Sự lãnh đạo của ban chấp hành đảng bộ tỉnh đồng tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

1

O Ụ V
TRƢỜN

OT O

HỌ V NH


LÝ VĂN

SỰ LÃNH
ẢN

O ỦA AN HẤP H NH

TỈNH ỒN

TH P Ố VỚ

THANH N ÊN TRON
ÔN

U

ÔN

THỜ KỲ ẨY M NH

N H ỆP HÓA, H ỆN

I HÓA

Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60.31.02.01

LUẬN VĂN TH C SỸ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS.

ỒN

T

TH P - 2015

NH THẾ ỊNH


2

LỜ

ẢM ƠN

Tôi chân thành cảm ơn Trường Đại học Vinh và Trường Đại học Đồng
Tháp, Tỉnh Đoàn Đồng Tháp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để bản thân tham
gia tốt khóa học.
Thực hiện đề tài: “Sự lãnh đạo của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh
Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh cơng

nghiệp hóa, hiện đại hóa”, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành đến q
thầy cơ giáo Khoa giáo dục Chính trị, Trường Đại học Vinh, Tỉnh Đoàn Đồng
Tháp và đặc biệt là sự giúp đỡ tận tâm của PGS, Tiến sĩ Đinh Thế Định đã
hướng dẫn tôi thực hiện đề tài khoa học này.

Đồng Tháp, tháng 6 năm 2015
Tác giả

Lý Văn

iàu


3

ANH MỤ

HỮ V ẾT TẮT

CNH, HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

LHTN

Liên hiệp thanh niên

MTTQ

Mặt trận Tổ quốc

TNCS

Thanh niên Cộng sản

TNTP

Thiếu niên tiền phong

UBND

Ủy ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


4

MỤ LỤ
Trang
A. MỞ ẦU
.N

6

UN

Chương 1: Cơ sở lý luận về sự lãnh đạo của

ảng đối với

công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố,
hiện đại hố

10

1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, Đảng ta về thanh niên và sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng
tác thanh niên

10

1.2. Vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ của Đồn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa

20

1.3. Sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

32

Chương 2: Thực trạng chất lƣợng lãnh đạo của an hấp hành
ảng bộ tỉnh ồng Tháp đối với công tác thanh niên - Thành tựu, hạn
chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm

38

2.1. Những yếu tố tác động đến sự lãnh đạo của Ban Chấp hành
Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trên địa bàn

38

2.2. Sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp
đối với công tác thanh niên trong những năm qua

53

Chương 3: Quan điểm và những giải pháp cơ bản nhằm
nâng cao chất lƣợng lãnh đạo của

an

hấp hành

ảng bộ tỉnh

73


5

ồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh
cơng nghiệp hố, hiện đại hố
3.1. Quan điểm về sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ
tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

73

3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng lãnh
đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác

75

thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
. KẾT LUẬN
. ANH MỤ T

92
L ỆU THAM KHẢO

94


6

A. MỞ ẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh niên là lực lượng to lớn, một nguồn lực quan trọng thúc đẩy sự
phát triển của xã hội và là người chủ tương lai của đất nước, là lực lượng
xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ ngày đầu cách
mạng, Đảng và Bác Hồ đã đề cao vị trí, vai trị quan trọng của thanh niên và
cơng tác thanh niên. Thanh niên đã góp phần to lớn cho cơng cuộc đấu tranh
giải phóng dân tộc, giành độc lập tự do cho đất nước.
Ngày nay, trong công cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì
mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh càng địi

hỏi phải có sức lực và trí tuệ của thanh niên. Vì vậy, cơng tác thanh niên là
nhiệm vụ quan trọng đối với Đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị.
Thanh niên được tổ chức, giáo dục tốt hay không, mọi lực lượng trong thanh
niên có được phát huy cao độ hay khơng phụ thuộc vào sự lãnh đạo của tổ
chức Đảng đối với các tổ chức thanh niên.
Trong những năm qua, vấn đề Đảng lãnh đạo Đồn TNCS Hồ Chí
Minh nói chung, các cấp ủy Đảng lãnh đạo trực tiếp tổ chức Đoàn cùng cấp
nói riêng, đã được các cấp ủy Đảng, các nhà nghiên cứu lý luận và hoạt động
thực tiễn quan tâm nghiên cứu. Những quan điểm, chủ trương lớn và biện
pháp chủ yếu về vấn đề này được thể hiện khá rõ trong các văn kiện đại hội
Đảng các cấp, đặc biệt là Nghị quyết hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành
Trung ương Đảng khóa VII, Nghị quyết số 25, hội nghị TW7 (khóa X) “Về
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa”; Ban Bí thư Trung ương Đảng ban
hành quyết định số 289 QĐ/TW, ngày 8/02/2010 về Quy chế cán bộ Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh và các văn kiện Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ VII, VIII,
IX, X, XI đều có nội dung đề cập đến việc lãnh đạo Đoàn Thanh niên.
Đối với Nhà nước, đã ban hành quyết định số 2474/QĐ-TTg, ngày
30/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược phát triển thanh niên giai


7

đoạn 2011 – 2020. Từ đó đã tạo cơ chế, điều kiện để tổ chức Đoàn Thanh
niên các cấp tham gia thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã
hội tại địa phương, thể hiện rõ vai trị, vị trí của thanh niên trong hệ thống
chính trị và xã hội.
Sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên đã được nhiều tác
giả nghiên cứu thể hiện trong nhiều cơng trình, đề tài, luận văn, luận án:
- Một số cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài: Đảng Cộng sản

Việt Nam với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nguyễn Văn Hùng chủ biên, Nxb Thanh
niên, Hà Nội, 1997; Một số vấn đề về công tác thanh niên trong thời kỳ CNH,
HĐH đất nước, Văn Tùng chủ biên, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 2001; Vũ
Trọng Kim (chủ biên) (1999), Quản lý nhà nước về cơng tác thanh niên trong
thời kỳ mới, Nxb Chính trị quốc gia; Đỗ Mười (1997), Tuổi trẻ Việt Nam đi
đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Thanh niên; Lương
Ngọc (1992), Giáo dục truyền thống cho thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà
Nội; Những lời Bác Hồ dạy thanh niên thiếu niên và học sinh (2000), Nxb
Thanh niên; Nguyễn Đức Tiến (2005), Phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa
cho thanh niên Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia.
- Một số luận văn, luận án tiến sĩ liên quan đến đề tài: Sự lãnh đạo của
Huyện ủy đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trên địa bàn
huyện ở tỉnh Kiên Giang giai đoạn hiện nay, luận văn xây dựng Đảng của Lê
Thị Thu Ngọc (năm 2008); Nâng cao chất lượng lãnh đạo của Thị ủy Hà
Giang đối với Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Luận văn
chính trị của Dương Thế Minh (năm 2001-2003); Sự lãnh đạo của tổ chức cơ
sở Đảng đối với Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong các trường Đại học, Cao
đẳng ở Hà Nội giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ của Ngơ Bích Ngọc (2004).
Từ những quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước
và vận dụng những vấn đề thực tiễn được nghiên cứu trong thời gian qua, Ban
chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp không ngừng nâng cao sự lãnh đạo đối
với cơng tác thanh niên. Do đó, cơng tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi


8

tỉnh Đồng Tháp đạt được những kết quả khả quan. Thanh niên có những
chuyển biến tích cực, trình độ học vấn từng bước được nâng lên; số lượng
thanh niên tham gia vào tổ chức Đoàn, Hội, số lượng đoàn viên ưu tú được

kết nạp Đảng đều tăng hàng năm. Các cấp uỷ Đảng, chính quyền và các tổ
chức đồn thể, quần chúng đã có đổi mới cơng tác thanh niên. Tuy nhiên, sự
lãnh đạo của Đảng về công tác thanh niên còn bộc lộ những hạn chế cần khắc
phục. Một số cấp uỷ Đảng lãnh đạo công tác thanh niên cịn chung chung,
chưa sát với thực tế, chưa có chương trình hành động một cách cụ thể. Phong
trào thanh niên cịn nhiều hạn chế, chưa thu hút đơng đảo thanh niên tham
gia…Vì vậy, việc tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công
tác thanh niên là một trong những nội dung quan trọng và cấp bách trong tình
hình hiện nay.
Với những lý do trên, tơi chọn đề tài: “Sự lãnh đạo của Ban Chấp
hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa” làm luận văn thạc sĩ Chính trị
học.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm nâng cao chất lượng lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh
Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời kỳ CNH, HĐH.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ cơ sở lý luận về sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh
đối với công tác thanh niên.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng lãnh đạo của Ban Chấp hành
Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên trong thời gian qua.
- Xác định rõ quan điểm và đề xuất giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh
đạo của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên
trong thời kỳ CNH, HĐH.
4. ối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng


9

Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp thực hiện lãnh đạo công tác
thanh niên trên địa bàn tỉnh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp lãnh đạo công tác thanh niên
từ năm 2011 đến 2014.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Tác giả luận văn chủ yếu dùng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật
biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và kết hợp phương pháp lịch sử logic,
nghiên cứu, khảo sát, trao đổi, phân tích, tổng hợp; đặc biệt là tổng kết thực
tiễn để làm sáng tỏ đề tài.
6. Những đóng góp của đề tài
- Luận văn là đề tài khoa học đầu tiên nghiên cứu về sự lãnh đạo của
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đối với công tác thanh niên.
- Luận văn đánh giá khái quát những thành tựu và hạn chế về lãnh đạo
công tác thanh niên của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp trong những
năm vừa qua. Từ đó, rút ra những kinh nghiệm và bước đầu đưa ra những giải
pháp nâng cao chất lượng lãnh đạo của Đảng bộ đối với công tác thanh niên tỉnh
Đồng Tháp.
- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo của
các cấp ủy Đảng tỉnh Đồng Tháp trong q trình lãnh đạo Đồn TNCS Hồ Chí
Minh. Đồng thời, là tài liệu tham khảo phục vụ học tập, giảng dạy ở Trường
Chính trị tỉnh Đồng Tháp.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 03 chương.


10

.N

UN

hƣơng 1
Ơ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ LÃNH
Ố VỚ

ÔN

T

ẨY M NH ÔN

O ỦA ẢN

THANH N ÊN TRON

THỜ KỲ

N H ỆP HÓA, H ỆN

HÓA

1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tƣ tƣởng Hồ hí Minh, ảng
ta về thanh niên và sự lãnh đạo của ảng đối với công tác thanh niên
1.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về thanh niên và sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác thanh niên
Chủ nghĩa Mác – Lênin với bản chất cách mạng và khoa học đã có
những quan điểm lý luận cơ bản về thanh niên mà cho đến ngày nay vẫn còn
nguyên giá trị.

- Cuối thế kỷ XIX, khi nghiên cứu về thanh niên trong bối cảnh của xã
hội tư bản, C.Mác đã viết: Thanh niên là lớp người có năng lực, có khát vọng,
nhiệt tình, say mê có thể gắn bó với sự nghiệp của Đảng, là lực lượng năng
động nhất trong cải biến xã hội, đưa sự nghiệp của giai cấp vơ sản đến đích
cuối cùng. Thanh niên là cội nguồn của sự sống, của dân tộc và giai cấp công
nhân, là bộ xương của mỗi cơ thể dân tộc. Năm 1866, C.Mác đã đưa ra một
luận điểm nổi tiếng về định hướng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ: “Những
cơng nhân tiên tiến hồn tồn hiểu rõ rằng, tương lai của giai cấp cơng nhân
và do đó tương lai của nhân loại hồn tồn phụ thuộc vào giáo dục thế hệ
công nhân đang lớn lên” [19, tr.118]. Luận điểm này của C.Mác cho thấy rằng
kết quả của cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản tùy thuộc vào thế
hệ công nhân đang lớn lên dần - Một lực lượng trẻ, tiềm tàng sức mạnh của
cuộc đấu tranh giai cấp, đây là những người đi theo lý tưởng của Đảng. Qua
đó, C.Mác cũng đề ra nhiệm vụ cho Đảng Cộng sản là phải lãnh đạo việc phát
triển và hình thành thế giới quan khoa học cho thanh niên, coi đó là cơng việc
thiết thực để xây dựng Đảng.


11

- Thống nhất với tư tưởng của C.Mác, Ph.Ăngghen cho rằng: Thanh niên
khơng thể đứng ngồi chính trị, chính hiện thực của cuộc sống đã và đang
cuốn hút vào đời sống chính trị. Địi hỏi phải tổ chức họ lại “Họ là đạo qn
xung kích của giai cấp vơ sản quốc tế và đội hậu bị của Đảng” [19, tr.81]. Với
niềm tin vào thế hệ trẻ của nước Đức, Ph.Ăngghen cho rằng: Thanh niên
không bao giờ thỏa mãn với lý tưởng trước đây. Họ muốn được sống tự do
hơn trong hành động, họ khao khát lập chiến cơng và vì họ đổi mới, họ sẵn
sàng hiến dâng cả máu và cuộc đời mình. Trong thư gửi Đại hội Quốc tế sinh
viên xã hội chủ nghĩa ngày 19/12/1893 Ph.Ăngghen viết: “Mong rằng những
cố gắng của các bạn sẽ góp phần phát triển trong thanh niên cái ý thức rằng

chính từ hàng ngũ của họ sẽ ra đời một giai cấp vô sản lao động trí óc có sứ
mệnh đóng vai trị to lớn trong cuộc cách mạng sắp tới” [19, tr.68]. Như vậy,
C.Mác và Ph.Ăngghen đã đánh giá cao vị trí, vai trò của thanh niên trong lịch
sử, khẳng định cách mạng là sự nghiệp của quần chúng trong đó có thanh
niên.
Phát triển sáng tạo những luận điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen trong
điều kiện lịch sử mới, V.I.Lênin đã coi thanh niên là nguồn sinh lực chiến đấu
của cách mạng. V.I.Lênin đã luận giải những nguyên nhân làm xuất hiện phong
trào thanh niên, phát hiện ra những đặc điểm của nó và xác định mối quan hệ,
sự tác động qua lại giữa tổ chức thanh niên với Đảng Cộng sản. V.I.Lênin cũng
sớm nhìn thấy vai trị cách mạng to lớn khơng chỉ đối với thanh niên cơng
nhân, mà cịn đối với thanh niên học sinh, sinh viên. Người thường xuyên nhắc
nhở những người bạn chiến đấu của mình rằng phải kiên trì đấu tranh để hợp
nhất phong trào học sinh, sinh viên thành một phong trào chung theo tinh thần
của chủ nghĩa Mác - Lênin cho rằng, thành công của phong trào thanh niên
chính là ở chỗ phải biết gắn liền nhận thức lý luận của chủ nghĩa Mác, tri thức
khoa học với sự tham gia trực tiếp của họ vào cuộc đấu tranh chính trị của giai
cấp vơ sản. Đồng thời, Người cũng phê phán gay gắt những đảng viên bảo thủ,
khơng đánh giá đúng vai trị của lực lượng trẻ trong cách mạng, coi thường
thanh niên và chế giễu sự ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của họ. V.I.Lênin nhấn


12

mạnh, cần có thái độ khoan dung, độ lượng với lớp trẻ và cần thiết phải phòng
ngừa khuynh hướng cho rằng lớp trẻ tuy đầy nhiệt tình và sáng kiến, nhưng lại
chưa qua trường học của cuộc đấu tranh giai cấp. Người cho rằng đó chỉ là cái
cớ để khước từ việc sử dụng thanh niên. V.I.Lênin luôn nhắc nhở người cộng
sản: cần phải đòi hỏi ở thanh niên nhiều hơn nữa, cần phải phê phán một cách
có nguyên tắc những khuyết điểm của họ, cần phải giáo dục cho họ tinh thần

trách nhiệm cao và nghĩa vụ của họ đối với cách mạng.
Cuộc đấu tranh để giành giật thanh niên không chỉ diễn ra giữa giai cấp
vô sản với giai cấp tư sản, giữa các Đảng Cộng sản và các thế lực phản động,
mà còn diễn ra giữa những người cộng sản chân chính và bọn cơ hội chủ
nghĩa trong phong trào công nhân.
C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin đã nêu cho chúng ta một tấm gương
sáng về thái độ kiên quyết, không khoan nhượng đối với mọi biểu hiện của
chủ nghĩa cơ hội trong vấn đề thanh niên. Các ông đã gọi bọn cơ hội chủ
nghĩa là “những người bạn giả” của thanh niên và đòi hỏi phải vạch trần bộ
mặt thật của chúng; ngăn chặn ảnh hưởng của chúng đối với thanh niên, bốc
trần mọi mưu đồ muốn lừa phỉnh, cám dỗ thanh niên, mưu toan tước bỏ xu
hướng cách mạng của phong trào thanh niên, cản trở việc tham gia của thế hệ
trẻ vào cuộc đấu tranh chính trị của Đảng Cộng sản. Cuộc đấu tranh chống
chủ nghĩa cơ hội đã diễn ra xung quanh vấn đề thanh niên trên hai mặt có
quan hệ mật thiết với nhau: giáo dục ai và giáo dục như thế nào?. Những phần
tử cơ hội qui nhiệm vụ trên vào việc đào tạo những người có văn hố, song
đứng ngồi chính trị. Vì thế, theo họ, không nên thu hút quá sớm thanh niên
vào hoạt động chính trị. V.I.Lênin đã vạch trần lập trường cải lương đó của
bọn cơ hội và cho rằng, đó chỉ là thói đạo đức giả và chính sách ngu dân,
không hơn, không kém. Người khẳng định rõ lập trường của những người
cộng sản chân chính là phải giáo dục cộng sản cho thế hệ trẻ và kết hợp việc
giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân. Trong bài
diễn văn đọc tại Đại hội III Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga, V.I.Lênin đã chỉ
rõ: thanh niên phải học chủ nghĩa cộng sản trong một trường học riêng của


13

mình, trong một tổ chức độc lập - đó là Đoàn Thanh niên Cộng sản. V.I.Lênin
viết: “Chỉ khi nào Đoàn Thanh niên Cộng sản gắn liền từng bước học tập, huấn

luyện và giáo dục của mình với cuộc đấu tranh chung của tất cả những người
lao động chống lại bóc lột, thì lúc đó mới xứng đáng với danh hiệu là đoàn thể
của thế hệ trẻ cộng sản chủ nghĩa” [16, tr.360]. Nói chuyện với đồn viên,
thanh niên Cộng sản, V.I.Lênin yêu cầu, cần giáo dục thanh niên thông qua
thực tế trong hoạt động sản xuất, trong học tập, công tác, chiến đấu và trong
cuộc sống sinh động của quần chúng. Người nhấn mạnh: “Trước mắt các
đồng chí là nhiệm vụ xây dựng và các đồng chí có thể làm trịn nhiệm vụ đó,
khi đã nắm vững được tất cả những kiến thức hiện đại, biết biến chủ nghĩa
cộng sản từ những công thức, những lời dạy, những phương pháp, những chỉ
thị, những cương lĩnh có sẵn và học thuộc lòng thành cái thực tế sinh động, là
cái kết hợp với cơng tác trực tiếp của các đồng chí” [16, tr.365].
Những tư tưởng của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I. Lênin về thanh niên và
cơng tác vận động thanh niên nêu trên có thể khái quát lại thành 5 nội dung cơ
bản sau đây:
Một là, Đoàn Thanh niên Cộng sản phải là trường học cộng sản chủ
nghĩa trong q trình giáo dục, đồn kết tập hợp thanh niên, thực hiện lý
tưởng cách mạng của Đảng Cộng sản.
Hai là, những luận thuyết của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin đã chỉ ra
những điều kiện và khả năng tập hợp rộng rãi quần chúng thanh niên vào đội
hình lớn của chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Ba là, khẳng định rõ vị trí, vai trò to lớn của tầng lớp thanh niên trong
xã hội và chỉ ra những nhược điểm của thanh niên, cũng như những vấn đề cơ
hội chủ nghĩa trong phong trào thanh niên cần được quan tâm chú ý.
Bốn là, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, sự nghiệp của thanh niên.
Năm là, đặt ra nhiệm vụ cho các Đảng Cộng sản cần phải quan tâm,
chăm sóc, giáo dục, đào tạo thanh niên thông qua sự nghiệp đấu tranh cách


14

mạng, thông qua lao động sản xuất, công tác, học tập, chiến đấu và trong đời
sống hiện thực của quần chúng nhân dân.
1.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên, về sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên
Kế thừa quan điểm của C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã phát triển một cách sáng tạo những luận điểm về vị trí, vai trị
của thanh niên trong điều kiện lịch sử cụ thể của cách mạng Việt nam.
Tư tưởng và tình cảm của Hồ Chí Minh với thế hệ trẻ có nhiều nội
dung rất phong phú, thuộc nhiều lĩnh vực, nhưng xuyên suốt và trong chiều
sâu của tư tưởng đó là niềm sâu sắc của người về vai trị to lớn và vị trí quan
trọng của thanh niên, chủ nhân tương lai của đất nước.
Đánh giá vị trí, vai trị của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của
dân tộc, Hồ Chí Minh cho rằng “Thanh niên là một bộ phận quan trọng của
dân tộc, là người chủ tương lai của đất nước” [32, tr.178]. Người khẳng định
sự phát triển trong tương lai của đất nước và tiền đồ vẻ vang của dân tộc nằm
trong tay thanh thiếu nhi, là lực lượng quyết định đi lên của đất nước, là lớp
người kế tục sự nghiệp của cha anh. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn
mạnh: “Ngay trong hiện tại với vai trị tích cực của mình, thanh niên phải
tham gia ý kiến vào cơng việc của Chính phủ, chiến đấu giữ lấy nền độc lập
và rèn luyện từ bây giờ để sau này lên thay những thủ lĩnh mà gách vác những
việc trọng đại của nước nhà” [29, tr.32]. Khi nói về tuổi thanh niên, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã dùng một khái niệm đầy hình ảnh: “Một năm khởi đầu từ
mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ, tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”
[29,tr.194]. Người đã chỉ ra cái thời kỳ đẹp nhất, sống động nhất như là mùa
xuân tràn đầy nhựa sống, mùa của những cánh én ngang dọc bầu trời. Theo
Người, tương lai của đất nước, của dân tộc nằm trong tay thế hệ trẻ.
Từ những năm đầu của thế kỷ XX, Người đã nói: Muốn thức tỉnh dân
tộc, trước hết phải thức tỉnh thanh niên. Người kêu gọi: “Hỡi Đông Dương
đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của người
không sớm hồi sinh” [28, tr.144]. Qua đó ta thấy, Người ln gắn thanh niên

15

với dân tộc, tiếp đó với giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và Đảng tiền
phong.
Cách mạng tháng Tám thành cơng, nước Việt Nam dân chủ cộng hịa ra
đời, đã mở ra một trang sử mới trong lịch sử dân tộc ta, một thời kỳ vẻ vang
của thanh niên nước ta. Từ đây tiền đồ rạng rỡ của đất nước mở ra trước mắt
thanh niên. Do đó, Người nhắc nhở cả dân tộc, những người lớn tuổi cần nhận
thức đúng về lớp trẻ hôm nay; chăm lo giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để họ
làm tốt vị trí, vai trị của mình trong thời đại mới. Đặc biệt trong giờ phút khó
khăn của cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược, tin tưởng tương lai tươi
sáng của đất nước vào thanh niên. Hồ Chí Minh đã viết: “Thanh niên là người
chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh
một phần là do các thanh niên” [30, tr.216].
Từ thực tiễn đấu tranh của dân tộc, Hồ Chí Minh đã nêu ra một luận
điểm có tính quy luật: “Thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc.
Dân tộc bị nơ lệ thì thanh niên cũng bị nô lệ. Dân tộc được giải phóng, thanh
niên mới được tự do. Vì vậy, thanh niên hăng hái tham gia cuộc đấu tranh của
dân tộc” [32, tr.178].
Trong xã hội ta, giữa các thế hệ có sự thống nhất nối tiếp, kế thừa nhau
và có sự tác động lẫn nhau để cùng phát triển. Vì vậy, Hồ Chí Minh cũng xác
định rõ vai trị của thanh niên là người có trách nhiệm chăm lo, dìu dắt các em
thiếu niên, nhi đồng. Người khẳng định: “Thanh niên là lớp người tiếp sức
cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt các
thế hệ thanh niên tương lai” [34, tr.298]. Vai trò này vô cùng quan trọng,
quyết định vận mệnh của dân tộc và giai cấp cơng nhân. Điều này cịn phản
ánh một tất yếu lịch sử khơng thể tránh khỏi, đó là sự bàn giao thế hệ. Mỗi thế
hệ cách mạng chỉ có thể hồn thành nhiệm vụ của mình trong một chặng

đường nhất định, thế hệ đó tất yếu phải được thế hệ đi sau tiếp bước và dần
dần thay thế. Đó chính là “Tiếp sức cách mạng”, “Kế tục cách mạng” mà Bác
Hồ đã đưa vào khái niệm thanh niên.


16

Hồ Chí Minh đã đánh giá cao vai trị của thanh niên trong thời kỳ cách
mạng mới vì thế Người không những chỉ rõ mục tiêu, nội dung của công tác
giáo dục thanh niên nhằm phát huy truyền thống cách mạng của thanh niên để
họ thành lớp người “vừa hồng, vừa chun” mà cịn nhắc nhở tồn Đảng, tồn
dân chăm lo giáo dục thế hệ trẻ, vun trồng thế hệ trẻ. Người nói: Đảng, chính
phủ và Bác rất chú ý đến thanh niên, Bác vui lòng khen ngợi những cố gắng
của thanh niên; Đồn có thể và nên phát triển hơn nữa, đâu Đảng cần thanh
niên có, việc gì khó có thanh niên.
Trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí
Minh ln xác định thanh niên là đội quân xung kích đi đầu trong cách mạng.
Người nêu rằng: “Lực lượng to lớn và vững chắc trong cuộc kháng chiến và
kiến quốc. Mọi công việc thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu đâu cần
thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” [34, tr.299]. Từ việc đánh giá đúng
vị trí, vai trị của thanh niên là người chủ tương lai của đất nước, nước nhà
thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn do thanh niên. Người viết: “Non
sơng Việt Nam có trở nên vẻ vang hay khơng, dân tộc Việt Nam có được vẻ
vang sánh vai các cường quốc năm châu hay khơng, chính là một phần lớn ở
công học tập của các cháu” [29, tr.35]. Từ đó, Người khẳng định việc bồi
dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là rất quan trọng và rất cần thiết.
Trước lúc đi xa, Người đã cho chúng ta bản di chúc lịch sử, trong đó
nêu rõ: Đồn viên, thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung
phong, khơng ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng phải cần chăm lo giáo dục
đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng

Chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là người sáng lập, rèn luyện mặt trận đoàn
kết thanh niên Việt Nam, là người đưa thanh niên ta gia nhập trào lưu đấu
tranh vì độc lập dân tộc, hồ bình, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
Trong các thời kỳ cách mạng, Người luôn chăm lo xây dựng mặt trận đoàn
kết, tập hợp thanh niên. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và
cơng tác vận động thanh niên là sự vận dụng sáng tạo quan điểm của các nhà


17

kinh điển, chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh thực tiễn cách mạng Việt
Nam. Tư tưởng của Người đã được Đảng quán triệt, chỉ đạo trong công tác
thanh niên thời kỳ cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Những tư tưởng ấy mãi mãi là ánh sáng soi đường sự nghiệp đào tạo, bồi
dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ nước ta trong thời kỳ mới, thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
1.1.3. Quan điểm của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên
Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của mình, Đảng luôn quan tâm
đến thanh niên và công tác thanh niên. Ngay từ khi mới thành lập, năm 1931,
Đảng đã có “Án nghị quyết về Đông dương thanh niên cộng sản đồn”. Ban
chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trung ương Đảng đã có
nhiều chỉ thị, nghị quyết riêng về công tác thanh niên.
Đảng Cộng sản Việt Nam đánh giá cao vai trị, vị trí của thanh niên và
công tác thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Đảng
luôn xác định thanh niên là một “lực lượng xã hội hùng hậu”, là đội quân
xung kích cách mạng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và là lớp
người kế tục sự nghiệp cách mạng. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban chấp
hành trung ương Đảng (khoá VII) khẳng định: “sự nghiệp đổi mới có thành

cơng hay khơng, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội
chủ nghĩa hay không phần lớn tuỳ thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc
bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh niên là vấn đề sống
còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách
mạng” [4, tr.96], đây là nội dung quan trọng thể hiện quan điểm nhất quán của
Đảng ta về thanh niên và cơng tác thanh niên. Từ vai trị chiến lược to lớn của
thanh niên, Đảng ta coi chính thanh niên chứ khơng ai khác, giữ vị trí trung
tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn lực con người của sự nghiệp
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Đảng phải chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện và tạo điều kiện
thuận lợi cho sự phát triển, trưởng thành của thanh niên. Đảng ta luôn chú ý


18

việc giáo dục, bồi dưỡng và rèn luyện thế hệ thanh niên “Thường xuyên chăm
lo giáo dục, bồi dưỡng và tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên phấn đấu để
hình thành một thế hệ con người mới có lý tưởng cao đẹp, có ý thức trách
nhiệm cơng dân, có tri thức, có sức khoẻ, lao động giỏi, sống có văn hố và
tình nghĩa, giàu lịng u nước và tinh thần quốc tế chân chính” [5, tr.55]
được quán triệt thực hiện tốt. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, chú ý cổ
vũ thanh niên Việt Nam ni dưỡng hồi bão lớn, quyết tâm chiến thắng đói
nghèo, lạc hậu, nêu cao sáng tạo, nhanh chóng tiếp cận và làm chủ khoa học
công nghệ tiên tiến, vươn lên ngang tầm thời đại, sánh vai cùng thanh niên
các nước trên thế giới. Đồng thời, nhanh chóng hình thành một lớp thanh niên
nam, nữ ưu tú, vững vàng về chính trị, kiên định con đường xã hội chủ nghĩa,
tiêu biểu cho thế hệ trẻ, có phẩm chất đạo đức, có tài năng, đi đầu trong thực
hiện cơng nghiệp hố, hiện đại hố. Điều đó thể hiện rõ nhất, trong bài phát
biểu của đồng chí Nguyễn Phú Trọng – Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung
ương Đảng tại đại hội Hội liên hiệp thanh niên toàn quốc lần thứ VII, nhiệm

kỳ 2014-2019: xây dựng một lớp thanh niên mới có tâm, có trí, có tài, có tính
tự trọng và tự chủ…”. Có "tâm" là có lòng yêu nước, yêu chế độ, yêu thương
bản thân, gia đình, sống có văn hố, nghĩa tình, giàu lịng nhân ái, vì mọi
người. Có "trí" là có kiến thức, vững về chuyên môn, nghiệp vụ, hiểu biết về
lịch sử, kinh tế, văn hố, xã hội,... Có "tài" là có năng lực làm việc, khả năng
sáng tạo, dám nghĩ, biết làm, tìm tịi và làm chủ khoa học cơng nghệ hiện đại.
"Tự trọng" là có ý thức giữ gìn nhân cách, hình ảnh tốt đẹp của bản thân, của
cộng đồng, của đất nước; biết gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống
của dân tộc. "Tự chủ" là có khả năng tư duy độc lập, làm chủ bản thân, có sức
đề kháng, biết chọn lọc điều hay, lẽ phải; học tập, lao động, cống hiến bằng
chính năng lực của bản thân, không bị tác động, lôi kéo bởi những âm mưu
của kẻ xấu.
Phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của thanh niên. Đảng
cũng luôn luôn đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên nước ta trên cơ
sở đánh giá đúng bản chất tốt đẹp, thấy rõ chỗ mạnh, tiềm năng to lớn của


19

thanh niên, lòng tin sâu sắc của Đảng vào thanh niên có cơ sở khoa học và
được chứng minh rõ trong thực tiễn lịch sử cách mạng nước ta.
Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị và tồn xã hội làm công tác thanh
niên. Công tác thanh niên là nhiệm vụ của Đảng, của Đồn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh, đồng thời là nhiệm vụ của Nhà nước, của Mặt trận và các
đoàn thể, của các lực lượng vũ trang, của tồn xã hội và gia đình. Phát biểu tại
hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung ương (khoá VII), đồng chí Tổng Bí
thư Đỗ Mười nhấn mạnh: “Cơng tác thanh niên khơng chỉ là việc của Đảng,
của Đồn mà còn là việc của Nhà nước, của mọi tổ chức, của xã hội và từng
gia đình”, đây là quan điểm quan trọng thể hiện sự quan tâm của cả hệ thống
chính trị đối với cơng tác thanh niên.

Xây dựng Đồn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh. Đồn TNCS Hồ Chí
Minh là tổ chức của những thanh niên tiên tiến, giác ngộ lý tưởng cộng sản,
phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, do Đảng thành lập, dìu dắt và
lãnh đạo. Đồn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên Việt Nam, là
người trực tiếp giúp Đảng thực hiện nhiệm vụ công tác thanh niên, phát động
và tổ chức phong trào hành động cách mạng của thanh niên, là cầu nối giữa
thanh niên với Đảng, là người phụ trách Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí
Minh.
Mặt khác, Đảng ta cũng nhìn nhận những khó khăn, hạn chế của thanh
niên trong điều kiện hiện nay mà Nghị quyết 25-NQ/TW của Ban chấp hành
Trung ương Đảng lần thứ 7 khóa X đã khẳng định: “Một bộ phận thanh niên
sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít quan tâm tới tình hình đất nước,
thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, xa rời truyền thống văn hoá
dân tộc. Học vấn của một bộ phận thanh niên nhất là thanh niên nông thôn,
thanh niên dân tộc thiểu số còn thấp; nhiều thanh niên thiếu kiến thức và kỹ
năng trong hội nhập quốc tế. Tính độc lập, chủ động, sáng tạo, năng lực thực
hành sau đào tạo của thanh niên còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu cơng nghiệp
hố, hiện đại hố. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên đang
gia tăng và diễn biến ngày càng phức tạp” [25, tr 3]. Từ đó địi hỏi các cấp ủy


20

Đảng phải nhận diện và có giải pháp để lãnh đạo. Đồng thời, phải thơng cảm
với những khó khăn, hạn chế của thanh niên chính là làm cho thanh niên thêm
gắn bó với Đảng, thêm tích cực phấn đấu vượt qua khó khăn.
Như vậy, từ trước đến nay Đảng ta luôn đặt niềm tin sâu sắc ở các thế
hệ trẻ, ln có chính sách, biện pháp phát huy vai trị và tiềm năng to lớn của
thanh niên để họ thực hiện được sứ mệnh lịch sử giao phó.
1.2. Vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ của

ồn Thanh niên

ộng sản

Hồ hí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
1.2.1. Vị trí, vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong
thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Đồn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên
Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập,
lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, tự nguyện
phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh,
công bằng, văn minh theo định hướng XHCN. Đoàn Thanh niên thường
xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng và cả hệ thống chính trị.
Đồn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt
động trong khuôn khổ Hiếp pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đoàn phối hợp với các cơ quan nhà nước, các đoàn thể nhân dân và các tổ
chức xã hội trong việc chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ
chức cho đồn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước
và xã hội.
Trong hệ thống chính trị của nước ta, bao gồm: Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam và các tổ chức đồn thể chính trị - xã hội, trong đó có Đồn TNCS Hồ
Chí Minh. Đồn là thành viên giữ vai trò nòng cốt trong Hội LHTN Việt
Nam, Hội sinh viên Việt Nam; phối hợp với các thành viên trong hệ thống


21

chính trị thực hiện cơng tác thanh niên, phát huy vai trị của mình trong sự
nghiệp cách mạng của Đảng.
Đồn là đội dự bị tin cậy của Đảng, là người kế tục trung thành sự nghiệp,
lý tưởng của cách mạng Đảng, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Tổ chức Đoàn đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện và tuyệt đối của Đảng.
Mục tiêu, lý tưởng của Đồn chính là phấn đấu, thực hiện thắng lợi mục tiêu, lý
tưởng của Đảng, của Bác Hồ và nhân dân đã lựa chọn. Đoàn tham mưu, đề xuất
với Đảng những vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh thiếu nhi,
tham gia xây dựng, bảo vệ và tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, đóng
góp ý kiến cho đảng viên và sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng.
Đoàn Thanh niên là chỗ dựa vững chắc, tham gia đóng góp, xây dựng,
bảo vệ chính quyền nhân dân; tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt
chính sách, pháp luật nhà nước; vận động đồn viên, thanh niên xung kích tình
nguyện đi đầu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trực tiếp tham gia
bảo vệ hiệu quả vào cơng cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Đối với các ban, ngành, tổ chức Đoàn phối hợp, liên kết hoạt động trên cơ
sở chức năng, nhiệm vụ của mình, dựa trên đường lối, quan điểm lãnh đạo, chỉ
đạo của Đảng về công tác thanh niên, tạo sức mạnh đồng bộ trong cơng tác Đồn
và phong trào thanh thiếu niên.
Đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội,
Đồn tích cực, chủ động liên kết, phối hợp hoạt động, nhằm quy tựu sức mạnh
tổng hợp của cả hệ thống dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước,
hoàn thành tốt nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết, giáo dục thanh thiếu niên. Đồn
TNCS Hồ Chí Minh là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, là một liên
minh chính trị rộng lớn, tập hợp, xây dựng lực lượng đại đoàn kết dân tộc trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đoàn phối hợp và thống nhất hành động
với các tổ chức thành viên khác trong Mặt trận, góp phần thực hiện chiến lược

22

đại đồn kết tồn dân tộc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng,
văn minh.
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa là một q trình biến đổi tồn diện, từ tư
duy phát triển, đến việc làm biến đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu xã hội, từ kết cấu
hạ tầng đến kiến trúc thượng tầng. Trong công tác thanh niên, trí thức trẻ là
lực lượng giữ vai trị đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Xây dựng đội ngũ trí
thức trẻ là nguồn nhân lực vững mạnh, là trực tiếp nâng tầm trí tuệ, sức mạnh
của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động
của hệ thống chính trị. Đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức trẻ là đầu tư cho phát
triển bền vững. Cơng nghiệp hóa là sự thay thế kỹ thuật thủ cơng bằng máy
móc trên quy mơ tồn bộ nền kinh tế quốc dân; đẩy mạnh phân công lao động
xã hội và sản xuất hàng hóa, tạo ra bước ngoặc trong việc nâng cao năng suất
lao động xã hội, biến đổi một xã hội nông nghiệp lạc hậu thành một xã hội
công nghiệp tiên tiến. Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa là q trình phát triển từ
trình độ thấp lên trình độ cao của tồn bộ xã hội với 03 yếu tố: văn hóa, mơi
trường phát triển và yếu tố tri thức. Do đó vai trị của nguồn nhân lực trí thức
trẻ là nhân tố quyết định của quá trình CNH, HĐH đất nước.
Xuất phát từ sự nhìn nhận, đánh giá khách quan, khoa học về vai trị, vị
trí và khả năng cách mạng của thanh niên, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh
ln kiên trì tư tưởng, đường lối vận động thanh niên nhất quán, xuyên suốt là
giáo dục, bồi dưỡng, phát huy thanh niên. Đảng ta khẳng định, công tác thanh
niên là vấn đề sống còn của dân tộc và đã đề ra các biện pháp để phát huy vai
trò của Đồn Thanh niên trong cách mạng. Nhờ đó, Đồn TNCS Hồ Chí
Minh và thanh niên Việt Nam đã đóng góp to lớn vào thắng lợi của Đảng và
của dân tộc trong các giai đoạn cách mạng và trong công cuộc đổi mới tồn
diện đất nước do Đảng lãnh đạo.
Trong cơng cuộc đổi mới đất nước, chủ động tích cực hội nhập kinh tế

quốc tế, thì vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh lại càng đặc biệt quan trọng.


23

Đồn phải thể hiện vai trị của mình, cùng Đảng và nhân dân xóa bỏ nghèo
nàn, lạc hậu, xây dựng cuộc sống hạnh phúc. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng
địi hỏi tổ chức Đồn và thanh niên Việt Nam thể hiện vai trị của mình. Để
phát huy tốt vai trò của thanh niên trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, Hội
nghị lần thứ 7 BCH TW (khóa X), ngày 25/72008 đã ra Nghị quyết số 25 về
“Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Có thể nói đây là Nghị quyết có ý
nghĩa rất quan trọng đối với Đồn TNCS Hồ Chí Minh và công tác thanh niên
trong giai đoạn hiện nay, thể hiện rõ quan điểm nhất quán của Đảng về vị trí,
vai trị đặc biệt quan trọng của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy
mạnh CNH, HĐH đất nước.
1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Chức năng của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa:
Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam khố XI xác định: “Đồn TNCS Hồ
Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ
cho Đảng, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí
Minh; là lực lượng nịng cốt trong phong trào thanh niên; là trường học xã hội
chủ nghĩa; đại diện quyền lợi của thanh niên; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền
phong Hồ Chí Minh” [8, tr.66].
Và Điều lệ Đồn TNCS Hồ Chí Minh thì Đồn TNCS Hồ Chí Minh có
các chức năng chủ yếu: là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam; là
đội quân xung kích cách mạng, là trường học XHCN của thanh niên; đại diện
chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ; Đồn TNCS Hồ Chí Minh

là người phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh; là lực lượng nịng cốt chính trị
trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam.


24

Với chức năng là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đồn TNCS Hồ Chí Minh được Đảng trực tiếp giao cho công tác tuyên truyền
giáo dục, giúp đỡ những thanh niên tiên tiến trở thành đoàn viên, từ những
đoàn viên ưu tú trở thành đảng viên. Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam
nhấn mạnh: “Làm tốt cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lý
tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển
thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên ni dưỡng ước
mơ, hồi bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, cơng nghệ hiện đại.
Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất
sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan trọng vào sự
nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” [6, tr.65]. Trên cơ sở đó địi hỏi tổ chức
Đoàn phải thể hiện rõ chức năng của mình trong q trình xây dựng đất nước.
Đồn TNCS Hồ Chí Minh phải tuyên truyền giáo dục, giới thiệu để
thanh niên nhận thức và hiểu sâu sắc về Đảng, góp ý kiến cho Đảng, phê bình
cán bộ, đảng viên, tích cực tham gia cuộc vận động xây dựng Đảng trong
sạch, vững mạnh. Đồng thời, đào tạo nguồn cán bộ trẻ, cán bộ nữ có triển
vọng để cung cấp cho Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đồn thể
chính trị xã hội.
Với chức năng là đội quân xung kích cách mạng, là trường học XHCN
của thanh niên. Đoàn phải xung kích đi đầu trong mọi khó khăn trên mọi lĩnh
vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Tổ chức thực hiện các phong trào: thi
đua học tập, tiến quân vào khoa học, công nghệ; khơi dậy và cổ vũ phong trào
thi đua học tập; đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, xung kích phát

triển kinh tế, xã hội và bảo vệ Tổ quốc; triển khai phong trào thanh niên tình
nguyện vì cuộc sống cộng đồng;…Thơng qua các phong trào hoạt động đó,
Đồn tạo mơi trường đưa thanh niên tham gia vào các hoạt động giúp họ học
tập, rèn luyện, cống hiến, trưởng thành và phát triển nhân cách, năng lực của
người lao động mới phù hợp với yêu cầu của xã hội.


25

Là người đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ.
Chức năng này đòi hỏi tổ chức Đồn TNCS Hồ Chí Minh phải nâng cao chất
lượng phong trào hành động cách mạng, góp phần đáp ứng nhu cầu, lợi ích
chính đáng của thanh niên, thật sự là tổ chức của các tầng lớp thanh niên, là chỗ
dựa tinh thần, là tổ ấm, chia sẻ và bảo vệ những quyền và lợi ích chính đáng của
đồn viên thanh niên.
Đồn TNCS Hồ Chí Minh là người phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh,
do đó Đồn phải dìu dắt, giáo dục thiếu nhi, nhi đồng, hướng dẫn thiếu nhi
làm theo 5 điều Bác Hồ dạy và phấn đấu trở thành đồn viên Đồn TNCS Hồ
Chí Minh, người cơng dân tốt của đất nước. Đồng thời, trang bị kiến thức, kỹ
năng công tác Đội cho đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, phát triển hệ thống
các thiết chế phục vụ công tác Đội và phong trào thiếu nhi; Đồn phân cơng
những cán bộ giỏi, có năng lực phụ trách công tác Đội và phát triển đội ngũ
cộng tác viên để chăm lo công tác thiếu nhi.
Là lực lượng nịng cốt chính trị trong các phong trào thanh thiếu nhi và
trong các tổ chức thanh niên Việt Nam. Tổ chức Đồn đã phát huy mạnh mẽ
vai trị của tổ chức Hội LHTN Việt Nam trong cơng tác đồn kết, tập hợp
thanh niên, tạo nguồn bổ sung cho Đoàn, nhất là các đối tượng thanh niên đặc
thù như thanh niên doanh nghiệp, thanh niên vùng tôn giáo, thanh niên chậm
tiến. Xây dựng Hội LHTN Việt Nam là trách nhiệm của mỗi cấp bộ Đồn; là
bộ phận của cơng tác xây dựng tổ chức Đoàn. Nội dung Đoàn tham gia xây

dựng Hội là: chỉ đạo tồn diện cơng tác Hội; lựa chọn, cử những cán bộ Đồn
ưu tú, có năng lực và được thanh niên tín nhiệm phụ trách cơng tác Hội; đồng
thời hướng dẫn và khuyến khích các hình thức tập hợp thanh niên trong mặt
trận Hội LHTN Việt Nam. Tăng cường củng cố kiện toàn ủy ban Hội các cấp,
các câu lạc bộ, đội nhóm theo sở thích để nâng cao chất lượng tổ chức Hội.
Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động của Hội LHTN Việt Nam thông qua các
chương trình, các cuộc vận động của Hội, qua đó, vừa thường xuyên củng cố