 1 cung AB , lấy một điểm C nằm trên cung AB ? Có nhận xét gì về số đo của các cung AB , AC và CB . - Khi điểm C nằm trên cung nhỏ AB hãy chứng minh yêu cầu của ?2 (sgk) - Làm theo gợi ý của sgk . GV cho HS chứng minh sau đó lên bảng trình bày . GV nhận xét và chốt lại vấn đề cho cả hai trường hợp . - Tương tự hãy nêu cách chứng minh trường hợp điểm C thuộc cung lớn AB . - Hãy phát biểu tính chất trên thành định lý . GV gọi HS phát biểu sau đó chốt lại.  - Cung AmB là cung bị chắn bởi góc AOB , góc AOB chắn cung nhỏ AmB. Góc COD chắn nửa đường tròn . 2.Số đo cung * Định nghĩa : ( sgk )  Số đo của cung AB kí hiệu: sđ AB.   sđ AB sd AOB = 1000   sđ AnB = 3600 - sđ AmB * Chú ý ( sgk ) 3. So sánh hai cung - Hai cung bằng nhau nếu chúng có số đo bằng nhau . - Trong hai cung cung nào có số đo lớn hơn thì được gọi là cung lớn hơn ..      CD +) AB CD nếu sđ AB sđ      CD +) AB  CD nếu sđ AB sđ.    4. Khi nào thì sđ AB = sđ AC + sđ CB  Cho (O; R) và cung AB , C  AB. . .   sđ AB = sđ AC + sđ CB. A C. Khi C cung nhỏ AB ta có tia OC nằm giữa tia OA và OB . . .  AOB AOC  COB Theo tính chất của góc ở tâm ta có . .  sđ AB = sđ AC + sđ CB ( đcpcm) Định lý ( sgk ) Trang: 73. O. B.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. IV. Cñng cè - GV nªu néi dung bµi tËp 1 (Sgk - 68) vµ h×nh vÏ minh ho¹ vµ yªu cÇu häc sinh th¶o luận nhóm trả lời miệng để của củng cố định nghĩa số đo của góc ở tâm và cách tính góc.. a) 900 b) 1800 c) 1500 d) 00 e) 2700 V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định nghĩa, tính chất, định lý . - Nắm chắc công thức cộng số đo cung , cách xác định số đo cung tròn dựa vào góc ở t©m . - Lµm bµi tËp 2, 3 ( sgk - 69) - Hớng dẫn bài tập 2: Sử dụng tính chất 2 góc đối đỉnh, góc kề bù. - Híng dÉn bµi tËp 3: §o gãc ë t©m  sè ®o cung trßn. TiÕt 38. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. LuyÖn tËp. Phạm Thị Hiền A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Củng cố lại các khái niệm về góc ở tâm, số đo cung. Biết cách vận dụng định lý để chøng minh vµ tÝnh to¸n sè ®o cña gãc ë t©m vµ sè ®o cung .  KÜ n¨ng - RÌn kü n¨ng tÝnh sè ®o cung vµ so s¸nh c¸c cung .  Thái độ - Học sinh có thái độ đúng đắn, tích cực trong học tập B/ChuÈn bÞ - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Nêu cách xác định số đo của một cung . So sánh hai cung ? NÕu C lµ mét ®iÓm thuéc cung AB th× ta cã c«ng thøc nµo ? III. Bµi míi Hoạt đông của GV và HS Nội dung cần đạt Bài 4 : Bài tập 4 ( sgk - 69) - GV nêu bài tập Giải : - Vẽ hình ghi GT , KL của bài toán . Theo hình vẽ ta có : OA = OT và OA  OT - Bài toán cho gì ? yêu cầu gì ?   AOT là tam giác vuông cân tại A     -  AOT có gì đặc biệt  ta có số đo của AOT ATO 450  AOB 450 góc AOB là bao nhiêu  số đo của cung Vì góc AOB là góc ở tâm của (O) lớn AB là bao nhiêu ? Trang: 74.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014 0    sđ AB AOB 45. Bài 5. 0 0 0   sđ AnB 360  45 315 Bài tập 5 (Sgk - 69). GVgọi HS đọc đề bài vẽ hình và ghi GT, A KL của bài toán M - Bài toán cho gì ? yêu cầu gì ? - Có nhận xét gì về tứ giác AMBO  tổng số đo hai góc AMB và AOB là bao nhiêu  O góc AOB = ? - Hãy tính góc AOB theo gợi ý của GV B GV gợi ý tiếp câu b) Góc AOB là góc gì?  có số đo bằng số đo của cung nào ? Giải : - Cung lớn tính như thế nào ? a) Theo gt có MA , MB là tiếp tuyến của (O)  MA  OA ; MB  OB Giáo viên rút kinh nghiệm  Tứ giác AMBO có :  B  900  AMB   A  AOB 1800 0 0 0 0    AOB 180  AMB 180  35 145. b) Vì góc AOB là góc ở tâm của (O)  sđ - GV yêu cầu HS làm tiếp bài tập 6 (sgk 69) gọi HS vẽ hình và ghi GT, KL?.  1450 AB 0 0 0   sđ AnB 360  145 215. Bài tập 6 (sgk – 69). A. - Theo em để tính góc AOB, cung AB ta dựa vào điều gì? Hãy nêu phương hướng giải bài toán.. O. -  ABC đều nội tiếp trong đường tròn (O)  OA, OB, OC có gì đặc biệt? - Muốn tính số đo góc ở tâm AOB; BOC  ; AOC ta làm như thế nào?. Hãy suy ra số đo của cung bị chắn.. B. C. a) Theo gt ta có  ABC đều nội tiếp trong (O)  OA = OB = OC AB = AC = BC   OAB =  OAC =  OBC     AOB BOC AOC 0 0    Mà AOB  AOC  BOC 180 .2 360    AOB BOC AOC 1200.  b) Theo tính chất góc ở tâm và số đo của cung tròn ta suy ra :    sđ AB = sđ AC = sđ BC = 1200. IV. Cñng cè - Nêu định nghĩa góc ở tâm và số đo của *) Bài tập 7/SGK cung . + Sè ®o cña c¸c cung AM, BN, CP, DQ b»ng nhau. + C¸c cung nhá b»ng nhau lµ : - NÕu ®iÓm C  AB  ta cã c«ng thøc Trang: 75.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. nµo ?.   CP  ; NC  BP  ; AQ  MD  AM = DQ ; BN. ? Häc sinh lµm bµi tËp 7sgk.   + Cung lín BPCN = cung lín PBNC PBNC;   cung lín AQDN = cung lín QAMD. V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc các khái niệm , định nghĩa , định lý . - Xem lại các bài tập đã chữa . - Lµm tiÕp bµi tËp 8, 9 (Sgk - 69 , 70). TiÕt 39. liªn hÖ gi÷a cung vµ d©y. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - BiÕt sö dông c¸c côm tõ “Cung c¨ng d©y” vµ “D©y c¨ng cung ” - Phát biểu đợc các định lý 1 và 2, chứng minh đợc định lý 1 . - Hiểu đợc vì sao các định lý 1, 2 chỉ phát biểu đối với các cung nhỏ trong một đờng tròn hay trong hai đờng tròn bằng nhau .  KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp  Thái độ - Học sinh tích cực, chủ động B/ChuÈn bÞ - GV: Thớc, compa, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Phát biểu định lý và viết hệ thức nếu 1 điểm C thuộc cung AB của đờng tròn - HS2: Gi¶i bµi tËp 8 (Sgk - 70) III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng C HĐ1:Định lý 1 1.Định lý 1 - GV giới thiệu cụm từ “cung căng Định lý 1 ( Sgk - 71 ) D dây”, “dây căng cung”. - Cho (O) cung nhỏ AB bằng cung O nhỏ CD ? Em có nhận xét gì về 2 dây căng 2 cung đó. B GV giới thiệu định lý 1, yêu cầu HS A vẽ hình và ghi GT, KL của định lý. Chochứng (O ; Rminh ) , dây ABlývà CD - HãyGT nêu cách định   KL gợia)ý AB CD . AB = CD trên theo củaSGK - GV hướng dẫn học sinhchứng   b) AB = CD AB = CD minh hai tam giác OAB và OCD ?1: (sgk ) Chứng minh : bằng nhau theo hai trường hợp Xét  OAB và  OCD có : (c.g.c) và ( c.c.c) . OA = OB = OC = OD = R  = CD     - HS lên bảng làm bài . GV nhận xét a)Nếu AB sđ AB = sđ CD và sửa chữa .    AOB COD   OAB =  OCD (c.g.c) AB = CD (đcpcm) Trang: 76.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. b) Nếu AB = CD   OAB =  OCD (c.c.c)        AOB = COD  sđ AB = sđ CD  AB =C CD HĐ2: Định lý 2 2.Định lý 2 ( Sgk - 71 ) GV giới thiệu định lý . ?2 (sgk ) Vẽ hình và ghi GT , KL của định lí ? GT Cho ( O ; R ) (Chú ý định lý trên thừa nhận kết quả O hai dây AB và CD không chứng minh)   KL a) AB > CD  AB > CD   HĐ3:Luyện tập b)AB > CD  AB > CD A Bài 14 (SGK) Bài tập 14 ( Sgk - 72 ) A - GV ra bài tập gọi HS đọc đề bài , vẽ  sd AD   AD  s dAC AC a) Ta có => hình và ghi GT , KL của bài toán .   D C - Bài toán cho gì ? yêu cầu gì ? => AOC AOD - GV cho HS đứng tại chỗ nêu cách => OA là phân giác của c/m nhanh, đưa ra điều kiện cho  O COD mệnh đề đảo COD cân tại O nên đường phân giác OA B đồng thời là đường trung tuyến => OA đi qua trung điểm của CD b) Mệnh đề đảo lại đúng khi đường kính đi qua trung điểm của dây không qua tâm. Bài tập 13 ( Sgk - 72 ) Bài 13 (SGK). - Theo bài ra ta có AB // CD  ta có thể suy ra điều gì ?. GT.   - Để chứng minh AC BD ta phải. Cho ( O ; R) Hai dây AB // CD. KL.  BD  AC. chứng minh gì ? - Kẻ MN song song với AB và CD  ta có các cặp góc so le trong nào bằng nhau ? Từ đó suy ra góc COA bằng tổng hai góc nào ? - Tương tự tính góc BOD theo số đo của góc CAO và BAO  so sánh hai góc COA và BOD ? - Trường hợp O nằm ngoài AB và CD ta cũng chứng minh tương tự . GV yêu cầu HS về nhà chứng minh. D. B. M. Chứng minh : a) Xét trường hợp O nằm trong hai dây song song : Kẻ đường kính MN song song với AB và CD. N.    DCO COM ( So le trong )    BAO MOA ( So le trong )      COM  MOA DCO  BAO . . .  COA DCO  BAO Tương tự ta cũng có :. (1).       DOB CDO  ABO  DOB DCO  BAO   COA DOB. (2). Từ (1) và (2) ta suy ra : . . .   sđ AC = sđ BD  AC BD ( đcpcm ) b) Trường hợp O nằm ngoài hai dây AB và CD ta chứng minh tương tự . (Về nhà). IV. Cñng cè - Phát biểu lại định lý 1 và 2 về liên hệ giữa dây và cung . - Ph©n tÝch t×m híng gi¶i bµi tËp 13b (SGK) *) Trêng hîp: T©m O n»m ngoµi 2 d©y song song. (AB // CD) Kẻ đờng kính MN  MN // AB ; MN // CD. Trang: 77.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014  OAB  AOM      OBA BON Ta cã:  (so le trong) (1) Mµ AOB c©n t¹i O  OAB  ABO (2). AOM BON     s® AM = s® BN (a) LÝ luËn t¬ng tù ta cã: s® CM = s®   DN (b) V× C n»m trªn AM vµ D n»m trªn BN nªn tõ (a) vµ (b)        s® AM - s® CM  AC = BD = s® BN - s® DN Hay s® AC = s® BD (®pcm). Tõ (1) vµ (2) . V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định lý 1 và 2 . - Nắm chắc tính chất của bài tập 13 ( sgk ) đã chứng minh ở trên . - Gi¶i bµi tËp trong Sgk - 71 , 72 ( bµi tËp 11 , 12 , 14 ) - Hớng dẫn: áp dụng định lý 1 với bài 11 , định lý 2 với bài 12 . TiÕt 40 Ngµy d¹y : Gãc néi tiÕp Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. A/Môc tiªu KiÕn thøc - HS nhận biết đợc những góc nội tiếp trên một đờng tròn và phát biểu đợc định nghÜa vÒ gãc néi tiÕp . - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo của góc nội tiếp . - Nhận biết (bằng cách vẽ hình) và chứng minh đợc các hệ qủa của định lý trên . KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn vµ chøng minh Thái độ Học sinh tự giác, tích cực, hào hứng trong học tập B/Chuẩn bị Thớc, compa, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò III. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS HĐ1: Định nghĩa - GV vẽ hình 13 (sgk) lên bảng sau đó giới thiệu về góc nội tiếp . HS phát biểu thành định nghĩa . GV giới thiệu cung bị chắn. - GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình 14,15 (sgk ) yêu cầu HS thực hiện ?1 (sgk ) - Giải thích tại sao đó không phải là góc nội tiếp . - Yêu cầu HS làm ?2 (đo trực tiếp hình vẽ (sgk) HS báo cáo k/q. Nội dung ghi bảng 1.Định nghĩa Định nghĩa : ( sgk - 72 ) A A. C. B. O. O. C B (a). (b).   BAC là góc nội tiếp ; BC là cung bị chắn. Hình (a) cung bị chắn là cung nhỏ BC ; hình (b) cung bị chắn là cung lớn BC . ?1 (sgk ). Trang: 78.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. ?2 (sgk ) HĐ2:Định lý - Qua kết quả đo của HS ở ?2 GV cho HS rút ra nhận xét để có kết luận. - Phát biểu thành định lí. GV hướng dẫn HS chứng minh định lí (gồm 3 trường hợp) (trường hợp 3 cho về nhà c/m) không yêu cầu HS c/m định lí, GV cho HS vận dụng định lí vào làm bài tập 16 (SGK) GV hướng dẫn C/m HĐ3: Hệ quả Lớp A- GV treo bảng phụ (hình vẽ). 2. Định lý Định lý (sgk ). . Cho (O ; R ) ; BAC là góc nội tiếp 1  BAC   2 sđ BC KL chứng minh Chứng minh : ( sgk - 74 ) GT. 3.Hệ quả * Bài toán: Chứng minh:. D C A.    - Cho hình vẽ c/m: a) ABC DBC  AEC AEC AOC. b) So sánh và ACB c) Tính . - Qua bài toán trên em hãy rút ra kết luận (hệ quả). O. B. 1  BAC  E  2 sđ AC a) Ta có : ;   DBC sdCD AEC  1 sd AC 2 AC CD   ABC CBD   AEC Mà: AEC  1 sd AC 2 b) AOC sd AC 1   AEC  AOC 2 ACB  1 sd AEB  1 .1800 900 2 2 c). - Yêu cầu 1 HS đọc hệ quả (sgk) * Hệ quả (sgk/74,75) ? Góc nội tiếp lớn hơn 900 thì kết luận trên còn đúng không? IV. Cñng cè - Phát biểu định nghĩa về góc nội tiếp, định lý về số đo của góc nội tiếp ? - Nêu các hệ qủa về góc nội tiếp của đờng tròn ? - Giải bài tập 15 ( sgk - 75) - HS thảo luận chọn khẳng định đúng sai . GV đa đáp án đúng . V. Híng dÉn vÒ nhµ. Trang: 79.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - Học thuộc các định nghĩa, định lý, hệ quả,Chứng minh lại các định lý và hệ quả vµo vë - Gi¶i bµi tËp 17 , 18 ( sgk - 75). TiÕt 41. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. LuyÖn tËp. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Cñng cè l¹i cho häc sinh c¸c kh¸i niÖm vÒ gãc néi tiÕp, sè ®o cña cung bÞ chắn, chứng minh các yếu tố về góc trong đờng tròn dựa vào tính chất góc ở tâm và góc néi tiÕp.  Kĩ năng - Rèn kỹ năng vận dụng các định lý, hệ quả về góc nội tiếp trong chứng minh bài toán liên quan tới đờng tròn.  Thái độ - Học sinh tích cực, chủ động giải bài tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: Thíc kÎ, com pa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò KiÓm tra 15’ Cho (O) đờng kính AB, S là một điểm ở ngoài đờng tròn sao cho tam giác SAB nhọn, SA vµ SB c¾t (O) theo thøc tù t¹i M, N. Chøng minh r»ng: Chøng minh r»ng: a) gãc AMB = 900 b)SH vu«ng gãc víi AB c)HA.HN = HB. HM §¸p ¸n - biÓu ®iÓm Vẽ hình đúng. 1. 1  AB   O;   2 ) a)Ta cã: AMB 90 (gãc néi tiÕp ch¾n 2  0  b)V× AMB 90  BM  SA (1). 2. 0. 1 1.5 0.5 0.5 0.5 0.5 0.5 1 1. 1  AB   O;  ANB 900 2 2  )  AN  SB (2) Mµ (gãc néi tiÕp ch¾n  Từ (1) và (2)  BM và AN là hai đờng cao của tam giác SAB. => H lµ trùc t©m cña tam gi¸c SAB  SH là đờng cao thứ ba của  SAB  AB  SH c)Chứng minh đợc hai tam giác HMA và HMB đồng dạng Từ đó suy ra: HA.HN = HB. HM III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Néi dung. 1. Bµi tËp 20 (SGK/76) - Đọc đề bài 20( SGK/76), vẽ hình, ghi GT , KL cña bµi to¸n . - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu chøng minh g× ? - Muèn chøng minh 3 ®iÓm B, D, C th¼ng hµng ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? (ba ®iÓm Chøng minh : B, D, C cùng nằm trên 1 đờng thẳng  - Ta cã ADB là góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn 0     BDC = ADB + ADC = 180 ) Trang: 80.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014 . AB . - Theo gt ta có các điều kiện gì ? từ đó suy  O ' ;   2   ADB  900 ra ®iÒu g× ?   - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c gãc ADB , - Tơng tự ADC là góc nội tiếp chắn nửa đờng  AC   O;   2   ADC 900 trßn     - HS suy nghĩ, nhận xét sau đó nêu cách Mà BDC = ADB + ADC chøng minh vµ lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i   BDC 900 900 1800  ADC víi 900 ? 0  0  ( ADB 90 , ADC 90 ). =. +. =.  Ba ®iÓm B, D, C th¼ng hµng .. 2. Bµi tËp 23 (SGK/76) - GV nªu bµi 23 (SGK -76) vµ yªu cÇu häc Chøng minh: sinh đọc kĩ đề bài a) Trờng hợp điểm M nằm trong đờng tròn (O): - XÐt AMC vµ DMB - GV vÏ h×nh vµ ghi GT , KL lªn b¶ng   - Muèn C/M: MA.MB MC.MD ta cÇn Cã AMC = BMD (2 góc đối đỉnh) chøng minh ®iÒu g× ?   S DMB ) ACM = MBD ( AMC (2 gãc néi tiÕp cïng ch¾n AD )  AMC S DMB (g . g).   - So s¸nh AMC vµ BMD   ( AMC = BMD vì là 2 góc đối đỉnh). MA MD   MC MB  MA.MB MC.MD (®cpcm).   - NhËn xÐt g× vÒ 2 gãc: ACM , MBD trªn b) Trờng hợp điểm M nằm ngoài đờng tròn (O): h×nh vÏ vµ gi¶i thÝch v× sao ? ACM  = MBD (2 gãc néi tiÕp cïng ch¾n AD. ). - XÐt AMD vµ CMB  Cã M (gãc chung). - H·y nªu c¸ch chøng minh AMC S DMB ?. ).   ADM = MBC (2 gãc néi tiÕp cïng ch¾n AC. - GV gäi HS lªn b¶ng chøng minh phÇn a).  AMD S CMB (g . g) MA MD - Trờng hợp b cho HS đứng tại chỗ chứng  minh, vÒ nhµ tr×nh bµy  MC MB MA.MB MC.MD - GV kh¾c s©u l¹i c¸ch gi¶i bµi to¸n trong ( ®cpcm) trêng hîp tÝch c¸c ®o¹n th¼ng ta thêng dùa . vào tỉ số đồng dạng IV. Cñng cè Gi¸o viªn chèt l¹i c¸c néi dung träng t©m cña tiÕt häc V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc các định lý , hệ quả về góc nội tiếp . Xem lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp cßn l¹i trong sgk - 76 - §äc tríc bµi “Gãc t¹o bëi tia tiÕp truyÕn vµ d©y cung”. TiÕt 42. Gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Nhận biết đợc góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . Trang: 81. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. cung .. - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây. - Biết phân chia các trờng hợp để chứng minh định lý . - Phát biểu đợc định lý đảo và chứng minh đợc định lý đảo .  KÜ n¨ng RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp.  Thái độ - Tích cực, chủ động trong học tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: Thíc kÎ, com pa, thíc ®o gãc, ªke. C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Phát biểu định lí và các hệ quả của định lí về góc nội tiếp ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Kh¸i niÖm gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung (14 phót) - GV vẽ hình, sau đó giới thiệu khái niệm *) Khái niệm: ( Sgk - 77) . vÒ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . Cho d©y AB cña (O; R), xy lµ tiÕp tuyÕn t¹i A HS đọc thông tin trong sgk .   BAy ) lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh ?1 ( sgk ) sau  BAx ( hoÆc tuyÕn vµ d©y cung đó gọi HS trả lời câu hỏi ?  +) BAx ch¾n cung AmB BAy +) ch¾n cung AnB ?1 ( sgk ) C¸c gãc ë h×nh 23 , 24 , 25 , 26 kh«ng ph¶i lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung v× kh«ng tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . ? 2 ( sgk ). - GV nhận xét và chốt lại định nghĩa góc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung. - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ? 2 (Sgk - 77) sau đó rút ra nhận xét - GV yªu cÇu HS lªn b¶ng vÏ h×nh cña tõng trêng hîp (c©u a). - Hớng dẫn: Vẽ bán kính trớc, sau đó dùng êke vẽ tia tiếp tuyến và cuối cùng dùng thớc đo độ vẽ cạnh chứa dây cung - H·y cho biÕt sè ®o cña cung bÞ ch¾n trong mçi trêng hîp ? - HS đứng tại chỗ giải thích, GV ghi bảng. A’. O. . 0.  + BAx = 300  s® AB 60 0  (tam giác OAB có OAB 60 => OAB đều 0 0   nªn AOB 60 => s® AB 60 ). . 0.  + BAx = 900  s® AB 180 v× cung AB lµ nửa đờng tròn 0   + BAx = 1200  s® AB 240 (kÐo dµi tia AO c¾t (O) t¹i A’. Ta cã 0  ' AB 300  A => s® A 'B 60    VËy s® AA 'B = s® AA ' + s® A 'B = 2400) 2. §Þnh lÝ  §Þnh lý: (Sgk / 78 ) a) T©m O n»m trªn c¹nh chøa d©y cung AB: 0  Ta cã: BAx 90  Mµ s® AB = 1800. - Qua bµi tËp trªn em cã thÓ rót ra nhËn xÐt g× vÒ sè ®o cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung vµ sè ®o cña cung bÞ ch¾n => Phát biểu thành định lý . - GV gọi HS phát biểu định lý sau đó vẽ hình và ghi GT , KL của định lý . 1  BAx  ? 2  - Theo (Sgk) cã mÊy trêng hîp x¶y ra VËy 2 s® AB đó là những trờng hợp nào ?.  - GV gäi HS nªu tõng trêng hîp cã thÓ x¶y b) T©m O n»m bªn ngoµi gãc BAx : ra sau đó yêu cầu HS vẽ hình cho từng tr- Vẽ đờng cao OH của êng hîp vµ nªu c¸ch chøng minh cho mçi AOB c©n t¹i O ta cã: trờng hợp đó  BAx  AOH (1) - GV cho HS đọc lại lời chứng minh trong SGK và chốt lại vấn đề .  (Hai gãc cïng phô víi OAH ) 1 - HS ghi chứng minh vào vở hoặc đánh dÊu trong sgk vÒ xem l¹i . AOH 2  = s® AB (2) - H·y vÏ h×nh minh ho¹ cho trêng hîp (c) Mµ: sau đó nêu cách chứng minh . Trang: 82.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014 1  - Gợi ý : Kẻ đờng kính AOD sau đó vận  dụng chứng minh của phần a và định lí về Từ (1) và (2)  BAx  2 sđ AB (®pcm) góc nội tiếp để chứng minh phần ( c) .  - GV gäi HS chøng minh phÇn (c) BAx. - GV đa ra lơi chứng minh đúng để HS tham kh¶o . - GV yªu cÇu HS th¶o luËn vµ nhËn xÐt ?3 (Sgk - 79)   - H·y so s¸nh sè ®o cña BAx vµ ACB víi  sè ®o cña cung AmB . - KÕt luËn g× vÒ sè ®o cña gãc néi tiÕp vµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung cïng ch¾n mét cung ? (cã sè ®o b»ng nhau) => HÖ qu¶/SGK. c) T©m O n»m bªn trong gãc Kẻ đờng kính AOD  tia AD n»m gi÷a hai tia AB vµ Ax.    + DAx Ta cã : BAx = BAD Theo chøng minh ë phÇn (a)1 ta suy ra : 1  BAD =. :.   sdBD  sd DA  2 DAx ;     BAx = BAD + DAx 1 1   DA  BD   BAx = 2 s® = 2 s® AB (®cpcm) ?3 (Sgk/79 ) 2. . . 1  BAx ACB  2 AmB Ta cã: s® . 3. HÖ qu¶ - GV Kh¾c s©u l¹i toµn bé kiÕn thøc c¬  HÖ qu¶: (Sgk - 78) bản của bài học về định nghĩa, tính chất và 1 hÖ qu¶ cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ  d©y cung vµ sù liªn hÖ víi gãc néi tiÕp. BAx ACB  2 AmB s®  IV. Cñng cè - GV khắc sâu định lý và hệ quả của góc *) Bài tập 27/SGK t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung. - GV cho HS vÏ h×nh vµ ghi gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn bµi 27 (Sgk - 76)   - HS nªu c¸ch chøng minh APO PBT V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định nghĩa, định lí, hệ quả và tiếp tục chứng minh định lý - Lµm bµi 28, 29, 30 (Sgk - 79) - TiÕt sau luyÖn tËp TiÕt 43 Ngµy d¹y : LuyÖn tËp Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt: A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Củng cố các định lí, hệ quả của góc giữa tia tiếp tuyến và một dây  KÜ n¨ng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt gãc gi÷a tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung - Rèn kĩ năng áp dụng các định lí, hệ quả của góc giữa tia tiếp tuyến và một dây vào giải bµi tËp, rÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ h×nh, c¸ch tr×nh bµy lêi gi¶i bµi tËp h×nh  Thái độ - Hiểu những ứng dụng thực tế và vận dụng đợc kiến thức vào giải các bài tập thực tế. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Phát biểu về định lí, hệ quả của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung. III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung Bµi tËp 33 (SGK/80) - Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, vẽ hình, ghi GT, GT A, B, C (O) KT TiÕp tuyÕn At Trang: 83.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - Hớng dẫn HS lập sơ đồ phân tích nh sau: AB.AM = AC.AN . d // At, d c¾t AB, AC lÇn lît t¹i M, N KL AB.AM = AC.AN. AM AN  AC AB. AMN ACB. A. Chøng minh..  . t 1 C BAt     = ( = 2 s® AB )  C = BAt .   AMN C. - HS, GV nhËn xÐt. => xÐt. Bµi tËp 34 (SGK/80) - Yêu cầu HS đọc kĩ đề bài, vẽ hình, ghi GT, KT - Hớng dẫn HS lập sơ đồ phân tích nh sau: MT2 = MA.MB . =. AMN vµ ACB cã.    CAB chung, AMN = C  AMN ACB (g.g) AM AN   AC AB  AM.AB = AC.A GT KL. Cho ®iÓm M n»m ngoµi (O), tiÕp tuyÕn MT, c¸t tuyÕn MAB. MT2 = MA.MB. B. MT MB  MA MT. O. . A. TMA BMT (g.g). Chøng minh. XÐt TMA vµ.  .   ATM =B. - HS, GV nhËn xÐt. Bµi tËp (10’) B¶ng phô: Cho h×nh vÏ bªn, (O) vµ (O’) tiÕp xóc ngoµi nhau t¹i A, BAD, EAC lµ hai c¸t tuyến của hai đờng tròn, xy là tiếp tuyến. - So s¸nh hai gãc EAy vµ ADE ? - So s¸nh hai gãc xAC vµ EAy ? - Gọi đại diện nhóm lên bảng trình bày. M. BMT. T. 1  M chung, ATM   = B (= 2 s® AT )  TMA BMT (g.g) MT MB   MA MT  MT2 = MA.MB.. - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy.   chung t¹i A. Chøng minh ABC = ADE . - Yªu cÇu HS lµm viÖc theo nhãm - Gîi ý: - So s¸nh hai gãc ABC vµ xAC ?. B. M.   Ta cã AMN = BAt (so le trong).   AMN =C. - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy.  chung M. O. N. .  CAB chung. C. d. D. x. O. C O'. A B. Chøng. E. y. minh:. 1  ABC xAC  Ta cã = (= 2 s® AC ) 1 EAy ADE   ( = 2 s® AE ).   EAy xAC Mµ. =. ( đối đỉnh).    ABC = ADE . Trang: 84. cã.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. *) Bµi tËp 34/SGK IV. Cñng cè - Phát biểu lại định lý và hệ quả của góc tạo bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . Chøng minh. XÐt TAM vµ TBM cã: - Cho HS nêu lại các dạng toán đã chữa trong  M tiÕt häc. chung. T. ATM B  (cïng ch¾n cung AT)  TAM S BTM (g.g) MT MB   MA MT  MT2 = MA.MB (®pcm). - Cho HS lµm nhanh bµi tËp 34. V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc các định lý , hệ quả về góc nội tiếp và góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . - Xem và giải lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp 32 ( sgk - 80 ) 1   TPB = sdBP 2 - Híng dÉn : HS tù vÏ h×nh Cã ( gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung ) BOP = sdBP  ( gãc ë t©m ) .     BOP 2TPB BTP  BOP 900. minh .. . TiÕt 44. (2)  Thay (1) vµo (2) ta cã ®iÒu ph¶i chøng. ( 1) . Mµ. Góc có đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đờng tròn. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. A/Mục tiêu Học xong tiết này HS cần phải đạt đợc :  Kiến thức - Nhận biết đợc góc có đỉnh bên trong hay bên ngoài đờng tròn . - Phát biểu và chứng minh đợc định lý về số đo góc của góc có đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đờng tròn .  Kĩ năng - Chứng minh đúng, chặt chẽ. Trình bày chứng minh rõ ràng .  Thái độ - Học sinh tích cực, có hứng thú trong tiết học B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Nêu định nghĩa, định lý góc nội tiếp, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung . III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn - GV ®a h×nh vÏ h×nh 31 ( sgk )  - Em có nhận xét gì về BEC đối với (O) ? đỉnh và cạch của góc có đặc điểm gì so với (O) ?  - Vậy BEC gọi là góc gì đối với đờng tròn (O) . - GV giới thiệu khái niệm góc có đỉnh bên trong đờng tròn .  - Gãc BEC ch¾n nh÷ng cung nµo ? - GV dïng m¸y chiÕu trë l¹i phÇn kiÓm tra bµi cò, yªu cÇu tÝnh: sd BnC  sdAmD  2 = ?, so s¸nh BEC ? => §Þnh lÝ/SGK - GV gîi ý HS chøng minh nh sau: H·y tÝnh    gãc BEC theo gãc EDB vµ EBD ( sö  EBD dông gãc ngoµi cña )   EDB EBD - Gãc vµ lµ c¸c gãc nµo cña (O)  cã sè ®o b»ng bao nhiªu sè ®o cung bÞ  chắn . Vậy từ đó ta suy ra BEC = ?. *) Kh¸i niÖm:  - Góc BEC có đỉnh E nằm bên trong (O)   BEC là góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn .  BEC ch¾n hai cung lµ   d m a BnC ; AmD e o  §Þnh lý: (Sgk) c ?1 (Sgk) n Chøng minh:  b XÐt EBD cã BEC lµ gãc ngoµi cña EBD  theo tÝnh chÊt cña gãc ngoµi tam gi¸c ta cã :    BEC = EDB + EBD (1) 1 1  EBD = sdAmD   ; EDB = sdBnC 2 2 Mµ : (tÝnh chÊt gãc néi tiÕp) ( 2)   sdAmD + sdBnC  BEC  2 Tõ (1) vµ (2) ta cã :. Trang: 85.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014.    sdNC  (SGK) sd AM - Hãy phát biểu định lý về góc có đỉnh bên *) Bài tập 36AHM trong đờng tròn . 2 - Cñng cè : Gi¶i bµi tËp 36/SGK    AEN  sdMB  sd AN 2   (vì AHM và AEN là các góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn)     Theo gi¶ thiÕt th× AM  MB,NC  AN   => AHM  AEN VËy tam gi¸c AEH c©n t¹i A 2. Góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn ( 16 phút) - GV ®a ra h×nh vÏ h×nh 33 , 34 , 35 ( sgk ), sau đó nêu câu hỏi để HS suy nghĩ trả lời từ đó nhận biết ra góc có đỉnh bên ngoài đờng trßn . ? Quan s¸t c¸c h×nh 33 , 34 , 35 ( sgk ) em có nhận xét gì về các góc BEC đối với đờng tròn (O). Đỉnh, cạnh của các góc đó so với (O) quan hÖ nh thÕ nµo ? - Vậy thế nào là góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn . - GV chốt lại khái niệm góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn. - Yêu cầu HS đứng tại chỗ cho biết vị trí của hai cạnh đối với (O) trong từng hình vẽ, nêu râ c¸c cung bÞ ch¾n - GV dïng m¸y chiÕu trë l¹i phÇn kiÓm tra bµi cò, yªu cÇu  tÝnh: sd BnC  sd AmD  2 ? vµ so s¸nh BEC ? => §Þnh lÝ /SGK - GV yªu cÇu HS thùc hiÖn ? 2 (Sgk ),GV gợi ý để HS chứng minh + H×nh 36 ( sgk ) - Gãc BAC lµ gãc ngoµi cña tam gi¸c nµo ?  - Ta cã BAC lµ gãc ngoµi cña AEC   gãc BAC tÝnh theo BEC vµ gãc ACE nh thÕ nµo ? - TÝnh sè ®o cña gãc BAC vµ ACE theo sè đo của cung bị chắn. Từ đó suy ra số đo của  BEC theo sè ®o c¸c cung bÞ ch¾n . - GV gäi häc sinh lªn b¶ng chøng minh trêng hîp thø nhÊt cßn hai trêng hîp ë h×nh 37, 38 để cho HS về nhà chứng minh tơng tự . - GV khắc sâu lại tính chất của góc có đỉnh nằm ở bên ngoài đờng tròn và so sánh sự khác biệt của góc có đỉnh nằm ở bên ngoài đờng tròn và góc có đỉnh nằm ở bên trong đờng tròn. *) Cñng cè : Híng dÉn häc sinh gi¶i bµi tËp 38/SGK. * Kh¸i niÖm:  - Gãc BEC cã n»m ngoµi (O) , EB vµ EC cã ®iÓm  chung với (O)  BEC là góc có đỉnh ở bên ngoài (O)   - Cung bÞ ch¾n BnC ; AmD lµ hai cung n»m trong  gãc BEC  §Þnh lý: (Sgk - 81) ? 2 ( sgk )  GT: BEC lµ gãc  có đỉnh  n»m ngoµi (O) sd BnC sd AmD  BEC  E 2 KL: Chøng minh: Am a) Trêng hîp 1: BAC D - Ta cã lµ gãc ngoµi cña AED     BAC = AEC + ACE O (t/c gãc ngoµi AEC )   AEC = BAC - ACE (1) B 1 1n C     - Mµ BAC  2 s® BnC vµ ACE  2 s® AmD (gãc néi tiÕp) (2) - Tõ (1) vµ 1 (2) ta suy ra :  BEC    2 (s® BnC - s® AmD ) Bµi 38SGK  a) AEB là góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn nªn: 0 0   0  AEB  sd AB  sdCD  180  60 60 2 2    BTC sdBAC  sdBDC lµ gãc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn nên: BTC  2 0 0 0 0 180  60  60  60 0  60 2. . - HS nªu c¸ch lµm - GV ghi b¶ng.  . .   VËy AEB BTC  b) DCT lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung   300 DCT  1 sdCD 2 nªn  DCB lµ gãc néi tiÕp nªn   300 DCB  1 sdDB 2 Trang: 86.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014.   VËy DCT DCB Hay CD lµ tia ph©n gi¸c cña gãc BCT IV.Cñng cè - Thế nào là góc có đỉnh bên trong và đỉnh ở bên ngoài đờng tròn . Chúng phải thoả mãn nh÷ng ®iÒu kiÖn g× ? - Gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm sau: V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định lý về góc có đỉnh ở bên trong hay ở bên ngoài đờng tròn - Chứng minh lại các định lý . - Gi¶i bµi tËp trong sgk - 82 ( bµi tËp 37 , 38 ) TiÕt 45 Ngµy d¹y : LuyÖn tËp A/Môc tiªu  Kiến thức - Rèn kỹ năng nhận biết góc có đỉnh ở bên trong , bên ngoài đờng tròn . - Rèn kỹ năng áp dụng các định lý về số đo của góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn , ở bên ngoài đờng tròn vào giải một số bài tập .  KÜ n¨ng - RÌn kü n¨ng tr×nh bµy bµi gi¶i, kü n¨ng vÏ h×nh, t duy hîp lý .  Thái độ - Học sinh có ý thức tự giác trong học tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Phát biểu định lý về góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng tròn ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 41 (SGK/83) - GV ra bài tập, gọi HS đọc đề bài sau đó vẽ h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi to¸n . - H·y nªu ph¬ng ¸n chøng minh bµi to¸n . - GV cho HS suy nghÜ t×m c¸ch chøng minh    s® CN  sdBM sau đó nêu phơng án của mình, GV nhận xét A vµ híng dÉn l¹i . 2 Cã A ( định lý vÒ gãc cã đỉnh + lµ gãc cã quan hÖ g× víi (O)  h·y nằm bên ngoài đờng tròn )  tÝnh A theo sè ®o cña cung bÞ ch¾n ?  sd CN + sd BM  BSM = BSM + cã quan hÖ nh thÕ nµo víi (O)  L¹i cã : 2 BSM h·y tÝnh theo số đo cuả cung bị chắn ? (định lý về góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn )   sd BM   sd CN sd CN + sd BM  - H·y tÝnh tæng cña gãc A vµ BSM theo sè  + BSM   A = 2 2 ®o cña c¸c cung bÞ ch¾n . +    2.sdCN - VËy A + BSM = ?  + BSM   - TÝnh gãc CMN ?  A = s® CN 2 = - VËy ta suy ra ®iÒu g× ? 1   CMN = sdCN 2 Mµ ( định lý về góc nội tiếp )     A + BSM = 2. CMN ( ®cpcm) 2. Bµi tËp 42 (SGK/83) - GV ra bài tập sau đó yêu cầu HS vẽ hình , ghi GT , KL cña bµi to¸n . - H·y nªu ph¬ng ¸n chøng minh bµi to¸n a) trªn . +) V× P, Q, R lµ ®iÓm chÝnh gi÷a cña c¸c cung BC, - HS nêu sau đó GV hớng dẫn lại cách AC, AB suy ra chøng minh bµi to¸n . 1 1  = PC   =QC=  PB  BC QA AC 2 2 ;   AER có quan hệ gì với đờng tròn ( AER lµ Trang: 87.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. góc có đỉnh bên trong đờng tròn). RA=RB   1 AB 2 (1) - H·y tÝnh sè ®o cña gãc AER theo sè ®o ; của cung bị chắn và theo số đo của đờng  +) Gäi giao ®iÓm cña AP vµ QR lµ E  AER lµ trßn (O) ? góc có đỉnh bên trong đờng tròn  + sdQC  + sdCP   sdAR  - GV cho HS tÝnh gãc AER theo tÝnh chÊt AER = góc có đỉnh ở bên trong đờng tròn . 2 Ta cã : (2) Tõ (1) vµ (2)  1 - VËy AER =?  + sdAC  + sdBC)  (sdAB  AER = 2  2 - §Ó chøng minh  CPI c©n ta chøng minh 3600 ®iÒu g× ?  900 - H·y tÝnh gãc CIP vµ gãc PCI råi so s¸nh ,   AER 4 từ đó kết luận về tam giác CPI  VËy AER = 900 hay AP  QR t¹i E - HS lªn b¶ng chøng minh phÇn (b)  b) Ta có: CIP là góc có đỉnh bên trong đờng tròn     sdAR + sdCP - HS, GV nhËn xÐt, ch÷a bµi CIP  2 (4) - GV chèt l¹i c¸ch lµm PCI  L¹i cã lµ gãc néi tiÕp ch¾n cung RBP   1  sdRB+sdBP  PCI = sdRBP=  2 2 (5) AR = RB ; CP   BP  mµ . (6) Tõ (4) , (5) vµ (6) suy ra:  PCI  CIP . VËy  CPI c©n t¹i P 3. Bµi tËp 43 (SGK/83). - GV ra bài tập, gọi HS đọc đề bài , vẽ hình GT: Cho (O) ; hai dây AB // CD vµ ghi GT , KL cña bµi to¸n AD c¾t BC t¹i I   KL: AOC = AIC Chøng minh:   Theo gi¶ thiÕt ta cã AB // CD  AC = BD (hai cung ch¾n gi÷a hai d©y song song th× b»ng - GV vÏ h×nh nhanh vµ gîi ý HS chøng minh nhau)  . Ta có: AIC góc có đỉnh bên trong đờng tròn    + sdBD  - TÝnh gãc AIC vµ gãc AOC theo sè ®o sdAC  AIC = cña cung bÞ ch¾n ? 2 - Theo gi¶ thiÕt ta cã c¸c cung nµo b»ng      sdAC + sdAC 2.sdAC   nhau  ta cã kÕt luËn g× vÒ hai gãc AIC AIC = = sdAC  2 2  (1) vµ AOC ?    - GV cho HS lªn b¶ng tr×nh bµy L¹i cã: AOC = sdAC (gãc ë t©m ch¾n cung AC ) - HS, GV nhËn xÐt, ch÷a bµi (2)    Tõ (1) vµ (2) ta suy ra: AIC = AOC = s® AC (§cpcm) IV. Cñng cè - GV khắc sâu lại tính chất của góc có đỉnh bên trong đờng tròn , góc có đỉnh ở bên ngoài đờng tròn và các kiến thức cơ bản có liên quan V. Híng dÉn vÒ nhµ A - Xem lại các bài tập đã chữa và học thuộc các định lý về góc nội tiếp, góc t¹o bëi tia tiÕp tuyến và dây cung, góc có đỉnh ở bên trong, bên ngoài đờng tròn.  Híng dÉn gi¶i bµi 40 (SGK/83).   O Chøng minh SAD c©n v× cã SAD = SDA S. Trang: 88. B. D. C.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014   CÇn chøng minh tam gi¸c SAD c©n t¹i S <= SAD = SDA. TiÕt 46. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. Cung chøa gãc. Ph¹m ThÞ HiÒn. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Häc sinh hiÓu c¸ch chøng minh thuËn , chứng minh đảo và kết luận quỹ tích cung chứa góc. §Æc biÖt lµ quü tÝch cung chøa gãc 900. - Häc sinh biÕt sö dông thuËt ng÷ cung chøa gãc dùng trªn mét ®o¹n th¼ng. - BiÕt vÏ cung chøa gãc  dùng trªn mét ®o¹n th¼ng cho tríc. - Biết các bớc giải một bài toán quỹ tích gồm phần thuận, phần đảo và kết luận.  KÜ n¨ng - RÌn kÜ n¨ng vÏ h×nh, suy luËn, tr×nh bµy c¸c bíc thùc hiÖn dùng quü tÝch cung chøa gãc  Thái độ - Häc sinh cã høng thó trong häc tËp 0 B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: Thíc, compa, ªke, tÊm b×a ( 75 ) C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung +) GV yêu cầu học sinh đọc nội dung bài toán 1) Bài toán: ( SGK / 83) trong (SGK - 83) Cho ®o¹n th¼ng AB vµ gãc  cho tríc (0 <  - Bµi cho g× ? Yªu cÇu g× ? < 1800) - GV nªu néi dung T×m quü tÝch (tËp hîp) c¸c ®iÓm M tháa m·n ?1 AMB  +) GV cho học sinh sử dụng êke để làm . (SGK- 84) ?1 Cho ®o¹n th¼ng CD - Häc sinh vÏ 3 tam gi¸c vu«ng. a) VÏ 3 ®iÓm N1; N2; N3 sao cho  D CN  D CN  D 900 CN 1 2 3  D CN  D CN  D 900 CN 1 2 3 - Tại sao 3 điểm N1; N2; N3 cùng nằm trên đờng tròn đờng kính CD ? Hãy xác định tâm b) Chøng minh c¸c ®iÓm N1; N2; N3 cïng nằm trên đờng tròn đờng kính CD. của đuờng tròn đó ? Gọi O là trung điểm của CD th× ta suy ra ®iÒu g× ? - Häc sinh tho¶ luËn vµ tr¶ lêi ?1 C¸c CN1 D , CN 2 D , CN3 D lµ c¸c tam gi¸c vu«ng cã chung c¹nh huyÒn CD Gi¶i:  Các điểm N1; N2; N3 cùng nằm trên đờng a) Hình vẽ: b) KL: C¸c ®iÓm N1; N2; N3 cïng n»m trªn ® CD   O;  2 . trßn . +) GV kh¾c s©u ?1 . QuÜ tÝch c¸c ®iÓm nh×n đoạn thẳng CD dới một góc vuông là đờng tròn đờng kính CD(đó là  = 900) +) NÕu gãc   900 th× quÜ tÝch c¸c ®iÓm M sÏ nh thÕ nµo ? +) GV Híng dÉn cho häc sinh lµm ? 2 (SGK/84) trên bảng đã kí hiệu hai đinh A, B và vẽ đoạn thẳng AB và một miếng bìa GV đã 0 chuÈn bÞ s½n (  75 ) +) GV yªu cÇu häc sinh dÞch chuyÓn tÊm b×a nh hớng dẫn của SGK và đánh dấu vị trí của đỉnh góc  . +) Hãy dự đoán quĩ đạo chuyển động của ®iÓm M ? - GV cho HS xem h×nh minh häa (h×nh 39) +) GV: Ta sÏ chøng minh quÜ tÝch cÇn t×m lµ 2 cung trßn. +) Ta xÐt ®iÓm M thuéc mét nöa mÆt ph¼ng có bờ là đờng thẳng AB..  CD   O;  2 . êng trßn . ?2.  750 ; AB = 3cm. Quỹ đạo chuyển động của M là hai cung tròn có hai đầu mút là A vµ B a) PhÇn thuËn:. b) Phần đảo: LÊy ®iÓm M’ bÊt k× trªn cung trßn AmB  Ta cã: AM ' B = BAx =  ( hÖ qu¶ cña gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung cïng ch¾n cung AnB ). Trang: 89.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014  Gi¶ sö M lµ ®iÓm tho¶ m·n AMB  . VÏ cung AmB ®i qua 3 ®iÓm A, M , B ta xem xÐt tâm O của đờng tròn chứa cung AmB có phụ thuéc vµo vÞ trÝ cña ®iÓm M hay kh«ng ? - Vẽ tia tiếp tuyến Ax của đờng tròn chứa  cung AmB. Hỏi BAx có độ lớn bằng bao c) KÕt luËn: nhiªu ? V× sao ? Víi ®o¹n th¼ng AB vµ gãc  (0 <  <1800)  - HS: BAx =  . Theo hÖ qu¶ cña gãc t¹o bëi cho tríc th× quÜ tÝch c¸c ®iÓm M tho¶ m·n tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung vµ gãc néi tiÕp AMB  hai cung chøa gãc  dùng trªn - Có góc  cho trớc  tia Ax cố định thì O đoạn thẳnglàAB. phải nằm trên tia Ay  Ax  tia Ay cố định  Chó ý: - Tâm O có mối quan hệ gì đối với đoạn AB. +) Hai cung chøa gãc  nãi trªn lµ hai cung - HS: O cách đều A và B  O nằm trên đờng tròn đối xứng nhau qua AB. trung trùc cña ®o¹n AB. +) Hai điểm A; B đợc coi là thuộc quĩ tích - GV: Vậy O là giao điểm của tia Ay cố định cung chøa gãc  . và đờng trung trực d của AB  O là điểm cố   định không phụ thuộc vào vị trí điểm M. +) Khi  = 900 th× hai AmB vµ Am ' B +) VËy M thuéc cung trßn AmB. là 2 nửa đờng tròn đờng kính AB (QuÜ tÝch c¸c ®iÓm nh×n ®o¹n th¼ng AB díi - H·y chøng minh AM ' B =  một góc vuông là đờng tròn đờng kính - GV giíi thiÖu h×nh 42 vµ xÐt nöa mÆt ph¼ng AB) chứa cung Am’B đối xứng với cung AmB qua AB còng cã tÝnh chÊt nh cung AmB. +) Cung AmB lµ cung chøa gãc  th× cung - GV giới thiệu mỗi cung trên đợc gọi là 1 AnB là cung cha góc 1800 -  cung chøa gãc  dùng trªn ®o¹n th¼ng AB tøc là cung mà với mọi điểm M thuộc cung đó ta  đều có AMB  - GV ®a kÕt luËn nh (SGK/84) vµ nhÊn m¹nh để học sinh ghi nhớ. từ đó khắc sâu nội dung chó ý (SGK/84) +) Qua chøng minh phÇn thuËn h·y cho biÕt 2. C¸ch vÏ cung chøa gãc  : muốn vẽ 1 cung chứa  trên đoạn thẳng AB - Vẽ đờng trung trực của đoạn thẳng AB. cho tríc ta lµm nh thÕ nµo ?   ( BAx = - HS: nªu c¸ch dùng cung chøa gãc  vµ - VÏ tia Ax t¹o víi AB mét gãc ) GV kh¾c s©u l¹i c¸ch dùng cung chøa gãc 0 +) Cñng cè : Dùng cung chøa gãc 55 trªn - VÏ tia Ay vu«ng gãc víi tia Ax . Gäi O lµ ®o¹n th¼ng AB = 3cm, ®©y lµ néi dung bµi giao ®iÓm cña Ay víi d - VÏ cung AmB, t©m O b¸n kÝnh OA sao cho tËp 46 (SGK /86) - HS: lªn b¶ng thùc hiÖn dùng cung chøa gãc cung nµy n»m ë nöa mÆt ph¼ng bê AB kh«ng chøa tia Ax. 550. . . - GV yªu cÇu h/s nhËn xÐt vµ kh¾c s©u c¸ch 2. C¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch(sgk) dùng cung chøa gãc  IV. Cñng cè: Gi¸o viªn chèt néi dung c¬ b¶n cña tiªt häc V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi: N¾m v÷ng quü tÝch cung chøa gãc, c¸ch vÏ cung chøa gãc  , c¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch. - Lµm bµi tËp 45, 47 (SGK/86) - Ôn tập cách xác định tâm đờng tròn nội tiếp, tâm đờng tròn ngoại tiếp và các bớc giải bµi to¸n dùng h×nh TiÕt 47 Ngµy d¹y : LuyÖn tËp. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh hiểu quỹ tích cung chứa góc, biết vận dụng cặp mệnh đề thuận , đảo của quỹ tích này để giải bài toán, HS đợc củng cố cách giải bài toán dựng hình  KÜ n¨ng - RÌn kü n¨ng dùng cung chøa gãc vµ biÕt ¸p dông cung chøa gãc vµo bµi to¸n dùng h×nh - Biết trình bày lời giải một bài toán quỹ tích bao gồm phần thuận , phần đảo , kết luận  Thái độ - Ph¸t huy kh¶ n¨ng t duy s¸ng t¹o cña häc sinh - Häc sinh cã ý thøc cÇu cï, cÈn thËn, chÝnh x¸c B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß Trang: 90.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - GV: Thíc, compa, ªke, phÊn mµu - HS: Thíc, compa, ªke C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝch ? - HS2: Nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n dùng h×nh ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Néi dung. 1. Bµi tËp 48 (SGK/87) - GV yêu cầu HS đọc kĩ đề bài *) Trờng hợp 1: Các đờng tròn tâm B có bán - Ph©n tÝch: LÊy hai ®iÓm A, B trªn b¶ng. kÝnh nhá h¬n AB Theo đề bài các đờng tròn tâm B có bán T kính không lớn hơn AB. Vậy ta có các trờng hợp nào đối với đờng tròn tâm B ? => Bµi to¸n cã mÊy trêng hîp ? - HS: §a ra hai trêng hîp A B - Yªu cÇu HS lªn b¶ng vÏ h×nh hai trêng hîp T' - Trêng hîp 1 th× quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm lµ g× ? 0   ATB  AT ' B ? - Ta cã ATB  AT ' B 90 - Gîi ý: - Mà AB cố định nên quỹ tích các tiếp điểm là - GV dùng phần mềm GSP4.05 để minh đờng tròn đờng kính AB häa quü tÝch cho HS quan s¸t *) Trêng hîp 2: §êng trßn t©m B cã b¸n kÝnh - Trêng hîp 2 th× quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm lµ BA th× quü tÝch lµ ®iÓm A g× ? - Hîp hai trêng hîp ta cã kÕt luËn g× vÒ quü tÝch c¸c tiÕp ®iÓm ?. T A T'. B. *) Kết luận: Quỹ tích các tiếp điểm là đờng tròn đờng kính AB 2. Bµi tËp 50 (SGK/87) P - GV ra bài tập, gọi học sinh đọc đề bài I' m sau đó vẽ hình và ghi GT , KL của bài toán . - Bµi to¸n cho g× ? Yªu cÇu chøng minh g× ? H - Theo gi¶ thiÕt M  (O)  Em cã nhËn  xÐt g× vÒ gãc AMB gãc BMI b»ng bao I M' nhiªu ? M. -  BMI vu«ng cã MI = 2 MB  h·y tÝnh gãc AIB ?. A. O B. . - GV cho häc sinh tÝnh theo tg AIB . a) Theo gi¶ thiÕt ta cã M  (O)  AMB 90 ( góc nội tiếp chắn nửa đờng tròn ).  kÕt luËn vÒ gãc AIB ?. - H·y dù ®o¸n quü tÝch ®iÓm I . - Gîi ý: Theo quü tÝch cung chøa gãc  quü tÝch ®iÓm I lµ g× ? - H·y vÏ cung chøa gãc 260 34’ trªn ®o¹n AB . GV cho mét häc sinh vÏ vµo vë sau đó yêu cầu học sinh làm phần đảo ? - Điểm I có thể chuyển động trên cả hai cung này đợc không ?.   XÐt tam gi¸c vu«ng BMI cã BMI 900. theo hÖ thøc lîng trong  vu«ng ta cã:. MB MB 1 0  AIB MI  2MB  2  AIB 26 34 ' tg =. - Vậy góc AIB không đổi . b) T×m quü tÝch I: *) PhÇn thuËn:. Trang: 91. 0.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - Khi M trïng víi A th× I trïng víi ®iÓm nµo ? vËy I chØ thuéc nh÷ng cung nµo ? - GV cho HS quan s¸t quü tÝch trªn m¸y chiÕu - NÕu lÊy I’ thuéc cung chøa gãc trªn  ta ph¶i chøng minh g× ? - H·y chøng minh  BI’M’ vu«ng t¹i M’. . 0. Có AB cố định ( gt ); mà AIB 26 34 ' (cmt)  theo quü tÝch cung chøa gãc th× ®iÓm I n»m trªn hai cung chøa gãc 26034’ dùng trªn AB . - Khi M trïng víi A th× c¸t tuyÕn AM trë thµnh tiếp tuyến AP khi đó I trùng với P. Vậy I chỉ thuộc hai cung PmB và P’m’B ( Cung P’m’B đối xøng víi cung PmB qua AB ) AIB *) Phần đảo: råi l¹i dïng hÖ thøc lîng tÝnh tg . LÊy I’ thuéc cung chøa gãc AIB ë trªn nèi I’B - GV cho học sinh làm theo hớng dẫn để và I’A cắt (O) tại M’  ta phải chứng minh I’M’ = 2 M’B chøng minh . - VËy quü tÝch ®iÓm I lµ g× ? h·y kÕt luËn . - GV chèt l¹i c¸c bíc gi¶i bµi to¸n quü tÝch .. 0. V× M’  (O)  AM'B 90   BI’M’ vu«ng gãc t¹i M’ cã: 1 0  AI'B 26034 '  tgAI'B = tg26 34' = 2. M'B 1   M' I' = 2M'B M'I' 2  KÕt luËn: VËy quü tÝch c¸c ®iÓm I lµ hai cung PmB vµ P’m’B chøa gãc 260 34’ dùng trªn ®o¹n AB ( PP’  AB t¹i A ) . IV. Cñng cè - Nh¾c l¹i c¸c bíc gi¶i bµi to¸n dùng h×nh vµ bµi to¸n quü tÝch ? V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc các định lý , nắm chắc cách dựng cung chứa góc  và bài toán quỹ tích, n¾m ch¾c c¸ch gi¶i bµi to¸n dông h×nh - Xem lại các bài tập đã chữa, cách dựng hình . - Giải bài tập 47 ; 51 ; 52 ( sgk ). TiÕt 48. Tø gi¸c néi tiÕp. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. Ph¹m ThÞ HiÒn. A/Môc tiªu  Kiến thức - Học sinh nắm vững định nghĩa tứ giác nội tiếp , tính chất về góc của tứ giác nội tiÕp - Biết rằng có những tứ giác nội tiếp đợc và có những tứ giác không nội tiếp đợc bất kỳ đờng trßn nµo . - Nắm đợc điều kiện để một tứ giác nội tiếp đợc ( điều kiện ắt có và đủ ) - Sử dụng đợc tính chất của tứ giác nội tiếp trong bài toán và thực hành .  KÜ n¨ng - RÌn kh¶ n¨ng nhËn xÐt vµ t duy l« gÝc cho häc sinh .  Thái độ - Học sinh có tinh thần tự giác, tích cực học tập B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1 Thế nào là tam giác nội tiếp một đờng tròn ? Vẽ một tam giác nội tiếp đờng tròn . - ĐVĐ:Ta luôn vẽ đợc một đờng tròn đi qua các đỉnh của một tam giác. Phải chăng ta cũng làm đợc đối với một tứ giác ? III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Kh¸i niÖm tø gi¸c néi tiÕp - GV yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ?1 (sgk) ?1 ( sgk ) sau đó nhận xét về hai đờng tròn đó . Tứ giác ABCD có : 4 đỉnh A , B , C , D  (O)  Tứ giác ABCD gọi là tứ giác nội tiếp đờng tròn (O) . ? Đờng tròn (O) và (I) có đặc điểm gì kh¸c B nhau so với các đỉnh của tứ giác bªn *) §Þnh nghÜa ( sgk ) trong . A C VÝ dô: ( sgk ) O m. Trang: 92 D.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - GV gọi học sinh phát biểu định nghĩa và chèt l¹i kh¸i niÖm trong Sgk . - GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 43 , 44 ( sgk ) sau đó lấy ví dụ minh hoạ lại định nghĩa . 2. §Þnh lÝ - GV yêu cầu học sinh thực hiện hoạt động ? 2 (Sgk - 88) nhãm lµm ? 2 - V× tø gi¸c ABCD néi tiÕp trong (O) Ta cã 1 - GV vÏ h×nh 45 ( sgk ) lªn b¶ng yªu cÇu  BAD  HS chøng minh :   2 s® BCD ( 1) (gãc néi tiÕp ch¾n BCD )  + C = B  +D  = 180 0 A 1 .  BCD    A  C  1800 2 s® BAD ( 2)(gãc néi tiÕp ch¾n BAD ) - H·y chøng minh cßn  +D  = 1800 - Tõ (1) vµ (2) ta cã : B 1 chøng minh t¬ng tù .   BAD  BCD  - GV cho häc sinh nªu c¸ch chøng minh,   2 ( s® BCD + s® BAD ) cã thÓ gîi ý nÕu häc sinh kh«ng chøng 1 minh đợc :   *) Gợi ý: Sử dụng định lý về số đo góc nội  BAD  BCD  2 . 3600 tiÕp vµ sè ®o cung bÞ ch¾n .   - GV gäi häc sinh lªn b¶ng chøng minh  BAD  BCD = 1800 - Hãy tính tổng số đo của hai góc đối diện *) Chøng minh t¬ng tù ta còng cã: theo sè ®o cña cung bÞ ch¾n .   ABC  ADC 1800 - Hãy rút ra định lý . GV cho học sinh phát biểu sau đó chốt định lý nh sgk . - VËy trong mét tø gi¸c néi tiÕp, tæng sè ®o cña hai góc đối diện bằng 1800 *) §Þnh lý (Sgk - 88) GT : Tø gi¸c ABCD néi tiÕp (O) 0     KL : A + C = B + D = 180 3. Định lí đảo - NÕu mét tø gi¸c cã tæng sè ®o hai gãc *) §Þnh lý: ( sgk ) ABCD cã : đối diện bằng 1800  tứ giác đó có nội GT : Tứ giác  +D  = 180 0 A+C=B tiếp đợc trong một đờng tròn không ? - Hãy phát biểu mệnh đề đảo của định lý KL : ABCD nội tiếp (O) trªn ? Chøng minh : - GV gọi học sinh lập mệnh đề đảo của 0   định lý sau đó vẽ hình, ghi GT , KL của - Giả sử tứ giác ABCD có A + C 180 định lý đảo ? - Vẽ đờng tròn (O) đi qua D , B , C. Vì hai điểm - Em hãy nêu cách chứng minh định lý B , D chia đờng tròn thành hai cung BmD và trªn ? cung BCD . Trong đó cung BmD là cung chứa - GV cho häc sinh suy nghÜ chøng minh  sau đó đứng tại chỗ trình bày gãc 1800 - C dùng trªn ®o¹n BD . MÆt kh¸c tõ 0 - GV chøng minh l¹i cho häc sinh trªn   gi¶ thiÕt suy ra A 180  C bảng định lý đảo - VËy ®iÓm A n»m trªn cung BmC nãi trªn . Tức là tứ giác ABCD có 4 đỉnh nằm trên đờng trßn (O) . IV. Cñng cè - GV treo b¶ng phô ghi s½n bµi tËp 53 *) Bµi tËp 53/SGK - Häc sinh lµm bµi theo nhãm ra phiÕu sau TH 1) 2) 3) đó GV thu phiếu cho học sinh kiếm tra Góc A chÐo kÕt qu¶ : 800 750 600 + GV cho một học sinh đại diện lên bảng B ®iÒn kÕt qu¶ . 700 1050 α + GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i kÕt qu¶ .  0 0 C 100 105 1200 - Hãy phát biểu định lý thuận và đảo về tứ gi¸c néi tiÕp .  1100 750 D 1800- α *) VÏ h×nh, ghi GT , KL vµ gi¶i bµi tËp 54 ( sgk ) TH 4) 5) 6) - Xem tổng các góc đối của tứ giác ABCD Góc  Tứ giác ABCD nội tiếp trong một đờng A 1060 950 β trßn kh«ng ? B  Tâm O là giao điểm của các đờng 400 650 820 nµo ?  C 740 850 1800- β  - Hay các đờng trung trực của các cạnh 1400 1150 980 D Trang: 93.

<span class='text_page_counter'>(30)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. 00   ,   1800. AB , BC , CD , DA ®i qua ®iÓm nµo ?. *) Bµi tËp 54/SGK 0   - Tø gi¸c ABCD cã ABC  ADC 180 nên nội tiếp đợc trong một đờng tròn, gọi tâm của đờng tròn là O. - Ta cã: OA = OB = OC = OD - Do đó các đờng trung trực của AC, BD, AB cïng ®i qua O V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định nghĩa, định lý, chứng minh lại định lý đảo . - Gi¶i bµi tËp 55; 56; 57 ( sgk - 89 ) vµ lµm tríc c¸c bµi phÇn luyÖn tËp. TiÕt 49. Ngµy d¹y :. LuyÖn tËp. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Củng cố định nghĩa, tính chất và cách chứng minh tứ giác nội tiếp .  KÜ n¨ng - Rèn kỹ năng vẽ hình, kỹ năng chứng minh, sử dụng đợc tính chất tứ giác nội tiếp để gi¶i mét sè bµi tËp .  Thái độ - Gi¸o dôc ý thøc gi¶i bµi tËp h×nh theo nhiÒu c¸ch . B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: Thíc, compa, phÊn mµu, m¸y chiÕu - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu lại định nghĩa, tính chất và các dấu hiệu nhận biết tứ giác nội tiếp III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung Giáo viên chép đề lên bảng: Bµi tËp 1 Cho (O) vµ (O’) c¾t nhau t¹i R, H. §êng kÝnh RE của (O) cắt cắt đờng tròn (O’) tại S. Đờng kÝnh RT cña (O’) c¾t (O) t¹i M. Chøng minh r»ng: a)E, H, T th¼ng hµng b)Tø gi¸c EMST néi tiÕp c)Tø gi¸c MOO’S néi tiÕp d)Các đờng thẳng RH, EM, TS đồng quy e)R là tâm đờng tròn nội tiếp tam giác MHS ?Häc sinh vÏ h×nh, ghi gt, kl Gi¸o viªn gäi mét häc sinh lªn lµm phÇn a  ?häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung a)Ta có: RHE là góc nội tiếp chắn nửa đường Gi¸o viªn chèt l¹i ph¬ng ph¸p gi¶i vµ c¸ch RHE 90o tròn (O) nên (hệ quả góc nội tiếp) tr×nh bµy. ?Nªu híng gi¶i c©u b (1) Gi¸o viªn gäi mét häc sinh lªn lµm phÇn b Trang: 94.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. ?häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung Gi¸o viªn chèt l¹i ph¬ng ph¸p gi¶i vµ c¸ch tr×nh bµy. ? Nªu c¸c c¸ch gi¶i cña phÇn c Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh t×m hiÓu 4 c¸ch lµm. Gäi mét häc sinh lµm mét c¸ch ?häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung Gi¸o viªn chèt l¹i ph¬ng ph¸p gi¶i vµ c¸ch tr×nh bµy. ? Nêu các cách chứng minh các đờng đồng quy? ? Nh×n vµo h×nh vÏ ta ¸p dông c¸ch nµo? Gäi mét häc sinh lµm ?häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung Gi¸o viªn chèt l¹i ph¬ng ph¸p gi¶i vµ c¸ch tr×nh bµy. ?Để chứng minh R là tâm đờng tròn nội tiếp tam gi¸c MHS ta cÇn chøng minh ®iÒu g×? Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ph©n tÝch theo s¬ đồ đi lên ?Gäi mét häc sinh lªn b¶ng chøng minh ?häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung Gi¸o viªn chèt l¹i ph¬ng ph¸p gi¶i vµ c¸ch tr×nh bµy. Gi¸o viªn chèt vµ nªu thªm vµi c©u hái phô: Nhìn vào các điểm trong hình vẽ em có nhận thấy có gì khác biệt so với các bài đã làm không? Em hãy sử dụng các chữ cái trong bài viết các từ tiếng anh nói về các thành viên trong gia đình? (Mother, sister) Hai từ đó có nghĩa gì? Em cần có những hành động gì với bà, mẹ và chị, em gái trong ngày này?. o  Chứng minh tương tự (1) ta có: RHT 90. . . o. Do đó: RHE  RHT 180 Vậy E, H, T thẳng hàng. b) Chứng minh tương tự (1) ta có:  EMT 90o. hay.  EMT 90o  2   T 90o ES. Chứng minh tương tự (2) ta có.   T 90o  EMT ES  2 đỉnh kề nhau M, S cùng nhìn ET dưới. một góc vuông nên tứ giác EMST nội tiếp . . . . c)Xét (O) có: O1 2 E2 (hệ quả góc nội tiếp)(3) Xét (O’) có: O '1 2T2 (hệ quả góc nội tiếp)(4)   Từ (3) và (4) ta có: O1 O '1   2 đỉnh kề nhau O và O’ cùng nhìn MS dưới một góc  nên tứ giác MSO’O nội tiếp. d) Xét tam giác RET có:.  RH  ET  EM  RT  EM là đường cao  RS  ER  TS là đường cao  RH là đường cao. Do đó RH, EM, TS đồng quy (tính chất 3 đường cao trong tam giác)    e)Xét (O) có E1 M 1 (góc nội tiếp chắn RH ) Vì tứ giác EMST nội tiếp nên  M   E 1 2 (góc nội tiếp chắn ST )  M   M E. Do đó:. 1. 2. . 1. .   MR là tia phân giác của HMS (5). Chứng minh tương tự SR là tia phân giác của  MSH. Vậy R là tâm đường tròn nội tiếp tam giác MHS IV. Cñng cè *) Bµi 60: (SGK/ 90). Q. N. 1. O2. S 1 1 R. I 1. O1.  M  S 1  1      R1  N1  S1  R1    N1  M1. T. - Ta cã: (c¸c tø gi¸c néi tiÕp nªn gãc ngoµi t¹i mét đỉnh bằng góc trong của đỉnh đối diện) Bµi tËp 60/SGK P - Hai gãc nµy ë vÞ trÝ so le trong nªn QR//ST V. Híng dÉn vÒ nhµ - Học thuộc định nghĩa , tính chất . - Xem và giải lại các bài tập đã chữa . - Gi¶i bµi tËp 59 ( sgk ). Gi¶i bµi tËp 39 , 40 , 41 ( SBT ) - ( cã thÓ xem phÇn h íng dÉn gi¶i trang 85) O3. M. Trang: 95.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. TiÕt 50. đờng tròn nội tiếp, ngoại tiếp. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. Ph¹m ThÞ HiÒn. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh hiểu đợc định nghĩa, tính chất của đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp mét ®a gi¸c . - Biết bất kỳ đa giác đều nào cũng có một và chỉ một đờng tròn ngoại tiếp, có một và chỉ một đờng tròn nội tiếp . - Tính đợc cạnh a theo R và ngợc lại R theo a của cạnh tam giác đều, hình vuông, hình lục giác đều.  KÜ n¨ng - Biết vẽ tâm của đa giác đều (chính là tâm chung của đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp), từ đó vẽ đợc đờng tròn ngoại tiếp và đờng tròn nội tiếp một đa giác đều cho trớc  Thái độ - Häc sinh cã høng thó trong häc tËp B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa, ªke - HS: Thíc, compa C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS: Hãy nhắc lại khái niệm đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp một tam giác, cách xác định các đờng tròn đó ? - GV: minh häa b»ng h×nh vÏ (vÏ nhanh trªn b¶ng) III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. §Þnh nghÜa - Tơng tự nh khái niệm đờng tròn ngoại *) Định nghĩa: (SGK/91) I tiếp, đờng tròn nội tiếp một tam giác, một *) Bài tËp 1: 0  em cho biết thế nào là đờng tròn ngoại ABC 90 tiếp, đờng tròn nội tiếp một đa giác ?  - GV ®a ra bµi tËp sau: Quan s¸t h×nh a)  AC 2 R 49/SGK mµ tam gi¸c ABC a) H·y tÝnh BC theo R vu«ng c©n t¹i B, ¸p R 2 dụng định lí Py-Ta-Go ta cã: 2 2 b) Gi¶i thÝch v× sao r = ? 2 BC  AC2 4 R2  BC  R 2 - Em cho biết quan hệ của (O ; R) và (O ; b) OI là đờng trung bình của tam giác ABC. r) víi h×nh vu«ng ABCD ? R 2 BC - OI cã quan hÖ g× víi tam gi¸c ABC ? - GV ®a ra nhËn xÐt: 2 2 nªn r = - H·y nªu c¸ch vÏ h×nh vu«ng néi tiÕp ®- V× OI = êng trßn ? *) NhËn xÐt: NÕu c¹nh h×nh vu«ng lµ a th× a = - Yêu cầu HS đứng tại chỗ trả lời R 2 - Hãy nêu cách vẽ đờng tròn nội tiếp hình *) Cách vẽ hình vuông nội tiếp (O) vu«ng ? +) Vẽ hai đờng kính vuông góc với nhau +) Nối các nút của hai đờng kính ta đợc hình - Yêu cầu HS đứng tại chỗ trả lời vu«ng néi tiÕp *) Cách vẽ đờng tròn (O) nội tiếp hình vuông +) Xác định khoảng cách từ giao điểm hai đờng chéo đến cạnh hình vuông là r +) Vẽ đờng tròn (O ; r). ?. - GV ®a ra /SGK - C¸c c©u hái cña GV: - Giả sử lục giác đều ABCDEF có tất cả các đỉnh nằm trên (O ; R) +) So s¸nh c¸c cung AB, BC, CD, DE, EF, AF ? (c¸c cung AB, BC, CD, DE, EF, AF c¨ng c¸c d©y b»ng nhau nªn chóng b»ng nhau, mỗi cung có số đo 60 độ) +) TÝnh AB theo R ? +) Vậy hãy nêu cách vẽ lục giác đều ? Trang: 96.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. +) Vì sao tâm O cách đều các cạnh của lục giác đều ?. ?. (Sgk - 91 ). a) VÏ (O ; R = 2cm) b) V× ABCDEF   là lục0 giác đều.  AOB= 60   ta có OA = OB = R   OAB đều  OA = OB = AB = R  Ta vÏ c¸c d©y cung AB = BC = CD = DE = EF = FA = R = 2 cm  ta có lục giác đều. ABCDEF néi tiÕp ( O ; 2cm). c) Cã c¸c d©y AB = BC = CD = DE = EF = R  các dây đó cách đều tâm . - Đờng tròn ( O ; r) là đờng tròn nội tiếp lục giác đều . d) VÏ (O ; r) 2. §Þnh lÝ *) §Þnh lÝ (SGK/91) *) NhËn xÐt (SGK/91). - GV cho HS đọc định lí/SGK - GV nªu mét sè nhËn xÐt/SGK. IV. Cñng cè - Nêu định nghĩa đờng tròn ngoại tiếp đa *) Bài tập 3: gi¸c , néi tiÕp ®a gi¸c ? - Phát biểu định lý và nêu cách xác định tâm của đa giác đều ? *) Bài tập 3: Cho lục giác đều ABCDEF néi tiÕp (O ; R), nèi A víi C, A víi E, C víi E a) Tam gi¸c ACE lµ tam gi¸c g× ? b) Hãy nêu cách vẽ tam giác đều nội tiếp đờng tròn ? c) Gäi c¹nh tam gi¸c ACE lµ a. H·y tÝnh a theo R ? Híng dÉn: a) Ta cã 0.    s® ABC = s® CDE = s® AFE = 120. . 0. CD 180 do đó AD là đờng => AC = CE = AE => Tam gi¸c ACE lµ c) Nèi AD => s® kÝnh => Tam gi¸c ACD vu«ng t¹i C. Cã AD = tam giác đều 2R, CD = R b) C¸ch vÏ: - áp dụng định lí Py-Ta-Go trong tam giác vuông - Trớc hết vẽ các đỉnh của lục giác đều - Nèi c¸c ®iÓm chia c¸ch nhau mét ®iÓm ACD, ta cã: thì ta đợc tam giác đều 3 => a = R 3 - C¸ch kh¸c: VÏ c¸c gãc ë t©m b»ng nhau => AC = R AOC = COE   = AOE = 1200. V. Híng dÉn vÒ nhµ - Nắm vứng định nghĩa, định lý của đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp một đa gi¸c . - Biết cách vẽ lục giác đều, hình vuông , tam giác đều nội tiếp đờng tròn ( O ; R ), cách tính cạnh a của đa giác đều đó theo R và ngợc lại tính R theo a - Giải bài tập 61 đến 64 ( sgk/91 , 92 ) - Đọc trớc bài “Độ dài đờng tròn, cung tròn”. TiÕt 51. độ dài đờng tròn, cung tròn. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. Ph¹m ThÞ HiÒn A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc công thức tính độ dài đờng tròn C = 2 R (C =  d ) ; Công thức tính độ dài cung tròn n0 (. l.  R.n 180 ). Trang: 97.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - Biết vận dụng công thức tính độ dài đờng tròn , độ dài cung tròn và các công thức biến đổi từ công thức cơ bản để tính bán kính (R), đờng kính của đờng tròn (d), số ®o cung trßn (sè ®o gãc ë t©m).  KÜ n¨ng - Rèn kĩ năng vẽ hình, đo đạc, tính toán  Thái độ - Hiểu đợc ý nghĩa thực tế của các công thức và từng đại lợng có liên quan. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß. - GV: Thíc cã chia kho¶ng, compa, b¶ng phô, tÊm b×a, kÐo, sîi chØ - HS: Thíc cã chia kho¶ng, compa, tÊm b×a, kÐo, sîi chØ, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò. - HS:. Nêu định nghĩa đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp đa giác đều ? Phát biểu nội dung định lí đờng tròn ngoại tiếp, đờng tròn nội tiếp đa giác đều. III. Bµi míi. Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Công thức tính độ dài đờng tròn +) Nêu công thức tính độ dài đờng tròn Công thức tính độ dài đờng tròn (chu vi hình (chu vi hình tròn) bán kính R đã học ở tròn) bán kính R là: líp 5. C =2 R C = d HoÆc Trong đó: C : là độ dài đờng tròn HS: C = 3,14. 2R R: là bán kính đờng tròn Gi¸o viªn giíi thiÖu 3,14 lµ gi¸ trÞ gÇn d: là đờng kính đờng tròn đúng của số vô tỉ  (đọc là pi)  3,1415... lµ sè v« tØ.  3,1415... +) Vậy khi đó độ dài đờng tròn đợc tính nh thÕ nµo? HS: C =2 R HoÆc C = d +) GV giới thiệu khái niệm độ dài đờng tròn và giải thích ý nghĩa của các đại l- +) Bài 65: (SGK/94) ợng trong công thức để học sinh hiểu; BK đờng tròn R 10 5 3 vËn dông tÝnh to¸n. ĐK đờng tròn d 20 10 6 §é dµi ®. trßn C 62,8 31,4 18,84 +) GV ®a bµi tËp 65 (SGK /94) vµ yªu BK đờng tròn R 1,5 3,18 4 cÇu häc sinh th¶o luËn nhãm +) §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy b¶ng ĐK đờng tròn d 3 6,37 8 lêi gi¶i §é dµi ®. trßn C 9,42 20 25,12 +) Qua bµi tËp nµy GV lu ý cho häc sinh cách tính độ dài đờng tròn khi biết bán kính, đờng kính và tính bài toán ngîc cña nã. 2. Công thức tính độ dài cung tròn +) Nếu coi cả đờng tròn là cung 3600 2 R thì độ dài cung 10 đợc tính nh thế nào ? +) §é dµi cung 10 lµ: 360 +) Tính độ dài cung n0  R.n l +) GV khắc sâu ý nghĩa của từng đại l180 +) §é dµi cung trßn n0 lµ: îng trong c«ng thøc nµy. Trang: 98.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - GV nêu nội dung bài tập 67 (SGK / Trong đó: l : là độ dài cung tròn n0 95) và yêu cầu học sinh tính độ dài R: là bán kính đờng tròn 0 cung trßn 90 n: là số đo độ của góc ở tâm +) Muốn tính đợc bán kính của đờng Bài 67: (SGK/ 95) tròn khi biết độ dài cung tròn và số đo R (cm) 10 cm 40,8cm 21cm 0 0 0 0 n 90 50 56,80 cña gãc ë t©m b»ng 50 ta lµm ntn ? l (cm) 15,7cm 35,5cm 20,8cm C¸ch tÝnh: l.  R.n 180l  35, 6.180  R 3,14.50 = 40,8cm 180 n. IV. Cñng cè - GV cho HS «n l¹i c¸c c«ng thøc trong bµi V. Híng dÉn vÒ nhµ - Häc bµi theo SGK, kÕt hîp víi vë ghi - Gi¶i c¸c bµi tËp 66; 68; 69 (SGK/94; 95) - TiÕt sau luyÖn tËp. TiÕt 52. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. LuyÖn tËp. Ph¹m ThÞ HiÒn A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh đợc rèn luện kĩ năng vận dụng công thức tính độ dài đờng tròn, độ dài cung trßn, tÝnh sè ®o cña gãc ë t©m vµ c¸c c«ng thøc suy diÔn - Nhận xét và rút ra cách vẽ 1 số đờng cung chắp nối trơn, biết tính độ dài đờng cong đó vµ gi¶i mét sè bµi to¸n thùc tÕ.  KÜ n¨ng - RÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ h×nh vµ tr×nh bµy lêi gi¶i bµi to¸n h×nh häc  Thái độ - Gây đợc hứng thú trong học tập. - Häc sinh lµm bµi kiÓm tra thËt nghiªm tóc B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thíc, compa, m¸y tÝnh, phÊn mµu - HS: Thíc, compa, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Viết công thức tính độ dài đờng tròn theo bán kính và theo đờng kính, sau đó tÝnh C khi R = 12cm. KÕt qu¶: C = 75,36 cm - HS2: Viết công thức tính độ dài cung tròn, giải thích các kí hiệu trong công thức, sau đó tính l khi R = 12cm và n = 900 KÕt qu¶: l = 18,84 cm III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS. Néi dung 1. Bµi tËp 70 (SGK/95). - GV giíi thiÖu bµi tËp 70 (SGK) - VÏ h×nh 52, 53, 54 trªn b¶ng phô - Yªu cÇu HS quan s¸t c¸c h×nh vµ nªu cách vẽ từng hình, sau đó ba HS lên bảng vÏ l¹i h×nh Trang: 99.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. - GV cho HS nªu c¸ch tÝnh vµ lªn b¶ng thùc hiÖn +) H×nh 52: C1 = 2 R  .d 4. (cm) - HS, GV nhËn xÐt +) H×nh 53: - NhËn xÐt vÒ chu vi cña ba h×nh ?  R.180  R.90  2. 2  2 4. - HS: Chu vi cña ba h×nh lµ chu vi cña mét 180 C2 = 180 (cm) h×nh trßn b¸n kÝnh 2 cm +) H×nh 54:  R.90  .2.90 4. 4. 4. 180 180 C3 = (cm)  VËy C1 = C2 = C3 = 4 2. Bµi tËp 72 (SGK/96) +) GV yêu cầu học sinh đọc đề bài tập 72 Biết: C = 540 mm (SGK/ 96) l 200mm +) Bµi cho g× ? Yªu cÇu t×m g× ?  - GV tãm t¾t c¸c d÷ kiÖn lªn b¶ng vµ yªu TÝnh: AOB ? Gi¶i: cÇu häc sinh suy nghÜ t×m c¸ch gi¶i. +) Gợi ý: Nếu coi cả đờng tròn dài 540 Gọi x là số đo của góc ở tâm chắn cung nhỏ AB mm t¬ng øng víi gãc ë t©m 360 0 th× cung  200mm tơng ứng với bao nhiêu độ (x = ?) => x = AOB - Từ đó học sinh tính đợc số đo của góc ở Ta có: 3600 ứng với 540 mm x độ ứng với 200 mm t©m ch¾n cung nhá AB. - C¸ch kh¸c: Lµm xuÊt hiÖn C trong c«ng 3600.200 1330. l   Rn 180 thøc 180 l  360 l  360 l 2 R C Ta cã n =  R.  x = 540 VËy sè ®o cña gãc ë t©m ch¾n cung nhá AB lµ 1330. 3. Bµi tËp 71 (SGK/96) - GV nªu yªu cÇu cña bµi tËp 71 (SGK/96) vµ gîi ý híng dÉn cho häc sinh vÏ h×nh bµi tËp 71 +) VÏ h×nh: - VÏ h×nh vu«ng ABCD ( a = 1cm)  GH   FG - VÏ c¸c cung trßn AE ; EF nh thÕ nµo ? +) TÝnh d : GV hớng dẫn cho học sinh cách tính độ. 1  1 l AE  .2 .1  lEF  .2 .2   4 2 4 +) +)    dµi cña tõng cung trßn AE ; EF ; FG ; GH 1 3 1 - Đại diện học sinh lên bảng tính độ dài lFG  .2 .3  lGH  .2 .4 2   các cung tròn và tính độ dài đờng cong +) 4 2 4 +) nµy. l l l l  d = AE + EF + FG + GH  3 1    2  3  4   d = 2 +  + 2 +2  = 2  d = 5  ( cm ). IV. Cñng cè Bµi 1 a) Tính độ dài đờng tròn có bán kính 2,5 cm b) Tính độ dài cung 700 của một đờng tròn có bán kính 5 cm Bµi 2 Cho tam giác ABC có các đờng cao BD, CE và AH. Gọi I là trực tâm của tam giác, hãy chứng minh các tứ giác BEIH và CDIH nội tiếp đợc. Bµi 3 Tính cạnh của một ngũ giác đều nội tiếp đờng tròn bán kính 3 cm. (làm tròn kết quả các bài tập 1 và 3 đến chữ số thập phân thứ hai) Trang: 100.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. V. Híng dÉn vÒ nhµ - Xem lại các bài tập đã chữa - Gi¶i c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK - Gi¶i c¸c bµi tËp 53; 54 ; 59; 60 (81 ; 82 - SBT) - §äc tríc “DiÖn tÝch h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn”. TiÕt 53. Ngµy d¹y :. DiÖn tÝch h×nh trßn. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Học sinh nắm đợc công thức tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn . Biết cách xây dùng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn dùa theo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn .  KÜ n¨ng - VËn dông tèt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn vµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn vµo tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , h×nh qu¹t trßn theo yªu cÇu cña bµi .  Thái độ - Cã kü n¨ng tÝnh to¸n diÖn tÝch c¸c h×nh t¬ng tù trong thùc tÕ . B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: TÊm b×a h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn, thíc, compa, m¸y tÝnh bá tói, phÊn mµu - HS: Thíc, compa, m¸y tÝnh C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: Viết công thức tính độ dài đờng tròn và độ dài cung tròn, giải thích các kí hiệu trong c«ng thøc - HS2: Tính độ dài đờng tròn đờng kính 10 cm và độ dài cung tròn 1200 bán kính 10 cm III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. C«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn ) - GV lấy tấm bìa hình tròn đã chuẩn bị S  .R 2 s½n giíi thiÖu vÒ diÖn tÝch h×nh trßn,  C«ng thøc: diện tích của hình tròn đợc tính theo Trong đó: c«ng thøc nµo ? S : lµ diÖn tÝch h×nh trßn . - Theo công thức đó hãy nêu các đại l- R : là bán kính hình tròn . îng cã trong c«ng thøc .   3 , 14 - Gi¶i bµi tËp 78 ( sgk ) +) Bµi tËp 78: (Sgk - 98 ) - Nêu công thức tính chu vi đờng tròn Chu vi C của chân đống cát là 12m, áp dụng công  tính R của chân đống cát ? thøc: C = 2 R - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh  12 = 2.3,14 . R tròn tính diện tích chân đống cát. 6 - GV cho häc sinh lªn b¶ng lµm bµi  R =  ( m) sau đó nhận xét và chốt lại cách làm . - ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn ta cã : 2. 36 36 36 6    . 2     3,14 S = R2 =.   . VËy S 11,46 (m2) 2. C¸ch tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn - GV c¾t mét phÇn tÊm b×a thµnh h×nh quạt tròn sau đó giới thiệu diện tích h×nh qu¹t trßn . ? BiÕt diÖn tÝch cña h×nh trßn liÖu em có thể tính đợc diện tích hình quạt tròn đó không . - GV yªu cÇu häc sinh lµm theo híng dẫn SGK để tìm công thức tính diện tÝch h×nh qu¹t trßn . - GV chia líp lµm 4 nhãm yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn ? sgk theo nhãm . - C¸c nhãm kiÓm tra chÐo kÕt qu¶ vµ. - H×nh OAB lµ h×nh qu¹t trßn t©m O b¸n kÝnh R cã cung n0 .. ?. (Sgk - 98). - H×nh trßn b¸n kÝnh R(øng víi cung 3600 ) cã diÖn tÝch lµ : R2 . - VËy h×nh qu¹t trßn b¸n kÝnh R , cung 1 0 cã diÖn Trang: 101.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. nhËn xÐt bµi lµm cña nhãm b¹n .  R2 - GV đa đáp án để học sinh đối chiếu 0 kÕt qu¶ vµ ch÷a l¹i bµi . tÝch lµ : 360 . - GV cho häc sinh nªu c«ng thøc tÝnh - H×nh qu¹t trßn b¸n kÝnh R , cung n0 cã diÖn tÝch S diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn .  R2n - GV chốt lại công thức nh sgk sau đó gi¶i thÝch ý nghÜa c¸c kÝ hiÖu. = 360 .  R 2 n  Rn R R .R  . . 2 . VËy S = 2 Ta cã : S = 360 180 2 2 R n Sq =.  C«ng thøc: Sq . 360 .R 2. HoÆc - H·y ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn vµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn S lµ diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn cung n0 R lµ b¸n lµm bµi tËp 82 ( sgk - 99) . 0 - GV cho học sinh làm ra phiếu học kính , l là độ dài cung n .  Bµi tËp 82: (Sgk - 99) tập cá nhân sau đó thu một vài phiếu B¸n ®o DiÖn tÝch nhËn xÐt, cho ®iÓm . §é dµi DiÖn tÝch Sè kÝnh ®cña - Gäi 1 häc sinh lªn b¶ng lµm. đờng h×nh qu¹t êng h×nh trßn cung trßn - Đa kết quả đúng cho học sinh đối trßn cung trßn (S) trßn 0 chiÕu vµ ch÷a l¹i bµi . (C ) n 0 (R) (n ) 2,1 cm 13,2 cm 13,8 cm2 47,50 1,83 cm2 2,5 cm 15,7 cm 19,6 cm2 229,60 12,50 cm2 37,80 10, 60 3,5 cm 22 cm 1010 cm2 cm2 IV. Cñng cè - ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn *) Bµi tËp 79 ( sgk - 98 ) vµ h×nh qu¹t trßn . ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn ta - VËn dông c«ng thøc vµo gi¶i bµi tËp cã : 79 (SGK)  R 2 n  .62.36  3, 6 11,3 cm 2 - Gäi mét HS lªn b¶ng tÝnh 360 S = 360 V. Híng dÉn vÒ nhµ ) - Học thuộc các công thức tính độ dài đờng tròn, cung tròn, diện tích hình tròn, hình qu¹t trßn - Xem lại các bài tập đã chữa, làm bài tập trong 77; 80; 81 (SGK - 98 , 99); Hớng dẫn bài tập 77 (Sgk- 98 ) : Tính bán kính R theo đờng chéo hình vuông  tính diện tích hình tròn theo R vừa tìm đợc ở trên. TiÕt 54. Ngµy d¹y : Ngµy duyÖt: Ngêi duyÖt:. LuyÖn tËp. Ph¹m ThÞ HiÒn. A/Môc tiªu  KiÕn thøc - Cñng cè cho häc sinh c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn, h×nh qu¹t trßn  KÜ n¨ng - Có kỹ năng vận dụng công thức để tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn, giải các bài tập liên quan đến công thức tính diện tích hình tròn, hình quạt tròn, độ dài đờng tròn, cung trßn.  Thái độ - Lµm thµnh th¹o mét sè bµi tËp vÒ diÖn tÝch thùc tÕ . Trang: 102.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014. B/ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - GV: thớc, compa, máy tính bỏ túi, thớc đo độ - HS: Thớc, compa, máy tính bỏ túi, thớc đo độ C/TiÕn tr×nh bµi d¹y I. Tæ chøc II. KiÓm tra bµi cò - HS1: ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c«ng thøc - HS2: Gi¶i bµi tËp 81 ( sgk ) a) Khi R’ = 2R  S’ = 4 S b) Khi R’ = 3R  S’ = 9 S c) Khi R’ = kR  S’ = k2S III. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung 1. Bµi tËp 83 (SGK/99) - GV yêu cầu học sinh đọc đề bài tập 83 ( sgk ) - Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? +) H·y cho biÕt h×nh trªn lµ giao cña c¸c h×nh trßn nµo ?. O1. O2. - Qua nhËn xÐt trªn em h·y nªu l¹i c¸ch vÏ H×nh 62 ( sgk ) hình HOABINH đó ?. O3. - Häc sinh nªu c¸ch vÏ h×nh vµ thùc hiÖn vÏ l¹i h×nh vµo vë. a) VÏ ®o¹n th¼ng HI = 10 cm . Trªn HI lÊy O vµ B sao cho HO = BI = 2 cm . - GV cho học sinh nêu sau đó cho học sinh - Vẽ các nửa đờng tròn về nửa mặt phẳng phía díi líp tù vÏ l¹i h×nh vµo vë, mét HS lªn trªn cã bê HI lµ (O 1 ; 5 cm) ; (O 2 ; 1cm); (O3 ; 1 b¶ng vÏ . cm) - Vẽ nửa đờng tròn về nửa mặt phẳng phía dới +) Muèn tÝnh diÖn tÝch h×nh HOABINH ta cã bê HI lµ ( O1 ; 3 cm ), víi: +) O1 lµ trung ®iÓm cña HI lµm nh thÕ nµo ? - HS: Ta tÝnh tæng diÖn tÝch hai nöa h×nh +) O2 lµ trung ®iÓm cña HO tròn đờng kính HI và OB rồi trừ đi diện +) O3 là trung điểm của BI tích hai nửa hình tròn đờng kính HO và BI - Giao của các nửa đờng tròn này là hình cần vẽ tÝch h×nh HOABINH lµ: - TÝnh tæng diÖn tÝch cña c¸c h×nh qu¹t b ) DiÖn 1 1 1 1 trßn S(O ;5cm) - S(O ) - S(O ) + S (O ;3cm) - H·y tÝnh diÖn tÝch c¸c h×nh qu¹t trªn 2 2 2 S= 2 +) NhËn xÐt g× vÒ kÕt qu¶ bµi to¸n nµy ? ta 1 1 rút ra đợc bài học gì về tính diện tích của  .  52  12  12  32    .32 c¸c h×nh phøc t¹p ?  S= 2 2 1. 2. 3. 1.  S1 0,5.3,14.32 50, 24 (cm2) (1). c) Diện tích 2hình tròn có đờng kính NA là: S2 =. 82 3,14.64 d    3,14.  4 4 R2 =  2  2 - VËy S2 = 50,24(cm ) (2) VËy tõ (1) vµ (2) suy ra ®iÒu cÇn ph¶i chøng minh 2. Bµi tËp 84 (SGK/99). - GV ra bµi tËp 84 ( sgk ) h×nh 63 ( sgk ) yêu cầu học sinh đọc quan sát và nêu cách vÏ h×nh trªn . - Học sinh đọc, vẽ lại hình vào vở sau đó nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch phÇn g¹ch säc .. H×nh 63. a ) C¸ch vÏ: - GV cho học sinh đọc thảo luận đa ra - Vẽ cung tròn 1200 tâm A bán kính 1 cm . cách tính sau đó cho học sinh đọc làm ra - Vẽ cung tròn 1200 tâm B bán kính 2 cm . phiÕu häc tËp c¸ nh©n . - VÏ cung trßn 1200 t©m C b¸n kÝnh 3 cm . b) DiÖn tÝch phÇn g¹ch säc b»ng tæng diÖn tÝch - GV thu phiÕu kiÓm tra kÕt qu¶ vµ cho ba h×nh qu¹t trßn 1200 cã t©m lÇn lît lµ A, B, C ®iÓm mét vµi em . NhËn xÐt bµi lµm cña vµ b¸n kÝnh lÇn lît lµ 1 cm; 2 cm; 3 cm . học sinh đọc. VËy ta cã 2: S = S1 + S2 + S3 .  AC n 3,14.1.120 1, 05 - Gọi 1 học sinh đọc đại diện lên bảng làm S = 360  360 ( cm2 ) 1 bµi . Trang: 103.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> Gi¸o ¸n H×nh häc 9_TrÇn V¨n To¶n _ THCS CÈm V¨n - CÈm Giµng - HD_ N¨m häc 2013 - 2014  .BE 2 .120 3,14.22.120 - HS, GV nhËn xÐt  4,19 - Lu ý : Cã thÓ lÊy diÖn tÝch cßn chøa π lµ S2 = 360 360 ( cm2 ) 2 2 14  ( cm2 )  .CF .120 3,14.3 .120  9, 42 S= 3 360 360 S3 = ( cm2 ). S = 1,05 + 4,19 + 9,42  14 , 66 ( cm2 ) Bµi tËp 85 (SGK/100) - GV ra bài tập yêu cầu học sinh đọc đề bµi , vÏ h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi to¸n . Gi¶i 0  - Bµi to¸n cho g× ? Yªu cÇu g× ? Theo gt ta cã : AOB 60 ; - GV vẽ hình lên bảng sau đó giới thiệu OA = OB = 5,1 cm   AOB đều kh¸i niÖm h×nh viªn ph©n  AB = 5,1 cm - H·y nªu c¸ch tÝnh h×nh viªn ph©n trªn . - Cã thÓ tÝnh diÖn tÝch h×nh viªn ph©n trªn nhê diÖn tÝch nh÷ng h×nh nµo ?  .OA 2 .60 3,14.5,12.60  13, 61 + Gîi ý : TÝnh diÖn tÝch qu¹t trßn vµ diÖn 360 360 S = ( cm2) qu¹tAOB tích  ABC sau đó lấy hiệu của chúng . - Gäi HS lªn b¶ng tr×nh bµy 3 2 3 .R  .5,12 11, 26 - Lu ý : Cã thÓ lÊy diÖn tÝch cßn chøa π lµ 4 S AOB = 4 ( cm2 ) 3 2  VËy diÖn tÝch h×nh viªn ph©n lµ : R (  ) 6 4 SVP = Squ¹t AOB - SAOB = 13, 61 - 11,26 SVP = VËy SVP  2,4 cm2 IV. Cñng cè - Viết công thức tính độ dài cung , diện tích hình tròn , hình quạt tròn . - Giáo viên khắc sâu cho học sinh cách giải các bài tập đã chữa và các kiến thức có liên quan và c¸c bµi to¸n mang tÝnh thùc tÕ . V. Híng dÉn vÒ nhµ - Xem lại các bài tập đã chữa . - Cách áp dụng công thức để tính diện tích . - Gi¶i bµi tËp 86 , 87 (Sgk - 100 ) - Häc thuéc vµ n¾m ch¾c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh trßn , h×nh qu¹t trßn .. Trang: 104.

<span class='text_page_counter'>(41)</span>