slide sinh lý động sinh lý thần kinh cấp cao

Chƣơng Mƣời ba

SINH LÝ

Physiological
neuronal activity level

CuuDuongThanCong.com

/>

“CÁC PHẢN XẠ CỦA NÃO”

“Mọi biểu hiện của
hoạt động tinh thần,
kể cả những dạng
phức tạp nhất, nếu xét
về mặt bản chất, thì
đều là những phản xạ”
(Sechenov)

CuuDuongThanCong.com

/>

Các cơng trình vĩ đại
của Sechenov đã hé
mở những bí ẩn của
hoạt động TKCC

Phát minh

nguyên lý về
“SỰ ỨC CHẾ
TRUNG TÂM”
và ĐẶC TÍNH "Ỳ"
của mơ thần kinh

CuuDuongThanCong.com

/>

I. PHẢN XẠ (Reflexes)
Là phản ứng của cơ thể đối
với kích thích từ mơi trƣờng
CẤU TRÚC CUNG PHẢN XẠ

(1) Bộ phận cảm thụ
(2) Dây thần kinh truyền vào
(3) Trung tâm thần kinh
(4) Dây thần kinh truyền ra
(5) Bộ phận đáp ứng (cơ, tuyến)

(5)

(1)

(2)

(4)

(3)

Phản xạ khơng điều kiện và có điều kiện
(Unconditioned reflexes and Conditioned reflexes)
CuuDuongThanCong.com

/>

PHẢN XẠ KHƠNG ĐK

PHẢN XẠ CĨ ĐK

-Bẩm sinh – bản năng

-Tập nhiễm – kỹ năng

-Di truyền

-Khơng di truyền

-Số lƣợng có hạn

-Số lƣợng vơ tận

-Đặc hiệu lồi

-Tính cá thể

-Trung khu dƣới não
(có sự liên hợp)

-Vỏ bán cầu đại não
(có sự liên hợp)

-Tính vĩnh viễn (bền)

-Tính tạm thời (dễ mất)

-Cung phản xạ đơn
giản, cấu trúc cố định

-Cung phản xạ phức tạp
không cấu trúc rõ ràng

-Tác nhân kích thích và
thụ quan tƣơng hợp

-Khơng cần tƣơng hợp
giữa tác nhân và thụ thể

CuuDuongThanCong.com

/>

Sự KẾT NỐI của các phản xạ đã tạo ra bản
năng có tính sinh tồn (Instinct for survival)

XÂY DỰNG
GỐC RỄ
BỀN VỮNG
CỦA SỰ SỐNG

CuuDuongThanCong.com

/>

Cảm giác đau: vai trò “trạm gác”
của các phản xạ khơng điều kiên
ĐAU >< KHỐI CẢM
(chất liệu của bản
năng sinh tồn)

Phản xạ né tránh
(có điều kiện)

.Cảm nhận sự tổn thƣơng
.Cảm nhận cái chết (ngƣời)

CuuDuongThanCong.com

Phản xạ né tránh
(không điều kiện)

/>

MỘT SỐ PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN ĐẦU ĐỜI

Sucking reflex

Grasp reflex

Tonic neck reflex

Step reflex

Crawl reflex

Balance reflex

Phản xạ không điều kiện là mối liên lạc cố
định, vĩnh viễn giữa cơ thể và môi trƣờng
CuuDuongThanCong.com

/>

PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
BA YẾU TỐ CẦN VÀ ĐỦ

Cơ sở của một phản
xạ có điều kiện là phản
xạ khơng điều kiện
Sự kết hợp về thời gian giữa
hai tác nhân kích thích khơng
điều kiện và có điều kiện
Ivan Petrovich Pavlov
(1894-1936)
Nobel Prize in 1904

CuuDuongThanCong.com

Vỏ não phải toàn vẹn và

các thành phần của cung
phản xạ phải lành mạnh

/>

2

CƠ CHẾ THÀNH LẬP
MỘT PHẢN XẠ
CÓ ĐIỀU KIỆN

1
3

4

(1) Tiên quyết: phải có PX khơng ĐK chủ đạo
(2) Kích thích của PX CĨ ĐK phải là vơ quan
với PXKĐK (khơng có quan hệ sinh học)

(3) Kích thích của PX CĨ ĐK diễn ra TRƢỚC
kt’ của PXKĐK chỉ một THỜI GIAN NGẮN
(4) Cƣờng độ kích thích của PX CĨ ĐK phải
yếu hơn PXKĐK và không quá lạ
CuuDuongThanCong.com

/>

- Cerebral cortex
- Pallium

TRUNG KHU…
.Cảm giác và vận
động có ý thức
.Học tập, tƣ duy và
nhận thức chủ quan
.Trí nhớ, trí khôn
và mọi cảm xúc

NƠI SẢN XUẤT RA TRI THỨC
TẬP HỢP CỦA 52 VÙNG CHỨC NĂNG
CỦA 2 KHU VỰC (CẢM GIÁC VÀ VẬN ĐỘNG)

CuuDuongThanCong.com

/>

NHỮNG VÙNG ĐẠI DIỆN CỦA CÁC
CƠ QUAN CẢM GIÁC TRÊN VỎ NÃO
Rãnh trung tâm
Vùng vận động
Vùng cảm giác tổng quát
Vùng tiền vận động
Vùng liên hợp cảm giác
(liên hợp)
Vùng xúc giác

TK cử động viết

TK hiểu chữ viết

THUỲ TRÁN
Vùng cơ
năng phát
âm (Broca)

Vùng liên
hợp thị giác
Vùng thị giác

Vùng khứu giác
Vùng vị giác

Vùng liên hợp
thính giác
CuuDuongThanCong.com

Vùng cảm
nhận lời nói

Vùng thính giác

/>

Những khám phá liên
quan đến sự chuyên biệt
hóa chức năng của các
bán cầu não và thể chai

Roger Wolcott Sperry

1981 Nobel Prize

Các thí nghiệm giải phẫu dây thần kinh mắt ếch

CuuDuongThanCong.com

/>

II. CÁC CHỨC NĂNG ĐIỂN HÌNH CỦA VỎ NÃO
TRONG HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO

R

ARTISTIC BRAIN
CuuDuongThanCong.com

L

LOGIC BRAIN
/>

Nếu bạn cảm thấy
tính cách mình có
khuynh hƣớng thiên
về bán cầu não nào
hãy phát huy hết thế
mạnh, nhƣng đừng
quên chăm sót khu
vƣờn phía bên kia

CuuDuongThanCong.com

/>

KHÁC BIỆT GIỮA HAI GIỚI DƢỚI GĨC NHÌN NÃO HỌC

Não trái phát triển hơn phải
Thiên về trao đổi ngôn ngữ
và giao tiếp
Bé gái nói nhiều
Chia sẻ suy nghĩ, tình cảm,
cảm xúc
Định hƣớng cao theo trục
thời gian
Nhạy cảm hơn
Thính giác phát triển hơn
Khứu giác phát triển hơn
CuuDuongThanCong.com

Não phải phát triển hơn trái
Tập trung vào hành động và
cạnh tranh
Bé trai hiếu động
Kiểm sốt và giữ những
suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc
Định hƣớng tốt hơn trong
khơng gian
Lý trí hơn
Thị giác phát triển hơn
Vị giác phát triển hơn

/>

.Chỉ xuất hiện
ở bán cầu não
.Khơng có
hình thái
mơ học

.Chuyển
thơng tin
hai chiều
Temporary nerve contact

CuuDuongThanCong.com

.Cho một tín
hiệu duy nhất

/>

Hệ thống mê lộ
“vân não” và
vân tay

KHÔNG AI
GIỐNG AI !

CuuDuongThanCong.com

/>

- Học thuyết kết nối (I.P.Pavlov)
- Nguyên tắc ƣu thế Ukhtomski
A: Trung khu của PX CÓ ĐK
B: Trung khu của PX KHÔNG ĐK
V (Hz)

Hƣng phấn Y

A

V (Hz)

B

Hƣng phấn X

V (Hz)

Hƣng phấn Z

X(Z có xu thế nhỏ dần và mất - tức trở về Y)
CƠ CHẾ “MỞ ĐƢỜNG” DIỄN RA TẠI CÁC NEURON
ĐẶC BIỆT Ở CÁC SYNAP ĐẶC HIỆU
CuuDuongThanCong.com

/>

Phát minh của Pavlov

(1 con chó, 1 cái đèn, 1 cái chng và một ít…nƣớc bọt)
CuuDuongThanCong.com

/>

1

2

3

4

CuuDuongThanCong.com

/>

ĐIỀU GÌ DIỄN RA TRONG KHU VỰC?
Xuất hiện các “vịng neuron” tạo những
luồng xung động TK luân lƣu và liên tục
Có sự kết nối mới
giữa các tb tháp với
các tb TK trung gian
Có sự kết nối các tb
TK ở vỏ não với các
cấu trúc dƣới vỏ
Xuất hiện các protein mới (cơ chất
của hai loại phản xạ và của trí nhớ)
CuuDuongThanCong.com

/>

Vùng thị giác
(Thuỳ chẩm)

Tuyến tiết

Vùng ăn uống
(Vỏ não)

Trung khu tiết
nƣớc bọt
(Hành tuỷ)

1. Cảm nhận ánh sáng
(Thành lập phản xạ
định hƣớng ánh đèn) 2. Phản xạ tiết nƣớc bọt
CuuDuongThanCong.com

/>

Có sự giao thoa giữa 2
kích thích cùng lúc,
đƣờng liên lạc TK tạm
thời đang hình thành

Đƣờng liên lạc
TK tạm thời đã
hồn thành

4. Phản xạ có đk đã đƣợc
3. Bật đèn trƣớc và cho
thành lập (đèn-nƣớc bọt)
chó ăn (lặp lại n lần).
Ánh đèn trở thành tín
Cả 2 vùng (thị giác và
ăn uống) đều bị kích thích hiệu (thứ 2) của ăn uống
CuuDuongThanCong.com

/>

Vùng vận động
Vùng cơ năng
phát âm (Broca)

Vùng cảm nhận
ngôn ngữ
(Wernicke)

Vùng thị giác

CuuDuongThanCong.com

/>