Nghiên cứu mô hình kinh doanh của Amazon và bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp bán lẻ điện tử khu vực miền Trung – Tây Nguyên

Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

NGHIÊN CỨU MƠ HÌNH KINH DOANH CỦA AMAZON VÀ BÀI HỌC
KINH NGHIỆM CHO CÁC DOANH NGHIỆP BÁN LẺ ĐIỆN TỬ KHU VỰC
MIỀN TRUNG – TÂY NGUYÊN
STUDY OF AMAZON BUSINESS MODEL AND LESSON FOR CENTRAL REGION
– CENTRAL HIGHLANDS E-TAILING ENTERPRISES
NCS. ThS. Lê Thị Hoài
Trường Đại học Thương Mại
Email:
Tóm tắt
Ngày nay cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và internet, thương mại điện tử đã
khơng cịn xa lạ và đang ngày càng khẳng định vai trị quan trọng của nó trong hoạt động sản xuất kinh doanh
của các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung. Thực tế đã có rất nhiều doanh nghiệp thành cơng và
lớn mạnh nhờ có thương mại điện tử, có thể kể đến một số doanh nghiệp lớn điển hình như Amazon, Dell
computer, Alibaba, Apple hay ebay… Việc nghiên cứu những yếu tố thành công của những mơ hình kinh doanh
này sẽ có ý nghĩa rất lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia vào thị trường điện tử.
Trong bài viết này, bằng việc sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính tác giả đã nghiên cứu, phân
tích và chỉ ra những ưu thế trong mơ hình kinh doanh của Amazon – là cơng ty thương mại điện tử có giá trị lớn
nhất hiện nay trên thế giới – từ đó đề xuất những bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp bán lẻ điện tử Việt
Nam nói chung và khu vực miền Trung - Tây Nguyên nói riêng có thể vận dụng một cách linh hoạt và thành
công, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước
trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang bùng phát mạnh mẽ trên phạm vi tồn cầu như hiện nay.
Từ khóa: Amazon; Cách mạng cơng nghiệp 4.0; Mơ hình kinh doanh; Thương mại điện tử; Thị trường
điện tử.
Abstract
Nowadays, with the rapid development of information technology and the Internet, e-commerce is no
longer unfamiliar and is increasingly asserting its important role in the production and business of enterprises
and economy. In fact, there are many successful and growing businesses thanks to e-commerce, including some
big businesses such as Amazon, Dell computer, Alibaba, Apple, eBay, etc. Studying of the success factors of
these business models will be of great significance for Vietnamese enterprises entering the electronics

marketplace.
In this article, by using qualitative research methods, the author studied, analyzed and points out the
advantages of Amazon's business model (the largest value-added e-commerce company on the world) and then
give some experiences for e-tail Vietnamese enterprises and Central region – Central Highlands that can be
flexibly and successfully applied to improve their production efficiency and competitiveness in domestic and
abroad market in of the industrial revolution 4.0 background on the global scope.
Keywords: Amazon; business model; e-commerce; e-marketplace; industrial revolution 4.0.

1. Đặt vấn đề
Thương mại điện tử (TMĐT) ngày nay đang dần thay thế phương thức kinh doanh cũ với nhiều
ưu thế nổi bật như thuận tiện hơn, tiết kiệm chi phí hơn, tốc độ giao dịch nhanh hơn, hiệu quả hơn,
không bị giới hạn bởi không gian thời gian… Trên thế giới và tại Việt Nam, đã có nhiều doanh nghiệp
nắm bắt được xu thế tất yếu này và đạt được những thành công nhất định. Tuy nhiên cũng có khơng ít
doanh nghiệp hiện nay vẫn đang gặp nhiều khó khăn trong việc tìm ra mơ hình kinh doanh phù hợp và
đạt hiệu quả, đặc biệt là các doanh nghiệp bán lẻ điện tử mới thành lập. Vì vậy việc nghiên cứu các
nhân tố thành cơng của các mơ hình kinh doanh điển hình trong lĩnh vực này sẽ có ý nghĩa rất lớn cho
các doanh nghiệp trên trong việc tìm ra mơ hình kinh doanh điện tử phù hợp với năng lực của doanh
161


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

nghiệp mình. Thực tế có nhiều mơ hình kinh doanh thương mại điện tử thành cơng, tuy nhiên trong
phạm vi bài viết này, tác giả chọn mơ hình kinh doanh của Amazon (vì đây là cơng ty thương mại điện
tử B2C lớn nhất thế giới hiện nay và tất cả các doanh nghiệp khác đều có thể học hỏi từ mơ hình kinh
doanh của Amazon) để nghiên cứu và tìm ra những ưu điểm trong mơ hình kinh doanh này, từ đó đề
xuất những bài học kinh nghiệm để các doanh nghiệp bán lẻ điện tử Việt Nam nói chung và khu vực
miền Trung – Tây Nguyên nói riêng có thể học hỏi và ứng dụng thành công.
2. Tổng quan nghiên cứu, cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
2.1. Tổng quan nghiên cứu

Mơ hình kinh doanh lần đầu tiên được giới thiệu trên thế giới vào đầu thế kỷ 20 là mơ hình
“The bait and hook business model” (Tạm dịch là mơ hình kinh doanh mồi và móc câu). Theo thời
gian và sự phát triển của cơng nghệ mơ hình kinh doanh ngày càng trở nên phức tạp và phong phú hơn,
từ mơ hình kinh doanh đơn giản trong truyền thống đến từ các cửa hàng của MsDonald’s, Toyota vào
những năm 1950, hay Intel, Dell computer, Home Depot vào những năm 1980 cho đến những mơ hình
kinh doanh phức tạp hơn dựa trên nền tảng internet như Amazon, Alibaba, Ebay… vào những năm
cuối của thế kỷ 20. Cùng với việc ra đời của các mơ hình kinh doanh mới thì việc nghiên cứu những
mơ hình kinh doanh này cũng được các nhà nghiên cứu trên thế giới rất lưu tâm, có thể kể đến một số
nhà nghiên cứu điển hình về lĩnh vực này như McKay và Marshall (2004) đưa ra đề xuất về khung
gồm sáu nhân tố cho một mơ hình kinh doanh toàn diện, Chesbrough, Rosenbloom, và Hamel (2000),
Linder và Cantrell, (2000), Weill và Vitale (2001), Gordijn (2002), Afuah và Tucci (2003),
Osterwalder (2004), Fetscherin và Knolmayer (2005) cũng đưa ra các định nghĩa hoặc khung các nhân
tố cấu thành mơ hình kinh doanh từ các góc độ tiếp cận khác nhau. Ngồi ra khái niệm về mơ hình
kinh doanh cịn được đưa ra trong những nghiên cứu của các tác giả như P. Timmers (2007), G.
Schneider (2007), E. Turban (2011).
2.2. Cơ sở lý thuyết về mơ hình kinh doanh
Lý thuyết về mơ hình kinh doanh được nghiên cứu cả trong thương mại truyền thống và thương
mại điện tử. Trong quá trình phát triển lý thuyết về mơ hình kinh doanh đã có nhiều tác giả đưa ra các
định nghĩa, quan niệm và các nhân tố cấu thành mơ hình kinh doanh.
2.2.1. Khái niệm mơ hình kinh doanh
Mơ hình kinh doanh là tập hợp các hoạt động được lên kế hoạch (đôi khi được gọi là quy trình
nghiệp vụ) được thiết kế để mang lại lợi nhuận cho doanh nghiêp. Một mơ hình kinh doanh không phải
lúc nào cũng giống như một chiến lược kinh doanh mặc dù trong một số trường hợp, chúng rất khó
phân biệt (Magretta, 2002). Mơ hình kinh doanh là trung tâm của kế hoạch kinh doanh. Kế hoạch kinh
doanh là tài liệu mơ tả mơ hình kinh doanh của cơng ty. Một kế hoạch kinh doanh ln tính đến mơi
trường cạnh tranh. Mơ hình kinh doanh thương mại điện tử nhằm mục đích sử dụng và tận dụng những
đặc trưng độc đáo của Internet và World Wide Web (Timmers, 1998).
Mơ hình kinh doanh được hiểu là một kiến trúc đối với các dịng hàng hóa, dịch vụ và thông tin
bao gồm việc mô tả các nhân tố kinh doanh khác nhau và vai trị của chúng, mơ tả các lợi ích tiềm
năng đối với các nhân tố kinh doanh khác nhau, và mô tả các nguồn doanh thu (Timmers, 2007); là

một chuỗi các quy trình kết hợp với nhau để đạt được mục tiêu của cơng ty, đó chính là lợi nhuận (G.
Schneider, 2007); là phương pháp kinh doanh của một doanh nghiệp nhằm tạo ra lợi nhuận cho doanh
nghiệp đó (E. Turban, 2011).
Khơng đồng nhất với mơ hình kinh doanh trong thương mại truyền thống, các mơ hình kinh
doanh trong TMĐT được tổ chức trên cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông, các phương
tiện điện tử, website, Internet. Ngồi ra, các mơ hình kinh doanh TMĐT cũng sử dụng (sở hữu) các
giải pháp, sáng chế, bí quyết kinh doanh… mà thiếu nó thì các doanh nghiệp khó hoạt động hiệu quả.
Ví dụ, mơ hình kinh doanh của Amazon.com ngồi sử dụng hạ tầng mạng truyền thơng Internet cịn
sử dụng giải pháp “Mua hàng bằng giỏ hàng điện tử”, giải pháp này đã được cấp bằng sáng chế của
162


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Mỹ (US 5,715,314) cấp cho “Hệ thống bán hàng qua mạng” (1996); hoặc Priceline.com được cấp
bằng sáng chế “Hãy đặt giá của bạn” (US No. 5,794,207), (1997), và DoubleClick.com được cấp bằng
sáng chế (US No.5,948,061), (1998) cấp cho “một phương pháp truyền gửi, nhắm đích, và đo lường
việc quảng cáo qua mạng”.
2.2.2. Các nhân tố cơ bản của mơ hình kinh doanh
Trong mơ hình kinh doanh dù là truyền thống hay thương mại điện tử, dù đơn giản hay phức
tạp đều cần có những yếu tố cấu thành.
Hai tác giả McKay, Marshall (2004) và Lee (2006) đề
xuất khung sáu nhân tố cho một mơ hình kinh doanh tồn diện là (Hình 1):
(1) Mơ tả tập khách hàng trọng điểm và khách hàng tiềm năng;
(2) Mô tả doanh thu kỳ vọng, dự tính chi phí, khả năng tài chính và dự tính lợi nhuận, khả năng
tồn tại của doanh nghiệp;
(3) Mô tả tất cả các sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp sẽ cung cấp;
(4) Mô tả quy trình kinh doanh để giao hàng hóa và dịch vụ;
(5) Mô tả danh mục các nguồn lực cần thiết và nhận dạng nguồn lực nào sẵn có, nguồn lực nào
tự phát triển hoặc nguồn lực nào cần phải th ngồi;

(6) Mơ tả cấu trúc tổ chức của chuỗi cung ứng bao gồm các nhà cung ứng và các đối tác kinh
doanh;
Tập
khách
hàng
Sản
phẩm/dị
ch vụ

Doanh
thu

Cấu trúc
chuỗi
cung
ứng

Mơ
hình
kinh
doanh

Quy
trình
kinh
doanh

Nguồn
lực
Hình 1: Khung sáu nhân tố của mơ hình kinh doanh tồn diện

Nguồn: Makay, Marshall và Lee

Ghosh (1998) đề xuất tám yếu tố trong một mô hình kinh doanh được liệt kê ở bảng 1, bao
gồm: Mục tiêu giá trị, mơ hình doanh thu, cơ hội thị trường, lợi thế cạnh tranh, môi trường cạnh tranh,
chiến lược thị trường, phát triển tổ chức và đội ngũ quản lý.
Bảng 1. Tám yếu tố của một mơ hình kinh doanh
Các yếu tố
Mục tiêu giá trị
Mơ hình doanh thu
Cơ hội thị trường

Câu hỏi then chốt
Tại sao khách hàng nên mua hàng của doanh nghiệp?
Doanh nghiệp kiếm tiềm bằng cách nào? Các nguồn doanh thu chủ yếu của mơ
hình kinh doanh là gì?
Thị trường doanh nghiệp định hướng tới là gì? Phạm vi của thị trường như thế nào?

163


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Lợi thế cạnh tranh
Môi trường cạnh tranh
Chiến lược thị trường
Phát triển tổ chức
Đội ngũ quản lý

Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp là gì?
Đối thủ cạnh tranh trên thị trường của doanh nghiệp là ai?

Doanh nghiệp dự định sẽ quảng bá sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp như thế nào
đến khách hàng mục tiêu?
Doanh nghiệp lựa chọn cấu trúc tổ chức doanh nghiệp như thế nào?
Những kinh nghiệm, kỹ năng và nền tảng quan trọng cần có của các nhà quản trị
doanh nghiệp?
Nguồn: Ghosh (1998)

Ngồi ra, một số tác giả khác như Chesbrough, Rosenbloom, và Hamel (2000), Linder và
Cantrell, (2000), Weill và Vitale (2001), Gordijn (2002), Afuah và Tucci (2003), Osterwalder (2004),
Fetscherin và Knolmayer (2005) cũng đưa ra các định nghĩa hoặc khung các nhân tố cấu thành mơ
hình kinh doanh từ các góc độ tiếp cận khác nhau. Theo Osterwalder (2004), một mơ hình kinh doanh
liên quan tới bốn khía cạnh cơ bản của doanh nghiệp là: Cơ sở hạ tầng (Infrastructure - I); Chào hàng
(Offering - O); Khách hàng (Customers - C) và Tài chính (Finances - F). Cịn theo Weill và Vitale
(2001) đã phát triển một khung cho việc đánh giá tính khả thi của các dự án thương mại điện tử gồm
tám nhân tố, đó là: marketing trực tiếp, trung gian, nhà cung cấp nội dung, nhà cung cấp dịch vụ đầy
đủ, nhà chia sẻ kết cấu hạ tầng, nhà hợp nhất chuỗi giá trị, các cộng đồng ảo, và nhà cung cấp dịch vụ
hợp nhất.
Từ những quan điểm trên tác giả đề xuất mơ hình các nhân tố cơ bản trong một mơ hình kinh
doanh gồm sáu yếu tố sau:
Mục tiêu
giá trị
Nguồn
lực cần
thiết

Mơ hình
doanh thu
Mơ hình
kinh
doanh

Lợi thế
cạnh
tranh

Sản
phầm/dv
Thị
trường

Hình 2: Khung sáu nhân tố cơ bản trong một mơ hình kinh doanh
Nguồn: Tác giả

2.2.3. Các loại mơ hình kinh doanh trong thương mại điện tử
Hai mơ hình kinh doanh chủ yếu trong TMĐT là mơ hình Business - To - Consumers (B2C) và
mơ hình Business - to - Business (B2B). Ngồi ra, những mơ hình kinh doanh TMĐT khác cũng phát
triển nhanh chóng là mơ hình Consumer - to – Consumer (C2C), mơ hình TMĐT ngang hàng (P2P),
mơ hình TMĐT di động.
Dưới đây là bảng tổng hợp một số mơ hình kinh doanh chủ yếu của hai loại hình TMĐT chủ
yếu B2C, B2B và một số mơ hình đặc thù:
164


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Bảng 2. Một số mơ hình kinh doanh chủ yếu trong thương mại điện tử
Loại hình TMĐT

Các mơ hình kinh doanh chủ yếu
Cổng thơng tin

Nhà bán lẻ điện tử

B2C

Nhà cung cấp nội dung

Trung gian giao dịch

Sàn giao dịch
B2B

Nhà phân phối điện tử
Nhà cung cấp dịch vụ B2B
Trung gian thông tin

C2C

Nhà tạo thị trường

P2P

Nhà cung cấp nội dung

Ví dụ điển hình
Google.com, Yahoo.com, iBoat.com
Amazon.com
Dell.com
Megabuy.vn
Thegioididong.vn
Cnn.com

Vtv.vn
Vov.vn
Dantri.com.vn
Vietnamnet.vn
Expedia.com
Chodientu.com
Vatgia.com
Tiki.vn
Shoope.vn
Alibaba.com
Ebay.com
Grainger.com
Corio.com
Doubleclick.net
Ebay.com
Facebook.com
Rongbay.vn
My.mp3.com
Slideshare.com.vn
Mp3.zing.vn
Nguồn: Tác giả tổng hợp

2.3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chính được tác giả sử dụng trong bài viết này là phương pháp nghiên
cứu định tính kết hợp nghiên cứu tình huống, phân tích mơ hình và đưa ra một số thảo luận về mơ hình
kinh doanh nói chung và mơ hình kinh doanh của Amazon nói riêng.
Dữ liệu được tác giả thu thập thơng qua các cơng trình nghiên cứu đã được cơng bố về mơ hình
kinh doanh và các lĩnh vực có liên quan, các tài liệu trên mạng internet, website của Amazon và một số
website khác.
3. Những nhân tố thành cơng trong mơ hình kinh doanh của Amazon

Amazon, Inc là cơng ty thương mại điện tử tồn phần đa quốc gia gần như đầu tiên ở Mỹ, được
thành lập vào năm 1994 bởi Jeff Bezos. Cơng ty đã nhanh chóng phát triển để trở thành một trong
những nhà bán lẻ trực tuyến lớn nhất thế giới. Hiện nay Amazon cung cấp hàng chục triệu sản phẩm
cho hơn 18 triệu khách hàng ở hơn 200 quốc gia trên toàn thế giới. (Theo báo cáo thường niên năm
2017 của Amazon). Ban đầu Amazon.com là trang web bán lẻ trực tuyến các mặt hàng sách, sau đó
mở rộng thêm các dịng sản phẩm khác như âm nhạc, video, đĩa CD, sách điện tử, thiệp điện tử, phần
mềm đọc sách, đồ chơi, đồ điện tử, đồ làm bếp, máy tính và nhiều sản phẩm điện tử khác. Đến năm
1999, Amazon mở thêm dịch vụ mới zShops hoạt động như một nhà tạo thị trường cho TMĐT B2C.
3.1. Những mơ hình kinh doanh cơ bản của Amazon
3.1.1. Mơ hình cửa hàng bán lẻ điện tử
Mơ hình kinh doanh đầu tiên mà Amazon lựa chọn đó là cửa hàng bán lẻ điện tử. Amazon là
165


Kỷ yyếu Hội thảo quốc tế “Thư
ương mại và phân phối” lần
n 1 năm 20188

côn
ng ty đầu tiiên bán lẻ sáách trên mạạng internet với những dịch vụ rất thuận tiện và luôn luôn được cải
tiếến để giúp cho trải nghiiệm của kháách hàng trở
ở nên dễ dàn
ng và thú vvị hơn khi m
mua sắm trên
n cửa hàng
ảo của họ. Am
mazon chỉ bbán hàng trự
ực tuyến thô
ông qua web
bsite mà khhơng duy trìì bất kỳ một cửa hàng

tru
uyền thống nào.
n Khách hàng mua hhàng chỉ cần truy cập vào
v websitee www.amazzon.com tìm
m thơng tin
về sản phẩm mình
m
có nhuu cầu và muua hàng thôn
ng qua một cú nhấp chhuột (One – Click). Các
c sản phẩm
đư
ược sắp xếp theo ngànhh hàng dưới dạng các caatalog điện tử. Doanh tthu của Am
mazon thu đư
ược từ việc
bán
n hàng trên website. (X
Xem Hình 2)).

Hình 3:: Cửa hàng bán
b sách trự
ực tuyến của Amazon
Nguồn
n: www.amazzon.com

Với mục
m tiêu trở tthành hãng bán lẻ điện
n tử lớn nhấtt tồn cầu vvà ln tập ttrung vào kh
hách hàng,
Am
mazon ngàyy càng đáp ứ

ứng nhu cầầu phong ph
hú hơn của khách
k
hàngg khơng chỉ là với mặt hàng sách
màà cịn mở rộộng ra các ddòng sản phẩẩm về âm nhạc
n
như đĩaa CD, videoo, đồ chơi, tthiệp điện tử
ử. Và ngày
nay
y khách hààng có thể ttìm thấy mọọi thứ trên website
w
củaa Amazon, từ hàng tiêêu dùng cho
o đến hàng
côn
ng nghệ.
Các yếếu tố cơ bảản cấu thàn
nh mơ hình bán lử trực tuyến củaa Amazon
Các yếếu tố cấu thhành mơ hìnnh của hàng
g bán lẻ trự
ực tuyến củủa Amazon được mô tả
ả ngắn gọn
tro
ong bảng 3 dưới
d
đây:
Bảng 3: Cácc yếu tố cấu thành mô hình cửa hàn
ng bán lẻ trự
ực tuyến của Amazon
Các nhân tố

Mục
M tiêu giá trrị

166

Nội du
ung then chốốt
- L
Là công ty bbán sách trự
ực tuyến đầu
u tiên và lớnn nhất trên tthế giới hoạtt động trên
phhạm vi toàn ccầu;
- Đem đến chho khách hàng sự thuận tiện, nhanh chóng, chi phí thấp khii mua hàng
trêên wsbite am
mazon.com;
- K
Khách hàng có thể tìm th
hấy những sảản phẩm mìnnh cần một ccách dễ dàng
g với những
trảải nghiệm thúú vị thơng qu
ua những tính
h năng ưu việệt.


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Mơ hình doanh thu
Sản phẩm/dịch vụ
Thị trường

Lợi thế cạnh tranh

Nguồn lực cần thiết

Bán hàng hóa/dịch vụ trên website
Đa dạng, phong phú từ sách, âm nhạc, đồ chơi cho đến đồ dùng gia đình, thực phẩm,
thiết bị điện tử, phần mềm… với 17 ngành hàng và hàng triệu sản phẩm.
Amazon hoạt động trên phạm vi toàn cầu, là công ty TMĐT bán lẻ hàng đầu thế giới
và gần như chưa có đối thủ cạnh tranh nào có thể vượt qua.
- Sản phẩm phong phú, đa dạng;
- Quy trình kinh doanh đơn giản, việc đặt hàng nhanh chóng, dễ dàng, thanh tốn
thuận tiện;
- Cơng nghệ giỏ hàng điện tử thơng minh, thanh tốn linh hoạt;
- Lịch sử mua hàng của khách hàng được lưu lại làm nền tảng cho hoạt động
marketing nhắc lại một cách hiệu quả;
- Thương hiệu toàn cầu.
- Đội ngũ quản lý giầu kinh nghiệm, có tầm nhìn chiến lược;
- Mọi hoạt động kinh doanh đều dựa trên nền tảng công nghệ thông tin và internet.
Nguồn: Tác giả

Những ưu điểm nổi bật trong mơ hình kinh doanh bán lẻ trực tuyến của Amazon:
Là công ty tiên phong trong lĩnh vực kinh doanh trực tuyến, mô hình cửa hàng bán lẻ trực tuyến
của Amazon có nhiều ưu điểm nổi bật:
- Sử dụng công nghệ giỏ hàng điện tử thơng minh cho phép khách hàng có thể mua hàng nhiều
lần mà không cần phải khai báo lại các thông tin như tên, địa chỉ giao nhận, số điện thoại, email hay
thơng tin về thẻ thanh tốn;
- Lưu lại lịch sử truy cập website của khách hàng cho phép Amazon có thể hiểu được hành vi
và nhu cầu của khách hàng để đưa ra những chiến lược chào hàng và marketing nhắc lại phù hợp với
những nhu cầu đó;
- Cung cấp cho khách hàng những trải nghiệm thú vị về sản phẩm/dịch vụ trước khi quyết định

mua hàng. Khách hàng được phép đọc trước một số nội dung nhất định về cuốn sách mà họ đang tìm;
được phép nghe/xem thử trước những bản nhạc hoặc video; được dùng thử miễn phí phần mềm đọc
sách trong 48h; được trải nghiệm hình ảnh 3D của sản phẩm… trước khi quyết định có mua sản phẩm
đó hay khơng;
- Sản phẩm đa dạng, phong phú làm tăng khả năng lựa chọn cho khách hàng. Khách hàng có
thể tìm thấy rất nhiều các đầu sách của các tác giả khác nhau trong cùng một lĩnh vực. Ngồi ra, hiện
nay người dùng cịn có thể tìm thấy hầu hết các sản phẩm trên Amazon. Chính sự đa dạng phong phú
về sản phẩm sẽ giúp khách hàng có thể quyết định lựa chọn sản phẩm phù hợp với mục đích và nhu
cầu của mình hơn;
- Giao diện thân thiện, dễ sử dụng. Với việc tích hợp cơng cụ tìm thơng minh “Search Inside
the book”, cho phép người mua có thể tìm kiếm nội dung trong sách bằng những cụm từ chứa trong
hơn 65 triệu trang sách của hơn 250.000 đầu sách thay vì tìm tựa đề hoặc tên tác giả.
3.1.2. Nhà tạo thị trường – chợ điện tử zShops
Đến năm 1999, khi doanh thu từ việc bán hàng trực tuyến trở nên chậm hơn, Amazon đã phát
triển thêm sản phẩm mang tên zShops để tạo ra doanh thu lớn hơn cho công ty. Đây là thời điểm
Amazon chuyển hướng hoạt động như là một nhà tạo thị trường. zShops là tập hợp các cửa hàng bán lẻ
trực tuyến tạo thành một chợ điện tử. zShops cho phép những người bán khác có thể mở cửa hàng dựa
trên nền tảng của Amazon. Thời điểm này, Amazon vừa duy trì cửa hàng bán lẻ trực tuyến của mình
vừa tạo ra một thị trường mới cho những người bán khác trên tồn thế giới đều có thể tham gia bán các
sản phẩm khác nhau trên chính website của Amazon (Hình 3).
167


Kỷ yyếu Hội thảo quốc tế “Thư
ương mại và phân phối” lần
n 1 năm 20188

Hình 4: Chợ
C điện tử zShops
z

Nguồn
n: www.amazo
on.com

Bằng việc
v thành lập chợ điệện tử zShops, Amazon đã thu hút được hàng triệu người bán khác
nh
hau trên toànn cầu tham gia bán hànng dựa trên nền tảng củ
ủa Amazon,, việc này kkhông chỉ là
àm cho sản
ph
hẩm dịch vụụ trên Amazzon trở nênn phong phú
ú và đa dạn
ng hơn mà còn giúp A
Amazon thu được một
ng
guồn doanh thu lớn từ
ừ phí đăng ký thành viên
v
(39,99USD/thángg), hoa hồngg trên mỗi giao dịch
(0..99$/giao dịịch) và quảnng cáo. Bênn cạnh đó, Amazon
A
cũn
ng thu thập được một llượng thông
g tin khổng
lồ về hành vi và thói queen mua hànng của khácch hàng trựcc tuyến và qquảng bá thhương hiệu đến khách
hàn
ng trên toànn thế giới.
Các yếếu tố cấu th
hành mơ hìình nhà tạo

o thị trường
g zShops củ
ủa Amazon
n
Các yếếu tố cơ bảnn cấu thành mơ hình nh
hà tạo thị trường của A
Amazon đượ
ợc minh họa
a như bảng
4 bên
b dưới.
B
Bảng
4: Các yếu tố cơ bảản cấu thành
h mơ hình nh
hà tạo thị trư
ường zShopss của Amazo
on
Các
C nhân tố

Nội dung
g then chốt

ờng nơi mà người
n
tiêu dùng có thể tìm
m thấy mọi sản phẩm/dịch vụ mà họ
- Tạo lập một thị trườ
cần;

Mụ
ục tiêu giá trrị
k
trên toààn thế giới có thể kinh doanh trên
- Tạo lập thị trường giúp những người bán khác
Amazon.
chính nềền tảng của A
- Phí đăngg ký thành viiên zShops (39.99$/tháng
g);
Mơ hình doanhh
- Hoa hồnng từ những ggiao dịch củaa các cửa hàn
ng trên zShoops (0.99$);
thu
u
- Quảng ccáo.
Sảản phẩm/dịchh Đa dạng, phong phú từ
ừ sách, âm nhạc,
n
đồ chơi cho đến đồ ddùng gia đìnnh, thực phẩm
m, thiết bị
điện tử, phần mềm…
vụ
ụ
… với 17 ngành hàng và hàng
h
triệu sảnn phẩm.
- Amazonn là công ty T
TMĐT có qu
uy mơ tồn cầầu;
Th

hị trường
- Đối thủ cạnh tranh lớ
ớn nhất của Amazon
A
là eBay;
- Hiện nayy Amazon làà công ty bán
n lẻ điện tử lớ
ớn nhất toàn cầu.
- Phố muua bán trực tuuyến lớn với sự tham giia của khoảnng 2.8 triệu nngười bán trên toàn thể
giới;
Lợ
ợi thế cạnh
- Sản phẩẩm/dịch vụ củủa người bán
n được tiếp cậận với hàng ttriệu khách hhàng trên toà
àn thế giới;
traanh
- Cung cấấp công cụ Q
Quản lý đơn hàng,
h
vận chu
uyển và báo cáo cho ngườ
ời bán;
- Người m
mua có thể kiiểm tra và đáánh giá uy tín
n người bán.
- Người bbán tự quản lý mọi hoạt động kinh doanh
d
của m
mình trên zShhops, từ đăng thông tin
Ng

guồn lực cầnn
cho đến thực hiện đơ
ơn hàng, đổi trả cho đến marketing;
m
thiiết
- Mọi hoạạt động kinh doanh đều dựa
d trên nền tảng
t
công ngghệ thông tinn và internet.
Ng
guồn: Tác giả

168


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Những ưu điểm trong mơ hình chợ điện tử zShops của Amazon
Đối với người mua
- Đa dạng hóa trong lựa chọn sản phẩm/người bán và tiết kiệm thời gian chi phí cho người mua.
Chợ điện tử zShops nơi người mua có thể tìm thấy tất cả các sản phẩm/dịch vụ của các nhà cung cấp
khác nhau chỉ cần trong một website mà khơng cần phải tìm kiếm tại nhiều website khác nhau. Đây là
sự tiện lợi mà bất kỳ người mua nào cũng muốn có. Khơng chỉ giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, chi
phí mua hàng mà tránh được việc phải nhập lại thông tin giao hàng và thanh toán mỗi khi kết thúc mua
một mặt hàng nào đó.
- Độ tin cậy cao: Tất cả những người bán hàng trên zShops phải tuân thủ những điều kiện bán
hàng khắt khe của Amazon, và họ được bảo trợ bởi Amazon. Khách hàng được phép kiểm tra người
bán trước khi đặt hàng nên độ tin cậy cao hơn khi mua hàng ở những trang bán lẻ chưa có tên tuổi. Bên
cạnh đó, khách hàng có thể đánh giá người bán về sản phẩm/dịch vụ, thời gian thực hiện đơn hàng,
thanh tốn, vận chuyển… dựa vào các cơng cụ do Amazon cung cấp. Do đó, bản thân người bán cũng

phải đảm bảo thì mới được người tiêu dùng đánh giá cao. Ngồi ra, Amazon áp dụng chính sách cấp
một khoản bồi thường cho người mua nếu người bán không đảm bảo.
Đối với người bán
- zShops đem đến cho những người bán cơ hội tiếp cận một lượng lớn khách hàng và quảng bá
thương hiệu trên toàn cầu với chi phí rất thấp do tận dụng được thương hiệu của Amazon và lượng
khách hàng sẵn có của Amazon.
- Tận dụng được cơ sở hạ tầng công nghệ của Amazon. Các cửa hàng bán lẻ nhỏ muốn kinh
doanh trực tuyến cần phải có website với những tính năng và tiện ích tương tự như Amazon. Việc này
đòi hỏi phải đầu tư chi phí lớn cho cơ sở hạ tầng cơng nghệ và internet. Khi tham gia bán hàng trên
zShops những người bán sẽ khơng phải đầu tư chi phí cho cơ sở hạ tầng công nghệ và internet mà
được sử dụng tồn bộ cơ sở hạ tầng sẵn có của Amazon, giúp họ tiết kiệm được một khoản chi phí lớn.
- Sự đảm bảo và tin cậy. Mỗi một cửa hàng trên zShops sẽ được đảm bảo độ tin cậy khi kinh
doanh dưới thương hiệu của Amazon. Ngoài ra, độ tin cậy còn đến từ việc Amazon đảm bảo cấp khoản
bồi thường từ 250$ đến 1000$ cho những giao dịch không thành công.
- Được tiếp cận cơ sở dữ liệu khách hàng của Amazon. Tất cả các cửa hàng trên chợ điện tử
zShops đều nhận được sự chia sẻ thông tin về khách hàng do Amazon thu thập và phân tích. Do đó,
người bán sẽ hiểu rõ nhu cầu của thị trường hơn giúp họ có thể đưa ra những chiến lược bán hàng có
hiệu quả hơn.
3.2. Những nhân tố thành cơng trong mơ hình kinh doanh của Amazon
Thành cơng trong mơ hình kinh doanh của Amazon đến từ nhiều nhân tố khác nhau, tuy nhiên
theo nghiên cứu của tác giả có ba nhân tố chính tạo nên những thành cơng này, đó là: (1) Ln ln
tập trung vào khách hàng; (2) Tận dụng sức mạnh của công nghệ; (3) Tập trung vào kiểm tra và phân
tích để cải thiện kết quả.
(1). Luôn luôn tập trung vào khách hàng
Khi mới thành lập Amazon đã đặt ra sứ mệnh cho mình là sẽ luôn luôn tập trung vào khách
hàng và là sự lựa chọn lớn nhất của khách hàng trên phạm vi toàn cầu. Mục tiêu này đã đang và tiếp
tục được duy trì cho đến ngày hơm nay. Khách hàng của Amazon trải rộng khắp trên toàn cầu, bao
gồm hàng trăm triệu người dùng cá nhân, người bán, người tạo lập nội dung, nhà phát triển và các
doanh nghiệp. Mỗi một nhóm đều có những nhu cầu khác nhau và Amazon ln tìm mọi cách để đáp
ứng những nhu cầu có bằng cách đổi mới các giải pháp để giúp cho mọi việc trở nên dễ dàng hơn,

nhanh chóng hơn, tốt hơn và tiết kiệm chi phí hơn.

169


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Để đạt được mục tiêu trên, Amazon đã triển khai nhiều hoạt động khác nhau như thực hiện
chăm sóc khách hàng liên tục, cải thiện quy trình thực hiện đơn hàng, thanh tốn trực tuyến an tồn,
bảo mật thơng tin cá nhân của khách hàng.
Hệ thống quản lý mối quan hệ khách hàng (CRM) của Amazon.com hoạt động hiệu quả thông
qua các hoạt động One-to-One marketing. Từ năm 2002, khi khách hàng vào trang web của Amazon từ
lần thứ 2 trở đi, một tập tin đánh dấu được sử dụng để xác định khách hàng và hiển thị dòng chào hỏi
“Welcome back,…”, và đưa ra những gợi ý mua sắm dựa trên các hoạt động mua sắm trước đó của
khách hàng. Amazon cũng phân tích q trình mua sắm của các khách hàng thường xuyên và gửi
những email gợi ý về các sản phẩm mới cho khách hàng. Thống kê ý kiến, đánh giá của khách hàng
đối với các sản phẩm cho phép khách hàng đưa ra các lựa chọn chính xác và nâng cao lịng tin của
khách hàng trong quá trình mua sắm tại Amazon.con hơn hẳn so với mua sắm truyền thống. Tất cả
những nỗ lực này của Amazon.com nhằm tạo cho khách hàng sự thoải mái và yên tâm hơn khi mua
hàng đồng thời khuyến khích khách hàng quay lại mua sắm tiếp.
Ngồi ra, Amazon cịn cung cấp các thơng tin cho khách hàng một cách đầy đủ nhất, dưới hình
thức chia sẻ kinh nghiệm của cộng đồng (những người truy nhập mạng và khách hàng). Những cộng
đồng này, (chẳng hạn như Listmania), có tác dụng khuyến khích mọi người trao đổi thơng tin và kinh
nghiệm trong mua bán, là nơi lý tưởng cho các khách hàng trực tuyến gặp gỡ lẫn nhau và chia sẻ hiểu
biết về các vấn đề họ cùng quan tâm.
Bên cạnh đó Amazon cịn áp dụng các chương trình chăm sóc khách hàng rất đặc biệt, đó là
giúp khách hàng có thể có những niềm vui nho nhỏ bằng cách tặng thưởng cho người thân của khách
hàng giúp họ có thể mua hàng với giá chiết khấu. Hoặc mỗi lần khách hàng mua hàng tại
Amazon.com, họ có thể gửi thư cho bạn bè của mình và Amazon.com sẽ khấu trừ 10% nếu người bạn
đó mua cùng sản phẩm đó và bản thân khách hàng cũng sẽ được giảm giá trong lần mua tiếp theo.

Để tạo sự tin cậy và thuận tiện cho khách hàng, Amazon áp dụng quy trình thanh tốn rất an
tồn và chính sách bảo mật thông tin cá nhân của khách hàng rất chặt chẽ. Thời gian thực hiện đơn
hàng cũng được giảm xuống từ 5-6 ngày cịn 1-2 ngày nhờ có hệ thống kho hàng được đặt tại các châu
lục khác nhau trên toàn thế giới. Khi khách hàng đặt hàng, căn cứ vào địa chỉ giao nhận trên đơn đặt
hàng, hệ thống đặt hàng sẽ tự động chuyển đơn hàng đến kho nào gần với địa chỉ của khách hàng nhất.
Vì thế thời gian giao hàng được giảm xuống đáng kể.
Như vậy có thể thấy, Amazon ln duy trì mối quan hệ thân thiện, mật thiết với khách hàng,
điều này thực sự có ý nghĩa trong việc biến khách hàng trở thành như là một phần bên trong của công
ty để tạo ra cảm giác tin tưởng từ phía khách hàng và có thể đáp ứng nhu cầu của khách hàng nhanh
hơn và hiệu quả hơn bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào. Việc duy trì mối quan hệ trực tiếp với khách hàng
được coi như là sức mạnh cạnh tranh lớn nhất của Amazon. Amazon không chỉ là nhà bán hàng
chuyên nghiệp mà còn trở thành trợ lý tốt nhất cho khách hàng, giúp khách hàng có thể đưa ra những
quyết định đúng đắn và thực sự đem lại giá trị cho họ.
(2). Tận dụng tối đa sức mạnh của công nghệ
Với Amazon, cơng nghệ có vai trị đặc biệt quan trọng, và quan trọng hơn trong việc hỗ trợ sự
tập trung vào khách hàng như đã nói trên. J.Bezos đã từng nói: “Trong một thế giới hữu hình mọi
người đều nghĩ địa điểm là quan trọng nhất, nhưng đối với chúng tơi, có ba thứ quan trọng nhất là:
cơng nghệ, cơng nghệ và công nghệ”. Theo báo cáo thường niên 2018 của Amazon, trong năm 2015,
2016 và 2017, Amazon đã đầu tư 642 triệu USD, 511 triệu USD và 395 triệu USD chi phí liên quan
đến phần mềm sử dụng nội bộ và phát triển trang web.
Công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo đều được tích hợp sâu vào tất cả các quy trình của
Amazon, từ thu thập thơng tin khách hàng, chăm sóc khách hàng, thực hiện đơn hàng, quản lý tồn kho,
thanh tốn cho đến đóng gói và vận chuyển. Nhờ có cơng nghệ mà Amazon có thể xử lý hàng triệu
đơn hàng mỗi ngày, quản lý quan hệ khách hàng tốt hơn, thực hiện đơn hàng nhanh hơn, thanh tốn an
tồn hơn, quản lý tồn kho tự động và kịp thời hơn với chi phí thấp hơn mà hiệu quả cao hơn.
170


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

Amazon không chỉ tận dụng những thành quả của công nghệ hiện tại mà bản thân họ cũng
khơng ngừng tìm tịi và nghiên cứu ra những công nghệ mới. Các kỹ sư của Amazon được trang bị hệ
thống máy móc thiết bị hiện đại để có thể nghiên cứu ra những công nghệ bán hàng trực tuyến mới và
đem lại sự tiện lợi cho khách hàng, ví dụ cơng nghệ e-shopping card, phần mềm đọc sách trên thiết bị
di động Kindle, hay mơ hình bán hàng khơng cần thanh tốn Amazon Go. Tuy nhiên, những thành quả
này Amazon khơng giữ cho riêng mình mà chia sẻ cho các đối tác của mình, bất kỳ khách hàng nào
của Amazon từ người tiêu dùng cho đến người bán và các nhà cung ứng, phân phối đều nhận được sự
chia sẻ những thành quả công nghệ này.
(3). Tập trung vào kiểm tra và phân tích để cải thiện kết quả
Sự thành công của bất kỳ hoạt động nào phụ thuộc rất lớn vào việc kiểm tra, kiểm sốt, phân
tích và đánh giá liên tục. Một trong những nhân tố quan trọng không thể thiếu quyết định sự thành
công của Amazon đó là hoạt động kiểm tra, phân tích. Tất các chương trình, mơ hình, quy trình triển
khai tại Amazon đều được thực hiện đo lường, kiểm tra, đánh giá liên tục để làm cơ sở cho việc cải
thiện về sau và luôn được đặt trong mục tiêu chiến lược dài hạn. Bằng cách tích hợp cơng nghệ vào tất
các quy trình Amazon có thể dễ dàng thực hiện được các cơng việc trên, giúp họ có thể nhanh chóng
điều chỉnh để đạt được hiệu quả cao hơn và loại bỏ những chương trình khơng hiệu quả.
4. Bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp bán lẻ điện tử khu vực miền Trung – Tây Nguyên
Các tỉnh khu vực miền Trung – Tây Nguyên có nhiều lợi thế trong việc đẩy mạnh kinh doanh
các sản phẩm từ nông lâm ngư nghiệp và phát triển dịch vụ du lịch. Tuy nhiên theo báo cáo tại Diễn
đàn kinh tế miền Trung lần thứ 2 diễn ra tại Đà Nẵng ngày 25/9/2017 và báo cáo tại Hội nghị ngành
Công Thương khu vực miền Trung – Tây Nguyên lần thứ 4 diễn ra vào ngày 17/7/2017 tại Huế cho
thấy các doanh nghiệp ở khu vực này vẫn chưa khai thác hết được thế mạnh vốn có của vùng, đặc biệt
là trong lĩnh vực bán lẻ, khả năng áp dụng công nghệ thông tin của các doanh nghiệp khu vực này nhìn
chung cịn thấp. Các doanh nghiệp trong khu vực cần phải đánh giá lại và lựa chọn mơ hình kinh
doanh cho phù hợp với điệu kiện sự phát triển của nền kinh tế số như hiện nay. Từ những thành cơng
trong mơ hình kinh doanh của Amazon, trong thời gian tới, để tận dụng và phát huy được tiềm năng
vốn có và đặc biệt là tận dụng sức mạnh của công nghệ truyền thông trong kinh doanh và đẩy mạnh
quảng bá thương hiệu ra thị trường toàn cầu các doanh nghiệp bán lẻ khu vực miền Trung – Tây
Nguyên, theo tác giả, các doanh nghiệp này phải tập trung giải quyết tốt những vấn đề sau:
Thứ nhất, luôn luôn đặt trọng tâm vào khách hàng. Khách hàng là yếu tố quyết định sự thành

bại của doanh nghiệp. Thực tế đã chứng minh những công ty nào ln tập trung vào khách hàng thì
cơng ty đó sẽ ngày càng lớn mạnh. Để làm được điều này, các doanh nghiệp bán khu vực miền Trung
– Tây Nguyên cần phải tập trung đầu tư vào việc chăm sóc khách hàng để biết được khách hàng họ là
ai, họ có nhu cầu gì, để gần với khách hàng hơn và thân với khách hàng hơn. Bên cạnh đó, cần đưa ra
các dịch vụ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp và liên tục cải thiện các dịch vụ này, từ đó mới có thể
thu hút và duy trì được lòng trung thành của khách hàng.
Thứ hai, đầu tư cho công nghệ. Nếu khách hàng là yếu tố quan trọng nhất quyết định thành bại
của doanh nghiệp thì cơng nghệ được xem là yếu tố then chốt. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công
nghiệp 4.0 đang bùng nổ như hiện nay thì việc đầu tư cho cơng nghệ là việc các doanh nghiệp không
thể không làm khi mà mọi việc đều dựa trên cơng nghệ. Để có thể đầu tư cho công nghệ (bao gồm hệ
thống TMĐT, công nghệ bán hàng trực tuyến, kỹ thuật marketing điện tử…) các doanh nghiệp bán lẻ
khu vực miền Trung – Tây Nguyên tùy thuộc vào mơ hình kinh doanh, thị trường và nguồn lực mà có
thể ứng dụng ở các mức độ khác nhau, và có thể tự thực hiện hoặc th ngồi.
Thứ ba, lựa chọn mơ hình kinh doanh phù hợp. Đối với các doanh nghiệp bán lẻ điện tử, việc
lựa chọn mơ hình kinh doanh phù hợp là rất quan trọng. Việc quyết định bán cái gì, bán khi nào, bán ở
đâu, bán cho ai, bán như thế nào phải được nghiên cứu và cân nhắc kỹ lưỡng. Với đặc thù của các
doanh nghiệp bán lẻ khu vực miền Trung – Tây Nguyên là các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ thì mơ
hình cửa hàng trực tuyến kết hợp với bán hàng trên các chợ điện tử (như zSHops của Amazon,
171


Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 1 năm 2018

chodientu.vn, tiki.vn, sendo.vn…) là sự lựa chọn hợp lý. Còn đối với các doanh nghiệp truyền thống,
vừa có thể duy trì việc kinh doanh truyền thống vừa có thể kết hợp với kinh doanh trực tuyến thơng
qua hai mơ hình trên.
Thứ tư, hãy ln ln chuẩn bị kỹ lưỡng mọi kế hoạch trước khi thực hiện. Đương thời cố tổng
thống thứ 16 của Hoa Kỳ, Abraham Lincoln đã nói: “Nếu cho tơi một giờ để chặt một cây, tôi sẽ dành
ra 30 phút để mài chiếc rừu”. Hàm ý của câu nói này chính là nhắc tới sự chuẩn bị. Trong bất kỳ việc
gì, nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng trước thì khả năng thành cơng sẽ cao hơn. Do đó, đối với các doanh

nghiệp bán lẻ khu vực miền Trung - Tây Nguyên có nguồn lực bị giới hạn lại càng phải cẩn trọng hơn
trong việc ứng dụng công nghệ, triển khai và mở rộng các mơ hình kinh doanh.
Thứ năm, ln ln theo dõi sát sao việc thực hiện các chiến lược kinh doanh của mình. Cuộc
chiến thị phần trong mơi trường trực tuyến là rất quyết liệt, nếu sơ sảy các doanh nghiệp sẽ rất dễ bị
khách hàng tẩy chay và phá sản, buộc phải đóng cửa hoạt động. Vì vậy, các doanh nghiệp bán lẻ điện
tử khu vực miền Trung – Tây Nguyên phải luôn luôn theo dõi sát sao việc thực hiện các chiến lược
kinh doanh của mình. Có như thế mới nhanh chóng đánh giá được hiệu quả triển khai và đưa ra những
điều chỉnh thích hợp. Việc này sẽ được thực hiện đơn giản bằng việc ứng dụng công nghệ. Các doanh
nghiêp bán lẻ điện tử khu vực miền Trung – Tây Ngun có thể tích hợp phần mềm quản lý và cơng cụ
đo lường để có thể theo dõi tỷ lệ truy cập website và tỷ lệ chuyển đổi để có thể đưa ra các chiến lược
chào hàng và bán hàng hiệu quả hơn.
Để thực hiện được những công việc trên, tác giả đưa ra một vài kiến nghị như sau:
1. Đầu tư phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng công nghệ cho các tỉnh khu vực miền Trung – Tây
Nguyên. Theo báo cáo tại diễn đàn kinh tế khu vực miền Trung (2017), cơ sở hạ tầng công nghệ đang
là yếu điểm của khu vực này, trong khi đó muốn kinh doanh điện tử thì yếu tố cơng nghệ là rất quan
trọng. Vì thế cần phải được đầu tư hơn nữa.
2. Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực có trình độ về cơng nghệ thơng tin và internet và có kỹ
năng kinh doanh thương mại điện tử.
3. Đẩy mạnh liên kết và chia sẻ giữa các doanh nghiệp trong khu vực và trên cả nước về kinh
nghiệm và kỹ năng kinh doanh trực tuyến.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Amazon.com, Inc (2018), 2017 Annual Report, (accessed: 16/05/2018)
2. Chan Kah Sing, Electronic Commerce and Supply Chain Management, Thomson 2004.
3. Efraim Turban, David King, Jae K. Lee and Dennis Viehland, “Electronic Commerce: A Managerial
Perspective”, Publisher: Prentice Hall, 2006;
4. Efraim Turban, David King, Jae K. Lee and Dennis Viehland, “Electronic Commerce: A Managerial
Perspective”, Publisher: Prentice Hall, 2010;
5. Dave cheffey (2018), Amazon case study 2018, (accessed: 16/05/2018)
6. G. Schneider (2012), Electronic commerce, Publisher: Prentice Hall, 2012
7. Shikhar Ghosh (1999), Business Fundamentals: Business and the Internet, Harvard Business School

Publishing; HBS Number: 1690 edition (1999)
8. Báo cáo Diễn đàn kinh tế miền Trung lần 2 năm 2017
9. Báo cáo Hội nghị ngành Công Thương khu vực miền Trung – Tây Nguyên lần 4/2017.
10. Lê Thị Hồi (2016), Nghiên cứu mơ hình kinh doanh của Dell và bài học kinh nghiệm cho các doanh
nghiệp Việt Nam, Hội thảo “Thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam - Thực trạng và giải pháp”, Viện NCTM,
10/2016.
11. Nguyễn Văn Minh và các cộng sự (2010), Giáo trình Thương mại điện tử căn bản, NXB Thống Kê.
12. Website: www.amazon.com

172