Bai 1 Toi di hoc

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1014.24 KB, 136 trang )

(1)Tiết 1,2. Văn bản. T«i ®i häc. - Thanh TÞnh –. Ngày soạn: 19/8/2015 Ngày dạy: 22 /8/2015. I. Mức độ cần đạt : Cảm nhận đợc tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên trong mét ®o¹n trÝch truyÖn cã sö dông kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch T«i ®i häc. - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trờng trong một văn bản tự sự qua ngßi bót cña Thanh TÞnh. 2. KÜ n¨ng - §äc – hiÓu ®o¹n trÝch tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m vÒ mét sù viÖc trong cuéc sèng cña b¶n th©n. 3. Thái độ: - Tình cảm yêu mến nhà trường, biết ơn thầy cô giáo. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1, Ổn định lớp 2,Kiểm tra vở soạn của HS 3, Bài mới: GV giới thiệu bài Trong cuộc đời mỗi con người, những kỷ niệm thời học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kĩ niệm về buổi đầu tiên đến trường . “Tôi đi học” của Thanh Tịnh là một truyện ngắn xuất sắc đã thể hiện một cách xúc động tâm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi”, chú bé được mẹ đưa đến trường vào học lớp năm trong ngày tựu trường. Hoạt đông cua GV va HS Nôi dung vần đạt Hoạt đông 1 : I. Tìm hiểu chung : - HS đọc phần chú thích 1, Tác giả : ? Hãy trình bày ngắn gọn về tác giả -Thanh Tịnh (1911–1988) Thanh Tịnh ? - Quê : Huế Bút danh Thanh Tịnh gợi cho người đọc - Tên thật : Trần văn Ninh một cuộc đời thanh bạch, trong sáng, vô - Tác phẩm chính : Quê mẹ, Đi giữa ưu của tác giả. Thanh Tịnh luôn thể hiện một mùa sen một tấm lòng đằm thắm, tình cảm sâu - Sáng tác của ông đậm chất trữ tình, lắng thủy chung võa man m¸c buån th- toát lên vẻ đằm thắm, nhẹ nhàng mà ¬ng, võa ngät ngµo quyÕn luyÕn, tình cảm lắng sâu, võa man m¸c buån th¬ng, võa êm dịu, trong trẻo. ngät ngµo quyÕn luyÕn, tình cảm êm dịu, trong trẻo. - “Tôi đi học” in trong tập “Quê mẹ” G/v đọc mẫu, 2 – 3 h/s nối nhau đọc (1941) toàn bài 2, Đọc và giải thích từ khó - Nhận xét cách đọc 3,Thể loại : Hs đọc chú thích, giải thích các từ : - Truyện ngắn trữ tình - Ông đốc, lạm nhận, lớp năm ? Văn bản “Tôi đi học” được viết theo 4,Bố cục : thể loại nào ? Ki ni ệm ngày đầu tiên đến trường (3 đoạn) được nhà văn diên tả theo trình tự nào? ( Thời gian) Văn bản “ Tôi đi học” có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung của từng đoạn? HStrả lời,GVnhận xét +Từ đầu ...ngọn núi: Cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường +Tiếp theo....nghĩ cả ngày nữa: Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường + Còn lại: Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học.

(2) ? Kể tên những nhân vật được nói đến trong văn bản ? nhân vật chính là ai ? Vì sao đó là nhân vật chính ? Nhân vật : Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò … - Nhân vật chính “Tôi” Hoạt đông 2 : ? Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả được khơi nguồn từ thời điểm nào ? Cảnh vật, không gian thời điểm ấy có đặc điểm gì? Vì sao cư đến thời điểm này những ki niệm lại ùa về ? -> Do có sự liên tởng tơng đồng, tự nhiên gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø. Cø vµo thêi ®iÓm Êy, c¶nh vËt Êy, kh«ng gian Êy...lµm cho nh©n vËt nghÜ ngay vÒ ngµy xa theo 1 quy luËt tù nhiªn cø lÆp ®i lÆp l¹i. V× vËy t¸c giả đã viết “ Hằng năm, cứ vào cuối thu...” ? Khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cò, nh©n vËt “t«i” cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? ? Nhận xét và phân tích giá trị biểu đạt của nghÖ thuËt tu tõ vµ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶ khi nhí l¹i buæi tùu trêng ®Çu tiªn? Nh÷ng c¶m xóc khi th× nao nøc, m¬n man (nhÑ nhµng), lóc l¹i tng bõng, rén r· (m¹nh mÏ) đã diÔn t¶ mét c¸ch cô thÓ t©m tr¹ng thùc cña nh©n vËt “t«i” khi Êy đồng thời gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. Phép so sánh nh cánh cửa dịu dàng mở ra, dẫn ngời đọc vào một thế giới đầy ắp những sự viÖc, nh÷ng con ngêi, nh÷ng cung bËc t©m t tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ, đáng chia sẻ và trân trọng.... “Tôi” đến trường vào thời gian và không gian nào? V× sao kh«ng gian vµ thêi gian Êy trë thµnh kØ niÖm trong t©m trÝ “t«i”? Trên con đờng cùng mẹ tới trờng, “tôi” đã quan s¸t c¶nh vËt xung quanh vµ c¶m thÊy t©m tr¹ng m×nh nh thÕ nµo?. II. Phân tích 1, Cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường * Khơi nguôn ki niêm: - Thời điểm: Cuối thu – ngày khai trường - Cảnh vật : + Lá rụng nhiều, mây bàng bạc. + Mấy em bé rụt rè cùng mẹ đến trường => Đó là sự liên tưởng giữa hiện tại và quá khư của bản thân tác giả.. - Tâm trạng của “Tôi” : Nao nưc, mơn man, tưng bừng, rộn rã. - Nghệ thuật: + So sánh + Từ láy: =>Phép so sánh và từ láy nh c¸nh cöa dÞu dàng mở ra, dẫn ngời đọc vào một thế giới đầy ắp những cung bậc tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ, đáng chia sẻ vµ tr©n träng..... * Cảm nhận của “Tôi’ trên đường tới trường : - Thời gian: Buæi mai ®Çy s¬ng thu vµ giã l¹nh. - Không gian: Con đờng dài và hẹp. => Ki ni ệm đẹp trong lòng tôi bởi: Đó là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gui, gắn liền với tuổi thơ. Đó là lần đầu tiên được cắp sách tới trường. - Tâm trạng: Thay đổi + Con đờng quen: thấy lạ. + Cảnh vật: đều thay đổi. + Lòng: thay đổi lớn - Cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn. => Đi học quả là một sự ki ện lớn, một thay đổi quan trọng đánh dấu bước ngoặt tuổi thơ nên trong lòng cảm thấy nôn nao, bồn chồn -> cảm nhận thay đổi. Vì sao tâm trạng “tôi” lại có sự thay đổi nh vËy? -> V× c¶m gi¸c n«n nao, bån chån cña ngày đầu tiên đi học đã ảnh hởng đến sự c¶m nhËn cña nv. GV: Dấu hiệu đổi khác trong tình cảm và nhËn thøc, hành vi cña 1 cËu bÐ trong ngày đầu tiên đến trờng: Tự thấy mình nh đã lớn lên, đi học quả là 1 sự kiện lớn - 1 thay đổi quan trọng đánh dấu 1 bớc ngoặt - Thay đổi hành vi : k cũn lội qua sụng tu«Ø th¬. thả diều, đi ra đồng nô đùa => đi học ( Ghì ch ặt vở, tự mình c ầm bút thước, “Tôi ” đã có những ý nghĩ và hành động nghĩ r ằng chi có ng ười thạo mới cầm nào khi lần đầu tiên đến trường? Tác giả nổi bút thước…) -> Cö chØ ngé nghÜnh, đã sử dụng biợ̀n phỏp nghợ̀ thuọ̃t gỡ? Y suy nghĩ ngây thơ, đáng yêu..

(3) nghĩa? ? Trong những cảm nhận mới mẻ trên con đường làng =>trường “Tôi” đã bộc lộ đưc tính gì ?. - Nghệ thuật :so sánh => tự thấy mình lớn lên, nhận thưc về sự nghiêm túc học hành => Yêu học, yêu bạn bè, yêu mái trường quê hương => Đề cao sự học của con người G/v Tiểu kết mục 1.Chuyển mục 2 2, Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân ? Cảnh trước sân trường làng Mĩ Lí lưu trường lại trong tâm trí tác giả có gì nổi bật ? - S©n trêng: + Dày đặc cả ngời Cảnh tượng được nhớ lại có ý nghĩa + Ai còng ¨n mÆc t¬m tÊt gì ? (Thê hiện tư tưởng hiếu học của nhân ta, bộc lộ tình cảm sâu nặng của tác giả -> Kh«ng khÝ tng bõng cña ngµy héi khai trêng. đối với mái trường tuổi thơ) trường Mĩ Lí : ? “Tôi” đã cảm nhận như thế nào về -* Ngôi So s¸nh ngôi trường Mĩ Lí của mình trong lần + trêng: Cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà đầu tiên đi học? ường trong làng , xinh xắn, oai ? Em hiểu như thế nào về hình ảnh so tr nghiêm như đình làng => trang nghiêm, sánh này ? tôn th ờ . (đình làng nơi thờ cúng tế lê, thiêng + hä: nh÷ng chó chim non. liêng, cất giấu những điều bí ẩn) -> khao khát được khám phá xen lẫn một ? Khi tả những học trò nhỏ tuổi lần đầu chút lo sợ, băn khoăn trước sự mênh đến trường, tác giả dùng hình ảnh so mông, bao la của chân trời kiến thức sánh nào ? Em hiểu gì qua hình ảnh so => Đề cao tri thưc của con người, đề sánh này ? cao sưc hấp dẫn của nhà trường; Thể -(Hình ảnh so sánh : “Họ như con chim hiện khát vọng bay bổng của tác giả đối với trường học non đưng bên bờ tổ… e sợ”) Trên đờng tới trờng, “tôi” rất háo hức, h¨m hë. Nhng khi tíi trêng, nghe trèng - T©m tr¹ng: + Lo sî vÈn v¬ thúc thì tâm trạng của “tôi” lại thay đổi + NgËp ngõng, e sî nh thÕ nµo? + ThÌm vông, íc ao thÇm GV: C¶nh s©n trêng th× vÉn thÕ, song cã + Ch¬ v¬, vông vÒ, lóng tóng. lẽ ngôi trờng đã khác đi trong sự nhìn nhËn cña “t«i’ lóc nµy, t©m tr¹ng cËu bÐ cũng đổi thay: thÊy m×nh nhá bÐ lµm sao -> ®©m ra lo sî vÈn v¬ -> hoµ víi tiÕng trèng trêng cßn cã c¶ nhÞp tim cña c¸c cËu còng vang vang... H: Hình ảnh ông đốc đợc tác giả nhớ lại qua nh÷ng chi tiÕt nµo? Qua đó cho thấy tác giả nhớ đến ông đốc bằng tình cảm nào ? + Nãi: c¸c em ph¶i g¾ng häc... + Nh×n chóng t«i víi cÆp m¾t hiÒn tõ, c động. - Khi nghe gäi tªn vµo líp. + T¬i cêi nhÉn n¹i chê. + Tim: ngõng ®Ëp  Quý trọng, tin tưởng. + GiËt m×nh lóng tóng +Oµ khãc. * Thảo luận nhóm: Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông đốc đọc -> Vừa lo sợ, vừa sung sớng. - Đú là b¶n danh s¸ch häc sinh míi? Tại sao khi những giọt nước mắt báo hiệu sự nghe tên gọi cậu bé l ại khóc ? Em nghĩ trưởng thành gì về tiếng khóc của cậu học trò ? GV: Khi nghe ông đốc đọc danh sách học sinh míi, “t«i” cµng lóng tóng h¬n. Nghe gọi đến tên thì giật mình và cảm thấy sợ khi ph¶i xa bµn tay dÞu dµng cña mÑ. Nh÷ng tiÕng khãc nøc në nh ph¶n øng d©y chuyÒn -> Chó bÐ c¶m thÊy m×nh nh bíc => Nhân vật tôi là người giàu xúc cảm.

(4) vµo mét thÕ giíi kh¸c vµ c¸ch xa mÑ h¬n bao giê hÕt. Võa ngì ngµng võa tù tin, ‘t«i” bíc vµo líp. “t«i’rÊt sung síng v× m×nh b¾t ®Çu trëng thµnh, b¾t ®Çu tån t¹i độc lập và hoà nhập vào xã hội. “Tôi” là người như thế nào? H/s đọc đoạn cuối ? “Tôi” đã cảm nhận về điều gì khi xếp hàng đợi vào lớp ? ? Những cảm giác của nhân vật tôi khi bước vào lớp học là gì ? - > Sự biến đổi tự nhiên của tâm lí vì lần đầu được học ở lớp, trường sạch sẽ, ý thưc được gắn bó với bạn bè, mái trường. Trớc những cảm giác mới đó, “tôi” đã quan s¸t vµ suy nghÜ nh thÕ nµo khi nh×n ra ngoµi cöa sæ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng c¶m gi¸c vµ suy nghÜ cña em bÐ? Những cảm giác ấy cho thấy tình cảm nào của nhân vật “Tôi” đối với lớp học của mình ? ? Dòng chữ “Tôi đi học” kết thúc truyện có ý nghĩa gì ? G/v: bình. Hoạt đông 3 ?Văn bản đã sử dụng các phương thưc biểu đạt nào ? trong các phương thưc đó, theo em phương thưc nào trội lên để làm thành sưc tình cảm nhẹ nhàng mà thấm thía của truyện ngắn. ? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật và sưc cuốn hút của tác phẩm. với trường, lớp, người thân, có dấu hiệu trưởng thành trong nhận thưc và tình cảm ngay từ ngày đầu tiên đi học 3, Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học - Cảm nhận xa mẹ - cảm nhận về s ự độc lập -> trưởng thành - Trong líp: + Cã mïi h¬ng l¹ + C¸i g× còng l¹ vµ hay + Lạm nhËn bµn ghÕ lµ vËt riªng + ThÊy quyÕn luyÕn víi b¹n míi. - Ngoµi cöa sæ: Chim liÖng, hãt, bay...kØ niÖm l¹i ïa vÒ -> gợi nhớ, gợi tiếc, một chút buồn khi từ giã tuổi thơ. Thể hiện sự bắt đầu trong nhận thưc về việc học hành của bản thân. -> C¶m gi¸c trong s¸ng, ch©n thùc, ®an xen gi÷a l¹ vµ quen.=> tình cảm trong sáng tha thiết => Yªu thiªn nhiªn, yªu nh÷ng kØ niÖm tuổi thơ nhng yêu cả sự học hành để trởng thành. * Cách kết thúc tự nhiên, bất ngờ ,thể hiện chủ đề của truuyện ngắn. Tôi đi học” vừa khép lại bài văn và mở ra một thế giới mới, một bầu trời mới, một giai đoạn mới trong cuộc đời đưa trẻ. Dòng chữ chậm chạp, chập chững xuất hiện lần đầu trên trang giấy trắng tinh, thơm tho tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiên và trong sáng của “Tôi” và của nỗi lòng ta khi bồi hồi nhớ lại buổi thiếu thời => III. Tổng kết - Kết hợp hài hoà : Tự sự, miêu tả, biểu cảm => Tạo nên chất trữ tình của tác phẩm - Truyện ngắn đậm chất trữ tình. Tôi đi học cho thấy : Đối với mỗi con người những kỷ niệm thời ấu thơ, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên có sưc mạnh ám ảnh và lưu giữ sâu sắc trong kí ưc như thế nào * Sưc cuốn hút của tác phẩm - Tình huống truyện: Nhẹ nh àng, cảm động. - Tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường, các so sánh giàu sưc gợi cảm - Toàn bộ truyện ngắn toát lên chất trữ tình thiết tha. Hoạt đông 4: Hướng dẫn luyện tập IV. Luyện tập ? Những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng tôi l à những c ảm giác nào ? (Tình yêu, niềm trân trọng sách vở, bàn ghế, lớp học, thầy giáo gắn li ền với mẹ và quê hương).

(5) ? Từ đó em cảm nhận những điều tốt đẹp nào từ nhân vật tôi và cung chính là tác giả (Giàu cảm xúc với tuổi thơ, mái trường, quê hương) V: Hướng dẫn học ở nha Tình cảm nào được khơi gợi, bồi đắp khi em đọc truyện ngắn Làm bài tập 1, 2 sgk So¹n bµi: Trong lßng mÑ Tiết 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ Ngày soạn: 19/8/2015 Ngày dạy: 24 /8/2015 I – Mức độ cần đạt - Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. - Biết vận dụng hiểu biết về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ vào đọc – hiểu và tạo lập văn bản. II – Trọng tâm kiến thức 1. Kiến thưc Các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. 2. Kỹ năng: Thực hành so sánh, phân tích các cấp độ khái quát về nghĩa của từ ngữ. 3. Thái độ: Giáo dục HS ý thức tự học * ChuÈn bÞ: B¶ng phô III. Tiến trình lên lớp 1. ổn định lớp 2. Bµi míi ? Em hãy lấy ví dụ về từ đồng nghĩa ? Từ trái nghĩa - Từ đồng nghĩa :Máy bay _ tàu bay_ phi cơ - Từ trái nghĩa :Sống - chết; nóng – lạnh; tốt – xấu Các từ có mối quan hệ bình đẳng về ngữ nghĩa ? Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các từ ngữ trong 2 nhóm trên ? G/v : Hôm nay chúng ta học bài “Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ”. Nghĩa của từ có tính chất khái quát nhưng trong một ngôn ngữ, phạm vi khái quát nghĩa của từ không giống nhau. Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học Hoạt đông 1 : Hình thanh từ nghĩa 1. Từ ngữ nghĩa rông, từ ngữ nghĩa rông, từ nghĩa hẹp hẹp  G/v phóng to sơ đồ trong sgk a, Ví du: vào bảng phụ, treo lên bảng và * Nghĩa từ : Động vật > thú, chim, cá hỏi => Vì phạm vi ngữ nghĩa của từ “động vật” bao hàm nghĩa của 3 từ ? Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn thú, chim, cá. hay hẹp hơn của các từ thú, chim, * Nghĩa từ thú,chim, cá >voi,hươu, tu cá…? Tại sao ? hú, sáo, cá rô, cá thu ? Nghĩa của từ “thú” rộng hơn hay hẹp Nghĩa từ : hơn nghĩa của các từ voi,hươu …? Động vật > thú, chim, cá > voi, Của “chim” rộng hơn hay hẹp hơn “tu hươu, tu hú, sáo, cá rô, cá thu. hú, sáo…” ? Tại sao ? Của “cá” rộng - Thực vật > cây, hoa, cỏ > cây cam, hơn hay hẹp hơn cá rô, cá thu…? Tại cây lim, cây dừa, cỏ gấu, cỏ gà, cỏ sao ? mật, hoa cúc, hoa lan, hoa hụê… ? Nghĩa các từ thú chim, cá rộng hơn b. Kết luận: nghĩa của các từ nào, đồng thời hẹp 1, Từ ngữ nghĩa rộng là phạm vi nghĩa hơn nghĩa của từ nào ? của từ ngữ đó, bao hàm phạm vi của Cho các từ : cây, cỏ, hoa. một số từ ngữ khác. ? Tìm các từ có phạm vi nghĩa hẹp 2, Từ ngữ có nghĩa hẹp : phạm vi hơn và rộng hơn ba từ đó nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của từ ngữ khác. ? Qua phân tích ví dụ, em hiểu thế 3, Một từ vừa có nghĩa rộng vừa có nào là một từ ngữ có nghĩa rộng ? Thế nào là một từ ngữ có nghĩa hẹp ? nghĩa hẹp => tính chất hẹp, rộng của từ ngữ chi là tương đối ? Một từ ngữ vừa có nghĩa rộng, vừa.

(6) có nghĩa hẹp được không ? Vì sao ?. 4, Các từ ngữ có nghĩa hẹp, nghĩa cụ thể có tính gợi sình, gợi cảm hơn các So sánh tính biểu cảm của từ “nóng” ( từ ngữ có nghĩa rộng, nghĩa khái quát. Nghĩa rộng) Với từ “Nóng nực” “Nóng rẫy” rồi rút ra nhận xét? Hoạt đông 2 : Hướng dẫn luyện tập Bài tập 1 : G/v hướng dẫn h/s tự làm Bài tập 2 : Các từ : chất đốt, nghệ thuật, thưc ăn, nhìn, đánh Bài tập 3 : a, Từ xe cộ : Xe đạp, xe máy, xe hơi b, Kim loại : Sắt, đồng, nhôm c, Họ hàng : Họ nội, họ ngoại, chú, bác, cô, dì d, Hoa quả : Chanh, cam, chuối… e, Mang : Xách, khiêng, gánh Bài tập 4: a, Thuốc lào b, Thủ quỹ c, Bút điện d, Hoa tai Bài tập 5 : - Động từ có nghĩa rộng : Khóc - Động từ có nghĩa hẹp : Nưc nở, sụt sùi Hoạt đông 3 : Hướng dẫn học ở nha Bài tập : Của ta, trời đất, đêm ngày Núi kia, đồi nọ, sông này của ta ! ( Tố Hữu) Hãy tìm các từ ngữ theo 2 phạm vi nghĩa chi không gian, thời gian trong 2 câu trên - Không gian: trời, đất, núi, đồi, sông - Thời gian: đêm,,ngày * Tự nh ận xét, đánh giá: …………………………………………………………….. Tiết 4 :Tính thống nhất về chủ đề của văn bản Ngày soạn: 19 /8/2015 Ngày dạy: 28 /8/2015 I – Mức đô cần đạt - Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của văn bản cụ thể. - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. II – Trọng tâm kiến thức, kĩ năng 1. Kiến thưc- Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong văn bản. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. - Trình bày một văn bản (nói, viết) thống nhất về chủ đề. 3. Thái độ:- H S có ý thức xác định chủ đề và có tính nhất quán khi xác định chủ đề của văn bản.. III. Tiến trình lên lớp 1, Ổn định lớp 2,Bài mới: GV giới thiệu bài Hoạt đông cua GV va HS Nôi dung cần đạt Hoạt đông 1 : Tìm hiểu khái niệm chu 1. Chu đề cua văn bản : đề cua văn bản a. Tìm hiểu văn bản: Tôi đi học Đọc thầm văn bản “Tôi đi học” và ( Thanh Tinh ) trả lời câu hỏi ? Văn bản miêu tả những việc đang xảy - Văn bản miêu tả những việc đã ra, hay đã xảy ra ? ? Tác giả đã nhớ lại những ki ni ệm sâu xảy ra sắc nào trong thời thơ ấu của mình ?.

(7) ? Tác giả viết văn bản này nhằm mục đích gì ? (Đây là vấn đề chủ yếu là tư tưởng xuyên suốt trong tác phẩm) Vậy vấn đề chính, đối tượng chính mà tác gi ả nêu lên trong v ăn bản thì g ọi là chủ đề ? Em hiểu chủ đề của văn bản là gì? Hãy phát biểu chủ đề của văn bản “Tôi đi học” - Chủ đề văn bản “Tôi đi học” : Là những kỷ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên + Đối tượng của văn bản : Có thể là có thật hoặc tưởng tượng, có th ể l à ng ười, vật hay vấn đề nào đó. + Vấn đề chủ yếu của văn bản là ý đồ, ý kiến, cảm xúc của tác giả. Hs đọc ghi nhớ 1, sgk G/v cho h/s phân biệt chủ đề với đại ý qua một ví dụ cụ thể VD : “Qua đèo ngang” của bà Huyện Thanh Quan - 6 câu thơ đầu : Đại ý là tả cảnh đèo ngang lúc xế tà - 4 câu thơ cuối : Đại ý là nỗi buồn cô đơn của nữ sĩ * Chủ đề : Tâm trạng buồn, cô đơn của li khách khi bước tới đèo Ngang lúc xế tà Hoạt đông 2 : Hình thanh khái niệm tính thống nhất về chu đề cua văn bản Chuyển ý : Nếu các câu thơ, đoạn văn, đoạn thơ, các tình tiết… là xương thịt của tác phẩm thì chủ đề là linh hồn của bài thơ, của truyện. Nếu không nắm được toàn bộ các chi tiết của văn bản thì khó hình dung được chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Các chi tiết, bộ phận của tác phẩm liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành chủ đề. Nhắc lại chủ đề v ăn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh? ? Để tái hiện những kỷ niệm ngày đầu tiên đi học tác giả đã đặt nhan đề và sử dụng từ ngữ, câu như thế nào ?. - Buổi đầu tiên đi học - Phát biểu ý kiến và bộc lộ cảm xúc của mình về một kỷ niệm thuở thiếu thời. b,Kết luận: Chu đề là đối tượng và vấn đề chủ yếu (chính) mà văn bản biểu đạt. * Phân biệt chủ đề với đại ý : - Đại ý : Ý lớn trong một đoạn thơ, 1 tình tiết, 1 đoạn, 1 phần của truyện. 2.Tính thống nhất về chu đề cua văn bản a. Tìm hiểu văn bản: Tôi đi học ( Thanh Tinh ) - Chủ đề: Kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên. - Chủ đề được thể hiện: + Nhan đề : Tôi đi học => nói về chuyện đi học + Từ ngữ, câu : + Đại từ “tôi” được lặp lại nhiều lần + Các câu đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiên ? Trong văn bản tác giả đã miêu tả rất rõ trong đời : Hôm nay tôi đi học, sự thay đổi tâm trạng của nhân vật tôi hằng năm mơn man của buổi tựu trong buổi tựu trường đầu tiên. Em hãy trường ; Tôi quên thế nào được phân tích những cảm giác trong sáng ấy… - Trên đường đi học : + Con đường : Quen đi lại => thấy lạ => + Từ ngữ, chi tiết bộc lộ tâm trạng thay đổi + Hành vi : Lội sông, thả diều… => của nhân vật “tôi” đi học => có sự thay đổi - Trên sân trường : + Cảm nhận về ngôi trường cao sạch, đẹp hơn… lo sợ vẩn vơ + Cảm giác bỡ ngỡ, lúng túng khi.

(8) xếp hàng vào lớp b. Kết luận: - Văn bản có tính th ống nhất về - Trong lớp học : H/s thảo luận, g/v tập hợp ý kiến đúng chủ đề khi chi biểu đạt chủ đề đã xác định không xa rời hay lạc sang chiếu lên máy chiếu ? Em hiểu thế nào là tính thống nhất về chủ đề khác . - Tính thống nhất thể hi ện ở các chủ đề văn bản ? ? Tính thống nhất này thể hiện ở các phương diện: * Hình thưc : Biểu hiện ở nhan phương diện nào ? G/v : Việc đặt tên cho văn bản thể hiện đề, từ ng ữ, câu, đoạn. Quan hệ ý đồ bộc lộ chủ đề. Đối với văn bản giữa các phần phải mạch lạc, gắn nghệ thuật thì đa dạng hơn, có khi lấy bó, liên kết chặt chẽ… để l àm rõ tên nhân vật chính hoặc hình tượng trung chủ đề tâm để đặt tên * Nội dung: Xoay quanh đối tượng VD : Lão Hạc, Rằm tháng giêng, hoặc phản ánh để th ể hiện ý đồ, tư cụm từ để bộc lộ chủ đề tưởng, cảm xúc của tác giả. VD : “Những trò lố…” Ghi nhớ(SGK) Khi tìm chủ đề của văn bản, nên xác định, cách thưc, ý nghĩa của nhan đề … của văn bản. GV chốt lại. HS đọc ghi nhớ SGK Hoạt đông 3 : Hướng dẫn luyện tập III. Luyện tập Bài tập 1 : a, - Đối tượng: Rừng cọ quê tôi - cây c ọ ở rừng sông Thao, quê h ương của tác giả - Vấn đề chính: Vẻ đẹp, tác dụng, tình cảm của con ngời đối với rừng cọ * Thư tự trình bày : Trình tự thời gian,từ cụ thể đến khái quát: tác d ụng của cây cọ, tình cảm của cây cọ với người dân sông Thao. * Không nên thay đổi trật tự sắp xếp này. Vì đã có sự rành mạch, liên kết giữa các ý. b, Chủ đề : Rừng cọ l à vẻ đẹp của vùng sông Thao; Tình yêu mến quê nhà của người sông Thao. c, Chủ đề được thể hiện trong toàn văn bản : Qua nhan đề và các ý của văn bản đều có sự liên kết, miêu tả hình dáng sự gắn bó của cây cọ với tu ổi thơ tác giả, tác dụng của cây cọ d, Các từ ngữ được lặp lại nhiều lần : Rừng cọ, lá cọ, Các ý lớn trong phần thân bài. - Miêu tả hình dáng cây cọ - Nêu lên sự gắn bó mật thiết giữa cây cọ với nhân vật tôi - Các công dụng của cây cọ đối với cuộc sống Bài tập 2 : H/s trao đổi theo nhóm Nên bỏ ý b, d vì lạc đề Bài tập 3 : H/s thảo luận nhóm Nên bỏ câu c, g, viết lại câu b : Con đường quen bỗng trở nên mới lạ. Hoạt đông 4 : Hướng dẫn học ở nha Bài tập : + Hãy phân tích tính thống nhất của chủ đề trong văn bản “Cuộc chia tay của con búp bê”. Hãy nêu chủ đề của văn bản ấy + Cho chủ đề : Tình cảm gắn bó của tuổi thơ đối với dòng sông quê Hãy viết một văn bản biểu cảm ngắn theo chủ đề trên. Cần thể hiện tính thống nhất của chủ đề trong toàn văn bản * Tự nh ận xét, đánh giá: .............................................................................................. Tiết 5.6: Trong lßng mÑ (Trích tiểu thuyết tự thuật : Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng) Ngày soạn: 26 / 8 / 2015.

(9) Ngày dạy: 31 / 8 / 2015 I – Mức đô cần đạt: - Có được những kiến thưc sơ giản về thể văn hồi kí. - Thấy được đặc điểm của thể văn hồi kí qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. II – Trọng tâm kiến thức, kĩ năng: 1. Kiến thưc - Khái niệm thể loại hồi kí. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không th ể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 2. Kỹ năng:- Bước đầu biết đọc – hiểu một văn bản hồi kí. - Vận dụng kiến thưc về sự kết hợp các phương thưc biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 3. Thái độ:- Tình cảm yêu thương và biết ơn mẹ. III. Chuẩn bị : - Tập truyện “ Những ngày thơ ấu” ; chân dung nhà văn Nguyên Hồng, … - GV+ HS soạn bài. IV. Tiến trình lên lớp 1, Ổn định lớp 2, Kiểm tra bài cu ? Phân tích 3 hình ảnh so sánh hay nhất trong bài 3, Bài mới : Có những kỷ niệm tuổi thơ ngọt ngào êm đềm như tuổi thơ của nhân vật “ tôi” trong “ Tôi đi học” . Song cung có những tu ổi th ơ cay đắng d ữ dội… “Những ngày thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng đã được kể, nhớ lại với những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại mà thấm đẫm tình yêu – tình yêu Mẹ. Bài học hôm nay sẽ giúp ta nhận rõ rung động ấy. Hoạt đông cua GV va HS Nôi dung cần đạt Hoạt đông 1: HD tìm hiểu chung I. Tìm hiểu chung HS đọc chú thich SGK 1.Tác giả : Nguyên Hồng (1918 – 1982) - Tên khai sinh là Nguyên Nguyên Hồng. Quê ở Nam Định - Là một trong những nhà văn lớn ? Trình bày hiểu biết của em về tác giả của văn học Việt Nam hiện đại Nguyên Hồng Văn xuôi của ông giàu chất trữ tình, chưa chan tư tưởng nhân đạo, ca Ông được coi là nhà văn của những người cùng khổ, của lớp người “dưới đáy” xã hội. ngợi những người con nghèo khổ với sự đồng cảm và yêu thương sâu sắc, Viết về những con người ấy, ông bộc lộ … niềm yêu thương sâu sắc, mãnh liệt, lòng trân trọng đáng quý. Văn xuôi của ông là - Tác phẩm nổi tiếng : Tiểu thuyết: văn của một trái tim nhạy cảm, dê bị tổn thương, dê rung cảm đến cực điểm với nỗi Bi Vỏ, Cửa biển, Những ngày thơ đau và niềm hạnh phúc bình dị của con ấu… viết về những người nghèo khổ người. 2. Tác phẩm a, Thể loại : ? Văn bản được viết theo thể loại nào ? - Tiểu thuyết tự thuật (tự truyện) GV: - Thời thơ ấu trải qua nhiều đắng cay đã trở thành nguồn cảm hưng cho cuốn tiểu - Tác phẩm gồm 9 chương , “Trong lòng mẹ” là chương IV thuyết - hồi kí - tự truyện cảm động ết hợp tự sự - miêu tả - biểu cảm “Những ngày thơ ấu” (1938 – 1940). Trong -- K Nhân vật chính : Bé Hồng – chính tác phẩm,chương nào cung chưa đầy kỷ là tác giả niệm tuổi thơ và đầy nước mắt… ? Tác giả đã sử dụng phương thưc biểu đạt b, Đọc và giải thích từ khó nào ? - Đọc ? Nhân vật chính là ai ? Quan hệ giữa nhân vật chính và tác giả cần được hiểu như thế - Từ khó nào?.

(10) GV yêu cầu:giọng chậm, tình cảm GV đọc mẫu một đoạn, gọi 2-3 HS đọc, nhận xét cách đọc G/v kiểm tra việc giải nghĩa, nhớ từ khó của h/s ? Đoạn trích được chia làm mấy phần? Nội dung từng phần? Phần 1 : Từ đầu… người ta hỏi đến chư => Cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng, ý nghĩ cảm xúc của chú về người mẹ bất hạnh Phần 2 : Đoạn còn lại => Cuộc gặp lại bất ngờ với người mẹ và tình yêu mãnh liệt của chú bé Hồng với người mẹ bất hạnh ? Chủ đề của đoạn trích là gì?. c, Bố cục : (2 phần). d, Chủ đề :Tình cảnh đáng thương, nổi đau tư tưởng của chú bé Hồng và tình yêu thương mãnh liệt của chú đối với người mẹ bất hạnh II. Phân tích 1, Nhân vật người cô a, Hoàn cảnh thương tâm của chú bé Hồng - Mồ côi cha, mẹ do nghèo túng phải tha phương cầu thực. Hai anh em Hồng phải sống nhờ bà cô ruột cay nghiệt, không được thương yêu còn bị hắt hủi. => Cô độc, đau khổ, luôn khao khát tình thương người mẹ Hoạt đông 2 : Phân tích văn bản b, Tâm địa độc ác của người cô ? Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt? - Cười hỏi: “Mày có muốn … mày không ? => tỏ vẻ quan tâm, thân mật, ? Cảnh ngộ ấy tạo nên thân phận bé Hồng nhưng ẩn chưa ý nghĩ cay độc trong như thế nào? giọng nói “ ngọt ngào” và nét mặt G/v giải thích sự xuất hiện nhân vật người khi cười “rất kịch” của cô. cô giả dối, ẩn dấu ý nghĩ không tốt Trong cuộc đối thoại, tâm địa của người cô -> đẹ p gì. hiện ra rất rõ nét qua lời nói, cử chi, nét - Giọng vẫn ngọt : “Sao lại không mặt, thái độ của bà. Em hãy lần lượt liệt kê và phân tích? vào… trước đâu ? ” => bình thản ? Cười « rất kịch » nghĩa là gì? mà mia mai . - Mắt long lanh nhìn cháu chằm chặp =>Cố tình kéo đưa cháu đnags ? Em có nhận xét gì về thái độ và nội dung thương vào trò chơi ác độc dàn tính câu hỏi của người cô? sẵn. - Vỗ vai cười nói rằng : “Mày dại quá… em bé chư” => sự ác ý, châm Vì sao bà cô lại có thái độ và cách cư xử chọc, nhục mạ, độc địa… đưa bé tự như thế? trọng, ngây thơ bằng cách xoáy vào nỗi khổ tâm của nó. G/v bình : Bà cô muốn kéo đưa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác dã man dàn - Khi bé Hồng nưc nở… rồi “cười tính sẵn. Dù đưa cháu khóc nhưng vẫn tấn dài trong tiếng khóc” thì bà cô vẫn công. Cái cử chi liền vỗ vai… mới giả dối, tươi cười kể chuyện chị dâu mình… độc ác làm sao. “Mày…” đã bộc lộ rõ sự => Rắp tâm gieo rắc những hoài nghi ác ý, châm chọc nhục mạ - không gì cay để đưa con thơ khinh miệt và ruồng đắng bằng vết thương lòng bị người khác rẫy mẹ, âm mưa phá vỡ, chia lìa tình (chính cô mình) cư săm soi hành hạ. Hai mẫu tử của đưa cháu mồ côi cha. tiếng “Em bé” ngân dài ra thật ngọt càng thấy sự ác ý, cay nghiệt, độc địa, nhục mạ đưa bé, xoáy vào nỗi đau, nỗi khổ tâm của => Sự lạnh lùng, vô cảm sắc lạnh đến ghê người của người cô, đối lập nó với tâm trạng đau đớn, xót xa như bị gai cào, muối xát của đưa cháu ? Điều đó đã làm rõ bản chất gì của cô? ? Đối lập với tâm trạng của người cô, tâm trạng người cháu ra sao? G/v : Tình cảnh túng quẫn, đói rách của người mẹ chú bé được người cô miêu tả * Người đàn bà lạnh lùng, độc ác, một cách ti mi với vẻ thích thú rõ rệt. Cử thâm hiểm, đê tiện, tàn nhẫn, khô chi vỗ vai, nhìn vào mặt cháu đổi giọng nghiêm nghị của cô thực sự là thay đổi đấu héo cả tình máu mủ ruột rà, mất hết pháp tấn công. Khi đưa cháu tưc tưởi, phẫn tình người..

(11) uất bà ta mới tỏ giọng ngậm ngùi xót thương người đã mất. Đến đây sự giả dối của người cô đã phơi bày toàn bộ. ? Qua sự phân tích trên em thấy nhân vật bà cô là người như thế nào ? Bà cô đại diện cho tầng lớp người nào trong xã hội PK ? GV: Càng nhận ra sự thâm độc của người cô, bé Hông càng đau đớn uất hận, càng trào lên cảm xúc yêu thương mãnh liêt đối với người mẹ bất hạnh của mìn Trong cuộc gặp gỡ và trò truyện với bà cô - người đóng vai trò đạo diên - diên viên có hạng, hoàn toàn chủ động, diên biến tâm trạng bé Hồng thật tự nhiên hợp lý, hợp tình .Vậy khi nghe những lời nói giả dối, thâm độc xúc phạm đối với mẹ chú, bé Hồng đã có những phản ưng tâm lý nào?. -> Bµ cô lµ ®iÓn h×nh , kÎ ph¸t ng«n cho nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ, phi nh©n đạo trong XH cũ. 2, Tình yêu thương mãnh liệt của bé Hồng đối với người mẹ bất hạnh a, Trong cuộc đối thoại với người cô. - Nhắc đến mẹ: sống dậy hình ảnh mẹ với vẻ rầu rầu, hiền từ của mÑ - Cúi đầu không đáp => cười đáp => sự thông minh, nhạy cảm, lòng tin yêu mẹ… không muốn những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến - Khi nhận ra ý nghĩ cay độc quyết không để mẹ bị xúc phạm: Lũng thắt ? Những ý nghĩ, cảm xúc của chú bé khi trả lại, khoé mắt cay cay => nước mắt lời người cô? Nhận xét về diên biến tâm lí ròng ròng => chan hoà đầm đìa => cười dài trong tiếng khóc => sự kìm của bé Hồng ? nén, nỗi đau xót tưc tưởi đang dâng lên trong lòng, đó là những giät níc GV : Diên biến tâm trạng của Hồng trái m¾t của t×nh yêu th¬ng mÑ s©u s¾c ngược với lời nói, hành động của em bởi đó là nỗi đau thầm kín nhưng sâu sắc đang -Khi nghe ngêi c« kÓ vÒ tình cảnh tội nghiệp của mÑ :R¸ch ríi , xanh bñng , giằng xé tâm hồn non nớt của em. Chính tình yêu thương mẹ mãnh liệt đã giúp bé gầy rạc… Tình thơng mẹ đến đỉnh Hồng nhận ra được đâu là lẽ phải, đâu là ®iÓm biÕn thµnh c¨m hên , uÊt hËn : cổ những người, những cổ tục cần lên án. họng tôi nghẹn ư…giá là mẩu gỗ..vồ Tình yêu thương ấy còn được thể hiện vô lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho cùng sinh động trong lần em được gặp kì vụn mới thôi” mẹ .... =>Lời văn dồn dập, động từ mạnh: Bộc lộ tâm trạng đau đớn, uất ưc -T×m nh÷ng chi tiÕt , h×nh ¶nh ë phÇn ®Çu cực điểm, lòng căm tưc tột cùng của đoạn 2 biểu lộ lòng khát khao đợc gặp mẹ ? bé Hồng đối với những cổ tục đã đày đọa người phụ nữ. Tiếng gọi thảng thốt, bối rối “Mẹ ơi ! Của b, Cảm giác sung sướng cực điểm khi ở trong lòng mẹ bé Hồng và giả thiết đặt ra”. Nếu người +Thoáng thấy bóng mẹ, đuổi theo quay mặt ấy là người khác… sa mạc? Cho em biết gì về tâm trạng của bé Hồng ? hiệu gọi bối rối - Tiếng gọi cuống quýt, mừng tủi, xót xa, đau đớn, hi vọng quả nghệ thuật của phép so sánh? => sự khát khao tình mẹ, gặp mẹ H/s thảo luận đ ang cháy sôi trong tâm hồn non nớt G/v bình: H/a so sánh rất hay phù hợp với c ủ a đưa trẻ mồ côi cha. tâm trạng thất vọng cùng cực sánh bằng tuyệt vọng. Hy vọng tột cùng, cảm giác gần với cái chết => phong cách văn chương, cái +Khi gặp mẹ: - Chạy đuổi theo chiếc xe -> Vội sâu sắc, cái nồng nhiệt riêng của Nguyên vã, bối rối, lập cập -> Khóc oà => Hồng dỗi hờn, mà hạnh phúc, tưc tưởi, mà H/s đọc lại đoạn văn tả cảnh bé Hông gặp mãn nguyện mẹ * Cảm giác : Sung sướng vô bờ , ? Cử chi, hành động, tâm trạng của bé miên man được nằm trong lòng mẹ: Hồng khi bất ngờ gặp mẹ được thể hiện Giây phút rạo rực, ấm áp, êm dịu vô như thế nào? Hãy phân tích? cùng, không mảy may nghĩ ngợi gì… được cảm nhận bằng tất cả các giác G/v bình : Đoạn văn tả cảnh bé Hồng gặp quan, đặc biệt là khưu giác => diên mẹ trên đường, được mẹ xốc nách lên xe và hạnh phúc nằm trong lòng mẹ, quên hết tả bằng cảm hưng đặc biệt say mê, cùng những rung động tinh tế . những tủi hận, ưu phiền, thoả nỗi mong.

(12) nhớ bấy lâu là một đoạn truyện đậm chất trữ tình - một bài ca tuyệt vời về tình mẹ con vừa gần gui, vừa thiêng liêng. Những hành động vội vã, cuống cuồng đuổi theo xe mẹ, thở hồng hộc, ríu cả chân, oà khóc nưc nở… nhịp văn gấp, vui mừng, hờn tủi mà rất trẻ con nung nịu, nhỏ bé trước tình mẹ bao la. ? Cảm giác của bé Hồng khi ở trong lòng mẹ được miêu tả như thế nào? Hãy bình chi tiết này? GV: Đoạn văn đã tạo ra một không gian của ánh sáng, màu sắc, của hương thơm vừa lạ lùng, vừa gần gui, nó là hình ảnh về một thế giới đang bừng nở, hồi sinh, một thế giới dịu dàng ki niệm và ăm ắp tình mẫu tử. Bé Hồng bồng bềnh trôi trong cảm giác vui sướng, rạo rực, không mảy may nghĩ ngợi… những tủi cực vừa qua bị chìm đi giữa dòng cảm xúc miên man ấy. ?Qua đoạn trích này em cảm nhận được gì về nhân vật bé Hồng? Hoạt đông 3 : Hướng dẫn tổng kết ? Qua văn bản em hiểu hồi kí là gì? ? Nội dung cơ bản mà tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta qua văn bản là gì? ? Đặc sắc nghệ thuật của “trong lòng mẹ” là gì?. * Đoạn cuối là bài ca chân thành về lòng yêu kính mẹ, niềm sung sướng tự hào khi gặp lại mẹ và là bài ca cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. => Bé Hồng : Rất đáng thương, đáng yêu, trong đau khổ vẫn dành cho người mẹ tình yêu thương, kính trọng một cách đằm thắm trọn vẹn, là chú bé giàu tình cảm, giàu tự trọng III. Tổng kết : * Håi kÝ lµ người viết kể lại những chuyện những điều chính mình đã trải qua, chưng kiến. 1,Nội dung - Nỗi đau xót, tủi cực của bé Hồng trong sự hắt hủi của họ hàng bên nội (người cô) - Niềm hạnh phúc sung sướng tột đinh của bé Hồng khi được sống “trong lòng mẹ” đó là lòng kính yêu mẹ, lòng tự hào sung sướng, tình mẫu tử bất diệt 2 Nghệ thuật : - Phèi hîp ph¬ng thưc miêu tả, tự sự, biểu cảm - Các hình ảnh, so sánh thể hiện tâm trạng, gây ấn tượng, gợi cảm - Lời văn : say mê, mượt mà, cảm xúc mơn man, dào dạt,. Hoạt đông 6 : Hướng dẫn học ở nha 1, Làm bài tập số 3, 5 sgk ? Vì sao nói, “Trong lòng mẹ” mang đậm chất trữ tình 3, Soạn tiếp bài tiếp theo * Tự nh ận xét, đánh giá:............................................................................................... -------------------------------------------------Tiết 7 Trêng tõ vùng Ngày soạn: 26 /8/2015 Ngày dạy: 4 / 9/2015 I Mức độ cần đạt - Hiểu đợc thế nào là trường từ vựng, biết xỏc lập trường từ vựng gần gũi - Biết sử dụng các từ cùng trờng từ vựng để naamg cao hiệu quả diễn đạt. II. Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc Kh¸i niÖn trêng tõ vùng 2. KÜ n¨ng- TËp hîp c¸c tõ cã chung nÐt nghÜa vµo cïng mét trêng tõ vùng. - Vận dụng kiến thức về trờng từ vựng để đọc – hiểu và tạo lập văn bản III. Tiến trình lên lớp * Kiểm tra bài cu: Thế nào là từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp? Cho ví dụ * Bài mới Hoạt đông cua GV va HS Nội dung cần đạt Hoạt đông 1 : Hình thanh khái niệm 1. Thế nào là trường từ vựng? G/v chép đoạn văn trong sgk vào bảng 1, Ví dụ phụ, chú ý từ gạch chân - Mặt, mắt, da, gò má, đùi, cánh ? Các từ in đậm dùng để chi đối tượng tay, miệng, nào? + Đối tượng : Người ? Chi ra nét nghĩa chung của nhóm từ trên ? G/v : Tập hợp các từ mặt, mắt… chung.

(13) một nét nghĩa, là chi bộ phận cơ thể con người . ? Vậy nếu tập hợp các từ in đậm ấy bằng một nhóm từ thì chúng ta có một trường từ vựng. Theo em, trường từ vựng là gì? Vd: Cho nhóm từ : Cao, thấp, lùn, béo, gầy, … ? Nếu dùng nhóm từ trên để tả người thì trường từ vựng của nhóm là gì? (chi hình dáng con người) ? Trường từ vựng “mắt” bao gồm những từ vựng nhỏ nào ? Cho ví dụ Trêng từ vựng “mắt” : - Bộ phận của mắt : Lòng đen, con ngươi… - Hoạt động của mắt : Ngó, liếc, trông… - Đặc điểm của mắt : Lờ đờ, toét, mù loà ? Từ đó em rút ra nhận xét về tr ường từ vựng? ? H·y nªu tõ lo¹i cña trêng tõ vùng “m¾t”? Trêng “bé phËn cña m¾t” ->DT Trờng “đặc điểm của mắt ->TT Trêng “c¶m gi¸c cña m¾t” ->§T chØ tr¹ng th¸i Trêng “bÖnh cña m¾t” ->TT Trờng “hoạt động của mắt” ->ĐT ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ lo¹i cña 1 trêng tõ vùng? => Các từ trong một trường từ vựng (“mắt”) có thể khác nhau về từ loại ? Qua đó em rút ra được lưu ý gì về trường từ vựng ? Ví dụ: từ “:ngọt” là m ột từ nhi ều nghĩa nó có th ể thu ộc những trường từ v ựng nào? - Trường mùi vị : chát, thơm - Trường âm thanh : the thé, êm dịu - Trường thời tiết : hanh, ẩm ? Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau không ? Cho ví dụ ? VD : Trường từ vựng về người chuyển sang trường từ vựng về động vật - Suy nghĩ của con người : Tưởng, ngỡ, nghĩ… - Hành động của người : Mừng, vui, đón… - Xưng hô của người : Cô, cậu, tớ Tác dụng của chuyển trưòng từ vựng trong thơ văn và trong cuộc sống hàng ngày ? GV cần lu ý häc sinh thªm:. + Nét chung về nghĩa : Chi bộ phận của cơ thể con người 2. Kết luận: Trường từ vựng là tập hợp các từ có ít nhất một nét chung về nghĩa * Lưu ý - Một trường từ vựng bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn - Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ lo¹i kh¸c biÖt nhau.. - Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau. - Tác dụng của cách chuyển trường từ vựng trong thơ văn và cuộc sống hàng ngày làm tăng sưc gợi cảm, tăng thêm tính nghệ thuật cho ngôn từ v à kh ả n ăng diên đạt ( Phép nhân hóa, ẩn dụ, so sánh…). * Phân biệt trường từ vựng và cấp độ khái quát của nghia từ ngữ - Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa, trong đó các từ có thể khác nhau về từ loại VD : Trường từ vựng về cây - Bộ phận cây : rê, thân, cành (DT) - Hình dáng cây : cao, thấp (TT) - Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ là một tập hợp các từ có quan hệ so sánh về phạm vi nghĩa rộng hay hẹp, trong đó các từ phải có cùng từ loại. Bàn (nghĩa rộng) : Bàn gỗ (hẹp) => DT Đánh (Nghĩa rộng) : Cắn (hẹp) * Phân biệt trường từ vựng và cấp độ => ĐT khái quát của nghĩa từ ngữ. II LuyÖn tËp:.

(14) Bµi tËp 1/23 SGK: CËu, mî, con, c«, ch¸u... Bµi tËp 2/23 SGK: §Æt tªn trêng tõ vùng cho mçi d·y tõ: a. Dụng cụ đánh bắt thuỷ hải sản . b. Đồ dùng để đựng. c. Hoạt động bằng chân. d. Tâm trạng e. TÝnh c¸ch g. Đồ dùng để viết Bài 3 : Các từ in đậm thuộc trường từ vựng “thái độ” Bài 4 : - Khưu giác : mui, thơm, điếc, thính - Thính giác : tai, nghe, điếc, rõ, thính Bài 5 : * Từ lưới : - Trường dụng cụ đánh bắt thuỷ sản : lưới, nơm… - Trường đồ dùng cho bộ đội : Lưới, võng, tăng, bạt - Trường hoạt động săn bắt : Lưới, bẫy, bắn… * Từ lạnh : - Trường thời tiết : lạnh, nóng ấm… - Tính chất của thực phẩm : đồ lạnh, nóng - Tính chất tâm lý của con người : lạnh lùng, lạnh nhạt, ấm áp - Bệnh lí : cảm lạnh … * Tấn công : - Trường chiến thuật quân sự : phòng ngự, phòng thủ, phản công, tấn công . - Trường chiến thuật thể thao : - Trường chiến thuật hành động : Bài tâp 6 : Những từ in đậm chuyển từ trường quân sự sang trường nông nghiêp Bài tập 7 : G/v chuẩn bị sẵn 2 câu văn mẫu IV. Hướng dẫn học ở nha : - Học lý thuyết - Làm hết các bài tập còn lại * Tự nh ận xét, đánh giá: ……………………………………………………………. Tiết 8 : Bè côc cña v¨n b¶n Ngày soạn: 26/8/2015 Ngày dạy: 04 /9/2015 I. Mức độ cần đạt - Nắm đợc yêu cầu của văn bản bố cục . - Biết cách xây dung bố cục văn bản mạch lạc, phù hợp với đối tợng phản ánh, ý đồ giao tiếp của ngời viết và nhận thức của ngời đọc II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc: Bè côc cña v¨n b¶n, t¸c dông cña viÖc x©y dung bè côc 2. KÜ n¨ng - Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định. - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc – hiểu văn bản III. Tiến trình lên lớp * Bai cũ: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS Hoạt đông cua GV va HS Nôi dung cần đạt Hoạt đông 1 : Ôn tập kiến thức 1. Bố cuc cua văn bản a. Tìm hiểu văn bản: Người thây đạo lớp 6, cao đưc trọng * Văn bản : “Người thầy…trọng” * Văn bản gồm 3 phần ? Văn bản trên có thể chia làm mấy - Từ đầu… danh lợi phần? Chi ra các phần đó? => Mở bài : giới thiệu ông Chu Văn An ? Cho biết nhiệm vụ từng phần trong => nêu ra chủ đề văn bản - Tiếp theo… vào thăm => Thân bài : Công lao, uy tín, tính cách của ông => Trình bày nội dung chủ yếu làm rõ chủ đề - Phần còn lại => Kết bài : Tình cảm của mọi người đối với ông Chu Văn An => tổng kết chủ đề văn bản.

(15) ? Phân tích mối quan hệ từng phần trong văn bản ? Từ đó em hãy cho biết : - Bố cục của văn bản là gì? - Bố cục của văn bản gồm mấy phần - Nhiệm vụ của từng phần là gì? - Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản HS đọc ghi nhớ Hoạt đông 2 : Tìm hiểu cách bố trí, sắp xếp nôi dung phần thân bai cua văn bản Chia lớp làm 4 nhóm để thảo luận các câu hỏi : * Văn bản “Tôi đi học” ? Thân bài của văn bản “Tôi đi học” kể về những sự kiện nào? *2 sù kiÖn: nh×n khung c¶nh nhí l¹i buæi tùu trêng n¨m xa; t©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i ? Các sự kiện ấy được sắp xếp như thế nào? H/s thảo luận, phát biểu, nhận xét G/v tập hợp ý kiến đúng chiếu lên máy * Văn bản “Trong lòng mẹ” ? Chi ra diên biến của tâm trạng bé Hồng ở phần thân bài ? Đại diện các nhóm trả lời, và nhận xét. G/v đưa ra kết luận lên bảng phụ Hai văn bản thuộc kiểu văn bản nào? - Tự sự kết hợp biểu cảm Trong văn miêu tả người ta thường miêu tả theo trình tự nào? * Văn bản “Người thây đạo cao đưc trọng”sắp xếp các sự việc theo thư tự nào? Qua việc tìm hiểu các câu hỏi trên em hãy cho biết : ? Việc sắp xếp tổ chưc nội dung ở phần thân bài tuỳ thuộc vào những yếu tố nào? ? Các ý ở phần thân bài được sắp xếp theo trình tự nào? HS đọc ghi nhớ. * Mối quan hệ giữa các phần trong văn bản - Các phần có chưc năng nhiệm vụ riêng nhưng luôn gắn bó chặt chẽ với nhau, đều tập trung làm rõ chủ đề của văn bản “Người thầy đạo cao đưc trọng” b,Kết luận: + Bố cục của văn bản: + Nhiệm vụ của từng phần: + Mối quan hệ giữa các phần. * Ghi nhớ : sgk (1, 2) 2. Cách bố trí, sắp xếp nôi dung phần thân bai cua văn bản a. Tìm hiểu cách sắp xếp nội dung phần thân bài của một số văn bản: * Văn bản tôi đi học: Thanh Tinh. - Sắp xếp theo thư tự: - Thời gian: hồi tưởng những kỷ niệm ( Hiện tại – QK ) - Không gian : Trên đường tới trường => khi vào lớp học - Theo sự liên tưởng, so sánh, đối chiếu những suy nghĩ của hồi ưc và hiện tại * Văn bản: ” Trong lòng mẹ ” – Nguyên Hông Diên biến tâm trạng bé Hồng: - Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những hủ tục đã đày đoạ mẹ mình của bé Hồng khi nghe bà cô cố tình bịa chuyện nói xấu mẹ - Niềm vui sướng cực độ của bé Hồng khi được ở trong lòng mẹ * Trình tự trong văn miêu tả : - Không gian, thời gian (tả cảnh) - Chinh thể - bộ phận (tả người, con vật) - Tình cảm - cảm xúc (tả người) * Văn bản người thây đạo cao đưc trọng: - Chu Văn An là người tài cao - Chu Văn An là người đạo đưc, được học trò kính trọng -> Sắp xếp theo sự phát triển sự việc. b. Kết luận: - ViÖc s¾p xÕp ND phÇn TB trong VB phô thuộc vào kiểu VB, chủ đề, ý đồ của ngời viÕt. - C¸c ý trong ND phần TB được s¾p xÕp theo tr×nh tù thêi gian, kh«ng gian, theo sù ph¸t triÓn cña sù viÖc hay theo m¹ch suy luËn. *Ghi nhớ 3 : sgk. 3. Luyện tập a, Trình bày theo thư tự không gian: Nhìn xa - đến gần - đến tận nơi – đi xa dần b, Trình bày theo thư tự thời gian : Về chiều, lúc hoàng hôn.

(16) c, Hai luận cư được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chưng minh IV.Híng dÉn häc bµi - Häc lý thuyÕt - Lµm bµi tËp cßn l¹i * Tự nh ận xét, đánh giá: ................................................................................................ Tiết 9 V¨n b¶n : Tøc níc vì bê (Trích: Tắt đèn - Ngô Tất Tố) Ngày soạn: 02 / 9/2015 Ng ày d ạy: 07 / 9/2015 I. Mức độ cần đạt - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại. - Thấy đợc bút pháp hiện thực trong việc viết truyện của nhà văn Ngô Tất Tố - Hiểu đợc cảnh ngộ cơ cực của ngời nông dân trong xã hội tàn ác, bất nhân trong chế độ cũ; they đợc sức phản kháng mãnh liệt, tiềm tàng trong những ngời nông dân hiền lành và quy luật của cuộc sống – có áp bức có đấu tranh II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch “ tøc níc vì bê” - Giá trị hiện thực và nhân đạo qua một đoạn trích trong tác phẩm Tắt đèn. - Thµnh c«ng cña nhµ v¨n trong viÖc t¹o t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn vµ x©y dung nh©n vËt 2. KÜ n¨ng - Tãm t¾t v¨n b¶n truyÖn - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong văn bản tự sự để ph©n tÝch t¸c phÈm tù sù viÕt theo khuynh híng hiÖn thùc. 3. Thái độ: - Lòng thông cảm, thương yêu con người. - Căm ghét sự bất công III, Tiến trình lên lớp 1,Kiểm tra bài cu ? Cảm nhận của em về tình m ẫu tử qua v ăn bản Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng ? 2,Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nôi dung cần đạt Hoạt đông 1 : Hướng dẫn tìm hiểu Néi dung cần đạt chung I. Tìm hiểu chung ? Hãy giới thiệu vài nét về Ngô Tất Tố 1, Tác giả Ngô Tất Tố (1893–1954) và đoạn trích “Tưc nước vỡ bờ” - Quê : Bắc Ninh - Là cây bút xuất sắc trong dòng văn học hiện thực 30 – 45 H/s phát biểu. G/v chốt lại ý cơ bản) - Là người có kiến thưc uyên bác * “Tắt đèn” (1937) là một bưc tranh thu nên ông viết văn giỏi, dịch thuật tài, viết báo có tính chiến đấu cao nhỏ cña nông thôn Việt Nam trước cách - Là nhà văn của nông dân, chuyên mạng, đồng thời là bản án đanh thép viết về nông thôn và phụ nữ đối với xã hội phong kiến thực dân tàn bạo ăn thịt người. Bên cạnh đó tác phẩm 2. Tác phẩm: ( 1937) - “Tắt đèn „ là tác phẩm tiêu biểu còn có giá trị nhân đạo với việc xây dựng thành công nhân vật chị Dậu - một nhấ trong sự nghiệp văn học của hình tượng chân thực đẹp đẽ về người Ngô Tất Tố và của trào lưu văn học hiện thực trước cách mạng. phụ nữ nông thôn với những phẩm chất tốt đẹp. Cần cù, tần tảo, giàu lòng “Tưc nước vỡ bờ” : Chương 18, thương người, dung cảm chống lại bọn của tác phẩm => được đánh giá là cường hào áp bưc một trong những đoạn trích tiêu G/v tóm tắt tác phẩm : - Đọc mẫu biểu cho chủ đề của tác phẩm.

(17) H/s đọc phần còn lại H/s nhận xét cách đọc H/s đọc chú thích 3. G/v giải thích thêm - Sưu còn gọi là thuế thân-thuế đinh => Là thuế nộp bằng tiền, đánh vào thân thể, mạng sống của người đàn ông từ 18 tuổi trở lên hàng năm phải nộp cho nhà nước phong kiến thực dân. Sưu là một hình thưc thuế vô lý, vô nhân đạo nhất trong xã hội Việt Nam thời Pháp thuộc vì nó coi con người nh sóc vật, hàng hoá. Bởi vậy ngay sau cách mạng tháng 8 thành công Bác Hồ đã kí sắc lệnh xoá bỏ vĩnh viên thuế thân ? Theo em đoạn trích có thể được chia thành mấy phần ? Nội dung từng phần là gì? (Từ đầu… ngon miệng hay không? => Cảnh buổi sáng ở nhà chị Dậu - Đoạn còn lại => Cuộc đối mặt với bọn cai lệ - người nhà Lý trưởng và chị Dậu vùng lên cự lại ? Tiêu đề của đoạn trích gợi cho em suy nghĩ gì? – Có áp bưc sẽ có đấu tranh. ? Từ đó xác định nhân vật trung tâm của đoạn trích ? Theo em hình ảnh chị Dậu được khắc hoạ rõ nét nhất ở sự việc nào? => Phần 2: Khi đương đầu với cai lệ và người nhà lý trưởng. * Đọc và tìm hiểu từ khó. * Bố cục : 2 phần * Ý nghĩa nhan đề đoạn trích: Chị Dậu bị áp bưc, cùng quẫn, buộc phải phản ưng chống lại cai lệ và người nhà Lý trưởng ->Thể hiện đúng tư tưởng của văn bản : Có áp bưc có đấu tranh * Nhân vật trung tâm: Chị Dậu. II. Phân tích 1. Hoàn cảnh gia đình chị Dậu + Sưu thuế căng thẳng => chưa có tiền nộp + Bán con + khoai + chó => cưu chồng + Chồng ốm thập tử nhất sinh => nguy cơ bị bắt Hoạt đông 2: Hướng dẫn phân tích + H àng xóm cho gạo để nấu cháo văn bản => Tình thế nguy cấp, khốn cùng, Hoàn cảnh gia đình chị Dậu có gì đặc tìm mọi cách để bảo vệ chồng biệt ? ? Hoàn cảnh này cho thấy chị Dậu đang 2. Cai lệ và người nhà lý trưởng : - Nghề: Tay sai ở tình thế nào? - Chuyên môn: đánh, trói, đàn áp người chuyên nghiệp – công cụ * Cai lệ : viên cai chỉ huy một tốp lính , là bằng sắt đắc lực của cái trật tự xã chức quan thấp nhất trong quân đội thực hội tàn bạo - kẻ đại diện quyền lực bộ máy thống trị PK dân phong kiến . ? Tên cai lệ có mặt ở làng với vai trò gì ? - Cử chi, hành động: Sầm sập tiến vào, trợn ngược hai mắt, giật phắt, - đốc thuế ? Tìm chi tiết miêu tả cử chi, hành động chạy sầm sập, bịch mấy bịch, tát thái độ bọn tay sai đến thúc sưu nhà anh đánh bốp, sấn đến, nhảy vào trói Dậu ? anh Dậu …=> đểu cáng, hung hãn, - Sâm sập tiến vào với những roi song táng tận lương tâm. tay thước và dây thừng, đó là những công cụ để đánh đập, bắt trói người thiếu thuế .- Hành động: hung hăng như chó dại, - Ngôn ngữ: Quát, thét, chửi, mắng, chi Dậu càng lùi càng nhin thì hắn càng hầm hè => Thô tục, cộc cằn, thô lỗ. lấn tới. => Miêu tả hành động ngôn ngữ -Cách nói năng: không phải là ngôn ngữ nhân vật bằng bút pháp hiện thực của con người, Hắn chi biết thét, gâm, và phê phán sâu sắc. quát lảm nhảm như tiếng rít gâm của thú dữ . Hắn cậy quyền nên chửi bới, xưng hô thô lỗ, bỏ ngoài tai mọi lời van xin, đáp lại bằng những lời lẽ, cử chi đểu cáng, phũ phàng. ->Bản chất bất nhân, tàn bạo của.

(18) Qua các chi tiết thuật tả về hành động và cách nói năng của tên cai lệ, em hiểu gì về tính cách của hắn? - Chi xuất hiên trong một đoạn văn ngắn nhưng cai lê được khắc hoạ hết sưc nổi bật, sống động có giá tri điển hình rõ rêt. Hắn là hình ảnh tiêu biểu nhất cho hạng tay sai. ? Vì sao hắn chi là tên tay sai vô danh lại có quyền đánh trói người vô tội vạ ? - Trong xã hội thống trị lúc bấy giờ, cai lệ chi là gã tay sai mạt hạng nhưng hắn hung dữ, gây tội không chùn tay vì hắn đại diện cho “nhà nước” để hành động. Hắn là công cụ bằng sắt đắc lực của cái trật tự xã hội tàn bạo ấy. ? Qua đó em hiểu gì về chế độ thực dân phong kiến ? ? Với chồng con chị Dậu là người như thế nào ? ?Qua các chi tiết đó em thấy chị Dậu là người phụ nữ như thế nào? ? Trước thái độ hách dịch của cai lệ, mia mai của người nhà lý trưởng , chị Dậu đã cư xử như thế nào ? Cách xưng hô trên mang sắc thái biểu cảm gì ? - Chị Dậu cố nhịn , chị“run run“, chị “vẫn cố thiết tha” trình bày hoàn cảnh. Chị van xin gọi chúng bằng “ông”, xưng là “cháu”. Van xin nhún nhường. Chịu đựng một cách nhẫn nhục. ? Có phải vì yếu đuối, nhút nhát mà chị Dậu có cử chi và lời nói van xin , nhún nhường đó không ? - Không phải chị là người yếu đuối mà vì bọn tay sai đang nhân danh “nhà nước” để ra tay còn chồng chị là hạng cùng đinh nên chị phải van xin . Chị xưng hô như vậy vì biết phận của mình, cố khơi gợi từ tâm của ông cai mong chúng tha cho chồng chị . ? Khi nào chị Dậu “liều mạng cự lại” ? - Khi tên cai lê không thèm nghe chi nửa lời , đáp lại bằng những quả bich và xông đến anh Dậu thì chi không chiu được đã liều mạng cự lại ? Ban đầu chị cự lại bằng cách nào? Cách xưng hô của chị có gì khác? ? Sự thay đổi cách xưng hô có ý nghĩa gì ? ? Khi tên cai lệ vẫn không trả lời mà cư nhảy vào cạnh anh Dậu thì chị có hành động gì ?. những tên tay sai - kẻ đại diên cho chế độ thực dân phong kiến vô nhân đạo, tàn ác.. 3. Chị Dậu : - Với chồng con : + Múc cháo la liệt => quạt cho nguội + Rón rén : “Thầy em…xót ruột” + Chờ xem chồng ăn có ngon không? => Là phụ nữ đảm đang, hết lòng thương chông con, diu dàng, tình cảm - Với bọn tay sai : +Run run phân trần “Nhà cháu … ông …” + Van xin tha thiết : Nhà cháu … van ông => Tư thế của kẻ dưới; Chiu đựng áp bưc đến mưc nhẫn nhục .. - Bị cai lệ đánh : Chồng tôi …các ông -> ngang hàng , nhìn thẳng vào đối thủ. =>Liều mạng cự lại bằng lí lẽ của tình người, của đạo lí làm người - Vụt đưng dậy với sự căm giận ngùn ngụt, chị nghiến hai hàm răng, xưng “Mày – bà ” -> cách xưng hô đanh đá của người phụ nữ bình dân, thể hiện sự căm giận, khinh bi cao độ, khẳng định tư thế “đưng trên đầu thù”. Lần này chị không đấu trí mà đấu lực . + Với tên cai lẻo khoẻo, chị chi cần “túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa”, hắn đã “ngả chỏng quèo trên mặt đất” + Với tên người nhà lí trưởng: Túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm..

(19) ? Cách xưng hô “ bà – mày” thể hiện điều gì? ? Theo em, sự thay đổi hoàn toàn thái độ như vậy của chị Dậu có được miêu tả chân thực hợp lý không ? (HS thảo luận ) ? Em hãy tìm những chi tiết miêu tả cảnh chị ra tay đấu lực với chúng ? Ngòi bút miêu tả của tác giả linh hoạt, các hoạt động dồn dập, rộn rịp mà vẫn rõ nét không rối. Đoạn văn đặc biệt sống động, toát lên một không khí hào hưng, rất thú vị “làm cho độc giả hả hê sau khi đọc những trang rất buồn” trong xã hội mà tội ác hoành hành, còn gì hả hê hơn khi thấy cái ác bị chặn đưng, kẻ ác bị trừng trị!. -> Tình thế đảo ngược. Kẻ hung hãn thành những kẻ nhếch nhác, thảm bại xấu xí, tơi tả. Những kẻ chuyên đánh người nay lại bị người đánh cho. Thật là hài hước, thảm hại! * Sưc mạnh của lòng căm hờn nhưng cái gốc của lòng căm hờn lại là lòng yêu thương – Sưc mạnh của lòng yêu thương. -Hành động của chị phản ánh quy luật “ tưc nước vỡ bờ”, “ có áp bưc có đấu tranh” * Chị Dậu mộc mạc, hiền dịu, đầy vị tha, sống khiêm nhường, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng hoàn toàn không yếu đuối mà trái lại luôn có một sưc sống mạnh mẽ, một tinh thần phản kháng tiềm tàng mà mãnh liệt.. ?Do đâu mà chị Dậu có sưc mạnh lạ lùng khi quật ngã hai tên tay sai ? => Vẻ đẹp tâm hôn và sưc mạnh ?Sự vùng dậy của chị dậu thể hiện quy quật khởi của người phụ nữ nông luật gì của xã hội ? dân. ? Em nghĩ như thế nào về lời anh Dậu khuyên can vợ và câu trả lời của chị Dậu ? - Anh Dậu tuy nói đúng cái lý của xã hội đương thời nhưng chị Dậu không chịu chấp nhận, Câu trả lời của chị cho thấy chị không muốn sống cúi đầu -> một tinh thần phản kháng tiềm tàng mà mãnh liệt. GV: Hành động của chi Dậu tuy chi là bột phát và về căn bản chưa giải quyết được gì, chi vẫn bế tắc nhưng có thể tin rằng khi có áng sáng cách mạng rọi tới, chi sẽ là người đi đâu trong cuộc đấu tranh ( Lich sử đã chưng minh) Hoạt đông 3 : Hướng dẫn tổng kết III. Tổng kết : (Ghi nhớ) ? Qua bài này, em nhận thưc thêm được những điều gì về xã h ội, nông thôn Việt Nam trước cách mạng tháng 8, về nông dân, đặc biệt là người phụ nữ nông dân Việt Nam từ hình ảnh chị Dậu ? ? Về nghệ thuật kể truyện và miêu tả nhân vật, đoạn trích có những đặc điểm gì đặc sắc? H/s dựa vào ghi nhớ để trả lời H/s đọc ghi nhớ Hoạt đông 4 : Hướng dẫn học ở nha Học bài : - Soạn bài tiếp theo - Đọc diên cảm đoạn trích - Chuẩn bị ôn tập cho tốt để viết bài tập làm văn 2 tiết * Tự nh ận xét, đánh giá: ………………………………………………………………. TiÕt10 : X©y dùng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n tù sù Ngày soạn: 2 / 9/2015 Ngày dạy: 8 / 9/ 2015 I. Mức độ cần đạt.

(20) - Nắm đợc các khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các c©u trong ®o¹n v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy néi dung trong ®o¹n v¨n - Vận dụng kiến thức đã học, viết đợc đoạn văn theo yêu cầu. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc Khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong mét ®o¹n v¨n 2. KÜ n¨ng - Nhận biết đợc từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong một đoạn văn đã cho. - Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch theo chủ đề và quan hệ nhất định. - Tr×nh bµy mét ®o¹n v¨n theo kiÓu quy n¹p, diÔn dÞch, song hµnh, tæng hîp III. TiÕn tr×nh lªn líp 1, Ổn đÞnh lớp 2, Bài mới Hoạt đông cua GV va HS Nôi dung cần đạt I. Thế nao la đoạn văn a. Văn bản: ( SGK) Hoạt đông 1 : H/s đọc thầm văn bản về Ngô Tất Tố * Văn bản gồm có 2 ý, mỗi ý được viết thành một đoạn văn và trả lời câu hỏi 1,2 sgk - Dấu hiệu: + Bắt đầu bằng việc viết hoa và lùi ? Từ đó em hiểu đoạn văn là gì ? đầu dòng Dấu hiệu để nhận biết đoạn văn ? + Kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. (Đoạn văn là b. Kết luận : Đoạn văn là đơn vị trực HS đ ọc ghi nhớ1 tiếp tạo nên văn bản do nhiều câu tạo H/s làm bài tập 1 thành, bắt đầu bằng từ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng, thường biểu đạt 1 ý tương đối hoàn cảnh * Ghi nhớ 1(SGK) * Bài tập 1 : Hoạt đông 2 : Văn bản gồm 2 ý, mỗi ý được diên đạt bằng 1 đoạn văn H/s đọc đoạn 1 văn bản ? Tìm các từ ngữ có tác dụng duy trì II. Từ ng÷ vµ c©u trong đo¹n văn 1,Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đối tượng trong đoạn văn. đoạn văn - Đọc thầm đoạn tiếp theo * Đoạn văn 1 – văn bản ( sgk) ? Tìm câu chủ đề của đoạn? Tại sao - Từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng em biết đó là câu chủ đề của đoạn ? đoạn văn : Ngô Tất Tố, ông, nhà văn -> Từ ngữ chủ đề - Câu chủ đề : Tắt đèn… của Ngô Tất Tố ? Qua đó em hiểu từ ngữ chủ đề, câu -> Nêu khái quát nội dung. chủ đề là gì? Chúng có vai trò gì -> Các câu sau đều làm rõ ý của câu chủ trong đoạn văn bản? đề * Kết luận: - Từ ng ữ ch ủ đề : dùng l àm đề mục hoặc được lặp đi lặp lại nhiều lần nhằm duy trì đối tượng biểu đạt. - Câu chủ đề: nội dung khái H/s phân tích đoạn văn ở văn bản về quát, ngăn sgonj, đủ hai th ành phần chính, đưng đầu hoặc cuối câu. Ngô Tất Tố, “Các tế bào…” ? Đoạn văn có câu chủ đề không? 2.Cách trình bày nội dung đoạn văn : ? Ý đoạn văn được triển khai theo * Tìm hiểu các đoạn văn Đoạn 1 : Các ý được lần lượt trình bày trình tự nào ? trong các câu bình đẳng với nhau => Đoạn văn song hành Đoạn 2 (mục 1) : Ý chính nằm trong câu chủ đề ở đầu đoạn văn, các câu tiếp theo cụ thể hoá ý chính => Đoạn văn.

(21) diên dịch Đoạn 2 (mục 2) : Ý chính nằm trong câu ? Có mấy cách trình bày đoạn văn ? chủ đề ở cuối đoạn văn, các câu phía HS: Rút ra bài học như phần ghi nhớ trước cụ thể hoá cho ý chính => Đoạn SGK văn quy nạp GV chốt lại toàn thể nội dung bài * Kết luận: Các câu trong đoạn văn có học nhiệm vụ tri ển khai làm sáng tỏ ch ủ đề của đoạn bằng các phép: diên dịch, quy nạp, song hành. * Ghi nhớ : SGK Hoạt đông 3 ; Hướng dẫn luyện tập Bài tập 2 : a, Đoạn văn được trình bày theo lối diên dịch - Câu chủ đề : câu 1 - Câu 2, 3 : triển khai ý cho câu 1 b, Đoạn văn được trình bày theo lối song hành Các câu miêu tả cảnh vật sau cơn mưa c, Đoạn văn song hành Các câu trong đoạn văn trình bày tóm tắt trong lịch sử cung như sự nghiệp viết văn của nhà văn Nguyên Hồng Bài tập 3, 4 : H/s tự làm Hướng dẫn lam bai tập ở nha - H/s học thuộc bài - Viết đoạn văn theo kiểu qui nạp, diên dịch, song hành * Tự nh ận xét, đánh giá: ………………………………………………………………... ---------------------------Tiết 11,12 Viết bài tập làm văn số 1- Văn tự sự Ngày soạn: 02 /9/2015 Ngày viết bài : 15 / 9/2015 Bước 1:Xây dựng kế hoạch ra đề: - Mục đích, yêu cầu chung của việc ra đề: Nhằm kiểm tra, đánh giá về năng lực làm văn tự sự và những hiểu biết tính thống nhất về chủ đề của văn bản của học sinh. Cụ thể: - Hiểu thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản, chỉ ra tính thống nhất về chủ đề của văn bản cụ thể, bố cục của văn bản... - Biết kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận trong văn tự sự. - TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng viÕt văn tự sự. Tạo lập được văn bản tự sự hoàn chỉnh. - Hình thưc của đề: Kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận. Bước 2: Thiết lập ma trận M. độ Chủ đề Tính thống nhất về chủ đề của văn bản, bố cục văn bản. Nhận biết TN Nhận biết chủ đề của văn bản. Tính thống nhất thể hiện qua các yếu tố nào. Số câu: Số điểm:. 4 1đ - Nắm được khái niệm về. Xây dựng. Thông hiểu TL. Vận dụng Thấp ( TL ) Cao ( TL). Tổng. 4 1đ Viết được đoạn văn.

(22) đoạn văn trong văn bản.. đoạn văn. Số câu: Số điểm:. 1 1đ. theo cách diễn dịch từ câu chủ đề cho trước. 1 2đ. 2 3đ. Tạo lập văn bản tự sự hoàn chỉnh. Vận dụng các kĩ năng cơ bản của văn tự sự để tạo lập được một văn bản hoàn chỉnh. Số câu: Số điểm:. 2/3 4đ. Bài viết thể hiện sự sáng tạo, mang nét riêng trong cách xây dựng truyện, cách diễn đạt. 1/3 1 2đ 6đ. 2/3 4đ. 1/3 2đ. Tổng số câu 5 TS điểm: 2đ. 1 2đ. 7 10đ. Bước 3: §Ò bµi: I. Trắc nghiệm: ( 2 điểm ) Khoanh tròn vào đáp án đúng trước các câu trả lời sau: Câu 1: ( 0.25 đ) Chủ đề của văn bản là: : A. Đối tượng cần biểu đạt. B. Vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. C. Đại ý của văn bản. D. Đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. Câu 2: ( 0.25 đ) Tính thống nhất về chủ đề của văn bản thể hiện ở các phương diện: A. Nhan đề, B. Nhan đề, từ ngữ then chốt lặp đi lặp lại,quan hệ giữa các phần trong văn bản. C. Dẫn chứng, số liệu. D. Từ ngữ, câu. Câu 3: ( 0.25 đ) Bố cục của văn bản là: A. Sự tổ chức các đoạn văn để thể hiện chủ đề. B. Y kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài viết. C. Những số liệu chính xác, đáng tin cậy. D. Cách sắp xếp các phần, các đoạn văn. Câu 4: ( 0.25 đ) Tùy thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết, phần thân bài được trình bày theo trình tự: A. Thời gian và không gian B.Theo sự phát triển của sự việc. C. Theo mạch cảm xúc, suy luận. D. Cả A, B,C Câu 5 : ( 1 đ ) Điền từ còn thiếu vào chỗ trống để hoàn thành khái niệm sau:Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên.........................., bắt đầu từ .........................lùi đầu.

(23) dòng, kết thúc bằng ..................................xuống dòng và thường biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh. Đoạn văn thường do .............................tạo thành. Tự luận ( 8 điểm ) Câu 1( 2 điểm ) Cho câu chủ đề “Chị Dậu là người phụ nữ có một sức sống mạnh mẽ, một tinh thần phản kháng tiềm tàng”. Dựa vào đoạn trích “ Tức nước vơ bờ” ( Tắt đèn – Ngô Tất Tố) Hãy viết đoạn văn 5 – 7 câu theo cách diễn dịch? Câu 2: ( 6 điểm ) Người bạn ấy sống mãi trong lòng tôi ? Bước 4: Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án D 2 Đáp án B 3. Đáp án A. 4. Đáp án D Văn bản,chữ viết hoa,dấu chấm, nhiều câu. 5. Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời. Phần tự luận: Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt -Yêu cầu về hình thức : + HS trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức thuyết phục.Trình bày sạch đẹp, đúng chÝnh t¶, c©u v¨n lu lo¸t….Câu chủ đề đặt ở đầu đoạn, các câu khác triển khai, làm rõ chủ đề. -Về nội dung : Có nhiều cách trình bày nhưng đảm bảo một số vấn đề sau. - Chị Dậu sống khiêm nhường, biết nhẫn 1 nhục chịu đựng nhưng hoàn toàn không yếu đuối. - Khi bị đẩy tới đường cùng, chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt với tinh thần bất khuất. - Xuất phát từ lòng căm hờn, xuất phát từ tình yêu thương, thương chồng, muốn bảo vệ chồng nên chị đã liều mình cự lại, chị quật ngã tên cai lệ và người nhà lí trưởng.Chị không chấp nhận sự bất công, vô nhân ấy của bọn tay sai. -Yêu cầu về hình thức : + HS viết một bài văn hoàn chỉnh, đúng thể loại tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm, trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức 2 thuyết phục.Trình bày sạch đẹp, đúng chÝnh t¶, c©u v¨n lu lo¸t, cã bè côc râ rµng, văn phong trong sáng, đảm bảo tính liên kÕt, m¹ch l¹c …. . -Về nội dung : * Më bµi: Giới thiệu chung về người bạn. Mức độ đạt được - Mức tối đa 0.5 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh, cho 0,25 điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên. - Mức đầy đủ : ( 1.5 đ) HS thực hiện đầy đủ các nội dung trên: - Mức chưa đầy đủ: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 nội dung trên ( 1điểm – 1,25 điểm ) - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. - Mức tối đa: 1 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh, cho từ 0,25 – 0,75 điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên. - Mức đầy đủ : ( 4 đ) HS thực hiện đầy đủ các nội dung.

(24) sống mãi trong lòng mình ( Có thể là người, con vật, đồ vật...) * Th©n bµi: + Đặc điểm nổi bật của người bạn ấy về ngoại hình, tính cách. + Những kỉ niệm sâu sắc khó quên giữa em và người bạn ấy. + Người bạn ấy đã để lại những ấn tượng sâu đậm đối với em như thế nào ( giúp đơ, động viên,là động lực giúp em học tập, vươn lên trong cuộc sống, thậm chí thay đổi tính cách của em....) + KÕt bµi: Khẳng định tình cảm của em với người bạn. -Sự sáng tạo : +Thể hiện được sự tìm tòi trong diễn đạt, dùng từ ngữ chọn lọc, văn viết chặt chẽ, mạch lạc, lối viết sáng tạo + Xây dựng tình huống truyện độc đáo, cách kể riêng, độc đáo, linh hoạt.. trên: - Mức chưa đầy đủ: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 nội dung trên (1,5 điểm – 2,5 điểm ) - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. - Mức đầy đủ (1 đ):HS thực hiện đầy đủ nội dung trên - Mức chưa đầy đủ: (0,5 đ): HS thực hiện đầy đủ 1/2 nội dung trên -Mức không đạt: Không thực hiện các yêu cầu trên.. IV- Híng dÉn vÒ nhµ: - Chuẩn bị: Lão Hạc -----------------------------. TiÕt 13,14:. L·o H¹c ( Nam Cao ). Ngày soạn: 9/ 9/ 2015 Ng ày d ạy: 14 / 9 /. 2015 I. Mức độ cần đạt - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm hiện thực tiêu biểu của nhà văn Nam Cao. - Hiểu đợc tình cảnh khốn cùng, nhân cách cao quý, tâm hồn đáng trân trọng của ngời nông dân qua hình tợng nhân vật Lão hạc; lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao trớc số phận đáng thơng của nông dân cùng khổ. - Thấy đợc nghệ viết truyện bậc thầy của nhà văn Nam Cao qua truyện ngắn Lão H¹c II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1 KiÕn thøc - Nh©n vËt, sù kiÖn, cèt truyÖn trong t¸c phÈm truyÖ viÕt theo khuynh híng hiÖn thùc. - Sự thể hiện tinh thần nhân đạo của nhà văn - Tµi n¨ng NT xuÊt s¾c cña nhµ v¨n Nam Cao trong viÖc x©y dung t×nh huèng truyÖn, miªu t¶, kÓ chuyÖn, kh¾c häa h×nh tîng nh©n vËt 2. KÜ n¨ng - Déc diÔn c¶m, hiÓu tãm t¾t t¸c phÈm truyÖn viÕt theo khuynh híng hiÖn thùc..

(25) - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong văn bản sự sự để ph©n tÝch t¸c phÈm tù sù viÕt theo khuynh híng hiÖn thùc 3. Thái độ: - Đồng cảm với những người nghèo khổ. - Nhìn nhận vấn đề với tấm lòng rộng mở. III. Tiến trình lên lớp 1. Kiểm tra bài cu : ? Qua đoạn trích “Tưc nước vỡ bờ” em hiểu thêm được gì về đời sống của người nông dân trong xã hội cu? ? Quy luật “Tưc nước vỡ bờ” được thể hiện như thế nào trong đoạn trích ? 2. Bài mới : GV giới thiệu bài Hoạt đông cua GV va HS Hoạt đông 1 : GV: Gọi HS đọc phần chú thích SGK ? Nêu những nét về tác giả Nam Cao ? Nam Cao là tên vi ết tắt của Cao Đà – Nam Sang.. GV:- Đọc mẫu - gọi học sinh đọc - Hướng dẫn HS tóm tắt tác phẩm Hs đọc thầm chú thích SGK Ầng ậng : nước mắt dâng lên, sắp tràn ra khỏi mi mắt ? Đoạn trích có thể chia mấy phần? nội dung từng phần? PhÇn 1:Từ đầu… đáng buồn : Những việc làm của lão Hạc trước khi chết - PhÇn 2: Còn lại : Cái chết của Lão Hạc ? Theo em ai là nhân vậy chính? Ai là nhân vật trung tâm? Vì sao? Hoạt đông 2 : Theo dõi phần 1 cho biết ; Hãy nêu tình cảnh của Lão Hạc và tình cảm của lão dành cho cậu Vàng? * Tình cảnh:- Lão Hạc nghèo, vợ ch ết sớm, con trai bỏ đi đồn diền cao su, sống cô độc, chi có con chó làm bạn, mất mùa, ốm đau lão rơi vào tình cảnh túng quẫn. * Tình cảm của lão dành cho cậu Vàng: - Gọi nó thân thiết – Cậu Vàng. - Chăm sóc, dấu dí, trò chuy ện, tâm sự, cưng nựng nó. => Tình cảm của người ông dành cho đưa cháu yêu. ? Lí do gì khiến lão Hạc phải bán cậu Vàng? - Việc bán cậu Vàng lão đã nói v ới ông giáo nhiều lần chưng tỏ lão r ất băn khoăn, đắn đo. ? Em hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả thái độ, bộ d ạng, tâm trạng của lão Hạc khi kể chuyện bán cậu Vàng với ông giáo? ? Ầng ậng là từ láy gợi tả điều gì?. Nôi dung cần đạt I-Tìm hiểu chung : 1. Tác giả : (1915 – 1951) - Tên thật : Trần Hữu Tri - Quê : Đại Hoàng – Cao Đà – Nam Sang nay là Lý Nhân - Hà Nam - Là nhà văn hiện thực xuất sắc.Chuyên viết truyện ngắn - Đề tài chính: Người nông dân nghèo đói bị vùi d ập và ng ười trí thưc nghèo sống mòn mỏi, bế t ắc trong xã hội cu. - Tác phẩm tiêu biểu : Chí Phèo, Lão Hạc, Trăng sáng, Đời thừa, Đôi mắt. - Năm 1996 được nhà n ước truy tặng Giải thưởng HCM về V ăn học nghệ thuật. - 2.T¸c phÈm : “Lão Hạc” (1943) là một truyện ngắn xuất sắc viết về người nông dân a. Đọc và giải thích từ khó - Đọc - Giải thích từ khó b. Bố cục : (2phÇn) * Nhân vật chính : Lão Hạc, ông giáo. * Nhân vật trung tâm : Lão Hạc II.Ph©n tÝch 1. Những việc làm của Lão Hạc trước khi chết :. * Bán cậu Vàng vì : quá khó khăn, không còn sự lựa chọn nào khác. - Tâm trạng lão Hạc sau khi bán cậu Vàng: + Cười như mếu, mắt ầng ậng nước, + Mặt co rúm lại… vết nhăn xô vào nhau …Miệng móm mém mếu như.

(26) G/v bình (- Từ láy “ầng ậng” có tác dụng lột tả được sự đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc… tất cả trào dâng, và khi có người hỏi đến thì nó vỡ oà trong lòng 1 người giàu tình cảm như lão Hạc. Đối với người khác đó là sự bình thường, nhưng với lão Hạc là một viết thương lòng do chính lão gây ra vì “già bằng… đánh lừa một con chó”. Cả đời, lão đã nỡ lừa ai ! => Tâm trạng đau đớn cư dâng lên như không kìm nén nổi, nỗi đau, rất phù hợp với tâm lý, hình dáng và cách biểu hiện của người già tất cả dẫn tới cái đinh điểm của tâm trạng vỡ oà ra thành tiếng khóc như con nít ? Động từ “ép” trong câu văn… có sưc gợi tả như thế nào? ? Xung quanh việc bán cậu Vàng em nhận thấy lão Hạc là người như thế nào? Mảnh vườn và món tiền gửi Ông giáo có ý nghĩa gì đối với Lão Hạc? Tại sao lão từ chối mọi sự giúp đơ? Thái độ của vợ ông giáo với Lão Hạc? Đánh giá vè thái độ của vợ ông giáo ? Qua đó thấy được vẻ đẹp nào trong nhân cách Lão Hạc? Coi trọng bổn phận làm cha, coi trọng danh dự làm người Thái độ của ông giáo đối với lão Hạc như thế nào? - Đồng cảm, an ủi, chia sẻ, xót thương.. con nít … đầu nghẹo về một bên... -> Gợi lên gương mặt cu kỹ, già nua, khô héo, một tâm hồn đau khổ đến cạn kiệt cả nước mắt, 1 hình hài thật đáng thương -> Đau khổ, day dưt, ăn năn, hối hận. * Gửi Ông giáo mảnh vườn và món tiền lo ma chay, hậu sự. -> Tài sản duy nhất lão dành cho con -> Là danh dự bổn phận làm cha của lão - > Một người cha nghèo khổ thương con nhất mực. * Từ chối mọi sự giúp đỡ bởi hơn ai hết lão thấu hiểu hoàn cảnh của những người xung quanh.=> Là người sống tình nghĩa, thuỷ chung, tự trọng. Lão Hạc: một lão nông ốm yếu, nghèo nhưng giàu tình cảm, ngay thăng, giàu tự trọng, trọng danh dự.. 2. Cái chết của lão Hạc :. - Dữ dội, đau đớn, bất ngờ, kinh hoàng, buồn thảm, đáng thương. ? Phân tích cái chết của lão Hạc? (Theo em lão Hạc có còn cơ hội sống - Chọn cái chết của một con chó không? Vì sao lão lại không chọn? mà lại -> Tự trừng phạt mình chọn cái chết, điều đó có ý nghĩa gì) (- Lão vẫn có cơ hội sống nếu như lão sử => đau đớn về thể xác nhưng lại dụng vốn liếng mà lão còn (30đ bạc + thanh thản về tư tưởng mảnh vườn có thể bán dân). Nhưng lão - Cái chết là bất dắc dĩ, tất yếu không muốn ăn vào vốn liếng mà lão đã dành cho đưa con) ? Cái chết của lão Hạc đã diên ra như thế nào? Tác giả sử dụng loại từ nào để diên * Nguyên nhân : Tình cảnh đói khổ, tả T ại sao lão Hạc lại chọn cái chết như túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải vậy? ? Nguyên nhân dẫn đến cái chết của lão thoát. Sâu xa hơn cả xuất phát từ Hạc? lòng yêu thương con của một người (cái xã hội nô lệ, tối tăm đã đưa người cha nghèo, giàu lòng tự trọng. dân đến bần cùng hoá, bước đường cùng. Họ chi có 2 con đường : Hoặc là bị tha hoá, hoặc là chọn cái chết để chưng minh sự trong sạch, lương thiện của mình.) ? Điều đó giúp em hiểu được gì về tình cảnh đáng thương của người nông dân nghèo trước cách mạng? => số phận cơ cực, đáng thương của.

(27) người nông dân nghèo trước cách mạng tháng 8 - Tố cáo hiện thực xã hội thực dân phong kiến, ? Qua lời tâm sự của lão Hạc với ông giáo và cái chết đau đớn của lão Hạc, em thấy lão Hạc là người như thế nào? Nếu gọi tên cho bi kịch của Lão Hạc thì em sẽ chọn cách gọi nào ? Bi kịch của đói nghèo; Bi kịch của tình phụ tử; Bi kịch của phẩm giá làm người. (Chọn cả ba) ? Nhân vật ông giáo hiện lên trong truyện ngắn này như thế nào? ? Thảo luận câu hỏi 4 sgk? ? Không hẳn đáng buồn là thế nào? ? Đáng buồn theo một nghĩa khác là như thế là? ? H/s thảo luận câu hỏi 6 ở sgk ? Tại sao ông giáo lại suy nghĩ như vậy? ? Em có đồng ý không? Vì sao? ? Tác dụng của đoạn văn đối với truyện ngắn này? * Đoạn văn mang tính triết lý, thấm đượm cảm xúc => truyện mang đậm tính chất trữ tình - Nỗi buồn trước cuộc đời, con người. Ông giáo suy ngẫm: Phải nhìn sâu vào bản chất của con người, phải đặt họ vào tình huống cụ thể để hiểu họ chứ k nên chỉ dừng lại bên ngoài. Hoạt đông 3 ? Truyện ngắn lão Hạc chưa chan tư tưởng nhân đạo, đồng thời sâu đậm tính hiện thực. Điều đó thể hiện như thế nào qua 2 nhân vật lão Hạc, ông giáo. ? Nghệ thuật kể truyện, tả người, tâm lí, tâm trạng của Nam Cao đặc sắc ở những điểm nào? H/s đọc ghi nhớ. => Lão Hạc là người ý thưc cao về lẽ sống: trọng danh dự làm người hơn cả sự sống. 3. Nhân vật tôi - ông giáo: - Là một trí thưc nghèo lương thiện, tốt bụng giàu tình thương người, cảm thông, giúp đỡ, chia sẽ, an ủi lão Hạc - Khi biết lão Hạc xin bả chó của Binh Tư => rất buồn ( Hiểu nhầm lão Hạc) - Cái chết dữ dội của lão Hạc => ông giáo cảm động không buồn vì lòng tự trọng vẫn giữ được trước bờ vực tha hoá => vẫn giữ trọn niềm tin yêu, cảm phục đối với lão Hạc - Buồn theo nghĩa khác: Những người tốt như lão Hạc phải sống một cuộc sống khốn khổ, phải chết một cách thê thảm đến thế.=> chan chưa 1 tình thương, lòng nhân ái sâu sắc.. III. Tổng kết : H/s thảo luận và rút ra ghi nhớ Hướng dẫn học bai ở nha - Xem lại nội dung bài học - Soạn bài tiếp theo. * Tự nh ận xét, đánh giá: …………………………………………………………………. TiÕt 15: Tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh.

(28) Ngày soạn: 9 / 9/ 2015 Ngày dạy: 15 / 9 /. 2015 I. Mức độ cần đạt - HiÓu thÕ nµo lµ tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. - Có ý thức sử dụng từ tợng hình, từ tợng thanh để tăng thêm tính hình tợng, biểu cảm trong giao tiếp, đọc – hiểu và tạo lập văn bản II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - §Æc ®iÓm cña tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. - C«ng dông cña tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh. 2. KÜ n¨ng - NhËn biÕt tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh vµ gi¸ trÞ cña chóng trong v¨n miªu t¶ - Lùa chän, sö dông tõ tîng h×nh, tõ tîng thanh phï hîp víi hoµn c¶nh nãi, viÕt III. TiÕn tr×nh lªn l¬p * Kiểm tra bài cu * Giới thiệu bài mới Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt đông 1 : Tìm hiểu đặc điểm va công dung cua từ tượng hình, từ tượng thanh G/v đưa đoạn trích ở sgk b¶ng phô. H.s đọc ? Trong các từ in đậm trên, những từ nào gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật? -Móm mém: già cả, rụng răng. - Xồng xộc: xông thẳng vào, đến đột ngột. - Vật vã: lăn lộn vì đau đớn. -Ru rượi: rối bù, xoã xuống - Xộc xệch: lỏng lẻo, không ngay ngắn. - Long sòng sọc: mắt mở to, đưa đi đưa lại rất nhanh. ? Thế nào là từ tượng hình ? Cho ví dụ ? ? Những từ nào mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người ? -Hu hu: tiếng khóc to, liên tiếp. -Ư ử: mô phỏng tiếng rên. - A: tiếng kêu ? ThÕ nµo lµ tõ tîng thanh? Cho vÝ dô? ? Nh÷ng tõ gîi t¶ h×nh ¶nh, d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i hoÆc m« pháng ©m thanh nh trªn cã t¸c dông g× trong v¨n miªu t¶ vµ tù sù? ? Bµi tËp: T×m nh÷ng tõ tîng h×nh, tîng thanh trong ®o¹n v¨n sau: “Anh DËu uèn vai.......vµ d©y thõng” HS t×m - Từ tượng hình : Uể oải, run rẩy - Từ tượng thanh : Sầm sập ? Từ tợng hình, tợng thanh thờng đợc sử dụng trong văn bản nào? Tác dông cña nã? Hoạt động 2 GV híng dÉn HS lµm BT. II. Đặc điểm, công dung a. Đặc điểm : * VÝ dô(SGK). - Từ ngữ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật : “Móm mém, xồng xộc, vật vã, ru rượi, xộc xệch, long sòng sọc…”. => Gợi tả hình ảnh dáng vẻ, hoạt động, trạng thái -> từ tượng hình - Từ ngữ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, con người : Hu hu, ư ử, a =>Mô phỏng âm thanh->Từ tượng thanh b.Công dụng : => Từ tợng hình, tợng thanh đợc sử dụng trong v¨n miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m cã t¸c dụng gợi đợc hình ảnh, âm thanh cụ thể sinh động nh trong cuộc sống nên có sức biểu cảm cao II. LuyÖn tËp Bµi 1. C¸c tõ tîng h×nh, tîng thanh : Soµn so¹t, rãn rÐn, bÞch, bèp, lÎo khoÎo, cháng quÌo… Bµi 2. §i : Lß dß, khËt khëng, ngÊt ngëng,.

(29) lom khom, dß dÉm, liªu xiªu. Bài 3. Cời ha hả : To, sảng khoái, đắc ý, - Cêi h× h× : Võa ph¶i, thÝch thó, hån nhiªn. - Cêi h« hè : To, v« ý, th« lç. Bài tập 4,5 các nhóm thi đặt câu - Cêi h¬ hí : To, v« duyªn Bài 5: Bài thơ có sử dụng từ tượng hình, tượng thanh: Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà + Chú bé loắt choắt Cái sắc xinh xinh Tìm từ tượng thanh, tượng hình và ................................. phân tích giá trị biểu đạt của 'Ao thu lạnh lẻo nước trong veo chúng? Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo Sóng biếc theo làn hơi gợn tí Lá vàng trước ngõ khẽ đưa vèo Từng mây lơ lửng trời xanh ngắt Ngõ trúc quanh co khách vắng teo Mỏi gối ôm cần câu chẳng được Cá câu đớp động dưới chân bèo'' - Có các từ tượng hình: trong veo, tẻo teo, gợn tí, vắng teo, xanh ngắt. -Từ tượng thanh: đưa vèo, đớp động. => Vẻ đẹp mùa thu của vùng đồng bằng bắc bộ: đẹp, trong trẻo, rộng, thoáng, tĩnh lặng, phảng phất nỗi buồn man mác. Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 5 - ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông tõ tîng h×nh, tîng thanh * Tự nhận xét, đánh giá:............................................................................. TiÕt16: Liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n Ngày soạn: 9 / 9/ 2015 Ngày dạy: 21 /9 / 2015 I. Mức độ cần đạt : Biết cách sử dụng các phơng tiện để liên kết các đoạn văn, làm cho chúng liÒn m¹ch II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®o¹n, c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n ( tõ liªn kÕt vµ c©u nèi) - T¸c dung cña viÖc liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n 2. KÜ n¨ng - Nhận biết, sử dụng đợc các câu, các từ có chức năng, tác dụng liên kết các đoạn trong mét v¨n b¶n. 3. Thái đô: Có ý thưc xây dựng đoạn văn và liên kết các đoạn văn trong VB III. Tiến trình lên lớp 1,Bài cu : Thế nào là tính thống nhất về văn bản ? 2, Bài mới: GV giới thiệu bài mới : Đoạn văn là yếu tố cấu thành nên văn bản. Cùng hướng tới một chủ đề chung, các đoạn văn trong 1 văn bản được sắp xếp theo một tr ật t ự h ợp lý, lô gíc, tưc là phải liền mạch. Có như vậy mới đảm bảo được 2 đặc điểm của.

(30) văn bản là tính chinh thể về hình thưc và tính thống nhất, trọn vẹn về nội dung. Mối liên hệ ấy thường được sử dụng các phương tiện liên kết Hoạt đông cua thầy va tro Nôi dung cần đạt Hoạt đông 1 : Tìm hiểu tác dung I. Tác dung cua việc liên kết các liên kết các đoạn văn trong văn bản đoạn văn trong văn bản GV: Yêu cầu học sinh đọc ví dụ 1 *Ví dụ 1 ? Hai đoạn văn trên có mối liên hệ gì Hai đoạn văn không có sự liên kết không? Tại sao? - Đoạn 1 : Tả cảnh sân trường Mĩ Lí trong ngày khai giảng. - Đoạn 2 : Cảm giác của nhân vật “Tôi” một lần ghé qua thăm trường trước đây. => Hai đoạn văn tuy cùng viết về một ngôi trường nhưng giữa việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trường ấy không có sự gắn bó với nhau . Theo lô gíc thông thường thì cảm giác ấy phải là cảm giác ở thời điểm hiện tại khi chưng kiến ngày tựu trường. Bởi *Ví dụ 2 : vậy người đọc thấy hụt hẫng khi đọc - Cụm từ “Mấy hôm trước” : tạo sự liên đoạn văn sau tưởng về thời gian ( hiện tại – quá khư GV: Yêu cầu học sinh đọc ví dụ 2 ) với đoạn văn trước => Chính sự liên ? Cụm từ “trước đó, mấy hôm” bổ tưởng này tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa 2 đoạn văn với nhau, làm cho 2 sung ý nghĩa gì cho đoạn văn thư 2 - Bổ sung ý nghĩa về mặt thời gian đoạn văn liền ý,liền mạch ( Hiện tại – quá khư ) ? Hai đoạn văn đã liên hệ với nhau => Phương tiện liên kết như thế nào? ? “Trước đó mấy hôm” là phương tiện liên kết đoạn. Vậy em hãy cho biết tác * Tác dụng : dụng của việc liên kết đoạn trong văn - G¾n kÕt c¸c ®o¹n v¨n, t¹o ra sù liªn hÖ ý bản? GV: Một văn bản bao giờ cung gồm nghĩa gi÷a c¸c ®o¹n. nhiều phần, nhiều đoạn hợp thành và yêu cầu có tính thống nhất về chủ đề, - Đảm bảo tính mạch lạc trong lập có hình thưc diên đạt rõ ràng, mạch luận, vấn đề trình bày logic chặt chẽ, lạc dê hiểu đối với người đọc . Khi người đọc dê d àng tiếp nhận đầy đủ chuyển từ đoạn này sang đoạn khác thông tin từ văn bản. người viết cần sử dụng các phương tiện liên kết để thể hiện quan hệ ý nghĩa giữa chúng. Vì vậy người viết khi viết phải đảm bảo tính liên kết II. Cách liên kết các đoạn văn trong thống nhất hợp lý giữa các đoạn trong văn bản 1, Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn một văn bản. Hoạt đông 2 : Tìm hiểu cách liên văn VD a kết đoạn văn trong văn bản GV: Yêu cầu học sinh đọc ví dụ . ? Đoạn văn trên liệt kê hai khâu của - Từ ngữ liên kết: bắt đầu ... sau; Là, quá trình lĩnh hội và cảm thụ tác thế là, có khi, là, nhưng phẩm văn học. Đó là những khâu - Cuối cùng, sau nữa, một mặt, mặt khác, một là, hai là, thêm vào đó, ngoài nào ? - Đó là 2 khâu lĩnh hội và cảm thụ tác ra … phẩm. ? Tìm các từ ngữ liên kết trong hai đoạn văn trên ? Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết có quan hệ liệt kê ( trước hết, đầu tiên …). VD: b - Quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn văn là quan hệ đối lập - “ Trước đó , lần ấy , nhưng lần này”.

(31) GV: Gọi học sinh đọc ví dụ 2 ? Tìm quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn - Tuy vậy, ngược lại, song, thế mà …. văn trên ? VD: c ? Tìm từ ngữ liên kết trong 2 đoạn -“Đó” là chi từ. “Trước đó” là trước lúc văn đó ? nhân vật “tôi” lần đầu tiên cắp sách ? Để liên kết 2 đoạn văn có ý nghĩa đến trường. Việc dùng chi từ “đó” có đối lập, ta thường dùng từ ngữ biểu thị tác dụng liên kết giữa 2 đoạn văn ý nghĩa đối lập. Hãy tìm thêm các - Đó, này, ấy, vậy, thế … phương tiện liên kết đoạn có ý nghĩa đối lập ( nhưng, trái lại ) VD: d GV: Yêu cầu học sinh đọc 2 đoạn văn - Quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn là quan ở mục I.2 trang 50-51 và cho biết “đó” hệ tổng kết, khái quát thuộc từ loại nào? Trước “đó” là khi - Từ ngữ liên kết đoạn: “nói tóm lại” nào ? ? Chi từ đại từ cung được dùng làm - Các phương tiện liên kết mang ý nghĩa phương tiện liên kết đoạn . Hãy kể tổng kết khái quát: Tóm lại, nói tóm lại, tiếp các từ có tác dụng này ? tổng kết lại, nhìn chung … * HS: đọc ví dụ d ? Phân tích mối quan hệ giữa 2 đoạn văn trên ? ? Tìm từ ngữ liên kết đoạn trong 2 2. Dùng câu nối để liên kết đoạn văn đoạn văn đó ? ? Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết :- C©u liªn kÕt gi÷a 2 ®o¹n v¨n : “¸i dµ, l¹i mang ý nghĩa tổng kết khái quát GV: Trong văn bản người ta cú thể sử còn chuyện đi học nữa cơ đấy” dụng các từ ngữ có tác dụng liên kết - Vì : nối tiếp ý ở cụm từ “ Bố đóng như : quan hệ từ , đại từ , chi từ , các sách cho mà đi học” cụm từ thể hiện ý liệt kê , so sánh , đối lập , tổng kết , khái quát … để * Ghi nhớ : SGK làm phương tiện liên kết ? Tìm câu liên kết giữa 2 đoạn văn sau ? Tại sao câu đó lại có tác dụng liên kết ? ? Cho biết để liên kết các đoạn văn trong văn bản người ta thường sử dụng những cách nào ? - HS đọc phần ghi nhớ trong SGk Hoạt động 3 : II. Luyện tập Bµi tËp 1 : G/v nªu yªu cÇu bµi tËp 1, ph©n cho 3 nhãm häc sinh a, - Tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt : Nãi nh vËy - Mèi quan hÖ ý nghÜa : Tæng kÕt b, ThÕ mµ => t¬ng ph¶n c, Tuy nhiªn => t¬ng ph¶n Bµi tËp 2 : Chia líp lµm 3 nhãm a, Từ đó có oán nặng, thù sâu b, Tuy nhiên, đều đáng khen c, ThËt khã tr¶ lêi, l©u nay t«i vÉn lµ… Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà Bµi tËp 3 : H/s lµm ë nhµ G/v cã thÓ cho h/s nghe ®o¹n mÉu * Tự nhận xét, đá nh giá: ………………………………………………………………….

(32) Tiết 17 : Từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội Ngày soạn: 16 / 9/ 2015 Ngày dạy: 22 / 9 / 2015 I. Mức độ cần đạt : - Hiểu thế nào là từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội - Nắm đợc hoàn cảnh sử dụng và giá trị của từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội trong v¨n b¶n II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Khái niệm từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội - Tác dụng của việc sử dụng từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội trong văn bản 2. KÜ n¨ng - Nhận biết, hiểu nghĩa một số từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội - Dùng từ ngữ địa phơng, biệt ngữ xã hội phù hợp với tình huống giao tiếp. 3. Thái độ: Sử dụng từ ngữ đúng hoàn cảnh giao tiếp III. TiÕn tr×nh lªn líp 1, KiÓm tra bµi cò : ? C¸ch liªn kÕt c¸c ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n ? 2,Bµi míi: GVgiíi thiÖu bµi míi : Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm từ ngữ địa I. Từ ngữ địa phơng ph¬ng ? H/s quan s¸t tõ ng÷ in ®Ëm ë ví dụ SGK ? Trong ba tõ “b¾p”, “bÑ”, “ng«” tõ nµo lµ tõ ®iạ * VÝ dô : phơng, từ nào đợc sử dụng trong toàn dân? (Từ ngữ toàn dõn là lớp từ ngữ văn hoá, chuẩn - Từ : bắp, bẹ => từ ngữ địa phmực, sử dụng rộng rãi trong cả nớc ¬ng - Tõ : Ng« => Tõ ng÷ toµn d©n ? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ ®i¹ ph¬ng?cho vÝ dô? * Ghi nhí 1 : ? Các từ : “Mè đen , trái thơm” có nghĩa là gì? Từ ngữ địa phơng là từ ngữ chỉ Chúng là từ địa phơng vùng nào? sö dông ë một ( hoặc một sè ) địa phơng nhất định VD : MÌ ®en : Võng ®en Hoạt động 2 : Tìm hiểu biệt ngữ xã hội Tr¸i th¬m : Qu¶ døa H/s đọc thầm ví dụ sgk. =>T ừ địa phương Nam bé ? T¹i sao trong ®o¹n v¨n a, cã chç t¸c gi¶ dïng tõ “mÑ”, cã chç l¹i dïng tõ “mî”? GV: “ MÑ” lµ 1 tõ toµn d©n. “mî” lµ tõ ng÷ cña 1 tầng lớp xã hội nhất định. Ơ trong đoạn văn 2. Biệt ngữ xã hội này, tác giả dùng từ “mẹ” trong lời kể mà đối t- * Ví dụ : ợng nghe là độc giả và “ mợ” là từ dùng trong a. câu đáp của cậu bé Hồng trong cuộc đối thoại -Vì : “Mẹ” và “mợ" là hai từ giữa cậu với ngời cô, hai ngời cùng tầng lớp xã đồng nghĩa héi ?Tríc c/m th¸ng t¸m trong tÇng líp x· héi nµo ë nớc ta “mẹ” đợc gọi bằng “ mợ”, “cha” đợc gọi b»ng “cËu”? (Tríc c/m th¸ng t¸m,trong tÇng líp trung lu , th- b. îng lu con gäi “mÑ” lµ “mî”, “ bố” là “cậu”) - “ ngỗng” : điểm 2 GV: Gọi học sinh đọc ví dụ b ? Tõ : “ngçng”, “tróng tñ” ë VD b cã nghÜa lµ - “ trúng tủ”: đúng với bài đã g×? TÇng líp x· héi nµo thêng dïng c¸c tõ nµy ? chuẩn bị kỹ trước ? Em hiÓu thÕ nµo lµ biÖt ng÷ x· héi cho ví dụ ? => Tầng lớp học sinh , sinh.

(33) (Biệt ngữ XH chỉ đợc dùng trong một tầng lớp XH nhất định) HS đọc ghi nhớ ? C¸c tõ : “TrÉm”, “ khanh”, “long sµng”, cã nghĩa là g× ? - Trẫm: cách xưng hô của vua - Khanh: cách vua gọi các quan - Long sàng: giường của vua - Ngự thiện : thưc ăn của vua ? TÇng líp x· héi nµo thêng dïng tõ ng÷ nµy? => tầng lớp vua quan triều đình phong kiến xưa Hoạt động 3 : Tìm hiểu và sử dụng từ ngữ địa ph¬ng vµ biÖt ng÷ x· héi ? Khi sö dông líp tõ ng÷ nµy cÇn lu ý g×? T¹i sao? ? Tại sao trong các đoạn văn đoạn thơ sau , tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội. viên thường dùng những từ này * Ghi nhớ 2:(sgk). 3. Sử dụng từ ngữ địa phơng vµ biÖt ng÷ x· héi - Cần lu ý đến đối tợng giao tiÕp, t×nh huèng giao tiÕp, hoµn cảnh giao tiếp để đạt hiệu quả giao tiÕp cao -> Sử dụng từ địa phơng, biệt ng÷ x· héi trong th¬ v¨n khi cần nhấn mạnh, t« ®Ëm , khắc họa sắc thái địa phơng, tầng lớp xuất th©n, nh©n c¸ch cña nh©n vËt. - Kh«ng nªn sö dông mét c¸ch tiÖn v× nã cã thÓ g©y ra sù ? Cã nªn sö dông líp tõ nµy mét c¸ch tuú tiÖn tuú tèi nghÜa, khã hiÓu kh«ng? V× sao? * Ghi nh ớ :SGK H/s đọc ghi nhớ sgk Hoạt động 4 : II. Luyện tập Bµi tËp 2 : - Häc g¹o : Häc thuéc lßng mét c¸ch m¸y mãc - Học tủ : Đoán mò một số bài rồi học thuộc, không ngó đến bài khác Bài 3 : -Trờng hợp nên dùng từ ngữ địa phơng : a, c. -Trêng hîp kh«ng nªn dïng tõ ng÷ ®i¹ ph¬ng : b, d, e, g. Bµi tËp 4, 5 : Nỗi niềm chi rứa Huế ơi Mà mưa xối xả trắng trời Thừa Thiên "Mô rú mô ri Mô nỏ chộ Mô rào mô bể Chộ mô mồ" (Thơ ca vùng Nghệ an-Hà tĩnh) Dịch ra từ phổ thông là: Đâu không thấy Đâu sông đâu biển Thấy đâu nào” * Tự nhận xét, đánh giá: ........................................................................................ TiÕt 18 Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Ngày soạn: 16 / 9/ 2015 Ngày dạy: /9/ 2015 I. Mức độ cần đạt : BiÕt c¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n tù sù II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. Kiến thức: các yêu cầu đối với việc tóm tắt văn bản tự sự 2. KÜ n¨ng - Đọc – hiểu, nắm bắt đợc toàn bộ cốt truyện của văn băn tự sự. - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tãm t¾t kh¸I qu¸t vµ tãm t¾t chi tiÕt - Tãm t¾t vawv b¶n tù sù phï hîp víi yªu cÇu sö dông II.TiÕn tr×nh lªn líp 1, KiÓm tra bµi cò : ? Thế nào là từ địa phơng? Thế nào là biệt ngữ xã hội? Cho ví dụ? 2,Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi míi:.

(34) Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1 :Tìm hiểu thế nào là tóm t¾t v¨n b¶n tù sù : ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù ? - V¨n b¶n tù sù lµ v¨n b¶n mµ ngêi viÕt dùng để kể lại , thuật lại những sự việc mà mình đợc trực tiếp chứng kiến hoặc nghe đợc hoặc tởng tợng ra . Văn bản tự sù thêng cã nh©n vËt , cèt truyÖn, c¸c sù kiÖn , diÔn biÕn sù viÖc . GV:Trong cuéc sèng hµng ngµy , cã những văn bản tự sự chúng ta đã học nhng nÕu muèn ghi l¹i néi dung chÝnh của chúng để sử dụng hoặc thông báo cho ngêi kh¸c biÕt th× ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? Tõ ph©n tÝch trªn em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? Hoạt động 2 : Tìm hiểu cách tóm tắt v¨n b¶n tù sù : GV:Yêu cầu học sinh đọc thầm văn bản trong sgk ? V¨n b¶n tãm t¾t trªn kÓ l¹i néi dung cña v¨n b¶n nµo ? Dùa vµo ®©u mµ em biết điều đó ? ? Văn bản tóm tắt trên có nêu đợc nội dung chÝnh cña v¨n b¶n Êy kh«ng ? ? V¨n b¶n tãm t¾t trªn cã g× kh¸c so víi văn bản ấy (về độ dài, về lời văn, về số lîng nh©n vËt, sù viÖc) ? Tõ sù ph©n tÝch trªn, h·y cho biÕt c¸c yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt ? Hoạt động 3 : Quy trình tóm tắt một v¨n b¶n tù sù ? Muốn viết đợc một văn bản tóm tắt, theo em ph¶i lµm nh÷ng viÖc g× ? Nh÷ng viÖc Êy ph¶i lµm theo tr×nh tù nµo ? * Lu ý: Khi tóm tắt cần nêu đầy đủ các néi dung chÝnh , nh©n vËt quan träng; bá hÕt c¸c c©u ch÷ thõa, c¸c nh©n vËt, sù viÖc vµ chi tiÕt phô cña truyÖn . - HS : §äc ghi nhí SGK. Nội dung cần đạt I. ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù : => Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ dïng lêi v¨n cña m×nh tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän nội dung chính của văn bản đó .. II.C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù : 1..Những yêu cầu đối với văn bản tóm t¾t: * Tìm hiểu văn bản tóm tắt ( SGK ) -V¨n b¶n tãm t¾t kÓ l¹i néi dung cña v¨n b¶n “ S¬n Tinh ,Thuû Tinh” - Dùa vµo c¸c nh©n vËt , sù viÖc vµ chi tiết tiêu biểu đã nêu trong văn bản tóm t¾t . -Văn bản ấy đã nêu đợc các nhân vật và sù viÖc chÝnh cña truyÖn . So víi nguyªn b¶n : + §é dµi cña v¨n b¶n tãm t¾t ng¾n h¬n độ dài của tác phẩm. + Sè lîng nh©n vËt, vµ sù viÖc trong v¨n b¶n tãm t¾t Ýt h¬n trong t¸c phÈm (v× chØ lùa chän nh©n vËt chÝnh vµ nh÷ng sù viÖc quan träng ) + V¨n b¶n tãm t¾t kh«ng ph¶i trÝch nguyªn v¨n tõ t¸c phÈm “ S¬n Tinh , Thuû Tinh” mµ ph¶i lµ lêi cña ngêi viÕt tãm t¾t * Kết luận: V¨n b¶n tãm t¾t cÇn ph¶i ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung cña v¨n bản đợc tóm tắt. 2.C¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù : - Bíc 1: §äc kü v¨n b¶n vµ n¾m ch¾c néi dung cña nã - Bớc 2: Xác định nội dung chính cần tãm t¾t: lùa chän c¸c nh©n vËt quan träng nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu - Bíc 3: S¾p xÕp néi dung chÝnh theo mét trËt tù hîp lý - Bíc 4: ViÕt v¨n b¶n tãm t¾t b»ng lêi v¨n cña m×nh * Ghi nhí : sgk. Híng dÉn häc ë nhµ H/s đọc lại các tác phẩm : “Lão Hạc”, đoạn trích “Tức nớc vỡ bờ” để chuẩn bÞ cho tiÕt häc sau * Tự nhận xét, đánh giá: ...................................................................................... TiÕt 19: LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Ngày soạn: 16 / 9/ 2015 Ngày dạy: 25 / 9 / 2015 I. Mức độ cần đạt :.

(35) BiÕt c¸ch tãm t¾t mét v¨n b¶n tù sù II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. Kiến thức: các yêu cầu đối với việc tóm tắt văn bản tự sự 2. KÜ n¨ng - Đọc – hiểu, nắm bắt đợc toàn bộ cốt truyện của văn băn tự sự. - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a tãm t¾t kh¸I qu¸t vµ tãm t¾t chi tiÕt - Tãm t¾t văn b¶n tù sù phï hîp víi yªu cÇu sö dông III.TiÕn tr×nh lªn líp 1,KiÓm tra bµi cò: Nªu c¸c bíc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù 2,Bµi míi : GV giíi thiÖu bµi Hoạt động 1 : Tìm hiểu yêu cầu tóm tắt văn bản tự sự H/s đọc thầm, trao đổi thảo luận các câu hỏi ở sgk ? Bản liệt kê trên đã nêu đợc những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng cña truyÖn L·o H¹c cha? (tơng đối đủ, nhng còn lộn xộn, thiếu mạch lạc) ? NÕu cÇn bæ sung th× em nªn thªm nh÷ng g×? Nªn s¾p xÕp nh thÕ nµo? (Nªn s¾p xÕp l¹i c¸c ý nh sau : b => a => d => c=> g => e=> i=> h=> k) Bµi 1 : ? Tõ viÖc s¾p sÕp trªn h·y viÕt b¶n tãm t¾t truyÖn l·o H¹c b»ng mét v¨n b¶n ng¾n gän (10 dßng) L·o H¹c cã mét con trai, 1 m¶nh vên vµ 1 con chã vµng. Con trai l·o ®i phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại cậu vàng. Vì muốn giữ lại mảnh vờn cho con, lão đành phải bán con chó, mặc dù hết sức buồn bã và đau xót. Lão mang tất cả tiền dành dụm đợc lão gửi ông giáo và nhờ trông coi mảnh vờn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm đợc gì ăn nấy và từ chối những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh T ít bả chó, nói là để giết con chó hay đến vờn, làm thịt và rủ Binh T cïng uèng rîu. ¤ng gi¸o rÊt buån khi nghe Binh T kÓ chuyÖn Êy. Nhng råi l·o bçng nhiªn chÕt – c¸i chÕt thËt d÷ déi. C¶ lµng kh«ng hiÓu v× sao l·o chÕt, chØ cã Binh T vµ «ng gi¸o hiÓu. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập Bµi 2 : §o¹n trÝch “Tøc níc vì bê” - Nh©n vËt chÝnh: ChÞ DËu - Sự việc tiêu biểu: Chị Dậu chăm sóc chồng bị ốm và đánh lại cai lệ ngời nhà Lý trởng để bảo vệ anh Dậu. - Tóm tắt: Vì thiếu xuất su của ngời em đã chết, anh Dậu bị bọn tay sai đánh, trói, lôi ra đình cùm kẹp, vừa đợc tha về. Một bà lão hàng xóm ái ngại hoàn cảnh nhà chị nhịn đói suốt từ hôm qua, mang đến cho chị bát gạo để nấu cháo cho. Anh DËu võa cè ngåi dËy cÇm b¸t ch¸o, cha kÞp ®a lªn miÖng th× cai lÖ vµ g· ®Çy tớ của Lý trởng lại xộc vào định trói anh Dậu mang đi. Van xin tha thiết không đợc, chị Dậu đã liều mạng chống lại quyết liệt, đánh ngã cả 2 tên tay sai vô lại Bài 3 : H/s trao đổi, thảo luận Hai v¨n b¶n : “T«i ®i häc”; “Trong lßng mÑ” lµ hai t¸c phÈm tù sù nhng rÊt giµu chÊt th¬, Ýt sù viÖc ( truyÖn ng¾n tr÷ t×nh ), c¸c t¸c gi¶ tËp trung chñ yÕu miªu t¶ c¶m gi¸c vµ néi t©m nh©n vËt nªn rÊt khã tãm t¾t. Hoạt động 3: Hớng dẫn học ở nhà - Häc thuéc bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo - Đọc phần đọc thêm TiÕt 20: Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 Ngày soạn: 16 / 9/ 2015 Ngày dạy: /9/ 2015 I. Mức độ cần đạt : - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu v¨n tù sù kÕt hîp víi viÖc tãm t¾t t¸c phÈm tù sù - RÌn luyÖn kü n¨ng ng«n ng÷ vµ kü n¨ng x©y dùng v¨n b¶n II. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 : Nhận xét, đánh giá chung * Gi¸o viªn : - Nh¾c l¹i yªu cÇu cña bµi viÕt - NhËn xÐt chung vÒ kÕt qu¶ cña bµi lµm + Hiểu đề bài + Hiệu quả của việc sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm, đánh giá.

(36) + VÒ cÊu tróc vµ tÝnh liªn kÕt cña v¨n b¶n + VÒ u ®iÓm, h¹n chÕ, nguyªn nh©n. + §iÓm cô thÓ - Cho h/s đọc một số bài tốt, để học sinh học tập và một số bài yếu kém để học sinh tËp sửa lçi . Hoạt động 2 : Trả bài và chữa bài - G/v trả bài cho h/s tự xem - Yêu cầu h/s trao đổi bài cho nhau để nhận xét - H/s tù ch÷a bµi Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s viết lại đối với những bài cha đạt yêu cầu - ChuÈn bÞ cho bµi viÕt sau - So¹n bµi “ C« bÐ b¸n diªm” TiÕt 21 – 22 : C« bÐ b¸n diªm (TrÝch : truyÖn ng¾n “ C« bÐ b¸n diªm”) Ngày soạn: 24/ 9/ 2015 Ngày dạy: 28 / 9 / 2015 I. Mức độ cần đạt: - Biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm truyện. - Sự thể hiện của tinh thần nhân đạo, tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Anđéc-xen qua một tác phẩm tiêu biểu II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Nh÷ng hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ “ ngêi kÓ chuyÖn cæ tÝch” An-®Ðc-xen. - NghÖ thuËt, c¸ch tæ chøc c¸c yÕu tè hiÖn thùc vµ méng tëng trong t¸c phÈm. - Lòng thơng cảm của tác giả đối với em bé bất hạnh 2. KÜ n¨ng - Đọc diễn cảm, hiểu, tóm tắt đợc tác phẩm - Phân tích đợc một số hình ảnh tơng phản ( đối lập, đặt gần gũi nhau, làm nổi bật lÉn nhau) - Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ mét ®o¹n truyÖn. 3. Thái đô: - sự đồng cảm và thương yêu con người, đặc biệt là những em bé nghèo khổ, bất hạnh. III.TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bµy ng¾n gän nguyªn nh©n vµ ý nghÜa c¸i chÕt cña l·o H¹c ? * Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi míi : §an M¹ch lµ mét níc nhá thuéc khu vùc B¾c ¢u, diÖn tÝch chØ b»ng kho¶ng một phần tám diện tích nớc ta, thủ đô là Cô- pen–ha–ghen . An - đéc – xen là nhµ v¨n næi tiÕng nhÊt cña §an M¹ch . Hoạt động của GV và HS N«Þ dung bài học Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n : GV: Yªu cÇu häc sinh theo dâi phÇn chó thÝch trong SGK ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ An®Ðc- xen? * Truyện của ông nhẹ nhàng, tươi mát, toát lên lòng yêu thương con người, nhất là những người nghèo khổ và niềm tin vào sự thắng lợi cuối cùng của cái tốt đẹp trên thế gian. ? Em hiÓu g× vÒ tác phẩm và ®o¹n trÝch “C« bÐ b¸n diªm”? GV: Đọc mẫu – gọi học sinh đọc ? Tãm t¾t ng¾n gän ®o¹n trÝch “ C« bÐ. I. T×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶ : - An - ®Ðc – xen (1805 – 1875) - Lµ nhµ v¨n §an M¹ch nổi tiếng với truyện kể cho trẻ em. - Tác phẩm của ông đã trở nên quen thuộc và gần gũi với bạn đọc năm châu như : C« bÐ b¸n diªm, BÇy chim thiªn nga, Nµng tiªn c¸ … 2.Tác phẩm: ”Cô bé bán diêm” là một tác phẩm nổi tiếng thể hiện lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả đối với những em bé nghèo khổ..

(37) b¸n diªm”. V¨n b¶n trÝch gÇn hÕt truyÖn ng¾n “C« bÐ b¸n diªm”. §©y còng lµ mét phÇn ? V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? träng t©m cña truyÖn a. §äc – tãm t¾t : Néi dung tõng phÇn? => TruyÖn diÔn biÕn theo tr×nh tù 3 b. Tõ khã : c. Bè côc : 3 phÇn phÇn lµ m¹ch l¹c, hîp lý ? Căn cứ vào đâu để có thể phân chia phần thứ hai thành những đoạn nhỏ hơn - Phần 1 : Từ đầu… cứng đờ ra. ? Hoµn c¶nh cña c« bÐ b¸n diªm Phần 2 là phần trọng tâm (có thể chia - Phần 2:Tiếp theo…chầu thợng đế lµm 5 ®o¹n nhá c¨n cø vµo c¸c lÇn quÑt C¸c lÇn quÑt diªm vµ nh÷ng méng tëng diªm) - PhÇn 3 : Cßn l¹i Hoạt động 2 : C¸i chÕt th¬ng t©m cña em bÐ Theo dâi phÇn ®Çu v¨n b¶n II. Ph©n tÝch ? Gia cảnh cô bé có gì đặc biệt? 1. Em bé đêm giao thừa : * Gia c¶nh : MÑ mÊt, sèng víi bè, bµ néi ? Em có nhận xét gì về gia cảnh của cô qua đời; nhà nghèo, sống “chui rúc trong bÐ b¸n diªm ? mét xã tèi t¨m”, “trªn g¸c s¸t m¸i nhµ”; GV: Em bÐ nghÌo ph¶i ®i b¸n diªm vµo bè khã tÝnh, em “lu«n lu«n ph¶i nghe lêi đêm giao thừa giữa trời giá rét những mắng nhiếc, chửi rủa”; phải đi bán diêm ngời yêu thơng em thì đều đã qua đời, để kiếm sống . em sống cùng ngời bố thiếu tình cảm => Cô đơn, đói khổ, thiếu tình thơng, trªn c¨n g¸c s¸t m¸i nhµ giã l¹nh lïa téi nghiÖp qua c¸c khe hë, lµm c¨n phßng l¹nh giá. Em không giám về vì sợ bố đánh. * Bối cảnh: Em lang thang trong tiết trời khắc - Thời gian: đêm giao thừa. nghiệt đầu không đội mũ, chân không - Không gian: ngoài đờng phố rét buốt. giµy. Em khæ së ngay trong chÝnh gia đình và cả ngoài xã hội. Mọi ngời -> tăng thờm nỗi thương cảm, xót xa chẳng ai đoái hoài gì đến tình cảnh của * Hình ảnh tơng phản đối lập : - Trời đông giá rét tuyết rơi >< Cô bé em. ? Cho biết không gian và thời gian xảy đầu trần chân đất. - Ngoài đờng lạnh buốt và tối đen >< ra c©u chuyÖn ? sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn . GV: ë c¸c níc B¾c ¢u nh §an M¹ch Cöa Em bé bụng đói >< Trong phố sực nức vào dịp này thời tiết rất lạnh nhiệt độ có mùi ngỗng quay. khi xuống tới vài chục độ dới không độ, - Hiện tại “cái xã tèi t¨m”em sèng chui tuyết rơi dày đặc. “Em bé nép trong rúc với bố >< Quá khø “ ng«i nhµ xinh mét gãc têng, gi÷a 2 ng«i nhµ ….” x¾n cã d©y trêng xu©n bao quanh”n¨m Mong cho đỡ lạnh nhng ăn thua gì. xa khi bµ néi cßn sèng Næi bËt t×nh c¶nh hÕt søc téi ? Liệt kê các hình ảnh tơng phản đối lập => nghiÖp (đói rét, khổ) của em bé. Đồng đợc nhà văn sử dụng trong phần này thời gợi sự thơng tâm, đồng cảm trong ? ViÖc t¸c gi¶ sö dông hµng lo¹t c¸c hình ảnh tơng phản đối lập nh trên có t¸c dông g× trong viÖc thÓ hiÖn t×nh c¶nh cña nh©n vËt ? GV: An-®Ðc –xen t¹o ra sù t¬ng ph¶n để nói lên nỗi khổ cực của em bé và sự thê ¬ kh«ng c¶m th«ng víi ngêi nghÌo cña x· héi. §ªm giao thõa mäi ngêi xum vÇy h¹nh phóc trong nhµ cßn em bé phải lang thang cô độc ngoài đờng, v× thÕ nçi khæ cùc cña em t¨ng gÊp béi phÇn. H/s đọc phần 2 ? Chi tiết nào đợc lặp đi lặp lại nhiều lÇn trong phần hai? Quẹt diêm Em quẹt diêm mấy lần? V× sao em ph¶i quÑt diªm? GV: Khi ¸nh löa bïng loÐ lªn, còng lµ. lòng ngời đọc. Cảm thơng sâu sắc với nh÷ng con ngêi nghÌo khæ. 2. Những giấc mơ đẹp - 5 lÇn em bÐ quÑt diªm - Quẹt diêm: Sởi ấm + để đợc đắm chìm trong thÕ giíi ¶o ¶nh do em tëng tîng ra (thùc + ¶o ®an xen => thÕ giíi cæ tÝch) a, LÇn thø nhÊt : - lß sëi rùc hång…=> s¸ng sña, Êm ¸p, thân mật => mong ớc đợc sởi ấm trong mét m¸i nhµ quen thuéc => Xuất phát từ thực tế - V× lóc nµy em.

(38) lóc thÕ giíi m¬ íc tëng tîng xuÊt hiÖn, lóc diªm t¾t th× em l¹i trë vÒ víi c¶nh thùc t¹i. 5 lÇn bËt diªm lµ 5 lÇn béc lé íc m¬ ch¸y báng cña em.. Bốn lần quẹt diêm đầu, mỗi lần que diêm bùng cháy là một giấc mơ đến với em. Em đã mơ thấy gì ? Y nghĩa của những giấc mơ ấy? Em có suy nghĩ gì về những ước mơ của em bé qua 4 lần quẹt diêm ?. Khi những que diêm vụt tắt cũng là lúc em trở vờ̀ thực tại. Sự sắp đặt song song cảnh mộng tởng và thực tế đó có ý nghÜa g×? LÇn quÑt diªm thø 5 cã g× kh¸c so víi 4 lÇn tríc? ? Em đã nhìn thấy những gì? ? Khi tÊt c¶ nh÷ng que diªm cßn l¹i ch¸y lªn lµ lóc c« bÐ b¸n diªm thÊy mình đợc bay lên cùng bà chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe doạ nữa. Điều đó có ý nghĩa gì? Suy nghĩ của em về hình tượng ngọn lửa diêm?. ? Tất cả điều kể trên đã nói với chúng ta vÒ em bÐ nh thÕ nµo? ? Tình cảm của tác giả đối với em bé? GV: Em đã ra đi vĩnh viễn trong đói kh¸t, rÐt buèt, trong niÒm hy vong tan biÕn cïng ¶o ¶nh vÒ mét ngêi th©n yªu đã mất ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kÓ truyÖn cña t¸c gi¶ ë ®o¹n 2 ? ( HiÖn thùc, méng tëng xen kÏ nhau,. ®ang rÐt, ngän löa Ýt ái chỉ cã thÓ lµm em Êm lªn mét chót. b, LÇn thø hai : - Bàn ăn sang trọng, đầy đủ, sung túc - H×nh ¶nh con ngçng lng c¾m th×a…tiÕn vÒ em lµ mét ®iÒu kú diệu => íc m¬ ch¸y báng cña em là thoát khỏi cái đói, khao khát đợc ăn c, LÇn thø ba : - Cây thông Nô en => mong ớc đợc vui đón Nô en -> Nhưng que diờm vụt tắt ngän nÕn bay lªn rồi biến thành ngôi sao trªn trêi -> Em nhớ đến lời bà -> h×nh ¶nh bµ em xuÊt hiÖn. d, LÇn thø t : - Bà nội hiện về.=> Mong đợc ở mãi cïng bµ - ngêi yªu th¬ng em nhÊt, => sù thơng nhớ bà mong đợc che chở, yêu thơng => chuÈn bÞ cho lÇn thø n¨m * C¶ 4 lÇn : §Òu lµ nh÷ng mong íc ch©n thành, chính đáng, giản dị, của bất cứ đứa trẻ nào trên thế gian này. - Méng tëng, xen kÏ thùc tÕ => mong ớc, hạnh phúc chính đáng cña em bÐ b¸n diªm vµ th©n phËn bÊt h¹nh cña em Cho thấy sự thờ ơ, vô nhân đạo của xã hội đối với ngời nghèo e, LÇn thø n¨m : - Em quÑt hèi h¶, liªn tôc… k× hÕt bao diªm… - Hình ảnh bà hiện lên cao lớn, đẹp - Em muèn nÝu gi÷ bµ em l¹i víi em - Em đã bay lên cùng bà -> Cuộc sống chỉ là buồn đau, đói rét. ChØ cã c¸i chÕt míi gi¶i tho¸t hä.ThÕ gian kh«ng cã h¹nh phóc. H¹nh phóc chØ có ở thợng đế chí nhân. * Hình tượng ngọn lửa là hình tượng lấp lánh nhất. Đó là ngọn lửa của ước mơ tuổi thơ về mái ấm gia đình, về ấm no hạnh phúc, được ăn ngon mặc đẹp, được vui chơi và sống trong tình thương. Từ những ngọn lửa diêm đã hóa thành những ngôi sao trên trời… để soi đường cho em bé bay lên ở với bà nội trên thượng đế. * C« bÐ b¸n diªm vô cùng tội nghiệp: bị bỏ rơi, đói rét, cô độc. Luôn khao khát đợc ấm no, yên vui, thơng yêu. => Tác giả bày tỏ niềm cảm thông, thơng yêu sâu nặng của mình đối với em bé đáng thơng, bất hạnh..

(39) s¾p xÕp hîp lý, khÐo lÐo gîi lªn tríc ngời đọc vẻ đẹp hồn nhiên tơi tắn của em bé đáng thơng. Ngòi bút nhân ái và lãng mạn của nhà văn đã làm cho câu chuyện cảm động đau thơng mà vẫn nhÑ nhµng ®Çy chÊt th¬) ? PhÇn cuèi cña truyÖn cho ta thÊy c¶nh tîng g×? (Ch¼ng ai biÕt nh÷ng ®iÒu kú diÖu em đã trông thấy Em chết trong đói, rét=> Hình ảnh đẹp nh tiên đồng ngọc nữ >< gió lạnh, bầu trêi xanh nh¹t cña ngµy ®Çu n¨m ? Thái độ của mọi ngời đối với cảnh tợng ấy nh thế nào? -> Cảnh thơng tâm >< thái độ thờ ơ của mäi ngêi ? Có ý kiến cho rằng kết thúc truyện vừa có hậu vừa k có hậu, ý kiến của em? TÊm lßng cña t¸c gi¶ muèn göi g¾m qua truyÖn ng¾n nµy lµ g×? - Trong c¸i x· héi cò thiÕu t×nh th¬ng Êy chØ cã An - ®Ðc – xen víi tÊt c¶ niềm thơng cảm, thơng yêu đối với em bÐ bÊt h¹nh…V× vËy miªu t¶ thi thÓ em với đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cời, hình dung ra cảnh huy hoàng của hai bà cháu bay lên trời đón lấy những niÒm vui ®Çu n¨m. Andersen đã không dùng đôi cánh tưởng tượng để thoát li mà cúi sát xuống hiện thực khốc liệt của cuộc sống, để cảm thông và yêu thương những số phận bất hạnh, để nhận ra và trân trọng những ước mơ trong sáng, thánh thiện của con người. Cái kết truyện như một câu hỏi đầy day dưt, như một lời đề nghị nhà văn gửi tới độc giả nhiều thế hệ, ở mọi phương trời về cách sống, về thái độ, tình cảm đối với những người xung quanh, nhất là những mảnh đời bất hạnh.. 3. Mét c¶nh th¬ng t©m - Em chÕt v× đói, vì gi¸ rÐt và vì cả sự lạnh lùng vô cảm của người đời. - Kết thúc câu chuyện là một cái kết có hậu, ấm áp và đầy tính nhân văn bởi Em đã vĩnh viên thoát khỏi những đọa đày trên mặt đất đau thương, vĩnh viên thoát khỏi những cơn đói hành hạ, thoát khỏi cái rét cắt da cắt thịt, khỏi nỗi cô đơn, bất hạnh. Em ra đi thanh thản và mãn nguyện "đôi má hồng và đôi môi đang mim cười". Nhưng kết thúc ấy k hoàn toàn có hậu: Truyện khép lại nhưng lòng người đọc vẫn không nguôi băn khoăn, trăn trở, day dưt suy nghĩ về con người, cuộc đời, về tình người, tình đời.Cái chết của em mãi để lại nỗi xót thương, niềm day dưt như một câu hỏi ám ảnh trong lòng mỗi người: làm sao để không bao giờ trên mặt đất này còn có những trẻ em bất hạnh như em ?. III. Tæng kÕt 1. Nội dung : Bằng sự thơng xót, đồng cảm bênh vực trẻ em nghèo, tác giả đã lét t¶ cho chóng ta thÊy : trªn thÕ gian lạnh lùng đói khát không có chỗ cho no Êm, niÒm vui, h¹nh phóc cña trÎ th¬ nghÌo khæ. 2. NghÖ thuËt : - §an xen yÕu tè thËt vµ méng tëng - KÕt hîp tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m - Kết cấu tơng phản, đối lập Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết tëng tîng bay bæng ? T¹i sao cã thÓ nãi c« bÐ b¸n diªm lµ -* TrÝ Ghi nhí(SGK) mét bµi ca vÒ lßng nh©n ¸i víi con ngêi nãi chung, trÎ em nãi riªng? ? Em học tập đợc những gì từ nghệ thuËt kÓ truyÖn cña t¸c gi¶? * H/s đọc ghi nhớ Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập - Hình ảnh, chi tiết nào trong truyện làm em cảm động nhất? Vì sao? - Từ truyện này, chúng ta thấy trách nhiệm của ngời lớn đối với trẻ em nh thÕ nµo? Ngîc l¹i Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà.

(40) - Lµm c©u hái sè 4 (sgk) vµo giÊy. ----------------------------------------------------------KiÓm tra 15 phót Ngày soạn: 24/ 9/ 2015 Ngày kiểm tra : 28 / 9 / 2015 Bước 1:Xây dựng kế hoạch ra đề: - Mục đích, yêu cầu chung của việc ra đề: Nhằm kiểm tra, đánh giá về năng lực nắm bắt và vận dụng kiến thưc phần văn học đã học ( Văn bản “Lão Hạc” ( Nam Cao ) . Cụ thể: - Hiểu được vì sao Lão Hạc lại ân hận khi bán con chó vàng. - Vai trò của nhân vật ông giáo trong truyện. - “Nghĩa khác ” của cái đáng buồn trong lời ông giáo khi chưng kiến cái chết của lão Hạc. - Suy nghĩ về cái chết của lão Hạc. Bước 2: Thiết lập ma trận M. độ Chủ đề Lão Hạc. Số câu: Số điểm:. Nhận biết TN - Vai trò của nhân vật ông giáo trong truyện.. Thông hiểu TN - Hiểu được vì sao Lão Hạc lại ân hận khi bán con chó vàng. - “Nghĩa khác ” của cái đáng buồn trong lời ông giáo khi chưng kiến cái chết của lão Hạc.. 1 1. 2 2. Vận dụng Thấp ( TL ) Cao ( TL). Tổng. Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ về cái chết của laõ Hạc.. 1 7. 4 10. Bước 3: §Ò bµi: I. Trắc nghiệm: ( 3 điểm ) Khoanh tròn vào đáp án đúng trước các câu trả lời sau: Câu 1: Vì sao lão Hạc lại ân hận khi bán cậu vàng? A. Vì lão rất yêu quý nó B. Vì lão đã „nỡ tâm lừa nó” C. Vì đã mất một tài sản D. Vì đã bán đi một ki vật của con Câu 2: Nhân vật ông giáo giữ vai trò gì trong truyện „Lão Hạc ” A. Nhân vật kể chuyện. B. Nhân vật chưng kiến câu chuyện. C. Nhân vật tham gia vào câu chuyện. D. Nhân vật được nghe lại câu chuyện Câu 3: Chưng kiến cái chết của lão Hạc, ông giáo nghĩ “ Không ! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đnags buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác ”. Theo em, “Nghĩa khác” của cái đáng buồn ấy là gì? A. Con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc mà phải tìm đến cái chết. B. Lão Hạc phải chịu cái chết vật vã, đau đớn, thương tâm..

(41) C. Lão Hạc bị đẩy đến đường cùng phải tự giải thoát bằng cái chết. D. Lão hạc chết mà không kịp gặp con trai. II. Tự luận ( 7 điểm ) Câu 1: Viết đoạn văn ( từ 10 – 15 câu ) trình bày suy nghĩ của em về cái chết đau đớn và dữ dội của lão Hạc ( Lão Hạc – Nam Cao ) ? Bước 4: Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án B 2 Đáp án A Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời 3 Đáp án A. Phần tự luận: Câu Nôi dung kiến thức , kĩ năng cần đạt + Trình bày sạch đẹp, đảm bảo bố cục ba phần của đoạn văn. Văn phong trong sáng, không mắc lỗi chính tả, trình bày mạch lạc… 1 + Đảm bảo những ý cơ bản sau: - Cái chết của lão Hạc thật đau đớn, dữ dội và thảm khốc. - Thực ra, lão Hạc là người rất muốn sống và ham sống. Lão đã làm mọi cách để có thể tồn tại trên cõi đời này. Nhưng lão phải chọn cái chết bởi: + Đó là giải pháp duy nhất để giữ được bản chất lương thiện của mình. + Cái chết của lão thể hiện lòng thương con âm thầm nhưng lớn lao, lòng tự trọng đáng quý của lão. + Cái chết đó là sự tự giải thoát trước cuộc sống ngột ngạt của xã hội phong kiến. + Lão Hạc chọn cái chết như con chó. Đó là lời tạ lỗi chân thành và sâu sắc nhất với cậu Vàng. Cái chết của sự tự trừng phạt. Qua cái chết đó, Nam Cao muốn thể hiện niềm tin vào người nông dân: dù có chết, họ vẫn luôn giữ bản chất lương thiện, lòng thương con và sự tự trọng của mình. Đồng thời nó cũng thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả được thể hiện trong tác phẩm.. Mức đô đạt được - Mức tối đa 7 điểm - Mức chưa đầy đu: Tùy vào mưc độ trình bày của học sinh, cho 5 – 6.5 điểm - Mức không đạt: Không đáp ưng đầy đủ các yêu cầu trên.. ---------------------------------------------.

(42) TiÕt 23. Trî tõ, th¸n tõ. Ngày soạn: 24 / 9/ 2015 Ngày dạy: 30 / 9 / 2015. I. Mức độ cần đạt - ThÕ nµo lµ trî tõ vµ th¸n tõ, c¸c lo¹i th¸n tõ - NhËn biÕt vµ hiÓu t¸c dông cña trî tõ, th¸n tõ trong v¨n b¶n - BiÕt c¸ch dïng trî tõ, th¸n tõ trong c¸c trêng hîp gi¸n tiÕp cô thÓ II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1.KiÕn thøc - Kh¸i niÖm trî tõ, th¸n tõ - §Æc ®iÓm vµ c¸ch sö dông trî tõ, th¸n tõ 2. KÜ n¨ng Dïng trî tõ, th¸n tõ phï hîp víi nãi vµ viÕt III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò : ? Thế nào là từ ngữ địa phơng và biệt ngữ xã hội ? cho ví dụ ? 3. Bµi míi :GV giíi thiÖu bµi Hoạt động của GV và HS Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm I Trợ từ trî tõ * VÝ dô : ( SGK ) H/s quan s¸t vÝ dô trong sgk. - C¸c tõ “nh÷ng” vµ “cã” ®i kÌm víi H/s th¶o luËn những từ ngữ sau nó để nhṍn mạnh, ? Nghĩa của các câu dới đây có gì khác bày tỏ thái độ đánh giá đối với sự việc nhau ? đợc nói đến . - C©u 1 : Th«ng b¸o kh¸ch quan : nã ¨n + “ Nh÷ng” hµm ý h¬i nhiÒu ( so víi ( sè lîng) 2 b¸t c¬m b×nh thêng ) - Câu 2 : Thêm từ “những”=> Nhấn + “Có” hàm ý hơi ít ( so với bình thmạnh đánh giá việc ăn hai bát cơm là ờng ) nhiÒu, lµ vît møc b×nh thêng . - C©u 3: Thªm tõ “cã”=> ngoµi th«ng báo khách quan còn nhấn mạnh đánh giá viÖc nã ¨n hai b¸t c¬m lµ Ýt h¬n møc 2. Kết luận: Trợ từ lµ nh÷ng tõ chuyªn đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn b×nh thêng mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự => Cả 3 câu đều có thông tin sự kiện vật, sự việc đợc nói đến ở từ ngữ đó nhng c©u 2 vµ c©u 3 cã thªm th«ng tin bộc lộ ( bày tỏ thái độ, sự việc đợc nói đến trong câu …) VÝ dô : ? Tõ “nh÷ng” vµ “cã”trong c¸c c©u ë - T«i th× t«i xin chÞu môc 1 ®i kÌm tõ ng÷ nµo trong c©u vµ - ChÝnh b¹n Lan nãi víi m×nh nh vËy biểu thị thái độ gì của ngời nói đối với - Ngay cả cậu cũng không tin mình ? sù viÖc ? * Lu ý : ? Qua ph©n tÝch vÝ dô trªn cho biÕt thÕ Cã nh÷ng tõ cã h×nh thøc ©m thanh nµo lµ trî tõ ? gièng víi c¸c trî tõ nhng kh«ng ph¶i ? Cho vÝ dô vÒ trî tõ ? lµ trî tõ. II. Th¸n tõ GV: Lu ý học sinh một số vấn đề sau: 1. VÝ dô : (VD: - Chính nó đã nói với tôi điều đó. a,- Này : là tiếng thốt ra để gây sự chú ( trî tõ ) ý của ngời đối thoại ( còn gọi là hô - ChÞ DËu lµ nh©n vËt chÝnh cña t¸c ng÷ ) phẩm tắt đèn .( tính từ ) - A : là tiếng thốt ra để biểu thị sự tức - Nó đa cho tôi những 10 000 đồng .( trợ giận khi nhận ra một điều gì đó không tõ ) tèt . - Nó đa cho tôi những đồng tiền cuối ( Ngoài ra “a” còn dùng để biểu thị sự cïng . ( lîng tõ ) vui mừng, sung sớng nh : “ A! mẹ đã về - Em cã quyÒn tù hµo vÒ t«i vµ c¶ em !”-> Ngữ điệu khác nhau) n÷a . ( trî tõ ) b,- Vâng : là tiếng dùng để đáp lại lời - Ao s©u níc c¶ kh«n chµi c¸ .(tÝnh tõ ) kh¸c mét c¸ch lÔ phÐp , tá ý nghe Hoạt động 2 : Hình thành khái niệm ngời theo th¸n tõ 2. Kết luận: H/s t×m hiÓuvÝ dô a,b trong sgk.

(43) ? Tõ “nµy, a, v©ng”trong ®o¹n trÝch sau Thán từ: biÓu thÞ ®iÒu g×? - Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, ? Nhận xét về cách dùng các từ “ này , cảm xúc của ngời nói hoặc dùng để gọi a , vâng” bằng cách lựa chọn câu trả lời đáp. đúng nhất ? - Thán từ thờng đứng ở đầu câu, ( ( a, d ) Thành phần biợ̀t lọ̃p) có khi đợc tách ? Qua ph©n tÝch ng÷ liÖu cho biÕt: thành một câu đặc biệt - Th¸n tõ lµ g× ? - Th¸n tõ gåm cã 2 lo¹i: §Æc tính ng÷ ph¸p cña th¸n tõ ? +Th¸n tõ béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc - Th¸n tõ gåm mÊy lo¹i ? +Thán từ gọi đáp HS đọc ghi nhớ(SGK) II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1:Trî tõ : a, c, g, i Bµi 2 : a, Lấy : Nghĩa là không có lá th, không một lời nhắn gửi, không có một đồng quà> nhấn mạnh mức tối thiểu không yêu cầu hơn. b, Nguyên : Chỉ tính có đến nh thế, không có thêm, không có gì khác . Đến : chỉ ý nhà gái thách cới nặng quá đến mức ngạc nhiên -> tỏ thái độ oán tr¸ch c, Cả: Có ý nghĩa nhấn mạnh về mức độ cao , phạm vi không hạn chế . d, Cứ : Biểu thị ý khẳng định về hoạt động trạng thái nh thể bất chấp mọi điều kiện .NhÊn m¹nh mét viÖc lÆp ®i lÆp l¹i . Bµi 3 : C¸c th¸n tõ a, nµy, µ b, Êy c, v©ng d, chao «i e, hìi ¬i Bµi 4 : - Ha ha : Béc lé c¶m xóc kho¸i chÝ - ái ái : Bộc lộ cảm xúc, thái độ khó chịu , đau đớn đột ngột do tác động của sự vật hiện tợng từ bên ngoài đến => đau đớn, van xin -Than «i : Béc lé c¶m xóc buån b· , nuèi tiÕc . Bài 5 : Các nhóm thi đặt câu Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 6 - H/s häc thuéc bµi - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo Tự nhận xét, đánh giá: ……………………………………………………………….. TiÕt 24: Miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù Ngày soạn: 24 / 9/ 2015 Ngày dạy: 1 / 10 / 2015 I. Mức độ cần đạt : - NhËn ra vµ hiÓu vai trß cña c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù. - BiÕt c¸ch ®a yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m vµo bµi v¨n tù sù. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc III.TiÕn tr×nh lªn líp * Bài cò : ? Nªu t¸c dông cña ph¬ng tiÖn liªn kÕt ? ? KÓ tªn c¸c ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n ? * Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động 1 : I. Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè kÓ, t¶ vµ biÓu lé ? Trong mét v¨n b¶n tù sù cã c¸c t×nh c¶m trong ®o¹n v¨n yÕu tè biÓu c¶m kh«ng ? (Trong v¨n b¶n tù sù , rÊt Ýt khi c¸c t¸c giả chỉ đơn thuần kể ngời , kể việc , mà khi kÓ thêng ®an xen c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m ) ? YÕu tè t¶ , kÓ , biÓu c¶m thêng 1.VÝ dô : thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong bµi v¨n tù sù ? * YÕu tè kÓ : KÓ l¹i cuéc gÆp gì ®Çy c¶m.

(44) - Kể : Tập trung nêu sự việc, hành động, nh©n vËt - Tả : Chỉ ra tính chất, màu sắc, mức độ của sự việc, nhân vật, hành động. - Biểu cảm : Bày tỏ cảm xúc,thái độ của ngời viết trớc sự việc, nhân vật, hành động ? Trong ®o¹n trÝch trªn t¸c gi¶ kÓ l¹i nh÷ng viÖc g× ? ? T×m vµ chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n trªn ?. động của nhân vật “tôi” với ngời mẹ lâu ngµy xa c¸ch - Sự việc ấy đợc kể lại bằng các chi tiết sau : + MÑ t«i vÉy t«i . + T«i ch¹y theo chiÕc xe chë mÑ. + MÑ kÐo t«i lªn xe. + T«i oµ lªn khãc. + MÑ t«i còng sôt sïi theo. + T«i ngåi bªn mÑ, ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t g¬ng mÆt mÑ. * YÕu tè miªu t¶ : + T«i thë hång héc, tr¸n ®Ém må h«i, rÝu c¶ ch©n l¹i. + MÑ t«i kh«ng cßm câm. + Gơng mặt vẫn tơi sáng với đôi mắt trong vµ níc da mÞn, lµm næi bËt mµu hång cña 2 gß m¸ * YÕu tè biÓu c¶m : + Hay t¹i sù sung síng,…sung tóc (Suy nghÜ) + T«i thÊy nh÷ng c¶m gi¸c Êm ¸p… L¹ thêng (c¶m nhËn) + Ph¶i bÐ l¹i ….ªm dÞu v« cïng (ph¸t biÓu c¶m tëng). ? Các yếu tố trên đứng riêng hay đan xen víi yÕu tè tù sù ? - Kể sự việc : “Tôi ngồi trên đệm xe,...” - Tả : “đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào c¸nh tay mÑ t«i; khu«n miÖng xinh x¾n nhai trÇu” . - Biểu cảm: “những cảm giác ấm áp đã bao l©u mÊt ®i bçng l¹i m¬n man kh¾p da thÞt; th¬m tho l¹ thêng” . VD : “Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp đùi mẹ t«i,®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ t«i , t«i thÊy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bçng l¹i m¬n man kh¾p da thÞt . H¬i quÇn ¸o mÑ t«i vµ nh÷ng h¬i thë ë khu«n miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó th¬m tho l¹ thêng” => C¸c yÕu tè miªu t¶ gióp cho viÖc kÓ l¹i ? B©y giê bá tÊt c¶ c¸c yÕu tè miªu t¶, cuéc gÆp gì gi÷a hai mÑ con thªm sinh biểu cảm chỉ chép lại các câu văn kể sự động. Tất cả màu sắc, hơng vị, hình d¸ng, diÖn m¹o cña nh©n vËt,hµnh viÖc nh©n vËt thµnh mét ®o¹n v¨n động…nh hiện ra trớc mắt ngời đọc. * §o¹n v¨n chØ cã yÕu tè kÓ : “ Mẹ tôi vẫy tôi. Tôi chạy theo chiếc xe Yếu tố biểu cảm đã giúp ngời viết thể chë mÑ. MÑ t«i kÐo t«i lªn xe. T«i oµ hiÖn t×nh mÉu tö s©u nÆng => buéc ngêi khóc. Mẹ tôi khóc theo. Tôi ngồi bên mẹ, đọc phải trăn trở suy nghĩ ®Çu ng¶ vµo c¸nh tay mÑ, quan s¸t g¬ng mÆt mÑ”. ? H·y so s¸nh víi ®o¹n v¨n cña Nguyên Hồng để thấy đợc vai trò, tác dông cña yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n tù sù ? 2.Kết luận: : ? Nếu bỏ các yếu tố kể, chỉ để lại câu văn - Các yếu tố kờ̉, tả, biờ̉u cảm không đứng miªu t¶ vµ biÓu c¶m th× ®o¹n v¨n sÏ ra t¸ch riªng mµ ®an xen vµo nhau sao? - Kh«ng cã chuyÖn, bëi v× cèt truyÖn lµ do sù viÖc vµ nh©n vËt cïng víi hµnh động chính tạo nên. ? Tõ viÖc ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y chØ ra vai trß, t¸c dông cña yÕu tè miªu t¶, - Miêu tả và biểu cảm lµm cho ý nghÜa cña truyÖn cµng thªm thÊm thÝa vµ s©u s¾c, biÓu c¶m trong v¨n tù sù ? (Trong văn tự sự thờng đan xen các yếu giúp tác giả thể hiện đợc thái độ trân trọng, tình cảm yêu mến của mình đối với nhân tè miªu t¶, biÓu c¶m. - YÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m lµm cho viÖc vËt vµ sù viÖc . kể chuyện thêm sinh động, sâu sắc hơn - Các yếu tố miêu tả, biểu cảm chỉ có thể - YÕu tè kÓ lµ yÕu tè chÝnh, yÕu tè miªu b¸m vµo sù viÖc vµ nh©n vËt míi ph¸t triÓn đợc. t¶ vµ biÓu c¶m lµ yÕu tè phô) * Ghi nhí : (SGK) HS đọc ghi nhớ SGK II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : Chia líp b»ng 3 nhãm mçi nhãm t×m mét ®o¹n v¨n *V¨n b¶n “T«i ®i häc” – Thanh TÞnh: “Nh÷ng ý tëng Êy… t«i ®i häc”..

(45) §o¹n v¨n kÓ l¹i kû niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc cña t¸c gi¶ Thanh TÞnh. YÕu tố biểu cảm giúp ngời đọc hình dung ra đợc cảm giác hồi hộp, mới mẻ của nhân vật “tôi” khi trên đờng cùng mẹ đến trờng * V¨n b¶n “L·o H¹c” – Nam Cao :“Khèn n¹n… ¤ng gi¸o ¬i! …. Lõa nã.” Lão Hạc kể lại việc bán chó với nổi niềm day dứt, ăn năn. Cả đời lão sống chân thực, nhân hậu, lơng thiện, mà bây giờ lão nỡ lừa dối cả một con chó. Qua đó ngời đọc thấy đợc lão Hạc là ngời sống có tình nghĩa, thuỷ chung, trung thực. Bµi tËp 2 : H/s tù lµm GV: Yêu cầu học sinh đọc bài đọc thêm ChuÈn bÞ: §¸nh nhau víi cèi xay giã * Tự nhận xét, đánh giá: ............................................................................ TiÕt 25 – 26 §¸nh nhau víi cèi xay giã <TrÝch : §«n – Ki – H« - Tª – Xéc van tét > Ngày soạn: 1 / 10/ 2014 Ngày dạy: 8 / 10 / 2014 I. Mức độ cần đạt : Cảm nhận đúng về các hình tợng và cách xây dựng các nhân vật này trong ®o¹n trÝch II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - §Æc ®iÓm thÓ lo¹i truyÖn víi nh©n v©t, sù kiÖn diÔn biÕn truyÖn qua mét ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm §«n-Ki-H«-Tª. - ý nghĩa của cặp nhân vật bất hủ mà Xéc- van- téc đã góp vào văn học nhân loại: §«n Ki- h« tª vµ Xan- ch« - pan-xa. 2. Kü n¨ng. - N¾m b¾t diÔn biÕn cña c¸c sù kiÖn trong ®o¹n trÝch. - Chỉ ra đợc những chi tiết tiêu biểu cho tính cách mỗi nhân vật(Đôn Ki- hô tê và Xan – chô - pan – xa. ) đợc miêu tả trong đoạn trích. 3. Thái độ: - Có cái nhìn cuộc sống thực tế, tỉnh táo đồng thời có ước mơ, lí t ưởng cao đẹp. III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò: ? Nêu cảm nghĩ của em sau khi đọc xong truyện “Cô bé bán diêm” *Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi míi: Cuèn tiÓu thuyÕt “ §«n Ki- h« tª” lµ mét kiệt tác sáng ngời chủ nghĩa nhân văn cao đẹp , là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất thời kì phục hng . Nó đã làm tên tuổi của Xéc – van – téc trở thành bất tử ,sèng m·i trong lßng nh©n lo¹i cïng víi nh÷ng tªn tuæi lõng danh nh SÕc xpia , Ra- bờ -le …- vị trí vinh quang của những ng ời đặt nền móng cho nền văn học thời đại mới . Hoạt động của GV và HS (Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung v¨n b¶n ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ XÐc-van-tÐc?. Néi dung cần đạt. I. T×m hiÓu chung 1, T¸c gi¶ : - XÐc – van – tÐc (1547 – 1616) - Lµ nhµ v¨n næi tiÕng cña T©y Ban Nha thêi Phôc hng Ông được xem là người khai sinh - ¤ng lµm th¬, viÕt kÞch, s¸ng t¸c truyÖn ra tiểu thuyết hiện đại, đặc biệt là ng¾n vµ là tiểu thuyết gia bậc thầy của nhân loại tiểu thuyết phiêu lưu. loại, næi tiÕng víi tiÓu thuyÕt “„§«n Ki-h«tê „ 2. V¨n b¶n a, VÞ trÝ ®o¹n trÝch ? H·y nªu xuÊt xø cña ®o¹n trÝch * §o¹n trÝch thuéc phÇn ®Çu cña ch¬ng 8 ..

(46) “ §¸nh nhau víi cèi xay giã”. Chơng này có tựa đề là “Cuộc gặp gỡ rùng rîn qu¸ søc tëng tîng gi÷a hiÖp sü dòng c¶m §«n ki h« tª víi cèi xay giã vµ nh÷ng viÖc đáng ghi nhớ khác” b, §äc vµ t×m hiÓu tõ khã : GV:- Hớng dẫn học sinh cách đọc - “Truyện kiếm hiệp” : Truyện về cuộc đời - Lu ý häc sinh mét sè tõ khã sù nghiÖp cña nh÷ng hiÖp sÜ. - “Cối xay gió” : Cối xay hoạt động bằng sức ? Xác định 3 phần của đoạn chuyện gió thổi quay cánh quạt => phổ biến ở Châu nµy theo trËt tù diÔn biÕn tríc , ¢u trong và sau khi Đôn ki hô tê đánh c, Bố cục : 3 phần nhau víi cèi xay giã ? “Tõ ®Çu… kh«ng c©n søc”=> thÇy d. DiÔn biÕn cña c¸c sù viÖc : trò Đôn – ki trớc trận đấu - Hai thÇy trß nh×n thÊy nh÷ng chiÕc cèi xay - “TiÕp theo….. ra xa” => thÇy giã. trß - Hai thầy trò nhận định về những chiếc cối Đôn – ki trong trận đấu xay giã - Còn lại : thầy trò Đôn – ki sau - Đôn – ki đánh nhau với cối xay gió trận đấu - Quan niÖm cña 2 thÇy trß tríc viÖc bÞ ®au ? Liệt kê 5 sự việc chủ yếu trong đớn . ®o¹n trÝch ? - Quan niÖm vÒ chuyÖn ¨n, ngñ II. Ph©n tÝch : * Cặp đôi “Đôn ki hô tê và Xancho pan xa ” thực sự trở thành biểu tượng bất hu cua mọi thời đại. Họ trái ngược nhau hoàn toàn nhưng lại bổ sung cho qua đo cho chúng ta những bài học thấm đẫm tinh thần nhân văn cao cả. ? Tác giả xây dựng cặp nhân vật Đôn ki hô tê và Xan chô pan xa bất hủ bằng thủ pháp nghệ thuật nào? ( Tương phản, đối lập). Hãy chỉ ra và phân tích các mặt đối lập của hai nhân vật và rút ra ý nghĩa của việc xây dựng cặp nhân vật tương phản ấy? Đôn ki hô tê. Nh©n vËt Xan – ch« - pan – xa. Xuất thân Hình dáng. Quý tộc nghèo - GÇy, cao lªnh khªnh - Cìi trªn mét con ngùa cßm, mình mặc áo giáp, đầu đội mũ s¾t... Nông dân BÐo, lïn - Cìi con lõa, lµm gi¸m m· cho §«n ki – h« - tª. Khát vọng. Mê truyện kiếm hiệp, đầu óc mụ mẫm .Muèn lµm hiÖp sÜ trõ gian diợ̀t ác, giúp đỡ ngời lơng thiện. => Theo đuổi lí tưởng cao đẹp. Khát vọng cao cả. - Thấy cối xay gió tưởng đó là những tờn khụ̉ng lụ̀, sau đó lại tëng lµ ph¸p thuËt cña ph¸p s Ph¬ - re – xt«n .... - BÞ th¬ng, ®au nhng kh«ng rªn la + Kh«ng thÝch thó chuyÖn ¨n uống + NghÜ tíi §uyn – xi –nª - a trong lóc nguy nan + Suốt đêm không ngủ để nghĩ tíi tình nương, không cần ăn.. Chỉ nghĩ đến chuyện ăn uống, thích ngủ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân, quá chú trọng đến bản thân.. Suy nghĩ ( Khi nhìn thấy cối xay gió, quan niệm về đau đớn, chuyện ăn, ngủ....). => Ước muốn tầm thường, - Cối xay gió chỉ là cối xay gió - Tự biết không chịu nổi đau đớn nờn rªn rØ ngay… => Đầu óc tỉnh táo, thực tế, hèn nhát.

(47) => Ảo tưởng, hão huyền, đầu óc mụ mẫm, mê muội, hoang tưởng, thiếu thực tế Hành động ( Khi nhìn thấy những chiếc cối xay gió). Tính cách. + X«ng vµo cuéc giao tranh - Ngăn cản không cho chủ tấn công. kh«ng c©n søc , ®©m mòi gi¸o Tránh xa nguy hiểm, tỉnh táo, khôn vµo c¸nh qu¹t ..-> ngän gi¸o gÉy tan tµnh, c¶ ngêi, ngùa ng· ngoan, làm theo sở thích tự nhiên văng ra xa, nằm im bất động. - Bẻ cành cây làm giáo chuẩn bị cho cuộc chiến đấu mới. Mù quáng, gàn dở, điên rồ.làm theo sách vở kiếm hiệp Dũng cảm, trọng danh dự, coi khinh chuyện tầm thường.Lµ ngêi hoang tëng, ®iªn rå, nhng ®a c¶m, cao thîng. Lµ ngêi lu«n tØnh t¸o, thùc tÕ, nhng thùc dông, tÇm thêng, Ých kû vµ hÌn nh¸t.. Đáng khen: Thực tế Đáng chê: Hèn nhát, ích kỉ, tầm thường - Hai nhân vật bổ sung cho nhau, tạo nên sự hấp dẫn độc đáo có một không hai trong nền văn học TBN và thế giới. - Con ngời muốn tốt đẹp không nờn hoang tởng và thực dụng cần tỉnh t¸o vµ cao thîng - Sử dụng tiếng cời khôi hài để giễu cợt cái hoang tởng và tầm thờng, đề cao cái thực tế và cao thợng - §¸ng chª : TÝnh hoang tëng - §¸ng khen : TÝnh cao thîng. Y nghĩa. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập - Điền vào bảng so sánh (bảng phụ) để chỉ ra điểm tơng phản giữa hai tính cách đối lập của Đôn – ki và Xan – chô - Theo em đặc điểm tính cách nào của nhân vật đáng khen và đáng chê nhất. * Tự nhận xét, đánh giá: ……………………………………………………………… -----------------------------------------. TiÕt 27:. T×nh th¸i tõ 2015. 2015 I. Mức độ cần đạt : - Hiểu đợc thế nào là tình thái từ. - NhËn biÕt vµ hiÓu t¸c dông t×nh th¸i tõ trong v¨n b¶n - BiÕt t×nh th¸i tõ phï hîp víi t×nh huèng giao tiÕp II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Kh¸i niÖm vµ c¸c lo¹i t×nh th¸i tõ - C¸ch sö dông t×nh th¸i tõ. Ngày soạn: 7/ 10/ Ngày dạy: 12 / 10 /.

(48) 2. kÜ n¨ng Dïng t×nh th¸i tõ phï hîp víi yªu cÇu giao tiÕp 3. Thái độ: - Có ý thức dùng tình thái tiwf trong giao tiếp. III.TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò : ? ThÕ nµo lµ trî tõ ? cho vÝ dô : ? Cho biÕt chøc n¨ng cña th¸n tõ ? * Bµi míi : Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt I.Chøc n¨ng cña t×nh th¸i tõ : GV: Gọi học sinh đọc ví dụ * XÐt vÝ dô: ? NÕu bá c¸c tõ g¹ch ch©n trong c¸c vÝ a, Bá “ µ” - Kh«ng cßn lµ c©u nghi vÊn. dô a, b, c, th× ý nghÜa cña c©u cã g× thay b, Bá “ đi” - Kh«ng cßn lµ c©u cÇu khiÕn . đổi? Bá “ Thay”- Kh«ng cßn lµ c©u c¶m th¸n. ? ë vÝ dô (d) tõ “ ¹”biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c, d, Từ “ ạ” Thể hiện thái độ lễ phép ở mức c¶m g× cña ngêi nãi ? cao h¬n . Nh vËy c¸c tõ “ µ, ®i, thay, ¹” : §îc dùng để cấu tạo câu nghi vṍn, cõu cầu khiến, cõu cảm thỏn và để biểu thị các s¾c th¸i t×nh c¶m cña ngêi nãi-> T×nh * Kết luận: Tình thái từ th¸i tõ. Các loại tình thái từ đáng chú ? Em hiÓu thÕ nµo lµ t×nh th¸i tõ ? Tình ý: thái từ gồm những loại nào? * Ghi nhí: SGK GV: Gọi học sinh đọc ví dụ 2 ? Các tình thái từ in đậm dới đây đợc II. Sử dụng tình thái từ. dïng trong nh÷ng hoµn c¶nh giao tiÕp * XÐt vÝ dô: a- B¹n cha vÒ µ? -> c©u hái th©n mËt kh¸c nhau nh thÕ nµo ? - HS tr×nh bµy. b- ThÇy mÖt ¹? -> c©u hái kÝnh träng - GV nhËn xÐt gi¶i thÝch. c- B¹n gióp t«i mét tay nhÐ! -> cÇu khiÕn th©n mËt (GV có thể đảo vị trí tình thái từ để HS d- Bác giúp cháu một tay ạ! -> cầu khiến thÊy sù kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa khi kÝnh träng sử dụng. Từ đó biết cách sử dụng cho phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp). ? Khi nãi vµ viÕt chóng ta cÇn sö dông * Ghi nhí: SGK. t×nh th¸i tõ nh thÕ nµo - GV cho đọc ghi nhớ. II. LuyÖn tËp. * Bài 1: Dùng phiếu học tập- gọi học sinh đại diện trình bày. * T×nh Th¸i tõ: b, c, e, i * Lưu ý: Phân biệt tình thái từ v ới các từ lo ại đồng âm, khác nghĩa, khác từ loại. Tình thái từ: Từ đồng âm khác nghĩa, khác từ loại Thêm vào câu để cấu tạo câu cầu khiến, - Dùng để gọi – đáp ( Thán từ) , chỉ ý nghi vấn, cảm thán.Biểu thị sắc thái tình nghĩa quan hệ ( QHT) , chỉ hoạt động cảm. ( ĐT ), dùng để hỏi (Đại từ để hỏi ), - Thường đứng cuối câu. dùng để trỏ sự vật trong không gian, thời gian ( Chỉ từ ) * Bµi 2: Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c t×nh th¸i tõ. a- Chứ : Nghi vấn dùng trong trờng hợp điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng định. b- Chứ : Nhấn mạnh điều vừa khẳng định, cho là không thể khác đợc c- Ư: Hỏi, với thái độ phân vân. d- Nhỉ: Hỏi, thái độ thân mật.

(49) e- Nhé: Dặn dò. thái độ thân mật. g- Vậy: Thái độ miễn cỡng h- Cơ mà: Thái độ thuyết phục. * Bài tập 3: Đặt câu với các tình thái từ : “Mà, đấy, chứ lỵ, thôi, cơ, vậy”. a- Nã lµ HS giái mµ. b- Đừng trêu nữa nó khóc đấy! c- Bài kỹ thuật này của tớ chắc chắn đợc điểm cao chứ lỵ.! d- Em chỉ nói vậy để anh biết thôi! e- Con thích đi công viên cơ! g- Thôi, đành ở nhà vậy! (GV cần so sánh cho HS phân biệt các tình thái từ: mà, đấy, thôi, vậy với các từ là quan hệ từ, chỉ từ, động từ, đại từ). * Bµi tËp 4: Häc sinh lµm bµi vµo phiÕu. Trong câu hỏi cần xác định: - Nội dung việc muốn hỏi và ý hỏi, sự thể hiện quuan hệ giữa người hỏi với người được hỏi. VD: Thưa thầy, hôm nay lớp ta đi lao động phải không ạ ? Tùng ơi, Bạn An đã về rồi ư? Hoạt động 4: Củng cố. - HS cần nắm đợc tình thái từ dùng để tạo câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán và để bộc lộ thái độ tính cảm của ngời nói. - Sö dông t×nh th¸i tõ phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. - Bµi tËp vÒ nhµ: Lµm bµi tËp 5 SGK. * Tự nhận xét, đánh giá: ...................................................................................... TiÕt 28 : LuyÖn tËp viÕt ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngày soạn: 7 / 10/ 2015 Ngày dạy: 13 / 10 / 2015 I. Mức độ cần đạt : VËn dông kiÕn thøc vÒ c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù, thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö dông c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè kÓ, t¶ vµ biÓu lé t×nh c¶m trong v¨n b¶n tù sù 2. KÜ n¨ng - Thùc hµnh sö dông kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong lµm v¨n kÓ chuyÖn. - Viết đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm có độ dài kho¶ng 90 ch÷. 3. Thái độ: Có ý thức đưa yếu tố miêu tả và biểu cảm vào văn bản để bài văn đạt hiệu quả. III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò : - T×m vµ chØ ra yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong v¨n b¶n “C« bÐ b¸n diªm” - Từ đó rút ra nhận xét của em trong việc kết hợp miêu tả, biểu cảm trong v¨n tù sù * Giíi thiÖu bµi míi : Hoaṭ động của GV và HS. Nội dung cần đạt I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có Hoạt động 1 : Tìm hiểu quy yếu tố miờu tả và biờ̉u cảm tr×nh x©y dung ®o¹n v¨n tù sù * §o¹n v¨n tù sù cÇn cã c¸c yÕu tè: kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Sự việc : Các viợ̀c làm, hành động do nhõn vọ̃t H/s t×m hiÓu c¸c d÷ kiÖn ë môc I.

(50) ? Những yếu tố cần thiết để xây thực hiợ̀n được kờ̉ một cỏch rừ ràng, mạch lạc. dùng ®o¹n v¨n tù sù - Nh©n vËt : Người thực hiện các hành động, ? Vai trß cña yÕu tè miªu t¶, biÓu việc làm.hoặc là một trong những người chưng kiến sự việc đã xảy ra. c¶m trong ®o¹n v¨n tù sù? * Vai trß cña yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n tù sù - Lµm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc ? Quy tr×nh x©y dùng mét ®o¹n hơn. v¨n tù sù gåm mÊy bíc? NhiÖm vô * Quy tr×nh x©y dùng ®o¹n v¨n tù sù kÕt hîp tõng bíc lµ g×? miªu t¶, biÓu c¶m: Gåm 5 bíc - Bíc 1: Lùa chän sù viÖc chÝnh - Bíc 2 : Lùa chän ng«i kÓ - Bớc 3 : Xác định thứ tự kể (mở đầu, diễn biến, kÕt thóc) - Bớc 4 : Xác định yếu tố miêu tả, biểu cảm sẽ dùng để viết đoạn văn tự sự - Bíc 5 : ViÕt thµnh ®o¹n v¨n ? Dùa vµo quy tr×nh trªn h·y x©y dùng ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c yÕu * ViÕt ®o¹n v¨n cho sù viÖc : Ch¼ng may em tố miêu tả, biểu cảm cho sự việc đánh vỡ một lọ hoa đẹp . và nhân vật ở đề sau: - Sù viÖc chÝnh : ChiÕc lä hoa bÞ vì - Ng«i kÓ : Ng«i kÓ thø nhÊt sè Ýt “Chẳng may em đánh vỡ một lọ - Thứ tự kể : hoa đẹp” + Mở đầu : Cảm tởng, nhận xét về hành động VD : Thế là cái lọ hoa đẹp bố em rất thích đã bị vì tan, ch¾c lµ bè em buån l¾m ! + DiÔn biÕn : KÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch chi tiÕt cã xen miªu t¶, biÓu c¶m + KÕt thóc : Suy nghÜ c¶m xóc cña b¶n th©n hoặc thái độ tình cảm của ngời thân ,bạn bè khi sù viÖc x¶y ra. Bµi häc kinh nghiÖm vÒ tÝnh cÈn thËn - Xác định yờ́u tố miêu tả, biểu cảm + Miªu t¶ : H×nh d¸ng, mµu s¾c, chÊt lîng, vÎ đẹp của lọ hoa + BiÓu c¶m : Tr©n träng, ngìng mé, nuèi tiÕc, ©n hËn - ViÕt ®o¹n v¨n : DiÔn dÞch (song hµnh, quy n¹p) Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : - G/v chuẩn bị một đoạn văn mẫu đọc trớc lớp - H/s viết theo nhóm, sau đó trình bày trớc lớp Bµi tËp 2 : + §o¹n v¨n trong truyÖn “L·o H¹c” cña Nam Cao. “H«m sau l·o H¹c….. hu hu khãc” *C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m : - Miªu t¶ : Cè lµm ra vui vÎ… hu hu khãc - BiÓu c¶m : Kh«ng xãt xa…. ¸i ng¹i cho l·o H¹c - Sự việc : Lão Hạc báo tin đã bán con vàng - Ng«i kÓ : T«i (Thø nhÊt, sè Ýt) + Những yếu tố miêu tả và biểu cảm trên đã giúp cho Nam Cao khắc sâu vào lòng bạn đọc một lão Hạc khốn khổ về hình dáng bên ngoài và đặc biệt là thể hiện đợc rất sinh động sự đau đớn , quằn quại về tinh thần của một ngời trong giây phút ân hận , xót xa “ già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó” . * Híng dÉn häc ë nhµ - ChuÈn bÞ: ChiÕc l¸ cuèi cïng.

(51) TiÕt 29,30:. ChiÕc l¸ cuèi cïng (O.Henri) 2015. Ngày soạn: 7 / 10/. Ngày dạy: 15/ 10 / 2015 I. Mức độ cần đạt : - Hiểu đợc tấm lòng yêu thơng những ngời nghèo khổ của nhà văn đợc thể hiÖn trong truyÖn. - Thấy đợc nghệ thuật kể chuyện độc đáo, hấp dẫn của tác giả OHen-ri. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm truyện ngắn hiện đại Mĩ. - Lßng th¬ng c¶m, sù sÎ chia gi÷a nh÷ng ngêi nghÖ sÜ nghÌo. - ý nghÜa cña t¸c phÈm nghÖ thuËt v× cuéc sèng xña con ngêi. 2. KÜ n¨ng - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phơng thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc – hiểu tác phẩm. - Phát hiện, phân tích đặc điểm nổi bật về nghệ thuật kể chuyện của nhà văn. - Cảm nhận đợc ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện. 3. Thái độ: Có tÊm lßng yªu th¬ng nh÷ng ngêi nghÌo khæ III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò : ? Cho biết nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Đôn ki - hô - tê đánh nhau với cèi xay giã? * Giíi thiÖu bµi míi : Văn học Mỹ là một nền văn học trẻ nhng đã xuất hiện những nhà văn kiệt xuất nh Hê-min-guây, Giắc-lơn-đơn …. Trong số đó tên tuổi của OHenri nổi bật lªn nh mét t¸c gi¶ truyÖn ng¾n tµi danh. “ChiÕc l¸ cuèi cïng” lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n híng vµo cuéc sèng nghÌo khæ bÊt h¹nh cña nh©n d©n MÜ , vµo søc m¹nh cña nghÖ thuËt ch©n chÝnh ®em l¹i niÒm tin cho con ngêi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung I . Tìm hiểu chung v¨n b¶n 1, T¸c gi¶ : - O Hen-ri : (1862 – 1910) ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ? - Lµ nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn ng¾n - §Ò tµi: Hướng đến cuéc sèng nghÌo khæ, bất hạnh cña nh©n d©n MÜ. G/v tãm t¾t truyÖn ng¾n “chiÕc l¸ cuèi - T¸c phÈm cña «ng to¸t lªn t tëng nh©n văn cao c¶, t×nh th¬ng yªu ngêi nghÌo khæ… cùng” dẫn đến đoạn trích G/v hớng dẫn h/s đọc - Truyện ngắn của ông thường được tổ chức G/v cùng 3 – 4 h/s nối nhau đọc xoay quanh một cốt truyện dàn dựng chu đáo ? H·y tãm t¾t ®o¹n trÝch b»ng mét ®o¹n với tình tiết được sắp xếp khéo léo, lôi cuốn. v¨n ng¾n ? * Giôn – xi, ốm nặng và nằm đợi chiếc ễng thường sử dụng kiờ̉u đảo ngược tỡnh l¸ cuèi cïng cña c©y thêng xu©n bªn cöa huống hai lần một cách đột ngột, bất ngờ. sổ rụng xuống, khi đó cô sẽ chết. Nhng * Đoạn trích nằm ở đoạn cuối của truyện qua một buổi sáng và một đêm ma phũ “chiếc lá cuối cùng” phµng, chiÕc l¸ cuèi cïng vÉn kh«ng 2. V¨n b¶n rụng. Điều đó khiến cô có ý nghĩ thoát a. Đọc và tìm hiểu từ khó : khái c¸i chÕt Một ngời bạn đã cho Giôn – xi , hay Đọc kỹ chú thích 2,3,4,5,7 chiÕc l¸ cuèi cïng chÝnh lµ bøc tranh ho¹ sĩ già Bơ - Men đã bí mật vẽ trong một b. Tóm tắt đoạn trích đêm ma gió để cứu Giôn – xi, trong khi.

(52) chÝnh cô bÞ chÕt v× sng phæi ? Từ đó xác định nhân vật chính của văn b¶n nµy? ? Văn bản này đã sử dụng các phơng thức biểu đạt nào? ? Ph¬ng thøc lµm nªn søc hÊp dÉn cña truyÖn ng¾n nµy. * Nh©n vËt chÝnh : Gi«n – xi - Ph¬ng thøc : Tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m - Tù sù. II. Ph©n tÝch : 1, DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Gi«n– xi - Tình trạng søc khoÎ: bị sưng phổi nặng, yÕu ít, gÇn nh c¹n kiÖt søc sèng. - Kh«ng tin vµo søc sèng cña m×nh. ? T×nh tr¹ng Êy khiÕn c« ho¹ sÜ nµy cã - BÖnh tËt + nghÌo tóng t©m tr¹ng nh thÕ nµo? ? Trong t©m tr¹ng bi quan, mÖt mái, ch¸n -> ch¸n n¶n, mệt mỏi, thÊt väng. nản đó Giôn-xi có suy nghĩ gì? - Ý nghĩ: khi nµo chiÕc l¸ cuèi cïng rông - Cô đếm từng chiếc lá còn lại trên cây nốt, thì cô cũng buông xuôi, lìa đời. thêng xu©n vµ chê khi nµo chiÕc l¸ cuèi -> §ã lµ ý nghÜ tiêu cực của mét c« g¸i yÕu cïng rông nèt, th× c« còng bu«ng xu«i, đuối, ít nghị lực, thật ngớ ngẩn, đáng thơng lìa đời. => Gi«n– xi bi quan, tuyệt vọng buông (H) Suy nghĩ đó nói lên điều gì? - Gi«n-xi lµ mét c« g¸i thiÕu nghÞ lùc, bi xuôi mặc cho số phận đẩy đưa, không còn quan, tuyÖt väng vµ c« kh«ng cßn muèn muốn sống nữa. sèng. GV: Sự bi quan và tuyệt vọng đã ngày cµng lín dÇn khi thêi tiÕt ngµy cµng kh¾c nghiÖt víi nh÷ng c¬n ma vµ giã mïa phò phàng kéo dài suốt cả đêm. ? Sau đêm ma gió dữ dội, khi chiếc mành đợc kéo lên, Giôn-xi đã phát hiện điều kì - Sau một đêm ma gió… chiếc lá thờng xuân vẫn còn đó => Sự gan góc của chiếc lỏ khiờ́n diệu g×? Chiếc lá thờng xuân vẫn còn đó. Giôn xi thay đổi: ? Điều đó đã làm thay đổi suy nghĩ và nhu cầu sống đã trở lại, tình yêu bạn, tình yªu nghÖ thuËt héi ho¹ trë l¹i víi c« => c« t©m tr¹ng cña Gi«n-xi như thế nào ? - Sự sống đã trở lại với Giôn-xi. đã vợt qua đợc cái chết bởi trong chiếc lá “ Gi«n-xi n»m nh×n chiÕc l¸. Råi c« mỏng manh, nhỏ nhoi ấy chứa đựng một gọi...vẽ đợc vịnh Na-Plơ”. søc sèng thËt m·nh liÖt, bÒn bØ. ? T¹i sao Gi«n-xi nh×n chiÕc l¸ thêng xu©n cuèi cïng vÉn cßn b¸m trªn têng, cô lại có những thay đổi lớn nh vậy? - Giôn-xi đã cảm nhận đợc trong chiếc lá mỏng manh, nhỏ nhoi ấy chứa đựng một søc sèng thËt m·nh liÖt, bÒn bØ. GV: ChiÕc l¸ máng manh Êy gióp con ngời vợt qua đợc cái chết bởi sự sống dẻo dai bền bỉ của nó, nó đã kích thích tình yªu sù sèng cña con ngêi. Chèng chäi kiªn cêng víi thiªn kh¾c nghiÖt, b¸m lÊy cuéc sèng, tr¸i ngîc víi nghÞ lùc yÕu ®uèi bu«ng xu«i muèn chÕt cña Gi«n – xi. => Ngêi ta cã thÓ tù ch÷a bÖnh b»ng nghÞ ? Việc Giôn – xi khỏi bệnh nói lên điều lực, bằng tình yêu cuộc sống, bằng sự đấu g×? tranh vµ chiÕn th¾ng bÖnh tËt… ? T¹i sao khi nghe Xiu kÓ chuyÖn vÒ c¸i chết của cụ Bơ - Men, tác giả không để => Truyện sẽ có d âm để lại trong lòng ngời Giôn - xi có thái độ gì ? đọc suy nghĩ, dự đoán. Truyện sẽ kém hay (H/s th¶o luËn nhãm) nÕu nhµ v¨n cho chóng ta biÕt cô thÓ Gi«n – xi nghĩ, nói gì, hành động gì khi nghe Xiu kể l¹i c¸i chÕt vµ viÖc lµm cao c¶ cña cô B¬n – G/v tiÓu kÕt chuyển ý ? Trong ®o¹n trÝch t×nh yªu th¬ng cña men Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích văn b¶n ? Trong ®o¹n trÝch em thÊy Gi«n– xi ë trong t×nh tr¹ng nh thÕ nµo?.

(53) Xiu đối với Giôn – xi biểu hiện nh thế nµo? ? Xiu cã biÕt chiÕc l¸ cuèi cïng lµ l¸ gi¶, l¸ vÏ hay kh«ng? V× sao? ? NÕu Xiu biÕt l¸ gi¶ th× truyÖn cã bít søc hÊp dÉn kh«ng? V× sao? ? VËy Xiu biÕt râ sù thËt vµo lóc nµo? V× sao em biÕt ? H/s suy ®o¸n, th¶o luËn ? Tại sao tác giả lại để lại cho Xiu kể lại chuyÖn vÒ c¸i chÕt vµ nguyªn nh©n c¸i chÕt cña cô B¬ - men? Qua đó ngời đọc thấy Xiu là người như thế nào? G/v TiÓu kÕt : ë nh©n vËt Xiu ta thÊy c« hiÖn lªn víi tấm lòng vị tha, một con ngời giàu đức hy sinh thÇm lÆng, cã tr¸i tim nh©n hËu mênh mông. Xiu là một nhân vật đẹp làm ta xúc động ngỡng mộ về một tình bạn thuû chung cao quý GV: Cụ Bơ - Men là một hoạ sĩ đã ngoài 60 tuæi, kiÕm ¨n b»ng c¸ch ngåi lµm mÉu vÏ cho c¸c ho¹ sÜ trÎ. Cô m¬ íc vÏ mét kiệt tác, nhng đã 40 năm nay cụ vẫn cha thực hiện đợc.. 2, T×nh yªu th¬ng cña Xiu - Lo sî khi nh×n thÊy chiÕc l¸ thêng xu©n Ýt ái b¸m trªn têng… - RÊt lo l¾ng cho bÖnh tËt vµ tÝnh mÖnh cña Gi«n-xi. - Chăm sóc Giôn-xi rất tận tình và chu đáo. - RÊt yªu th¬ng Gi«n-xi. - C« kh«ng hÒ biÕt chiÕc l¸ cuèi cïng lµ l¸ gi¶, l¸ vÏ v× c« kÐo mµnh lªn mét c¸ch ch¸n nản, cụ cũng khụng biết ý định của cụ BơMen. Nờ́u cụ biết thì truyện sẽ kém hay đi Xiu k bị b ất ngờ vµ ta sÏ kh«ng ® îc thëng thøc c¶ ®o¹n v¨n nãi lªn t©m tr¹ng lo l¾ng thấm đợm tình ngời của cô. - Xiu đã biết đó là lá vẽ trong ngày hôm sau đó, khi biờ́t cụ Bơ men bị sưng phụ̉i vỡ đã vẽ chiếc lá=> Lµm cho c©u truyÖn diÔn ra mét c¸ch tù nhiªn mµ cßn gãp phÇn béc lé râ h¬n phÈm chÊt cña Xiu : KÝnh phôc nhí tiÕc cô ho¹ sÜ, hÕt lßng v× b¹n * Xiu có tÊm lßng vÞ tha, mét con ngêi giµu đức hy sinh thầm lặng, có trái tim nhân hậu mªnh m«ng.. ? Nh÷ng chi tiÕt nµo nãi lªn tÊm lßng th- 3. KiÖt t¸c cña B¬ - Men ơng yêu và hành động cao cả của cụ Bơ Vẽ chiếc lỏ cuối cùng -> Cứu sống Giôn-xi, men đối với Giôn – xi? t¹o ra søc m¹nh, kh¬i dËy sù sèng trong t©m * Viợ̀c làm của cụ Bơ men tạo đợc bất hồn con ngời yờ́u đuối đang đếm lỏ rụng chờ ngê cho Gi«n – xi, Xiu vµ g©y høng thó chết. - Vẽ âm thầm, bí mật trong đêm ma gió lạnh bất ngờ cho cả bạn đọc chúng ta buèt ngoµi trêi. (G/v thống nhất tiêu chuẩn một kiệt tác - Bị bệnh sng phổi nặng và đã chết vì sng phæi. nghÖ thuËt) ( KiÖt t¸c nghÖ thuËt (héi ho¹): Lµ nh÷ng => Cô thËt cao thîng, cø l¼ng lÆng mµ t¸c phÈm cã gi¸ trÞ t tëng vµ nghÖ thuËt lµm, quªn m×nh v× ngêi kh¸c, ch¼ng hÐ rất cao, đem lại niềm vui và khoái cảm răng ngay cả Xiu cũng k biết ý định của cụ thÉm mÜ cho ngêi xem, ngêi nghe, ngêi * Chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác vì đọc) - Kiệt tác là hiếm hoi, bất ngờ ngoài ý - Rất đẹp, giụ́ng như thọ̃t (giống lá thật… đến nổi con mắt chuyên môn của cả hai hoạ muèn con ngêi - KiÖt t¸c thùc sù khi nã cã gi¸ trÞ nh©n sÜ mµ còng kh«ng ph©n biÖt næi lµ thËt hay gi¶) sinh vµ nghÖ thuËt rÊt cao - KiÖt t¸c nhÊt thiÕt ph¶i híng tíi, phôc - Nã cã gi¸ trÞ nh©n sinh cao cả: nã ®em l¹i vô cuéc sèng con ngêi sù sèng cho Gi«n – xi. ChiÕc l¸ kh«ng chØ đợc vẽ bằng bút lông, bột màu mà bằng cả ? V× sao cã thÓ nãi “chiÕc l¸ cuèi cïng” t×nh th¬ng bao la vµ lßng hy sinh cao thîng, cña cô B¬ - men lµ mét kiÖt t¸c? động quên mình của người họa sĩ. GV: Nó đợc hình thành trong gió rét, lao Nã là một kiệt tác, bởi cái giá quá đắt: Nó tuyÕt r¬i, díi ¸nh s¸ng vµng vät run rÉy của ngọn đèn bão. Bên chiếc thang lênh cứu đợc một ngời nhng lại cớp đi sinh mạng khênh, là cụ hoạ sĩ già cũng đang run ngời đã sinh ra nó. Nó cho thấy một quy luật run miÖt mµi t« ®Ëm tõng nh¸t cä vµo nghiÖt ngh· cña nghÖ thuËt: Để đạt được bức tờng gạch, đúng vào dây thờng xuân vinh quang đôi khi phải đánh đổi cả mạng đã rụng chiếc lá cuối cùng : Víi kiÖt t¸c “chiÕc l¸ cuèi cïng” cña sống mình cụ Bơ Men đã ra đi mãi mãi, nhng.

(54) hành động cao cả xả thân vì cuộc sống cña Gi«n - xi, v× h¹nh phóc cña con ngêi thì hình ảnh của cụ đã khiến Giôn – xi xúc động, cảm phục với lòng biết ơn vô h¹n. H¬n mét thÕ kû nay, hµng triÖu ngêi đọc trên hành tinh đã cúi đầu nghiêng m×nh tríc nghÜa cö vµ c¸i chÕt cña ho¹ sÜ giµ B¬ - Men Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết và luyÖn tËp ? Theo em ®iÒu g× g©y høng thó cho ngêi đọc khi đọc đoạn trích này (nghệ thuật đảo ngợc tình huống) ? H·y ph©n tÝch vµ chøng minh? G/v : ChiÕc l¸ còng cã hai mÆt : - MÆt ph¶i : Cøu ngêi - MÆt tr¸i : H¹i ngêi => §©y lµ hai mÆt cña kiÖt t¸c nµy ? Vậy thể khái quát chủ đề của tác phẩm nµy lµ g×? H/s đọc to ghi nhớ. III. Tæng kÕt 1, Nghệ thuật đảo ngợc tình huống hai lõ̀n LÇn 1 :- Nh©n vËt Gi«n-xi ®i tõ chÕt-sèng. LÇn 2: Nh©n vËt B¬-men ®i tõ sèng-chÕt => Hai lần đảo ngược tình huống trái chiều nhau và đều liên quan đến bệnh sưng phổi và chiếc lá cuối cùng Nhân vật + độc giả đều bất ngờ, hứng thú. 2, Chủ đề của tác phẩm - T×nh yªu th¬ng cao c¶ cña nh÷ng con ngêi nghÌo khæ víi nhau - Søc m¹nh cña t×nh yªu cuéc sèng chiÕn th¾ng bÖnh tËt - Søc m¹nh vµ gi¸ trÞ nh©n sinh, nh©n b¶n cña nghÖ thuËt. Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà ? Qua “ChiÕc l¸ cuèi cïng” em hiÓu g× vÒ t tëng vµ tµi n¨ng cña O.Henri? - Yªu th¬ng, quý träng ngêi nghÌo khæ - Tài viết truyện với những kết thúc độc đáo, bất ngờ * Tự nhận xét, đánh giá………………………………………………………….. TiÕt 31:. Chơng trình địa phơng (phÇn TiÕng ViÖt ) Từ ngữ địa phơng Thanh Hoá 2015. 2015. Ngày soạn: 15 / 10/ Ngày dạy: 20 / 10 /. I.Mức độ cần đạt : - Hệ thống hóa từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt , thân thích đợc dùng trong giao tiếp ở địa phơng. II. Träng t©m kiÕn thøc 1. KiÕn thøc Các từ ngữ địa phơng chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích. 2. KÜ n¨ng Sử dụng từ ngữ địa phơng chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích. 3. Thái độ: Có ý thưc sử dụng từ ngữ địa phương phù hợp hoàn cảnh giao tiếp. III. TiÕn tr×nh lªn líp * Kiểm tra bài cũ : Thế nào là từ ngữ địa phơng ? cho ví dụ ? * Bµi míi : Hoaṭ động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu những I. Từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt , thân thích : tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt , Bµi 1: Tõ ng÷ Từ ngữ địa Từ ngữ địa th©n thÝch : ? T×m c¸c tõ ng÷ chØ quan hÖ toµn d©n ph¬ng em ph¬ng kh¸c ruột thịt , thân thích đợc dùng ở Cha Bè Thµy, ba, bä địa phơng em có nghĩa tơng đ- Mẹ MÑ M¸, u, bÇm.

(55) ¬ng víi c¸c tõ ng÷ toµn d©n trong b¶ng díi ®©y ? - Häc sinh ®iÒn tiÕp vµo b¶ng cho đến hết ? T×m tõ chØ quan hÖ th©n thuéc trong c¸c vÝ dô sau vµ nãi thªm vÒ gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nh÷ng tõ ng÷ Êy ? HS : Rót ra ghi nhí (SGK) Hoạt động 2 : Tìm hiểu từ ngữ xng hô địa phơng Thanh Hoá ? T×m tõ ng÷ xng h« trong c¸c vÝ dô sau vµ gi¶i thÝch nghÜa cña các từ ngữ xng hô đó ?. ¤ng néi Bµ ngo¹i. ¤ng néi Bµ ngo¹i. Bµi 2 : Tõ ng÷ chØ quan hÖ th©n thuéc : a- “ Anh , ThÇy , MÑ , Em” b- “ Bè , MÑ” =>Tạo màu sắc địa phơng cho tác phẩm. * Ghi nhí : (sgk ) II. Tõ ng÷ xng h« 1 . Tõ ng÷ xng h« : a, “ o” b, “đứa”, “choa” , “ bay”, “ c, “Mµy” , “choa” d, “ Chóng tao”, “tao”, “mµy” e, “c« nhiªu” HS : T×m vµ ph©n lo¹i ? Qua ph©n tÝch trªn em rót ra 2. T×m vµ ph©n lo¹i tõ ng÷ xng h« toµn d©n vµ tõ kết luận gì về từ ngữ địa phơng ngữ xng hô địa phơng : * Ghi nhí 2 : sgk trong tiÕng Thanh Ho¸ ? Hoạt động 3 : Tìm hiểu về từ ngữ chỉ sự vật , hiện tợng hoạt III. Từ ngữ chỉ sự vật, hiện tợng, hoạt động: Bµi 1. động ?T×m tõ ng÷ chØ sù vËt , hiÖn t- a. Cån c¸t , bång, l¨ng x¨ng, tÐp riu … ợng , hoạt động trong các ví dụ b. Chè lam, bánh gai , bánh tro …. sau gi¶i thÝch nghÜa cña chóng c. Së , Xin cè … để so sánh với từ ngữ phổ d. Nớc cả, đọ bằng …. e. Cæ lòng, dèc x©y, mêng noäng …. th«ng ? ? Hãy tìm những từ ngữ địa phơng chỉ sự vật hiện tợng , hoạt - HS tìm động mà em biết ? ? Các từ ngữ địa phơng trên đã * Ghi nhớ : sgk ph¶n ¸nh ®iÒu g× ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập III. LuyÖn tËp Bài tập 1: Su tầm các từ địa phơng mà em biết ? HS : Su tầm ở ngay địa phơng Bài tập 2 :Tìm từ địa phơng trong bài ca dao ? - Th»ng , mµy , chóng tao , tao … - Không thể thay thế những từ ngữ đó bằng từ phổ thông đợc vì : đây là một bài ca dao kháng chiến đợc ra đời trong hoàn cảnh chiến tranh nhằm cổ vũ phong trào đánh giặc cứu nớc và qua đó nó cũng thể hiện tính mộc m¹c trong lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n . NÕu thay b»ng nh÷ng tõ kh¸c nã sÏ lµm gi¶m tÝnh vui nhén, kh«ng khÝ phÊn khëi trong bµi ca dao Bµi tËp 3 : GV híng dÉn cho häc sinh tù viÕt vµo vë bµi tËp Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - Su tÇm c©u ca dao, tôc ng÷, th¬ ca cã sö dông tõ ng÷ chØ quan hÖ ruét thÞt, thân thích ở địa phơng em - ChuÈn bÞ bµi : LËp dµn ý ….. biÓu c¶m *Tự nhận xét, đá nh giá: ……………………………………………………………… LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngày soạn: 15 / 10/ 2015 Ngày dạy: 20 / 10 / 2015 I. Mức độ cần đạt: BiÕt lËp bè côc vµ c¸ch thøc x©y dùng dµn bµi cho bµi v¨n tù sù cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. II.Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng: TiÕt 32 :.

(56) 1. KiÕn thøc: C¸ch lËp dµn ý cho v¨n b¶n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. 2.KÜ n¨ng: - X©y dùng bè côc, s¾p xÕp c¸c ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m. - Viết một bài văn tự sự có sử dụng yếu tố tố miêu tả và biểu cảm có độ dài 450 ch÷. 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự. III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò : ? Những yếu tố cần thiết để tạo lập một văn bản tự sự ? Hãy nêu dàn ý của một bài văn tự sự mà em đã học ở lớp 6 * Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m GV : Yêu cầu học sinh đọc văn bản ë trong sgk ? Hãy xác định phơng thức biểu đạt cña bµi v¨n ?. ? Bµi v¨n trªn cã thÓ chia lµm 3 phần . Hãy chỉ ra 3 phần đó và nêu néi dung kh¸i qu¸t cña mçi phÇn ?. ? TruyÖn kÓ vÒ viÖc g× ? Ai lµ ngêi kÓ chuyÖn ( ë ng«i thø mÊy ? ) ? Xác định sự việc chính? Nhân vật chÝnh? ? TruyÖn xoay quanh nh÷ng nh©n vËt nµo? TÝnh c¸ch mçi nh©n vËt ? C©u truyÖn diÔn ra nh thÕ nµo? ( Mở đầu nêu vấn đề gì ? Đỉnh điểm c©u chuyÖn ë ®©u ? KÕt thóc chç nµo ? §iÒu g× t¹o nªn sù bÊt ngê ? ) GV: §iÒu t¹o nªn bÊt ngê trong c©u chuyÖn nµy chÝnh lµ do t×nh huèng truyện. Tác giả đã khéo léo đa ngời đọc nhập vào tâm trạng chờ đợi và cã ý chª tr¸ch cña nh©n vËt Trang để rồi sau mới vỡ lẽ ra rằng đó là sù chËm trÔ ®Çy th«ng c¶m suýt n÷a thì Trang đã trách nhầm ngời bạn cã tÊm lßng th¬m th¶o ? ChØ ra vµ nªu t¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong bµi ?. I. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù : 1, T×m hiÓu dµn ý cña bµi v¨n tù sù *Văn bản: “Mãn quµ sinh nhËt” => Phơng thức biểu đạt : Tự sự kết hợp với miªu t¶ vµ biÓu c¶m a.Bè côc : 3 phÇn + Mở bài : Từ đầu đến “ Bao nhiêu thứ bày la liÖt trªn bµn”: kÓ vµ t¶ l¹i quang c¶nh chung cña buæi sinh nhËt. + Thân bài : Từ “ Vui thì vui thật”, đến “Trinh vÉn lÆng lÏ cêi, chØ gËt ®Çu kh«ng nói” : kể về món quà sinh nhật độc đáo của ngêi b¹n . + Kết bài : Từ “ Cảm ơn Trinh quá” đến “để hôm nay có đợc chùm quả vàng tơi thơm mát nµy”. Nªu c¶m nghÜ cña ngêi b¹n vÒ mãn quµ sinh nhËt. b. Các yếu tố cơ bản của văn bản : * Yếu tố kể: - TruyÖn kÓ vÒ diÔn biÕn cña buổi sinh nhËt - Ng«i kÓ : Thø nhÊt (t«i = Trang) - Sù viÖc chÝnh : DiÔn biÕn cña buæi sinh nhËt diễn ra ở nhà Trang, có các bạn đến chúc mõng - Nh©n vËt chÝnh: Trang - Ngoµi ra cßn cã c¸c nh©n vËt + Trang : Hån nhiªn, vui mõng, rèt ruét + Trinh : Kín đáo, đằm thắm, chân thành + Thanh : Hån nhiªn, nhanh nhÑn, tinh ý - DiÔn biÕn c©u chuyÖn : + Mở đầu : Buổi sinh nhật vui vẻ đã sắp đến håi kÕt. Trang sèt ruét v× ngêi b¹n th©n nhÊt cha đến + Diễn biến : Trinh đến giải toả nụ̃i băn khoăn của Trang, đỉnh điểm là món quà sinh nhật độc đáo: Một chùm ổi đợc Trinh chăm sãc tõ khi cßn lµ mét c¸i nô + KÕt thóc : C¶m nghÜ cña Trang vÒ mãn quµ sinh nhật độc đáo * YÕu tè miªu t¶ : - Suèt c¶ buæi s¸ng, nhµ t«i tÊp nËp kÎ ra ngêi vµo… c¸c b¹n ngåi chËt c¶ nhµ… nh×n thÊy Trinh ®ang t¬i cêi… Trinh lom khom….

(57) ? ChØ ra vµ nªu t¸c dông cña yÕu tè biÓu c¶m ? ? Tõ ph©n tÝch vÝ dô mÉu trªn em h·y cho biÕt : Dµn ý cña bµi v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m gåm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn?. Trinh lÆng lÏ cêi…, chØ gËt ®Çu kh«ng nãi. - T¸c dông : Miªu t¶ tØ mỉ c¸c diÔn biÕn cña buổi sinh nhật giúp ngời đọc có thể hình dung ra không khí của nó, cảm nhận đợc tình c¶m th¾m thiÕt cña Trang vµ Trinh * YÕu tè biÓu c¶m : - T«i vÉn cø bån chån kh«ng yªn,…b¾t ®Çu lo… tñi th©n… giËn Trinh, giËn m×nh qu¸… t«i run run… C¶m ¬n Trinh qu¸… quý h óa lµm sao. - T¸c dông : Béc lé t×nh c¶m b¹n bÌ ch©n thành và sâu sắc giúp cho ngời đọc hiểu rằng tÆng c¸i g× kh«ng quan träng b»ng tÆng nh thÕ nµy? 2. Dµn ý cña bµi v¨n tù sù : * Gåm 3 phÇn a, Më bµi : Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt, t×nh huèng x¶y ra c©u truyÖn b, Th©n bµi : KÓ l¹i diÔn biÕn c©u chuyÖn theo một trình tự nhất định (Câu truyện diễn ra ë ®©u, Khi nµo? Víi ai? Nh thÕ nµo?) Trong khi kÓ cã thÓ xen kÏ c¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m c, KÕt bµi : Nªu kÕt côc vµ c¶m nghÜ cña ngêi trong cuéc (H/s th¶o luËn ph¸t biÓu chØ ra ®iÓm kh¸c biÖt ) * Ghi nhí : SGK. ? So s¸nh víi dµn ý cña bµi v¨n tù sự đã học ở lớp 6, dàn ý của bài văn tù sù kh«ng kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, ë líp 8 nµy cã g× gièng vµ kh¸c nhau ? G/v chốt lại vấn đề Cho h/s đọc phần ghi nhớ ? C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong chuyÖn thÓ hiÖn ë nh÷ng chç nµo ? GV: C¸c yÕu tè nµy ®an xen vµo trong qu¸ tr×nh kÓ chuyÖn vÒ c« bÐ bán diêm, đặc biệt là cứ sau mỗi lÇn em bÐ quÑt diªm th× c¶nh méng tëng còng nh c¶nh thùc sau khi diêm tắt đợc tác giả miêu tả rất sinh động. Kèm theo đó là những suy nghÜ vµ t©m tr¹ng cña nh©n vËt. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : Tõ v¨n b¶n “ C« bÐ b¸n diªm” .H·y lËp dµn ý c¬ b¶n theo gîi ý sau? a, Mở bài : - Giới thiệu quang cảnh đêm giao thừa và gia cảnh của em bé bán diªm , nh©n vËt chÝnh trong chuyÖn b, Th©n bµi : + Lúc đầu do không bán đợc diêm nên em bé không dám về nhà vì sợ bố đánh. Em tìm một góc tờng ngồi tránh rét. Kết quả em vẫnbị gió rét hành hạ “đôi bàn tay đã cứng đờ ra” + Sau đó, em bé đành liều đánh các que diêm để sởi ấm cho mình. Mỗi lần quẹt một que diêm, em lại thấy hiện lên một viễn cảnh ấm áp và đẹp đẽ. Ban đầu “em tởng chừng nh đang ngồi trớc một lò sởi”, hơi ấm của que diêm khiến em thật là dễ chÞu”. ThÕ råi que diªm vôt t¾t, em bÐ l¹i trë vÒ víi hiÖn t¹i tª cãng cña chÝnh mình. Tiếp đến que diêm thứ 2, em lại mơ thấy 1 bàn ăn thịnh soạn. Que diêm thứ 2 lụi tàn, em bé lại đối diện với cảnh nghèo khổ của bản thân. Em lại quẹt que diªm thø 3. Mét c©y th«ng n« en hiÖn lªn. Nhng råi diªm t¾t, nh÷mg ngän nÕn bay về trời. Que diêm thứ 4 đợc đốt lên em nhìn thấy bà em đang mỉm cời với em. Cuối cùng vì muốn níu giữ bà ở lại em đã bật tất cả các que diêm còn lại. * Miªu t¶: - H×nh ¶nh ngän löa… s¸ng chãi - Diªm ch¸y vµ s¸ng lªn… quý gi¸ - Diªm nèi s¸ng… ban ngµy * BiÓu c¶m: - Chà! Giá quẹt… chút nhỉ…trông đến vui mắt - Chµ! ¸ng s¸ng… dÞu dµng - ThËt lµ dÔ chÞu… kho¸i biÕt bao - Em bÇn thÇn… - Cha bao giê em thÊy bµ to lín nh thÕ nµy c, KÕt bµi: - Cô bé bán diêm đã chết “vì giá rét đêm giao thừa”Mọi ngời qua đờng không ai biết đợc cái điều kì diệu mà em bé đã trông thấy , nhất là phút giây em đợc gặp lại bà và cùng bà bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm ..

(58) Bài tập 2 : Lập dàn ý cho đề bài “ Hãy kể về một kỉ niệm với ngời bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi” - Mở bài : Giới thiệu ngời bạn của mình là ai ? kỉ niệm khiến mình xúc động là kỉ niÖm g× ? - Thân bài : Tập trung kể về kỉ niệm xúc động ấy : + Nã x¶y ra ë ®©u , lóc nµo ? víi ai? + ChuyÖn x¶y ra nh thÕ nµo ? + Điều gì khiến em xúc động ? xúc động nh thế nào ? - KÕt bµi ? Em cã suy nghÜ g× vÒ kØ niÖm ® Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà H/s häc bµi cò H/s so¹n bµi : Hai c©y phong * Tự nh ận xét, đánh giá:.................................................................................................... Hai c©y phong <TrÝch : Ngêi thÇy ®Çu tiªn> T. Ai – ma – tèp Ngày soạn: 15 / 10/ 2015 Ngày dạy: 20 / 10 / 2015 I. Mục tiêu cần đạt : - Hiểu và cảm nhận đợc tình yêu quê hơng và lòng biết ơn ngời thầy đã vun trồng ớc mơ và hi vọng cho những tâm hồn trẻ thơ. - HiÓu râ vÒ nghÖ thuËt tù sù, miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n truyÖn. II.Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng : 1. KiÕn thøc : - Vẻ đẹp và ý nghĩa của hai phong trong đoạn trích. - Sù g¾n bã gi÷a ngêi ho¹ sÜ víi quª h¬ng, thiªn nhiªn, vµ lßng biÕt ¬n ngêi thÇy §uy-sen. -C¸ch x©y dùng m¹ch kÓ c¸ch miªu t¶ giµu h×nh ¶nh vµ lêi v¨n giµu c¶m xóc. 2. KÜ n¨ng : - Đọc hiểu văn bản có giá trị văn chơng,phát hiện phân tích những đặc sắc về nghệ thuËt miªu t¶, biÓu c¶m trong ®o¹n trÝch tù sù. - Bồi đắp cho HS sự rung cảm trớc cái đẹp của tự nhiên, trớc cái đẹp của tâm hồn. 3. Thái độ: Có tình yêu quê hương gắn liền với những ki niệm tuổi thơ.. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò : ? V× sao nãi “ ChiÕc l¸ cuèi cïng lµ mét kiÖt t¸c ? Vì nó giống lá thật, rất đẹp. Nó đem lại sự sống cho Giôn – xi. Bởi nó phải trả giá quá đắt: Cứu một ngời nhng đã cớp đi sinh mạng của ngời đã sinh ra nó. Nó cho thÊy mét quy luËt nghiÖt ng· cña nghÖ thuËt... 2. Bµi míi : GV: Tình yêu quê hơng là một thứ tình cảm thiêng liêng, gắn bó với con ngời. đặc biệt với ngời xa quê thì nỗi niềm đó càng sâu nặng hơn. Nếu Lý Bạch thể hiện tình c¶m quª h¬ng qua nçi sÇu xa xø trong mçi lÇn tr«ng tr¨ng ë bµi “TÜnh d¹ tø”vµ ca ngợi vẻ đẹp quê hơng qua bài “Xa ngắm thác núi l”, thì “Hồi hơng ngẫu th” của H¹ Tri Ch¬ng lại béc lé t×nh yªu quª h ¬ng tha thiÕt ngay khi bíc ch©n vÒ quª mét cách kín đáo, ngậm ngùi trớc sự đổi thay của quê nhà. Còn đối với nhân vật hoạ sü trong chuyÖn “Ngêi thÇy ®Çu tiªn”cña Ai-ma- tèp, t×nh yªu quª h¬ng g¾n liÒn víi hai c©y phong ë lµng Ku-ku- rªu. Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em t×m hiÓu điều đó . Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động của GV va HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung I. T×m hiÓu chung GV: Gọi học sinh đọc phần chú thích 1, T¸c gi¶: (1928- 2008) trong sgk - Lµ nhµ v¨n nổi tiếng của C-r¬-g–xtan ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ ( thuéc Liªn X« cò) Ai – ma – tèp - Ông đợc tặng giải thởng Lê- Nin với tập “Núi đồi và thảo nguyên” gồm ba TiÕt 33, 34 :.

(59) Hiểu biết của em về truyện vừa „Người thầy đầu tiên „. truyện: Ngêi thÇy ®Çu tiªn; C©y phong non chùm khăn đỏ; Mắt lạc đà. 2. Tác phẩm: - Là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Aimatop, ra đời năm Tóm tắt tác phẩm? G/v hớng dẫn đọc : Chậm, giọng buồn 1962. gợi nhớ… thay đổi, a. Tóm tắt tác phẩm ( SGK ) G/v đọc mẫu – 2 h/s đọc b. Đoạn trích: G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã + VÞ trÝ ®o¹n trÝch ? Theo em ®o¹n trÝch nµy cã thÓ chia “Hai c©y phong” trÝch tõ mÊy trang lµm mÊy phÇn? Néi dung cña tõng phÇn -®Çu cña truyÖn võa “Ngêi thÇy ®Çu tiªn” ? §äc, tõ khã Tõ ®Çu… phÝa t©y: Giíi thiÖu chung vÒ + + Bè côc: 4 phÇn lµng quª cña nh©n vËt t«i + Hai m¹ch kÓ: Lång vµo nhau b, TiÕp theo… thÇn xanh: Nçi nhí vÒ M¹ch vËt chóng t«i kÓ tõ : hai c©y phong , t©m tr¹ng cña “t«i” mçi “Vµo n¨mnh©n häc cuèi cùng…” đến”… khi vÒ lµng, th¨m c©y. c, TiÕp theo ...“vµo n¨m häc ....xa thẳm biªng biÕc kia” - ngêi kÓ chuyÖn nhân biêng biÕc kia”: Nhí vÒ c¶m xóc vµ t©m danh cả “ bọn con trai” thuở ấu thơ ( Tôi là một trong số đó ) tr¹ng “t«i” håi trÎ th¬ víi b¹n bÌ , khi - M¹ch nh©n vËt t«i kÓ : c¸c phÇn cßn trÌo lªn lªn hai c©y phong nh×n ng¾m lµng quª. l¹i. Ngêi kÓ tù xng lµ ho¹ sÜ => Quan d, Cßn l¹i : H×nh ¶nh hai c©y phong g¾n trọng hơn. liÒn víi thÇy §uy – sen => T¸c dông : + Làm cho truyện kể gần gũi và sống động đồng thời làm nổi bật Văn bản sử dụng ngôi kể nào? – Ngôi vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc của hai cây thứ nhất sô ít ( Xưng tôi ) và ngôi thứ phong trong tâm trí của người kể nhất số nhiều ( Xưng chúng tôi ) – Hai chuyện và ngêi lµng Kur- ku-rªu. vai của người kể chuyện. Sự thay đổi ngôi kể đã tạo ra hai mạch - Sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a tù sù vµ miªu kể cho câu chuyện đó là những mạch kể t¶, biÓu c¶m II. Ph©n tÝch nào? Mạch kể nào quan trọng hơn? Vì 1. Hai cây phong là biểu tượng của sao? làng quê Tác dụng của việc sd hai mạch kể ấy? ? Đoạn trích đã sử dụng những phơng * Vẻ đẹp của làng Ku – ku – rêu thức biểu đạt nào? Nằm ven chân núi,trên cao nguyên rộng Hoạt động 2: : Hớng dẫn phân tích có khe nước ào ào đổ xuống Vẻ đẹp của làng Ku – ku - rêu được tác -Phía dưới là thung lũng, là cánh thảo giả vẽ nên bằng những hình ảnh, đường nguyên mênh mông...và con đường sắt nét nào? như dải thẫm màu băng qua đồng bằng... Cảm nhận về vẻ đẹp của làng Ku – ku – => Vẻ đẹp trữ tình của vùng thảo rêu ? nguyên xanh bao la, rộng lớn, tươi đẹp.Khung cảnh trữ tình này vừa là phông nền làm nổi bật hình ảnh hai ? Hai c©y phong cã vị trí đặc biệt như thế nào trong lòng nh©n vËt “t«i” - ngêi cây phong, vừa là nguồn cảm hưng ho¹ sÜ ? V× sao anh lu«n nhí vÒ chóng? bất tận của tác giả. * Hai c©y phong trong sự c¶m nhËn cña * Tâm trạng này của tác giả giống “t«i”- ngêi ho¹ sÜ : như tâm trạng của người đi xa, nóng - Trên đỉnh đồi, nh ngọn hải đăng trên lòng muốn gặp lại người thân sau bao nói - hai c¸i cét tiªu dÉn lèi vÒ lµng. ngày cách biệt. - Là mảng kí ức đẹp của thuở ấu thơ -> G/v b×nh H×nh ¶nh hai c©y phong trong Trân trọng, nâng niu. tiềm thức cua “tôi” nh hai anh em sinh - Mçi lÇn vÒ quª, “t«i” lại háo hức.

(60) đôi, hai con ngời với sức lực dẻo dai, dòng m·nh, víi t©m hån phong phó, cã cuéc sèng riªng cña m×nh. Trong cảm nhận của “ tôi” hai cây phong có đời sống tâm hồn như thế nào? Em có nhận xét gì về sức sống của hai cây phong? ? NhËn xÐt c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶? ( Cảm xúc, trí tưởng tượng, biệp pháp nghệ thuật) Tình yêu tha thiết dành cho hai cây phong tuôn chảy không ngừng dưới ngòi bút tinh tế của nhà văn đã mang lại cho hai cây phong đời sống tâm hồn phong phú như con người. Đây là bưc tranh được vẽ bằng thư ngôn ngữ đầy tính tạo hình của hội họa và tính trữ tình của thơ, của nhạc Hai cây phong có ý nghĩa như thế nào trong đời sống của người dân làng Ku – ku - rêu? Người họa sĩ kÓ, t¶ mét c¸ch rÊt cô thÓ thấm đợm cảm xúc mến thơng ngọt ngµo về hai c©y phong và những trò chơi của anh và các bạn thuở ấu thơ… trong kí ức tươi đẹp của mình, người kể đã phác thảo về hai cây phong với những đường nét, hình ảnh nào? Từ trên cao bọn trẻ đợc thấy nh÷ng g× víi c¶m gi¸c nh thÕ nµo?. muốn được gặp, được nhìn ngắm đến say sưa ngây ngất. - Đời sống: Chóng cã tiÕng nãi, t©m hån riªng, chan chứa lời ca êm dịu với nhiều cung bậc cảm xúc: + Nghiêng ngã thân cây, lay động lá cµnh + Kh«ng ngít tiÕng r× rµo + Nh sãng thuû triÒu th× thÇm tha thiÕt + Nh đốm lửa vô hình. + Nh tiÕng thë dµi th¬ng tiÕc ai, + Nh ngän löa ch¸y rõng rùc trong b·o gi«ng => sức sống mãnh liệt Nghệ thuật miêu tả: bằng trí tưởng tượng bay bổng, bằng cảm xúc say mê, nồng nhiệt, bằng đôi mắt họa sĩ, đôi tai nhạc sĩ và trái tim của nhà thơ, bằng sự nhân cách hoá cao độ khiờ́n nó như có linh hồn. => là dấu ấn của làng, đã in sâu trong trái tim, khối óc và trở thành một phần máu thịt, là nỗi nhớ và tình yêu da diết làng quê của người đi xa.. 2. Hai c©y phong vµ ký øc tuæi th¬ + Hai cây phong khổng lồ + Nghiªng ngả ®ung ®a nh muèn chµo mêi nh÷ng ngêi b¹n nhá. + Bãng r©m m¸t rîi, tiÕng l¸ xµo x¹c dÞu hiÒn + Nhiều mắt mấu và những cành cao. - Tõ trªn cao nh×n xuèng, bän trÎ nh mở réng tÇm m¾t, bøc tranh thiªn nhiªn hiÖn ra vô cùng tươi đẹp: - Mét ch©n trêi xa th¼m G/v b×nh - Th¶o nguyªn hoang vu Đó là một thế giới đẹp đẽ vô ngần của - Dßng s«ng lÊp l¸nh kh«ng gian bao la vµ ¸nh s¸ng, khiÕn - Làn sơng mờ đục bọn trẻ sửng sốt nín thở, quên đi cả việc =>Một thế giới đẹp đẽ với không gian thÝch thó nhÊt lµ ®i ph¸ tæ chim. Tuæi th¬ ham hiÓu biÕt vµ kh¸m ph¸, lÇn ®Çu bao la vµ ¸nh s¸ng làm bọn trẻ ngây tiên đợc ngắm toàn cảnh từ trên cao đầy ngất bởi vẻ đẹp bí õ̉n đầy quyến rũ của thó vÞ, mµ hai c©y phong lµ c¸i ghÕ vùng đất lạ ngồi, là bệ đỡ, bệ phóng cho những mơ - * Hai cây phong là ngời bạn lớn vô ớc và khát vọng lần đầu thức tỉnh trong cùng thân thiết, bao dung, độ lợng, gắn tâm hồn những đứa trẻ làng Ku – k u bã víi lò trÎ trong lµng – rªu * Hai cây phong và quang cảnh thiên Tại sao có thể nói người kể chuyện đã nhiên vùng thảo nguyên được miêu tả miêu tả hai cây phong và quang cảnh nơi đây bằng ngòi bút đậm hất hội họa? bằng ngòi bút đậm chất hội họa bởi đó là bức tranh đầy màu sắc hài hòa, tươi đẹp, với đường nét thanh tú, rõ nét, đó Qua việc miêu tả vẻ đẹp của hai cây phong em có suy nghĩ gì về ý nghĩa của là sự kết hợp hài hòa giữa thảo nguyên chúng đối với làng quê và tình cảm của mênh mông với sự khổng lồ của hai cây phong. tác giả với quê hương?.

(61) => Hai cây phong là linh hồn, là biểu Hai cây phong không chỉ là linh hồn tượng, sức sống của làng quê gắn với cua làng Ku ku rêu mà còn mang một ý khát vọng và sự đổi thay của con người nơi đây. => T×nh yªu da diết vµ nghĩa nào khác vô cùng sâu sắc… nỗi nhí lµng quª cña mét con ngêi xa Chuyển ý quª. Phần cuối đoạn trích “tôi” đã đặt ra một loạt câu hỏi. Theo dõi phần tóm tắt 3. Hai c©y phong và thÇy §uy – sen - ThÇy Đuy - sen ®em hai c©y phong tác phẩm em hãy cho biết: vÒ trồng nơi ®©y cïng víi c« häc Ai là người trồng hai cây phong trên non trò nghèo An – t - nai để gửi gắm ớc đụ̀i này? Người ấy đã ước mơ gỡ, đã ấp mơ, hy vọng những đứa trẻ nghèo khổ, th«ng minh ham häc nh An – t – nai ủ những niềm hi vọng gì khi vun xới sau nµy lín lªn sÏ trë thµnh ngêi cã Ých. chúng trên đỉnh đồi cao này? => Hai c©y phong lµ nh©n chøng cña Ngoài ý nghĩa biờ̉u tượng cho làng câu chuyện xúc động về tình cảm thầy quê, hai cây phong còn mang ý nghĩa trß An – t – nai. Hai cây phong gắn liền với tên tuổi của thầy Đuy-sen. sâu sắc nào? III. Tæng kÕt Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết 1, Néi dung : vµ luyÖn tËp - Vẻ đẹp thân thuộc và cao quý của hai ? Häc ®o¹n trÝch “Hai c©y phong” em c©y phong cảm nhận đợc vẻ đẹp nào của tự nhiên - TÊm lßng g¾n bã thiÕt tha cña con ngêi và con ngời đợc phản ánh? víi c¶nh vËt n¬i quª h¬ng yªu dÊu ? NÕu nh©n vËt “t«i” mang h×nh h×nh bãng cña chÝnh t¸c gi¶ th× em sÏ hiÓu g× - T¸c gi¶ lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m về nhà văn này từ văn bản hai cây phong với cái đẹp đẽ cao quý - TÊm lßng yªu quª s©u nÆng biÓu hiÖn cña c«ng? ? Qua văn bản này em học tập đợc gì về ở tình cảm thắm thiết gắn bó với cảnh vµ ngêi n¬i quª h¬ng nghÖ thuËt kÓ truyÖn cña Ai – ma – 2, NghÖ thuËt tèp ? ? Đọc văn bản này đã thức dậy tình cảm - Đan xen lồng ghép hai ngôi kể làm cho câu chuyện trở nên sống động, thân nµo trong em ? mËt, gÇn gñi GV: Trong v¨n häc, t×nh yªu quª h¬ng - Sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a ph¬ng thøc tù đất nớc có thể biểu hiện bằng cây cối, sự, miêu tả, biểu cảm giúp ngời đọc cảm dòng sông, con đờng, ngõ xóm. nhận đợc bức tranh hai cây phong đợc ? Em h·y t×m nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc miªu t¶ ®Ëm chÊt héi ho¹, truyÒn cho ta Việt Nam mà em đã học có cách diễn t×nh yªu quª h¬ng da diÕt . đạt nh trên ? - BiÖn ph¸p nh©n ho¸, so s¸nh, Èn dô * Híng dÉn häc ë nhµ - So¹n bµi «n tËp truyÖn kÝ ViÖt Nam - Lµm bµi tËp 4 * Tự nhận xét, đánh giá: ..................................................................................... TiÕt 35, 36 ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 2015. Ngày soạn: 27 / 10/. Ngày dạy: 2 / 11 / 2015 Bước 1: Xây dựng kế hoạch ra đề -Rèn luyện kĩ năng diên đạt, trình bày, kĩ năng lập dàn ý, chi ra yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài văn tự sự. -Biết vận dụng những kiến thưc đã học để thực hành viết một bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. - Có thái độ đúng đắn trong việc dùng từ đặt câu để bài văn đợc tốt Bước 2: Thiết lập ma trận đề kiểm tra: Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổng Thấp Cao.

(62) TN TL I. Lập dàn ý cho bài văn tự sự. Sô câu Số điểm3 Tỉ l ệ II: Viết bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. TN. TL TN TL TN Nắm vững các bước lập dàn ý và áp dụng lập dàn ý theo 3 phần 1 câu. TL. 1 Câu. 3 điểm 30%. 3 điểm 30%. Số câu. Xây dựng được cốt truyện, có nhân vật, sự việc.Viết bài có bố cục mạch lạc.Biết kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm 1 câu 1 Câu. Số điểm. 7 điểm. 7 điẻm. Tỉ lệ. 70%. 70%. 1 câu. 1 câu. 2 câu. 3 điểm. 7 điểm. 10 điểm 100%. Tổng số câu Số điểm. Tỉ lệ 30% 70% Bước 3: Đề bài Câu 1: Lập dàn ý cho đề bài sau: Kỉ niệm đáng nhớ đối với con vật nuôi mà em yêu thích ? Câu 2: Từ dàn bài trên hãy viết thành bài văn hoàn chỉnh? Bước 4: Hướng dẫn chấm Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt Mức độ đạt được -Yêu cầu về hình thức : - Mức tối đa 0.5 điểm + HS trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào.

(63) thuyết phục. Bố cục ba phần rõ ràng. mức độ trình bày của học sinh, Trình bày sạch đẹp, đúng chính tả, câu cho 0,25 điểm v¨n lu lo¸t…. - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên. -Về nội dung : - Mức đầy đủ : ( 1.5 đ) HS I/ Mở bài: Giới thiệu con vật nuôi mà thực hiện đầy đủ các nội dung em thân thiết. trên: II/ Thân bài: Dẫn dắt, kể lại những ki - Mức chưa đầy đủ: niệm chung quanh con vật nuôi đó. - Lai lịch nguồn gốc của nó: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 - Chung quanh việc đặt tên cho nó nội dung trên ( 1điểm – 1,25 - Miêu tả nét nổi bật về con vật nuôi điểm ) - Các việc làm, sự gắn bó với nó III/ KẾT BÀI: Tình cảm,cảm xúc và lời - Mức không đạt: Không yêu thương, suy nghĩ của em về nó. đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. 1. 2. -Yêu cầu về hình thức : + HS viết một bài văn hoàn chỉnh, đúng thể loại tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm, trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức thuyết phục.Trình bày sạch đẹp, đúng chÝnh t¶, c©u v¨n lu lo¸t, cã bè côc râ ràng, văn phong trong sáng, đảm bảo tính liªn kÕt, m¹ch l¹c …. . -Về nội dung : Trên cơ sở d àn bài ( Câu 1) viết được một bài văn hoàn chinh có b ố c ục ba phần ràng, mạch lạc. Biết kết hợp các yếu tố miêu t ả, biểu cảm một cách nhuần nhuyên. Câu chuyện về con v ật nuôi có tình huống, diên biến, kết thúc và mang ý ngĩa.. - Mức tối đa: 1 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh, cho từ 0,25 – 0,75 điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. -Sự sáng tạo : +Thể hiện được sự tìm tòi trong diễn đạt, dùng từ ngữ chọn lọc, văn viết chặt chẽ, mạch lạc, lối viết sáng tạo. - Mức đầy đủ (1 đ):HS thực hiện đầy đủ nội dung trên - Mức chưa đầy đủ: (0,5 đ): HS thực hiện đầy đủ 1/2 nội dung trên -Mức không đạt: Không thực hiện các yêu cầu trên.. + Xây dựng tình huống truyện độc đáo, cách kể riêng, độc đáo, linh hoạt. TiÕt 37 :. - Mức đầy đủ : ( 4 đ) HS thực hiện đầy đủ các nội dung trên: - Mức chưa đầy đủ: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 nội dung trên (1,5 điểm – 2,5 điểm ) - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. ============================ Nãi qu¸ 2015. Ngày soạn: 27 / 10/. Ngày dạy: 2 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt : - Hiểu đợc khái niệm, tác dụng của nói quá trong văn chơng và trong giao tiếp hµng ngµy.

(64) - Biết vận dụng hiểu biết về biện pháp nói quá trong đọc hiểu và tạo lập văn bản II. Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng: 1. KiÕn thøc: - Kh¸i niÖm cña “ Nãi qu¸”. - Ph¹m vi sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸. - T¸c dông biÖn ph¸p nãi qu¸ 2.KÜ n¨ng: - Vận dụng hiểu biết về biện pháp nói quá trong đọc - hiểu văn bản. 3. Thái độ Phª ph¸n nh÷ng lêi nãi kho¸c, nãi sai sù thËt III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1 . Bài cũ : ? Thế nào là từ ngữ địa phơng ? Cho ví dụ ? 2 . Bµi míi : Nh vậy, ở lớp 6, 7 các em đã đợc học một số biện pháp tu từ nh: so sánh nh©n ho¸, ®iÖp ng÷....H«m nay chóng ta cïng t×m hiÓu mét biÖn ph¸p tu tõ míi lµ: Nãi qu¸. VËy nãi qu¸ lµ g×? Nã cã t¸c dông nh thÕ nµo trong v¨n b¶n nghÖ thuËt vµ trong giao tiÕp hµng ngµy? Hoạt động của GV và HS Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động 1 : Tìm hiểu về nói quá và I. Nói quá và tác dụng của nói quá : * VÝ dô: t¸c dông cña nãi qu¸ - Đêm tháng năm cha nằm đã sáng GV : Yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu vÝ dô Ngày tháng mời cha cời đã tối trong sgk vµ tr¶ lêi c©u hái - Må h«i th¸nh thãt nh ma ruéng cµy ? C¸ch nãi cña c¸c c©u tôc ng÷, ca dao có đúng sự thật không ? => Không đúng với sự thật, nói quá sự ? Thực chất cách nói ấy nhằm mục đích thọ̃t => Nhằm mục đích: Nhấn mạnh đêm g× n¨m vµ ngµy th¸ng mêi rÊt ng¾n . GV: So s¸nh nh÷ng c©u dïng biÖn ph¸p th¸ng NhÊn m¹nh việc cày đồng của ngời nói quá trên với các câu đồng nghĩa tnông d©n hÕt søc vÊt v¶ ơng ứng xem cách nào sinh động hơn, g©y Ên tîng h¬n ? Thay : - §ªm th¸ng n¨m rÊt ng¾n - Ngµy th¸ng mêi rÊt ng¾n - Må h«i ít ®Ém => C¸ch nãi thø nhÊt hay h¬n ? C¸ch nãi nh trªn cã t¸c dông g× ? => T¸c dông : T¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m Ghi nhí: Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ ? Vậy theo em nói quá có đặc điểm gì ? 2. phóng đại mức độ, quy mô, tính chất T¸c dông cña nãi qu¸ ? của sự vật, hiện tợng đợc miêu tả để ? Cho vÝ dô vÒ phÐp tu tõ nãi qu¸? nhÊn m¹nh, g©y Ên tîng, t¨ng søc biÓu VD: “ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn c¶m. đông cũng cạn” * Lưu ý: - Thêng dïng trong khÈu ng÷: + Biện pháp nói quá thường đi kèm với VD : “ ¡n nh rång cuèn” – So sánh các biện pháp ẩn dụ, so sánh,hoán dụ VD : Công anh làm rể Chương Đài + So sánh nói quá với nói khoác: Một năm ăn hết mười hai vại cà Cả hai đờ̀u phãng đại mức đé, quy mô, Giếng đâu thì dắt anh ra tYnh chất của sù vật, hiện tợng đợc Kẻo anh chết khát vì cà nhà em miªu t¶ ( Ca dao) Nói quá Nói khoác -Nghệ thuật ẩn dụ Là biện pháp tu Không có giá trị Biện pháp nói quá thường đi kèm với từ nhằm nhấn tu từ. Nói khoác biện pháp tu từ nào? mạnh gây ấn nhằm để người So sánh, ẩn dụ, hoán dụ tượng, tăng sức nghe tin vào HS đọc câu chuyện “ Con rắn vuông ” biệt cảm những điều không So sánh nói quá với nói khoác? có thực hoặc để phô trương khoe.

(65) Nói quá thường sử dụng trong các loại văn bản nào ?. Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập. khoang.( Thường làm mất lòng tin ở mọi người ) + Nói quá thường sử dụng trong: Văn chương; Thành ngữ, tục ngữ, ca dao… trong văn bản chính luận, và trong lời ăn tiếng nói hàng ngày, ít sd trong vb khoa học, hành chính… II. LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : a, Có sức ngời sỏi đá cong thành cơm - ý nghĩa: Lao động đã mang lại cho con ngêi cuéc sèng Êm no b, Em có thể đi lên đến tận chân trời ý nghÜa: Kh«ng ng¹i khã kh¨n gian khæ c, ThÐt ra löa - ý nghÜa: Cã thÕ lùc, cã quyÒn uy Bµi tËp2: a, Chó ăn đá gà ăn sỏi b, BÇm gan tÝm ruét c, Ruột để ngoài da d, Në tõng khóc ruét e, V¾t ch©n lªn cæ Bµi 3: Đặt câu: Kiều có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Anh ấy có thể dời non lấp biển.. Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 4 ,5, 6 - ChuÈn bÞ so¹n bµi «n tËp truyÖn ký ViÖt Nam * Tự nhân xét, đánh giá: ............................................................................ Kiểm tra 15 phút Bước 1:Xây dựng kế hoạch ra đề: - Mục đích, yêu cầu chung của việc ra đề: Nhằm kiểm tra, đánh giá về năng lực nắm bắt và vận dụng kiến thức phần Tiếng Việt. Cụ thể: - Năm vững kiến thức về trợ từ, thán từ, tình thái từ. Phân biệt được với các từ đồng âm khác loại. - Biết vận dụng tình thái từ để tạo câu và phân biệt sắc thái biểu cảm. - Nhận diện và chỉ ra được nhóm từ tượng hình, trượng từ vựng. - Hình thức của đề: Kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận. Bước 2: Thiết lập ma trận M. độ Chủ đề Trợ từ, thán từ, tình thái từ. Nhận biết TN. Thông hiểu TN Hiểu và chỉ ra được trường hợp nào dùng trợ từ, thán từ.. Vận dụng Thấp ( TL ) Cao ( TL) Biết dùng tình thái từ để tạo câu với các sắc thái ý nghĩa khác nhau.. Tổng.

(66) Số câu: Số điểm: Trường từ vựng,. 2 2= 20% Nhận diện được nhóm từ thuộc trường từ vựng: xới, múc. Số câu: Số điểm:. 1 1= 10%. Từ tượng thanh, từ tượng hình. Nhận diện được nhóm từ tượng hình chỉ bề rộng. 1 1= 10%. Số câu: Số điểm: Tổng số câu TS điểm:. 2 2= 20%. Chỉ ra được từ loại đồng âm khác loại. 2 5 =50% Chỉ ra được trường từ vựng trong ngữ liệu. 4 7=70%. 1 1 = 10%. 2 2= 20%. 1 1=10% 2 2= 20%. 3 6= 60%. 7 10= 100%. Bước 3: §Ò bµi: I .Trắc nghiệm: ( 4 điểm ) Khoanh tròn vào đáp án đúng trước các câu trả lời sau: Câu 1: Nhóm từ tượng hình nào tả chiều rộng? A. Chót vót, lênh khênh B. Mênh mông, mênh mang C. Lã chã, lắc rắc C. Lênh đênh, thiêm thiếp Câu 2: Trường hợp nào dùng tình thái từ trong hai c©u sau: A. §i ch¬i nµo! B Nµo, ®i ch¬i! Câu 3: Dòng nào từ in đậm là thán từ A. Vâng, tôi đã nghe. B. Thưc ăn đã ôi cả rồi. Câu 4: Nhóm từ nào thuộc trường từ vựng : Dụng cụ để xới, múc A. Thìa, đua, muôi, gáo ............ B. Dao, cưa,búa, rùi, liềm ........ C. Búa, vồ, dùi cui, chày.... D. Lưới, mơm, vó, câu.... III. Tự luận ( 6 điểm ) Câu 1: ( 2 điểm ) Chi ra từ loại của các từ in đậm trong các trường hợp sau: A. L·o H¹c lµ nh©n vËt chÝnh trong truyÖn ng¾n cïng tªn cña Nam Cao. -> .......................... B. Chính tôi cũng không biết điều đó. -> .......................... C. Nó đa cho tôi mỗi 5000 đồng.-> ................................ D. Mỗi ngời nhận 5000 đồng.-> ....................................... Câu 2: ( 1 điểm ) Tìm các từ cùng tr ường từ v ựng chi tính chất nhanh, bất ngờ, đột ngột của hoạt động trong hai câu thơ sau: Làm sao bác vội về ngay Chợt nghe, tôi bỗng chân tay rụng rời. (Nguyên Khuyến – Khóc Dương Khuê) .................................................................................................................................... ........ Câu 2: ( 3 điểm ) Cho mét c©u cã th«ng tin sù kiÖn: Nam häc bµi..

(67) Dùng tình thái từ tạo 3 cõu đờ̉ thay đổi sắc thái ý nghĩa của câu trên? .................................................................................................................................... ........ Bước 4: Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án B 2 Đáp án A Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời 3 Đáp án A 4 Đáp án A Phần tự luận: Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt + Trình bày sạch đẹp, chỉ rừ từ l oại của những từ in đậm 1 Cụ thể: A: Chính – Tính từ B: Chính – trợ từ C: Trợ từ D: Lượng từ .+ Trình bày sạch đẹp, đúng chính tả, 2 Chỉ rõ: Các từ : Vội, ngay,chợt, bỗng - cùng trường từ v ựng chi tính chất nhanh, bất ngờ, đột ngột của hoạt động 3. TiÕt 38: 2015. Mức độ đạt được - Mức tối đa: 2 điểmMức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ chính xác của học sinh để cho điểm. - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên. - Mức tối đa: 1 điểm - Mức không đạt: thiếu một từ trừ 0,25 điểm.. - Mức tối đa: Biết dùng tình thái từ để tạo câu nghi vấn, Mỗi câu đúng: 1 điểm cảm thán, cầu khiến - Mức không đạt: Sai một câu trừ 1 điểm ¤n tËp truyÖn ký ViÖt Nam Ngày soạn: 27 / 10/. Ngày dạy: 3 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt - Hệ thống hoá và khắc sâu kiến thức cơ bản về các văn bản truyện kí hiện đại Việt Nam hiện đại đã đợc học ở học kì I. II.Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng: 1. KiÕn thøc: - Sự giống nhau khác nhau cơ bản của các truyện kí đã học về các phơng diện thể loại phơng thức biểu đạt nội dung, nghệ thuật - Những nét độc đáo về nội nghệ thuật của từng văn bản. - §Æc ®iÓm cña tõng nh©n vËt trong c¸c t¸c phÈm truyÖn 2.K Ü n¨ng: - Kh¸i qu¸t, hÖ thèng ho¸ nhËn xÐt vÒ t¸c phÈm v¨n häc trªn mét sè ph¬ng diÖn cô thÓ. - Cảm thụ nét riêng độc đáo của tác phẩm. 3. Thái đ ô: - Bồi dưỡng lòng thương yêu con người, hiểu về một giai đoạn cực khổ của người nông dân trước đây. III.TiÕn tr×nh lªn líp: * KiÓm tra bµi cò : KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña h/s * ¤n tËp.

(68) Hoạt động 1 : Hớng dẫn ôn tập theo 3 câu hỏi của sgk G/v định hớng khái niệm truyện kí : Chỉ các thể loại văn xuôi nghệ thuật, truyÖn (truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt) vµ kÝ (håi kÝ, phãng sù, tuú bót…) Câu 1 : Lập bảng thống kê các văn bản truyện kí Việt Nam đã học theo mẫu đã cho ë sgk G/v kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ cña h/s, gäi mét h/s lªn tr×nh bµy phÇn chuÈn bÞ cña m×nh vÒ tõng v¨n b¶n theo tõng môc cô thÓ. H/s nhËn xÐt, g/v tæng hîp kÕt qu¶ đúng lên bảng phụ(g/v lập bảng thống kê theo mẫu) TT Tªn v¨n Tªn t¸c N¨m ThÓ b¶n gi¶ xuÊt lo¹i b¶n 1. 2. 3. T«i häc. ®i Thanh TÞnh. Néi dung chñ §Æc s¾c nghÖ thuËt yÕu. Nh÷ng kû niÖm 1941 TruyÖn trong s¸ng vÒ ng¾n ngµy ®Çu tiªn ®i häc. Trong Nguyª lßng mÑ n Hång. 1940 Håi kÝ (trÝch). Tøc níc Ng« vì bê TÊt Tè. TiÓu 1939 thuyÕt (trÝch). Nỗi cay đắng tñi cùc vµ t×nh yªu th¬ng mÑ m·nh liÖt cña bÐ Hång khi xa mẹ, khi đợc n»m trong lßng mÑ - V¹ch trÇn bé mÆt tµn ¸c, bÊt nhân của chế độ thùc d©n nöa phong kiÕn, tè c¸o chÝnh s¸ch thuÕ kho¸ v« nhân đạo - Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt cao quý vµ søc m¹nh quËt khëi tiÒm tµng, m¹nh mÏ cña chÞ DËu, còng lµ cña phô n÷ ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng. Sè phËn ®au th¬ng vµ phÈm chÊt cao quý cña ngêi n«ng d©n cïng khæ trong x· héi ViÖt Nam tríc 4 L·oH¹c Nam 1943 TruyÖn c¸ch m¹ng Cao ng¾n th¸ng 8. Th¸i (trích) độ trân trọng của tác giả đối víi hä Câu 2 : H/s đọc yêu cầu của bài tập 2 1, Gièng nhau:. Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh, kÓ truyÖn kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m, đánh giá. Những hình ¶nh so s¸nh míi mÎ vµ gîi c¶m - Tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh. KÓ truyÖn kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m, đánh giá - C¶m xóc vµ t©m tr¹ng nång nµn, m·nh liÖt, sö dông nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh, liªn tëng t¸o b¹o - Ngßi bót hiÖn thùc khoÎ kho¾n, giµu t tëng l¹c quan - X©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê, cã cao trµo gi¶i quyÕt hîp lÝ - X©y dùng, miªu t¶ nh©n vËt chñ yÕu qua ng«n ngữ và hành động, trong thÕ t¬ng ph¶n víi c¸c nh©n vËt kh¸c. Tµi n¨ng kh¾c ho¹ nh©n vật rất cụ thể, sống động, đặc biệt là miêu tả và ph©n tÝch diÔn biÕn t©m lÝ cña mét sè nh©n vËt. C¸ch kÓ truyÖn míi mÎ linh ho¹t. Ng«n ng÷ kÓ truyÖn vµ miªu t¶ ngêi rất chân thực, đậm đà chÊt n«ng th«n, n«ng d©n vµ triÕt lÝ nhng rÊt gi¶n dÞ, tù nhiªn.

(69) - Đều là văn tự sự, là truyện kí hiện đại ( đợc sáng tác vào thời kì 1930-1945) - Đều lấy đề tài về con ngời và cuộc sống xã hội đơng thời của tác giả, đều đi sâu vµo miªu t¶ sè phËn cùc khæ cña nh÷ng con ngêi bÞ vïi dËp. - Đều chan chứa t tởng nhân đạo (yêu thơng, trân trọng những tình cảm, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quý của con ngời, tố cáo những gì tàn ác, xấu xa) - Đều có lối viết chân thực , gần gũi với đời sống, rất sinh động ( bút pháp hiện thùc) => Có thể nói, những điểm giống nhau của 3 văn bản trên đều là những đặc điểm chung nhÊt cña dßng v¨n xu«i hiÖn thùc ViÖt Nam tríc c¸ch m¹ng Th¸ng 8 – dòng văn học đợc khơi nguồn vào những năm 20, phát triển mạnh mẽ rực rỡ vào những năm 1930 – 1945, trong đó văn học hiện thực phê phán Việt Nam đã góp phần đáng kể vào quá trình hiện đại hoá văn học Việt Nam về nhiều mặt: Đề tài, chủ đề, thể loại đến xây dựng nhân vật, ngôn ngữ… - G/v hớng dẫn h/s tìm ra điểm khác nhau, sau đó nhận xét, tổng hợp, bảng mÉu 2 V¨n b¶n ThÓ lo¹i Ph¬ng thøc Néi dung chñ yÕu §Æc ®iÓm nghÖ biểu đạt thuËt Trong Håi kÝ Tù sù xen tr÷ Nçi ®au cña chó V¨n håi kÝ ch©n lßng mÑ (trÝch ) t×nh bÐ må c«i vµ t×nh thùc, tr÷ t×nh thiÕt yªu th¬ng mÑ cña tha chó bÐ Tøc níc vì bê. TiÓu thuyÕt (trÝch). Tù sù. L·o H¹c. TruyÖn ng¾n (trÝch ). Tù sù xen tr÷ t×nh. Phê phán chế độ tµn ¸c , bÊt nh©n và ca ngợi vẻ đẹp t©m hån , søc sèng tiÒm tµng cña ngêi phô n÷ n«ng th«n . Sè phËn bi th¶m cña ngêi n«ng d©n cïng khæ vµ nh©n phẩm cao đẹp của hä .. Kh¾c ho¹ nh©n vËt vµ miªu t¶ hiÖn thùc mét c¸ch ch©n thùc , sinh động Nhân vật đợc đào s©u t©m lý , c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn , linh ho¹t võa ch©n thùc võa ®Ëm chÊt triÕt lÝ vµ tr÷ t×nh.. Câu 3 : H/s đọc phần chuẩn bị của mình trớc lớp, g/v nhận xét, sữa chữa Hoạt động 2 : Hớng dẫn học ở nhà 1, Giải thích câu thành ngữ “Tức nớc vỡ bờ”. Câu thành ngữ ấy đợc chọn làm nhan đề cho đoạn trích học có thoả đáng không? Vì sao? (H/s viÕt ®o¹n v¨n ng¾n) 2, ViÕt phÇn kÕt truyÖn kh¸c cho truyÖn ng¾n l·o H¹c 3, Soạn bài : Thông tin ngày trái đất năm 2000 Tự nh ận xét, đánh giá: ……………………………………………………………........ TiÕt 39:. Thông tin về ngày trái đất năm 2000 Ngày soạn: 27 / 10/ 2015. Ngày dạy: 3,5 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt : - Thấy đợc ý nghĩa to lớn của việc bảo vệ môi trờng. Từ đó có những suy nghĩ và hành động tích cực về vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt. - Thấy đợc tính thuyết phục trong cách thuyết minh và những kiến nghị mà các tác giả đề xuất trong văn bản II.Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng: 1. KiÕn thøc: - Mối nguy hại đến môi trờng sống,sức khoẻ con ngời thói quen dùng túi ni lông - Tính khả thi của những đề xuất đợc tác giả trình bày.

(70) - Việc sử dụng từ ngữ dễ hiểu ,sự giả thích đơn giản mà sáng sáng tỏ bố cục chặt chÏ t¹o nªn sù thuyÕt phôc cña v¨n b¶n 2.KÜ n¨ng: -TÝch hîp phÇn tËp lµm v¨n viÕt v¨n thuyÕt minh - Đọc, tìm hiểu, phân tích một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bøc thiÕt. 3. Thái độ:- Có ý thức bảo vệ môi trường. III. TiÕn tr×nh lªn líp * Giíi thiÖu bµi míi: Ngày Trái Đất (22/4) ra đời cách đây hơn 40 năm. Được đè xuất lần đầu ở Hoa Kỳ năm 1970, năm 2009 đã được Liên Hợp Quốc công nhận.đ ây là một ngày để truyền cảm hứng cho nhận thức và đánh giá cao môi trường tự nhiên của Trái Đất. Là ngày vận động toàn dân nâng cao nhận thức và hành động nhằm bảo vệ giá trị của môi trường tự nhiên toàn cầu. Đó là ngày mà nhân loại tạm gác lại những công việc hàng ngày, những lo lắng buồn phiền để suy nghĩ và hành động cho thế giới tự nhiên mà chúng ta đang sống. Thông tin về Ngày trái đất năm 2000 là văn bản đợc soạn thảo dùa trên bức th«ng ®iÖp cña 13 nhµ níc vµ tæ chøc phi chYnh phñ ph¸t ®i ngµy 22/4/2000 nh©n lÇn ®Çu tiªn VN tham gia. Vậy thông điệp mà bản thông tin này gửi đến chúng ta là gì? Hoạt động của gv và hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung vÒ v¨n b¶n I. T×m hiÓu chung G/v hớng dẫn h/s đọc văn bản 1, §äc : G/v kiÓm tra viÖc nhí chó thÝch 2, Tõ khã : túi ni lông đợc sản xuất từ hạt pô- Lu ý chú thích 1, 2 li-ª-ti-len vµ nhùa t¸i chÕ (cã thÓ tån t¹i tõ 20-5000 n¨m) 3, Phương thức biểu đạt : thuyÕt minh : GV: Nếu văn bản thuyết minh * Vấn đề thuyết minh : Một ngày không nh»m tr×nh bµy tri thøc vÒ c¸c hiÖn dïng bao b× ni l«ng tîng, sinh vËt trong tù nhiªn x· héi, th× theo em : ? V¨n b¶n nµy cã thuéc v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng? V× sao? Cung cÊp những c¨n cø râ rµng vÒ t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ viÖc h¹n chÕ sö dông chóng - Sù 4. Kiểu văn bản: Nhật dụng trong sạch của môi trờng trái đất Chủ đề: Bảo vệ môi trường. – một vấn đề thời sự đang đợc đặt ra trong xã hội tiêu dùng hiện đại. ? Văn bản thuộc kiểu loại văn bản nào? Nêu chủ đề của văn bản? ? H·y ph©n tÝch bè côc cña v¨n b¶n 5, Bè côc : 3 phÇn §o¹n 1 (Më bµi): Tõ ®Çu…ni l«ng => Hoàn cảnh ra đời của bản thông điệp. - §o¹n 2 (Th©n bµi): TiÕp theo… m«i trêng => T¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông chóng - §o¹n 3 (KÕt bµi): Cßn l¹i => KiÕn nghÞ vÒ viÖc b¶o vÖ m«i trờng trái đất. II. Tìm hiểu văn bản Hoạt động 2 : Hớng dẫn tim ̀ hiểu 1, Th«ng tin vÒ Ngµy tr¸i đất v¨n b¶n - Ngày 22 – 4 hàng năm là Ngày trái đất với Theo dâi phÇn më bµi cho biÕt : chủ đề bảo vệ môi trờng..

(71) ? Em hiểu gì về “Ngày Trái Đất”? ý nghĩa của Ngày Trái Đất ? Thông điệp của ngày trái đất năm 2000? H·y theo dâi phÇn th©n bµi vµ cho biÕt : ? Nguyªn nh©n c¬ b¶n khiÕn cho viÖc dïng bao b× ni l«ng cã thÓ g©y hại đối với môi trờng và sức khoẻ con ngêi? ? Ngoµi nh÷ng dÉn liÖu ë sgk vÒ t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng, em cßn biÕt thªm t¸c h¹i nµo n÷a? H/s suy nghĩ và phát biểu ? Hãy xác định rõ phơng pháp thuyÕt minh cña ®o¹n v¨n nµy trong c¸c ph¬ng ph¸p sau (liÖt kª, ph©n tÝch, kÕt hîp liÖt kª vµ ph©n tÝch) ? Nªu t¸c dông cña c¸ch thuyÕt minh nµy ? Sau khi đọc đợc những thông tin nµy, em tiÕp nhËn nh÷ng kiÕn thøc nµo vÒ hiÓm ho¹ cña viÖc dïng bao b× ni l«ng? (H/s tù béc lé) ? Theo em có cách nào tránh đợc những hiểm hoạ đó? * C¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng :. - Cã 141 níc tham gia => Thế giới rất quan tâm đến vần đề bảo vệ môi trờng trái đất - Năm 2000, Việt Nam tham gia với chủ đề “mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng” => Việt Nam cùng hành động “một ngày không dùng bao ni lông” để tỏ rõ sự quan t©m nµy 2, T¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ h¹n chÕ chóng * T¸c h¹i : Do tÝnh kh«ng ph©n huû cña Pla – xtÝc nên: + Lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trởng của thực vật dẫn đến xói mòn + Làm tắc các đờng dẫn nớc thải => Lµm muçi ph¸t sinh, l©y truyÒn dÞch bÖnh, lµm chÕt sinh vËt khi chóng nuèt ph¶i + lµm « nhiÓm thùc phÈm, g©y t¸c h¹i cho n·o, lµ nguyªn nh©n g©y nªn ung th + Khi đốt => gây ngộ độc…ung th tạo ra chÊt §i - « - xin.. => KÕt hîp liÖt kª t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ ph©n tÝch c¬ së thùc tÕ vµ khoa học của những tác hại đó. => Võa mang tÝnh khoa häc, võa mang tÝnh thùc tiÔn, s¸ng râ, ng¾n gän nªn dÔ hiÓu, dÔ nhí.. - Dïng bao b× ni l«ng bõa b·i sÏ gãp phÇn « nhiÔm m«i trêng, ph¸t sinh nhiÒu bÖnh hiÓm nghÌo cã thÓ lµm chÕt ngêi - Nh vËy dïng ni l«ng bõa b·i rÊt cã h¹i cho sù trong s¹ch cña m«i trêng sèng, cho søc khoÎ con ngêi ? Tác giả đã đa ra những biện pháp (H/s tự bộc lộ) nµo ? ? Theo em biÖn ph¸p nµo cã hiÖu 3. Biện pháp: qu¶ nhÊt? - H¹n chÕ tèi ®a dïng bao b× ni l«ng ? NhËn thøc cña em vÒ c¸c biÖn - Th«ng b¸o cho mäi ngêi hiÓu vÒ hiÓm ho¹ pháp hạn chế sử dụng bao bì ni của việc lạm dụng bao bì ni lông đối với môi lông trớc và sau khi đọc thông tin trờng và sức khoẻ con ngời nµy? H/s đọc phần kết ? Văn bản đã đa ra những kiến nghị nào để thuyết phục ngời đọc để bảo 3, Kiến nghị về việc bảo vệ môi tr ờng trái vệ môi trờng trái đất khỏi nguy cơ đất bằng hành động “Một ngày… ni lông” « nhiÔm? - NhiÖm vô to lín cña chóng ta lµ b¶o vÖ tr¸i ? Tại sao nhiệm vụ chung đợc nêu đất khỏi nguy cơ ô nhiễm => Nhấn mạnh trớc, hành động cụ thể nêu sau? nhiÖm vô to lín, thêng xuyªn l©u dµi H/s tù béc lé - Hành động : “Một ngày…ni lông” ? C¸c c©u cÇu khiÕn ë cuèi v¨n b¶n => h¹n chÕ dïng bao b× ni l«ng lµ c«ng viÖc cã ý nghÜa g×? tríc m¾t Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết => Sử dụng cõu cầu khiến hãy… ? Văn bản này đã đa lại cho em có tác dụng : Khuyên bảo, yêu cầu, đề nghị hiÓu biÕt míi mÎ nµo vÒ viÖc “Mét III. Tæng kÕt ngµy… ni l«ng” ? Em sẽ làm gì, hành động cụ thể 1, Những tác hại của việc dùng bao bì ni l«ng vµ lîi Ých cña viÖc gi¶m bít chóng nào sau khi đọc văn bản này? Hạn chế dùng chúng là hành động tích cực ? Hãy nêu những hành động, việc -góp phÇn b¶o vÖ m«i trêng trong s¹ch cña lµm thiÕt thùc mµ em biÕt nh»m.

(72) bảo vệ môi trờng trái đất trên thế trái đất giới và ở địa phơng em? 2, Ghi nhí(SGK) H/s đọc ghi nhớ Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - Lµm bµi tËp 3 : - So¹n bµi : ¤n dÞch thuèc lá - Tự nhận xét, đánh giá: ………………………………………………………… TiÕt 40: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh Ngày soạn: 27 / 10/ 2015 Ngày dạy: 5 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt - H/s hiÓu kh¸i niÖm, t¸c dông cña biÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh - BiÕt sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh B.Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng: 1. KiÕn thøc: - Kh¸i niÖm cña nãi gi¶m vµ nãi tr¸nh . -T¸c dông cña nãi gi¶m vµ nãi tr¸nh 2.K Ü n¨ng: - Phân biệt nói giảm nói tranh với nói không đúng sự thật. - Sd nói giảm, nói tránh đúng lúc đúng chỗ để tạo lời nói trang nhã, lịch sự. 3. Thái đô: - Sử dụng nói giảm nói tránh trong giao tiếp. III.TiÕn tr×nh lªn líp 1.Bµi co: Nãi qu¸ lµ g×? Em h·y cho 2 vÝ dô vÒ nãi qu¸? KiÓm tra bµi tËp 3 cña häc sinh. 2. Bài mới: Trong giao tiếp hàng ngày hoặc trong văn chơng nghệ thuật, đôi khi để tránh gây cảm giác quá đau buồn ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự… ngêi ta sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh. VËy thÕ nµo lµ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? T¸c dông cña biÖn ph¸p tu tõ nµy? Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt động 1 : 1. Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña G/v gọi HS đọc ví dụ trong SGK nãi gi¶m nãi tr¸nh * VÝ dô : - ®i gÆp cô C¸c M¸c, cô Lª Nin vµ c¸c vÞ ? Những từ ngữ in đậm trong VD có ý cách mạng đàn anh khác nghÜa lµ g×? T¹i sao ngêi viÕt, ngêi nãi l¹i - ®i dùng cách diễn đạt đó? - Ch¼ng cßn -> Đều nói về cái chết => Nói nh thế để ? Tìm thêm những cách nói giảm nói tránh giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau kh¸c khi nãi vÒ c¸i chÕt ? buån VD: ChÕt : §i, vÒ, quy tiªn, tõ trÇn… - H/s tiÕp tôc quan s¸t VD 2,3 trong sgk ? V× sao c©u v¨n ë vÝ dô 2 t¸c gi¶ dïng tõ “BÇu s÷a” mµ kh«ng dïng mét tõ kh¸c cïng nghÜa? ? C¸ch nãi nµo trong VD 3 nhÑ nhµng, tÕ nhị hơn đối với ngời nghe? ? VËy nãi gi¶m nãi tr¸nh lµ g×? T¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh ? H/s đọc to ghi nhớ ? Tõ ph©n tÝch VD trªn theo em cã nh÷ng c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh nµo? Cho VD? * VD :. - BÇu s÷a => Tr¸nh sù th« tôc - C¸ch nãi thø hai tÕ nhÞ, nhÑ nhµng h¬n đối với ngời nghe * Ghi nhí : sgk 2. C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh.

(73) + ChÕt : Quy tiªn, tõ trÇn , ®i , vÒ + Ch«n : Mai t¸ng, an t¸ng VD : Bµi th¬ cña anh dë l¾m => Bài thơ của anh cha đợc hay lắm VD: Anh cßn kÐm l¾m. => Anh cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a . VD: Anh bÞ th¬ng nÆng thÕ th× kh«ng sèng đợc lâu nữa đâu chị ạ => Anh ấy thế ... thì không ....đợc lâu nữa đâu chị ạ. - Dùng các từ ngữ đồng nghĩa, đặc biệt là tõ H¸n ViÖt - Dùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghÜa - Nãi vßng : - Nãi trèng (tØnh lîc). IV. LuyÖn tËp ? Trong văn chơng nói giảm nói tránh đợc xem nh là một phép tu từ (nó có giá trị nghệ thuật nhất định) H·y lÊy vÝ dô vµ ph©n tÝch ? Trong t¸c phÈm “L·o H¹c” cña Nam Cao viÕt : - Cậu vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! => Đi đời : Bị giết => dùng nói giảm nói tránh không gây cảm giác không hay, ghê sợ với ngời nghe vừa hàm ý xót xa, luyến tiếc đợm chút mỉa mai cái thân phận mình : Rất thơng con chó, nhng vì cảnh ngộ chớ trêu mà đành bán nó đi của nhân vËt l·o H¹c Nh vậy ở đây tác giả dùng nói giảm nói tránh cho nhân vật phản ánh đúng tâm tr¹ng cña nh©n vËt trong tõng t×nh huèng cô thÓ G/v tiÓu kÕt vÒ t¸c dông cña dïng nãi gi¶m nãi tr¸nh => Dùng nói giảm nói tránh thể hiện thái độ lịch sự, nhã nhặn của ngời nói, sự quan tâm, tôn trọng của ngời nói đối với ngời nghe góp phần tạo phong cánh nói năng đúng mực của con ngời có giáo dục, có văn hoá Bµi t©p 1 : H/s lµm bµi tËp G/v gäi h/s lªn b¶ng ch÷a tõng c©u a, … ®i nghØ b, … chia tay nhau c, … khiÕm thÞ d, … cã tuæi Bµi tËp 2 : H/s lµm c¸ nh©n a2 b2 c1 d1 e2 Bµi tËp 3 : H/s lµm theo nhãm (ch¬i trß tiÕp søc) Bµi tËp 4 : H/s th¶o luËn, ph¸t biÓu Khi cần thiết phải nói thẳng, nói đúng sự thật, phờ bình nghiờm khắc thì không nên nãi gi¶m nãi tr¸nh v× nh thÕ lµ bÊt lîi . Không sd nói giảm nói tránh trong văn bản hành chính công vụ ( yêu cầu tường minh) Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - T×m c¸c c©u th¬, c©u v¨n cã sö dông nãi gi¶m, nãi tr¸nh - Ph©n tÝch gi¸ trÞ cña biÖn ph¸p tu tõ Êy - Chuẩn bị ôn tập tốt để kiểm tra phần văn * Tự nhận xét, đánh giá: ………………………………………………………… TiÕt 41 :. KiÓm tra v¨n häc 2015. 2015 I. MỤC TIÊU:. Ngày soạn: 4 / 11/ Ngày kt: 9 / 11 /. I. Kiến thức: - Nhớ cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích, truyện kí Việt Nam hiện đại và truyện nước ngoài - Hiểu, cảm nhận được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm..

(74) - Nghệ thuật miêu tả, kể chuyện, xây dựng nhân vật, xây dựng tình huống chuyện, sắp xếp tình tiết trong các tác phẩm, giá trị hiện thực và nhân đạo qua các văn bản đã học. II.Kĩ năng: - Đọc hiểu truyện, đoạn trích trong tác phẩm truyện hiện đại có yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. III. Thái độ: - Giáo dục HS đồng cảm với nỗi đau tinh thần, tình yêu thương mẹ mãnh liệt trong mỗi con người. - Giáo dục HS biết yêu thương, cảm thông quý trọng người nông dân lương thiện. Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mãnh liệt. Có thái độ yêu ghét rạch ròi: Yêu lẽ phải, căm ghét cái ác, cái tàn nhẫn. - Gi¸o dôc HS biÕt yªu th¬ng, c¶m th«ng quý träng con ngêi nghÌo khæ bÊt h¹nh cã t©m hån cao c¶. II. Ma Trận MỨC ĐỘ NHẬN THỨC Tổng NHÂN BIẾT THÔNG HIỂU VẬN DỤNG Nội dung MỨC ĐỘ MỨC ĐỘ TN TL TN TL THẤP CAO “Tôi đi Nhận biết tâm học” trạng NV tôi Số câu:1 Số câu:1 Số điểm: 0,5 SĐ: 0,25 Tỉ lệ:2,5 % Tỉ lệ:2,5 % “Trong Hiểu được ý lòng mẹ” nghĩa VB Số câu:1 Số điểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5 4 văn bản truyện kí Việt Nam 1930 – 1945. Số câu:1 Số điểm: 0,25 Tỉ lệ: 2,5. Hiểu và chỉ ra giá trị nội dung của 4 văn bản Số câu:1 Số điểm: 1 Tỉ lệ: 10%. VB “Tức nước vỡ. Số câu:1 Số điểm: 1 Tỉ lệ: 10% Tạo được một văn bản.

(75) bờ” “Lão Hạc”.. hoàn chỉnh về cuộc đời, tính cách của nhân vật chị Dậu và nhân vật lão Hạc qua hai Văn bản: Tức nước vỡ bờ và Lão Hạc”. Số câu: Số điểm Tỉ lệ. Số câu:1 Số điểm: 5 Tỉ lệ: 50%. Chiếc lá cuối cùng. Số câu:1 Số điểm: 5 Tỉ lệ: 50 %. Y nghĩa của chiếc lá cuối cùng Số câu:1 Số điểm: 3 Tỉ lệ: 30%. Số câu:1 Số điểm: 3 Tỉ lệ: 30%. Nhận diện Cô bé bán biện pháp diêm ; Đánhnghệ thuật chủ nhau với cốiyếu trong hai xay gió. văn bản. Thể loại của văn bản „Đôn ki hô tê “. Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Tỉ lệ: 5% Tổng câu Tổng điểm. số Số câu: 3 Số điểm: 0.75 số Tỉ lệ: 7,5%. Số câu: 2 Số điểm: 1,25 Tỉ lệ: 12,5 %. Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Tỉ lệ:5 % Số câu: 1 Số câu: 1 Số câu: Số điểm: 3 Số điểm: 5 7 Tỉ lệ: 30 % Tỉ lệ: 50 % SĐ: 10 TL: 100.

(76) Tỉ lệ % :. %. III. Đề bài A. Trắc nghiệm: (2,0 điểm) Câu 1: ( 0,25 đ) Tâm trạng nhân vật tôi trên đường đến trường trong văn bản “Tôi đi học” được thể hiện như thế nào? A- Háo hức, hồi hộp, lo âu B- Vui vẻ C- Hạnh phúc D- Hân hoan Câu 2: ( 0,25 đ) Qua văn bản “Trong lòng mẹ” tác giả đề cao điều gì? A- Tình mẫu tử thiêng liêng cao đẹp B- Tình phụ tử C- Tình cảm gia đình D- Tình yêu quê hương Câu 3:( 0,25 đ) Biện pháp nghệ thuật nào đợc tác giả dùng nhiều nhất trong hai t¸c phÈm v¨n häc “C« bÐ b¸n diªm”, “§¸nh nhau víi cèi xay giã” A. Èn dô B. T¬ng ph¶n C. LiÖt kª D. So s¸nh C©u 4:( 0,25 đ) Tác phẩm “ Đôn – ki – hô – tê ”của Xéc- van - tec thuộc thể loại : A. Tiểu thuyết B. Truyện ngắn C. Truyện vừa Câu 5 ( 1 điểm ) Nối cột A với cột B sao cho phù hợp giữa văn bản và nội dung của văn bản ? Nèi A B 1- ….. 1. L·o H¹c a. nói về ngời nông dõn cùng khổ bị chà đạp và đè nén thái quá đã uất ức vùng lên 2-….. 2. Tức nớc vỡ bờ b. nói lên tình cảnh đáng thơng của một em bé mồ côi cha vµ t×nh c¶m s©u s¾c cña em dµnh cho ngêi mÑ bÊt h¹nh. 3…… 3. Trong lßng mÑ c. nãi vÒ t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì nµy në . trong lòng một em nhỏ ngày đến trờng đầu tiên. 4-…... 4. T«i ®i häc d. nói về một lão nông vì đói đã tự tử bằng bã chó B. Tự luận: 8 điểm Câu 1 ( 3 điểm ) Chiếc lá cuối cùng do cụ Bơ- men vẽ là một kiệt tác. Vì sao? Câu 2 : ( 5 điểm ) Từ nhân vật chị Dậu và Lão Hạc em có suy nghĩ gì về cuộc đời và tính cách người nông dân Việt Nam trong xã hội cu ? IV. Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án A 2 Đáp án A 3. Đáp án B. 4. Đáp án A 1- d; 2 – a;. 5. Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời. 3 –b; 4 - c Phần tự luận: Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt Mức độ đạt được + Trình bày sạch đẹp, khụng mắc lỗi chính tả - Mức tối đa: 3 điểm- Mức chưa Văn phong trong sáng. 1 đầy đủ: Tùy vào Chiếc lá cuối cùng do cụ Bơ – men vẽ là một kiệt mức độ chính xác.

(77) 2. tỏc bởi: - Rất đẹp, giụ́ng như thọ̃t (giống lá thật… đến nụ̃i con mắt chuyên môn của cả hai hoạ sĩ mà còng kh«ng ph©n biÖt næi lµ thËt hay gi¶) - Nã cã gi¸ trÞ nh©n sinh cao cả: nã ®em l¹i sù sèng cho Giôn – xi. Chiếc lá không chỉ đợc vẽ bằng bút l«ng, bét mµu mµ b»ng c¶ t×nh th¬ng bao la vµ lßng hy sinh cao thợng, lao động quên mình của người họa sĩ. - Nó là một kiệt tác, bởi cái giá quá đắt: Nó cứu đợc một ngời nhng lại cớp đi sinh mạng ngời đã sinh ra nã. Nó cho thÊy mét quy luËt nghiÖt ng· cña nghÖ thuËt: Để đạt được vinh quang đôi khi phải đánh đổi cả mạng sống. .+ Trình bày sạch đẹp, đúng chính tả, văn phong trong sáng. Từ 2 nhân vât chị Dậu và lão Hạc HS lam nổi bật các ý sau: - Số phận cùng khổ người nông dân trong xã hội cu, bị áp bưc chà đạp, đời sèng của họ vô cùng nghèo khổ . Dẫn chưng bằng nhân vật Lão Hạc và Chị D ậu - Nhưng ở họ có phẩm chất tốt đẹp chung thủy với chồng con, yêu thương mọi người, cần cù đảm đang, không muốn liên lụy người khác.....Dẫn chưng - Thái độ, bênh vực yêu thương, cảm thông, trân trọng họ của hai nhà văn. - Người đọc đồng cảm yêu thương họ, có ý thưc tố cáo xã hội phong kiến đương thời. của học sinh để cho điểm. - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. - Mức tối đa: 5 điểm - Mức không đạt: Tùy vào mức độ bài làm của học sinh để cho điểm.. TiÕt 42: LuyÖn nãi: KÓ chuyÖn theo ng«i kÓ kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m Ngày soạn: 04 / 11/ 2015 Ngày dạy: 12 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt - Nh¾c l¹i kiÕn thøc vÒ ng«i kÓ. - Trình bày đạt yêu cầu một câu chuyện có kết hợp sử dụng các yếu tố miêu tả và biÓu c¶m. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Ngôi kể và tác dụng của việc thay đổi ngôi kể trong văn bản tự sự. - Sù kÕt hîp c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m trong v¨n b¶n tù sù. - Nh÷ng yªu cÇu khi tr×nh bµy v¨n nãi kÓ chuyÖn. 2. KÜ n¨ng - Kể đợc câu chuyện theo nhiều ngôi kể khác nhau; biết lựa chọn ngôi kể phù hợp với câu chuyện đợc kể - LËp dµn ý mét v¨n b¶n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m..

(78) - Diễn đạt trôi chảy, gãy gọn,biểu cảm, sinh động câu chuyện kết hợp sử dụng các yÕu tè phi ng«n ng÷. 3. Thái đô: - Có ý thưc kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự làm cho VB trở nên sinh động, gợi cảm và có ý nghĩa sâu sắc hơn. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1.Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi tríc cña häc sinh. 2.Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động của gv và hs. Néi dung kiÕn thøc bµi häc I. Chuẩn bị ở nhà: 1. Ôn tập về ngôi kể :. Hoạt động 1 : Ôn tập về ngôi kể Có mấy ngôi kể? * KÓ theo ng«i kÓ thø nhÊt: - Hai ngôi kể ( Thứ nhất và thứ ba ) ? KÓ theo ng«i kÓ thø nhÊt lµ kÓ nh - Ngêi kÓ xng t«i . - Tác dụng: ngêi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra thÕ nµo? Tác dụng? nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua cã thÓ trùc tiÕp nãi ra nh÷ng suy nghÜ, t×nh c¶m cña m×nh (ngêi trong cuéc ->t¨ng tÝnh ch©n thùc, tÝnh thuyÕt phôc cña c©u chuyÖn ) ? Kể tên tác phẩm văn học đợc kể VD: Tôi đi học, lão Hạc, Những ngày thơ theo ng«i kÓ thø nhÊt? Êu… * KÓ theo ng«i kÓ thø 3: Ngêi kÓ tù dÊu ? Nh thÕ nµo lµ ng«i kÓ theo ng«i kÓ m×nh ®i, gäi tªn nh©n vËt b»ng tªn gäi cña thø 3? T¸c dông cña nã? chóng, C¸ch kÓ nµy gióp ngêi kÓ cã thÓ kÓ mét c¸ch linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra ? Kể tên tác phẩm văn học đã học đợc với nhân vật . kÓ theo ng«i kÓ thø 3? VD : Tắt đèn, Cô bé bán diêm, Chiếc lá ? Tại sao ngời ta phải thay đổi ngôi cuối cùng… kÓ - Tùy vµo mçi cèt chuyÖn cô thÓ, ë nh÷ng t×nh huèng cô thÓ mµ ngêi viÕt lùa chän ng«i kÓ cho phï hîp. Còng cã khi trong mét truyÖn, ngêi viÕt dùng các ngôi kể khác nhau (thay đổi ngôi kể) để soi chiếu sự việc, nhân vËt b»ng c¸c ®iÓm nh×n kh¸c nhau, tăng tính sinh động, phong phú khi miªu t¶ sù vËt, sù viÖc vµ con ngêi .Chuẩn bị luyện nói : Hoạt động 2: Lập dàn ý kể chuyện II * §o¹n trÝch H/s đọc đoạn trích thứ sgk theo ng«i kÓ thø 3 ? Hãy xác định đoạn trích đợc kể -- Kể Sù việc: Cuộc đối đầu giữa chị Dậu với theo ng«i kÓ nµo? cai lÖ vµ ngêi nhµ Lý trëng ? Sù viÖc, nh©n vËt chÝnh? - Nh©n vËt chÝnh : ChÞ DËu, Cai lÖ, ngêi nhµ Lý trëng ? C¸c yÕu tè biÓu c¶m? - Tõ biÓu c¶m: Ch¸u van «ng… chång t«i ®au èm… mµy trãi…xem ? C¸c yÕu tè miªu t¶? - Tõ ng÷ miªu t¶: ChÞ DËu x¸m mÆt… søc lẻo khẻo của anh chàng nghiện… ng ời đàn lùc ®iÒn… ? T¸c dông cña c¸c yÕu tè miªu t¶, bµ * T¸c dông: Nªu bËt søc m¹nh cña lßng biÓu c¶m? căm thù khiến: Chị Dậu – ngời đàn bà lực ®iÒn, chÞ ch¨ng con män chiÕn th¾ng cai lÖ – anh chµng nghiÖn vµ anh chµng hÇu cËn «ng Lý ng«i thø 3 b»ng ng«i kÓ thø nhÊt ? Muốn đóng vai chị Dậu kể chuyện *- Chuyển Tõ xng h« ph¶i chuyÓn thµnh ng«i thø.

(79) theo ng«i kÓ thø nhÊt th× ph¶i thay nhÊt xng “t«i”, ph¶i chuyÓn lêi tho¹i trùc đổi những gì ? tiÕp thµnh lêi kÓ gi¸n tiÕp, lùa chän chi tiÕt miªu t¶ vµ lêi biÓu c¶m cho s¸t hîp víi ng«i thø nhÊt. II. Luyện nói trên lớp Tổ chức cho học sinh nói theo yêu  G/v gäi h/s kÓ l¹i ®o¹n trÝch theo ng«i kÓ thø nhÊt cho c¶ líp nghe. (trong khi cầu. kể có thể kết hợp với các động tác, cử chỉ, nét mặt…để miêu tả và thể hiện t×nh c¶m. )  G/v đọc đoạn văn mẫu trong sgv trang 115 để học sinh học tập Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. * Tự nhận xét, đánh giá: ………………………………………………………………... TiÕt 43:. C©u ghÐp Ngày soạn: 04 / 11 2015 Ngày dạy: 9/ 11 / 2015. I. Mức độ cần đạt - Nắm đợc đặc điểm của câu ghép, cách nối các vế câu ghép. - BiÕt sö dông c©u ghÐp phï hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. II.Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng. 1. KiÕn thøc - §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp -.Nắm đợc cách nối các vế câu trong câu ghép. 2. KÜ n¨ng: - Phân biệt câu ghép với câu đơn và câu mở rộng thành phần. - Câu ghép kĩ năng đặt câu phù hợp với yêu cầu giao tiếp. - Nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp theo yªu cÇu. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. Bµi cò: - Hãy đặt một câu đơn, rồi phân tích câu? - Đặt một câu trong đó có dùng cụm c – v để mở rộng câu 2. Bài mới: - ở lớp dới các em đã đợc học về câu đơn. Vậy câu ghép khác câu đơn nh thế nào? Câu ghép có những đặc điểm gì? có những cách nối các vế câu nào trong câu ghép? Tiết học hôm nay sẽ giúp các em nắm rõ những điều đó. Ho¹t ®ộng của GV và HS Nội dung cần đạt 1. §Æc ®iÓm cña c©u ghÐp G/v chÐp VD lªn b¶ng phô C©u 1 : Buổi mai hôm ấy, một buổi mai * VÝ dô : đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi .... Câu 2 : Tôi quên thế nào đợc những c¶m gi¸c trong s¸ng Êy n¶y në trong lßng t«i nh mÊy cµnh hoa t¬i mØm cßi giữa bầu trời quang đãng Câu 3 : Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn : Hôm nay tôi đi học G/v chia líp thµnh 3 nhãm Ph¸t giÊy khæ to cho h/s.

(80) Yªu cÇu h/s - Quan sát, đọc thầm ví dụ - Vẽ sơ đồ phân tích cấu tạo câu trong ví dụ trên - §¹i diÖn nhãm d¸n kÕt qu¶ lªn b¶ng Yêu cầu cần đạt Tôi // quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi C C mấy cành hoa tươi / mim cười giữa bầu trời quang đãng. ( V) C V V 2- Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi // âu yếm nắm tay TN tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. VN 3- Cảnh vật chung quanh tôi // đều thay đổi, vì chính lòng tôi // đang có sự thay đổi CN VN CN VN lớn: hôm nay tôi // đi học. CN VN ? G/v : Nhìn vào sơ đồ phân tích câu * Nhận xét : trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ số lượng cña C©u 1 : Lµ c©u cã 1 côm C – V => câu đơn côm C – V ? - Câu 2: có 3 cụm C-V; 2 cụm C-V nhỏ Phân tích cấu tạo của các cụm C – V nằm trong cụm C-V lớn. (2 cụm C-V nhỏ làm phụ ngữ cho động từ quên và trong câu 2, 3 ? động từ nảy nở).=>Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. - Câu 3 có 3 cụm C-V, các cụm C-V không bao chưa nhau. (cụm C-V cuối ? Dựa vào kiến thức câu ghép đã học ở cựng giải thớch cho cụm C-V thư hai) tiÓu häc, em h·y cho biÕt c¸c c©u trªn =>Câu ghép c©u nµo lµ c©u ghÐp? ? H·y tr×nh bµy kÕt qu¶ ph©n tÝch ë trªn vµo b¶ng theo mÉu sau? (G/v kÎ KiÓu cÊu t¹o c©u C©u KiÓu c©u b¶ng mÉu vµo b¶ng phô) sè - H/s ®iÒn vµo b¶ng mÉu C©u cã 1 côm 1 Câu đơn C–V 2 TP C©u Côm C – Dïng cã hai V nhá n»m 2 côm C – hoÆc trong côm V để mở nhiÒu C – V lín réng c©u côm C¸c côm C C©u ghÐp C – – V kh«ng 3 V bao chøa nhau 2. Ghi nhớ 1 ( GSK ).

(81) ? Qua ph©n tÝch vÝ dô trªn em rót ra đặc điểm gì về câu ghép? H/s đọc ghi nhớ 1 HS chỉ ra được câu ghép trong ví dụ b. Giá những cổ tục.......nát vụn mới thôi.. - Lµ c©u do 2 hoÆc nhiÒu côm C – V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh - Mỗi cụm C – V trong câu ghép đợc gọi lµ mét vÕ c©u.. 2. C¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp Cã 2 c¸ch : C¸ch 1 : Dïng tõ ng÷ cã t¸c dông nèi a, Nèi b»ng quan hÖ tõ : Vµ, råi… b, Nèi b»ng cÆp quan hÖ tõ chØ nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn, nhîng bé H/s lµm viÖc theo 4 nhãm ? T×m c©u ghÐp trong c¸c ®o¹n trÝch C, Nối bằng cặp từ hô ứng (cặp phó tư đại từ chỉ từ như: Càng…càng, cha… đã, phần I , cho biÕt trong mçi c©u ghÐp ̀,cã… các vế câu đợc nối với nhau bằng cách Cách 2 : Không dùng từ nối nµo? - Giữa các vế câu thờng đợc ngăn cách b»ng dÊu phÈy, dÊu hai chÊm. Ghi nhí : sgk ? H·y cho biÕt c©u 3, 4 ë môc I c¸c vÕ câu đợc nối với nhau bằng cách nào? . Em h·y cho biÕt cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp? II. LuyÖn tËp Bµi 1 C©u a : - U van DÇn, u l¹y DÇn ! - ChÞ con cã ®i… chø ! - S¸ng ngµy… kh«ng - NÕu DÇn… n÷a ®©y => Các vế câu đợc nối với nhau bằng dấu phẩy C©u b : - C« t«i … kh«ng ra tiÕng - Gi¸ … th«i => Nèi b»ng dÊu phÈy C©u c : - T«i lÆng im … cay cay => Nèi b»ng dÊu hai chấm. Bai 2: a.Vì trời mưa to nên đường rất trơn. b.Nếu Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ. c.Tuy nhà khá xa nhưng Bắc vẫn đi học đúng giờ. Bai 3: a.- Trời mưa to nên đường lầy lội. - Đường lầy lội vì trời mưa to. b.- Nam chăm học thì nó sẽ thi đỗ. - Nam sẽ thi đỗ nếu nó chăm học. c.- Nhà khá xa nhưng Bắc vẫn đi học đúng giờ. - Bắc vẫn đi học đúng giờ dù nhà khá xa. Hoạt động 3: Hớng dẫn học ở nhà - Lµm bµi tËp 5 - ChuÈn bÞ bµi. * Tự nhận xét, đánh …………………………………………………………………. TiÕt 44: T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. giá:.

(82) Ngày soạn:4 / 11/ 2015 Ngày dạy: 10 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt - Nắm đợc đặc điểm vai trò tác dụng của văn bản thuyết minh. II. Träng t©m kiÕn thøc kÜ n¨ng. 1. KiÕn thøc - §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh - ý nghÜa ph¹m vi sö dông cña v¨n b¶n thuyÕt minh. - Yªu cÇu bµi v¨n thuyÕt minh ( vÒ néi dung, ng«n ng÷....) 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt v¨n b¶n thuyÕt minh; ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh víi v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m nghÞ luËn - Tr×nh bµy c¸c tri thøc cã tÝnh kh¸ch quan, khoa häc th«ng qua nh÷ng tri thøc cña m«n Ng÷ v¨n vµ c¸c m«n häc kh¸c. 3. Thái độ: - Sử dụng văn bản thuyết minh trong cuộc sống. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. Bµi co: Nhắc lại những kiểu văn bản em đã học ở lớp 6, 7? 2. Bµi míi: Trong cuéc sèng hµng ngµy, khi chóng ta mua mét c¸i m¸y nh ti vi, máy bơm...ngời ta đều kèm theo những lời giới thiệu về tính năng, cấu tạo, cách sử dông. §Õn mét danh lam th¾ng c¶nh, tríc cæng vµo thÕ nµo còng cã b¶ng ghi lêi giới thiệu lai lịch, sơ đồ thắng cảnh. Khi các em tiếp xúc với SGK trong nhà trờng, chóng ta thÊy cã nh÷ng bµi tr×nh bµy thÝ nghiªm hoÆc tr×nh bµy sù kiÖn lÞch sö, trình bày tiểu sử nhà văn...Tất cả đều là văn bản thuyết minh. Vậy thế nào là văn bản thuyết minh, nó có những đặc điểm gì? Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về vấn đề đó. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 I Vai trò và đặc điểm chung của văn b¶n thuyÕt minh H/s đọc 3 văn bản thuyết minh sgk. 1, Văn bản thuyết minh trong đời sống Th¶o luËn theo 3 nhãm con ngêi: * Tìm hiểu các văn bản: ( SGK ) a, V¨n b¶n : C©y dõa B×nh §Þnh Mỗi văn bản trình bày, giới thiệu, giải - Lîi Ých cña c©y dõa Bình Định ( Nét thích điều gì? riêng của dừa Bình Định ) b, V¨n b¶n: T¹i sao l¸ c©y cã mµu xanh lôc Em thường gặp các loại văn bản đó ở Gi¶i thÝch nguyên nhân lá cây có mµu xanh. đâu? Kể thêm một vài văn bản cùng c, V¨n b¶n: HuÕ loại em đã học? thiệu về HuÕ lµ mét trung t©m v¨n - Bản hướng dẫn sử dụng sản phẩm, Giới ho¸ nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam víi trong các bài giảng, bài thuyết trình, nh÷ng ®iÓm tiªu biÓu riªng cña HuÕ giới thiệu của hướng dẫn viên du * Nhận xét: lịch… + Đîc sö dông réng r·i trong mọi lĩnh - VD: -Thông tin trái đất năm 2000 vực cuéc sèng - Động Phong Nha +Cung cấp tri thức khách quan về đặc Kiểu văn bản này có được sử dụng phổ điểm, tính chất, nguyên nhân .. của các biến trong cuộc sống không? hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội. - Rất rộng rãi, trên nhiều lĩnh vực cuộc + Phương thức thực hiện: Trình bày, giới sống. thiệu, giải thích..... Mục đích của kiểu văn bản này là gì? => Văn bản thuyết minh Kiểu văn bản này thường được trình 2, §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh:.

(83) bày bằng những phương thức nào? Hoạt động 2 : Tìm hiểu đặc điểm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh ? H/s th¶o luËn nhãm ? C¸c v¨n b¶n trªn cã thÓ xem lµ v¨n b¶n tù sù (hay miªu t¶, nghÞ luËn ,biÓu c¶m) kh«ng? T¹i sao? ? Chóng kh¸c víi c¸c v¨n b¶n Êy ë chç nµo ? * C¶ 3 v¨n b¶n trªn kh«ng ph¶i lµ v¨n b¶n tù sù, miªu t¶, nghÞ luËn, v× : - V¨n b¶n tù sù ph¶i cã sù viÖc vµ nh©n vËt - V¨n b¶n miªu t¶ ph¶i cã con ngêi, c¶nh vËt , c¶m xóc - V¨n b¶n nghÞ luËn ph¶i cã luËn ®iÓm, luËn cø ? Các văn bản trên có những đặc điểm chung nµo lµm chóng trë thµnh mét kiÓu riªng ? => §©y lµ mét kiÓu v¨n b¶n cung cấp tri thức khách quan về sự vật, hiện tượng -> gäi lµ v¨n b¶n thuyÕt minh Ba v¨n b¶n, v¨n b¶n nµo còng tr×nh bµy đặc điểm tiêu biểu của đối tợng thuyết minh cña nã. VÝ dô: - Cây dừa: Từ thân cây, lá cây đến nớc dừa, cùi dừa, sọ dừa đều có ích cho con ngêi - L¸ c©y: cã chÊt diÖp lôc cho nªn cã mµu xanh lôc. Mục đích của văn bản thuyết minh là giúp ngời đọc nhận thức về đối tợng nh nã vèn cã trong thùc tÕ chø kh«ng giúp cho ngời đọc có cảm hứng thởng thức một hình tợng nghệ thuật đợc xây dung b»ng h cÊu t tëng. Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi phải đảm bào yếu cầu gì? Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc điểm gì? Thế nào là văn bản thuyết minh? Đặc điểm của văn bản thuyết minh GV : NhÊn m¹nh cho häc sinh theo trong sgv trang 12. * §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh :. a, Trình bày những đặc điểm tiêu biểu cña sù vËt, hiÖn tîng :. b, Tri thøc trong v¨n b¶n thuyÕt minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con ngêi.. c, Văn bản thuyết minh cần đợc trình bày chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ vµ hÊp dÉn. * Ghi nhí : sgk. - H/s đọc to ghi nhớ Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập II. LuyÖn tËp Bài tập 1 : H/s đọc từng văn bản. Sau mỗi văn bản h/s trả lời câu hỏi theo sgk * V¨n b¶n a lµ v¨n b¶n thuyÕt minh v× : - Néi dung: Sù nghiÖp chèng Ph¸p cña Ng« V¨n V©n – mét nh©n vËt cã thËt trong lÞch sö - Ph¬ng thøc thực hiện: : Giíi thiÖu, tr×nh bµy - NhiÖm vô: Cung cÊp kiÕn thøc lÞch sö mét c¸ch kh¸ch quan * V¨n b¶n b lµ v¨n b¶n thuyÕt minh v×:.

(84) - Nội dung: Nêu đặc điểm của giun đất - Ph¬ng thøc trình bày: Tr×nh bµy, giíi thiÖu - NhiÖm vô: Cung cÊp kiÕn thøc vÒ sinh vËt häc Bµi tËp 2: - Văn bản: Thông tin về ngày trái đất năm 2000 - Văn bản sử dụng yếu tố thuyết minh để giải thích tác hại của bao ni lông Bµi tËp 3 : C¸c v¨n b¶n kh¸c còng cÇn sö dông yÕu tè thuyÕt minh v×: - Tù sù: Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt - Miªu t¶: Giíi thiÖu c¶nh vËt, con ngêi, thêi gian… - Biểu cảm: Giới thiệu đối tợng gây cảm xúc là con ngời, thời gian.. - NghÞ luËn : Giíi thiÖu luËn ®iÓm luËn cø… Hoạt động 4 : Hớng dẫn học bài ở nhà - Häc thuéc ghi nhí - T×m hiÓu c¸c v¨n b¶n thuyÕt minh kh¸c. * Tự nhận xét, đánh giá: ………………………………………………………………… ---------------------------------------------------------------------------------------. TiÕt 45 : 2015. ¤n dÞch, thuèc l¸. Ngµy so¹n: 12 / 11 /. Ngµy d¹y: 16 / 11 / 2015 I. Mức độ cần đạt - Biết cách đọc hiểu, nắm các vấn đề xã hội trong văn bản nhật dụng - Có thái độ quyết tâm phòng chống thuốc lá. - Thấy đợc sức thuyết phục bởi sự kết hợp chặt chẽ phơng thức lập luận và thuyết minh trong v¨n b¶n. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con ngời và đạo đức xã hội. - Tác dụng của việc kết hợp các phơng thức biểu đạt lập luận thuyết minh trong v¨n b¶n. 2. KÜ n¨ng - Biết cách đọc – hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiÕt. - Tích hợp với tập làm văn để tập viết bài văn thuyết minh một vấn đề đời sống của x· héi. 3. Thái độ: Quyết tâm phòng chống thuốc lá. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò: ? Trong văn bản “Thông tin ngày trái đất năm 2000”, chúng ta đã kêu gọi vấn đề gì? Vấn đề ấy quan trọng nh thế nào? Sau khi học em thực hiện nh thế nào ? 2.Giíi thiÖu bµi :- D©n gian cã c©u “ Mét ®iÕu thuèc lµo n©ng cao sÜ diÖn, lÔ vËt đám cới nhất định không thiếu thuốc lá, tuổi già hút thuốc lá làm vui, với chiếc điếu cày tre là khoan khoái, Thép Mới đã từng viết vậy. Trong văn bản “ Lão Hạc” nhà văn Nam Cao cũng đề cập đến cái thú vui này: “ Chẳng kiếp gì sung sớng thật nhng cã c¸i nµy lµ sung síng. ¤ng con m×nh ¨n khoai uèng níc chÌ råi hót thuèc lào. Thế là sớng!’’, thế nhng về mặt sức khoẻ có hại, nguy hiểm đến tính mạng con ngời. Vì vậy, bài học hôm nay sẽ trả lời các em câu hỏi đó. Hoaṭ động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung.

(85) chung G/v hớng dẫn h/s đọc. Gọi 2-3 h/s 1, Đọc 2, Tõ khã đọc - ¤n dÞch thuèc l¸ : G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã + ChØ dÞch thuèc l¸ ? Ta cã thÓ hiÓu nh thÕ nµo vÒ c¸ch +Tỏ thái độ nguyền rủa, tẩy chay dịch đặt đầu đề của văn bản? bÖnh nµy. ? Có thể bỏ dấu phẩy ở phần tiêu đề - Nếu bỏ dấu phẩy : + Néi dung kh«ng sai đợc không? Tại sao? + TÝnh chÊt biÓu c¶m kh«ng râ b»ng khi sö dông dÊu phÈy ? Vì sao có thể gọi “Ôn dịch thuốc 3, Thể loại: Thuyết minh một vấn đề khoa häc x· héi l¸” lµ mét v¨n b¶n thuyÕt minh ? H·y t¸ch v¨n b¶n theo bè côc 3 4, Bè côc: 3 phÇn phÇn vµ nªu ý chÝnh cña mçi ®o¹n? - Më bµi : Tõ ®Çu...nÆng h¬n c¶ AIDS -> Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ - Thân bài : Tiếp theo đến “con đờng ph¹m ph¸p” -> T¸c h¹i cña thuèc l¸ - KÕt bµi : PhÇn cßn l¹i -> KiÕn nghÞ chèng thuèc l¸ Hoạt động 2: Hớng dẫn tim ̀ hiểu II. Tim ̀ hiểu văn bản văn bản 1, Th«ng b¸o vÒ n¹n dÞch thuèc l¸ ? Những tin tức nào đợc thông báo trong phÇn më bµi? - HS tr¶ lêi theo gîi ý ë phÇn ®Çu cña - ¤n dÞch thuèc l¸ ®ang ®e do¹ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng loµi ngêi cßn nÆng h¬n c¶ v¨n b¶n ? Trong đó thông tin nào đợc nêu AIDS thành chủ đề của văn bản ? ? Nhận xét về đặc điểm lời văn => Các từ thông dụng của ngành y tế, dïng phÐp so s¸nh => th«ng b¸o g¾n gän thuyÕt minh trong th«ng tin nµy? chính xác, nhấn mạnh đợc hiểm hoạ to lớn cña thuèc l¸ ? Tác hại của thuốc lá đợc thuyết 2, Tác hại của thuốc lá * T¸c h¹i cña thuèc l¸ : minh trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? + Sức khoẻ, đạo đức cá nhân + Sức khoẻ, đạo đức cộng đồng Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ, đạo ? Sự huỷ hoại của thuốc lá đợc con đức của cá nhân : ngời phân tích trên các chứng cớ a, Đối với sức khoẻ ngời hút, cộng đồng - ChÊt h¾c Ýn => g©y ho hen, viªm phÕ nµo? qu¶n, ung th vßm häng, ung th phæi - ChÊt « xÝt c¸c bon thÊm vµo m¸u b¸m chÆt c¸c hång cÇu => søc khoÎ gi¶m sót - ChÊt ni-c«-tin => g©y huyÕt ¸p cao, t¾c động mạch, nhồi máu cơ tim, có thể tử vong - Khói thuốc lá đầu độc những ngời xung quanh ? Nhận xét cách trình bày ở đoạn văn => Khoa học đã phân tích và minh hoạ b»ng sè liÖu cô thÓ => cã thÓ thuyÕt phôc nµy? bạn đọc ? Từ đó cho ta thấy mức độ tác hại => Thuốc lá huỷ hoại ngiêm trọng sức của thuốc lá đối với con ngời nh thế khoẻ con ngời và là nguyên nhân của nhiÒu bÖnh tËt vµ tö vong nµo? ? Thuốc lá đã có ảnh hởng nh thế nào b, Đối với đạo đức - TØ lÖ thanh thiÕu niªn ë níc ta ngang víi đến đạo đức của con ngời? ¢u – MÜ ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc sö dông - §Ó cã tiÒn hót thuèc => sinh ra trém c¾p - Từ nghiện thuốc có thể dẫn đến nghiện th«ng tin næi bËt ë ®o¹n nµy? ma tuý.

(86) => Ph¬ng ph¸p so s¸nh : C¶nh b¸o n¹n hút thuốc ở nớc nghèo => từ đó nảy sinh ? ở đoạn này tác giả đã sử dụng ph- ra tệ nạn khác ở thanh thiếu niên nớc ta ¬ng ph¸p so s¸nh nh thÕ nµo? T¸c => Thuèc l¸ huû ho¹i lèi sèng, nh©n c¸ch dông? con ngêi ViÖt Nam nhÊt lµ thanh thiÕu niªn ? Điều đó cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đến cuộc sống đạo đức H/s tự bộc lộ con ngêi nh thÕ nµo? ? Những thông tin này có hoàn toàn * Tóm lại : Thuốc lá là một thứ độc hại míi l¹ víi em kh«ng? ghê gớm đối với sức khoẻ cá nhân và cộng ? Toàn bộ thông tin phần thân bài cho đồng. Có thể huỷ hoại nhân cách tuổi trẻ. ta hiÓu biÕt vÒ thuèc l¸ nh thÕ nµo? 3, KiÕn nghÞ chèng thuèc l¸ ? PhÇn cuèi v¨n b¶n cung cÊp th«ng - ChiÕn dÞch chèng thuèc l¸: Lµ c¸c ho¹t tin gì về vấn đề giải thích ? ? Em hiểu thế nào là chiến dịch động tự nhiên rộng khắp nhằm chống lại 1 c¸ch hiÖu qu¶ «n dÞch thuèc l¸ chèng thuèc l¸? - ë BØ : Vi ph¹m ph¹t 40$, t¸i ph¹t 50$ ? C¸ch thuyÕt minh ë ®©y lµ dïng sè - KhÈu hiÖu nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XX. Mét Ch©u ¢u kh«ng cßn thuèc l¸ liÖu thèng kª vµ so s¸nh? - Níc ta nghÌo h¬n Ch©u ¢u nay l¹i theo đòi các nớc phát triển, nhiễm thêm các ? H·y chØ ra c¸c biÓu hiÖn cô thÓ? bÖnh do thuèc l¸… => ThuyÕt phôc mét c¸ch kh¸ch quan cña ? T¸c dông cña ph¬ng ph¸p thuyÕt chiÕn dÞch chèng thuèc l¸ => T¸c gi¶: Cæ vò chiÕn dÞch chèng thuèc minh nµy lµ g×? ? Thái độ của tác giả ở phần cuối văn lá, tin ở sự chiến thắng ở chiến dịch này. III. Tæng kÕt b¶n ? - Thuèc l¸ lµ «n dÞch g©y t¸c h¹i nghiªm Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết ? Em hiểu gì về thuốc lá sau khi đọc trọng đến sức khoẻ, lối sống của cá nhân và cộng đồng v¨n b¶n nµy? - V× thÕ chóng ta cÇn ph¶i quyÕt t©m * H/s đọc ghi nhớ chèng l¹i n¹n dÞch nµy. H/s th¶o luËn nhãm ? Khi nãi vÒ hiÓm ho¹ thuèc l¸, t¸c - C¶nh b¸o thuèc l¸ lµ thø kÎ thï nguy gi¶ dÉn lêi cña TrÇn Hng §¹o : “NÕu hiÓm giặc… ăn dâu”. Lời dẫn này dùng với - Muốn thắng nó cần phải hành động bền bØ, l©u dµi dông ý g×? ? Em dự định sẽ làm gì trong chiến dÞch chèng thuèc l¸ réng kh¾p hiÖn - HS ph¸t biÓu ý kiÕn c¸ nh©n nay ? Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo * Tự nhận xét, đá nh giá:...................................................................................... ---------------------------------TiÕt 46: C©u ghÐp (TiÕp theo) Ngµy so¹n: 12 / 11/2015 Ngµy d¹y: 17 / 11 /2015 I. Mức độ cần đạt N¾m ch¾c quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u cña c©u ghÐp II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. kiÕn thøc - mèi quan hÖ vÒ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u cña c©u ghÐp - c¸ch thÓ hiÖn quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u cña c©u ghÐp. 2. KÜ n¨ng - Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu của câu ghép dựa vào văn cảnh hoặc hoµn c¶nh giao tiÕp. - Tạo lập tơng đối thành thạo câu ghép phù hợp với yêu cầu giao tiếp. III. TiÕn tr×nh lªn líp.

(87) 1. KiÓm tra bµi cò: ? Hãy nêu đặc điểm của câu ghép ? Lấy và phân tích một ví dụ về câu ghép ? Cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ víi c©u ghÐp? H/s lµm bµi tËp 4, (114) 2. Bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : H/s đọc ví dụ sgk : I. Quan hÖ ý nghÜa giữa c¸c vÕ c©u : ? Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ * VÝ dô: trong câu ghép ở ví dụ 1 là quan hệ - Vế A: Có lẽ tiếng việt của chúng ta đẹp g× ? - Vế B: (bởi vì) tâm hồn… rất đẹp - VÕ A: KÕt qu¶; VÕ B: Nguyªn nh©n ? Trong mối quan hệ đó mỗi vế => Quan hệ ý nghĩa: Nguyên nhân, kết quả c©u biÓu thÞ ý nghÜa g× ? - Vế A: Biểu thị ý nghĩa khẳng định - VÕ B: BiÓu thÞ ý nghÜa gi¶i thÝch * Quan hÖ nguyªn nh©n – KÕt qu¶ “NÕu ai buån phiÒn cau cã th× g¬ng còng buån phiÒn cau cã theo” ? Dựa vào những kiến thức đã học * Quan hệ điều kiện – giả thiết: ở lớp dới, hãy nêu thêm những “Mặc dù trời ma, nhng anh vẫn không đến quan hÖ ý nghÜa cã thÓ cã gi÷a c¸c muén” vÕ c©u. Cho vÝ dô minh ho¹ ? * Quan hÖ t¬ng ph¶n: “Đến hoàng cung, con bảo cha đứng đợi ở ngoµi, cßn m×nh th× nhÌ lóc mÊy tªn lÝnh canh v« ý, lÎn vµo s©n rång khãc um lªn ” * Quan hÖ nhîng bé - t¨ng tiÕn : “ Tuy tuæi cao søc yÕu, nhng B¸c Hå vÉn quyết tâm lên đờng đi chiến dịch” * Quan hệ bổ sung hoặc quan hệ đồng thêi: “ T«i kh«ng léi qua s«ng th¶ diÒu nh th»ng Quý và không đi ra đồng nô đùa nh thằng S¬n n÷a” * Quan hÖ nèi tiÕp: GV: Lu ý häc sinh: Mçi mối quan “ N¾ng nh¹t vµng råi chiÒu sÏ ®i qua hệ thờng đợc đánh dấu bằng Rồi trăng lặn , rồi tiếng gà lại gáy !.” nh÷ng quan hÖ tõ, cÆp quan hÖ tõ * Ghi nhí : sgk hoặc cặp từ hô ứng nhất định. Tuy nhiên để nhận biết chính xác quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ c©u ,trong nhiÒu trêng hîp ta ph¶i dùa vµo v¨n c¶nh hä¨c hoµn c¶nh giao II. LuyÖn tËp tiÕp. Bµi tËp 1 H/s đọc to ghi nhớ a, Quan hÖ gi÷a vÕ c©u (1) víi vÕ c©u (2) lµ Hoạt động 2 : quan hÖ nguyªn nh©n kÕt qu¶. VÕ chøa v× => Bµi tËp 1 : H/s lµm theo nhãm chØ nguyªn nh©n. Quan hÖ gi÷a vÕ c©u (2) H/s đọc yêu cầu bài tập 1 víi vÕ c©u (3) lµ quan hÖ gi¶i thÝch, vÕ c©u C¸c nhãm lµm (3) gi¶i thÝch cho ®iÒu ë vÕ c©u (2) C¸c nhãm nhËn xÐt b, Hai vÕ c©u cã quan hÖ ®iÒu kiÖn - kÕt qu¶ G/v tæng hîp c, C¸c vÕ c©u cã quan hÖ t¨ng tiÕn d, C¸c vÕ c©u cã quan hÖ t¬ng ph¶n e, §o¹n trÝch nµy cã 2 c©u ghÐp - C©u 1 dïng quan hÖ tõ “råi” nèi 2 vÕ c©u => chØ quan hÖ thêi gian nèi tiÕp. C©u sau kh«ng dïng quan hÖ tõ để nèi 2 vÕ c©u, thÕ nhng vÉn ngÇm hiÓu quan hÖ gi÷a 2 vÕ c©u lµ quan hÖ nguyªn nh©n (v× yÕu nªn bÞ l¼ng ) - C©u 2 : Quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶ Bµi tËp 2 : a, C©u ghÐp trong ®o¹n trÝch : C©u 2, 3, 4, 5( ®o¹n 1 ); C©u 2,3.

(88) b, - Trong ®o¹n trÝch 1: Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ câu ở cả 4 câu ghép đều là quan hệ điều kiÖn – kÕt qu¶, vÕ ®Çu chØ ®iÒu kiÖn vÕ sau chØ kÕt qu¶ - Trong ®o¹n trÝch 2: Quan hÖ gi÷a c¸c vÕ H/s chia thành hai nhóm để thảo ở cả 2 câu ghép đều là quan hệ nguyên nhân luËn – vÕ ®Çu chØ nguyªn nh©n, vÕ sau chØ kÕt qu¶. c, Kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u trong c¸c c©u ghép đã cho ra thành câu riêng vì ý nghĩa cña c¸c vÕ c©u cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau Bµi tËp 3 : * XÐt vÒ mÆt lËp luËn: Mçi c©u ghÐp tr×nh bµy mét sù viÖc mµ l·o H¹c nhê «ng gi¸o. NÕu t¸ch mçi vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp thành một câu đơn thì không đảm bảo của tÝnh m¹ch l¹c cña lËp luËn * XÐt vÒ gi¸ trÞ biÓu hiÖn: T¸c gi¶ cè ý viÕt câu dài để tái hiện cách kể lể “dài dòng của GV: Hớng dẫn học sinh đọc yêu lão Hạc” cÇu bµi tËp 3 Bµi tËp 4 : a, Quan hÖ ý nghÜa ë c©u ghÐp thø 2 lµ quan hÖ ®iÒu kiÖn. §Ó thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ nµy, kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u thµnh mét câu đơn b, Nếu tách mỗi vế thành một câu đơn thì tì hàng loạt câu ngắn đặt cạnh nhau nh vậy có thÓ gióp ta h×nh dung lµ nh©n vËt nãi nh¸t gừng hoặc nghẹn ngào . Trong khi đó cách viÕt cña Ng« TÊt Tè gîi ra c¸ch nãi kÓ lÓ, van vØ thiÕt tha cña chÞ DËu . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà ? Qua viÖc gi¶i bµi tËp em cã nhËn xÐt g× khi sö dông c©u ghÐp ? ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông c©u ghÐp, chỉ rõ mối quan hệ giữa các vế câu. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo *Tự nhận xét, đánh giá:..................................................................................................... TiÕt 47 :. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. Ngµy so¹n: 12 /11/2015 Ngµy d¹y: 17/11/2015. I. Mức độ cần đạt N©ng cao hiÓu biÕt vµ vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - KiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh ( trong côm c¸c bµi häc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh đã học và sẽ học) - §Æc ®iÓm, t¸c dông cña c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh 2. KÜ n¨ng - NhËn biÕt vµ vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh th«ng dông - Rèn khả năng quan sát để nắm bắt đợc bản chất của sự vật - Tích lũy và nâng cao tri thức đời sống. - Phối hợp sử dụng các phơng pháp thuyết minh để tạo lập văn bản thuyết minh theo yªu cÇu. - Lựa chọn phơng pháp phù hợp nh định nghĩa, so sánh, phân tích, liệt kê để thuyết minh về nguồn gốc, đặc điểm, công dụng của đối tợng III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò ? Hãy trình bày những đặc điểm của văn bản thuyết minh.

(89) 3. Bµi míi : Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1 : ? H/s t×m hiÓu môc I, 1 sgk ? Tri thức đợc sử dụng trong các văn b¶n thuyÕt minh võa häc thuộc các lĩnh vực nào? ThuyÕt minh: Cung cấp tri thøc cho ngời đọc về một đối tợng nào đó… ? Vậy làm thế nào để có các tri thức Êy ? Vai trß cña quan s¸t, häc tËp tÝch luü ë ®©y nh thÕ nµo ? G/v lu ý quan s¸t ë thuyÕt minh kh¸c víi miªu t¶ ? B»ng tëng tîng, suy luËn cã thÓ cã tri thøc thuyÕt minh kh«ng? - Kh«ng ? Vậy muốn có tri thức để làm tốt một bµi v¨n thuyÕt minh ngêi viÕt cÇn chó ý ®iÒu g× ?  Thảo luận nhóm: Chia lớp thành 3 nhóm mỗi nhóm 2 ví dụ sgk  Nhóm 1: a, b  Nhóm 2: c, d  Nhóm 3: e, g ? Trong c¸c c©u v¨n trªn ta thêng gÆp tõ g×? ? Sau tõ Êy, ngêi ta cñng cè mét kiÕn thøc nh thÕ nµo? ? Nêu vai trò và đặc điểm của câu văn định nghĩa trong văn bản thuyết minh? ? Vậy thế nào là phơng pháp định nghÜa trong v¨n b¶n thuyÕt minh? §äc VD sgk Người viết đã liệt kê những đặc điểm nào của cây dừa? ? Tác dụng của phơng pháp liệt kê đối víi viÖc tr×nh bµy tÝnh chÊt cña sù vËt ? VËy thÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p liÖt kª trong v¨n b¶n thuyÕt minh?. Nội dung cần đạt I.T×m hiÓu c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: 1. Quan sát học tập, tích luỹ tri thức để lµm bµi v¨n thuyÕt minh: - Các văn bản thuyết minh đã học, cung cÊp c¸c tri thøc vÒ: + Sù vËt (c©y dõa) + Khoa häc (l¸ c©y, con giun) + LÞch sö (khëi nghÜa) + V¨n ho¸ (HuÕ) * Con đờng hình thành tri thức: - Quan sát: Tìm hiểu đối tợng về màu sắc, hình dáng, kích thớc, đặc điểm, tính chÊt… - Tra cứu tài liệu: Tìm hiểu đối tợng trong sách, báo, tài liệu, từ điển… (đọc có định híng, lùa chän, ghi chÐp mét c¸ch khoa häc…) - Phải biết phân tích: Chia tách đối tợng theo cÊu t¹o cña nã (cã mÊy bé phËn, lµ nh÷ng bé phËn nµo? Bé phËn nµo chÝnh (phô)? §Æc ®iÓm c¸c bé phËn vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn nh thÕ nµo?...) => Thao t¸c quan träng => Tóm lại: Tri thức phải đầy đủ, chính xác và độ tin cậy cao. * Ghi nhí : SGK 2. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh: a, Phơng pháp nêu định nghĩa, giải thích * Ví dụ: - C¸c tõ thêng gÆp : “Lµ” - Cung cÊp 1 kiÕn thøc : V¨n ho¸, nguån gèc, th©n thÕ, khoa häc… - Giữ vai trò giới thiệu chung, đứng ở đầu v¨n b¶n - Cã cÊu tróc ng÷ ph¸p : C lµ V. (C: chñ thể; V: cung cấp thông tin về đặc điểm, tÝnh chÊt, c«ng dông) => Giúp cho ngời đọc hiểu đợc đối tợng * Kết luận: Lµ ph¬ng ph¸p vËn dông tri thức để nêu khái niệm của hiện tợng, sự vật, tức là thông qua định nghĩa để xác định thuộc loại sự vật hiện tợng gì, có những đặc điểm nổi bật nào b, Ph¬ng ph¸p liÖt kª : * VÝ dô : VD: C©y dõa: th©n c©y => l¸ dõa => cäng dõa => gèc dõa giµ => níc dõa,…. - Cách làm: Kể ra lần lợt các đặc điểm, tÝnh chÊt… cña sù vËt theo 1 tr×nh tù nµo đó - Tác dụng: Giúp ngời đọc hiểu sâu sắc, toàn diện và có ấn tợng về nội dung đợc thuyÕt minh * Lµ ph¬ng ph¸p tr×nh bµy tri thøc theo một trình tự nhất định (thời gian, không gian, cấu tạo, đặc điểm tính chất) => tạo sù phong phó, trong néi dung thuyÕt minh,.

(90) H/s đọc VD sgk ? ChØ ra VD trong ®o¹n v¨n ? Tác dụng của sự việc, nêu VD đối víi viÖc tr×nh bµy c¸ch sö ph¹t ngêi hót thuèc l¸ ë n¬i c«ng céng? ? VËy thÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô trong thuyÕt minh VD : Văn bản “Ôn dịch, thuốc lá” đã dïng nh÷ng sè liÖu nµo? ?Văn bản : “ Thông tin …. 2000” đã đa ra những số liệu để cho thấy tác hại của bao bì ni lông đối với môi trờng ? ? VËy thÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu trong v¨n b¶n thuyÕt minh? T¸c dông cña viÖc sö dông sè liÖu? §äc VD cho biÕt t¸c dông cña ph¬ng ph¸p so s¸nh? G/v dẫn dắt vấn đề nh sgk ? Bài Huế đã trình bày các đặc điểm cña Thµnh Phè HuÕ theo nh÷ng mÆt nµo? ? VËy thÕ nµo lµ ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i ph©n tÝch?. H/s đọc to ghi nhớ. tăng sức thuyết phục đối với ngời đọc, ngời nghe c, Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô VD : ë BØ…. 500$ => Nêu VD cụ thể để đọc tin vào vấn đề thuyÕt minh Tác dụng: Khiến ngời đọc tin vào những ®iÒu mµ ngêi viÕt cung cÊp * Lµ ph¬ng ph¸p nªu ra dÉn chøng cô thÓ, xác thực, đáng tin cậy để minh hoạ cho vấn đề đáng đợc thuyết minh (Các VD có thÓ lÊy tõ thùc tÕ cuéc sèng hoÆc diÔn ra theo c¸c tµi liÖu) d, Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu : * Lµ ph¬ng ph¸p sö dông c¸c sè liÖu vµo qu¸ tr×nh thuyÕt minh (muèn cã sè liÖu ph¶i t×m hiÓu, kh¶o s¸t, thèng kª, mang tÝnh khoa häc chÝnh x¸c) => lµm cho ngêi đọc dễ nắm bắt và có sức thuyết phục e, Ph¬ng ph¸p so s¸nh Là phơng pháp so sánh đối chiếu sự vật, sự việc đang đợc thuyết minh với sự vật, sự việc khác nhằm nổi bật bản chất về vấn đề ®ang dîc thuyÕt minh g, Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i, ph©n tÝch * Văn bản Huế đợc trình bày đặc điểm thµnh phÇn HuÕ theo c¸c mÆt : Lµ trung t©m v¨n ho¸, nghÖ thuËt lín, sù kÕt hîp hµi hoµ cña nói, s«ng, biÓn, nh÷ng c«ng tr×nh kiến trúc nổi tiếng. Những sản phẩm đặc biÖt næi tiÕng víi nh÷ng mãn ¨n, thµnh phố đấu tranh kiên cờng * Là phơng pháp chia vấn đề, đối tợng đang đợc thuyết minh bằng nhiều loại, nhiều mặt, những khía cạnh để làm rõ từng ý => làm cho nội dung thuyết minh đợc tr×nh bµy mét c¸ch râ rµng, m¹ch l¹c. Hoạt động 3 : II. Luyện tập : Bµi tËp 1 : Bµi “¤n dÞch, thuèc l¸” thÓ hiÖn nh÷ng kiÕn thøc vÒ y häc : T¸c h¹i cña khãi thuèc vào phổi, hồng cầu, động mạch…, kiến thức của ng ời quan sát đời sống xã hội (tâm lí : cho rằng hút thuốc lá là văn minh, sang trọng, hút thuốc ảnh hởng đến cả ngêi kh«ng hót, kÓ c¶ c¸i thai trong bông mÑ! Tû lÖ ngêi hót thuèc l¸ lµ rÊt cao => ảnh hởng tới bữa ăn gia đình !) => Tìm hiểu vấn đề bức xúc của xã hội. Bµi tËp 2 : Bài viết sử dụng các phơng pháp thuyết minh là: so sánh, đối chiếu, phân tÝch (tõng t¸c h¹i), nªu sè liÖu H/s phát hiện và phơng pháp thuyết minh ở trong bài rồi đánh giá Bµi tËp 3 : - Thuyết minh đòi hỏi những kiến thức cụ thể, chính xác, khách quan, xác thực, khoa häc - Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chñ yÕu ë v¨n b¶n nµy lµ : dïng sè liÖu, sù kiÖn cô thÓ Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 4 - Häc thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo TiÕt 48 :. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 2 vµ bµi kiÓm tra v¨n Ngµy so¹n: 12 /11/2015 Ngµy d¹y: 21/11/2015.

(91) I. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Đánh giá đợc những u, khuyết điểm của mình về kiến thức và kĩ năng. - KiÕn thøc cô thÓ: + KÓ chuyÖn cã sö dông kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m. + Hệ thống hoá kiến thức từ các văn bản truyện kí VN hiện đại. 2. Kĩ năng: - Liên kết văn bản, dùng từ, đặt câu, phân tích, khái quát, cảm thụ. 3.Thái độ: - ý thøc phª b×nh vµ tù phª b×nh. II Phơng pháp: Qui nạp, nêu vấn đề III. ChuÈn bÞ: 1/ GV: Tæng hîp nh÷ng bµi tèt, cha tèt, ch÷a lçi cho HS. 2/ HS: Xem l¹i kiÕn thøc v¨n tù sù kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m. IV. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. Bµi cò: 2. Bµi míi: a).VÒ bµi tËp lµm v¨n: Hoạt động 1: I/ - Nhận xét và đánh giá chung: GV yêu cầu HS nhắc lại đề, GV ghi đề lên 1/. Mục đích, yêu cầu. b¶ng. Em hãy trình bày mục đích yêu cầu của tiÕt viÕt bµi? ¤n l¹i kiÓu v¨n b¶n tù sù kÕt hợp miêu tả, biểu cảm và xây dựng đạn v¨n. 2/. LËp dµn ý: GV híng dÉn HS lËp dµn ý ( theo dµn ý 3/. NhËn xÐt chung vÒ kÕt qu¶ lµm bµi giáo viên đã lập tiết ) cña häc sinh: GV nhËn xÐt: + ¦u ®iÓm: §a sè n¾m ph¬ng ph¸p, biÕt kÕt hîp cã hiÖu qu¶ yÕu tè miªu t¶, biÓu cảm. Nắm đợc bố cục, nhiều bài viết chân thành diễn đạt trôi chảy, mạch lạc. + Hạn chế: Nhiều bài cha xác định đúng yêu cầu của đề, sai nhiều lỗi chính tả, diễn đạt. GV c«ng bè kÕt qu¶ ( cô thÓ ë tõng møc ®iÓm) - §iÓm díi trung b×nh: bµi - §iÓm trªn trung b×nh: bµi - §iÓm 8, 9: bµi Hoạt động 2: II/ - Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi: Giáo viên đọc mẩu một số bài có điểm cao 1. Trả bài: vµ thÊp. - GV tr¶ bµi cho HS tù xem. - Cho HS tự trao đổi, nhận xét về bài lµm cña nhau vµ ch÷a lçi cho nhau. 2. Ch÷a lçi: - Chó ý mét sè bµi ®iÓm yÕu vµ nhiÒu lçi sai: - HS t×m lçi sai vµ s÷a ch÷a. b).VÒ bµi kiÓm tra v¨n: 1. Gi¸o viªn nhËn xÐt chung vÒ bµi kiÓm tra: ¦u ®iÓm: - Nhìn chung HS xác định đợc yêu cầu của đề. - Nhiều bài làm đạt tối đa về phần trắc nghiệm, có sáng tạo, có cảm xúc, nội dung tèt Nhîc ®iÓm: - NhiÒu em ý thøc häc cßn kÐm, tr×nh bµy cÈu th¶, sai nhiÒu lçi chÝnh t¶, sai kiến thức, phần tự luận cha xác định đợc vai kể... 2.. Giáo viên trả bài: Công bố đáp án, biểu điểm..

(92) - HS theo dõi đáp án, đối chiếu bài làm của mình, tự kiểm tra lại. - Sau đó cho HS trong nhóm bàn trao đổi bài làm của nhau, tự nhận xét, rút kinh nghiÖm cho nhau. * Củng cè: Nh÷ng yªu cÇu cÇn thiÕt khi tiÕn hµnh lµm mét bµi kiÓm tra v¨n, tËp lµm v¨n * Híng dÉn vÒ nhµ: Bµi cò: - HS xem l¹i kiÕn thøc v¨n tù sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m. - Xem lại các văn bản truyện kí Việt Nam đã học. Bµi míi: - §äc v¨n b¶n “ Bµi to¸n d©n sè’’ - Tr¶ lêi c¸c c©u hái s¸ch gi¸o khoa. * Tự nhận xét, đánh giá: ................................................................................................. TiÕt 49 : 11/2015. Bµi to¸n d©n sè Theo Th¸i An. Ngµy so¹n: 18 /. Ngµy d¹y: 23 / 11/2015 I. Mức độ cần đạt - Biết đọc – hiểu một văn bản nhật dụng. - Hiểu đợc sự hạn chế và bùng nổ và gia tăng dân số là đòi hỏi tất yếu của sự phát triÓn loµi ngêi. - Thấy đợc sự kết hợp của phơng thức tự sự với lập luận tạo nên sức thuyết phục cña bµi viÕt. - Thấy đợc cách trình bày một vấn đề của đời sống có tính chất toàn cầu trong văn b¶n. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Sự hạn chế gia tăng dân số là con đờng “tồn tại hay không tồn tại” của loài ngời - Sù chÆt chÏ, kh¶ n¨ng thuyÕt phôc cña c¸ch lËp luËn b¾t ®Çu b»ng mét c©u chuyÖn nhÑ nhµng mµ hÊp dÉn. 2. KÜ n¨ng - Tích hợp với phần Tập làm văn, vận dụng kiến thức đã học ở bài Phơng pháp thuyết minh để đọc – hiểu, nắm bắt đợc vấn đề có ý nghĩa thời sự trong văn bản. - VËn dông vµo viÖc viÕt bµi v¨n thuyÕt minh. 3. Thái độ: Có ý thức góp phần vào vấn đề dân số, kế hoạch hóa gia đình. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò: ? Em hiÓu g× vÒ tác hại thuèc l¸ khi häc xong v¨n b¶n “¤n dÞch, thuèc l¸” ? Chỉ ra phơng pháp thuyết minh đợc sử dụng trong văn bản này 2. Bµi míi : Giíi thiÖu bµi míi - Trong cuộc sống, các em có lẽ đã nghe những câu nói nh: Con đàn cháu đống, Trêi sinh voi, trêi sinh cá, cã nÕp cã tÎ...§ã lµ nh÷ng c©u tôc ng÷, thµnh ng÷, nh÷ng c©u nãi cöa miÖng cña ngêi ViÖt Nam xa, thÓ hiÖn quan niÖm quý ngêi, cÇn ngời, mong đẻ nhiều con ...để đáp ứng với nền nông nghiệp cổ truyền. Nhng cũng từ quan niệm ấy dẫn đến thói quen sinh đẻ tự do, dẫn đến sự tăng dân số quá.

(93) nhanh, dẫn đến đói nghèo, bệnh tật lạc hậu. Chính sách dân số kế hoạch hoá gia đình đã từ lâu trở thành một trong những quốc sách hết sức quan trọng của đảng và nhà nớc ta. Bởi lẽ, từ lâu chúng ta đã và đang tìm mọi cách để giải bài toán hốc búa, bài toán dân số. Vậy bài toán dân số đó thực chất nh thế nào các em sẽ cùng t×m hiÓu bµi häc h«m nay. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG GV: Hớng dẫn giọng đọc: Chú ý giọng đọc rõ I/T×m hiÓu chung: rµng, chó ý c¸c c©u c¶m, nh÷ng con sè, nh÷ng tõ 1. §äc: phiªn ©m. GV: Đọc mẫu – Gọi học sinh đọc – Nhận xét giọng đọc. 2. Chó thÝch: GV:Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu c¸c tõ khã trong a. Tõ khã: SGK. (H) Em hiÓu thÕ nµo lµ “tuæi cËp kª”?. GV: Gi¶ng thªm: Chµng A®am vµ nµng Eva: Theo kinh th¸nh cña đạo Thiên Chúa (Kitô, Gia tô) đó cặp vợ chồng đầu tiên trên trái đất đợc chúa tạo ra và sai xuống trần gian để hình thành và phát triển loài ngời. Tån t¹i hay kh«ng tån t¹i: C©u nãi næi tiÕng cña b. Kiểu v¨n b¶n: nhật dụng. H¨m- let trong vë bi kÞch H¨m- lÐt cña Sªc-xpia Phương thưc biểu đạt: nghị (Anh). luận ( giải thích chưng minh (H) V¨n bản trên thuộc lọai văn bản gì? Phương vấn đề xã hội gia tăng dân số thưc biểu đạt. và những hậu quả của nó.) + -Văn bản nhật dụng. thuyết minh Phương thưc biểu đạt: nghị luận giải thích 3- Bố cuc: 3 đoạn chưng minh vấn đề xã hội gia tăng dân số và Đoạn 1: Từ đầu đến “.... những hậu quả của nó. sỏng mắt ra”: vấn đề chính( Luận đề ) : d©n sè vµ kÕ (H) Em h·y cho biÕt v¨n b¶n cã thÓ chia ra lµm hoạch hoá gia đình. mÊy phÇn? H·y nªu néi dung tõng phÇn? Riêng về Đoạn 2: tiếp theo đến “ ..bàn thân bài hãy chỉ ra các ý lớn ( luận điểm ) cờ”: Hệ thống luận điểm: - Mở bài: “Từ đầu đến sáng mắt ra” Bài toán dân số + Câu chuyện nhà thông thái và kế hoạch hoá gia đình đợc đặt ra từ thời cổ đại. kén rể bằng cách ra đề ra toán - Th©n bµi: (§ã lµ c©u chuyÖn tõ bµi to¸n cæ...« thø h¹t thãc. 31 của bàn cờ) chứng minh và giải thích vì sao tác + giả thiết của tác giả về tốc độ gi¶ l¹i s¸ng m¾t ra. ph¸t triÓn cña d©n sè loµi ngêi. - KÕt bµi: phÇn cßn l¹i: Lêi khuyÕn nghÞ khÈn thiÕt. + §èi chiÕu víi tØ lÖ sinh con trong thùc tÕ cña phô n÷ thÕ giíi vµ ViÖt Nam. (H) Nêu nhận xét của em về bố cục? Đoạn 3: còn lại. Bày tỏ thái độ về vấn đề này. Bố cục mạch lạc, chặt chẽ theo vấn đề, luận điểm của văn bản nghị luận: bài toán dân số là -> Bố cục mạch lạc, chặt chẽ gì và cách giải quyết. theo vấn đề, luận điểm của văn bản nghị luận: bài toán dân số là gì và cách giải quyết. GV: Gọi hs đọc phần mở bài. II/- T×m hiÓu v¨n b¶n: (H) Vấn đề chính mà tác giả đặt ra trong VB 1- Đặt vấn đề: này là gì? Vấn đề đó được đặt ra từ bao giờ? (H) Điều gì làm tác giả “sáng mắt ra” ? - Vấn đề chính: vấn đề dân Sáng mắt ra: Hiểu, thấy đúng số và kế hoạch hóa gia đình. + Vấn đề này được đặt đặt ra từ thời cổ đại (H) Khi nãi m×nh s¸ng m¾t ra, t¸c gi¶ muèn nói điều gì ở ngời đọc văn bản? - Cũng sáng mắt ra về vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình. - Nhẹ nhàng, giản dị, thân (H) Đoạn văn mở đầu có cách đặt vấn đề như mật, tình cảm. Dê thuyết thế nào? Tác dụng?.

(94) - Nhẹ nhàng, giản dị, thân mật, tình cảm. Dê thuyết phục. phục. GV: Gọi hs đọc phần thân bài. (H) Để làm rõ vấn đề đặt ra ở phần đặt vấn đề, tác giả đã lập luận, thuyết minh trên các ý chính nào, tương ưng với mçi đoạn văn bản nào? - Tác giả lập luận qua 3 ý chính tương ưng với 3 đoạn văn. 1- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ bài toán cổ để thấy dân số phát triển theo cấp số nhân. 2- Bài toán dân số được tính toán từ câu chuyện trong kinh thánh. 3- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của người phụ nữ theo Hội nghị tại Cai rô (Ai Cập) (H) Em có thể tóm tắt bài toán cổ như thế nào? - Cã mét bµn cê gåm 64 «. - Đặt 1 hạt thóc vào ô thứ nhất, ô thứ 2 đặt hai hạt thóc, các ô tiếp cứ thế nhân đôi. - Tổng số thóc thu được có thể phủ khắp bề mặt trái đất. (H) Tác giả đưa bài toán cổ vào để lập luận về bài toán dân số có tác dụng g×? -Bài toán cổ số lúa tăng dần theo cấp số nhân. Ban đầu ai cung tưởng dê thực hiện. Nó tương ưng với sự phát triển dân số hiện nay => một con số khúng khiếp. (H)Tác giả đưa câu chuyện trong kinh thánh vào để lập luận về bài toán dân số có tác dụng g×? (H) Các số liệu thuyết minh ở đây có tác dông gì? Các số liệu thuyết minh ở đây có tác dung giúp cho người đọc thấy sự phát triển dân số nhanh chóng mà có suy nghĩ trong hành động của mình.. 2- Giải quyết vấn đề: - Tác giả lập luận qua 3 ý chính tương ưng với 3 đoạn văn. 1- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ bài toán cổ để thấy dân số phát triển theo cấp số nhân: Tổng số thóc thu được có thể phủ khắp bề mặt trái đất- một con số khủng khiếp -> Cách đưa dẫn chưng như vậy có tác dụng gây hưng thú người đọc.. GV: Gọi hs đọc phần 3 thân bài. (H) Tác giả dùng cách thống kê để thuyết minh dân số tăng từ khả năng sinh sản của ngừơi phụ nữ đã đạt được mục đích gì? - Cắt nghĩa được vấn đề gia tăng dân số từ khả năng sinh sản tự nhiên của người phụ nữ => Cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn của sự tăng dân số và cái gốc của vấn đề hạn chế tăng dân số là vấn đề SĐCKH (H) Theo thống kê của Hội nghị Cai rô, các nước có tỷ lệ sinh con cao thuộc các châu lục nào? - Các nước đó thuộc Châu Phi, Châu Á. (trong đó VN) (H) Em hiểu gì về thực trạng kinh tế của các nước đó? Từ đó rút ra kết luận quan hệ giữa sự phát triển dân số và sự phát triÓn kinh tế?. 3- Vấn đề dân số được nhìn nhận từ thực tế sinh sản của người phụ nữ theo Hội nghị tại Cai rô (Ai Cập) - Cắt nghĩa được vấn đề gia tăng dân số từ khả năng sinh sản tự nhiên của người phụ nữ => Cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn của sự tăng dân số và cái gốc của vấn đề hạn chế tăng dân số là vấn đề SĐCKH. (H) Em học tập được gì từ cách lập luận của tác giả trong phần thân bài? - Lý lẽ đơn giản chưng cư đÇy đủ. Vận dụng các phư¬ng pháp thuyết minh như: Thống kê, so sánh, phân tích kết hợp các dấu câu. (H) D©n sè t¨ng cã ¶nh hëng g× tíi m«i trêng sèng. 2- Bài toán dân số được tính toán từ câu chuyện trong kinh thánh. + nếu hiện nay mỗi gia đình chi có hai con thì năm 1995 sẽ là 5,63 tỷ người. So với bài toán cổ, con số này xÊp xi ô thư 33. => giúp người đọc lưu ý đến sự phát triển dân số hiện nay rất nhanh chóng -> cần suy nghĩ và hành động đúng đắn.. * Hậu quả của gia tăng dân số: - Rất nhiều nước trong tình trạng nghèo nàn lạc hậu - Dân số tăng kìm hãm sự phát triển kinh tế, kìm hãm sự phát triển xã hội là nguyên nhân dẫn đến nghèo nàn, lạc hậu..

(95) vµ sinh ho¹t cña chóng ta kh«ng? - D©n sè t¨ng, thu hÑp dÇn m«i trêng sèng cña con ngời, con ngời sẽ thiếu đất sống. - Dân số tăng đi liền với các hiểm hoạ về đạo đức, kinh tÕ v¨n ho¸, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸ nh©n và cộng đồng... GV: Gọi hs đọc phần kết bài. (H) Em hiểu thế nào về lời nói của tác giả “đừng để cho ... càng tốt”? (H) Tại sao tác giả cho rằng: “Đó là con đường tồn tại hay không tồn tại của loài người”? - Muốn sống con người cần đất đai. Đất đai thì không sinh ra, con người ngày một nhiều. Do đó con người cần phải KHHGĐ (H) Qua những lời lẽ đó, tác giả đã bộc lộ quan điểm và thái độ của m×nh về vấn đề DS và KHHGĐ như thế nào ? - Nhận thưc rõ vấn đề gia tăng dân số là một hiểm họa. -Có trách nhiệm với cộng đồng . -Trân trọng cuộc sống tốt đẹp của con ngừời (H) Em h·y nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n b¶n? -. Nghệ thuật lập luận: Lý lẽ đơn giản chưng cư đÇy đủ. Vận dụng các phư¬ng pháp thuyết minh như: Thống kê, so sánh, phân tích kết hợp các dấu câu. 3- Kết thúc vấn đề: - Nếu số sinh theo cấp số nhân của bài toán cổ thì đến lúc nào đó con người sẽ không có đất sống => phải sinh đẻ có kế hoạch để hạn chế sự gia tăng dân số trên toàn cầu. - Muốn sống con người cần đất đai. Đất đai thì không sinh ra, con người ngày một nhiều. Do đó con người cần phải KHHGĐ - Nhận thưc rõ vấn đề gia tăng dân số là một hiểm họa. -Có trách nhiệm với cộng đồng -Trân trọng cuộc sống tốt đẹp của con ngừời. III. Tæng kÕt: * Ghi nhí: (SGK 132). Hoạt động 3 : III. Tổng kết ? Bài văn đem lại cho em hiểu biết gì về vấn đề dân số và KHHGĐ (H/s th¶o luËn nhãm vµ rót ra ghi nhí) H/s đọc to mục ghi nhớ Hoạt động 4 : IV. Luyện tập Hs trả lời, đọc nội dung phần ghi nhớ trong SGK. - §èi víi phÇn luyÖn tËp gi¸o viªn ®a ra 4 phiÕu häc tËp vµ chia líp ra lµm 4 nhóm để hoạt động mỗi nhóm 1 câu hỏi. Nhóm 1: Bài văn đem lại cho em những hiểu biết gì về vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình. Nhóm 2: Con đờng tốt nhất để hạn chế gia tăng dân số là gì? Nhóm 3: Vì sao gia tăng dân số có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tơng lai nhân loại, nhất là đối với các dân tộc còn nghèo nàn, lạc hậu? Nhóm 4: Em có hiểu biết gì về sự gia tăng dân số ở địa phơng em và tác động của nó tới đời sống kinh tế, văn hoá? Cho học sinh thảo luận nhóm nhanh trong 5 phút và sau đó gọi học sinh trình bày bµi, hãm kh¸c nhËn xÐt vµ gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn – treo b¶ng phô chèt l¹i néi dung. ? Liên hệ với phần đọc thêm và cho biết. Con đờng nào là con đờng tốt nhất để h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè ? (H/s th¶o luËn nhãm) - Đẩy mạnh giáo dục là con đờng tốt nhất để hạn chế sự gia tăng dân số. Bởi vì sinh đẻ là quyền của phụ nữ, không thể cấm đoán bằng mệnh lệnh và các biện pháp thô bạo ..chỉ bằng con đờng giáo dục mới giúp họ hiểu ra nguy cơ của sự bùng nổ và gia tăng dân số; vấn đề dân số gắn liền với con đờng đói ngèo hay hạnh phóc; ®Èy m¹nh gi¸o dôc cho phô n÷ lµ h¹ thÊp tØ lÖ thô thai còng nh tØ lÖ tö vong và tỉ lệ mắc bệnh. Điều đó cho thấy sự lựa chọn sinh đẻ là thuộc quyền phụ nữ. Mà c¸i quyÒn nµy chØ cã thÓ lµ kÕt qu¶ cña viÖc gi¸o dôc tèt h¬n. ? Vì sao việc gia tăng dân số có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tơng lai nhân loại, đặc biệt là các nớc nghèo nàn lạc hậu?.

(96) - Dân số phát triển quá nhanh sẽ ảnh hởng nhiều đến những con ngời ở phơng diện nào ( chỗ ở, lơng thực, môi trờng, việc làm, giáo dục …và kết quả là dẫn đến đói nghèo, bệnh tật lạc hậu …)? Nhất là đối với các nớc còn nghèo nàn lạc hậu h¹n chÕ sù ph¸t triÓn gi¸o dôc. Gi¸o dôc kh«ng ph¸t triÓn l¹i t¹o nªn nghÌo nµn l¹c hËu. Hoạt động 5- Hớng dẫn học ở nhà ? H/s lµm bµi tËp 3 sgk ? Em có hiểu biết gì về sự gia tăng dân số ở địa phơng em, tác động của nó tới đời sèng, kinh tÕ, v¨n ho¸ * Tự nhận xét, đánh giá:......................................................................................... TiÕt 50 :. 24/11/2015. Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm Ngµy so¹n: 18 /11/2 015 Ngµy d¹y:. I. Mục tiêu cần đạt : Hiểu công dụng và biết cách sử dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm trong khi viÕt II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc: - Hiểu rõ công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm. 2. KÜ n¨ng: - Sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu 2 chấm khi viết. - Sửa lỗi về dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra bµi cò: ? Kể tên các loại dấu câu mà em đã học ở lớp 6, 7 - Líp 6 : DÊu chÊm, dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than, dÊu phÈy - Líp 7 : DÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy, dÊu g¹ch ngang, dÊu g¹ch nèi 2.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi míi Tõ viÖc kiÓm tra bµi cò g/v vµo bµi míi HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT Gv treo bảng phụ ghi các đoạn trích ở mục 1 I- Dấu ngoặc đơn: để học sinh quan sát và đặt câu hỏi, hs trả 1. VÝ dô: lời. (H) Dấu ngoặc đơn trong các đoạn trích trên được dùng để làm gì? -Ví dụ a: Dùng để giải thích họ -Ví dụ a: Dùng để giải thích họ là ai, ở đây là ai, ở đây còn có tác dụng nhấn còn có tác dụng nhấn mạnh mạnh -Ví dụ b: Là phần thuyết minh -Ví dụ b: Là phần thuyết minh về một loài về một loài động vật mà tên là động vật mà tên là ba khía nhằm giúp người ba khía nhằm giúp người đọc đọc hình dung rõ hơn đặc điểm của con hình dung rõ hơn đặc điểm của kênh này. con kênh này. -Ví dụ c: Bổ sung thêm thông tin về năm sinh và năm mất của Lý -Ví dụ c: Bổ sung thêm thông tin về năm sinh Bạch. Dấu ngoặc đơn thư hai bổ và năm mất của Lý Bạch. Dấu ngoặc đơn sung cho người đọc biết thêm thư hai bổ sung cho người đọc biết thêm Miên Châu thuộc tinh nào (Tư Miên Châu thuộc tinh nào (Tư Xuyên) Xuyên). * NhËn xÐt: - Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc (H) Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì ý đơn thì ý nghĩa cơ bản của đoạn nghĩa cơ bản của đoạn trích trên có thay đổi trích trên không thay đổi. Vì không? người viết dùng nó như phần chú -Nếu bỏ phần trong dấu ngoặc đơn thì ý thích nhằm cung cấp thêm thông nghĩa cơ bản của đoạn trích trên không thay tin kèm theo chư nó không thuộc.

(97) đổi. Vì người viết dùng nó như phần chú thích nhằm cung cấp thêm thông tin kèm theo chư nó không thuộc nghĩa cơ bản. (H) Công dụng của dấu ngoặc đơn là gì? - Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung). GV gọi hs đọc phần ghi nhớ để khắc sâu kiến thưc. VD: Nam Cao sinh năm 1915( ?) - 1951nhưng có tài liệu ghi năm sinh của ông là 1917.-> Nghi ngờ - Một thế ki văn minh khai hóa( !) của thực dân cung không làm ra một tấc sắt Gv treo bảng phụ ghi các đoạn trích ở mục II để học sinh quan sát và đặt câu hỏi, hs trả lời. (H) Các dấu hai chấm trong phần trích trên có công dông gì? - Ví dụ a: Dùng để báo trước lời thoại của các nhân vật Dế Choắt và Dế Mèn. -Ví dụ b: Dùng để báo trước lời dẫn trực tiếp (Thép Mới dẫn lại lời của người xưa) -Ví dụ c: Phần giải thích lý do thay đổi tâm trạng của tác giả khi lần đầu tiên đi học H) Công dụng của dấu hai chấm là gì? - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu lời thoại,lời dẫn trực tiếp,giải thích , thuyết minh cho một phần trước đó (H) GV gọi hs đọc ghi nhớ để khắc sâu kiến thưc. GV: Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập 1: (H) Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau? a- Đánh dấu phần giải thích ý nghĩa các cụm từ. b- Đánh dấu phần thuyết minh giúp ngừơi đọc hiểu rõ trong 2290 m có tính cả phần cầu dẫn. c-VÞ trí 1: đánh dấu phần bổ sung. VÞ trí 2: đánh dấu phần thuyết minh. GV: Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập 2: (H) Gi¶i thÝch c«ng dông cña dÊu hai chÊm trong nh÷ng ®o¹n trÝch sau? a- Đánh dấu (báo trước) phần giải thích cho ý họ thách nặng quá. b- Đánh dấu lời đối thoại của Dế Choắt nói với Dế Mèn và phần thuyết minh nội dung mà Dế Choắt khuyên Dế Mèn. c- Đánh dấu phần thuyết mih cho ý: đủ màu là những màu nào GV: Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập 3: (H) Cã thÓ bá dÊu hai chÊm trong ®o¹n trÝch sau đợc không? Trong đoạn trích này tác giả dùng dấu hai chấm nhằm mục đích gì? Có thể bỏ được dấu hai chấm nhưng nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm không được nhấn mạnh bằng. GV: Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập 4: (H) Cã thÓ thay dÊu hai chÊm b»ng dÊu ngoÆc. nghĩa cơ bản. - Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung) 2. Ghi nhí: (sgk t 134) * Lưu ý: Khi dấu chấm hỏi đặt trong dấu ngoặc đơn thì tỏ ý nghi ngờ, dấu chấm than tỏ tỏ ý mia mai châm biếm, cả dấu chấm hỏi và chấm than thì vừa tỏ ý mia mai vừa tỏ ý châm biếm. II/- Dấu hai chấm: 1. VÝ dô: - Ví dụ a: Dùng để báo trước lời thoại của các nhân vật Dế Choắt và Dế Mèn. -Ví dụ b: Dùng để báo trước lời dẫn trực tiếp (Thép Mới dẫn lại lời của người xưa) -Ví dụ c: Phần giải thích lý do thay đổi tâm trạng của tác giả khi lần đầu tiên đi học. * NhËn xÐt: - Dấu hai chấm dùng để đánh dấu lời thoại,lời dẫn trực tiếp,giải thích , thuyết minh cho một phần trước đó. 2. Ghi nhí: (sgk 135) III- Luyện tập: 1.Bài tập 1: a- Đánh dấu phần giải thích ý nghĩa các cụm từ. b- Đánh dấu phần thuyết minh giúp ngừơi đọc hiểu rõ trong 2290 m có tính cả phần cầu dẫn. c-VÞ trí 1: đánh dấu phần bổ sung. VÞ trí 2: đánh dấu phần thuyết minh. 2.Bài tập2: a- Đánh dấu (báo trước) phần giải thích cho ý họ thách nặng quá. b- Đánh dấu lời đối thoại của Dế Choắt nói với Dế Mèn và phần thuyết minh nội dung mà Dế Choắt khuyên Dế Mèn. c- Đánh dấu phần thuyết mih cho ý: đủ màu là những màu nào. 3.Bài tập3: Có thể bỏ được dấu hai chấm nhưng nghĩa của phần đặt sau dấu hai chấm không được nhấn mạnh bằng. 4.Bài tập 4: -Có thể thay dấu hai chấm bằng.

(98) đơn đợc không? Nếu thay thì ý nghĩa của câu có thay đổi không? -Có thể thay dấu hai chấm bằng dấu ngoặc đơn được. Khi thay như vậy nghĩa cơ bản của câu không thay đổi nhưng người viết coi phần trong dấu ngoặc đơn chi có tác dung kèm thêm chư không thuộc nghĩa cơ bản của câu khi phần này đặt sau dấu hai chấm.. dấu ngoặc đơn được. Khi thay như vậy nghĩa cơ bản của câu không thay đổi nhưng người viết coi phần trong dấu ngoặc đơn chi có tác dung kèm thêm chư không thuộc nghĩa cơ bản của câu khi phần này đặt sau dấu hai chấm.. Hoạt động IV : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 6 - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo * Tự giá:............................................................................ nhận. xét,. đánh. -----------------------------------. TiÕt 51. §Ò v¨n thuyÕt minh vµ c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh Ngày soạn: 18.11.2015 Ngày dạy: 25.11. 2015. I. Mức độ cần đạt Nhận dạng, hiểu đợc đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh II.Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - §Ò v¨n thuyÕt minh, - Yêu cầu cần đạt khi làm bài văn thuyết minh - Cách quan sát, tích luỹ tri thứcvà vận dụng các phơng pháp để làm bài văn thuyết minh 2. KÜ n¨ng: - Xác định yêu cầu của một đề văn thuyết minh - Quan sát nắm đợc đặc điểm, cấu tạo, nguyên lí vận hành, công dụng... của đối tợng cần thuyết minh. - T×m ý, lËp dµn ý, t¹o lËp mét v¨n b¶n thuyÕt minh. III, TiÕn tr×nh lªn líp 1. Bµi cò ? Trong v¨n b¶n thuyÕt minh ngêi ta thêng sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? 2. Bµi míi Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyÕt minh: đề văn thuyết minh : 1. §Ò v¨n thuyÕt minh : HS đọc đề văn thuyết minh * Tìm hiểu một số đề ở sgk ? Nhận xét về phạm vi của các đề - Phạm vi : rộng - thuyết minh về những sự v¨n trªn? vËt rÊt gÇn gòi víi cuéc sèng con ngêi Đề bài gồm mấy phần? Chỉ rõ các - Các đề bài thường đầy đủ hai phần: phần ? + Yêu cầu thể loại : Thuyết minh, giới thiệu + Đối tợng thuyết minh : Con ngời, đồ vật, di ? Đối tợng thuyết minh gồm tích, con vật, thực vật, món ăn, đồ chơi, lễ nh÷ng lo¹i nµo? tÕt… - Tuy nhiên vẫn có những đề một phần ( chỉ ? Vậy từ đó em có nhận xét gì về nờu đối tượng thuyết minh mà khụng có yờu đề văn thuyết minh? cầu về thể loại) Hoạt động 2 : Hớng dẫn cách VD : Chiếc xe đạp trong đời sống người Viợ̀t lµm bµi v¨n thuyÕt minh * Ghi nhí: H/s đọc bài văn ở sgk Đề văn thuyết minh nêu các đối tợng để ngời Đối tượng thuyết minh của bài văn lµm bµi tr×nh bµy tri thøc vÒ chóng là gì?.

(99) Để thuyết minh về chiếc xe đạp người viết đã tích lũy và cung cấp cho chúng ta những tri thức nào về chiếc xe đap? * Thuyết minh chiếc xe đạp là cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm tiêu biểu, nguyờn tắc hoạt động, vai trò tác dụng cña chiếc xe đạp. ? Bµi v¨n nµy gåm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn? ? Cã c¸ch më bµi kh¸c kh«ng ?. ? ở đây tác giả đã chia chiếc xe đạp ra mấy phần để trình bày ? ? ë phÇn th©n bµi t¸c gi¶ sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh nµo? ? NÕu sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª ở phần thân bài có đợc không? (Vì không nói đợc cơ chế của hoạt động của chiếc xe đạp) ? NÕu v¨n b¶n nµy chØ miªu t¶ màu sắc kiểu dáng, vẻ đẹp của chiếc xe đạp thì có đợc không? - Kh«ng, v× l¹i sang miªu t¶ chiÕc xe đạp ? §Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh ta cÇn chó ý ®iÒu g× ? ? Bè côc cña mét bµi v¨n thuyÕt minh gåm mÊy phÇn? néi dung chÝnh cña mçi phÇn ?. b. C¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh * Văn bản : Xe đạp 1, Tìm hiểu đề: - Đối tợng: Chiếc xe đạp - Yªu cÇu thể loại: ThuyÕt minh 2- Tích luy kiến thưc về đối tượng: - Quan sát thực tế.Tra cưu tài liệu; Phân tớch để cung cấp tri thưc khỏch quan vờ̀ đặc ®iÓm tiªu biÓu, nguyên tắc hoạt động, vai trò tỏc dụng của chiếc xe đạp 3, X©y dùng bè côc vµ néi dung a, Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ph¬ng tiÖn xe đạp b, Th©n bµi: §©y lµ phÇn träng t©m * Giới thiệu về cấu tạo của xe đạp và nguyên tắc hoạt động của nó (§©y lµ phÇn träng t©m) - Hệ thống chuyển động gồm + Khung, bàn đạp, trục… + §Üa r¨ng ca… + æ lÝp + B¸nh xe - HÖ thèng ®iÒu khiÓn + Ghi đông… + Bé phanh… - HÖ thèng chuyªn chë gåm : + Yªn xe + Giá đèo hàng, giỏ đựng đồ - C¸c bé phËn phô: Ch¾n bïn, ch¾n xÝch, đèn… * Phương pháp thuyết minh: Phân tích ( Chia sự vật thành nhiều bộ phận để giới thiệu ) c, KÕt bµi: Nêu vị trí của xe đạp trong đời sống của ngời ViÖt Nam vµ trong t¬ng lai . * Ghi nhí : - §Ó lµm bµi v¨n thuyÕt minh: cÇn t×m hiÓu kü đối tợng thuyết minh, xác định rõ phạm vi tri thức về đối tợng đó, sử dụng phơng pháp thuyÕt minh thÝch hîp, ng«n tõ chÝnh x¸c dÔ hiÓu. - Bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh thêng gåm 3 phÇn.. Hoạt động 3 : II. Luyện tập §Ò bµi : Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam Bớc 1 : Xác định yêu cầu của đề (g/v hớng dẫn h/s) - §èi tîng thuyÕt minh: ChiÕc nãn l¸ ViÖt Nam - §Æc ®iÓm tiªu biÓu cña chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam + Nguån gèc, chÊt liÖu, cÊu t¹o, h×nh d¸ng, s¾c mµu… + Vai trò, tác dụng của chiếc nón lá trong đời sống, sinh hoạt của ngời Việt Nam Bớc 2 : Xác định ý và xây dựng bố cục : (G/v hớng dẫn h/s) * Më bµi : ChiÕc nãn l¸ ViÖt Nam lµ mét vËt thÓ kh«ng thÓ thiÕu trong cuéc sèng cña ngời phụ nữ Việt Nam xa. Đó là kỷ vật hữu nghị đặc sắc đối với bạn bè khắp thế giới khi đến thăm Việt Nam * Th©n bµi - H×nh d¸ng chiÕc nãn.

(100) - VËt liÖu lµm nãn : Mo nang lµm cèt, d©y mãc, l¸ nãn, khu«n nãn, vßng nãn b»ng tre, rîi guéc - Quy tr×nh lµm nãn : Lá nón sau khi phơi 2 đến 3 nắng sẽ ngả từ màu xanh chuyển sang màu trắng, đợc rãi trên nền đất cho mềm, rồi ngời ta sẽ cho rộng bản. Sau đó đó đặt lá lên lỡi cày nung nóng để là cho phẳng. Vòng nón đợc chốt tròn đều đặn, chỗ nối cũng không có vết gợn. Cuối cùng là khâu khi lá đã đặt lên lớp vành khuôn. Sợi móc len theo mũi kim qua 6 lớp vòng bằng cột tre để hoàn chỉnh sản phẩm. Nói hơ song còn đợc hơ trên diêm sinh cho thêm trắng và tránh bị mốc - ë ViÖt Nam cã c¸c vïng næi tiÕng vÒ nghÒ nãn : HuÕ, Qu¶ng B×nh, lµng Chu«ng (Hµ T©y)… - Chiếc nón lá rất gần gũi với đời sống sinh hoạt của ngời Việt Nam. Nó che ma, che n¾ng. Nã lµm thªm phÇn duyªn d¸ng cho c¸c thiÕu n÷ ViÖt Nam trong nh÷ng dÞp héi hÌ - Chiếc nón đã trở thành biểu tợng của ngời phụ nữ Việt Nam * KÕt bµi : Cảm nghĩ về chiếc nón: Ngày nay cuộc sống hiện đại, chiếc nón không còn cã vÞ trÝ vµ vai trß nh tríc. DÇn dÇn nh÷ng chiÕc mò xinh x¾n, cã nhiÒu tiÖn dông đã thay thế chiếc nón xa. Mặc dù vậy trong ý thức của mỗi ngời dân Việt Nam, h×nh ¶nh chiÕc nãn lu«n lµ biÓu tîng cña ngêi phô n÷ dÞu dµng, duyªn d¸ng. §ã lµ một nét văn hoá của ngời Việt Nam, cần đợc giữ gìn và lu truyền Hoạt động 4 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s dùa vµo phÇn gîi ý vµ dµn ý, viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh : Giíi thiÖu vÒ chiÕc nãn l¸ ViÖt Nam - H/s thuéc ghi nhí - ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. TiÕt 52: Chơng trình địa phơng (Phần văn học ) Tìm hiểu tác giả, tác phẩm văn học ở Thanh Hóa và viết về Thanh Hóa trước năm 1975 Văn bản: Bầu trời vuông ( Nguyễn Duy) Ngµy so¹n: 18/11/2015 Ngµy d¹y: 30/11/2015. I,Mức độ cần đạt - Hiểu biết thêm về các tác giả văn học ở địa phơng và các tác phẩm văn học viết về địa phơng trớc 1975 - Bớc đầu biết thẩm bình và biết đợc công việc tuyển chọn tác phẩm văn học. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1. KiÕn thøc - Cách tìm hiểu về các nhà văn, nhà thơ ở địa phơng trước 1975 - Cách tìm hiểu về các tác phẩm văn thơ viết về địa phơng - Hiểu và cảm được bài thơ “ Bầu trời vuông”. Hiểu cơ bản về tác giả Nguyễn Duy 2. KÜ n¨ng - Su tầm, tuyển chọn tài liệu văn thơ viết về địa phơng. - Đọc – hiểu và thẩm bình thơ văn viết về địa phơng. - Biết cách thống kê tài liệu, thơ văn viết về địa phơng. III,TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm ta bµi cò ? GVkiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh? 2. Bµi míi 1. Khái quát văn học Thanh Hóa trước 1975 ( Ngoại khóa) 2. Tác Nguyên Duy với bài thơ “Bầu trời vuông” Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt HS đọc chú thích * sgk I. Tìm hiểu chung: Giới thiệu những nét chính về nhà thơ 1. Tác giả: ( SGK ).

(101) Nguyễn Duy? GV bổ sung thêm một số tư liệu về tác giả. Tp ra đời trong hoàn cảnh nào? Thể thơ? GV hướng dẫn đọc Bài thơ có thể chia mấy phần? Nội dung của từng phần? Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả khung cảnh chiến trường và tâm trạng của người chiến sĩ? Hiểu “đánh thọc sâu” là gì? Có gì độc đáo trong cách gợi tả không khí chiến trường ở câu thơ thứ 2? Nghệ thuật đảo ngữ, từ láy tượng hình có tác dụng gì trong việc tái hiện kk chiến trường? Tâm trạng của người chiến sĩ? Niềm vui chiến thắng được biểu hện ntn? Nhận xét về nghệ thuật diễn đạt? Hình ảnh bầu trời vuông gợi cho em suy nghĩ gì?. 2. Tác phẩm: 1971 * Thể thơ: Lục bát * Đọc * Bố cục: 3 phần + Phần 1: khổ 1 + Phần 2: Khổ 2,3 + Phần 3: 2 câu còn lại II. Tìm hiểu văn bản: 1. Khổ thứ nhất: * Khung cảnh chiến trường: - Trận đánh thọc sâu: Trận đánh nguy hiểm vào hang ổ, sào huyệt của kẻ thù. - sục sôi bom lửa: nhấn mạnh vào sự dữ dội và khốc liệt của chiến tranh. - Thắng rồi: niềm vui sướng hân hoan khi nói về chiến thắng, giống như tiếng thở phào nhẹ nhõm, trút hết những mệt nhọc , lo lắng, căng thẳng. - tâm sự yên tĩnh: tâm trạng hoàn toàn thư giãn, thanh thản. * Nghệ thuật : Đối lập, tương phản; Đối lập giữa tâm trạng thư giãn, thnah thản của người chiến sĩ với không khí căng thẳng, nóng bỏng của chiến trường. Giữa trạng thái động và tĩnh, giữa chiến đấu và nghỉ ngơi tạo sự cân bằng, hòa hợp. _ bầu trời vuông: Khát vọng hướng về sự thịnh vượng, yên bình, hnahj phúc.. 2. Khổ 2,3: - Ngả lưng, đọc thư dưới bóng rừng=> Cảm nhận về h/ ả người chiến sĩ sau Những phút giây nghỉ ngơi, thư giãn, mỗi trận đnáh trở về với bầu trời yến bình. Sau mỗi trận đánh, người lính vuông? mới có phút giây dành cho riêng tư. _ Đung đưa: Gợi h/a chiếc võng chao đi, chao lại, gợi sự đều đặn, êm ả, nhẹ nhagf, khoan khoái.  Nghệ thuật: Đối lập: Trời tròn luôn Chí ra các h/a tương phản đối lập trong biến động >< Trời vuông luôn bất hai khổ và nêu tác dụng? biến  Mặt trời >< mặt trăng  Thức >< ngủ. ngày>< đêm  => Hình ảnh đối lập, hài hòa, sóng đôi diễn tả sự vận hành mầu nhiệm bên trong tâm hồn người lính. Lặp từ: “Ở đây” Nhấn.

(102) Việc lặp từ ngữ ở câu thơ cuối khổ có ý mạnh, tấm lòng rộng lớn, mênh mông nghĩa gì? của người chiến sĩ. 3. Khổ cuối: Cuộc k/c sẽ khó khăn hơn Hai câu thơ cuối nhà thơ khẳng định nhiều nếu thiếu đi khoảng trời tâm tư điều gì? đầy thơ mộng. Nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung III. Tổng kết ( Ghi nhớ - SGK ) của bài thơ? IV. Hướng dẫn học ở nhà: Thuộc lòng bài thơ, ghi nhớ Viết đoạn văn ngắn cảm nhận về câu thơ hay nhất trong bài. * Tự nhận xét, đánh giá: ……………………………………………………………………………………… …….

(103) Kiểm tra 15 phút Bước 1:Xây dựng kế hoạch ra đề: - Mục đích, yêu cầu chung của việc ra đề: Nhằm kiểm tra, đánh giá về năng lực nắm bắt và vận dụng kiến thức phần Tập làm văn. Cụ thể: - Năm vững kiến thức về văn thuyết minh: Khái niệm, các phương pháp, cách làm bài văn thuyết minh - Biết vận dụng kiến thức về văn thuyết minh để tạo lập một đoạn văn thuyết minh hoàn chỉnh. - Hình thức của đề: Kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận. Bước 2: Thiết lập ma trận M. độ Chủ đề. Nhận biết TN Nhận diện Đặc điểm được tính chất của văn bản của văn bản thuyết minh thuyết minh Số câu: 1 Số điểm: 1= 10% Nhận diện Phương cách vận dụng pháp thuyết các phương minh pháp thuyết minh trong đoạn văn. Số câu: 1 Số điểm: 1= 10% Cách làm bài văn thuyết minh. Số câu: Số điểm:. Thông hiểu TN. Vận dụng Thấp ( TL ) Cao ( TL). Tổng. 1 1= 10% Chỉ ra được phương pháp thuyết minh qua một đoạn văn 1 1 = 10% - Chỉ ra đối tượng thuyết . - Từ các ý đã cho sắp xếp lại để có phần thân bài phù hợp 2 2= 2 0%. 2 2= 20% Viết đoạn văn giới thiệu cách làm một món ăn đơn giản. 1 5 = 50%. 3 6=60%.

(104) Tổng số câu TS điểm:. 1 1= 20%. 2 2= 20%. 1 2= 20%. 1 5 = 50%. 6 10= 100%. Bước 3: §Ò bµi: I .Trắc nghiệm: ( 5 điểm ) Khoanh tròn vào đáp án đúng trước các câu trả lời sau: Câu 1: Tính chất nào là của văn bản thuyết minh? A. Tính thời sự, cập nhật B. Chủ quan, giàu cảm xúc C. Tri thưc chính xác, khách quan, hữu ích D. Uyên bác, nhiều điển tích Câu 2: Sử dụng các phương pháp thuyết minh như thê snaof là hiệu quả: A. Sử dụng tất cả sáu phương pháp trong bài viết B. Chỉ sử dụng duy nhất một phương pháp trong bài viết C. Sử dụng phối hợp các phương pháp một cách linh hoạt, phù hợp D. Chỉ sử dụng ba phương pháp trong bài viết Câu 3: Đoạn văn sau sử dụng phương pháp thuyết minh nào? Ti lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở các thành phố lớn nước ta ngnag với ti lệ các thành phố Âu, Mĩ. Chi có khác là với một thanh niên Mĩ, 1 đô la mua một bao thuốc lá là một khoản tiền nhỏ, còn đối với một thiếu niên Việt Nam, muốn có 15000 đồng mua một bao 555 – vì đã hút là phải hút thuốc sang – chi có một cách là trộm cắp. Trộm cắp một lần,quen tay. Từ điếu thuốc sang cốc bia rồi đến ma túy, con đường phạm pháp thực ra đã mở đầu với điếu thuốc. a. Đoạn văn thuyết minh điều gì? A. Tác hại của việc hút thuốc lá ở Việt Nam B. Con đường phạm pháp mở đầu từ điếu thuốc C. Tình hình hút thuốc lá ở Việt Nam D. Tình hình hút thuốc lá trên thế giới b. Đoạn văn dùng phương pháp thuyết minh nào? A. Kết hợp so sánh với phân tích B. So sánh và nêu định nghĩa C. So sánh và ví dụ Câu 4: Có những ý sau, hãy sắp xếp thành phần thân b ài cho đề: thuy ết minh về cái áo dài: A. Cấu tạo của cái áo dài hiện đại B. Lịch sử phát triển của áo dài C. Vẻ đẹp của áo dài đối với người phụ nữ Việt Nam * Sắp xếp:............................................................................................................. II. Tự luận ( 5 điểm ) Viết đoạn văn ngắn giới thiệu cách làm món ăn đơn giản m à em đã th ực hiện: Luộc rau muống ? Bước 4: Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án C 2 Đáp án C Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời 3a Đáp án C 3b Đáp án C Phần tự luận: Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt Mức độ đạt được Yêu cầu hình thức: - Mức tối đa: 5 điểmTrình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi Mức chưa đầy đủ: Tùy chính tả vào mức độ chính xác của.

(105) 1. Yêu cầu về nội dung: Giới thiệu được cách làm món rau muống luộc:- Nhặt rau, bỏ phần già, rửa sạch, để ráo - Cho nước vào nồi đun sôi ( Nước ngập rau), bỏ một chút muối - Cho rau vào, đảo đều một hai lượt - Để sôi trên bếp, đậy vung lại cho mau chín. Khi nhìn thấy rau mềm, mướt thì vớt ngay ra rổ thưa lỗ cho ráo ( có thể nhúng rau vào nước sôi để nguội) - Rau ráo nước cho ra đĩa, chấm với nước chấm chanh, tỏi ớt… - Rau phải xanh, mướt, nhìn bắt mắt.. học sinh để cho điểm. - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. ------------------------------------. TiÕt 53 27/11/2015. DÊu ngoÆc kÐp. Ngµy so¹n:. Ngµy d¹y: 30/11/2015 I. Mức độ cần đạt HiÓu c«ng dông vµ biÕt c¸ch sö dông dÊu ngoÆc kÐp trong khi viÕt. Lu ý: Học sinh đã học về dấu ngoặc kép ở Tiểu học. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1-KiÕn thøc C«ng dông cña dÊu ngoÆc kÐp 2-KÜ n¨ng - Sö dông dÊu ngoÆc kÐp - Sö dông phèi hîp dÊu ngoÆc kÐp víi c¸c dÊu kh¸c - S÷a lçi vÒ dÊu ngoÆc kÐp. III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi co - Trình bày công dụng của dấu ngoặc đơn - H/s lµm bµi tËp sè 6 * Giíi thiÖu bµi míi : Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I,Công dụng của dấu ngoặc kép céng dông cña dÊu ngoÆc kÐp * vÝ dô : GV: Gọi học sinh đọc ví dụ trong Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu a Lêi dÉn trùc tiÕp (mét c©u nãi cña G¨ng - §i) SGK ? Dấu ngoặc kép trong những đoạn b,Từ ngữ hiểu theo một nghĩa đặc biệt, nghiã đợc h×nh thµnh trªn c¬ së ph¬ng thøc Èn dô: Dïng tõ trích trên dùng để làm gì? ngữ “dải lụa” để chỉ chiếc cầu (xem chiếc cầu ë ®©y t¸c gi¶ mØa mai b»ng viÖc dïng nh mét d¶i lôa, ca ngợi vẻ đẹp mềm mại, uyển chÝnh nh÷ng tõ ng÷ mµ thùc d©n chuyển của chiếc cầu. Đồng thời thể hiện niềm tự Ph¸p thêng dïng khi nãi vÒ sù cai trÞ của chúng đối với Việt Nam: khai hào của nhõn dõn ta. ho¸ v¨n minh cho mét d©n téc l¹c c, Đánh dấu lời dẫn trực tiếp hËu. V× vËy còng cã thÓ coi dÊu Tõ ng÷ cã hµm ý mØa mai, châm biếm bản chất ngoặc kép trong đoạn trích đợc dùng xấu xa của bọn thực dân. Thái độ căm ghét. c¶ víi c«ng dông 1 ? Qua ph©n tÝch vÝ dô em h·y cho d, §¸nh dÊu tªn cña c¸c vë kÞch biÕt dÊu ngoÆc kÐp cã nh÷ng c«ng * Ghi nhớ ( GSK ) dông g× ? * Lưu ý: - Dấu ngoặc kép còn co giá trị tu từ,.

(106) giá trị biểu cảm, bộc lộ tình cảm, thái độ cua người noi. - Trong vb in tên tác phẩm, tập san co thể in đậm, in nghiêng, gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần phải dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu. - Lời dẫn trực tiếp đặt trong dấu ngoặc Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang gián kép phải viết đầy đu, chính xác về từ, ngữ và dấu tiếp cần chú ý điều gì? câu. - Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang gián tiếp không dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp. II. LuyÖn tËp Bài tập 1 : Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu: a, Câu nói đợc dẫn trực tiếp. Đây là những câu nói mà Lão Hạc tởng nh là con chó vµng nãi víi l·o. -> Tâm trạng đau đớn, ân hận, dằn vặt của lão Hạc. b, Từ ngữ đợc dùng với hàm ý mỉa mai: một anh chàng đợc coi là “hầu cận ông Lý ” mà lại bị một ngời đàn bà con mọn túm tóc lẳng ngã nhào ra thềm. c, Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của ngời khác, => Cố ý chõm chọc, xoỏy vào nỗi đau của bé Hồng. d, Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai e, Từ ngữ đợc dẫn trực tiếp: “Mặt sắt”, “Ngây vì tình” đợc dẫn lại từ hai câu thơ của Nguyễn Du. Hai câu thơ này cũng đợc dẫn trực tiếp, nhng khi dẫn thơ ngời ta ít đặt phần dẫn vào trong dấu ngoặc kép, mà thường xuống hàng và sau dấu hai chấm Bµi tËp 2 : §Æt dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp vµo chç thÝch hîp a, Đặt dấu hai chấm sau “Cời bảo”( đánh dấu báo trớc lời đối thoại ) dấu ngoặc kép ở “cá tơi” và “tơi” ( đánh dấu từ ngữ đợc dẫn lại ) b, Đặt dấu sau “Chú Tiến Lê” (đánh dấu báo trớc ) lời dẫn trực tiếp , đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại : “ Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu” ( đánh dấu trùc tiÕp ) lu ý viÕt hoa tõ “ Ch¸u”v× më ®Çu mét c©u . c, Đặt dấu hai chấm sau “Bảo hắn : ” (đánh dấu (báo trớc) lời dẫn trực tiếp), đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại : “ Đây là …đi một sào” ( đánh dấu lời dẫn trực tiÕp ) cÇn viÕt hoa tõ “§©y” vµ lu ý lµ lêi dÉn trùc tiÕp trong trêng hîp nµy kh«ng phải là lời của ngời khác mà là lời của chính ngời nói (ông giáo)đợc dùng vào một thêi ®iÓm kh¸c ( lóc con trai L·o H¹c trë vÒ ) Bµi tËp 3 : a, Dùng hai dấu chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dẫn nguyªn v¨n lêi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh b, Không dùng dấu và dấu ngoặc kép nh ở trên vì câu nói không đợc dẫn nguyªn v¨n (lêi dÉn gi¸n tiÕp) Bµi tËp 5 : 4 h/s tù lµm Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp 4 - ChuÈn bÞ bµi “«n tËp vÒ dÊu c©u” - Quan sát : Cái phích nớc để làm bài luyện nói thuyết minh một thứ đồ dïng * Tự nhận xét, đánh giá: ………………………………………………………………. Dấu ngoặc kép ví dụ b còn có tác dụng biểu cảm, hãy chỉ rõ? - > Lưu ý. Trong văn bản in tên tác phẩm, tập san… có thể được trình bày ntn?. TiÕt 54. LuyÖn nãi Thuyết minh về một thứ đồ dùng. Ngµy so¹n: 27/11/2015 Ngµy d¹y: 1 / 12/2015.

(107) I.Mức độ cần đạt: - Củng cố nâng cao kiến thức và kĩ năng làm bài văn thuyết minh vvề một thứ đồ dïng - Biết trình bày một thứ đồ dùng bằng ngôn ngữ nói II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1, KiÕn thøc - Cách tìm hiểu, quants và nắm đợc đặc điểm cấu tạo, công dụng của những vật dông gÇn gòi víi b¶n th©n - C¸ch x©y dùng tr×nh tù c¸c néi dung cÇn tr×nh bµy b»ng ng«n ng÷ nãi vÒ mét thø đồ dùng 2, KÜ n¨ng - T¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh - Sử dụng ngôn ngữ dạng nói trình bày chủ động một thứ đồ dùng trớc tập thể lớp III. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 : Chuẩn bị 1, KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh ë nhµ * §Ò bµi : ThuyÕt minh c¸i phÝch níc * Kiểu bài : Thuyết minh về một thứ đồ dùng * Yêu cầu : Giúp ngời nghe có hiểu biết tơng đối đầy đủ và đúng về phích nớc Giỏo viên ghi đề bài lên bảng cho học sinh xác định các yêu cầu của vấn đề sau đó kết luận và chiếu lên bảng nội dung trên 2. Hình thành dàn bài cho bài nói ? Để thuyết minh một cái phích nớc theo yêu cầu của vấn đề em cần phải làm nh÷ng g×? a, T×m hiÓu, quan s¸t, ghi chÐp b, Xác định đặc điểm tiêu biểu (nội dung) của phích nớc - Giíi thiÖu cÊu t¹o (chÊt liÖu: Vá (nhùa, s¾t), ruét (hai líp thuû tinh cã ch©n không ở giữa, phía trong thuỷ tinh có lớp tráng bạc.), màu sắc: trắng, xanh, đỏ - Công dụng, tác dụng giữ nhiệt, dùng cho sinh hoạt, đời sống - C¸ch sö dông c, X©y dùng bè côc * Më bµi : Giíi thiÖu chung vÒ phÝch níc nãng * Th©n bµi : - CÊu t¹o cña phÝch gåm : Ruét phÝch, vá phÝch, nót phÝch, tay cÇm - H·ng phÝch næi tiÕng : R¹ng §«ng - C¸ch b¶o qu¶n : + Phải để chỗ an toàn, tránh va đập, rơi vỡ + Cách rửa ruột phích khi bị đóng Canxi ở đáy phích bằng cách cho một ít dấm ăn vào súc mạnh sau đó tráng bằng nớc lạnh * Kết bài : Khẳng định lại sự tiện ích của phích nớc nóng trong sinh hoạt Hoạt động 2 : Luyện nói - G/v có thể chiếu hắt dàn bài lên bảng. H/s có thể dựa vào đó để luyện nói - H/s luyÖn nãi theo tæ - Chän mét sè h/s tr×nh bµy tríc líp + 1 em tr×nh bµy phÇn më bµi + 1 em tr×nh bµy phÇn th©n bµi + 1 em tr×nh bµy phÇn kÕt bµi + 1 em tr×nh bµy c¶ bµi - G/v theo giỏi h/s luyện nói, chú ý cách dùng từ, đặt câu, phát âm để sữa ch÷a cho h/s - G/v nhËn xÐt, tæng kÕt, cho ®iÓm Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - Lập dàn ý cho đề văn - ¤n tËp chuÈn bÞ lµm bµi viÕt tËp lµm v¨n sè 3 * Tự nhận xét, đánh giá: ....................................................................................... TiÕt 55,56 2015. :. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 3 Ngµy so¹n: 27. 11..

(108) Ngµy làm bài : 08. 12. 2015 Bước 1:Xây dựng kế hoạch ra đề: - Mục đích, yêu cầu chung của việc ra đề: Nhằm kiểm tra, đánh giá về năng lực làm văn thuyết minh .Cụ thể: - Hiểu về các phương pháp thuyết minh, bô scujc của bài văn thuyết minh - Biết kết hợp yếu tố miêu tả, các biện pháp nghệ thuật khi thuyết minh. - TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng viÕt văn thuyết minh. Tạo lập được văn bản thuyết minh hoàn chỉnh. - Hình thưc của đề: Kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận. Bước 2: Thiết lập ma trận M. độ Nhận biết Chủ đề TN Phương pháp thuyết minh Số câu: 4 Số điểm: 1đ - Nắm được Xây dựng khái niệm về đoạn văn đoạn văn trong văn bản. Số câu: Số điểm:. 1 1đ. Thông hiểu TL. Vận dụng Thấp ( TL ) Cao ( TL). Tổng. 4 1đ Viết được đoạn văn theo cách diễn dịch từ câu chủ đề cho trước. 1 2đ. 2 3đ. Tạo lập văn bản tự sự hoàn chỉnh. Vận dụng các kĩ năng cơ bản của văn tự sự để tạo lập được một văn bản hoàn chỉnh. Số câu: Số điểm:. 2/3 4đ. Bài viết thể hiện sự sáng tạo, mang nét riêng trong cách xây dựng truyện, cách diễn đạt. 1/3 1 2đ 6đ. 2/3 4đ. 1/3 2đ. Tổng số câu 5 TS điểm: 2đ. 1 2đ. Bước 3: §Ò bµi: III. Trắc nghiệm: ( 2 điểm ) Khoanh tròn vào đáp án đúng trước các câu trả lời sau: Câu 1: ( 0.25 đ) Dòng nào nói đúng về văn bản thuyết minh: A. Là văn bản tái hiện lại đối tượng một cách sinh động. 7 10đ.

(109) B. Là văn bản cung cấp những tri thức cần thiết, hữu ích, chính xác về đối tượng nào đó C. Là văn bản trình bày những cảm xúc, suy nghĩ của cá nhân về đối tượng nào đó. D. Là văn bản nhằm xác định một tư tưởng, quan điểm cho người đọc. Câu 2: ( 0.25 đ) Để có tri thức về đối tượng thuyết minh, ta không cần làm gì? A. Quan sát và ghi chép về đối tượng. B. Đọc tài liệu, bài viết về đối tượng đó. C. Chuẩn bị hệ thống luận điểm, luận cứ D. Chia đối tượng thành nhiều mặt, nhiều phương diện để thuyết minh. Câu 3: ( 0.25 đ) Thế nào là phương pháp thuyết minh theo cách so sánh : A. Chia đối tượng thành từng phần, từng phương diện. B. Đối chiếu để tô đậm một đặc điểm, tác dụng nào đó của sự vật, hiện tượng. C. Đưa ra những số liệu chính xác, đáng tin cậy. D. Kể ra các thuộc tính, biểu hiện cùng loại. Câu 4: ( 0.25 đ) Dòng nào không phải đề văn thuyết minh A. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng B. Áo dài của phụ nữ Việt Nam . C. Gia đình tôi . D. Cảm xúc tuổi thơ. Câu 5 : ( 1 đ ) Điền từ còn thiếu vào chỗ trống để hoàn thành khái niệm sau: Thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp .........................về ............................tính chất, nguyên nhân... của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên , xã hội bằng phương thức.........................., giới thiệu ..................... Tự luận ( 8 điểm ) Câu 1(1điểm ) Vì sao nói đoạn văn sau được viết theo phương thức thuyết minh? Chàng bèn chọn thứ gạo nếp thơm lừng, trắng tinh, hạt nào hạt nấy tròn mẩy, đem vo sạch; lấy đậu xanh, thịt lợn làm nhân; dùng lá dong trong vườn gói thành hình vuông rồi nấu một ngày một đêm thật nhừ.( Bánh chưng, bánh giày – Truyền thuyết ) Câu 2: ( 7 điểm ) Thuyết minh về cây bút bi? ? Bước 4: Hướng dẫn chấm Phần trắc nghiệm Câu Mức tối đa Mức không đạt 1 Đáp án B 2 Đáp án C 3. Đáp án B. 4. Đáp án D Tri thức, đặc điểm, trình bày, giải thích.. 5. Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời. Phần tự luận: Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt Mức độ đạt được 1 - Đoạn văn trên viết theo phương thức - Mức tối đa 1 điểm thuyết minh vì: đoạn văn đã trình bày một - Mức không đạt: Không đáp cách đầy đủ, chính xác về cacash làm bánh ứng đầy đủ các yêu cầu trên. chưng.

(110) 2. -Yêu cầu về hình thức : + HS viết một bài văn hoàn chỉnh, đúng thể loại tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm, trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức thuyết phục.Trình bày sạch đẹp, đúng chÝnh t¶, c©u v¨n lu lo¸t, cã bè côc râ rµng, văn phong trong sáng, đảm bảo tính liên kÕt, m¹ch l¹c …. . Yêu cầu về nội dung a) Mở bài: Giới thiệu cây bút bi một đồ dïng häc tËp( §Ó viÕt) cña häc sinh, vËt dông kh«ng thÓ thiÕu cña nh÷ng ngêi viÕt bµi. b) Th©n bµi: * XuÊt xø: C¬ së s¶n xuÊt, c¸c công đoạn làm ra- đến tay ngời tiêu dùng. * CÊu t¹o: - Vá bót, ruét bót, mùc, ngßi bót.... * Sö dông: Khi viÕt cÇm nh thÕ nµo, viÕt nh thÕ nµo... * B¶o qu¶n: - §ùng trong hép, không để va đập mạnh tránh vỡ... - Kh«ng viÕt lªn vËt cøng, chç bÈn( Lµm t¾c bót...). - Mức tối đa: 1 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh, cho từ 0,25 – 0,75 điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên. - Mức đầy đủ : ( 5đ) HS thực hiện đầy đủ các nội dung trên: - Mức chưa đầy đủ: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 nội dung trên (1,5 điểm – 2,5 điểm ) - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. c) KÕt bµi: Bót bi cïng víi c¸c lo¹i bót kh¸c lµ vËn dông kh«ng thÓ thiÕu cña häc sinh vµ nh÷ng ngêi lµm nghÒ viÕt bµi. -Sự sáng tạo : +Thể hiện được sự tìm tòi trong diễn đạt, dùng từ ngữ chọn lọc, văn viết chặt chẽ, mạch lạc, lối viết sáng tạo. - Mức đầy đủ (1 đ):HS thực hiện đầy đủ nội dung trên - Mức chưa đầy đủ: (0,5 đ): HS thực hiện đầy đủ 1/2 nội dung trên + Lối viết văn thuyết minh sáng tạo – sử -Mức không đạt: Không dụng biện pháp nhân hóa, hóa thân vào bút thực hiện các yêu cầu trên. bi để thuyết minh. TiÕt 57 : HD§T : Vµo. nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c <Phan Béi Ch©u> Ngµy so¹n: 28 .11.2015 Ngµy d¹y: 03 .12.2015. I. Mức độ cần đạt - Thấy đợc nét mới mẻ về nội dung trong một số các tác phẩm thơ Nôm viết theo thÓ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt cña v¨n häc yªu níc vµ c¸ch m¹ng ®Çu thÕ kû XX qua mét sè s¸ng t¸c tiªu biÓu cña Phan Béi Ch©u. - Cảm nhận đợc vẻ đẹp và t thế của ngời chiến sĩ yêu nớc, nghệ thuật truyền c¶m, l«i cuèn trong t¸c phÈm. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1-KiÕn thøc - KhÝ ph¸ch kiªn cêng, phong th¸i ung dung cña nhµ chÝ sÜ yªu níc Phan Béi Ch©u trong hoµn c¶nh ngôc tï. - Cảm hứng hào hùng, lãng mạn, giọng thơ mạnh mẽ, khoáng đạt đợc thể hiÖn trong bµi th¬. 2-KÜ n¨ng.

(111) - §äc – hiÓu v¨n b¶n th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt ®Çu thÕ kØ XX - Cảm nhận đợc giọng thơ, hình ảnh thơ ở các văn bản. 3. Thái độ: Kính trọng và biết ơn những nhà chí sĩ cách mạng, nhà yêu nước của dân tộc. III. TiÕn tr×nh lªn líp * Bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña HS * Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt I. T×m hiÓu chung Hoạt động 1 : Híng dÉn t×m hiÓu 1, T¸c gi¶ chung v¨n b¶n ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c - Phan Béi Ch©u (1867 – 1940) - HiÖu lµ Sµo Nam, quª: Nam §µn NghÖ An gi¶ Phan Béi Ch©u? - Lµ nhµ nho yªu níc, ngän cê ®Çu cña c¸ch G/v bæ sung thªm vÒ t¸c gi¶? m¹ng ViÖt Nam 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX. §ång thêi còng lµ mét nhµ v¨n, nhµ th¬ lín có sự nhiệp sáng tác khá đồ sộ - Th¬ cña «ng chñ yÕu viÕt b»ng ch÷ H¸n, 1 sè t¸c phÈm ch÷ N«m. - §Ò tµi : Phong phó, giäng ®iÖu s«i sôc, hµo hïng m¹nh mÏ, l«i cuèn: “C©u th¬ dËy sóng”, giục giã đồng bào đánh Pháp, giành l¹i non s«ng 2, Bµi th¬: ? Em biÕt g× vÒ bµi th¬ “Vµo nhµ - Ra đời năm 1914 ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” - Bài thơ đợc viết vào những ngày đầu bị G/v giải thích hoàn cảnh ra đời của giam ở nhà ngục Quảng Đông (Trung bµi th¬ Quèc) - ViÕt b»ng ch÷ N«m ? H·y gäi tªn thÓ th¬ ? Hiểu thế nào - N»m trong tËp “Ngôc trung th” - Thể thơ:Thất ngôn bát cú đờng luật về thể thơ ? - Ph¬ng thøc : BiÓu c¶m ( BiÓu c¶m trùc - 8 câu mỗi câu 7 chữ với bố cụ 4 tiÕp) phần đề - thực – luận – kết. - Nh©n vËt tr÷ t×nh : T¸c gi¶ Phan Béi Ch©u ? Văn bản này đã sử dụng phơng là nhà thơ yêu nớc trong ngục tù - Cảm xúc đợc viết khi bị bắt giam ở nhà thức biểu đạt nào? ngôc tØnh Qu¶ng §«ng ? Từ đó em hãy xác định nhân vật 3, §äc vµ t×m hiÓu tõ khã( SGK ) tr÷ t×nh ë ®©y lµ ai? ? Em hiểu nhan đề của văn bản là g×? II. Hướng dẫn đọc thêm : G/v đọc mẫu, 2 h/s đọc văn bản - Chú ý đọc diễn cảm phù hợp với 1. Hai cõu đờ̀: khÈu khÝ ngang tµng, giäng ®iÖu hµo hïng cña bµi th¬. Riªng cÆp - Phong thái đường hoàng, tự tin, ung dung, c©u 3 - 4 cÇn chuyÓn sang giäng thanh thản vừa ngang tàng, bất khuất vừa thèng thiÕt. G/v kiÓm tra viÖc nhí tõ khã cña h/s hào hoa tài tử. Hai câu thơ đầu biểu hiện khí phách - Giọng điệu: cười cợt, đùa vui và phong thái của người chí sĩ 2. Hai câu thực: trong cảnh ngục tù như thế nào? Nói về việc ở tù nhưng giọng điệu của hai câu đề như thế nào ? * Giọng điệu này quen thuộc trong lối thơ khẩu khí khá phổ biến ở văn thơ truyền thống. Với loại thơ này,. - Giọng điệu: trầm buồn, thống thiết, diễn tả nỗi đau cố kìm nén. - Tự nhận mình là người có tội víi d©n víi nớc  đó là nỗi đau lớn lao của bọ̃c anh hùng cứu nớc một thời khổ nhục nhng vĩ đại..

(112) hoặc người ta gán những ý nghĩa lớn lao, trọng đại cho một việc hoặc một vật bình thường hoặc nói về một sự việc nghiêm trọng băng một giọng cười cợt, xem thường. Đó là một cách nói chí của người xưa. Giọng điệu của hai câu thực thay đổi như thế nào so với hai câu đề? Vì sao? Em hiểu như thế nào về lời tâm sự của nhà thơ quan hai câu thực?. 3.Hai câu luận: - Lµ khÈu khÝ cña bËc anh hïng, hµo kiÖt dù ở tình trạng bi kịch đến mức độ nào thì chí khí vẫn không dời đổi, vẫn một lòng theo đuổi sự nghiệp cứu nớc, cứu đời, vẫn cã thÓ cêi ng¹o nghÔ cêi tríc mäi thủ ®o¹n khñng bè cña kÎ th. - T¹o giäng ®iÖu cøng cái, hïng hån, khÝ ph¸ch hiªn ngang, kh«ng khuÊt phôc. 4. Hai câu kết: - Khẳng định t thế hiên ngang của con ngời đứng cao hơn cái chết, khẳng định ý chí thÐp gang mµ kÎ thï kh«ng thÓ nµo bÎ g·y. Con ngời ấy còn sống là còn chiến đấu, còn tin tëng vµo sù nghiÖp chÝnh nghÜa cña m×nh, v× thÕ kh«ng sî bÊt kú mét thö th¸ch Y nghĩa của cặp câu luận? Nội gian nan nµo. dung ấy tạo cho hai câu luận giọng III. Tæng kÕt điệu như thế nào? 1, Néi dung -> Câu thơ là kết tinh cao độ của Phong thỏi ung dung, lạc quan kiên cờng, c¶m xóc l·ng m¹n hµo hïng cña t¸c hiªn ngang, bÊt khuÊt, trµn ®Çy t tëng l¹c gi¶ => t¹o nªn søc truyÒn c¶m nghÖ quan, tin tëng vµo t¬ng lai, vµo b¶n th©n, thuËt lín. vào sự nghiệp đấu tranh cứu nớc, cứu dân 2, NghÖ thuËt Lêi th¬ biÓu c¶m trùc tiÕp, mang giäng Y nghĩa của hai câu kết? điệu hào hùng trong thể thất ngôn bát cú đờng luật, với nghợ̀ thuọ̃t đối tạo ra õm ? Đọc bài thơ em cảm nhận đợc hưởng, nhịp điợ̀u mạnh mẽ của cõu thơ ®iÒu g× vÒ giá trị néi dung vµ nghÖ đồng thời làm cho tầm vóc của nhân vật trữ thuËt cña bµi th¬? tình trở nên lớn lao, kì vĩ mạnh mẽ một cach phi thường phù hợp với cảm hứng Nghệ thuật đối giữa câu 3- 4, 5- 6 mãnh liệt vượt lên trên thực tại khắc nghiệt có giá trị biểu đạt như thế nào? của cuộc sống tù ngục. Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà - H/s lµm bµi tËp phÇn luyÖn tËp trang 148 sgk - Soạn bài “Đập đá ở Côn Lôn” * Tự nhận xét, đánh giá:..................................................................................... TiÕt 58 :. Đập đá ở Côn Lôn <Phan Ch©u Trinh> Ngµy so¹n: 02/12/2014 Ngµy d¹y: 04/12/2014. I. Mức độ cần đạt - Thấy đợc đóng góp của nhà chiến sĩ cách mạng Phan Chu Trinh cho nền v¨n häc ViÖt Nam ®Çu thÕ kØ XX. - Cảm nhận đợc vẻ đẹp hình tợng ngời chiến sĩ yêu nớc đợc khắc hoạ bằng bót ph¸p nghÖ thuËt l·n m¹n, giäng ®iÖu hµo hïng trong mét t¸c phÈm tiªu biÓu cña Phan Chu Trinh . II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1-KiÕn thøc - Sù më réng kiÕn thøc vÒ v¨n häc c¸ch m¹ng ®Çu thÕ kØ XX. - Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàng của nhà chiến sĩ yêu nớc Phan Châu Trinh. - Cảm hứng hào hùng, lãng mạn đợc thể hiện trong bài thơ. 2-KÜ n¨ng.

(113) - §äc – hiÓu v¨n b¶n th¬ v¨n yªu níc viÕt theo thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. - Phân tích đợc vẻ đẹp hình tợng nhân vật trữ tình trong bài thơ. - Cảm nhận đợc giọng điệu, hình ảnh của bài thơ. 3. Thái độ: Kính trọng và biết ơn những nhà chí sĩ cách mạng, nhà yêu nước của dân tộc. III. TiÕn tr×nh lªn líp * Bµi cò: §äc thuéc lßng bµi th¬:” Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c “ vµ nªu c¶m nhËn cña em vÒ néi dung ? *Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung chung 1, T¸c gi¶ : ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c - Phan Ch©u Trinh (1872 – 1926) gi¶ Phan Ch©u Trinh ? - HiÖu: T©y Hå - Quª: T©y Léc – Hµ §«ng – tØnh Qu¶ng GV: Giíi thiÖu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ Nam t¸c gi¶ . - Lµ nhµ nho yªu níc, nhµ c¸ch m¹ng lín của Ông là người có tài văn chương, níc ta ®Çu thÕ kỷ XX. v¨n chÝnh luËn, hïng biÖn ®anh –¤ng lµ ngêi giái biÖn luËn vµ cã tµi v¨n thép, thơ văn trữ tình, thấm đợm t t- chơng ëng yªu níc vµ d©n chñ - T¸c phÈm chÝnh: T©y Hå thi tËp, TØnh quèc ca, giai nh©n kú ngé… - Chủ trơng đờng lối cứu nớc, cứu hồn 2 , Bµi : Đập đá ở Côn Lôn dân của ông là dựa vào Pháp để lật - 4 – thơ 1908, Phan Ch©u Trinh bÞ thùc d©n đổ chế độ phong kiến Việt Nam Pháp bắt trong phong trµo chèng thuÕ ë đem lại tự do cho đồng bào Trung kỳ và bị đày ra Côn Đảo - Bài thơ đợc viết bằng chữ Nôm ? Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” đợc ra đời trong hoàn cảnh nào? G/v gi¶i thÝch kü h¬n - §Çu n¨m 1908 nh©n d©n trung kú næi dËy chèng su thuÕ , Phan Ch©u Trinh bị bắt, bị kết án chém và đày ra C«n §¶o, Vµi th¸ng sau, nhiÒu th©n sü yªu níc kh¾p Trung k×, B¾c kì cũng bị đày ra đây. Ngày đầy tiªn, «ng nÐm mét m¶nh giÊy vµo khám của họ để an ủi, động viên: “§©y lµ mét trêng häc thiªn nhiªn, mùi cay đắng trong ấy làm trai gi÷a thÕ kû XX nµy , kh«ng thÓ kh«ng nÕm cho biÕt” GV: - Côn Đảo : 1 hòn đảo nằm ở phía §«ng Nam níc ta, n¬i thùc d©n Ph¸p lËp nhµ tï giam cÇm nh÷ng chiÕn sü yªu níc, c¸ch m¹ng - Bài thơ đợc ra đời trong thời kỳ Phan Châu Trinh bị đày ở Côn Đảo - Đập đá ở Côn Lôn : Giữa nắng gió biển khơi, trên hòn đảo trơ trọi, trong chế độ nhà tù khắc nghiệt, ngời đi đày buộc phải làm công lao động khổ sai hết sức cực nhọc này cho đến khi kiệt sức và không ít ngời đã gục ngã G/v đọc mẫu, hớng dẫn cách đọc - Chó ý thÓ hiÖn khÈu khÝ ngang. 3, §äc vµ t×m hiÓu tõ khã - Đập đá: 1 hình thức lao động cực nhọc ở C«n §¶o. Bän cai ngôc b¾t tï nh©n vµo nói khai thác đá, đập đá hộc, đá to thành những mảnh, viên nhỏ để làm đờng - Ngời đập đá : Xứng là trai, kẻ vá trời chính lµ Phan Ch©u Trinh -> Công việc đập đá (4 câu đầu) -> Cảm nghĩ từ việc đập đá(4 câu cuối).

(114) tµng vµ giäng ®iÖu hµo hïng cña t¸c gi¶ G/v viÖc nhí tõ khã cña h/s Hoạt động 2 : Hớng dẫn tỡm hiểu văn bản ? Xác định nhân vật trữ tình của bài th¬? ? Nhân vật trữ tình đợc biểu hiện qua nh÷ng néi dung nµo? H/s đọc 4 câu thơ đầu ? Em thÊy giäng ®iÖu më ®Çu bµi th¬ nh thÕ nµo ? (đập đá là 1 công việc rất nặng nhọc,vất vả, lại đập đá trong hoàn cảnh tù đày khổ sai chắc chắn gian nan gÊp béi, ThÕ nhng giäng ®iÖu cña bµi th¬ dêng nh kh«ng hÒ cho thÊy chót hiÖn thùc Êy ) ? Những từ “ làm trai đứng giữa” gîi cho em nh÷ng liªn tëng nµo ? G/v Gi¶i thÝch cho h/s quan niÖm nh©n sinh chÝnh thèng “lµm trai” - “§· sinh lµm trai th× còng ph¶i khác đời” (Phan Bội Châu) - “ChÝ lµm trai Nam, B¾c, T©y, §«ng Cho phỉ søc vÉy vïng trong bèn bÓ” (NguyÔn C«ng trø) ? Hai c©u th¬ ®Çu thÓ hiÖn hình ảnh con người như thế nào ? ? Trong 2 c©u thùc c«ng viÖc ®Ëp đá đợc gợi tả cụ thể nh thế nào ? - dïng tay cÇm bóa (x¸ch bóa, ra tay) đập đá thành hòn (mấy trăm hòn) nên đống (năm bảy đống). ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ biÖn ph¸p nghệ thuật đợc sử dụng trong đoạn th¬ : ý nghÜa cña viÖc sö dông lêi th¬ nh vËy ? ? Trong 2 c©u luËn, tõ viÖc lao động khổ sai, ngời tù yêu nớc tự nhận ra đợc điều gì ? ? Phép đối trong 2 câu thơ luận có tác dụng biểu đạt nh thế nào ? ? Em hiÓu thÕ nµo vÒ “nh÷ng kÎ v¸ trêi” ? - “ Nh÷ng kÎ v¸ trêi” lµ h×nh ¶nh vốn có trong văn học trung đại chỉ những con ngời có tầm vóc vĩ đại, thêng lµm nh÷ng viÖc lín cã kh¶ năng đổi thay biến cải thế gian, trời đất. - ở đây “kẻ vá trời” đợc hiểu là ngời tù yêu nớc dũng cảm, kiên tâm lµm nh÷ng viÖc lín, nªn bÞ c¶nh tï đầy, vẫn cho đấy là những việc còn nhỏ nhoi không có gì đáng nói.. II. Tìm hiểu văn bản 1, Công việc đập đá: - Giäng ®iÖu ®Çy hµo s¶ng, khÝ ph¸ch m¹nh mÏ -“ Làm trai”- đấng nam nhi giữa muôn trùng đảo khơi nguy hiểm - “ Lµm trai” lµ t thÕ sèng cña con ngêi lµm nªn nh÷ng ®iÒu phi thêng ë nh÷ng chèn gian nan . - “ Lµm trai” lµ quan niÖm sèng anh hïng của các đấng nam nhi, dám chống chọi với gian nguy để chiến thắng. => Hình ảnh một con ngời đang lao động khổ sai,nhng còng gîi lªn mét đấng nam nhi mang tầm vóc anh hùng, đứng giữa trời đất s½n sµng lµm nªn nh÷ng ®iÒu phi thêng, d¸m chèng chäi víi thö th¸ch nguy nan .. 2.Cảm nghĩ từ việc đập đá: - Công việc đập đá: công việc nặng nhọc đầy gian khæ. - Nghệ thuật: biện pháp nói quá, các động từ mạnh(đánh tan, đập bể), giọng thơ hùng tr¸ng, s«i næi, m¹nh mÏ -> vừa gợi tả công việc đập đá nặng nhọc, nhng võa diÔn t¶ khÝ ph¸ch hiªn ngang, kiªn cêng, bÊt chÊp gian nguy cña 1 con ngêi d¸m đơng đầu với khó khăn, vợt lên để chiến th¾ng thö th¸ch. - Từ việc lao động khổ sai, ngời tù yêu nớc tự nhËn ra m×nh cã tÊm th©n dµy d¹n, phong trÇn qua nhiÒu thö th¸ch. Ngêi tï còng nhËn thÊy tinh thÇn cøng cái trung kiªn kh«ng sên lòng đổi chí trớc mọi gian lao thử thách . + Bao qu¶n – cµng bÒn + Th©n thµnh sái – d¹ s¾t son => Phép đối làm rõ sức chịu đựng mãnh liệt c¶ thÓ x¸c lÉn tinh thÇn cña con ngêi tríc thö th¸ch nguy nan. ThÓ hiÖn râ ch©n dung ngêi tï: tinh thÇn bÊt khuÊt kiªn cêng, sù trung thành với lý tởng cao đẹp của mình. - Tin tëng m·nh liÖt ë sù nghiÖp yªu níc cña m×nh.

(115) Cách nói hình tợng này đã thể hiện niÒm tù hµo, kiªu h·nh vÒ c«ng viÖc to lín mµ m×nh theo ®uæi, xem thờng việc tù đày cũng nh những thö th¸ch to lín kh¸c. G/v đọc 2 câu kết ? Hai c©u kÕt cña bµi th¬ thÓ hiÖn đợc điều gì về thế giới tinh thần cña ngêi tï yªu níc Phan Ch©u Trinh ? ? Bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” đã thể hiện rõ những vẻ đẹp gì của nh©n vËt ngêi tï yªu níc ? Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết ?Học xong bài thơ em cảm nhận đợc gì về nội dung nghệ thuật của bµi th¬. - Coi khinh gian lao, tù đày. => Ngêi tï yªu níc lµ mét con ngêi m¹nh mÏ, hiªn ngang lu«n trung thµnh víi lý tëng cao đẹp của mình, vợt lên mọi thử thách gian nguyđể chiến thắng. III. Tæng kÕt * H/s đọc to ghi nhớ. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập H/s đọc yêu cầu bài tập 2 sgk * §Æc ®iÓm chung : - Cả hai bài thơ đều là khẩu khí của bậc anh hùng hào kiệt khi sa cơ, lỡ bớc khi r¬i vµo vßng tï ngôc . Hä kh«ng “nãi chÝ” b»ng nh÷ng lêi lÏ khoa tr¬ng, s¸o rçng - T¸c gi¶ : §Òu lµ nh÷ng nhµ nho yªu níc, l·nh tô c¸ch m¹ng næi tiÕng ë níc ta ®Çu thÕ kû XX - T thÕ hµo hïng, phong th¸i ung dung, l¹c quan tin tëng cña ngêi vît lªn hoàn cảnh khó khăn, hiểm nguy trong chốn tù đày, không những giữ vững t tởng vµ phÈm chÊt mµ cßn s½n sµng chÊp nhËn vµ vît lªn hoµn c¶nh, quyÕt trÝ thùc hiÖn hoµi b·o, lý tëng cøu níc cøu d©n - Lo¹i th¬ tá chÝ, tá lßng Ýt thiªn vÒ t¶ thùc. Giäng th¬ hµo s¶ng, lèi nãi khoa trơng, vận dụng nhuần nhuyễn thể thơ thất ngôn bát cú đờng luật với phép đối ở 2 cÆp c©u thùc, luËn rÊt chÆt, rÊt chØnh * Vẻ đẹp hào hùng lãng mạn của hình tợng nhà nho yêu nớc và cách mạng ®Çu thÕ kû XX biÓu hiÖn tríc hÕt ë khÝ ph¸ch ngang tµng, lÉm liÖt ngay c¶ trong thử thách gian lao, có thể đe doạ đến tính mạng (xem ở tù nh một bớc dừng chân tạm nghỉ xem việc lao động khổ sai nh một việc con con, không đáng kể đến). Vẻ đẹp ấy còn thể hiện ở ý chí chiến đấu và niềm tin không dời đổi vào sự nghiệp của m×nh (Th©n Êy … sù nghiÖp, th¸ng ngµy… con con) Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà 1, §äc diÔn c¶m hai bµi th¬ 2, Dùa vµo hai bµi th¬ h·y viÕt bµi v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ thÓ th¬ thÊt ngôn bát cú đờng luật . *Tự nhận xét, đánh giá:.............................................................................................. TiÕt 59. ¤n luyÖn vÒ dÊu c©u. Ngµy so¹n: 4.12.2015 Ngµy d¹y: 8. 12.2015. I. Mức độ cần đạt - Hệ thống hoá kiến thức về dấu câu đã học. - NhËn ra vµ biÕt c¸ch söa lçi thêng gÆp vÒ dÊu c©u. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1-KiÕn thøc - Hệ thống các dấu câu và công dụng của chúng trong hoạt động giao tiếp..

(116) - ViÖc phèi hîp sö dông c¸c dÊu c©u hîp lÝ t¹o nªn hiÖu qu¶ cho v¨n b¶n; ngợc lại, sử dụng dấu câu sai có thể làm cho ngời đọc không hiểu hoặc hiểu sai ý ngời viết định diễn đạt. 2-KÜ n¨ng - Vận dụng kiến thức về dấu câu trong quá trình đọc – hiểu và tạo lập văn b¶n. - NhËn biÕt vµ söa c¸c lçi vÒ dÊu c©u. III. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 : Tổng kết về dấu câu ? Kể tên các loại dấu câu đã đợc học từ lớp 6 – 8 (H/s ph¸t biÓu) G/v chiÕu bµi tËp lªn b¶ng, h/s quan s¸t  lªn b¶ng lµm bµi tËp : §iÒn (kÕt nèi) cét A (dÊu c©u) víi cét B (c«ng dông) cña dÊu c©u sao cho phï hîp a, Cét A (DÊu c©u) 1, DÊm chÊm 2, DÊu chÊm hái 3, DÊu chÊm than 4, DÊu phÈy. Cét b (C«ng dông) A, Dùng để kết thúc câu cầu khiến, câu cảm th¸n B, Dùng để phân tích thành phần, các bộ phËn cña c©u C, Dùng để kết thúc câu trần thuật D, Dùng để kết thúc câu nghi vấn. G/v : Ngoài ra dấu câu còn đợc dùng để bày tỏ thái độ, tình cảm của ngời viết ( Giá trị tu từ) b, Cét A (DÊu c©u) Cét B (C«ng dông) 1, DÊu chÊm phÈy A, C«ng dông : - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ trong 1 c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p - §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c bé phËn trong 1 phÐp liªn kÕt phøc t¹p 2, DÊu chÊm phÈy B, C«ng dông : - BiÓu thÞ bé phËn liªn kÕt cha hÕt - Biểu thị lời nói ngập ngừng, đứt quảng - Lµm gi¶m nhÞp ®iÖu c©u v¨n hµi híc, dÝ dám 3, DÊu g¹ch ngang C, Nèi c¸c tiÕng trong 1 tõ phiªn ©m D, - §¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch, chó thÝch 4, DÊu g¹ch nèi trong c©u - §¸nh dÊu lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt - BiÓu thÞ sù liÖt kª Yªu cÇu : a, 1 nèi víi C 3 nèi víi A 2 nèi víi D 4 nèi víi B b, 1 nèi víi B 3 nèi víi D 2 nèi víi A 4 nèi víi C Lu ý : Dấu gạch nối khôg phải là một dấu câu, nó chỉ là một quy định về chính tả. VÒ h×nh thøc dÊu g¹ch nèi viÕt ng¾n h¬n dÊu g¹ch ngang c, Cét A (DÊu c©u) Cét B (C«ng dông) 1, Dấu ngoặc đơn A, - §¸nh dÊu tõ ng÷, c©u, ®o¹n dÉn trùc tiÕp - Đánh dấu từ ngữ đợc hiển thị theo xác định biệt có hàm ý mỉa mai - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm, tê b¸o, tËp san, 2, DÊu hai chÊm dÉn B, - B¸o tríc phÇn bæ xung, gi¶i thÝch, thuyết minh cho một phần trớc đó - Báo trớc lời dẫn trực tiếp hoặc lời đối tho¹i 3, DÊu ngoÆc kÐp C, §¸nh dÊu phÇn cã chøc n¨ng chó thÝch (gi¶i thÝch, bæ sung thªm, thuyÕt minh).

(117) Yªu cÇu : Nèi 1 – C 2–B 3–A G/v : §©y lµ nh÷ng dÊu c©u võa cã t¸c dông ph©n biÖt c¸c phÇn néi dung kh¸c nhau trong c©u v¨n, võa lµ nh÷ng dÊu hiÖu vÒ chÝnh t¶ rÊt chÆt chÏ, v× vËy ph¶i nhất thiết dùng đúng lúc đúng chỗ * Làm bạn với dấu câu Dấu câu phân biệt rạch ròi Không dùng, chỉ có người lười nghĩ suy Dấu nào cũng có nghĩa riêng Mỗi dấu đặt đúng vào nơi của mình Dấu phấy (,) thường thấy ai ơi Tách biệt từng phần, chuyển tiếp ý câu Dấu chấm (.) kết thúc ý rồi Giúp cho câu viết tròn câu rõ lời . Chấm phẩy (;) phân cách vế câu Bổ sung vế trước, ý càng thêm sâu Chấm than (!) bộc lộ cảm tình Gửi gắm đề nghị, mong chờ, khiến sai Chấm hỏi (?) để hỏi bao điều Hỏi người và cả hỏi mình tài ghê! Hai chấm (:) báo hiệu lời người Còn là giải thích ý vừa nêu trên Chấm lửng (...) xúc cảm dâng trào Hay thay cho lời không tiện nói ra Gạch ngang (-) lời nói mở đầu Nêu ý chú thích liệt kê trong bài Ngoặc đơn ( ) tách biệt từng phần Làm rõ cho lời chú giải bên trong Ngoặc kép (“ ”) trực tiếp dẫn lời Đứng sau hai chấm hay dùng nhấn câu Biết rồi em hãy siêng dùng Viết dấu đúng chỗ, điểm mười nở hoa. Hoạt động 2: Tìm hiểu các lỗi thờng gặp về dấu câu Bài tập 1 : Lời văn ở đây thiếu dấu ngắt câu sau từ xúc động. Dùng dấu chấm để kÕt thóc c©u . ViÕt hoa ch÷ t ë ®Çu c©u =>Tác phẩm “ Lão Hạc” làm em vô cùng xúc động. Trong xã hội cũ, biết bao nhiêu ngời nông dân đã sống nghèo khổ, cơ cực nh lão Hạc Bµi tËp 2: Dïng dÊu ng¾t sau từ nµy lµ sai v× c©u cha kÕt thóc. Nªn dïng dÊu phÈy. Bài tập 3: Câu này thiếu dấu phẩy để tách bộ phận liên kết. Bµi tËp 4: DÊu chÊm hái ë cuèi c©u dïng sai v× ®©y kh«ng ph¶i lµ c©u nghi vÊn. §©y lµ c©u trÇn thuËt, nªn dïng dÊu chÊm. DÊu c©u ë cuèi c©u thø hai lµ sai. §©y lµ c©u nghi vÊn, nªn dïng dÊu chÊm hái. =>Quả thật, tôi không biết nên giải quyết vấn đề này nh thế nào và bắt đầu từ đâu. Anh cã thÓ cho t«i mét lêi khuyªn kh«ng ? §õng bá mÆc t«i lóc nµy. * C¸ch tiÕn hµnh : G/v cho h/s đọc, giải quyết từng bài tập theo yêu cầu trên. Sau đó chỉ định một h/s đọc ghi nhớ Hoạt động 3 : Hớng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : G/v ®a bµi tËp 1 lªn b¶ng Gọi h/s lên bảng điền dấu câu vào chỗ ngoặc đơn (,), (.), (.), (,), (:), (-), (!), (!), (!), (,), (,), (.), (,), (.), (,), (,), (.), (,), (:), (-), (?), (?), (!). Bµi tËp 2 : H/s lµm bµi tËp theo nhãm.

(118) a, … míi vÒ ?... MÑ dÆn lµ anh… chiÒu nay. b, … sản xuất,…. Vì vậy có câu tục ngữ “lá lành đùm lá rách” . c, … n¨m th¸ng, nhng… Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà - ChuÈn bÞ bµi “ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc” - Ôn tập phần tiếng việt để tiết sau làm bài kiểm tra. TiÕt 60 :. KiÓm tra TiÕng ViÖt Ngµy so¹n: 4.12.2015 Ngµy d¹y: 10. 12.2015. I. Mức độ cần đạt : - Kiểm tra những kiến thức đã đợc học từ các lớp 6, 7, 8 (chủ yếu là học kỳ I líp 8) - RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng thùc hµnh tiÕng viÖt II. ChuÈn bÞ : 1.Giáo viên chuẩn bị đề kiểm tra và in vào giấy 2. Häc sinh «n tËp chuÈn bÞ lµm bµi kiÓm tra III.Lập ma trận cho đề bài kiểm tra : Mức độ Các mức độ cần đánh giá Tæng NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Các chủ đề chính. TN T TN TL Thấp cao sè. L Cấp độ khái quát Nhọ̃n biết từ nghÜa cña tõ ngữ có nghĩa rộng, nghĩa hẹp. Số câu: 1 1 Số điểm: 0,25 0,25 Tỉ lệ: 2,5 2,5 Trêng tõ vùng Nhận biết từ ngữ không thuộc trường từ vựng trong nhóm từ. Số câu: 1 1 Số điểm: 0,25 0,25 Tỉ lệ: 2,5% 2,5% C©u ghÐp Mối quan Chỉ ra vế câu hệ của các ghép, mối vế trong quan hệ của trong câu các vế trong ghép, hiểu câu ghép. và chỉ ra.

(119) được câu ghép trong các nhóm câu 3 0,75 7,5%. Số câu: Số điểm: Tỉ lệ:. 1 2 20%. Nãi qu¸, Nãi Nhận diện gi¶m nãi tr¸nh được trường hợp phải dùng nói giảm, nói tránh.. Số câu: Số điểm: Tỉ lệ: C¸c lo¹i dÊu c©u. 1 0,25 2,5% Nhận diện được công dụng của các dấu câu đã học 1 1,5 15%. 4 2,75 27,5 % Chỉ ra và phâ n tích giá biểu đạt của biện phá p tu từ nói quá. 1 2 20 %. Tạo lập được đoạn văn có sử dụng các dấu câu đã học 1 3 30%. 1 2,25 22,5 %. 2 Số câu: 4,5 Số điểm: 45% Tỉ lệ: 4 2 1 10 T. Số câu: 3 2,25 5 2 10 T. Số điểm: 0,75 22,5% 50% 20 100% Tỉ lệ: 7,5% % * §Ò bµi Câu 1: (1,5 điểm) Khoanh tròn vào đáp án đúng: 1.1 Trong c¸c tõ sau ®©y tõ nµo cã nghÜa réng nhÊt ? A. Héi ho¹ B. ¢m nh¹c C. V¨n häc D. NghÖ thuËt 1.2 Trong các từ sau đây, từ nào không nằm trong trờng từ vựng chỉ đồ dùng học tËp A. Bót B. Mùc C. C©u D. PhÊn 1.3 Cặp quan hệ từ “ vì …nên” trong câu ghép chỉ mối quan hệ nào ? A. Nguyên nhân – kết quả B. Tương phản C. Đồng thời D. Bổ sung 1.4 Câu nào dùng cặp đại từ để nối các vế cua câu ghép?.

(120) A. Trời chưa sang nó đã dậy. B. Mẹ bảo sao thì con làm vậy C. Cây non vừa trồi, lá đã xòa mặt đất D. Mình đọc hay tôi đọc? 1.5 C©u nµo lµ c©u ghÐp? A. Trêi vµ biÓn tr¾ng nh¹t, m¬ mµng. B. Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng. C. Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t. BiÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng. D. Trêi biÓn tr¾ng nh¹t m¬ mµng. 1.6 Nói giảm, nói tránh đợc dùng trong trờng hợp nào ? A. Khi phải đề cập đến chuyện đau buồn. B. Khi ph¶i thÓ hiÖn sù lÞch sù. C. Khi tr¸nh th« tôc. D.TÊt c¶ trêng hîp trªn . C©u 2: (1.5 ®iÓm) Nèi ý ë cét A víi cét B sao cho phï hîp ? A. DÊu c©u B. C«ng dông 1. Dấu ngoặc đơn a.- §¸nh dÊu tõ ng÷, c©u, ®o¹n dÉn trùc tiÕp. - Đánh dấu từ ngữ đợc hiểu theo nghĩa đặc biệt hay cã hµm ý mØa mai. - §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm tê b¸o tËp san. 2. DÊu hai chÊm b.- §¸nh dÊu phÇn gi¶i thÝch cho mét phÇn ë tríc đó - Đánh dấu lời dẫn trực tiếp, hay lời đối thoại 3. DÊu ngoÆc kÐp c. §¸nh dÊu phÇn chó thÝch ( gi¶i thÝch, thuyÕt minh, bæ sung thªm ) Nối: 1 với ; 2 với 3 với II. PhÇn tù luËn : Câu 1 :(2 điểm) Cho câu văn sau: “Ngày mai, nếu ai mang sính lễ đến trớc thì ta sẽ g¶ con g¸i cho” a, Hãy xác định các vế của câu ghép đó? b, Các vế của câu ghép là quan hệ gì ? C©u 2. (3 ®iÓm) ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 5- 7 c©u giíi thiÖu mét t¸c gi¶ v¨n häc mµ em đã học. Trong đoạn văn có dấu hai chấm và dấu ngoặc đơn ? Câu 3 : ( 2 điểm ) Chỉ ra và cho biết tác dụng của biện pháp nói quá trong câu sau : Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. ( Nguyên Hồng – Những ngày thơ ấu )  §¸p ¸n vµ biÓu chÊm :  Trắc nghiệm : Câu Mức tối đa Mức không đạt 1,1 Đáp án D 1.2 Đáp án C 1.3 Đáp án A 1 1.4 Đáp án B 1.5 Đáp án B Có câu trả lời khác hoặc không có câu trả lời 1.6 Đáp án D 2 1–c 2- b 3- a  II. Tù luËn : Câu Nội dung kiến thức , kĩ năng cần đạt. Mức độ đạt được.

(121) 1. Xác định được vế câu ghép - Mức tối đa 2 điểm - Ngày mai, nếu ai / mang sính lễ đến - Mức khụng đạt: Khụng đỏp ứng tríc th× ta / sÏ g¶ con g¸i cho . đầy đủ các yêu cầu trên. - Quan hệ giữa các vế câu ghép : Điều kiÖn – kết quả. 2. 3. -Yêu cầu về hình thức : + HS viết một bài văn hoàn chỉnh, yêu cầu, trình bày mạch lạc, rõ ràng có sức thuyết phục.Tr×nh bµy s¹ch đẹp, đúng chính tả, câu văn lu loát, có bè côc râ rµng, v¨n phong trong s¸ng, đảm bảo tính liên kết, mạch lạc Yêu cầu về nội dung Giới thiệu những nét chính về tác giả văn học đã học: năm sinh, năm mất ( nếu có) cuộc đời, phong cách sáng tác, những tác phẩm chính...... - Mức tối đa: 0,5 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh để cho điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. Chỉ ra được phép nói quá: mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. - Mức tối đa: 2 điểm - Mức chưa đầy đủ: Tùy vào mức độ trình bày của học sinh để cho điểm; Chỉ ra được phép nói quá: 1 điểm; Nêu được tác dụng: 1 điểm - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. Tác dụng : Nhấn mạnh nỗi căm hận những cổ tục đã đày đọa mẹ bé Hồng.. - Mức đầy đủ : ( 2,5đ) HS thực hiện đầy đủ các nội dung trên: - Mức chưa đầy đủ: HS thực hiện đầy đủ 1/2 - 2/3 nội dung trên - Mức không đạt: Không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trên.. ==================================. TiÕt 61:. ThuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc Ngµy so¹n: 9.12.2015 Ngµy d¹y: 14.12.2015. I. Mức độ cần đạt Nắm đợc các lĩ năng và vận dụng để làm bài văn thuyết minh về một thể lo¹i v¨n häc. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1.KiÕn thøc – Sự đa dạng của các đối tợng đợc giới thiệu trong văn bản thuyết minh. - ViÖc vËn dông kÕt qu¶ quan s¸t, t×m hiÓu vÒ mét sè t¸c phÈm cïng thÓ lo¹i để làm bài văn thuyết minh về một thể loại văn học. 2. KÜ n¨ng. - Quan sát đặc điểm hình thức của một thể loại văn học - T×m ý, lËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc - Hiểu và cảm thụ đợc giá trị nghệ thuật của thể loại văn học đó..

(122) - Tạo lập đợc một văn bản thuyết minh về một thể loại văn học có độ dài 300 ch÷ III. TiÕn tr×nh lªn líp - Bµi cò - Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt I. Từ quan sát đến mụ tả, thuyết minh đặc Hoạt động 1 : Hớng dẫn đọc đề điểm một thể loại văn học bài và tìm hiểu đề Đề bài: “Thuyết minh đặc điểm thể thơ thất ng«n b¸t có ” GV: Yêu cầu học sinh đọc kỹ đề - Thể loại: Thuyết minh bµi - §èi tîng: §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có ? Xác định thể loại và yêu cầu của 1, Quan sát,nhận diện luật thơ đề bài ? a. Sè c©u, ch÷ trong bµi: Mçi bµi gåm 8 c©u (b¸t có), mçi c©u gåm 7 tiÕng (thÊt ng«n), tæng céng cã 56 tiÕng/ bµi, kh«ng thÓ thªm Hoạt động 2: Hớng dẫn nhận bớt tuỳ tiện trong bài. diÖn luËt th¬ b. VÒ luËt b»ng tr¾c: C¸c tiÕng ë vÞ trÝ 1,3,5 H/s đọc kỹ hai bài thơ “Vào nhà có thể bằng hoặc trắc . Các tiếng ở vị trí ngục Quảng Đông cảm tác” và bài 2,4,6 phải tuân theo quy tắc luân phiên B-T“Đập đá ở Côn Lôn” B hoÆc T-B-T ngay ë c©u tiÕp theo ? Xác định số tiếng, số dòng(câu) c. Đối, niêm: Quan hợ̀ bằng trắc trong dũng cña hai bµi th¬ ? và các dòng. (Quan hệ : Nhất, tam, ngũ bất ? Xác định tiếng bằng, trắc cho luọ̃n; nhị, tứ, lục, phõn minh ) từng tiếng trong hai bài thơ đó? - Đối nhau: Câu thứ 3 đối với câu thứ 4, cõu ? Xác định đối, niêm giữa các 5 đối với cõu 6, 7 - 8 * Cách đối: Các tiếng trong câu 3– 4, và 5 dßng? – 6 phải đối nhau theo từng cặp giống nhau GV thuyÕt gi¶ng: - Dòng trên tiếng bằng ứng với về từ loại, ngợc nhau về thanh điệu (đối ý, dòng dới tiếng trắc thì gọi là "đối" đối lời) - Niªm nhau : Mçi bµi cã 4 cÆp c©u (4 liÒn): nhau. - Dßng trªn tiÕng b»ng øng víi TiÕng thø 2 c©u 2 cïng thanh tiÕng thø 2 c©u dßng díi còng tiÕng "b»ng" th× gäi 3. TiÕng thø 2 c©u 4 cùng thanh tiÕng thø 2 c©u 5 lµ niªm(dÝnh) víi nhau. d. VÇn: VD : -§·kh¸ch kh«ng nhµ trong bèn HiÖp vÇn b»ng ë c©u 1,2,4,6,8 VD: “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c”: biÓn tï… thï, ch©u… ®©u : vÇn b»ng L¹i ngêi cã téi gi÷a n¨m ch©u “ Đập đá ở Côn Lôn” - Bña tay «m chÆt bå kinh tÕ L«n… non… hßn… son… con: vÇn b»ng Më miÖng cêi tan cuéc o¸n thï ? Xác định các vần trong hai bài e. Cách ngắt nhịp : NhÞp : 4/3=> Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng th¬? c¶m t¸c . ? Xác định cách ngắt nhịp của hai Hoặc nhịp 2/ 2/ 3 => Đập đá ở Côn Lôn 3, LËp dµn ý : bµi th¬? HS lªn b¶ng thùc hiÖn dµn bµi – Líp nhËn Hoạt động 3 : Hớng dẫn làm bài xét, GV kết luận a, Më bµi tËp ? Căn cứ vào kết quả vừa quan sát Thất ngôn bát cú đờng luật là 1 thể thơ rất em hãy xác định dàn bài cho đề phổ biến và quen thuộc trong thơ ca Việt v¨n trªn? Nam trung đại. Thờ̉ thơ này có nguụ̀n gốc từ ? Nªu c¸ch hiÓu cña em vÒ thÓ th¬ thời nhà Đường ( TQ) xuất hiện ở VN từ thÊt ng«n b¸t có? thời nhà Trần đến nửa đầu thế kỉ XX thì sô người làm thể thơ này giảm hẳn. ? Em h·y thuyÕt minh vÒ luËt th¬? b, Th©n bµi * Nhận xét u, nhợc điểm và vị trí Nêu các đặc điểm của thể thơ - Sè c©u, sè ch÷ trong mçi bµi: 8 c©u 7 tiÕng, cña thÓ th¬ trong th¬ ViÖt Nam 56 tiÕng/ bµi.

(123) ? Vai trß cña thÓ th¬?. ? ThÕ nµo lµ thuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc ? - Là làm rõ cho ngời đọc đặc trng 1 thể loại văn học cụ thể nào đó trªn c¸c ph¬ng diÖn: kh¸i niÖm, đặc điểm, chức năng nghệ thuật … ? Làm thế nào để thuyết minh một thÓ lo¹i v¨n häc cho thËt tèt ? G/v cho h/s đọc to ghi nhớ. - Quy luËt b»ng tr¾c cña thÓ th¬: TiÕng thø 2 c©u 1 lµ thanh b»ng- > gọi là bài thơ thể bằng , lµ thanh tr¾c lµ gäi bµi th¬ thÓ tr¾c - Trong c¸c c©u 1, 3, 5… b»ng tr¾c tuú ý, c¸c tiÕng 2, 4, 6… b»ng tr¾c ph¶i cã tr×nh tù chÆt chÏ - Cách đối, gieo vần, ngắt nhịp * Ưu điểm: Vẻ đẹp hài hoà, cân đối cổ điển, nh¹c ®iÖu trÇm bæng, phong phó * Nhîc ®iÓm: gß bã, cã nhiÒu rµng buéc vÒ niªm luËt c, KÕt bµi : - Lµ mét thÓ th¬ quan träng. NhiÒu bµi th¬ hay đều làm bằng thể thơ này. Ngày nay thể thơ thất ngôn bát cú vẫn đợc a chuộng. * Ghi nhí: sgk - Muốn thuyết minh đặc điểm 1 thể loại văn học trớc hết phải quan sát, nhận xét, sau đó khái quát thành những đặc điểm - Khi nêu các đặc điểm, cần lựa chọn những đặc điểm tiêu biểu, quan trọng và cần có những ví dụ cụ thể để làm sáng tỏ các đặc ®iÓm Êy.. Hoạt động 4 : Hớng dẫn luyện tập II. LuyÖn tËp Bài tập 1 : Hãy thuyết minh đặc điểm của truyện ngắn trên cơ sở các truyện ngắn đã học “ Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng” Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó thường là các câu truyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi đó tiểu thuyết rất khó dừng lại ở con số đó. Vì thế, tình huống truyện luôn là vấn đề quan trọng bậc nhất của nghệ thuật truyện ngắn. Truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một tình huống, một chủ đề nhất định. Trong khi đó, tiểu thuyết chứa được nhiều vấn đề, phủ sóng được một diện rộng lớn của đời sống. Do đó, truyện ngắn thường hết sức hạn chế về nhân vật, thời gian vàkhông gian trong truyện ngắn cũng không trải dài như tiểu thuyết. Đôi khi truyện ngắn chỉ là một khoảng khắc của cuộc sống. Ví dụ một truyện ngắn kể về Nhà chứa Tellier của Maupassant thời gian chỉ 24 giờ; Lời phán quyết của Kafka chỉ xảy ra trong vài tiếng. Trong khi cuốn tiểu thuyết Đi tìm thời gian đã mất có thời gian cốt truyện khoảng 40 năm và đến tận ba nghìn trang. Tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình có tới trên 500 nhân vật. * LËp dµn bµi : - Mở bài :Nêu định nghĩa chung về thể loại truyện ngắn. - Th©n bµi : Giíi thiÖu c¸c yÕu tè cña truyÖn ng¾n 1, Tù sù : - Là yếu tố chính, quy định sự tồn tại của truyện ngắn - Sù viÖc chÝnh vµ nh©n vËt chÝnh 2, Miêu tả và biểu cảm là các yếu tố phụ giúp truyện ngắn sinh động, hấp dÉn. Thêng ®an xen vµo c¸c yÕu tè tù sù 3, Bè côc, lêi v¨n, chi tiÕt: - Bè côc chÆt chÏ, hîp lÝ . - Lêi v¨n trong s¸ng, giµu h×nh ¶nh. - Chi tiết độc đáo - KÕt bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bè côc lêi v¨n cña truyÖn Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà - Viết thành bài văn cho 2 đề trên.

(124) - * Tự nhận xét, đánh giá: ...................................................................... ==========================. TiÕt 62 :. HD ĐT: “Muèn lµm th»ng Cuéi”. < T¶n §µ > Ngµy so¹n: 9.12.2015 Ngµy d¹y: 15.12.2015. I. Mức độ cần đạt Cảm nhận đựơc tâm sự và khát vọng của hồn thơ lãng mạn Tản Đà. Thấy đợc tính chất mới mẻ trong một sáng tác viết theo thể thơ truyền thống cña T¶n §µ. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1.KiÕn thøc - T©m sù buån ch¸n thùc t¹i; íc muèn tho¸t li rÊt “ng«ng” vµ tÊm lßng yªu níc cña T¶n §µ. - Sự đổi mới về ngôn ngữ, giọng điệu, ý tứ, cảm xúc trong bài thơ Muốn làm thằng Cuéi. 2. KÜ n¨ng. - Phân tích tác phẩm để thấy đợc tâm sự của nhà thơ Tản Đà. - Phát hiện, so sánh, thấy đợc sự đổi mới trong hình thức thể loại văn học truyÒn thèng. III.TiÕn tr×nh lªn líp *Bài co :Đoc thuộc lòng bài thơ “ Đập đá ở Côn Lôn” và nêu cảm nhận của em vÒ néi dung bµi th¬ *Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi míi : Bªn c¹nh bé phËn v¨n th¬ yªu níc vµ c¸ch m¹ng lu truyÒn bÝ mËt ë trong níc, níc ngoài, ở trong tù nh hai bài thơ của hai cụ Phan, trên văn đàn công khai ở níc ta håi ®Çu thÕ kû XX , xuÊt hiÖn nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc s¸ng t¸c theo khuynh híng l·ng m¹n, mµ T¶n §µ lµ mét trong nh÷ng c©y bót næi bËt nhÊt. Bµi: “Muốn làm thằng Cuội” trích trong tập “Khối tình con” (1917) của ông đợc viết theo thể thơ truyền thống thất ngôn bát cú đờng luật, nhng đã chứa đựng nhiều nét mới mẻ từ cảm hứng đến giọng điệu . Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung 1, T¸c gi¶ : (1889 – 1939) chung vÒ v¨n b¶n ? G/v cho h/s xem ch©n dung cña T¶n - Tªn thËt : NguyÔn Kh¾c HiÕu - Quª : S¬n T©y (Ba V× - Hµ t©y) §µ? ? Trình bày hiểu biết của em về tác giả? - Nhà nho đi thi không đỗ, chuyển sang lµm b¸o, viÕt v¨n, th¬ - TÝnh t×nh phãng kho¸ng, ®a c¶m, ®a t×nh, hay rîu… G/v đọc mẫu – 2 h/s đọc - Suốt đời sống nghèo, qua đời ở Hà G/v tãm t¾t cèt truyÖn 2 thÇn tho¹i cã Néi liên quan đến bài thơ : Chú cuội cung - Ông đợc xem là cái gạch nối, là nhịp cÇu, lµ khóc d¹o ®Çu cho ph¬ng thøc tr¨ng, H»ng Nga ? Bµi th¬ nµy thuéc thÓ th¬ g×? C¸i míi th¬ míi l·ng m¹n nh÷ng n¨m 30 thÕ kû XX mÎ cña bµi th¬ ë chỗ nµo? 2, §äc vµ gi¶i thÝch tõ khã 3, ThÓ th¬ - “Muèn lµm th»ng Cuéi” lµm theo thÓ thất ngôn bát cú đờng luật, niêm, đối chØnh tÒ. - Giäng ®iÖu míi mÎ phãng kho¸ng, tù nhiªn nh lêi nãi buét ra, kh«ng mang ? Tại sao Tản Đà lại có tâm trạng chán dấu ấn sắp xếp, đẽo gọt  Chính đây là sự ?Xác định bố cục của bài thơ ? Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích bài th¬ ? Tản Đà đã than và tâm sự với chị Hằng ®iÒu g×?.

(125) trÇn nh thÕ ? đóng góp đáng kể của Tản Đà - §ã lµ do x· héi cã nhiÒu ngang tr¸i bÊt 4, Bè côc: 2 phÇn công, mất độc lập tự do. II. Hướng dẫn đọc thêm Lêi tâm sự cña T¶n §µ víi chÞ ? Tác giả đã thăm dò và đề nghị với chị 1. H»ng : H»ng ®iÒu g× ? C©u : Than thë, t©m sù víi chÞ ? Bằng lời thỉnh cầu đó, tác giả đã bộc lộ Hằng :1-2 buån l¾m , ch¸n trÇn thÕ -> sù ý muèn g× ? bÊt hoµ s©u s¾c cña nhµ th¬ víi x· héi d©n phong kiÕn nöa ®Çu thÕ kØ ? Để chị Hằng chấp nhận, tác giả đã thực XX . Nhng t¸c gi¶ chØ ch¸n mét nöa v× thuyÕt phôc chÞ H»ng b»ng nh÷ng lêi lÏ vÉn thiÕt tha yêu cộc sống đời thờng. nh thÕ nµo ? C©u 3thăm dò và đề nghị với ? Trong hai c©u cuèi nhµ th¬ tëng tîng chÞ H»ng4:->Lêi muèn tho¸t li khái cuéc ra h×nh ¶nh g× ? sèng tï tóng, u uÊt cña x· héi lóc bÊy -> tho¸t li b»ng méng tëng. ? Em hiÓu tõ “tùa nhau” vµ “cêi” cã giê C©u 5 - 6: Lêi thuyÕt phôc chÞ H»ng: nghÜa lµ g× ? cã em lªn lµm b¹n chÞ sÏ hÕt buån, hÕt - Tùa nhau: béc lé cèt c¸ch ®a t×nh cô đơn. - cời:-> cời nhạo cõi đời xấu xa Câu 7- 8: Viễn cảnh đêm rằm trung -> tho¸t ra khái câi trÇn sèng câi -thu tháng 8, đợc làm chú Cuội, để tựa tiªn vai chÞ H»ng nh×n xuèng thÕ gian cêi. ? Qua ph©n tÝch bµi th¬ T¶n §µ lµ mét hån th¬ nh thÕ nµo ? ? Em hiÓu “ng«ng” lµ g× ? Hån th¬ vµ phong c¸ch th¬ T¶n §µ - Ng«ng trong v¨n ch¬ng biÓu hiÖn b¶n 2. Hån l·ng m¹n pha chót ng«ng lÜnh cña con ngêi cã c¸ tÝnh m¹nh mÏ, nghªnh th¬ đáng yªu : sÇu méng ®a t×nh cã mèi bÊt hoµ s©u s¾c víi x· héi, kh«ng chÞu Ðp m×nh trong khu«n khæ chËt hÑp cña lÔ nghi, lÒ thãi th«ng thêng. C¸i “ ng«ng”: Xng chÞ - em víi H»ng ? H·y ph©n tÝch c¸i “ ng«ng” cña T¶n -Nga suồng sã, thân mật muốn đợc bên §µ trong “ Muèn lµm th»ng Cuéi” ? cạnh ngời đẹp để có dịp tựa nhau trò t©m sù, cïng cêi: Cêi trªu chäc, - Gi¸o viªn: s¬ kÕt toµn bµi vµ yªu cÇu chuyÖn, th¸ch thøc. häc sinh rót ra nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt . * Ghi nhí : SGK Híng dÉn häc ë nhµ : - Su tÇm thªm nh÷ng bµi th¬ c©u th¬ còng nãi vÒ t©m tr¹ng nh bµi th¬ “ Muèn lµm th»ng cuéi” - So¹n bµi: “Hai ch÷ níc nhµ” * Tự nhận xét, đánh giá: ................................................................................ TiÕt 63. ¤n tËp TiÕng ViÖt. Ngµy so¹n: 9.12.2015 Ngµy d¹y: 15.12.2015. I. Mức độ cần đạt Hệ thống hoá những kiến thức tiếng việt đã học ở học kỳ I II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1.KiÕn thøc - Hệ thống các kiến thức về từ vựng và ngữ pháp đã học ở học kì I. 2. KÜ n¨ng. Vận dụng thuần thục kiến thức Tiếng Việt đã học ở học kì I để hiểu nội dung, ý nghÜa v¨n b¶n hoÆc t¹o lËp v¨n b¶n. viÕt III. TiÕn tr×nh lªn líp * Bµi míi Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 : Ôn tập về “Cấp độ I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ - Tõ ng÷ nghÜa réng: TruyÖn d©n gian kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷” ? ThÕ nµo lµ mét tõ ng÷ cã nghĩa - Tõ ng÷ nghÜa hÑp: TruyÒn thuyÕt, truyÖn réng vµ mét tõ ng÷ cã nghÜa hÑp? cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi.

(126) Cho vÝ dô ? H/s lµm bµi tËp thùc hµnh ë sgk G/v: Tõ ng÷ thêng n»m trong mèi quan hÖ so s¸nh vÒ ph¹m vi nghÜa, do đó tính chất rộng hay hẹp của chúng chỉ là tơng đối Hoạt động 2 : Ôn tập về tr ờng từ vùng ? ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? Cho vÝ dô ? ? Phân biệt cấp độ khái quát về nghÜa cña tõ víi trêng cña tõ vùng? Cho vÝ dô. Hoạt động 3 : Ôn tập về từ tợng thanh, tîng h×nh ? Cho biÕt sù kh¸c nhau vÒ tõ tîng thanh vµ tõ tîng h×nh? ? ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông c¶ hai lo¹i tõ nµy? Hoạt động 4 ? Thế nào là từ ngữ địa phơng? Thế nµo lµ biÖt ng÷ x· héi? Cho vÝ dô ? Trî tõ lµ g×? Cho vÝ dô? ? Th¸n tõ lµ g×? cho vÝ dô? ? T×nh th¸i tõ lµ g× ? Cho vÝ dô? Yªu cÇu h/s viÕt bµi tËp a phÇn thùc hµnh Hoạt động 6 ? ThÕ nµo lµ nãi qu¸? ? ThÕ nµo lµ nãi gi¶m nãi tr¸nh? ? LÊy vÝ dô vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ nµy? Hoạt động 7 ? ThÕ nµo lµ c©u ghÐp? ? Lµm bµi tËp b, c sgk trang 158 ? H·y cho biÕt cã mÊy c¸ch nèi c¸c vÕ trong c©u ghÐp ? Quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp?. II. Trêng tõ vùng - Lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa. * Cấp độ khái quát về nghĩa của từ nói về mèi quan hÖ bao hµm gi÷a c¸c tõ ng÷ cã cïng tõ lo¹i * Trêng tõ vùng tËp hîp c¸c tõ Ýt nhÊt cã mét nÐt chung vÒ nghÜa, nhng cã thÓ kh¸c nhau vÒ tõ lo¹i III. Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh H/s tù lµm IV. Từ địa phơng và biệt ngữ xã hội H/s tù lµm V. Trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ H/s tù lµm VI. C¸c biÖn ph¸p tu tõ : Nãi qu¸, nãi gi¶m nãi tr¸nh. VII. C©u ghÐp a, - PhÇn lý thuyÕt g/v gäi h/s tr¶ lêi - H/s nhËn xÐt - Bµi tËp b, C©u ghÐp : Ph¸p ch¹y… tho¸i vÞ Kh«ng nªn t¸ch vÕ c¸c c©u ghÐp trªn thµnh các câu đơn vì nó không thể thực hiện đợc ý liÖt kª vÒ sù thÊt b¹i cña Ph¸p, NhËt, B¶o §¹i c, C©u ghÐp: C©u sè 1, c©u 3 - C©u 1: §èi chiÕu - C©u 3: Nguyªn nh©n, kÕt qu¶ * Bµi tËp: Bµi 1: VD: Ngay b©y giê chóng ta sÏ ®i nhÐ ? Viết hai câu, trong đó có một câu - Cuốn sách này mà chỉ 2000 ngàn đồng à ! cã dïng trî tõ vµ t×nh th¸i tõ mét Bµi 2: C©u ®Çu tiªn trong ®o¹n trÝch lµ c©u c©u cã dïng trî tõ vµ th¸n tõ ? ghÐp. Cã thÓ t¸ch 3 c©u ghÐp nµy thµnh c©u đơn. Nhng khi tách thì mối liên hệ sự liên tôc cña 3 sù viÖc nµy dêng nh kh«ng thÓ hiÖn râ b»ng khi gép thµnh 3 vÕ cña c©u ghÐp. Bµi 3: §o¹n trÝch gåm 3 c©u. C©u thø nhÊt vµ c©u thø 3 lµ c©u ghÐp Hoạt động 8 : Hớng dẫn học ở nhà - Học thuộc toàn bộ lý thuyết tiếng việt đã học - ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông trî tõ, th¸n tõ, t×nh th¸i tõ vµ c©u ghÐp - Ôn tập tốt để thi học kỳ.

(127) TiÕt 64. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3 Ngµy so¹n: 9.12.2015 Ngµy d¹y: 16.12.2015. I. Mức độ cần đạt - ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi thuyÕt minh - RÌn kü n¨ng söa lçi vÒ liªn kÕt v¨n b¶n vµ söa lçi chÝnh t¶ - §¸nh giá kÕt qu¶ vËn dông lÝ thuyÕt vµo thùc hµnh x©y dùng v¨n b¶n II. TiÕn tr×nh lªn líp * Hoạt động 1 : G/v nhận xét chung về các mặt: 1, KiÓu bµi: - Đa số các em biết viết bài văn thuyết minh về một thứ đồ dùng. 2, CÊu tróc: - Bài làm của các em cơ bản đầy đủ 3 phần 3, VÒ néi dung: - Đã thuyết minh giúp cho ngời đọc hiểu về chiếc bút (nguồn gốc, cấu tạo, công dông, cách bảo quản…) 4, Diễn đạt: - Liên kết văn bản hầu hết đảm bảo, chỉ còn một số bài còn vớng lỗi diễn đạt: - Cßn sai vÒ lçi dïng tõ vµ chÝnh t¶: 5, H×nh thøc: - Tr×nh bµy: mét sè em cßn rÊt cÈu th¶, chữ viết xấu. Hoạt động 2 : Đọc tham khảo - G/v cho 2 bài đạt điểm cao và 2 bài đạt điểm cha cao, sau đó cho h/s thảo luËn + Nguyªn nh©n viÕt tèt vµ viÕt cha tèt + Hớng dẫn sữa các lỗi đã mắc Hoạt động 3 : Trả bài - G/v tr¶ bµi cho h/s vµ yªu cÇu : + Mçi em tù xem l¹i bµi vµ tù s÷a lçi + H/s trao đổi bài cho nhau xem để cùng rút kinh nghiệm - G/v nh¾c nhë h/s : Xem l¹i kiÓu bµi thuyÕt minh - §äc l¹i c¸c v¨n b¶n mÉu ë sgk - Tự ra đề và viết kiểu loại văn thuyết minh III. Hướng dẫn học ở nhà: : - Học bài cũ , soạn bài “ Ông đồ ”. -------------------------------------------------------. TiÕt 65. Ông đồ.

(128) <Vò §×nh Liªn> Ngµy so¹n: 17.12.2015 Ngµy d¹y: 21.12.2015. I. Mức độ cần đạt - Biết đọc – hiểu một tác phẩm thơ lãng mạn, để bổ sung thêm kiến thức về t¸c gi¶, t¸c phÈm cña phong trµo th¬ míi. - Thấy đợc một số biểu hiện của sự đổi mới về thể loại, đề tài, ngôn ngữ, bút ph¸p nghÖ thuËt l·ng m¹n. - Hiểu đựoc những xúc cảm của tác giả trong bài thơ. II. Träng t©m kiÕn thøc, kÜ n¨ng 1.KiÕn thøc - Sự đổi thay trong đời sống xã hội và sự tiếc nuối của nhà thơ đối với những gi¸ trÞ v¨n ho¸ cæ truyÒn cña d©n téc ®ang dÇn bÞ mai mét. - Lèi viÕt b×nh dÞ mµ gîi c¶m cña nhµ th¬ trong bµi th¬ 2. KÜ n¨ng. - Nhận biết đợc tác phẩm thơ lãng mạn - §äc diÔn c¶m t¸c phÈm. - Phân tích đợc những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm. 3.Thái độ : Biết yêu quý và trân trọng một nét đẹp văn hóa cổ truyền của dân tộc. III. TiÕn tr×nh lªn líp * KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng bµi th¬ “ Muèn lµm th»ng Cuéi” , cho biÕt néi dung cña bµi th¬ ? * Bµi míi: GVgiíi thiÖu bµi míi: - G/v giới thiệu về nhân vật ông đồ, nghệ thuật th pháp và thú chơi câu đối tết của ngêi ViÖt Nam xa - Dẫn vào bài thơ “ụng đồ” Hoạt động của GV và HS Néi dung cần đạt `Hoạt động 1: Hớng dẫn tìm hiểu chung GV: Gọi học sinh đọc phần chú thích trong SGK ? Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm ? GV: Hớng dẫn cách đọc. Giọng chËm, ng¾t nhÞp 2-3 hoÆc 3-2(vui phÊn khëi, ®o¹n 1,2) giäng chËm, buồn xúc động đoạn 3-4) càng buồn, b©ng khu©ng ®o¹n cuèi) GV: Lu ý häc sinh mét sè tõ ng÷ - Phîng móa rång bay: ChØ nÐt ch÷ mÒm m¹i, uèn lîn, nÐt thanh, nÐt đậm, nét sang trọng nh con chim phợng hoàng đang múa, đẹp, oai hùng nh con rång ®ang bay trong m©y - Thảo : Viết nhanh, tháu mà vẫn đẹp ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào ?. I. T×m hiÓu chung 1, T¸c gi¶, t¸c phÈm : * Vò §×nh Liªn (1913 - 1996) Quª gèc H¶i D¬ng, sèng ë Hµ Néi - Ông là líp nhµ th¬ ®Çu tiªn cña phong trµo Th¬ míi . Th¬ «ng thêng mang nÆng lßng th¬ng ngêi, niÒm hoµi cæ * “Ông đồ” là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ giµu th¬ng c¶m cña Vò §×nh Liªn 2, §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch :. 3, ThÓ th¬ : Ngò ng«n. ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy phÇn ? néi dung cña tõng phÇn ? 4, Bè côc : 3 phÇn - Đoạn 1(khổ 1 – 2): Hình ảnh ông đồ ngồi bán chữ trong những năm còn đông khách . - §o¹n 2 (Khæ 3 – 4): H×nh ¶nh «ng đồ trong những mùa xuân không còn kh¸ch . - §o¹n 3 (khæ cuèi): Sù v¾ng bãng của ông đồ, niềm nhớ tiếc của nhà.

(129) th¬ . Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích GV: Gọi học sinh đọc 2 khổ thơ đầu ? Qua 2 khổ thơ đầu em hình dung đợc những gì về cảnh phố phờng chuẩn bị đón tết và hình ảnh ông đồ ngåi viÕt ch÷ nho vµo thêi buæi nho häc cßn hng thÞnh? ? C¸c tõ ng÷ “ mçi n¨m”, “l¹i thÊy” biÓu hiÖn ®iÒu g× ? - Vừa xác định thời gian , vừa xác định sự vật đã đi vào tiềm thức , trở thành một nếp sống đẹp của cộng đồng . ? Tài hoa hơn ngời của ông Đồ đợc mọi ngời ngỡng mộ và ông rất đắt hàng. điều đó thể hiện qua những từ ng÷ , h×nh ¶nh nµo ? GV: §»ng sau nh÷ng lêi th¬ t¸i hiÖn hình ảnh ông đồ xa em đọc đợc cảm xóc nµo cña ngêi viÕt lêi th¬ nµy ?  Tác giả quý trọng ông đồ – quý träng mét nÐt v¨n ho¸ cña d©n téc, mÕn mé ch÷ nho, nhµ nho ? Từ đó em hãy hình dung về cuộc sống của ông đồ thời xa? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp ®iÖu th¬ ë 2 khæ th¬ ®Çu ? H/s đọc khổ 3 – 4 GV: Khæ th¬ 3,4 ®Çy ¸m ¶nh, nh¹c ®iÖu ngò ng«n buån nh ma dÇm r¶ rÝch canh khuya. ? Hai khổ thơ này đã giúp em hình dung gì về cảnh đời đổi thay? ? Lời thơ nào bộc lộ rõ nỗi buồn đó nhÊt? - Giấy đỏ buồn không thắm - Mực đọng trong nghiên sầu ? Hình ảnh ông đồ hiện lên nh thế nµo ? GV: b×nh, ph©n tÝch - Ngµy tríc lµ c¶nh : Bao ngêi thuª viÕt tÊm t¾c, b©y giê th× “ ngêi thuª viÕt nay ®©u?” C©u th¬ lµ mét c©u hỏi buồn xa vắng. Ông đồ ngồi lặng lẽ buồn trong cảnh vắng vẻ đến thê lơng. Nỗi buồn đó thấm cả vào vật vô tri v« gi¸c . ? ChØ ra biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ nµy vµ t¸c dông cña nã ? G/v bình: Tờ giấy đỏ cứ phơi ra đấy mà chẳng đợc đụng đến trở bằng bẻ bàng, màu đỏ của nó trở bằng vô duyên không thắm lên đợc nghiên mực, không đợc chiếc bút lông chấm vào nên mực nh đọng lại bao sầu tủi vµ trë thµnh nghiªn sÇu. ? H·y ph©n tÝch c¸i hay cña h×nh ¶nh th¬ “ L¸ vµng r¬i trªn giÊy - Ngoµi giêi ma bôi bay”. II. Tìm hiểu bài thơ 1, Hình ảnh ông đồ thời “ vàng son” của nho häc : - Thời điểm: mỗi năm hoa đào nở, phố phờng đông vui náo nhiệt. - Ông đồ dùng mực tàu giấy đỏ viết câu đối cho mäi ngêi s¾m tÕt => H×nh ¶nh quen thuéc kh«ng thÓ thiÕu trong mçi dÞp tÕt.. - Ông đồ rất đắt hàng: Bao ngời thuê viết, tấm tắc khen tµi, vÏ nh phîng móa, rång bay.  Quý trọng, mến mộ ông đồ : Ngời ta tìm đến ông không chỉ để viết chữ mà còn để thởng thức tài viết chữ đẹp của ông . => Cuộc sống có niềm vui, hạnh phúc (đợc sáng tạo có ích với mọi ngời, đợc mọi ngời trọng väng) * NhÞp th¬ nhanh, khoÎ liÒn m¹ch cã ©m hëng gißn gi·, ph¬i phíi. 2, Hình ảnh ông đồ thời tàn - Thời thế đã thay đổi, mỗi năm một vắng ngời thuê viết. Cảnh tợng nơi ông đồ ngồi viết vắng vÎ, thÞ hiÕu truyÒn thèng tµn phai, mäi ngêi không còn để ý đến giấy đỏ nghiên mực và ông đồ. - Ông đồ: trơ trọi, lạc lõng, tội nghiệp giữa dòng đời vẫn chảy. Ông bị rơi vào sự vô tình, lãng quên của ngời đời..  PhÐp nh©n ho¸: buån, sÇu lan c¶ sang nh÷ng vËt v« tri, v« gi¸c, chóng nh cã linh hån, c¶m thÊy bÞ bỏ rơi, bơ vơ  nỗi cô đơn hiu hắt của ông đồ. - H×nh ¶nh th¬ : “L¸ vµng… bôi bay” lµ mîn c¶nh ngô t×nh.  gîi sù tµn t¹, buån b·, TÊt c¶ nh ®ang thªm l¹nh bëi nh÷ng h¹t ma bôi ngoài trời ảm đạm, lạnh lẽo buốt giá, buồn xót.

(130) Đây là 2 câu thơ đặc sắc nhất: Lá vµng  gîi sù tµn t¹, buån b·, ®©y l¹i là lá vàng rơi trên nền giấy đỏ – nh÷ng nÐt ch÷ nh rang móa phîng bay, không còn đợc ông viết nữa. Tất c¶ nh ®ang thªm l¹nh bëi nh÷ng h¹t ma bôi ngoµi trêi. Ch¼ng ph¶i ma to giã lín, ch¼ng ph¶i ma r¶ rÝch dÇm dÒ sÇu n·o ghª gím, chØ lµ ma bôi bay rất nhẹ, vậy sao mà ảm đạm, l¹nh lÏo buèt gi¸, buån xãt xa… §Êy chÝnh lµ ma trong lßng ngêi, chø ®©u cßn lµ ma ngoµi trêi! Dêng nh c¶ dÊt trời cũng ảm đạm, buồn bã cùng ông đồ ? Hình ảnh: Ông đồ vẫn ngồi đấy, gợi cho người đọc nỗi buồn thương. Đó là nỗi buồn thương cho những điều gì?. xa… §Êy chÝnh lµ ma trong lßng ngêi, chø ®©u cßn lµ ma ngoµi trêi! Dêng nh c¶ dÊt trêi còng ảm đạm, buồn bã cùng ông đồ. - Buồn thơng cho ông đồ, lớp ngời trở nên lỗi thời - Buồn thơng cho những gì đã từng là giá trị nay trë nªn tµn t¹, bÞ r¬i vµo quªn l·ng. 3, Nỗi lòng tác giả dành cho ông đồ: H/s đọc khổ cuối ? Có gì giống và khác nhau trong 2 - Giống nhau : Đều xuất hiện, hoa đào nở Khổ 1: Ông đồ xuất chi tiết “Hoa đào” và “Ông đồ” ở khổ Kh¸c nhau hiÖn th¬ nµy so víi khæ th¬ ®Çu? Khæ cuèi : Kh«ng còn hình ảnh ông đồ ? Sự giống nhau và khác nhau đó có -> Thiên nhiên vẫn tồn tại đẹp đẽ, bất biến . Con ý nghi· g×? GV: §©y còng lµ kiÓu kÕt cÊu ®Çu ngêi th× kh¸c tríc: Hä cã thÓ trë thµnh xa cò. cuối tơng ứng nhằm làm nổi bật chủ Ông đồ cũng thành xa cũ . đề của bài thơ . ? Nhà thơ đã trực tiếp bày tỏ tâm t - Thơng cảm chân thành đối với những ông đồ đang tàn tạ trớc sự đổi thay của cuộc đời . g× ? - NiÒm nhí nhung luyÕn tiÕc c¶nh cò ngêi xa : Thơng tiếc những giá trị tinh thần tốt đẹp bị tàn Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết ? Từ bài thơ “ông đồ”, em đồng cảm tạ, lãng quên. víi nçi lßng nµo cña nhµ th¬ Vò III. Tæng kÕt 1, Néi dung : §×nh Liªn? - NiÒm th¬ng c¶m ch©n thµnh víi líp ngêi ®ang ? Nêu những đặc sắc về nghệ thuật tàn tạ - Nçi nhí th¬ng c¶nh cò ngµy xa cña bµi th¬ ? 2, NghÖ thuËt - Thể thơ ngũ ngôn đợc sử dụng, khai thác có hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cao. Hoạt động 4 : ? Ông đồ là một trong những bài thơ - Kết cấu bài thơ giản dị mà chặt chẽ có nghệ l·ng m¹n tiªu biÓu. Tõ bµi th¬ em thuËt : KÕt cÊu ®Çu cuèi vµ h×nh ¶nh t¬ng ph¶n hiÓu thªm ®iÓm nµo cña bµi th¬ l·ng - Ng«n ng÷ trong s¸ng , b×nh dÞ , hµm sóc IV. LuyÖn tËp m¹n ViÖt Nam ? C©u th¬ nµo em cho lµ hay nhÊt. - Nội dung nhân đạo H·y b×nh gi¶ng? - Næi niÒm hoµi cæ - HS lùa chän vµ b×nh IV. Hoạt động củng cố - Gi¸o viªn s¬ kÕt bµi häc - Học sinh họcthuộc bài thơ , nắm đợc nội dung và hớng phân tích bài thơ - ChuÈn bÞ bµi míi . “ Hai ch÷ níc nhµ”.

(131) TiÕt 66:. Hai chữ nớc nhà ( Hớng dẫn đọc thêm ). <TrÇn TuÊn Kh¶i> Ngµy so¹n: 17.12.2015 Ngµy d¹y: 21 .12.2015. I.Mức độ cần đạt - Bæ sung kiÕn thøc vÒ v¨n häc VN ®Çu thÕ kØ XX - Cảm nhận đợc cảm xúc trữ tình yêu nớc trong đoạn thơ - Cảm nhận đợc sức truyền cảm nghệ thuật của ngòi bút Trần Tuấn Khải II.Träng t©m kiÕn thøc , kÜ n¨ng 1, KiÕn thøc - Nỗi đau mất nớc và ý chí phục thù cứu nớc đợc thể hiện trong bài thơ - Tìm hiểu sức hấp dẫn của ngòi bút Trần Tuấn Khải : Cách khai thác đề tài lịch sö, sù lùa chän thÓ th¬ thÝch hîp, viÖc t¹o dùng kh«ng khÝ, t©m tr¹ng, giäng ®iÖu th¬ thèng thiÕt… 2, KÜ n¨ng - Đọc – hiểu một đoạn thơ khai thác đề tài lịch sử - Cảm thụ đợc cảm xúc mãnh liệt thể hiện bằng thể thơ song thất lục bát III. TiÕn tr×nh lªn líp: Bài cũ: đọc thuộc lòng bài thơ ông đồ, cho bbiết nội dung của bài thơ Bµi míi: GVgiíi thiÖu bµi : Trần Tuấn Khải là một hồn thơ yêu nớc, nhng thơ ông đợc lu hành công khai, hợp pháp, nên nội dung yêu nớc đó thờng phải biểu hiện theo một cách thức riêng để có thể lọt qua vòng kiểm duyệt khắt khe của thực dân Pháp. Ông thờng mợn đề tài lịch sử, cảnh thiên nhiên, di tích lịch sử của đất nớc, hoặc biểu tợng nghệ thuật để kí thác tâm sự yêu nớc, tấm lòng u thời mẫn thế của mình và cổ vũ khích lệ đồng bào. Đặc biệt “các đề tài lịch sử n ớc nhà giúp cho á Nam cái cớ và cái chất để phóng túng ngòi bút, mở rộng tâm tình và kích động đồng bào, bởi ngời Việt Nam ta rất yêu nớc, động đến lịch sử là rung vào dây đàn yêu nớc thơng nòi của mọi lũng ngời ” (Xuân Diệu). “Hai chữ n ớc nhà” đợc xem là bài thơ hay nhất “đã tổng hợp các mô típ văn yêu nớc cuả á Nam, từ giọng bi tráng đến giọng mỉa mai, từ chất căm hờn đến lời mắng mỏ, từ sự dỗi tức nguyền rủa bọn Việt gian chết tiệt đến nỗi đau thơng ôm lấy bà mẹ giang san…” (Xuân Diệu) Hoạt động của GV và HS Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu I. Tìm hiểu chung 1, T¸c gi¶ : chung ? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c - TrÇn TuÊn Kh¶i (1895 – 1983) - HiÖu ¸ Nam gi¶ ? - Quª : MÜ Hµ - MÜ Léc – Nam §Þnh - §Æc ®iÓm th¬: + Thờng mợn đề tài lịch sử, biểu tợng nghệ thuật để bộc lộ nỗi đau mất nớc, thể hiện sù c¨m hên víi kÎ thï cña nh©n d©n , khÝch lÖ tinh thÇn yªu níc vµ bµy tá kh¸t vọng độc lập tự do cho dân tộc . + Th¬ cña «ng nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX truyÒn tông réng r·i - T¸c phÈm chÝnh : “Duyªn nî phï sinh” I, II, Bót quan hoµi I, I ; Víi s¬n hµ I,II . 2, Đề tài và hoàn cảnh ra đời của bài thơ ? Trình bày hoàn cảnh ra đời của bài - Bài thơ lấy cảm hứng từ một đề tài lịch sử (chuyÖn vÒ cha con NguyÔn Tr·i khi xa) th¬ ? - Bài thơ ra đời năm 1924, khi đất nớc ta chìm đắm trong gót giầy của thực dân Ph¸p x©m lîc. ? Xác định vị trí của đoạn trích?.

(132) GV: Hớng dẫn học sinh cách đọc. - Bµi th¬ dµi 101 c©u. §o¹n trÝch lµ 36 c©u ®Çu cña bµi 3, §äc vµ t×m hiÓu tõ khã. Giäng ®au xãt, c¨m giËn, thë than, u sÇu ? Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào ? ? V¨n b¶n cã thÓ chia thµnh mÊy 4, ThÓ th¬ : Song thÊt lôc b¸t 5, Bè côc : 3 phÇn phÇn ? néi dung cña mçi phÇn ? - 8 c©u ®Çu : T©m tr¹ng ngêi cha trong cảnh ngộ phải rời xa đất nớc - 20 câu tiếp: Hiện tình đất nớc trong c¶nh ®au th¬ng tang tãc. - 8 c©u cuèi: Lêi trao göi sù nghiÖp cho con trai. Hoạt động 2: Hớng dẫn phân tích Học sinh đọc 8 câu thơ đầu ? Nçi sÇu diÔn ra trong bèi c¶nh, kh«ng gian nh thÕ nµo? GV: §©y chÝnh lµ kh«ng gian li biÖt, mét c¶nh li biÖt mµ kh«ng ph¶i chØ cña 2 cha con mµ lµ li biÖt gi÷a 1 con ngêi yªu níc víi tæ quèc cña m×nh ? Bối cảnh không gian ấy đã gợi lên ®iÒug× ? ? T©m tr¹ng cña ngêi trong cuéc (ngêi cha, ngêi con) ë ®©y nh thÕ nµo ? ? Trong bối cảnh và tâm trạng đó lời khuyªn cña cha cã ý nghÜa nh thÕ nµo ? Trong bối cảnh đó, lời khuyên của ngêi cha cã ý nghÜa, nh÷ng nh lêi chăng trối. Nó thiêng liêng, xúc động cã søc truyÒn c¶m h¬n bao giê hÕt, khiÕn ngêi nghe ph¶i kh¾c cèt nghi x¬ng ? T©m sù yªu níc cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn qua nh÷ng t×nh c¶m nµo ? Tác giả đã nhập vai ngời trong cuộc – mét n¹n nh©n vong quèc ®ang ®i vào chỗ chết để miêu tả hiện tình của đất nớc, kể tội ác của quân xâm lợc.Tác giả đau đớn vò xé tâm can và bất lực vì không làm gì đợc cho đất níc. ? Hiện tình đất nớc hiện lên nh thế nµo ?. II. Ph©n tÝch 1. T©m tr¹ng cña ngêi cha trong c¶nh ngộ phải rời xa đất nớc * Bèi c¶nh kh«ng gian: n¬i biªn ¶i ¶m đạm, heo hút, tăm tối, sơn cùng thuỷ tận: m©y sÇu, giã th¶m, hæ thÐ , chim kªu … ->Gîi khung c¶nh buån b· thª l¬ng kh«ng khÝ ®e do¹ -> quang c¶nh li biÖt trë nªn bi thiÕt h¬n. * Hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng nh©n vËt: - Cha: bÞ gi¶i sang tµu kh«ng mong ngµy trë l¹i - Con: muốn theo để phụng dỡng cha già cho tròn đạo hiếu. Cha dằn lòng khuyên con trở lại để lo tính việc trả thù nhà, đền nî níc -> Cả hai cha con tình nhà, nghĩa nớc đều sâu đậm da diết, đều tột cùng đau đớn, xót xa: Níc mÊt nhµ tan, cha con li biÖt… cho nªn m¸u vµ lÖ hoµ quyÖn lµ sù ch©n thËt tận đáy lòng, không có chút sáo mòn nào c¶.. 2. Hiện tình đất nớc trong cảnh đau thơng tang tóc: - Tủi nhục vì đất nớc có truyền thống độc lËp mÊy ngµn n¨m, cã nhiÒu nh©n tµi mµ bÞ mÊt vµo tay giÆc - Căm giận vì kẻ thù tàn phá đất nớc tan hoang “X¬ng rõng, m¸u s«ng” ®Èy nh©n ? T©m tr¹ng cña ngêi cha tríc lóc d©n l©m vµo c¶nh “bá vî l×a con” qua biên giới nghĩ về hiện tình đất nớc đợc thể hiện nh thế nào ? ? Nh÷ng lêi nãi vÒ “th¶m vong quèc” - §Êt níc bÞ x©m l¨ng, khãi löa bõng đã bộc lộ cảm xúc sâu sắc nào trong bừng, xơng rừng, máu sông, thành tung, qu¸ch vì, bá vî l×a con. lßng ngêi cha? - Lßng c¨m phÉn v« h¹n tríc téi ¸c - T©m tr¹ng ngêi cha: Nçi xãt xa trµo øa giÆc Minh, xãt th¬ng v« h¹n tríc nh xÐ t©m can, khèi uÊt hËn x©y cao nh nói Nïng LÜnh, c¬n sÇu th¨m th¼m nh s«ng c¶nh níc mÊt nhµ tan. ? Em có nhận xét gì về giọng điệu Hồng Giang -> nỗi đau mất nớc thấm đất trêi s«ng nói ViÖt Nam trong 20 c©u th¬ tiÕp theo nµy ?.

(133) - L©m li, thèng thiÕt xen lÉn phÉn uÊt, c¨m hên. H/s đọc 8 câu cuối ? Nh÷ng tõ ng÷ nµo diÔn t¶ thÕ bÊt lùc cña ngêi cha ?  (NguyÔn Phi Khanh lµ ngêi häc réng tµi cao ®ang lµm quan trong triều đình nhà Hồ, tham gia kháng chiÕn chèng Minh  giê ®©y ph¶i thèt ra lời lẽ đó là cả một sự xót xa, bi kịch lớn)  đó là lý do để ngời cha trao tÊt c¶ hy väng, tin cËy vµo con ? T¹i sao khi khuyªn con trë vÒ t×m c¸ch cøu níc, cøu nhµ ngêi cha l¹i nãi tíi c¶nh ngé bÊt lùc cña m×nh ? ? Ngêi cha hy väng trao göi con ®iÒu g×? ? Mục đích lời khuyên của ngời cha ở ®©y lµ g× ? - KhÝch lÖ con nèi nghiÖp vÎ vang cña tæ t«ng. => §©y kh«ng ph¶i lµ nçi riªng t mµ lµ mét nçi ®au lín cña c¶ mét d©n téc, mét thÕ hÖ.. 3,Lêi trao göi sù nghiÖp cho con trai Cha: tuổi già sức yếu, lỡ sa cơ, đành chịu bã tay, th©n l¬n … -> C¶nh ngé ngÆt nghÌo bÊt lùc.. =>KhÝch lÖ con trai lµm tiÕp nh÷ng viÖc cha cha làm đợc, giúp ích cho nớc nhà -> lµm lêi trao göi thªm nÆng t×nh c¶m. - Ngêi cha trao nhiÖm vô cho con mét nhiÖm vô hÕt søc nÆng nÒ cao c¶ + Chèng giÆc ngo¹i x©m (noi g¬ng tæ t«ng ? Tại sao tác giả lấy “Hai chữ nớc – vì nớc gian lao), giành độc lập cho đất nhà” làm đầu đề bài thơ ? Nó gắn với nớc (phát triển ngọn cờ độc lập) t tëng chung cña bµi th¬ nh thÕ nµo? + §ã lµ kh¸t väng lín cña ngêi cha còng lµ kh¸t väng cña d©n téc. §©y lµ lêi cña ngêi GV: Híng dÉn häc sinh rót ra ghi cha vµ cao h¬n lµ lêi cña tæ quèc, trong nhí mét cuéc bµn giao cña thÕ hÖ III. Tæng kÕt * Tªn bµi th¬ thÓ hiÖn sù g¾n bã s©u s¾c, kh«ng thÓ t¸ch rêi: “Níc mÊt nhµ tan”  muốn cứu nhà, trớc hết phải cứu nớc, đó còng lµ lêi t¸c gi¶ muèn nh¾n nhñ víi mäi ngêi. ý nghÜa tªn gäi cña bµi th¬ vµ lµ ý nghÜa cña cô NguyÔn Phi Khanh dÆn ngêi con: “Con ngời có hiếu trớc hết phải đền nghÜa níc. Ph¶i lÊy níc lµm nhµ” * Ghi nhí : (SGK) Hoạt động 5 : Hớng dẫn học ở nhà - Thuéc lßng bµi th¬ - ChuyÓn bµi th¬ thµnh v¨n xu«i.. TiÕt 67:. Tr¶ bµi kiÓm tra TiÕng ViÖt. Ngµy so¹n: 17.12 2015 Ngµy d¹y: 22. 12 2015. I. Mức độ cần đạt : * Th«ng qua tiÕt tr¶ bµi gióp häc sinh : - Ôn tập củng cố cho học sinh những kiến thức về cấp độ khái quát nghiã cña tõ , trêng tõ vùng , c¸c biÖn ph¸p tu tõ , c©u ghÐp … - Luyện kĩ năng dùng từ , đặt câu , viết đoạn văn có sử dụng các loại dấu câu . - Häc sinh vËn dông lý thuyÕt lµm bµi tËp . II. TiÕn tr×nh lªn líp.

(134) 1. Bµi cò : GV: TiÕn hµnh kiÓm tra vë bµi tËp cña häc sinh . 2. Bµi míi : A.GV: NhËn xÐt vÒ u nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña häc sinh : * ¦u ®iÓm : - Đa số học sinh nắm đợc yêu cầu của đề và làm bài tốt đặc biệt ở phần trắc nghiệm các em đã biết lựa chọn đáp án đúng và khoang chính xác . - Cách trình bày bài sạch sẽ , khoa học , viết đúng chính tả - NhiÒu em viÕt ®o¹n v¨n tèt * Nhîc ®iÓm : - Kh¶ n¨ng viÕt ®o¹n v¨n trong phÇn tù luËn nhiÒu em lµm cha tèt . - Tr×nh bµy bµi viÕt cßn cÈu th¶ III. Cñng cè – DÆn dß : - Lµm l¹i nh÷ng bµi sai - ¤n tËp tèt chuÈn bÞ thi häc k×. TiÕt 68– 69. KiÓm tra häc kú I Theo đề của PGD TiÕt 70 – 71 :. Hoạt động ngữ văn : Làm thơ 7 chữ. Ngµy so¹n: 17.12. 2015 Ngµy d¹y: 24.12 2015. I. Mức độ cần đạt : NhËn d¹ng vµ bíc ®Çu biÕt c¸ch lµm th¬ b¶y ch÷ II. Träng t©m kiÕn thøc , kÜ n¨ng 1, KiÕn thøc Nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu khi lµm th¬ b¶y ch÷ 2, KÜ n¨ng - NhËn biÕt th¬ b¶y ch÷ - Đặt câu thơ bảy chữ với các yêu cầu đối, nhịp`, vần… III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. Bµi cò : GV kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 2. Bµi míi : Hoạt động của GV và HS Néi dung kiÕn thøc bµi häc Hoạt động 1 : Ôn tập bài 15 I. ¤n tËp ? Muèn lµm mét bµi th¬ 7 ch÷ chóng ta * Muèn lµm mét bµi th¬ 7 ch÷ cÇn : phải xác định đợc những yếu tố nào? - Xác định số tiếng và số dòng của bài H/s trao đổi thảo luận th¬ - Xác định bằng, trắc của từng tiếng trong th¬ - Xác định đối, niêm giữa các dòng thơ - Xác định cách ngắt nhịp của bài thơ G/v chèt * LuËt c¬ b¶n : NhÊt tam ngò bÊt luËn, nhÞ tø lôc ph©n minh Hoạt động 2 : Phân tích mẫu II. VÝ dô mÉu GV: ChÐp bµi th¬ “ B¸nh tr«i níc” vµ - Bµi th¬ “B¸nh tr«i níc” * Sè tiÕng : 28, sè dßng 4 bµi “ §i” cña Tè H÷u - Gọi 2 học sinh lên bảng đánh dấu ngắt  Thất ngôn tứ tuyệt nhÞp , gieo vÇn , luËt b»ng tr¾c vµo 2 bµi * B»ng tr¾c : th¬ vµ cho häc sinh rót ra m« h×nh chung a, Dßng 1 : Em(B)–tr¾ng(T)–võa (B) cña luËt b»ng - tr¾c b, Dßng 2 : Næi(T)–ch×m(B)–níc(T).

(135) ? Xác định số tiếng, số dòng gọi tên thể c, Dòng 3 : Nát(T) – dầu(B) – kẻ(T) th¬? d, Dßng 4 : Em(B) – gi÷(T) – lßng(B) ? Xác định luật bằng, trắc? * §èi, niªm : - Bằng đối với trắc ? §èi, niªm? - C¸c cÆp niªm : Næi – n¸t, ch×m – dÇu, níc – kÎ ? NhÞp? * NhÞp : 4/3, hoÆc 2/2/3 ? VÇn? * VÇn : Ch©n, b»ng : (on) tiÕng 7 ë c¸c c©u 1, 2, 4 Hoạt động 3 : Luyện tập III. LuyÖn tËp Bíc1 : ChØ ra vÞ trÝ ng¾t nhÞp , vÇn vµ luËt 1, NhËn diÖn luËt th¬ b»ng tr¾c - C©u th¬ b¶y ch÷ . GV: Gọi học sinh đọc và trả lời câu hỏi - Ngắt nhịp có thể 4/3 hoặc 3/4 nhng trong SGK. phÇn nhiÒu lµ 4/3 GV: có thể gọi học sinh đọc bài thơ do - Vần có thể trắc, bằng, nhng phần m×nh su tÇm vµ tr¶ lêi c©u hái vÒ vÞ trÝ nhiÒu lµ b»ng , vÞ trÝ gieo vÇn lµ tiÕng ng¾t nhÞp , gieo vÇn vµ quy vÒ luËt b»ng cuèi c©u 2 vµ 4 , cã khi c¶ tiÕng cuèi tr¾c . c©u 1 - Tæng kÕt vÒ luËt th¬ b¶y ch÷ - LuËt b»ng tr¾c : theo 2 m« h×nh sau : a) B B T T T B B T T B B T T B T T B B B T T B B T T T B B b) T T B B T T B B B T T T B B B B T T B T T Bíc 2 : ChØ ra chç sai luËt T T B B T B B Gọi học sinh đọc và phát hiện chỗ sai . *ChØ ra chç sai luËt : - Bµi th¬ “ Tèi” cña §oµn V¨n Cõ chÐp GV: Gọi 1 số học sinh sửa : Bỏ dấu phẩy sai 2 chỗ : sau “Ngọn đèn mờ” khôngcó , sửa “xanh”thành 1 chữ hiệp vần với chữ dấu phẩy , dấu phẩy gây đọc sai nhịp . “ che” ë trªn . ë ®©y cã ch÷ “ lÌ” (xanh Vèn lµ “ ¸nh xanh lÌ” chÐp thµnh “ ¸nh lè) là thích hợp , nhng có thể nghĩ đến xanh xanh” , chữ “ xanh” sai vần . Sau các tiếng “vàng khè” , hoặc “ Bóng đèn khi nhận ra chỗ sai , đề nghị sửa . mờ tỏ , bóng đêm nhoè” , hay “ bóng tr¨ng nhoÌ” , hay “¸nh tr¨ng loe” ? Lµm tiÕp mét bµi th¬ dë dang? Gîi ý : Hai c©u tiÕp theo ph¶i theo luËt a, 2, TËp lµm th¬ B B T T B B T T T B B T T B a, Cung tr¨ng h¼n cã chÞ H»ng nhØ? b, Có dạy cho đời bớt cuội chăng? T T B B B T T B B T T T B B GV: cho các tổ làm việc ( 2-3 phút ) b, Nắng đấy rồi ma nh trút nớc lµmtiÕp vµo2 c©u cuèi theo ý cña m×nh Bao ngêi vÉn véi v· ®i vÒ - C¸c tæ th¶o luËn , líp nhËn xÐt , gi¸o viªn nhËn xÐt l¹i : luËt , vÇn , nhÞp vµ néi IV. Híng dÉn häc ë nhµ dung 1, Su tÇm nh÷ng bµi th¬ 7 ch÷ næi tiÕng GV: Kết luận , gọi học sinh đọc bài đọc 2, Sáng tác bài thơ 7 chữ thªm. TiÕt 72:. Tr¶ bµi kiÓm tra häc kú I.

(136) I. Mức độ cần đạt: * §¸nh gi¸, nhËn xÐt kÕt qu¶ toµn diÖn cña häc sinh qua mét bµi lµm tæng hîp vÒ : - Mức độ nhớ kiến thức tiếng việt, văn học, tập làm văn - Kỹ năng viết đúng thể loại văn thuyết minh, biểu cảm, miêu tả… - Kỹ năng trình bày, diễn đạt, dùng từ, đặt câu. * Học sinh tự đánh giá, sữa chữa đợc bài làm của mình theo yêu cầu của đáp ¸n vµ híng dÉn gi¸o viªn , II. Tiến trình lên lớp:( Chữa theo đáp án của PGD).

(137)

Bai 1 Toi di hoc

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về