Bai 24 Nghia tuong minh va ham y

<span class='text_page_counter'>(1)</span>

<span class='text_page_counter'>(2)</span> KIỂM TRA BÀI CŨ. Phaânntích tíchcaù caùcccaâ caâuu ??Phaâ thônoù noùiileâ leânncon conđượ đượcc thô lớnnlê leânntrong trongtình tình lớ yeâuuthöông thöôngcuû cuûaacha cha yeâ meï,,trong trongsự sựđù đùm m meï boïcccuû cuûaaqueâ queâhöông höông?? boï. Ngườiicha chanoù nóiivớ vớii ??Ngườ conveà vềnhữ nhữnnggđứ đứcc con tínhcao caođẹ đẹppgì gìcuû cuûaa tính ngườii“đồ “đồnnggmình” mình”,, ngườ từđó đónhắ nhắccnhở nhởcon con từ ñieàuugì? gì? ñieà.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tiết 123.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Tiết 123. NỘI DUNG BÀI HỌC: I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1.Tìm hiểu ví dụ: (sgk/74,75),. 2. Nhận xét :. 3. Bài tập ứng dụng * Ghi nhớ :- Nghĩa tường minh, - Nghĩa hàm ý. II. Luyện tập: - Bài tập 1/sgk75. - Bài tập 2/sgk75. - Bài tập 3/sgk75. - Bài tập 4/sgk76.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tiết 123. 1. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý: Đọc đoạn trích sau: Trời ơi, chỉ còn có năm phút! Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ baùc giaø. OÂ! Coâ coøn queân chieác muøi soa ñaây naøy! Anh thanh niên vừa vào, kêu lên.Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn đến trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chieác khaên vaø quay voäi ñi. ( Theo Nguyeãn Thaønh Long, Laëng leõ Sa Pa).

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý: 1- Ví dụ: 2- Nhận xét: -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. (nghĩa tườngđược minh) -Phần thông báo không diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. (Hàm ý). - Trời ơi, chỉ còn có năm phút!(1) Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. -Ô! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này!(2) Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi. ( Nguyễn Thành Long) -Câu (1): + Anh thanh niên thông báo thời gian nói chuyện giữa anh và mọi người chỉ còn năm phút. + Anh thanh niên còn muốn nói thêm rằng: anh rất tiếc… -Câu (2): Anh thanh niên thông báo cho cô gái biết việc cô quên chiếc mùi xoa..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Tiết 123. I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý :. ? Vaäy em hieåu nghóa tường minh là gì ? haøm yù laø gì ?. 1.Nghĩa tường minh là phần. thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu. 2. Haøm yù laø phaàn thoâng baùo tuy không được diễn đạt một cách trực tiếp bằng những từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ aáy..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Một người bạn có nhã ý mời em đến dự sinh nhật, nhưng em lại không thể đến (hoặc không muốn đến). Trong trường hợp trên, theo em, nên dùng hàm ý hay câu có nghĩa tường minh? Em sẽ nói thế nào? ? Trong giao tiếp hàng ngày, khi nào dùng câu nói có nghĩa hàm ý, khi nào dùng câu nói có nghĩa tường minh?.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý A và B đang ngồi trong phòng 1- Ví dụ phòng vẫn mở. A nói: 2- Nhận xét - Trời lạnh nhỉ? -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ - Nhưng đóng cửa vào thì tối trong câu. (Nghĩa tường minh) lời. -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. (Hàm ý). học, cửa. quá- B trả.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1- Ví dụ 2- Nhận xét -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.(nghĩa tường minh) -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. (Hàm ý). Nhầm Một anh sờ lên cổ áo, thấy con rận, sợ người ta cười, vội vàng hất nó xuống đất, nói: - Tưởng là con rận, hoá ra không phải.(1) Có người cúi xuống đất cố tình tìm được con rận, nhặt lên: - Tưởng là không phải, hoá ra con rận.(2). - Câu (1) có hàm ý: Tôi không phải là người ở bẩn - Câu (2) có hàm ý: Anh là người ở bẩn.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> THẢO LUẬN NHÓM BÀN. (2 phút) So sánh chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa nghĩa tường minh và hàm ý?. HÕt giê 1:47 1:49 1:50 1:51 1:52 1:53 1:54 1:55 1:56 0:16 0:17 0:18 0:19 0:20 0:21 0:22 0:23 0:24 0:25 0:26 0:27 0:28 0:29 0:30 0:31 0:32 0:33 0:34 0:35 0:36 0:37 0:38 0:39 0:40 0:41 0:42 0:43 0:44 0:45 0:46 0:47 0:48 0:49 0:50 0:51 0:52 0:53 0:54 0:55 0:56 0:57 0:58 0:59 1:00 1:01 1:02 1:03 1:04 1:05 1:06 1:07 1:08 1:09 1:10 1:11 1:12 1:13 1:14 1:15 1:16 1:17 1:18 1:19 1:20 1:21 1:22 1:23 1:24 1:25 1:26 1:27 1:28 1:29 1:30 1:31 1:32 1:33 1:34 1:35 1:36 1:37 1:38 1:39 1:40 1:41 1:42 1:43 1:44 1:45 1:46 0:00 0:01 0:02 0:03 0:04 0:05 0:06 0:07 0:08 0:09 0:10 0:11 0:12 0:13 0:14 0:15 1:57 1:58 1:59 2:00 1:48.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Vậy, em hiểu thế nào là nghĩa tường minh? nghĩa hàm ý?. GHI NHỚ: - Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. - Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Tiết 123. I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyeän taäp : 1/. Tìm yù trong caùc caâu sau: a) Câu “Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy .” đặc biệt là cụm từ tặc lưỡi b) Trong câu cuối đoạn văn , những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là : - Mặt đỏ ửng ( ngượng ) - Nhận lại chiếc khăn ( không tránh được ); - Quay vội đi ( quá ngượng )..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Tiết 123. I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyeän taäp : 2/. Hàm ý câu in đậm : Hàm ý câu in đậm là “Ông họa sĩ già chưa kịp 2/ c đoạ trích uốnĐọ g nướ c chèn đấ y” sau vaø cho bieát haøm yù caùc caâu in. đậm: Baùc laùi xe daét anh ta laïi choã nhaø hoäi hoïavaø coâ gaùi: - Đây, tôi giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nheù. Vaø coâ ñaây laø kó sö noâng nghieäp. Anh ñöa khaùch về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh..

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý 1- Ví dụ 2- Nhận xét -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.(nghĩa tường minh) -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. Ghi nhớ(SGK) II- Luyện tập 1- Bài tập 1. 2- Bài tập 2. 3- Bài tập 3.. (Hàm ý). Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp doạ đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng: - Vô ăn cơm! Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra: - Cơm chín rồi! Anh cũng không quay lại (Nguyễn Quang Sáng).

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Tiết 123. I/. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý : II/. Luyeän taäp : 3/. Tìm câu chứa hàm ý – cho biệt nội dung hàm ý : Câu “ Cơm chín rồi !” có chứa hàm ý , đó là “Ông vô ăn cơm đi!”.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> II. Luyện tập: Bài tập 4/sgk.76: Đọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn “Làng” của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không? Vì sao? (Thảo luận lớp) a) Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?..... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to : - Hà, nắng gớm, về nào….. Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Câu in đậm không chứa hàm ý mà chỉ là câu đánh trống lảng..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa b)- Này, thầy nó ạ. tường Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. minh và hàm ý. - Thầy nó ngủ rồi à? 1- Ví dụ Gì? 2- Nhận xét Ông lão khẽ nhúc nhích. -Phần thông báo được - Tôi thấy người ta đồn… diễn Ông lão gắt lên: đạt trực tiếp bằng từ ngữ - Biết rồi! (nghĩa tường minh) trong câu. Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt. -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.. (Hàm ý). Ghi nhớ(SGK) II- Luyện tập 1- Bài tập 1. 2- Bài tập 2. 3- Bài tập 3. 4- Bài tập 4..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> II Luyện tập: Bài tập 4/sgk.76: Đọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn “Làng” của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không? Vì sao? (Thảo luận lớp) b) – Này, thầy nó ạ ! Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. - Thầy nó ngủ rồi à ? - Gì ? Tôi thấy người ta Ông lão khẽ nhúc nhích. đồn….=> Câu nói - Tôi thấy người ta đồn… dở dang Ông lão gắt lên: - Biết rồi ! Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Tiết 123. * Lưu ý: Hàm ý phụ thuộc vào tình huống giao tiếp, tức cùng một câu nói nhưng trong những tình huống khác nhau thì haøm yù seõ khaùc nhau. Ví dụ: Trời sắp mưa rồi đấy! Haøm yù: - Laáy quaàn aùo vaøo. - Nhớ mang áo mưa theo. - Đừng đi, kẻo ướt. - …...

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý. 1- Ví dụ 2- Nhận xét -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. (nghĩa tường minh) -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. Ghi nhớ(SGK) II- Luyện tập 1- Bài tập 1. 2- Bài tập 2. 3- Bài tập 3. 4- Bài tập 4. 5- Bài tập 5.. (Hàm ý). Viết đoạn văn( nội dung tự chọn) trong đó có sử dụng câu chứa hàm ý. Tan trường.Học sinh từ các cửa lớp ùa ra như đàn ong vỡ tổ. Bãi để xe kín người. Tiếng nói cười rộn ràng, tiếng xe va vào nhau lách cách. - Cậu ghé vào hiệu sách với tớ một lát có được không?- An bảo Nam. - 12 giờ rồi, mình đói lắm.- Nam trả lời..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> CỦNG CỐ - Hãy cho biết thế nào là nghĩa tường minh?Thế nào là nghĩa hàm ý ? -Câu nào sau đây mang nghĩa hàm ý ? a/Cô ấy rất đẹp . b/Tôi không đi c/Đẹp gì mà đẹp d/Me chua quá!.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> HS chọn đáp án đúng trong các câu sau. 2. Hàm ý là phần thông báo: A. B. C C. D.. Trái ngược với nghĩa tường minh. Ẩn đằng sau nghĩa tường minh. Không diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. Được diễn đạt trực tiếp trong câu.. 3. Dùng hàm ý trong trường hợp nào sau đây? A. B. B C. D.. Khi không biết diễn đạt rõ ý. Khi không muốn nói rõ ý. Khi không muốn người nghe hiểu ý. Khi muốn chấm dứt cuộc thoại..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Ví du: Trời sắp mưa đấy! Câu trên có ý nghĩa gì? Câu trên có hàm ý không?. Câu trên đặt trong tình huống cụ thể: người mẹ thấy trời sắp mưa, bà nhìn ra sào đang phơi quần áo ngoài sân và nhìn con gái, nói: - Trời sắp mưa đấy! Câu trên có hàm ý không? Vậy hàm ý của câu ấy là gì?.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Tiết 123:. Nghĩa tường minh và hàm ý. I- Phân biệt nghĩa tường HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ minh và hàm ý. 1- Ví dụ - Làm các bài tập vào vở 2- Nhận xét - Tìm hiểu các điều kiện -Phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ dụng hàm ý. trong câu. (nghĩa tường minh) -Phần thông báo không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. Ghi nhớ(SGK) II- Luyện tập 1- Bài tập 1. 2- Bài tập 2. 3- Bài tập 3. 4- Bài tập 4. 5- Bài tập 5.. (Hàm ý). bài tập sử.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI. - Thuoäc baøi hoïc - Chuẩn bị bài : Nghị luận về một đoạn thô , baøi thô + Đọc văn bản sgk + Trả lời câu hỏi sau đoạn trích + Chuaån bò phaàn luyeän taäp.

<span class='text_page_counter'>(27)</span>

<span class='text_page_counter'>(28)</span>