Tài liệu VÀI Ý GIÚP HỌC SINH NẮM VỮNG CÁCH GÕ ĐỆM THEO TIẾT TẤU, NHỊP, PHÁCH KHI HÁT pdf

VÀI Ý GIÚP HỌC SINH NẮM VỮNG CÁCH GÕ ĐỆM THEO
TIẾT TẤU, NHỊP, PHÁCH KHI HÁT
A / MỞ ĐẦU:
Đất nước ta đang chuyển dần sang thời kì thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Văn kiện Đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam nhiều khoá đã
nhấn mạnh : "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài và phát huy nguồn nhân
lực to lớn của con người Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước"
Vì vậy mà mục tiêu của giáo dục nước nhà là hướng tới việc đào tạo những con
người phát triển toàn diện về đức, trí, lao, thể, mĩ. Nhằm hướng tới những con người lao động
chủ động linh hoạt, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với xã hội đang từng ngày đổi thay.
Ở bậc tiểu học hiện nay Bộ Giáo Dục đã quy định dạy đủ 9 môn bắt buộc và
môn Âm nhạc là một trong những môn học không thể thiếu trong quá trình giáo dục toàn diện,
cân đối hài hoà cho các em học sinh. Bởi vì âm nhạc là nhu cầu thiết yếu trong đời sống tinh
thần của mỗi con người nói chung và ở trẻ em nói riêng. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt
động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Từ hình tượng âm nhạc của bài hát,
bản nhạc có tác động rất nhiều vào cảm xúc của các em. Từ đó giúp cho việc phát triển trí tuệ,
óc thẩm mĩ, trí tưởng tượng. Thông qua nội dung bài hát các em thêm yêu cuộc sống, yêu quê
hương đất nước, yêu truyền thống, bản sắc dân tộc con người Việt Nam. Học sinh tiểu học rất
nhạy cảm với âm thanh , nhịp điệu, tiết tấu. Trẻ em thích được hoạt động và tự biểu hiện. Từ
việc nghe hát, nghe nhạc, tập hát và biết được một số kiến thức phổ thông về âm nhạc….Tất cả
những điều đó sẽ tạo thành một trình độ văn hoá tối thiểu để góp phần cùng các môn học khác
giáo dục nhân cách con người.


Qua nhiều năm được phụ trách giáo dục môn Âm nhạc bản thân tôi nhận thấy
rằng học sinh trường tôi còn lúng túng chưa phân biệt được từng cách gõ đệm theo tiết tấu,
theo nhịp, theo phách khác nhau như thế nào trong một bài hát cụ thể. Chính vì điều đó mà các
em hát và sử dụng cách gõ đệm còn tuỳ tiện lúc nhanh, lúc chậm dẫn đến việc hát sai giai điệu

của bài hát. Vì thế mà học sinh rất e ngại khi đứng hát trước đám đông, do sợ mình hát sai, sợ
các bạn chê cười. Bởi thế mà làm giảm đi phần nào khả năng biểu hiện năng lực học tập âm
nhạc của bản thân mình.
Khi giáo viên giới thiệu các kiểu gõ đệm theo tiết tấu, gõ theo nhịp, gõ theo
phách thì các em hiểu rất mơ hồ bởi vì những từ đó rất trìu tượng với lứa tuổi của học sinh tiểu
học.
Hơn nữa điều kiện ở nơi các em đang sinh sống, việc tiếp cận với những bài hát
cho thiếu nhi còn hạn chế. Ít em xem ti vi, nghe đài, băng đĩa về những bài hát dành cho lứa
tuổi thiếu nhi mà chủ yếu là xem nhiều về phim hoạt hình, xem đĩa siêu nhân….thời gian dạy
hát ở nhà trường chỉ được phân bố 1 tiết/ tuần. Do sự phát triển trí tuệ chưa hoàn chỉnh, tâm
lứa chưa ổn định nên ở lứa tuổi này các em dễ thuộc nhưng lại rất hay quên. Có thể là tiết trước
dạy các em nhưng tiết sau hỏi lại thì các em đã quên, mà trong một tuần chỉ có một tiết Âm
nhạc trong 35 đến 40 phút. Vậy làm thế nào mà để giúp học sinh biết cách " vỗ bài" đúng tiết
tấu, đúng nhịp, đúng phách khi hát. Mà những điều trên là cơ sở làm nền tảng cho việc hát
đúng giai điệu của bài hát. Đó là điều trăn trở của bản thân tôi mỗi khi lên lớp.
Từ những điều trăn trở đó bản thân tôi luôn tìm tòi , nghiên cứu, tìm ra cách
giảng dạy học sinh nắm vững cách gõ đệm theo tiết tấu, gõ theo nhịp, gõ theo phách trong bất
cứ bài hát nào. " Vài ý giúp học Tiểu học nắm vững cách gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo
phách khi hát". Đó là sáng kiến nhỏ để góp phần vào dạy học mang tính thiết thực hơn nhằm
mang lại hiệu quả cao trong mỗi giờ lên lớp.
B. NỘI DUNG CỤ THỂ:


Bước vào năm học mới khi được sự phân công của Ban Giám Hiệu cho tôi phụ
trách các khối lớp, từ khối 1 đến khối 5 ở điểm chính và 1 lớp ở điểm lẻ. Trong mỗi khối lớp
có rất nhiều đối tượng học sinh khác nhau, có lớp học 2 buổi/ ngày, 1 buổi/ ngày. Vì thế mà
trình độ học sinh không đồng đều. Cho nên việc tiếp thu bài ở các em cũng rất khác nhau.
Bản thân luôn tìm tòi học hỏi qua sách, báo, đài, phương tiện thông tin đại
chúng…..Từ đó chọn lọc các cách dạy cụ thể phù hợp với đặc điểm học sinh địa phương. Tìm
tòi sáng tạo những trò chơi âm nhạc phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học, lôi cuốn lòng yêu

thích giúp các em tham gia tích cựa vào môn học.
- Giáo viên luôn hoà mình với học sinh tạo sự gần gũi giữa thầy và trò. Tạo cho
không khí lớp học thoải mái, không gò bó để các em được tự nhiên bộc lộ phát triển khả năng
biểu hiện năng khiếu của mình .
Các hoạt động dạy dành cho từng đối tượng học sinh được thể hiện rõ trên giáo
án. Luôn đan xen và tổ chức nhiều hình thức gõ đệm trong một tiết.
- Sử dụng những nhạc cụ gõ đa dạng phù hợp với nội dung của từng bài, cho học
sinh xem các hình nốt nhạc và giá trị của các nốt được liệt kê vào bảng phụ ở góc học tập
thường xuyên (với các lớp 3, 4, 5) để rèn cho học sinh nhớ những nốt nhạc và giá trị của mỗi
hình nốt.
Với lớp 1 và 2 các em chưa nhận biết hình nốt và giá trị của các nốt trắng, nốt
đen, nốt móc đơn, dấu lặng đơn, dấu lặng đen. Mà với lứa tuổi ở lớp này chỉ yêu cầu hát đúng
giai điệu theo phương pháp truyền miệng của giáo viên. Các em biết gõ tiết tấu, gõ nhịp là
thông qua giáo viên với các thao tác đó học sinh bắt chước theo giáo viên.
Ví dụ: Bài " Quê hương tươi đẹp" dân ca Nùng.


Trước khi dạy hát cho học sinh giáo viên cho các em đọc lời ca theo tiết tấu 1-2
lần. Sau đó giáo viên dạy cho học sinh hát rồi hướng dẫn các em các cách gõ đệm, với bài này
thì giáo viên sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu đã được viết sẵn vào
bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 2 cách gõ đệm khác nhau.
*Gõ theo tiết tấu:







*Gõ đệm theo phách:

Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu x vào từ được gõ trong ô nhịp. Giáo
viên chỉ định cho học sinh là gõ vào những tiếng ở bài hát trên chứ không giải thích là vì sao.
Vì nếu giải thích thì học sinh sẽ không hiểu gì mà còn làm cho các em lúng túng hơn. Vì vậy
mà giáo viên chỉ định áp đặt bằng dấu x tiếng nào được đánh dấu x ở dưới thì phần gõ của hai
thanh phách sẽ rơi vào những tiếng đó. Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh nhận xét về hai cách
gõ của câu hát trên, bài trên.
Giáo viên nêu cách gõ đệm theo tiết tấu là gõ đệm vào từng từ (tiếng) trong câu
hát, còn gõ phách là gõ vào phần mạnh của phách tương ứng với 1 nốt đen, hoặc hia nốt móc
đơn.
Để phân biệt hai cách gõ trên giáo viên chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm thực
hiện gõ một cách, khi đã được gõ và được nghe các em sẽ nhận biết được điểm khác của hai
cách gõ trên. Như vậy với học sinh lớp 1 và 2 giáo viên dạy cho học sinh tập gõ đệm bằng cách
áp đặt về cách gõ và hướng dẫn các em luyện tập nhiều lần. Nhưng với học sinh lớp 3, 4, 5. các
em đã được học về các hình nốt trắng, nốt đen, nốt móc đơn, dấu lặng đơn, dấu lặng đen và
các kí hiệu âm nhạc khác thì với bài mới giáo viên yêu cầu học sinh tự xác định cách gõ tiết
tấu, xác định nhịp, xác định cách gõ phách trong câu hát của từng bài bằng những kí hiệu là
mũi tên ( ). Giáo viên nêu khái niệm về nhịp phách.
Mỗi nhịp có trường độ tương đương nốt trắng, mỗi nhịp chia làm 2 phách, mỗi
phách bằng một nốt đen hoặc hai nốt móc đơn…