giáo án tâm lý học tội phạm: tâm lý nhóm tội phạm

Chào các bạn

CHƯƠNG IV: TÂM LÝ NHÓM
TỘI PHẠM
Th.s. Dương Thị Loan
Khoa pháp luật hình sự

NỘI DUNG
4.1. Khái niệm, đặc điểm tâm lý của nhóm
4.2. Các loại nhóm tội phạm
4.3. Đặc điểm tâm lý của thủ lĩnh trong nhóm
tội phạm
4.4. Khía cạnh tâm lý của người chưa thành
niên thực hiện hành vi phạm tội

4.1. Khái niệm, đặc điểm tâm lý của
nhóm
4.1.1. Định nghĩa
4.1.2. Đặc điểm tâm lý của nhóm tội phạm

4.1.1. Định nghĩa
Nhóm tội phạm là tập hợp người có
sự liên kết, phân công, phối hợp hoạt
động với nhau do một hoặc một số cá
nhân thành lập, điều khiển một cách
có kế hoạch, thực hiện hành vi nguy
hiểm cho xã hội.

4.1.2. Đặc điểm của nhóm tội phạm
- Nhóm tội phạm bao gồm các thành viên

có tâm thế chống đối các chuẩn mực xã
hội, có các đặc điểm tâm lý tiêu cực trong
nhân cách.
- Trong nhóm tội phạm có tinh thần đoàn
kết, sự tiếp xúc cá nhân khá ổn định, có
sự ưa thích lẫn nhau, có định hướng giá
trị chung, có sự đánh giá thống nhất trong
tình huống phạm tội.

-
Trong nhóm tội phạm, sự lan nhiễm tâm lý
chống đối, tính tích cực và quyết liệt hành
động được tăng cường.
- Nhóm tội phạm là tổ chức bí mật, khép kín,
bất hợp pháp. Tổ chức hoạt động rõ ràng,
chặt chẽ, có tên cầm đầu, chỉ huy, có kỷ luật
riêng được quy ước bằng miệng hoặc bằng
văn bản.
- Hoạt động phạm tội mang tính chất hệ
thống, có sự chỉ huy thống nhất, mục đích
cuối cùng là thu được những lợi ích bất
chính.


-Những tên cầm đầu luôn tìm mọi cách tạo vỏ
bọc kín để chỉ huy các thành viên hoạt động
phạm tội.
- Đa số các nhóm tội phạm có cấu trúc thứ
bậc rõ ràng với vai trò, vị trí cụ thể đối với mỗi
thành viên, bao gồm:

+ Đối tượng cần đầu, chỉ huy
+Đối tượng tay chân, cốt cán
+Những đối tượng tham gia


4.2. Các loại nhóm tội phạm
Căn cứ vào mức độ chặt chẽ về mặt tổ chức,
cấu trúc, phương thức hoạt động, mức độ
nguy hiểm của những hành vi phạm tội do
chúng gây ra cho xã hội và căn cứ vào thực
tiễn công tác phòng ngừa và đấu tranh
chống tội phạm ở Việt nam, có thể chia
nhóm tội phạm thành ba loại:
+Nhóm tội phạm tạm thời
+Nhóm tội phạm đơn giản
+ Nhóm tội phạm có tổ chức

4.2.1. Nhóm tội phạm tạm thời
- Hình thành theo tình huống và bắt nguồn
từ nhóm mang tính chất chơi bời, bạn bè
-
Đặc trưng của nhóm là sự lệch lạc trong
chuẩn mực sinh hoạt và trong hành vi.
-
Không có cấu trúc tâm lý, vai trò của
người đứng đầu chưa thể hiện rõ; việc ra
quyết định của các đối tượng chịu ảnh
hưởng của tình huống ngẫu nhiên. Mức
độ gắn bó, sự lệ thuộc lẫn nhau trong
nhóm thấp.

4.2.2. Nhóm tội phạm đơn giản
-
Là nhóm mà quan hệ giữa các thành viên nhất
thời, tổ chức thiếu chặt chẽ với số lượng không
nhiều.
-
Không có cấu trúc phức tạp giữa những người
phạm tội, nhưng có sự bí mật cấu kết và có sự
thỏa thuận sơ bộ từ trước để cùng nhau thực
hiện tội phạm.
-
Thành phần phạm tội thường là người có
nhiều tiền án tiền sự, tính tình thô bạo, tàn ác,
côn đồ, trình độ văn hóa thấp, không có công
ăn việc làm, hoặc làm lao động đơn giản, mức
thu nhập thấp

4.2.3. Nhóm tội phạm có tổ chức
-
Là nhóm tội phạm đặc trưng bởi sự bền vững
trong quan hệ, liên hệ giữa các đối tượng, sự
định hình các phương thức hoạt động và che
giấu hành vi phạm tội.
-
Có ba loại: nhóm tội phạm có tổ chức ổn định,
phức tạp; nhóm tội phạm có tổ chức cao, chặt
chẽ; cộng đồng tội phạm, liên minh các nhóm
tội phạm có tổ chức.
-

Tính chất nguy hiểm của tội phạm có tổ chức
tương đối cao so với tội phạm cá nhân vì trong
điều kiện của nhóm có thuận lợi về tâm lý .

-Là các nhóm tội phạm có cơ cấu, tổ chức
chặt chẽ, cùng chung ý đồ hoạt động xâm
phạm an ninh quốc gia, có phương thức, thủ
đoạn hoạt động tinh vi, xảo quyệt, có sự cấu
kết, liên hệ với các tổ chức chống đối khác.
-Nhóm tội phạm có tổ chức ở mức
caothường có một tên đứng đầu chúng gọi là
boss, thủ lĩnh, đại ca, băng trưởng.
-Ở cấp chỉ huy, mỗi tổ chức tội phạm cao có
nhiều nhóm. Mỗi nhóm lại có 1 hoặc 2 tên chỉ
huy do thủ lĩnh trực tiếp chỉ định.


4.3. Đặc điểm tâm lý của thủ lĩnh
-
Thủ lĩnh là người có kinh nghiệm, có bản lĩnh
thực hiện và che dấu tội phạm hơn các thành
viên khác .
-
Thủ lĩnh quyết định phương thức hoạt động
phạm tội, tổ chức điều khiển các thành viên
hành động và phân chia kết quả thu được.
-
Thủ lĩnh trong nhóm có độ ám thị cao.
-
Thủ lĩnh nhóm tội phạm thường là đối tượng

chủ mưu và giữ vị trí chỉ huy chỉ huy trong việc
thực hiện hành vi phạm tội.

4.4. Khía cạnh tâm lý của người
chưa thành niên thực hiện hành vi
phạm tội
4.4.1. Đặc điểm tâm lý của người chưa thành
niên phạm tội
4.4.2. Một số loại trẻ em chưa thành niên có
nguy cơ phạm tội

4.4.1. Đặc điểm tâm lý của người chưa
thành niên phạm tội
-
Về trí tuệ: so với trẻ em bình thường, người
chưa thành niên phạm tội chậm phát triển hơn
về trí tuệ, tư duy trừu tượng kém, nặng về tư
duy cụ thể, không biết phân tích, dánh giá đúng
hiện tượng.
-
Về hứng thú: thường thiên về ham muốn vật
chất, không có hứng thú học tập. Thích đua
đòi, ăn chơi như người lớn, thích những trò
chơi, phim, truyện mang tính chất bạo lực, gây
cảm giác mạnh.

-
Về tình cảm: thiếu bền vững, dễ dàng thay đổi
nhưng lại rất mạnh mẽ, trong nhiều trường hợp
mang tính cực đoan. Tình cảm mang tính xung

động cao, dễ bị kích động, bồng bột, sôi nổi.
- Về quan hệ: trong gia dình, có xu hướng muốn
thoát ly gia đình, trong khi vẫn còn bị phụ thuộc
vào gia đình.
- Về tính cách: có sự đan xen giữa tính cách trẻ
con và người lớn. Có tính độc lập và tự trọng
cao. Phản ứng khá cực đoan và mạnh mẽ khi bị
xúc phạm. thích lao vào nguy hiểm để chứng tỏ
bản lĩnh của mình


4.4.2. Một số loại trẻ em chưa thành
niên có nguy cơ phạm tội
-
Trẻ em lang thang: vì những lý do nào đó
(chính đáng hay không chính đáng), đã lìa bỏ
mái ấm gia đình, sống cuộc đời lang thang.
-
Trẻ em hư: còn gọi là trẻ khó bảo hay trẻ khó
giáo dục, trẻ chậm tiến.
-
Trẻ em phạm pháp: là trẻ có hành vi vi phạm
pháp luật hiện hành(mang tính chất hành chính
hay hình sự) đã hoặc chưa bị phát hiện và xử
lý.


-
Trẻ em bụi đời: là loại trẻ vừa có dấu hiệu của
trẻ lang thang đường phố, vừa có dấu hiệu của

trẻ hư.
- Trẻ em rối loạn hành vi: trẻ thuộc loại này vừa
có dấu hiệu của trẻ hư, vừa cói dấu hiệu của trẻ
phạm pháp.
-Những loại trẻ em trên đây có thể được
chuyển hóa lẫn nhau.

Cảm ơn các bạn