Tài liệu PR & Báo chí: Đâu là sự thật cho công chúng?-phần2 docx

PR & Báo chí: Đâu là sự thật cho công chúng?-phần2
Nhiều khi hoạt động PR với những sự thật méo mó nhưng đã trở nên
rất tinh vi, khiến ngay cả những biên tập viên tự cho là mình cực
thính trong việc "ngửi mùi PR" cũng bị qua mặt.

Mối quan hệ PR và báo chí cũng có một số khía cạnh tích cực, ít nhất có
thể coi đó là một kênh thông tin cần thiết với người làm báo (một khi bộ
phận PR, công ty PR đã được tổ chức, cá nhân nào đó uỷ quyền toàn bộ
việc hợp tác, cung cấp thông tin cho báo chí) cho dù, về chất lượng thông
tin, độ sâu của thông tin, vấn đề do PR cung cấp không sâu sắc bằng
những nguồn tin truyền thống khác của báo chí.

Nhưng dường như mối quan hệ này vẫn đang diễn biến theo chiều hướng
lệch lạc nhất định. Lãnh đạo nhiều cơ quan báo chí không muốn phóng
viên của mình quá lệ thuộc vào các thông cáo báo chí, các tư liệu chỉ do
các công ty PR, các phòng PR, nhân viên PR cung cấp. Bởi nhiều người
quan niệm rằng, dù thế nào, trong các thông tin từ các công ty PR, các
nhân viên PR... luôn ẩn chứa khả năng thông tin thiếu khách quan, trung
thực bởi hoạt động PR là luôn hướng báo chí, dư luận tin vào những mặt
tích cực, được tô vẽ của chủ thể muốn thông tin, tuyên truyền, khuếch đại
những cái hay của các sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiệp và che lấp
những khiếm khuyết, yếu kém của các đơn vị đó.

Có những ban biên tập phải ra cảnh báo yêu cầu phóng viên không được
làm tin, bài PR cho các đơn vị và nếu có làm thì buộc các tin, bài PR đăng
ở trang, mục nhất định của báo quy định và công ty nào nhờ vả đưa tin, bài
PR đó phải trả tiền, thậm chí cao hơn nhiều giá quảng cáo.

Thái độ cảnh giác của nhiều biên tập viên với tin, bài PR cũng có cơ sở ở

chỗ, nhiều khi hoạt động PR với những sự thật méo mó nhưng đã trở nên
rất tinh vi, khiến ngay cả những biên tập viên tự cho là mình cực thính
trong việc "ngửi mùi PR" cũng bị qua mặt.

Có những thời điểm, người đọc để ý chút sẽ thấy rất ngạc nhiên tại sao
ngày hôm đó, đồng loạt nhiều tờ báo đưa tin, bài về kết quả kiểm tra chất
lượng sữa của các công ty sữa trong nước mà kết quả đó cho thấy, một số
hàm lượng dinh dưỡng không đạt tiêu chuẩn. Ở đây, rất có thể đã có một
công ty PR được các công ty sữa bột nước ngoài thuê để báo chí viết bài
công kích để người tiêu dùng tẩy chay sản phẩm sữa nội. Dấu hiệu là, ở
các bài báo này là đều đăng những câu hỏi, câu trả lời giống hệt nhau từ
một số người cung cấp thông tin, thậm chí có những đoạn viết giống hệt
nhau (do cùng copy từ tư liệu, bản thông cáo do công ty PR cung cấp).

Có không ít phóng viên hiện nay có thu nhập chính từ việc ăn lương, nhận
tiền công tuyên truyền, làm đầu mối tổ chức tin cho các công ty PR. Bởi
việc hợp tác với các công ty PR thường đem lại những lợi ích lớn: những
chuyến đi tham quan không mất tiền ở trong và ngoài nước, các khoản
tiền, phong bì được trả cho những tin, bài tuyên truyền, nêu được nhiều
mặt tốt ở doanh nghiệp, đơn vị chi tiền PR...

Nếu để ý kỹ, có những tay viết khá tốt trong một số lĩnh vực như viễn
thông, công nghệ thông tin nhưng đồng thời ăn lương tháng để làm PR
cho một doanh nghiệp nào đó thì trong hầu hết các bài viết của mình, luôn
tìm cách chèn các ý, các đoạn để ca ngợi, lăng xê cho công ty mình nhận
làm PR. Ví dụ, phóng viên một tờ báo mạng làm PR cho Mobifone thì nếu
viết các bài về cạnh tranh trong thị trường dịch vụ viễn thông thì nhất định
phóng viên đó sẽ có vài đoạn khen khéo cho Mobifone và chê bai đối thủ
của công ty này. Hầu hết những người làm biên tập hiện nay rất khó phát
hiện cách làm này.

Thậm chí, không phải không có những đơn vị, cá nhân làm PR hướng hoạt
động một số nhà báo, phóng viên theo hướng tiêu cực, có thể bị coi là
phạm pháp như trả tiền thuê cả nhóm viết bài phê phán, "đánh hội đồng"
(nhiều báo đăng), "xa luân chiến" (từng báo viết)...một tổ chức, cá nhân
nào đó có lợi ích mâu thuẫn với mình.

Những người làm báo lâu năm cũng phải thừa nhận, hoạt động PR nhiều
khi rất hữu ích bởi có khá nhiều thông tin, nội dung cần tuyên truyền, giới
thiệu qua các công ty PR, các nhân viên pr là những thông tin đúng, khách
quan (cho dù, có thể nhiều khi những thông tin đó bị thổi phồng quá mức)
và chúng cũng rất cần được biết tới như sự kiện khai trương một đường
bay, một hãng hàng không mới; ra mắt các sản phẩm, dịch vụ mới đem lại
lợi ích cho người tiêu dùng; các sự kiện kinh tế, văn hoá, lễ hội đặc
sắc...Cho nên, cũng không thể nào từ chối, đoạn tuyệt quan hệ với PR.

Vấn đề ở đây là người viết báo chỉ nên coi đó là một nguồn trong số nhiều
nguồn tin của mình, phải tìm hiểu, chọn lọc, đối chiếu và bổ sung thông tin
để đảm bảo có một bài báo, một bản tin trung thực, đầy đủ chứ không phải
copy, xào xáo một cách sơ sài các bản thông cáo báo chí (phần lớn còn
thiếu thông tin, thông tin lệch lạc, chưa khách quan...) do các công ty, các
bộ phận PR của các tổ chức, cá nhân đưa ra.

Và ngay cả trong việc nhà báo, phóng viên làm đầu mối PR thì cũng không
phải điều đó hoàn toàn là tiêu cực bởi nhiều người có quan niệm, PR cũng
là một nghề, một dịch vụ cho một doanh nghiệp, một tổ chức mà người làm
báo có thể làm thêm. Nhưng sa đà vào việc "làm thêm" đó, người làm báo
chắc chắn dần dần rời xa thiên chức của mình và dễ bị đi theo một xu
hướng khá rõ của nghề PR: thiếu tính trung thực, khách quan và điều này
là xa lạ với bản chất của nghề báo.

Nhân viên một công ty PR có tiếng tại Hà Nội đưa ra một nhận xét: những
người làm trong ngành PR, chưa hiểu rõ bản chất của nghề thì đôi khi