Nghien cuu tinh hinh hoc tap theo nhom cua sinh vien

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (199.49 KB, 41 trang )

(1)

(2) MỤC LỤC A.PHẦN MỞ ĐẦU I. lý do chọn đề tài II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu III. Giả thiết nghiên cứu IV. Phương pháp nghiên cứu V. Tổng quan nghiên cứu VI.Xây dựng mô hình lý luận, thao tác hóa các khái niệm nghiên cứu B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận của việc học tập theo nhóm trong sinh viên 1. Khái niệm 1.1 Phương pháp 1.2 Nhóm 1.3 Học tập theo nhóm 2. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm 2.1 Đặc điểm 2.1 Nguyên tắc 2.2 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm.

(3) II. Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên trường đại học lâm nghiệp 1. Khái quát về các phương pháp học tập 2. Thực trạng học tập theo nhóm 3. Đánh giá tổng quan thực trạng học tập theo nhóm 4. Nguyên nhân cảu những hạn chế trên 4.1 Nguyên nhân khách quan 4.2 Nguyên nhân chủ quan III. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm cảu sinh viên trường ĐH Lâm nghiệp 1.Tăng cường hoạt động nhắm hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm của sinh viên trường ĐH Lâm nghiệp 2. Tăng cường rèn luyện kỹ năng học tập theo nhóm 3. Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tâp theo nhóm 4. Mỗi quan hệ giữa các giải pháp 5. Khảo nghiêm mức độ cần thiết và tính khả thi của giải pháp IV. Dự báo các xu hướng C. KẾT LUẬN I.Kết luận chung II. Đưa ra các giải pháp tác động.

(4)

(5) PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm trong sinh viên Hiện nay, học tập theo nhóm vừa là một yêu cầu vừa là một phương pháp học được khuyến khích áp dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên. Trong xu thế hội nhập của đất nước, vai trò của phương pháp học này càng trở nên quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả học tập của người học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Phương pháp học tập này đã được nhiều tác giả, nhiều nhà khoa học nghiên cứu, đề cập tới trong các công trình nghiên cứu của mình và đã đem lại những đóng góp to lớn với những thành tựu đáng kể, giúp sinh viên tìm thấy niềm đam mê, hứng thú và chủ động hơn trong quá trình học tập, tích lũy kiến thức, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Nhưng nó vẫn còn mang tính chung chung hoặc chỉ có thể áp dụng cho những đối tượng cụ thể, với những môn học riêng lẻ. 2. Tính cấp thiết của đề tài: Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực giáo dục. Xu hướng giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu của người học. Trong xu hướng đó, Giáo dục Việt Nam cũng đã và đang có nhiều thay đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế giới, đặc biệt là vấn đề đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường. Như vậy, trong thời đại mới, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, làm việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối với tất cả mọi người. Đặc biệt đối với sinh viên, học tập theo nhóm là một trong các phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên khả.

(6) năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện... Đó là những điều cần thiết đối với một công dân của thế kỉ 21. Do đó, mỗi sinh viên cần được trang bị ngay từ trong nhà trường để khi ra trường có thể sống và làm việc trong các tổ chức một cách tích cực. Và sinh viên trường ĐH Lâm Nghiệp đã được làm quen với phương pháp học này. Những mặt tích cực của học tập theo nhóm là không thể phủ nhận, nhưng không phải nhóm sinh viên nào cũng đạt được kết quả cao nhất với phương pháp học tập này, thậm chí đôi khi một số sinh viên cảm thấy nó còn mang nhiều tính hình thức và nhiều khi đạt được ít hiệu quả hơn so với làm việc theo cá nhân. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp học tập này được thực hiện rộng rãi, thực sự phát huy được hiệu quả trong sinh viên, giúp sinh viên nhanh chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt nhất. Chính vì thế, chúng tôi đã chọn đề tài “Học tập theo nhóm trong sinh viên trường ĐH Lâm Nghiệp: thực trạng và giải pháp” để nghiên cứu nhằm giúp sinh viên có kế hoạch và tổ chức thực học tập theo nhóm hợp lý, khoa học và phát huy tốt năng lực của mỗi sinh viên. 3. Mục tiêu nghiên cứu Nhằm đề xuất các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên của trường qua đó phát triển các kỹ năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện… góp phần nâng cao chất lượng học tập cho sinh viên, đáp ứng yêu cầu đào tạo của trường. 4. Cách tiếp cận Tiếp cận theo thực tiễn và yêu cầu của hoạt động học tập trong sinh viên để xác định các yếu tố ảnh hưởng (tích cực) và những kỹ năng cần thiết trong học tập theo nhóm, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên. 5. Phương pháp nghiên cứu.

(7) Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu sau: 5.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận Sưu tầm, đọc, tra cứu, nghiên cứu tài liệu, sách báo có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục đích nghiên cứu của đề tài. 5.2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 5.2 1. Phương pháp quan sát Theo dõi quá trình học tập trên lớp, ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là theo dõi các buổi học tập và thảo luận nhóm của sinh viên nhằm đánh giá thực trạng, tìm nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả học tập nhóm của sinh viên. 5.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Tiến hành xây dựng phiếu hỏi dành cho đối tượng là sinh viên nhằm thu thập những thông tin cần thiết phục vụ cho cho việc phân tích và đánh giá thực trạng học tập theo nhóm trong sinh viên 5.2.3. Phương pháp hỗ trợ Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm phân tích thực trạng vấn đề nghiên cứu. 6. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên. - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên của trường 7. Nội dung nghiên cứu -. Nghiên cứu cơ sở lý luận của phương pháp học tập theo nhóm. -. Phân tích thực trạng của phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên của trường.

(8) -. Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên.

(9) PHẦN NỘI DUNG I.. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN. 1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 1.1. Phương pháp. Theo Lexicon der Padagogik: “Phương pháp giúp để trình bày có lý lẽ vững vàng một chân lý đã xác định rồi hoặc để vạch ra một con đường tìm tòi một chân lý mới”. Theo Hegel: “Phương pháp là ý thức về hình thức của sự vận động bên trong của nội dung”. Như vậy có thể hiểu: Phương pháp là cách thức, con đường, phương tiện để đạt tới mục đích nhất định trong nhận thức và trong thực tiễn. 1.2. Nhóm. Theo từ điển Tiếng Việt: Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật được hình thành theo những nguyên tắc nhất định. Theo chúng tôi, nhóm là tập hợp những người có tổ chức, hoạt động theo những nguyên tắc nhất định, nhằm đạt tới mục tiêu và lợi ích chung . 1.3. Học tập theo nhóm. Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập trong đó các thành viên cùng phối hợp chặt chẽ với nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể nhằm hướng đến một mục tiêu chung; sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể. 2. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm Chúng ta không phủ nhận các cách học truyền thống cũng như hình thức hiện nay với yêu cầu đổi mới phương pháp học theo hướng tăng cường tính.

(10) chủ động, tích cực, tự làm việc, tự tìm tòi, khám phá chân lý khoa học của người học nhằm phát triển tri thức và các kĩ năng thiết thực cho người học thì phương pháp học tập theo nhóm chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Học tập theo nhóm trong và ngoài giờ học sẽ là một phần bổ sung quan trọng cho các bài giảng, giúp sinh viên nắm vững các khái niệm và áp dụng vào các tình huống cần đến các kỹ năng đào sâu suy nghĩ. Học tập theo nhóm không những đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp học tập mà còn rất có ý nghĩa đối với việc tự học của mỗi người. Các nhà nghiên cứu đã từng tuyên bố rằng, “cho dù nội dung môn học như thế nào thì sinh viên làm việc theo từng nhóm nhỏ cũng có khuynh hướng học được nhiều hơn những gì được dạy và nhớ lâu hơn so với các hình thức dạy học khác’’ (Theo Barbara Gross Davis, Tools for Teaching) 2.1. Đặc điểm của học tập theo nhóm Học tập theo nhóm là một cách học đòi hỏi mỗi thành viên trong nhóm cùng thực hiện một cam kết làm việc nhất định không có sự hướng dẫn trực tiếp của giảng viên mà dựa trên sự hợp tác và phân công công việc hợp lý trong nhóm. Học tập theo nhóm được biểu hiện: + Mọi thành viên trong nhóm đều hướng đến mục tiêu chung nhất định + Có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên + Có trách nhiệm, lợi ích liên đới trong sản phẩm nhóm. Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách khoa học và hợp lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể: + Làm việc theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối quan hệ tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn kết trong một cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá.

(11) trình làm việc nhóm, các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi cá nhân cùng trí tuệ tập thể để giải quyết vấn đề. + Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp với việc học hướng tới người học; khuyến khích tính độc lập tự chủ trong học tập. Nếu trong phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi với nhau rất ít thì học tập theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu quan điểm của mình về chủ đề thảo luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau trong nhóm. + Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý dựa trên những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì vậy sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo của nhiều người nên sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó giúp các thành viên hiểu và nhớ kiến thức lâu hơn. + Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần học hỏi, biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua phần trình bày của mình và sự phản hồi của những người xung quanh. + Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các kỹ năng như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức…Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình làm việc sau này, vì vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách làm việc trong môi trường tập thể. Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp học tập theo nhóm không đúng cách, không phù hợp với nội dung và thiếu kỹ năng thực hiện thì có thể chỉ mang tính hình thức, gây mất nhiều thời gian, sản phẩm không mang tính tập thể, các cá nhân thiếu tích cực sẽ đùn đẩy cho những người năng nổ, nhiệt tình....

(12) Chính vì vậy để học tập nhóm thực sự đem lại kết quả cao mỗi thành viên trong nhóm cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình, cùng rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm thật hiệu quả. Có rất nhiều cách tiếp cận trong phân chia hình thức học tập nhóm như: theo số lượng người trong cùng một nhóm, như theo tính chất công việc... Tuy nhiên trong phạm vi đề tài này chúng tôi chỉ xin tiếp cận hình thức học tập nhóm theo tính chất công việc 2.2 Nguyên tắc học tập theo nhóm Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau: + Tạo sự đồng thuận: Các buổi họp giúp các thành viên làm quen với nhau, hiểu biết về nhau, gắn bó với nhau, tạo sự nhất trí về các mục tiêu cũng như cơ cấu tổ chức nhóm. Để tạo sự đồng thuận mọi vấn đề của nhóm đều cần đem ra bàn bạc và đi đến thống nhất dựa trên sự nhất trí của các thành viên. + Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội: Đây là một nguyên tắc quan trọng trong học tập nhóm. Vì học tập theo nhóm là sự tham gia của nhiều thành viên nhằm hướng đạt mục tiêu chung trong học tập nên sự hợp tác và chia sẻ là không thể thiếu. Hơn nữa nếu làm việc đơn lẻ sẽ khó thực hiện tốt nhiệm vụ chung vì mỗi người chỉ mạnh về một khía cạnh nào đó của công việc chung. Vì thế sự hợp tác và chung sức sẽ tạo ra sức mạnh tập thể. + Tôn trọng: Tôn trọng là một nguyên tắc rất quan trọng trong học tập nhóm. Bởi vì nhóm là một tập thể chỉ khi tập thể đó tồn tại sự tôn trọng lẫn nhau giữa các thành viên, tôn trọng nội quy của nhóm mới có thể xây dựng một bầu không khí cởi mở, thân thiện trong nhóm. Sự tôn trọng thể hiện ở sự chấp hành nội quy nhóm, đúng giờ, chú y lắng nghe khi người khác phát biểu ý kiến, tạo cơ hội - khuyến khích mọi người chia sẻ, ghi nhận - đánh giá đúng sự đóng góp của các thành viên...

(13) + Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm: Mỗi nhóm đều cần một nhóm trưởng giữ vai trò là người tổ chức và điều hành hoạt động của nhóm, là “cầu nối” giữa nhóm và phần còn lại của tổ chức, là người phát ngôn cho nhóm. Trưởng nhóm là người duy trì sự thực hiện mục tiêu và giữ cho mọi người đi đúng hướng, đem nguồn lực về cho nhóm khi cần thiết, khuyến khích mọi người và gỡ rối cho nhóm khi gặp vấn đề nan giải. + Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: Phân công nhiệm vụ là một việc làm không thể thiếu khi học tập theo nhóm. Khi phân công phải chú trọng phân công phù hợp với năng lực của từng thành viên vì mỗi cá nhân sẽ cống hiến hết mình nếu họ được đánh giá đúng năng lực, sử dụng đúng và được tin tưởng. Sự phân công rõ ràng trách nhiệm của từng thành viên sẽ là yếu tố quan trọng tạo nên thành công cho nhóm. 2.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm. Lí luận và thực tiễn đã chứng minh rằng trong hoạt động học tập theo nhóm có nhiều yếu tố ảnh hưởng, có thể theo hai chiều hướng: tích cực hoặc tiêu cực. Nếu xét theo chiều hướng tích cực, chúng tôi nhận thấy các yếu tố sau đây sẽ làm hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao. 2.3.1 Quan niệm đúng đắn về học tập theo nhóm. Để hoạt động học tập theo nhóm đạt kết quả, trước hết mọi thành viên trong nhóm cần phải hiểu rõ thế nào là học tập theo nhóm, có những nhận thức đúng đắn về những ưu thế của học tập theo nhóm, từ đó mới thấy được trách nhiệm của bản thân và có định hướng hoạt động nhóm đạt hiệu quả. Nếu các thành viên quan niệm lệch lạc về học tập theo nhóm thì chắc chắn hoạt động học tập nhóm đó sẽ không thể có hiệu quả. 2.3.2 Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, hợp lý. Một nhóm muốn hoạt động hiệu quả cần phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ. Cơ cấu của nhóm gồm:.

(14) - Một nhóm trưởng có trách nhiệm tổ chức, điều hành mọi hoạt động của nhóm, nhóm trưởng có thể do các thành viên trong nhóm bầu lên hoặc do giảng viên chỉ định. - Một nhóm phó (nếu quy mô nhóm lớn) để thay thế, hỗ trợ nhóm trưởng khi nhóm trưởng vắng mặt; - Một thư ký để ghi chép nội dung, diễn biến các cuộc họp, thảo luận của nhóm, thư ký có thể được thay đổi theo từng cuộc họp nhóm hoặc cố định từ đầu đến cuối. Nhóm phải quy định rõ trách nhiệm cụ thể của từng vị trí trong nhóm, xây dựng mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên trong nhóm. 1.3.3.3 Người trưởng nhóm có năng lực, nhiệt tình và có uy tín Trong hoạt động của một nhóm, người trưởng nhóm đóng vai trò vô cùng quan trọng, là người chịu trách nhiệm trước thầy cô, tập thể lớp về hoạt động của nhóm, là người điều hành và tổ chức công việc của nhóm, đảm bảo cho nhóm đi đúng hướng, là người động viên thôi thúc mọi người và tháo gỡ khó khăn khi cần thiết ... Chính vì vậy, người trưởng nhóm sẽ góp phần quyết định thành công của một nhóm học tập. 2.3.4 Có các kỹ năng học tập theo nhóm Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ thể: - Kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm - Kỹ năng xây dựng nội quy nhóm - Kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý - Kỹ năng thảo luận, trao đổi - Kỹ năng nghiên cứu tài liệu - Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm. - Kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực - Kỹ năng chia sẻ thông tin.

(15) - Kỹ năng giải quyết xung đột - Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm 2.3.5 Các thành viên có ý thức, tích cực trong hoạt động học tập nhóm. Học tập theo nhóm nên sự hợp tác là rất quan trọng, đòi hỏi các thành viên trong nhóm phải có tinh thần tự giác, tích cực vì công việc tập thể cũng chính là việc của mình. Mỗi thành viên phải ý thức được trách nhiệm của mình đối với nhóm, phải hiểu rằng mình là một mắt xích trong “cỗ máy” nhóm, một mắt xích không đảm bảo thì ảnh hưởng đến sự vận hành của cả cỗ máy. Vì vậy, mỗi thành viên phải có thái độ làm việc nghiêm túc, tích cực cùng cả nhóm thực hiện mục tiêu chung một cách hiệu quả nhất. 2.3.6 Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm phù hợp: Chất lượng của một nhóm học tập phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp mà nhóm đó sử dụng. Phương pháp ở đây chính là cách thức tiến hành hoạt động nhóm mà nhóm sử dụng nhằm đạt mục tiêu mà nhóm đặt ra. Có phương pháp làm việc khoa học và phù hợp với điều kiện của nhóm, phù hợp với từng nội dung bài tập chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cho hoạt động nhóm.. II.. THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN ĐH Lâm Nghiệp. 1. Khái quát về các phương pháp học tập được sử dụng trong sinh viên.

(16) Với khối lượng kiến thức được phân bổ qua các năm học, các học kì và từng học phần cụ thể, đa số sinh viên cảm thấy áp lực và khó khăn trong việc lĩnh hội tri thức đầy đủ và đạt hiệu quả cao. Do vậy, việc học tập như thế nào, phương pháp học ra sao thì phù hợp là một vấn đề quan trọng đối với sinh viên. Trong môi trường đại học, để đạt được hiệu quả trong việc tiếp thu, lĩnh hội tri thức thì yêu cầu quan trọng là mỗi sinh viên phải tìm tòi và trang bị cho mình những phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của bản thân và kiến thức của từng môn học. Phương pháp học tập tích cực chính là chìa khóa giúp sinh viên có kết quả cao, hình thành cách tư duy hệ thống và cách giải quyết vấn đề thực tiễn một cách khoa học nhất. Qua quá trình quan sát, nghiên cứu và phân tích, chúng ta nhận thấy có nhiều phương pháp được sinh viên vận dụng vào việc học tập, các phương pháp đó đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên, không có phương pháp học tập nào là vạn năng khi để lĩnh hội được tri thức còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tốt khác nhau. Có thể tổng quát lại thành hai phương pháp học tập cơ bản mà sinh viên khoa quản lý đã và đang sử dụng chủ yếu là phương pháp tự học và phương pháp học tập theo nhóm. Phương pháp tự học là phương pháp phổ biến và được sử dụng thường xuyên trong học tập. hầu hết sinh viên từ năm thứ nhất đến năm thứ ba đều xem phương pháp này là phương pháp kích thích tư duy độc lập trên cơ sở tự tìm kiếm tài liệu liên quan, đọc sách, giáo trình và nghe bài giảng của giảng viên khi đến lớp. Trên thực tế đây là phương pháp chịu ảnh hưởng nhiều từ phương pháp dạy học của giảng viên khi phần lớn giảng viên vẫn thường xuyên sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống để truyền tải kiến thức cho học sinh. Để lĩnh hội tri thức một cách chủ động và tích cức,.

(17) sinh viên phải dựa vào quá trình nghiên cứu tài liệu để tìm kiếm thông tin và giải quyết các vấn đề trong học tập. Phương pháp tự học, trong đó cốt lõi của phương pháp là việc độc lập tư duy đối với mỗi sinh viên. Sinh viên thường tiếp thu nguồn kiến thức qua lời nói, bài giảng, sách giáo khoa, giáo trình, tạp chí, báo cáo khoa học, các đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án, mạng internet.. đó là quá trình sưu tầm, tìm hiểu và đào sâu tri thức để thu nhận kiến thức bài học. Trước một bài học, những sinh viên tích cực thường đọc trước giáo trình, tìm tài liệu liên quan, nắm vững các nội dung cơ bản và khi gặp vấn đề khó khăn sẽ trao đổi trực tiếp với giảng viên. Số sinh viên còn lại thường tỏ ra bị động đón nhận kiến thức mới, lúng túng trong các vấn đề giảng viên đưa ra, thiếu tâm thế sẵn sàng. Như vậy, phương pháp tự học đã mang lại những hiệu quả nhất định trong sinh viên . Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này mang lại hiệu quả chưa đồng đều và chỉ phù hợp với một số môn học. Để khẳng định được hiệu quả của phương pháp học tập, sinh viên phải có được các kỹ năng cơ bản như tự tổ chức hoạt động học, thu thập và xử lý thông tin, vận dụng bài tập và tự kiểm tra điều chỉnh kết quả học tập của từng bài.Mặt khác, với yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học, các phương pháp học tập cũ đang dần bộc lộ những hạn chế và gây nhiều khó khăn trong quá trình lĩnh hội của sinh viên, bản thân phương pháp tự học cần phải có sự kết hợp với các phương pháp học tập khác để mang lại hiệu quả cao hơn. Một trong số các phương pháp mới được sử dụng khá phổ biến trong sinh viên là phương pháp học tập theo nhóm. 2. Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên ĐH Lâm Nghiệp Phương pháp học tập theo nhóm là một trong những phương pháp học tập đã và đang được sinh viên sử dụng trong quá trình học tập. Thực tế phương.

(18) pháp này đã đạt được một số hiệu quả nhất định đối với việc học tập của đa số sinh viên, nhiều nhóm hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên, hoạt động học tập theo nhóm nhìn chung còn ít nhiều mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao. KẾT QUẢ KHẢO SÁT MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA SINH VIÊN Đơn vị: % Câu hỏi Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Câu 6 Câu 7 Câu 8 Câu 9 Câu 10 Câu 11 Câu 12. Đáp án a 10 7 4 10 41 15 30 20 16 11 36 5. Đáp án b 24 49 50 12 39 5 52 43 13 54 25 32. Đáp án c 58 35 6 3 10 10 13 7 47 12 27 57. Đáp án d 8 9 40 75 10 70 5 30 14 23 12 6. Khảo sát sự đánh giá của sinh viên về mức độ hiệu quả khi học tập theo nhóm cho kết quả như sau: Có tới 57% ý kiến đánh giá ở mức độ bình thường, chỉ 32% ý kiến đánh giá ở mức có hiệu quả, 5% rất hiệu quả và 6% đánh giá hoạt động nhóm không hiệu quả. Những số liệu này cho thấy, phương pháp học tập theo nhóm chưa phát huy hết ưu thế của nó trong sinh viên. Thực trạng này sẽ được làm rõ trong các phần cụ thể sau: 2.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Trong phần này chúng tôi sẽ đánh giá thực trạng của từng yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng học tập nhóm, cụ thể:.

(19) 2.1 Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm của sinh viên về hoạt động học tập theo nhóm. Nhận thức đúng đắn về học tập theo nhóm có vai trò rất quan trọng, nó là tiền đề để hoạt động nhóm đạt được hiệu quả. Bởi vì nếu nhận thức sai thì chắc chắn sẽ không thể thực hiện hoạt động nhóm đúng được. Trên thực tế, thông qua điều tra quan niệm của các bạn sinh viên về học tập theo nhóm, có tới 42% các sinh viên cho rằng học tập theo nhóm là sự đóng góp ý kiến để giải quyết công việc chung. Có 85% sinh viên phát biểu học tập theo nhóm là một phương pháp học tập hay, mang lại nhiều lợi ích cho các thành viên như: học hỏi lẫn nhau, phát huy tinh thần - trí tuệ tập thể, rèn luyện nhiều kỹ năng mềm ... Các bạn đều cho rằng đây là phương pháp học tập rất cần thiết cho sinh viên đại học, nên cần được tăng cường sử dụng và phát huy trong học tập của sinh viên. Điều này cho thấy phần lớn các bạn sinh viên đã có quan niệm khá đúng đắn về hoạt động học tập theo nhóm và đã nhận thức được vai trò của phương pháp học tập nhóm đối với việc học tập của sinh viên. Tuy nhiên, vẫn còn một số sinh viên vẫn còn suy nghĩ mơ hồ về phương pháp học tập theo nhóm. Các bạn cho rằng, học tập theo nhóm là chia bài tập giảng viên giao thành những phần nhỏ rồi chia cho mỗi thành viên một phần về nhà làm, kết quả là sự chắp nối các phần đó lại với nhau; hay học tập theo nhóm là giao bài tập nhóm cho một vài thành viên xuất sắc trong nhóm thực hiện và coi là sản phẩm của tập thể ... Đây là những quan niệm chưa đúng về học tập theo nhóm đang tồn tại trong một bộ phận sinh viên. 2.2 Thực trạng kỹ năng làm việc nhóm Kết quả khảo sát mức độ thực hiện các kỹ năng học tập theo nhóm trong sinh viên cho thấy các kỹ năng này là một trong những hạn chế của các bạn sinh viên hiện nay..

(20) 2.3 Thực trạng ý thức của thành viên nhóm Qua điều tra có 56% ý kiến nhất trí rằng ý thức làm việc nhóm của các thành viên là yếu tố tác động lớn nhất đến hiệu quả làm việc của nhóm. Điều này cho thấy hầu hết sinh viên đánh giá rất cao yếu tố ý thức thành viên trong hoạt động nhóm. Trong thực tế, hầu hết các sinh viên đều có ý thức khi tham gia hoạt động nhóm, phần lớn sinh viên nhiệt tình, năng nổ xây dựng ý kiến cho bài tập nhóm. Tuy nhiên cũng có một bộ phận không nhỏ các thành viên chưa có ý thức trong hoạt động nhóm. Các bạn coi bài tập nhóm là công việc của tập thể, của mọi người, ai cũng “trừ mình ra” và kết quả là “cha chung không ai khóc”. Nhiều bạn có tâm lý ỷ lại, trông chờ vào sự làm việc của người khác, một số bạn có tham gia làm bài tập nhóm nhưng tham gia một cách hình thức... 2.4Thực trạng phương pháp tiến hành hoạt động nhóm Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm có một vị trí vô cùng quan trọng quyết định chất lượng, hiệu quả của hoạt động học tập nhóm. Qua điều tra, có 42% ý kiến cho rằng thiếu phương pháp làm việc nhóm hợp lý là nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả của học tập nhóm. Thực tế, hiện nay ở sinh viên có rất ít nhóm có phương pháp làm việc nhóm một cách khoa học, hợp lý. Hầu hết các nhóm chưa có phương pháp làm việc nhóm đúng đắn nên hiệu quả hoạt động nhóm chưa cao. Cụ thể: - Một số nhóm học tập không xác định một cách cụ thể, rõ ràng mục tiêu khi thực hiện một bài tập nhóm hay của một buổi thảo luận... - Các nhóm không lập kế hoạch hoạt động cụ thể cho nhóm, vì vậy nhiều khi nhóm không chủ động được thời gian, làm việc không khoa học. - Theo điều tra có đến 52% ý kiến cho rằng nhóm không xây dựng nội quy khi hoạt động, có 48% có xây dựng nội quy nhưng thực tế việc thực hiện nội.

(21) quy lại chưa được chú trọng. Điều này làm cho hoạt động của nhóm thiếu quy củ, thiếu nguyên tắc nên chắc chắn hiệu quả hoạt động nhóm sẽ không cao. - Việc phân công nhiệm vụ trong nhóm còn chưa phù hợp, các nhóm chủ yếu phân công theo cách “trải đều cho các thành viên” (chiếm 40%), hay “mỗi người một việc rồi tập hợp lại” (chiếm 32%), “tập trung vào cá nhân xuất sắc” (chiếm 16%); chỉ có 12% ý kiến khác là phân chia nhiệm vụ dựa trên năng lực và điều kiện của từng thành viên. - Phần lớn các nhóm đều chọn phương pháp thống nhất ý kiến “theo đa số” chiếm 75%, trong khi chỉ 17% chọn phương pháp “tất cả đồng ý”, 7% chọn phương pháp “không ai phản đối” và 1% chọn phương pháp “nhóm trưởng quyết định”. Tất nhiên phương pháp thống nhất ý kiến theo đa số là phổ biến và dễ thực hiện nhưng đó chưa hẳn là đúng trong mọi trường hợp vì chân lý khoa học đôi khi không thuộc về số đông. Đây là một số điểm chưa hợp lý cơ bản trong phương pháp tiến hành học tập theo nhóm của sinh viên, nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của nhóm. 3. Đánh giá tổng quát thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên. Qua nghiên cứu thực tế sinh viên bằng phiếu hỏi và lấy ý kiến tại hội thảo khoa học, chúng tôi xin đưa ra những đánh giá tổng quát về thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên trong Khoa với những mặt đã làm được, mặt còn hạn chế cụ thể như sau: 3.1 Mặt đã làm được: - Phần lớn sinh viên đã nhận thấy được vai trò và ý nghĩa của phương pháp học tập theo nhóm đối với việc học tập của sinh viên. Nhiều sinh viên rất hào hứng khi thực hiện học tập theo nhóm..

(22) - Các giảng viên đã tích cực vận dụng phương pháp học tập theo nhóm cho sinh viên trong quá trình giảng dạy giúp sinh viên tự tìm hiểu kiến thức và rèn luyện khả năng làm việc tập thể. - Qua việc học tập theo nhóm các thành viên thấy được vai trò của mình đối với tập thể, bước đầu thành thạo được nhiều kỹ năng. Học tập theo nhóm đã tạo cơ hội cho các thành viên được thể hiện mình nên các bạn trở nên mạnh dạn hơn, tự tin hơn, có trách nhiệm hơn ... - So với các phương pháp học tập khác trong sinh viên hiện nay thì học tập theo nhóm đang đem lại nhiều lợi ích, nó đã tăng cường sự gắn kết các thành viên trong lớp hơn, giúp mỗi thành viên thu nhận và nắm vững nhiều kiến thức hơn. - Học tập theo nhóm đã tạo ra nhiều sản phẩm trí tuệ rất phong phú và chất lượng được thầy cô ghi nhận, đánh giá cao 3.2 Mặt còn hạn chế - Hiệu quả của hoạt động nhóm còn chưa cao, phần lớn hoạt động nhóm còn mang tính hình thức, chú trọng tạo ra sản phẩm để nộp thầy cô mà ít chú trọng đến quá trình hợp tác nhóm để tạo ra sản phẩm. - Hầu hết sinh viên đều thiếu và yếu về các kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động nhóm... - Ý thức tham gia, đóng góp ý kiến của sinh viên còn chưa cao, một số sinh viên còn mang tâm lý trông chờ, ỷ lại... - Đa số nhóm trưởng còn thiếu kỹ năng trong điều hành và quản lý hoạt động của nhóm. - Sự tự kiểm tra - đánh giá của nhóm còn thiếu khách quan, mới chỉ coi trọng đánh giá cho điểm các thành viên chứ chưa đánh giá hoạt động của nhóm..

(23) 4. Nguyên nhân của những hạn chế trên 4.1. Nguyên nhân khách quan: - Đối với học và thảo luận nhóm trên lớp: Do điều kiện lớp học còn chật chội, cơ sở vật chất chưa đảm bảo. Vì thế gây khó khăn khá lớn cho việc thảo luận nhóm. - Đối với học nhóm ngoài lớp (ngoài giờ học): Do sinh viên chủ yếu là người ngoại tỉnh, phải ở trọ, nhà trọ lại chật chội, rất khó khăn cho việc tìm địa điểm học nhóm; cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất (phòng học, thư viện, ...) của nhà trường cũng chưa đáp ứng được nhu cầu học theo nhóm của sinh viên. - Các thầy cô giáo cũng chưa thường xuyên trao đổi, hướng dẫn, cung cấp cho sinh viên những kỹ năng và phương pháp làm việc nhóm cho sinh viên. Sinh viên chỉ biết nhận nhiệm vụ là hoàn thành bài tập bằng cách làm việc nhóm mà chưa biết phải làm việc nhóm như thế nào để hoàn thành bài tập một cách tốt nhất. Khi điều tra phiếu hỏi thì có rất lớn số lượng sinh viên trả lời rằng các thầy cô chỉ quan tâm tới việc rèn luyện kỹ năng vào một thời điểm nhất định. - Phương pháp làm việc nhóm được áp dụng ở hầu hết các môn. Vì thế nhiều khi sinh viên phải làm việc nhóm quá nhiều trong cùng một thời gian. Điều đó gây nên tâm lý mệt mỏi, nhàm chán trong sinh viên. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả làm việc nhóm. - Cán bộ các lớp chưa thực sự phát huy vai trò của mình trong việc tham mưu cho giảng viên thiết kế nhóm, tự quản và thúc đẩy các hoạt động nhóm… 4.2. Nguyên nhân chủ quan: - Đối với sinh viên năm thứ nhất, các em mới rời ghế nhà trường phổ thông lên học Đại học, đã quen với kiểu học thuộc của phổ thông, vì thế còn nhiều bỡ ngỡ khi phải tiếp cận một phương pháp học mới đòi hỏi rất lớn sự tích.

(24) cực, tự giác tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức trên cơ sở trao đổi và thảo luận lẫn nhau. - Một số sinh viên chưa hình thành cho mình ý thức tích cực và tự giác trong học tập, làm việc nhóm. Sinh viên chưa chịu khó tìm hiểu để có thể tự trang bị cho mình những kĩ năng và phương pháp học nhóm có hiệu quả. Từ đó dẫn đến sinh viên thiếu và yếu về phương pháp, kỹ năng học nhóm: Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm của các nhóm chưa khoa học, chưa hợp lý: Thiếu mục tiêu cụ thể, thiếu kế hoạch, thiếu nội quy- nguyên tắc nhóm, phân công nhiệm vụ chưa phù hợp v.v... - Nhiều nhóm chưa lắng nghe, chưa tạo cơ hội cho các thành viên được thể hiện, khẳng định mình, được thảo luận và phát biểu ý kiến. Từ đó dẫn đến tình trạng một số thành viên chán nản, buông xuôi, phó mặc chỉ tham gia một cách chiếu lệ, đối phó. Vì vậy chưa thực sự phát huy hết năng lực của mình. - Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. Chưa có năng lực và kỹ năng trong việc điều hành nhóm. - Chưa thật sự có sự gắn kết giữa các thành viên. Không khí làm việc trong nhóm chưa thân thiện, cởi mở, ít tạo cơ hội cho các thành viên phát huy năng lực, khiến các thành viên không muốn tham gia hoặc tham gia một cách rất hình thức. - Hiện nay, các nhóm học tập chủ yếu do giảng viên chỉ định với độ lớn của nhóm cao nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của nhóm..

(25)

(26) III.. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO. HIỆU QUẢ HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN ĐH LÂM NGHIỆP 1. Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm cho sinh viên 1.1 Mục đích, ý nghĩa Nâng cao nhận thức về học tập nhóm sẽ góp phần cung cấp cho sinh viên cơ sở lí luận vững chắc mang tính nền tảng. Từ đó sinh viên có những hiểu biết đúng đắn và toàn diện về học tập nhóm. Điều này sẽ định hướng tốt cho những hoạt động học tập trong thực tế của sinh viên. 1.2 Nội dung Việc nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm của sinh viên cần tập trung vào những nội dung cơ bản sau: - Vai trò, ý nghĩa của học tập theo nhóm; - Đặc điểm của học tập theo nhóm; - Những nguyên tắc của học tập theo nhóm; - Các kỹ năng cần thiết trong học tập theo nhóm 1.3 Cách thức thực hiện Các biện pháp giúp nâng cao kiến thức, kỹ năng học tập theo nhóm cho sinh viên là: - Sinh viên phải tích cực, chủ động tìm hiểu, trang bị các kiến thức về học tập theo nhóm thông qua sách, báo, internet, … - Sinh viên phải thường xuyên chủ động trao đổi với các giảng viên về các vấn đề liên quan tới học tập theo nhóm; - Tổ chức các buổi semina, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm về các chủ đề liên quan đến học tập theo nhóm. Đây là cơ hội rất tốt để cho sinh viên nói.

(27) lên những suy nghĩ, những hiểu biết, những quan điểm, những cách tiếp cận khác nhau của mình, và chia sẻ những kinh nghiệm của bản thân giúp cho mỗi sinh viên có thể làm sáng rõ nhiều vấn đề, mở rộng tầm hiểu biết và học hỏi được nhiều kinh nghiệm hay; - Mời các chuyên gia về nói chuyện, trao đổi với sinh viên về chủ đề học tập theo nhóm. - Tích cực tham gia vào các câu lạc bộ học tập, giúp sinh viên vừa nâng cao kiến thức chuyên môn vừa cải thiện kỹ năng làm việc; - Phổ biến các công trình nghiên cứu khoa học về học tập theo nhóm, làm việc nhóm tới sinh viên. Các công trình nghiên cứu khoa học là thành quả lao động của rất nhiều cá nhân, cung cấp cả cơ sở lý luận lẫn các giải pháp, các biện pháp mang tính ứng dụng cao. Nếu sinh viên được tiếp cận với những sản phẩm nghiên cứu này thì có thể rút ngắn thời gian tìm kiếm, mày mò và nhanh chóng tìm được những phương pháp hay cho mình. 2. Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm 2.1 Mục đích, ý nghĩa Hiện nay, sinh viên còn thiếu và yếu về các kỹ năng học tập theo nhóm. Chính vì thế cần phải xây dựng quy trình thực hiện các kỹ năng một cách cụ thể, khoa học và logic nhằm giúp cho sinh viên có định hướng rèn luyện các kỹ năng. Điều này sẽ giúp sinh viên tiết kiệm thời gian, công sức, nâng cao chất lượng hiệu quả học tập nhóm. 2.2 Cách thức thực hiện - Lập kế hoạch hoạt động nhóm: + Bước 1: Xác định mục tiêu, nhiệm vụ các công việc cần thực hiện và yêu cầu đạt được của mỗi công việc; + Bước 2: Xác định quỹ thời gian mà nhóm có, dựa trên quy định của giảng viên;.

(28) + Bước 3: Phân phối thời gian cho mỗi công việc và sắp xếp thứ tự thực hiện; + Bước 4: Kiểm tra lại mức độ hợp lý, tính khả thi của kế hoạch. - Xây dựng nội quy của nhóm: + Nội quy của nhóm phải được xây dựng ngay khi nhóm được thành lập, trên cơ sở sự nhất trí của các thành viên trong nhóm; + Một bản nội quy cần đảm bảo những nội dung: * Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của trưởng nhóm, các thành viên trong nhóm; * Những quy định về: thời gian, cách thức làm việc, cách thức đánh giá, những hình thức về thưởng – phạt … - Phân công nhiệm vụ: Việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm phải rõ ràng, hợp lý. Trong phân công nhiệm vụ, nhóm cần đảm bảo các yêu cầu như: + Phân chia công việc của nhóm thành từng phần việc nhỏ, xác định yêu cầu đối với từng phần việc; + Giao việc cho từng thành viên trong nhóm dựa trên tinh thần tự giác, tự nguyện kết hợp với sự phân công, chỉ định của nhóm trưởng theo năng lực, sở trường của từng thành viên; + Các thành viên cam kết. - Thảo luận, trao đổi: Trong quá trình hoạt động nhóm, bao giờ cũng cần sự trao đổi, bàn bạc, thảo luận. Tuy nhiên không phải sinh viên nào, nhóm học tập nào cũng thực hiện tốt kỹ năng này. + Trước khi thảo luận, nhóm trưởng và các thành viên phải chuẩn bị kỹ nội dung thảo luận và phần việc đã được giao; + Bắt đầu cuộc thảo luận, các thành viên cần ghi lại khái quát các vấn đề cần thảo luận;.

(29) + Trong khi thảo luận, các thành viên cần phải bám sát trọng tâm vấn đề đang cần bàn bạc, thảo luận; trình bày ý kiến rõ ràng, ngắn gọn. Đồng thời, mỗi người cần biết lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho các thành viên khác, đặt lại câu hỏi nếu thấy chưa rõ hoặc cần đi sâu thêm. Các cá nhân phải biết đưa ra những lý lẽ có căn cứ khoa học, xác đáng để bảo vệ ý kiến của mình; khuyến khích các bạn khác tranh luận, chỉnh sửa sản phẩm của mình. Người nhóm trưởng cần tóm tắt ý kiến thảo luận của nhóm để đi đến kết luận chung cần thiết. - Nghiên cứu tài liệu: sinh viên cần phải có các kỹ năng: + Tìm tài liệu: xem tựa đề tài liệu, tác giả, năm xuất bản, nhà xuất bản; đọc lời mở đầu và phân kết luận (nếu có), xem qua một số mục đề chính để xem nội dung có phù hợp với vấn đề mà mình đang quan tâm hay không. + Đọc tài liệu: Biết vận dụng các kỹ thuật đọc khác nhau cho từng trường hợp cụ thể (đọc lướt nắm nội dung chính, đọc kỹ, …) + Ghi chép tài liệu: giúp ghi nhớ tổng hợp nội dung tài liệu nên cần phải khoa học, sáng rõ nội dung vấn đề. Tùy theo mục đích nghiên cứu, phạm vi khai thác tài liệu mà cá nhân lực chọn hình thức ghi chép phù hợp (trích tài liệu, lập dàn ý, viết đề cương, viết bản tóm tắt, viết bản thu hoạch) - Chia sẻ trách nhiệm: Mỗi thành viên đều phải có trách nhiệm với kết quả chung của nhóm, không chỉ đặt lên vai một người (nhóm trưởng, hoặc chỉ một vài bạn có năng lực tốt ở trong nhóm). Điều này được biểu hiện bằng những hành động như: san sẻ công việc, tự nhận một phần công việc của nhóm và cố gắng hoàn thành tốt; tích cực trao đổi, thảo luận, nghiên cứu nhằm đưa đến một sản phẩm cuối cùng tốt nhất có thể của cả nhóm..

(30) - Lắng nghe chủ động, tích cực: được biểu hiện ở những điểm chính: + Tôn trọng, không ngắt lời người khác khi họ đang nói, đang bày tỏ quan điểm, chia sẻ kinh nghiệm – kiến thức; + Không phản đối, chỉ trích ngay ý kiến của người khác dù có thấy nó thiếu thực tế đến đâu; + Chăm chú, không làm việc riêng, nhìn vào mặt người đang nói; + Ghi chép những chi tiết cần thiết; + Nhắc lại lời nói của đối phương hoặc đặt câu hỏi trở lại; + Gợi ý khích lệ người đang nói; + Dùng một số cử chỉ biểu thị sự chú ý lắng nghe của mình (gật đầu, vâng, ừ, vậy à, …) - Chia sẻ thông tin: đây là một kỹ năng cần thiết, có ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả của học tập theo nhóm, bởi đã là một nhóm học tập thì các thành viên trong nhóm sẽ phụ thuộc vào thông tin của nhau để thực hiện phần việc của mình cũng như hoàn thành mục tiêu chung của nhóm. Vì vậy, khi có bất cứ một thông tin, một ý tưởng gì, mỗi thành viên đều cần chia sẻ với các thành viên khác. Việc chia sẻ thông tin có thể được thực hiện bằng các cách: truyền đạt bằng lời nói, cung cấp phần tài liệu sưu tầm được hoặc phần ghi chép của cá nhân. - Giải quyết xung đột: Các bước giải quyết xung đột: + Lắng nghe; + Ra quyết định đình chiến, chấm dứt ngay xung đột; + Tìm kiếm các bên liên quan tìm hiểu thông tin; + Tìm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề; + Lựa chọn các chiến lược để giải quyết xung đột. Tùy vào từng bối cảnh cụ thể và loại xung đột riêng biệt để lựa chọn chiến lược giải quyết phù hợp. Các loại chiến lược gồm: chiến lược thắng – thua (tạo.

(31) cho người nào đó bị thua), chiến lược thua – thua (mỗi bên đều phải đầu hàng cái mà họ muốn), chiến lược thắng – thắng (chỉ ra vấn đề gốc rễ tạo ra xung đột). Khi giải quyết xung đột, cần tuân thủ theo các nguyên tắc sau: + “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”; + Không cằn nhằn, nói dài và cố chấp; không hung dữ, áp chế hoặc làm mất mặt người khác; + Không cố dành phần thắng; + Cố gắng hiểu quan điểm của người khác; + Không nhắc lại chuyện cũ, chỉ giải quyết xung đột hiện tại; + Lắng nghe người khác; + Cố gắng bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc. - Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: được biểu hiện thành các bước cơ bản như: + Xác định các tiêu chuẩn để đánh giá hoạt động của nhóm. Chẳng hạn: có chuẩn bị tài liệu cần thiết trước các buổi họp nhóm, phát biểu ý kiến thảo luận, chia sẻ, đóng góp, bổ sung cho các thành viên khác, chấp hành nghiêm túc nội quy của nhóm, … + Tiến hành kiểm tra. Nhóm trưởng cũng như các thành viên khác trong nhóm cần ngồi lại với nhau để tổng kết xem: nhóm cũng như từng thành viên trong nhóm đã tiến hành hoạt động nhóm như thế nào, tiến độ thực hiện các công việc ra sao, ý thức tham gia của các thành viên cũng như việc chấp hành nội quy của nhóm như thế nào, … + Đánh giá kết quả thu được so với tiêu chuẩn đã được đưa ra. Đối chiếu kết quả thu được so với chuẩn để xem cả nhóm cũng như từng thành viên trong khi hoạt động nhóm mạnh ở điểm gì (chẳng hạn như các thành viên.

(32) đều tích cực phát biểu ý kiến, trao đổi, thảo luận, …), còn hạn chế ở điểm gì (chẳng hạn như một số thành viên còn vi phạm nội quy của nhóm, muộn giờ họp, …), xác định xem những gì đã thực hiện tốt, chưa tốt, không tốt, không phù hợp. + Điều chỉnh: Bao gồm các hình thức: khuyến khích, phát huy những mặt tốt, uốn nắn, sửa chữa những mặt chưa tốt, còn thiếu sót, và xử lý những vi phạm. Hoạt động này cần được diễn ra thường xuyên, có sự tham gia của các thành viên, đặc biệt là người trưởng nhóm, kết quả cuối cùng phải được thông báo với tất cả các thành viên trong nhóm. 3. Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tập theo nhóm. 3.1 Mục đích, ý nghĩa Trên thực tế có nhiều hình thức học tập theo nhóm, mỗi hình thức lại phù hợp với những nhiệm vụ học tập khác nhau. Hơn nữa mỗi hình thức học tập theo nhóm đều có những ưu và nhược điểm riêng. Chính vì thế chúng ta phải có sự lựa chọn, sử dụng kết hợp, linh hoạt các hình thức học tập để đem lại hiệu quả tốt nhất. 3.2 Nội dung Căn cứ vào nội dung, yêu cầu của từng môn học, từng bài học, thời gian tiến hành… để lựa chọn và kết hợp các hình thức hoạt động nhóm cho phù hợp. 3.3 Cách thức thực hiện - Đọc sách báo, tài liệu để hiểu rõ về các hình thức học tập theo nhóm (trong phạm vi đề tài này đề cập đến ba hình thức học tập theo nhóm: nhóm dọc, nhóm ngang, nhóm kết hợp) và các trường hợp sử dụng chúng đạt hiệu quả:.

(33) + Với hình thức học tập theo nhóm ngang nên sử dụng trong các trường hợp: nội dung công việc nhiều, thời gian ít, tính chất công việc không phức tạp. + Với hình thức nhóm dọc nên sử dụng trong các trường hợp: nội dung công việc ít, tính chất công việc phức tạp, thành viên của nhóm có năng lực + Với hình thức nhóm kết hợp nên sử dụng trong các trường hợp: Nội dung công việc nhiều, tính chất công việc phức tạp, thời gian nhiều. - Phân tích tính chất, yêu cầu công việc, quỹ thời gian mà nhóm có và năng lực của các thành viên, từ đó lựa chọn một hình thức hoạt động nhóm phù hợp. - Sau khi nhóm đã lựa chọn được hình thức học tập nhóm, nhóm trưởng phối hợp các thành viên tiến hành lập kế hoạch và phân chia công việc cụ thể cho từng thành viên. Học tập nhóm dù theo hình thức nào cũng cần sự nỗ lực của nhóm trưởng và các thành viên. 4. Mối quan hệ giữa các giải pháp Trên đây là 3 giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động học tập theo nhóm trong sinh viên. Nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm sẽ góp phần nâng cao chất lượng học tập cho sinh viên. Năm giải pháp nêu trên có mối quan hệ mật thiết, đan xen, hỗ trợ lẫn nhau và chỉ đem lại hiệu quả cao khi chúng được tiến hành đồng bộ, thống nhất và thường xuyên. 5. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp. Để khẳng định mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp trên, chúng tôi đã trưng cầu ý kiến của 100 sinh viên ĐH Lâm Nghiệp. Phương pháp chủ yếu được sử dụng khi trưng cầu ý kiến là phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi..

(34) C. KẾT LUẬN 1. Kết luận chung Sinh viên đại học lâm nghiệp đã được làm quen với phương pháp học tập theo nhóm. Do yêu cầu và đòi hỏi của chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục bậc đại học nên học tập theo nhóm là cần thiết, phù hợp với đặc điểm hoạt động giảng dạy của giảng viên và học tập của sinh viên. Trên cơ sở nghiên cứu về lý luận và phân tích thực trạng phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên, chúng tôi đã đề xuất và lý giải một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên như sau: GP1: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo nhóm GP2: Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm; GP3: Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tập theo nhóm; Sau khi đề xuất các giải pháp, chúng tôi tiến hành khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đối với 100 sinh viên trong trường và tham khảo một số ý kiến khác. Kết quả thu được là đa số sinh viên trả lời thuận (ủng hộ và tán thành 3 giải pháp đã đề xuất), các sinh viên cũng cho rằng đây là những giải pháp phù hợp và có tính khả thi Như vậy, các nhiệm vụ nghiên cứu đã được giải quyết, mục đích nghiên cứu đã được đề tài đem lại kết quả thiết thực, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rõ rệt. 2.Một số kiến nghị Để kết quả nghiên cứu được ứng dụng trong thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của học tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Quản lý, Học viện Quản lý giáo dục, chúng tôi xin có một số kiến nghị sau đây: 2.1 Đối với Học viện Quản lý giáo dục: - Có sự đầu tư thích đáng về cơ sở vật chất phục vụ quá trình đào tạo của Học viện. Mở rộng và nâng cấp thư viện, các phòng học cũng như việc.

(35) đầu tư mua mới, bảo dưỡng các thiết bị dạy học một cách khoa học, hiệu quả. Phối hợp chặt chẽ với đội ngũ cán bộ chuyên môn, các giảng viên và sinh viên trong việc sử dụng và bảo quản các thiết bị đó. - Thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi, bàn bạc về phương pháp học tập, đặc biệt là phương pháp học tập theo nhóm cho sinh viên Khoa Quản lý thông qua các buổi nói chuyện với các chuyên gia, tạo điều kiện cho sinh viên tham gia sinh hoạt vào các câu lạc bộ lành mạnh trong khoa, trong Học viện. 2.2 Đối với các giảng viên: Nhìn nhận đúng đắn về tầm quan trọng của phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên, để qua đó tổ chức cho sinh viên học tập theo nhóm khi cần thiết, với liều lượng, mức độ hợp lý theo các nội dung, chủ đề phù hợp. Giảng viên nên có các phương pháp và cách thức chia nhóm phù hợp nhất (về số lượng thành viên trong mỗi nhóm, phù hợp với nội dung từng bài tập nhóm, …) Trước khi giao bài tập nhóm cho sinh viên, các giảng viên cần hướng dẫn cách làm việc nhóm để sinh viên có định hướng trong hoạt động nhóm, đặc biệt là với những sinh viên mới vào trường, mới làm quen với phương pháp học tập theo nhóm. Thông qua phương pháp này, giảng viên cần có sự kiểm tra – đánh giá kết quả hoạt động nhóm một cách rõ ràng, chính xác, công khai và thường xuyên quan tâm tới việc rèn luyện các kỹ năng hoạt động nhóm cho sinh viên Khoa Quản lý cũng như ghi nhận và đánh giá cao năng lực tự đánh giá kết quả hoạt động nhóm của từng nhóm học tập..

(36) PHIẾU HỎI Ý KIẾN DÀNH CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ***************** Người tham gia trả lời câu hỏi xin hãy khoanh tròn đáp án mà bạn cho là phù hợp nhất theo suy nghĩ của bạn hoặc đúng tình hình mà bạn.

(37) đánh giá về nhóm học tập của bạn cũng như các nhóm học tập trong sinh viên 1. Theo bạn, học tập theo nhóm tức là : a. Mỗi người làm tất cả công việc theo ý riêng rồi gộp chung lại lấy kết quả tốt nhất b. Người nhóm trưởng chia nhỏ công việc, giao mỗi người một việc rồi tổng hợp kết quả c. Mỗi người đóng góp ý kiến để giải quyết công việc d. Ý kiến khác: .................................................. .............................................. .......................................................................................................................... 2. Bạn đã từng tham gia học theo nhóm chưa a. Chưa bao giờ b. Đã từng b1. Một vài lần b2. Thường xuyên 3. Lợi ích lớn nhất của học tập theo nhóm là: a. Vận dụng và phát huy trí tuệ tập thể b. Tạo thói quen làm việc trong môi trường tập thể c. Giải quyết công việc dễ dàng hơn d. Ý kiến khác: ................................................................................................................. ....... ................................................................................................................... ..... 4. Nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả của học tập theo nhóm:.

(38) a. Phương pháp làm việc b. Thiếu gắn kết c. Mục đích hoạt động không rõ ràng d. Điều kiện CSVC e. Ý kiến khác:................................................................................................... ……………....................................................................................................... ....................................................................................................................... 5. Theo bạn, yếu tố tác động lớn nhất đến hiệu quả của nhóm a. Ý thức làm việc của mỗi thành viên b. Vai trò điều hành của nhóm trưởng c. Phương pháp và hình thức hoạt động nhóm d. Ý kiến khác: ................................................................................................ ………………………………………………………………………………. 6. Phân công công việc trong nhóm tại nhóm bạn a. Tập trung vào cá nhân xuất sắc b. Mỗi người một việc rồi tập hợp lại c. Trải đều cho các thành viên d. Cách làm riêng:.................................................................................................................. ..................................................................................................... 7. Bạn có lập kế hoạch cho hoạt đọng không? a. không b. có b1. Thường xuyên b2. Khi cần thiết.

(39) 8. Phương pháp thống nhất ý kiến của nhóm bạn: a. Tất cả đồng ý. c. Theo đa số. b. Không ai phản đối. d. Nhóm trưởng quyết định. 9. Là thành viên trong nhóm, bạn thấy bạn đã làm đựợc những điều gì dưới đây? (có thể chọn nhiều đáp án) a. Hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao b. Là cầu nối giữa các thành viên với nhau c. Hỗ trợ các thành viên trong nhóm d. Ý kiến khác: …………………………………………………………… …………………………………………………………………………..... 10. Kế hoạch mà nhóm vạch ra gồm những nội dung gì? a. Xây dựng nội quy hoạt động của nhóm b. Phân công nhiệm vụ rõ ràng hợp lý c. Tùy thuộc vào mục đích nội dung hoạt động d. Ý kiến khác ………………………………………………………………. ………………………………………………………………. 11. Theo bạn, điều nào gây chán nản với bạn nhất trong buổi họp nhóm? a. Buổi họp quá dài. b.Bị 1 người chi phối buổi họp. c. Buổi họp vô kỷ luật. d. Buổi họp thiếu nhiều thành viên. e.Ý kiến riêng của bạn?.................................................................................. ...................... ....................................................................................................

(40) 12. Nhóm bạn làm việc có hiệu quả không a. Rất hiệu quả. c. Bình thường. b. Có hiệu quả. d. Không hiệu quả.. Suy nghĩ của bạn về hoạt động nhóm: ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ................................................................................................................... Xin chân thành cảm ơn bạn đã trả lời câu hỏi của chúng tôi..

(41)

(42)

Nghien cuu tinh hinh hoc tap theo nhom cua sinh vien

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về