HD soan van 6 tiet 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Hướng dẫn soạn văn, học tốt bài – Tiết 1- Đọc thêm

<b>BÁNH CHƯNG, BÁNH GIẦY</b>

<i><b>(Truyền thuyết)</b></i>

<b>I. VỀ THỂ LOẠI</b>

Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan
đến lịch sử thời quá khứ.

Truyền thuyết là tác phẩm nghệ thuật truyền miệng nên nó thường có yếu tố tưởng
tượng, kì ảo.

Truyền thuyết thể hiện quan điểm, thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với
các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.

II. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. "Tổ tiên ta từ khi dựng nước, đã truyền được sáu đời" – lời nói của Vua Hùng
xác định thời gian xảy ra câu chuyện. Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hồn cảnh
đất nước thanh bình và nhà vua đã già. Ý định của vua trong việc chọn người nối ngôi
tức phải nối được chí của vua, khơng nhất thiết là con trưởng. Chính vì thế, nhà vua
dùng hình thức thử tài để chọn (nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền
ngôi).

2. Trong số các người con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ, vì: Mẹ chàng
trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, ốm rồi chết. So với anh em, chàng là người thiệt thòi
nhất. Mặt khác, tuy là con vua, nhưng "từ khi lớn lên, ra ở riêng" chàng "chỉ chăm lo
việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai" – sống cuộc sống như dân thường. Đồng thời,
chàng là người hiểu được ý thần: "Trong trời đất, khơng gì q bằng hạt gạo"; đồng

thời chàng có trí sáng tạo để thực hiện được ý đó: lấy gạo làm bánh để lễ Tiên vương.
3. Hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương và Lang
Liêu được chọn nối ngơi vua vì: hai thứ bánh đó thể hiện cơng sức lao động chăm chỉ,
cần cù và thể hiện sự quý trọng nghề nông, quý trọng sản phẩm do con người làm ra;
hai thứ bánh đó thể hiện ý tưởng sáng tạo sâu xa: bánh trịn tượng hình Trời, bánh
vng tượng hình Đất, với cách thức gói "các thứ thịt mỡ, đậu xanh, lá dong là tượng
cầm thú, cây cỏ mn lồi" và "lá bọc ngồi, mĩ vị để trong" thể hiện mối quan hệ
khăng khít giữa con người với thiên nhiên trong lối sống và trong nhận thức truyền
thống của người Việt Nam; đồng thời thể hiện truyền thống đồn kết, gắn bó và tinh
thần đùm bọc nhau giữa những người dân đất Việt vốn là anh em sinh từ một bọc
trứng Lạc Long - Âu Cơ.

Việc vua Hùng chọn Lang Liêu nối ngôi chứng tỏ vua trọng người vừa có tài có
đức vừa có lịng hiếu thảo; đồng thời qua đó cũng đề cao lao động và phẩm chất sáng
tạo trong lao động của nhân dân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>III. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG</b>
1. Tóm tắt:

Vua Hùng Vương thứ sáu muốn tìm trong số hai mươi người con trai một người
thật tài đức để nối ngôi nên đã ra điều kiện: không nhất thiết là con trưởng, ai làm
vừa ý nhà vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi.

Các lang đua nhau sắm lễ thật hậu, thật ngon. Lang Liêu, người con trai thứ
mười tám, rất buồn vì nhà nghèo, chỉ quen với việc trồng khoai trồng lúa, không biết
lấy đâu ra của ngon vật lạ làm lễ như những lang khác. Sau một đêm nằm mộng, được
một vị thần mách nước, chàng bèn lấy gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn làm thành hai thứ
bánh loại hình trịn, loại hình vng dâng lên vua. Vua thấy bánh ngon, lại thể hiện
được ý nghĩa sâu sắc nên lấy hai thứ bánh ấy tế Trời, Đất và lễ Tiên vương, đặt tên
bánh hình trịn là bánh giầy, bánh hình vng là bánh chưng và truyền ngơi cho Lang

Liêu.

Từ đó, việc gói bánh chưng và bánh giầy cúng lễ tổ tiên trở thành phong tục không
thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam.

2. Lời kể:

Khi kể cần chú ý thể hiện bằng nhiều giọng điệu khác nhau cho phù hợp với các
nhân vật trong truyện. Cụ thể:

- Đoạn từ đầu đến "và nói" thể hiện lời người dẫn chuyện chậm rãi.

- Câu nói "Tổ tiên ta (...) có Tiên vương chứng giám" thể hiện lời của nhà vua
tuyên bố ý định truyền ngơi và cách thử tài, cần trình bày bằng giọng trầm tĩnh, uy
nghiêm.

- Đoạn tiếp theo "Người buồn nhất (...) khoai lúa tầm thường quá!" thể hiện sự băn
khoăn, trăn trở của Lang Liêu khi nghe lời tuyên bố của vua cha và nghĩ đến cảnh ngộ
của mình.

- Lời của vị thần linh "Trong trời đất (...) mà lễ Tiên vương" trình bày bằng giọng
trầm lắng, thiêng liêng.

- Tiếp theo, "Tỉnh dậy (...) khen ngon" vẫn là lời người dẫn chuyện nhưng điểm
nút của câu chuyện đã được mở ra, cần trình bày bằng giọng vui vẻ, trong sáng.

- Đoạn cuối ("Từ đấy (...) hương vị ngày Tết") cũng là lời dẫn chuyện nhưng là sau
khi câu chuyện thử tài đã kết thúc, Lang Liêu lên làm vua nên thể hiện bằng giọng
trong sáng, tự hào.

3. Ngày nay, vào dịp Tết, nhân dân ta vẫn còn lưu giữ thói quen làm bánh chưng, bánh
giầy (như là một món ăn khơng thể thiếu trong ngày Tết, cũng như là một phẩm vật
không thể thiếu để cúng lễ tổ tiên). Phong tục ấy vừa thể hiện nét đẹp trong sinh hoạt
văn hoá ẩm thực của người Việt ta, vừa thể hiện ý thức tơn kính tổ tiên, tơn kính
những giá trị vật chất và tinh thần của dân tộc. Phong tục ấy cũng đồng thời là lời
nhắn nhủ với con cháu đời nay về việc gìn giữ và phát huy những truyền thống đạo lí
tốt đẹp của ơng cha ta ngày trước.

</div>

<!--links-->