Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về xây dựng đảng vào công tác phát triển đảng viên ở huyện vĩnh linh tỉnh quảng trị trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TRẦN CÔNG HUÂN
VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG VÀO
CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN Ở HUYỆN VĨNH LINH
TỈNH QUẢNG TRỊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Huế, 05/2011
T
R
Ầ
N

C
Ô
N
G

H
U
Â
N















K
H
Ó
A

L
U
Ậ
N

T
Ố

T

N
G
H
I
Ệ
P















H
U
Ế
,

0
5
/
2
0
1
1

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG VÀO
CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN Ở HUYỆN VĨNH LINH
TỈNH QUẢNG TRỊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CỬ NHÂN TRIẾT HỌC
Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
ThS. NGUYỄN THẾ PHÚC TRẦN CÔNG HUÂN
Triết K31

Huế, 05/2011

Lời Cảm Ơn
Để hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này, em xin bày tỏ lòng cảm ơn
sâu sắc đến thầy giáo hướng dẫn, ThS. Nguyễn Thế Phúc. Cùng quý thầy, cô
giáo trong Khoa Lý luận chính trị và bạn bè cũng như người thân đã động
viên, giúp đỡ em giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong thời gian
nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn Huyện Ủy Vĩnh Linh tỉnh Quảng Trị, Thư
viện trường Đại học Khoa học Huế; Trung tâm Học liệu Đại học Huế đã
tạo điều kiện cho tôi hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do kiến thức còn có hạn, thời gian
không nhiều và những lý do khách quan khác, nên không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Kính mong quý thầy, cô giáo và các bạn đóng góp ý kiến để
Khóa luận được hoàn thiện hơn.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả
Trần Công Huân
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM TRONG SẠCH VỮNG MẠNH
1.1 Nhận thức của Hồ Chí Minh về vai trò của Đảng Cộng sản đối với
cách mạng Việt Nam
1.2 Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng
Chương 2: CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN Ở HUYỆN VĨNH LINH
TỈNH QUẢNG TRỊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
2.1 Khái quát về lịch sử hình thành và phát triển Đảng bộ huyện Vĩnh Linh

2.2 Thực trạng công tác phát triển đảng viên ở huyện Vĩnh Linh hiện nay

2.3 Những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và số lượng đảng viên để
đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội
2.4 Ý nghĩa của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh” đối với công tác phát triển Đảng
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng
sản Việt Nam. Cuộc đời hoạt động cách mạng của Người gắn bó chặt chẽ với sự
nghiệp cách mạng của Đảng và toàn thể dân tộc Việt Nam. Trong suốt cuộc đời
hoạt động cách mạng của mình, Người đã để lại cho chúng ta một kho tàng lý luận
vô cùng quý báu, tiêu biểu như: tư tưởng về đại đoàn kết dân tộc; tư tưởng về đạo
đức nhân văn, văn hóa; tư tưởng về chủ nghĩa xã hội và tư tưởng về xây dựng
Đảng Cộng sản Việt Nam trong sạch vững mạnh.
Đối với Hồ Chí Minh công tác xây dựng Đảng luôn là nhiệm vụ quan trọng
hàng đầu trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đấu tranh giành và bảo
vệ độc lập dân tộc trước đây, cũng như trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ
quốc, hội nhập kinh tế quốc tế ngày nay. Vì vậy, đòi hỏi Đảng phải trong sạch
vững mạnh, có tầm cao trí tuệ, sức chiến đấu, đủ năng lực lãnh đạo để đáp ứng
yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là một hệ thống lý luận phong
phú và sâu sắc nó bao gồm các vấn đề về vai trò lãnh đạo của chính Đảng của giai
cấp vô sản; về xây dựng Đảng trong điều kiện Đảng cầm quyền; về nguyên tắc
xây dựng Đảng và tư cách đạo đức người cán bộ đảng viên
Sự thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong hơn 80 năm qua dưới sự lãnh
đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng Đảng ta đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Có
được những thành tựu đó là nhờ Đảng ta đặc biệt chú trọng đến công tác xây dựng
Đảng. Đúng như Hồ Chí Minh khẳng định: “Ðảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi

đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm
liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Ðảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
Kế thừa di sản trên của Người, huyện Vĩnh Linh đã vận dụng vào công tác
phát triển đảng viên ở địa phương nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Việc phát
triển đảng viên phải được chú trọng cả về chất lượng lẫn số lượng bởi huyện Vĩnh
Linh là địa phương bao gồm nhiều dân tộc cùng sinh sống vì thế phát triển đảng
viên, đặc biệt là ở các xã vùng sâu, vùng xa sẽ là một yêu cầu quan trọng nhằm
cũng cố an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế xã hội của huyện, mặt khác góp
phần vào việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của nhân dân về Đảng và vai trò
lãnh đạo của Đảng. Vì vậy mà tôi quyết định chọn đề tài: “Vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng vào công tác phát triển đảng viên ở huyện
Vĩnh Linh tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn hiện nay” làm khóa luận tốt nghiệp
cử nhân Triết học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng là một vấn đề mang
tính cấp bách được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Trong thời gian qua ở Việt
Nam đã có những công trình nghiên cứu chủ yếu như sau:
- Phạm Văn Đức, “Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng trước yêu cầu của
sự nghiệp đổi mới đất nước”, Triết học, Số 9(196), 2007.
- Nguyễn Trúc Ly, “ “Tư cách một người cách mệnh” và vấn đề tư cách
người đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh”, Xây dựng Đảng, Số 7, 2010.
- Vũ Oanh, Mấy vấn đề về xây dựng Đảng vững mạnh đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ mới, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1999.
- Đặng Hữu Toàn, “Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự gắn kết xây dựng Đảng
với chỉnh đốn Đảng”, Triết học, Số 5(192), 2007.
- Phạm Ngọc Quang, “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng một vấn đề
bức xúc của chúng ta hiện nay”, Triết học, Số 2(189), 2007.
Và nhiều công trình nghiên cứu khác.
Nhìn chung các công trình nghiên cứu trên đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh

về xây dựng Đảng, cũng như đi sâu tìm hiểu các nội dung cơ bản trong công tác
xây dựng Đảng của Người.
Trong phạm vi là một khóa luận tốt nghiệp vì thế tôi chỉ kế thừa những
thành quả đã đạt được của các nhà nghiên cứu trước và hệ thống hóa những kiến
thức đã được học để vận dụng vào nghiên cứu công tác phát triển Đảng ở huyện
Vĩnh Linh tỉnh Quảng Trị hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu:
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam
- Công tác phát triển đảng viên trên địa bàn huyện Vĩnh Linh tỉnh Quảng
Trị.
Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài không đề cập đến toàn bộ tư tưởng Hồ Chí Minh mà chỉ giới hạn ở
tư tưởng về xây dựng Đảng của Người và vấn đề phát triển đảng viên ở huyện
Vĩnh Linh nhằm thấy được thực trạng cũng như tìm ra phương hướng, giải pháp
để phát triển đảng viên trên địa bàn huyện. Các số liệu liên quan đến đối tượng
nghiên cứu giới hạn trong khoảng thời gian từ năm 2005 đến nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu đề tài này, tác giả đứng trên lập trường của chủ nghĩa Mác -
Lênin lấy thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng để xem xét
những vấn đề liên quan đến đề tài.
Kết hợp giữa phương pháp lôgic và phương pháp lịch sử, ngoài ra để đạt
được kết quả tốt nhất tác giả còn sử dụng một hệ thống các phương pháp khác
như: phương pháp phân tích; phương pháp tổng hợp; phương pháp thống kê;
phương pháp điều tra xã hội học…
5. Đóng góp của khóa luận
Tổng hợp một số vấn đề về công tác xây dựng Đảng theo tư tưởng Hồ Chí
Minh và công tác phát triển đảng viên ở huyện Vĩnh Linh tỉnh Quảng Trị.
Tìm ra một số giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác phát triển đảng viên ở
huyện Vĩnh Linh tỉnh Quảng Trị.

Khóa luận là nguồn tài liệu tham khảo có ích cho sinh viên các ngành Triết
học, Giáo dục chính trị, Lịch sử, Xã hội học… và những người làm công tác Đảng
ở trên địa bàn tỉnh Quảng Trị tham khảo phục vụ học tập và công tác.
6. Bố cục khóa luận.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo Khóa luận
bao gồm 2 chương và 6 tiết.
Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
TRONG SẠCH VỮNG MẠNH
1.1 Nhận thức của Hồ Chí Minh về vai trò của Đảng Cộng sản đối với
cách mạng Việt Nam
1.1.1 Cách mạng phải có Đảng lãnh đạo
Sinh thời, các nhà kinh điển C.Mác, Ph.Ăngghen, Lênin đặc biệt nhấn
mạnh đến vai trò của chính đảng vô sản đối với sự nghiệp cách mạng. Các ông
khẳng định rằng trong cuộc đấu tranh giành chính quyền và lãnh đạo nhân dân lao
động xây dựng xã hội mới thì giai cấp công nhân không có vũ khí nào quan trọng
hơn là tổ chức mà hình thức tổ chức cao nhất của giai cấp công nhân là Đảng
Cộng sản. Đảng vô sản cách mạng có thể đề ra đường lối chủ trương đúng đắn,
biết tập hợp quần chúng thì giai cấp công nhân có thể tiến hành cuộc đấu tranh
giai cấp có ý thức và có thể trở thành giai cấp lãnh đạo quần chúng lao động bị áp
bức, bóc lột lật đổ giai cấp tư sản cải tạo xã hội theo chủ nghĩa xã hội.
Ở Việt Nam các nhà yêu nước trước kia cũng đã ý thức được vai trò và tầm
quan trọng của một tổ chức cách mạng lãnh đạo nhân dân tiến hành kháng chiến.
Phan Chu Trinh đã cho rằng ngày nay muốn độc lập, tự do, phải có đoàn thể. Ý
tưởng này thể hiện ông là người có tầm nhìn chiến lược đối với phong trào cách
mạng, do hạn chế về nhiều yếu tố mà ý tưởng đó của ông chưa kịp được thực
hiện. Hay như Phan Bội Châu đã tổ chức ra Duy Tân hội (1904), và Việt Nam
Quang Phục Hội (1912), và dự định sau này sẽ cải tổ thành Việt Nam quốc dân
Đảng theo kiểu Tôn Trung Sơn, nhưng cũng chưa kịp thực hiện ông đã bị địch
bắt.

Nắm vững nguyên lý chủ nghĩa Mác - Lê nin và xuất phát từ thực tiễn của
cách mạng Việt Nam Hồ Chí Minh đã rút ra những bài học kinh nghiệm cho cách
mạng. Người chỉ rõ: một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự thất bại của
phong trào yêu nước của Việt Nam những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX là
thiếu một tổ chức cách mạng có đường lối chính trị đúng đắn và phương pháp
cách mạng khoa học, phù hợp, tổ chức và lãnh đạo các tầng lớp nhân dân đấu
tranh chống bọn đế quốc phong kiến và tay sai giành lại độc lập tự do. Trong quá
trình hoạt động cách mạng của mình Hồ Chí Minh cũng đã nghiên cứu phong trào
cách mạng trên thế giới và thấy rằng: Công xã Pari 1871 thất bại cũng bởi giai cấp
vô sản chưa có một chính đảng cách mạng lãnh đạo. Tin theo cách mạng Tháng
Mười Nga Người đã tìm thấy nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thắng lợi cách mạng
Tháng Mười Nga 1917 là có sự lãnh đạo của Đảng Bônsêvích Nga và Lênin. Bên
cạnh đó một loạt các Đảng Cộng sản trên thế giới ra đời như Indonexia (1920),
Pháp (1920), Trung Quốc (1921). Những yếu tố đó nói lên rằng cách mạng Việt
Nam phải có Đảng lãnh đạo.
Khẳng định tính tất yếu phải có sự lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng
Việt Nam, trong tác phẩm Đường cách mệnh (1927) Hồ Chí Minh đặt vấn đề:
“Cách mạng trước hết cần phải có cái gì? Và Người khẳng định trước hết phải có
Đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc
với các dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững thì cách mệnh
mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy”.[11;267 -
268]
Mặc dù, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, nhưng quần chúng nhân
dân phải được giác ngộ, được tổ chức thì mới trở thành lực lượng to lớn. “Cách
mệnh trước phải làm cho dân giác ngộ, phải giảng giải lý luận và chủ nghĩa cho
dân hiểu, phải hiểu phong triều thế giới, phải bày sách lược cho dân… Vậy nên
sức cách mệnh phải tập trung, muốn tập trung phải có Đảng cách mệnh”. [2;38]
Để lãnh đạo cách mạng Việt Nam cần phải có một tổ chức lãnh đạo. Tổ
chức ấy chính là Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy, mà Hồ Chí Minh đã tích cực
chuẩn bị về mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản

Việt Nam sau này.
Khi đất nước còn dưới ách thống trị của thực dân, phong kiến, Đảng Cộng
sản Việt Nam ra đời để lãnh đạo cách mạng giải phóng dân tộc, đánh đuổi giặc
ngoại xâm đem lại quyền độc lập, tự do cho nhân dân. Làm cách mạng giải phóng
dân tộc là điều hết sức khó khăn, bởi vì chính quyền đang nằm trong tay kẻ thù
xâm lược và bọn tay sai. Muốn giành lấy chính quyền từ tay thực dân, phong kiến
dân tộc ta phải đoàn kết và phải được tổ chức. Nhân tố tổ chức đó là Đảng Cộng
sản, Đảng là tổ chức của những người tiên tiến nhất trong giai cấp công nhân,
nhân dân lao động, có cùng chung một mục tiêu, một lý tưởng đó là giải phóng
dân tộc, đưa đất nước phát triển phù hợp với quy luật phát triển của thời đại. Đảng
là bộ tham mưu, đội tiên phong tổ chức lãnh đạo giai cấp và dân tộc trong cuộc
đấu tranh hướng tới mục tiêu giải phóng đất nước. Làm cách mạng phải có Đảng
Cộng sản, không có Đảng Cộng sản thì không thể làm cách mạng thắng lợi. Có
Đảng Cộng sản lãnh đạo sẽ có đường lối, chủ trương, chính sách, chiến lược và
sách lược đúng đắn. Có Đảng Cộng sản cách mạng sẽ được tổ chức, sẽ thống nhất
ý chí và hành động, sẽ tạo nên sức mạnh to lớn để chiến thắng kẻ thù. Không có
Đảng sẽ không có được những điều đó.
Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là phù hợp với quy luật phát triển
của xã hội vì ngoài lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động, lợi ích dân
tộc Việt Nam và lợi ích của nhân dân tiến bộ trên thế giới, Đảng ta không có lợi
ích nào khác. Độc lập dân tộc, tự do hạnh phúc cho nhân dân, cho mỗi người, xây
dựng đất nước giàu mạnh đi lên chủ nghĩa xã hội, sống hòa bình hữu nghị với tất
cả các dân tộc, đó là mục tiêu lý tưởng của Đảng. Sự ra đời của Đảng cũng là đòi
hỏi khách quan của cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân, nhằm thực
hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Mục tiêu đấu tranh của Đảng Cộng sản
là mục tiêu chiến đấu của giai cấp công nhân, là giải phóng giai cấp công nhân,
nhân dân lao động khỏi ách áp bức, bóc lột, xóa bỏ chủ nghĩa tư bản xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
Nắm vững vấn đề đó Hồ Chí Minh trong quá trình tìm đường cứu nước và
bằng thực tiễn hoạt động cách mạng của mình đã vận động sáng tạo chủ nghĩa

Mác - Lênin. Người đã dẫn dắt dân tộc Việt Nam đi theo con đường mà chính
Người đã trải qua từ một người yêu nước đến với chủ nghĩa Mác, kết hợp chặt chẽ
giữa đấu tranh dân tộc với đấu tranh giai cấp, giữa phong trào yêu nước với phong
trào công nhân để thành lập Đảng của giai cấp công nhân ở Việt Nam. Như vậy
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời không những là kết quả của chủ nghĩa xã hội
khoa học kết hợp với phong trào công nhân mà còn là sự kết hợp với phong trào
yêu nước của nhân dân ta. Điều này khác với các nhà kinh điển Mác - Lênin khi
cho rằng Đảng là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học với
phong trào công nhân. Có được điều này là do Hồ Chí Minh đã hiểu quá rõ thực
tiễn cách mạng Việt Nam, phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chưa đại
diện toàn bộ cho phong trào dân tộc, mặt khác ở nước ta vấn đề dân tộc trở nên
bức xúc đòi hỏi phải giải quyết, do đó cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân đã
hòa chung với phong trào yêu nước và các tầng lớp, giai cấp khác trong xã hội.
Với những nhận thức sâu sắc của mình Hồ Chí Minh ngay từ khi đứng ra
thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, trong sách lược vắn tắt của Đảng Người đã
khẳng định: “Đây là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải thu phục cho được
đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng”,
kể từ đó trong suốt những năm tháng lãnh đạo Đảng Người đã đưa ra nhiều quan
điểm đúng đắn để nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng trên cơ sở ý thức một cách
rõ ràng rằng, Đảng phải “giành” được địa vị lãnh đạo và luôn củng cố địa vị lãnh
đạo ấy trên cơ sở quần chúng thừa nhận Đảng là “một bộ phận trung thành nhất,
hoạt động nhất và chân thực nhất”, “thừa nhận chính sách đúng đắn và năng lực
lãnh đạo của Đảng”. Chính vì lẽ đó mà trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng
của mình, cũng như trong suốt những năm tháng lãnh đạo cách mạng Việt Nam,
lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam Hồ Chí Minh luôn giữ vững quan điểm xây
dựng Đảng Cộng sản Việt Nam thành Đảng duy nhất lãnh đạo cách mạng Việt
Nam.
1.1.2 Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi
thắng lợi của cách mạng Việt Nam
Ngay từ khi vận động thành lập Đảng Hồ Chí Minh đã thấy phải có Đảng

cách mạng và Đảng có vững thì cách mạng mới thành công. Trong cương lĩnh đầu
tiên của Đảng đã ghi rõ: “Điều cốt yếu cho mọi thắng lợi của cách mạng là cần
phải có một Đảng Cộng sản, có một đường lối chính trị đúng, có kỷ luật tập trung,
mật thiết liên lạc với quần chúng và từng trải trong đấu tranh mà trưởng thành”.
Suốt hơn 80 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng đã đưa cả dân tộc đi
từ thắng lợi này đến thắng lợi khác trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc
cũng như xây dựng chủ nghĩa xã hội. “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ
phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ tổ quốc, cho nên ngay từ khi thành
lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu
tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”. [4;238]
Đảng đã nắm vững lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, vận dụng sáng tạo và
phát triển vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Chủ nghĩa Mác - Lênin là học
thuyết cách mạng nhất, và khoa học nhất của thời đại “Đây là chủ nghĩa chân
chính nhất, chắc chắn nhất, cách mạng nhất”. Hồ Chí Minh cho rằng Đảng phải có
chủ nghĩa làm cốt. Đảng không có lý luận “cũng giống như người không có trí
khôn, tàu không có bàn chỉ nam”. Vì vậy trong quá trình lãnh đạo cách mạng
Đảng ta không ngừng nâng cao trình độ lý luận, coi trọng xây dựng Đảng về chính
trị, tư tưởng, coi trọng tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận để không ngừng
phát triển và hoàn chỉnh đường lối. “Thực tiễn cách mạng đã chứng minh hùng
hồn Đảng ta ngày càng lớn mạnh cùng với sự phát triển thắng lợi của cách mạng;
quá trình trưởng thành và phát triển của Đảng ta trước hết là quá trình vận dụng và
thực hiện thành công phương châm gắn chặt công tác xây dựng Đảng với thực
hiện các nhiệm vụ cách mạng của cả nước cũng như nhiệm vụ chính trị của tổ
chức Đảng ở các ngành, các cấp”.[15;7 - 8]
Trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng đã
đưa ra đường lối cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đường lối chiến tranh nhân
dân đúng đắn và sáng tạo dẫn tới thắng lợi của cách mạng tháng Tám 1945 đã
khẳng định một dân tộc đất không rộng người không đông, nhưng có một Đảng
Cộng sản chân chính lãnh đạo, biết đề ra đường lối đúng đắn, phát huy sức mạnh
của toàn dân tộc, có phương thức lãnh đạo sáng tạo được nhân dân ủng hộ nhất

định sẽ thắng lợi. Thực tế cho thấy “Những năm qua, cách mạng nước ta không
ngừng tiến tới và giành được những thắng lợi vĩ đại, chứng tỏ sự lãnh đạo sáng
suốt của Đảng ta và phẩm chất tốt đẹp, năng lực chiến đấu của đội ngũ của Đảng”.
[28;340]
Thắng lợi của cách mạng tháng Tám đã cổ vũ phong trào giải phóng dân
tộc trên thế giới, chứng minh học thuyết Mác - Lênin có thể áp dụng thành công
vào cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa nếu biết vận dụng một cách đúng
đắn, sáng tạo, chứng minh sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam,
đây là lần đầu tiên trong lịch sử phong trào giải phóng dân tộc Đảng Cộng sản ở
một nước thuộc địa đã lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành được thắng lợi và nắm
chính quyền trong cả nước.
Kháng chiến chống Pháp thành công trước hết do Đảng đề ra và nắm vững
đường lối chiến tranh toàn dân, toàn diện, lâu dài. Đảng đã giải quyết đúng hàng
loạt vấn đề trọng yếu: xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, thực hiện từng bước
vấn đề ruộng đất cho nông dân, chăm lo phát triển sản xuất trong kháng chiến, xây
dựng hậu phương, phục vụ kháng chiến, công tác vùng địch tạm chiếm…
Trong kháng chiến chống Mỹ, Đảng đã khéo léo kết hợp sức mạnh của hai
miền Bắc - Nam, sức mạnh của dân tộc ta với sức mạnh của thời đại. Đường lối
chính trị, quân sự đúng đắn và phương pháp cách mạng sáng tạo do Đảng đề ra,
không những đã tránh cho dân tộc khỏi bị mất nước, làm nô lệ, mà còn giành
thắng lợi vẻ vang, thống nhất tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trong giai đoạn hiện nay vận dụng đúng đắn và sáng tạo chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh Đảng đã đề ra đường lối từng bước đưa đất nước
quá độ lên chủ nghĩa xã hội “Kể từ sau Đại hội VI đến nay Đảng ta đã tập trung
xây dựng Đảng trên cả phương diện tư tưởng, lý luận lẫn tổ chức. Từ thực tiễn của
quá trình lãnh đạo cách mạng, đặc biệt là trong công cuộc đổi mới, Đảng ta ngày
càng nhận thức một cách sâu sắc vai trò lãnh đạo của Đảng, vì vậy trong cương
lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khi tổng kết quá
trình đấu tranh cách mạng, Đảng ta đã nêu ra những bài học cơ bản, trong đó có
bài học về sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu bảo đảm thắng lợi

của cách mạng Việt Nam”.[5;3 - 4]
Đảng lãnh đạo trước hết bằng đường lối chính trị, đường lối chính trị đúng
đắn phản ánh trình độ trí tuệ, nhận thức và tư duy lý luận của Đảng, kinh nghiệm
lịch sử của Đảng chỉ rõ: Đường lối chiến lược đúng đắn bảo đảm cho cách mạng
phát triển thuận lợi, vững vàng trong mọi tình huống, đoàn kết được nội bộ, do đó
mà cách mạng chắc chắn thành công. Song nghệ thuật lãnh đạo đòi hỏi phải cụ thể
hóa đường lối, chủ trương, chính sách, biện pháp thực hiện, phải đề ra mục tiêu
nhiệm vụ trước mắt, bước đi, hình thức tổ chức, phương pháp tiến hành cụ thể.
Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng được thể hiện trong việc xác định mục tiêu,
nhiệm vụ cơ bản lâu dài của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và đánh đổ đế
quốc, địa chủ phong kiến giành “độc lập dân tộc” và “người cày có ruộng”. Đảng
đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ cho từng thời kỳ 1930 - 1931, 1936 - 1939, 1939 -
1945… Đảng đã kết hợp đúng đắn mục tiêu lâu dài của giai đoạn cách mạng với
mục tiêu trước mắt của từng thời kỳ. Xác định đúng động lực và lực lượng cách
mạng, vạch ra được phương pháp, hình thức đấu tranh phù hợp, đưa ra được khẩu
hiệu hành động kịp thời, chính xác, kết hợp công tác tư tưởng với công tác tổ
chức… vì thế mà động viên được mọi từng lớp nhân dân hăng hái tham giai
phong trào cách mạng.
Để có đường lối chính trị đúng đắn Đảng phải tuân theo các quy luật khách
quan, trong quá trình lãnh đạo Đảng phải không ngừng bổ sung, phát triển, cụ thể
hóa đường lối nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn không ngừng phát triển và biến
đổi, trong lãnh đạo Đảng phải biết tự phê bình và phê bình để kịp thời sửa chữa
những sai lầm đảm bảo sự thống nhất về quan điểm, đường lối, ý chí hành động
trong toàn Đảng “Tự phê bình và phê bình là vũ khí để nâng cao trình độ lãnh đạo
của Đảng, để Đảng làm tròn sứ mạnh lãnh đạo cách mạng, làm tròn nhiệm vụ
trước giai cấp và toàn dân. Người nói: Một Đảng mà giấu khuyết điểm của mình
là một Đảng hỏng, một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ
những cái đó…là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”.[26;171]
Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng còn thể hiện thông qua vai trò và năng lực
tổ chức thực tiễn của cán bộ đảng viên, khi có đường lối đúng thì cán bộ quyết

định tất cả, “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. Vì vậy Đảng luôn chăm lo xây
dựng về mặt tổ chức, rèn luyện đảng viên về mọi mặt. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Mọi
công việc đều do đảng viên làm, mọi nghị quyết Đảng đều do đảng viên chấp
hành, mọi chính sách của Đảng đều do đảng viên mà thấu đến quần chúng. Mọi
khẩu hiệu, mọi kế hoạch của Đảng đều do đảng viên cố gắng thực hiện”.
Bước vào thời kỳ đổi mới, cả nước đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội thì vai trò lãnh đạo của Đảng càng trở nên rộng lớn hơn, với những nội
dung mới mẽ, với những khó khăn phức tạp nhiều hơn. Đảng là người lãnh đạo
toàn bộ xã hội trên tất cả mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng…Đảng
không chỉ lãnh đạo tổ chức thực hiện những nhiệm vụ chính trị mà còn lãnh đạo
việc tổ chức quản lý toàn bộ đời sống xã hội.
“Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tính quyết định hàng đầu
từ sự lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng Việt Nam đã được thực tế lịch sử
chứng minh, không có một tổ chức chính trị nào có thể thay thế được. Mọi mưu
toan nhằm hạ thấp hoặc nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam, đều xuyên tạc lịch sử thực tế cách mạng dân tộc ta, trái với mặt lý luận lẫn
thực tiễn, đều đi ngược lại xu thế phát triển của xã hội Việt Nam”.[2;118 - 119]
Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng còn được thể hiện ở chỗ, Đảng được nhân
dân tin cậy, thừa nhận là lực lượng dẫn dắt họ đi tới ấm no, hạnh phúc. Hồ Chí
Minh khẳng định sở dĩ cách mạng Việt Nam giành được những thắng lợi to lớn là
nhờ “Ta có một Đảng to lớn mạnh mẽ, to lớn mạnh mẽ là vì có chủ nghĩa Mác -
Lênin, sự cố gắng không ngừng của toàn thể đảng viên, vì được toàn quân, toàn
dân tin yêu ủng hộ”.
Như vậy để Đảng giữ vững được vai trò là nhân tố hàng đầu quyết định
mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam thì đòi hỏi: Về chính trị Đảng phải đề ra
được đường lối cách mạng đúng đắn đồng thời tổ chức thực hiện thắng lợi đường
lối đó ở tất cả các cấp, các ngành, tránh sai lầm về đường lối. Về tư tưởng đòi hỏi
phải giáo dục rèn luyện đảng viên, kiên định lập trường, tư tưởng, kiên định con
đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, luôn đi theo con đường mà
Hồ Chí Minh đã chọn. Và về tổ chức đòi hỏi Đảng phải luôn kiện toàn bộ máy tổ

chức của mình làm cho Đảng có sức mạnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Mọi âm
mưu xuyên tạc, hạ thấp hay xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
đều đi ngược lại với sự thật hiện hữu trong đời sống xã hội Viêt Nam, nó mang
yếu tố chống lại cách mạng Việt Nam, cho dù trong quá trình lãnh đạo của mình
Đảng mắc phải một số khuyết điểm, hạn chế, song không phải vì những lý do đó
mà hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, đặc biệt trong công cuộc xây dựng đất nước
hiện nay thì vai trò của Đảng là rất quan trọng. “Thực tế cho thấy rằng, Đảng có
vai trò trách nhiệm mà không một tổ chức chính trị nào khác có thể thay thế đối
với toàn bộ hệ thống chính trị”.[2;228]
Nhận thức được vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với thắng lợi của
cách mạng Việt Nam Hồ Chí Minh đã luôn giữ vững quyền lãnh đạo cách mạng
của Đảng Cộng sản ở Việt Nam, Người thường xuyên quan tâm rèn luyện xây
dựng Đảng về mọi mặt, và luôn khẳng định sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
1.1.3 Đảng có vững cách mạng mới thành công
Trong tác phẩm Đường cách mệnh viết năm 1927 Hồ Chí Minh đã khẳng
định: “Đảng có vững thì cách mạng mới thành công, cũng như người cầm lái có
vững thuyền mới chạy”. Tư tưởng đó của Người được hiểu là Đảng vững là phải
vững toàn diện về chính trị, tư tưởng và tổ chức, không ngừng nâng cao tầm trí
tuệ năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu để có thể bảo đảm sự thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. “Điều 4 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
khẳng định: Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiền phong của giai cấp công nhân Việt
Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng
lãnh đạo nhà nước và xã hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ
Hiến pháp, Pháp luật” [5;4]
Phải nói rằng Đảng ta sống trong lòng dân tộc, hết lòng chiến đấu vì đất
nước, vì nhân dân do đó sự vững mạnh lớn nhất là sự tin cậy của nhân dân thông
qua việc hoạch định đường lối, chính sách đúng đắn nhằm mang lại hiệu quả thiết
thực bảo vệ chủ quyền quốc gia và phát triển kinh tế xã hội.

Cách mạng muốn thành công phải có Đảng lãnh đạo và Đảng phải trong
sạch vững mạnh. Hồ Chí Minh viết: “Muốn làm cách mạng, “trước hết phải có
Đảng cách mệnh”, “Đảng muốn vững phải có chủ nghĩa làm cốt, trong Đảng ai
cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng
như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”. Đảng ta lấy chủ nghĩa
Mác - Lênin làm cốt, đó là “chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh
nhất”. Vì vậy, mà Hồ Chí Minh chỉ rõ cách mạng là phải “giữ chủ nghĩa cho
vững” để toàn thể đảng viên đạt được “tư tưởng nhất trí, hành động nhất trí”. Bởi
xa rời chủ nghĩa Mác - Lênin, người đảng viên sẽ không thể suy nghĩ và hành
động đúng, không thể trở thành người cộng sản chân chính, người chiến sĩ tiên
phong cùng chung một lý tưởng, cùng thống nhất hành động nhằm thực hiện hóa
lý tưởng cộng sản chủ nghĩa và hoàn thiện đường lối, chính sách của Đảng thông
qua những hoạt động thực tiễn”.[8;3]
Dưới ánh sáng khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh, lấy thực tiễn Việt Nam làm điểm xuất phát Đảng đã xây dựng Cương lĩnh
mang tính khoa học để cải tạo xã hội. Cương lĩnh đã thể hiện được bản lĩnh chính
trị vững vàng của một Đảng. Điều đó được thể hiện Đảng luôn cứng rắn về
nguyên tắc, chiến lược vừa mềm dẻo về sách lược, linh hoạt về biện pháp và con
đường, quyết định những vấn đề đúng đắn liên quan đến vận mệnh dân tộc.
Đảng vững khi đội ngũ cán bộ đảng viên giám phụ trách, giám chịu trách
nhiệm trước dân, không tham quyền cố vị. Cán bộ đảng viên phải là những người
có phẩm chất đạo đức tốt, năng lực trí tuệ, có bản lĩnh chính trị, văn hóa, có
phương pháp và phong cách làm việc khoa học gần dân, học dân, hiểu dân, không
quan liêu, mệnh lệnh. Bởi vì như Hồ Chí Minh đã dạy xa dân chẳng khác gì đứng
lơ lững giữa trời, nhất định thất bại. Đảng phải kịp thời xem xét, có cách xử lý,
thậm chí loại bỏ khỏi hàng ngũ những cán bộ đảng viên nói mà không làm, nói
nhiều làm ít, nói một đường làm một nẻo, những cán bộ đảng viên đùn đẩy trách
nhiệm, dễ làm khó bỏ, những người kém năng lực chuyên môn, xu nịnh…Người
chỉ rõ “Muốn Đảng mạnh, vững chắc, kiên định, trong sạch thì toàn Đảng cũng
như mỗi đảng viên phải cố gắng làm cho danh hiệu và ý nghĩa của đảng viên ngày

càng cao hơn lên mãi”. [6;47] Có như vậy thì Đảng mới vững mạnh để đủ sức
lãnh đạo cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh “Đối với công việc kháng chiến kiến quốc, lý luận là rất
quan trọng, không hiểu lý luận thì như người mù đi đêm” vì vậy Đảng phải tổ
chức giáo dục lý luận cho đảng viên, cán bộ để họ hoàn thành tốt nhiệm vụ. Huấn
luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng, học tập là nghĩa vụ và trách nhiệm của
cán bộ đảng viên, theo Người, học lý luận không phải để môi mép. Nhưng biết lý
luận mà không thực hành là lý luận suông. Học là để áp dụng vào việc làm. Làm
mà không có lý luận thì không khác gì đi mò trong đêm tối vừa chậm chạp, vừa
hay vấp váp. Có lý luận thì mới hiểu được mọi việc trong xã hội, trong phong trào
để chủ trương cho đúng, làm cho đúng. Có học lý luận Mác - Lênin mới củng cố
được đạo đức cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ
chính trị mới làm tốt công tác Đảng giao phó.
1.2 Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng
1.2.1 Sự cần thiết phải xây dựng Đảng
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trong sạch
vững mạnh chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng trong toàn bộ di sản của Người,
Người luôn đề cập đến vấn đề xây dựng chỉnh đốn Đảng và hình thành một hệ
thống các luận điểm mang tính nhất quán. Những luận điểm của Người đã nói lên
sự cần thiết phải xây dựng Đảng.
Lịch sử vận động và phát triển của giai cấp công nhân hiện đại đã chứng
minh rằng, không có chính đảng của giai cấp mình thì giai cấp vô sản không thể
tiến hành cuộc cách mạng vô sản. C.Mác và Ph.Ăngghen là những người tiên
phong đầu tiên trong công tác xây dựng Đảng bởi hai ông thấy rằng sự ra đời của
Đảng là một tất yếu lịch sử do sự vận động thông qua đấu tranh giai cấp, sự phát
triển của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, Đảng Cộng sản là tổ chức cao
nhất của giai cấp công nhân, là tập hợp đội ngũ trung kiên nhất, kiên quyết cách
mạng nhất, nhằm mục đích hướng tới xóa bỏ chế độ tư hữu, xây dựng xã hội cộng
sản chủ nghĩa. Lênin là người kế thừa và phát triển cả về mặt lý luận và thực tiễn
tư tưởng về xây dựng Đảng của C.Mác và Ph.Ăngghen, ông cũng thấy rằng sự ra

đời của Đảng là tất yếu lịch sử do đòi hỏi của thực tiễn cách mạng vô sản, Lênin
cũng khẳng định rằng xây dựng Đảng là một quá trình thống nhất của ba yếu tố
chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đảng lấy chủ nghĩa Mác làm hạt nhân lý luận, lấy
phục vụ nhân dân làm mục đích cách mạng, lấy kỷ luật nghiêm minh tự giác làm
sức mạnh để thống nhất trong Đảng. Đảng và nhân dân luôn gắn kết với nhau.
Trong quá trình đó Đảng cũng giữ nghiêm kỷ luật, đề cao dân chủ tạo ra sự thống
nhất biện chứng trong mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng nhân dân, trở thành
một nội dung quan trọng trong quy luật phát triển Đảng. Đảng là tổ chức cầm
quyền nên phải không ngừng rèn luyện tu dưỡng chống lại những biểu hiện quan
liêu, hách dịch, tham nhũng, xa rời quần chúng…
Kế thừa những tư tưởng quý báu của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác -
Lênin, Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo vào điều kiện lịch sử cụ thể của Việt
Nam để xây dựng một Đảng kiểu mới, Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng của giai
cấp công nhân của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam. Hồ Chí Minh
xem công tác xây dựng Đảng là một yếu tố hết sức cần thiết “Công tác xây dựng
Đảng trước hết phải nhằm bảo đảm hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ chính trị
của Đảng. Nói một cách khác phải phục vụ việc hoàn thành tốt đẹp nhất, xuất sắc
nhất những nhiệm vụ chính trị của Đảng, coi đó là mục tiêu quan trọng hàng đầu
phải đạt tới của công tác xây dựng Đảng, và cũng là tạo điều kiện thuận lợi cho sự
củng cố, phát triển lực lượng và sức chiến đấu của Đảng, sự gắn bó của Đảng với
quần chúng”.[15;8 - 9]
Hồ Chí Minh quan tâm đến vấn đề xây dựng Đảng không phải là khi trong
Đảng có vấn đề mới cần có giải pháp, mà Người xem xây dựng Đảng là một
nhiệm vụ tất yếu thường xuyên của Đảng hoàn thành vai trò chiến sĩ tiên phong
trước giai cấp, dân tộc và nhân dân.
Quy luật phát triển của lịch sử đã đặt ra yêu cầu đối với xây dựng Đảng là
phải luôn chỉnh đốn Đảng, đổi mới Đảng để đủ sức lãnh đạo cách mạng. Trong
bất kì giai đoạn nào của cách mạng thì xây dựng Đảng nhằm đáp ứng mục tiêu đặt
ra luôn luôn là một xu thế tất yếu, một quy luật khách quan. “Ngày 18/01/1949,
nói chuyện tại hội nghị cán bộ lần thứ VI của Đảng, Hồ Chí Minh đã nêu lên

nhiệm vụ: phải chấn chỉnh bộ máy từ dưới lên trên, bắt đầu từ xã; dưới làm lên
trên, trên làm xuống dưới, tự nhiên mọi việc sẽ thành; phải chỉnh đốn các đoàn thể
quần chúng và muốn làm được những việc trên trước hết phải chỉnh đốn nội bộ
Đảng, bởi lẽ, Đảng ví như cái máy phát điện, các công việc trên ví như những
ngọn đèn, máy mạnh thì đèn sáng. Theo Hồ Chí Minh chỉnh đốn Đảng tác động
mạnh mẽ đến toàn bộ hệ thống chính trị và thể hiện rõ ràng vai trò lãnh đạo tiên
phong của Đảng”.[1;90]
Xây dựng Đảng luôn nằm trong quá trình phát triển liên tục của sự nghiệp
cách mạng do Đảng lãnh đạo. Đảng lãnh đạo nhân dân đánh thắng phong kiến, đế
quốc, xây dựng chế độ mới tạo điều kiện tiến dần lên chủ nghĩa xã hội nhằm giải
phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Trong tư tưởng Hồ
Chí Minh Đảng Cộng sản Việt Nam lớn lên, trưởng thành gắn liền với sự phát
triển của đất nước và dân tộc, đây thực sự là “một cơ thể sống” luôn tự hoàn thiện
và vươn lên. Điều đó không chỉ đối với toàn Đảng phải ra sức xây dựng mà theo
Hồ Chí Minh mỗi cán bộ đảng viên phải xây dựng như “Ngọc càng mài càng
sáng, vàng càng luyện càng trong” Người cho rằng mỗi đồng chí ta phải có thái độ
khiêm tốn, phải thường xuyên học tập trao đổi kiến thức, công việc học hành
không được dừng lại, học nữa, học mãi. Xây dựng Đảng phải bắt đầu từ mỗi cá
nhân, mỗi đảng viên của Đảng. Một yếu tố mạnh, phát triển bền vững thì toàn bộ
hệ thống mới mạnh, mới bền vững. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng sống trong xã hội,
là một bộ phận hợp thành cơ cấu của xã hội; mỗi cán bộ, đảng viên đều chịu ảnh
hưởng, tác động của môi trường xã hội, các quan hệ xã hội, cả cái tốt và cái xấu,
cái tích cực, tiến bộ và cái tiêu cực, lạc hậu, cái hay và cái dở. Chỉ có thể phát huy
được cái tốt, cái tích cực, tiến bộ, cái hay, loại bỏ được cái xấu, cái dở, cái tiêu
cực, lạc hậu bằng việc rèn luyện thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên, thường
xuyên chú ý đến việc chỉnh đốn Đảng. Khả năng tiếp nhận nguồn sinh lực tiềm
tàng và “đề kháng” các căn bệnh xã hội “thẩm thấu” vào Đảng là phụ thuộc vào
hiệu quả công tác xây dựng Đảng”. [1;94]
Chỉ có thông qua xây dựng Đảng mới có thể hạn chế những yếu tố tiêu cực,
phát huy những yếu tố tích cực trong hàng ngũ cá nhân hay tổ chức Đảng. Quy

luật phủ định biện chứng của mọi quá trình phát triển để từ những tiền đề của cái
bắt đầu hình thành cái mới ngày càng tiến bộ hơn. Vì thế phải khẳng định rằng
phát triển là xu thế tất yếu của Đảng thông qua mối liên hệ giữa cái cũ và cái mới.
Xây dựng Đảng không thể buông lỏng việc thắt chặt công tác kiểm tra, quản lý
cán bộ đảng viên, xây dựng Đảng nếu không đặt đúng vị trí ngang tầm mà buông
lỏng kiểm soát, quản lý thì rất dễ làm cho cán bộ đảng viên bị thoái hóa, biến chất
về đạo đức và lối sống dẫn đến tha hóa về chính trị. Do vậy để mỗi cán bộ đảng
viên luôn giữ được phẩm chất chính trị của mình, giác ngộ được lý tưởng cách
mạng, vững vàng về mọi mặt thì bên cạnh việc tự giác rèn luyện họ cần có sự giúp
đỡ, giáo dục, kiểm soát từ Đảng. Điều này nói lên xây dựng Đảng là một tất yếu
lịch sử tuân theo quy luật phủ định của phủ định. Người chỉ ra rằng công cuộc xây
dựng Đảng là một quá trình liên tục, hàng ngày, hàng giờ “mỗi cán bộ, mỗi đảng
viên mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa
mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không có bệnh mà Đảng sẽ khỏe mạnh vô
cùng”. Quan điểm của Người thật giản dị mà sâu sắc như cuộc sống hàng ngày
của chúng ta.
Trong điều kiện Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền việc xây dựng Đảng
cũng như chỉnh đốn Đảng được Hồ Chí Minh coi là công việc phát triển thường
xuyên hơn của Đảng. Bởi lẽ thực tiễn lịch sử ra đời và phát triển của Đảng cũng là
một minh chứng hùng hồn cho tính tất yếu phải xây dựng Đảng, trong quá trình
lịch sử đó có những thành công lớn lao nhưng cũng có nhiều vấn đề đòi hỏi phải
nhận thức và xem xét lại một cách khách quan. Đó là những căn bệnh quan liêu,
cửa quyền, thoái hóa biến chất, đặc quyền, đặc lợi… Vì vậy “Đảng phải đặc biệt
quan tâm đến việc chỉnh đốn và đổi mới để hạn chế, ngăn chặn, đẩy lùi và tẩy trừ
mọi tệ nạn do thoái hóa biến chất gây ra, trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính
quyền nhà nước”. [1;97]
Như vậy với Hồ Chí Minh xây dựng Đảng là một nhiệm vụ tất yếu, thường
xuyên để Đảng hoàn thành vai trò lãnh đạo của mình bởi vì sự nghiệp cách mạng
do Đảng lãnh đạo luôn luôn phát triển. Đây là một bộ phận hợp thành cơ cấu xã
hội, mỗi cán bộ, đảng viên đều chịu tác động tích cực lẫn tiêu cực của mỗi môi

trường xã hội. Xây dựng chỉnh đốn Đảng là cơ hội để mỗi cán bộ đảng viên tự rèn
luyện tu dưỡng tốt hơn. Và khi Đảng trở thành Đảng cầm quyền, thì mặt trái của
quyền lực có thể làm tha hóa con người. Những yếu tố đó đòi hỏi phải xây dựng
Đảng thành một Đảng cách mạng trong sạch vững mạnh.
Nhìn một cách tổng quát theo tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản
Việt Nam, điều mà Người luôn quan tâm, trăn trở để giữ vững vai trò của Đảng
cầm quyền chính là vấn đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng, “gắn kết xây dựng Đảng
với chỉnh đốn Đảng để tạo nên sự thống nhất ý chí và hành động trong toàn
Đảng”. [22;6] Xây dựng Đảng và chỉnh đốn Đảng mang tính quy luật và là nhu
cầu tồn tại, phát triển của bản thân Đảng, làm cho Đảng xứng đáng là một Đảng
cách mạng chân chính lãnh đạo sự nghiệp cách mạng trước những đòi hỏi ngày
càng cao của thực tiễn cách mạng Việt Nam. Xây dựng Đảng làm cho Đảng trong
sạch vững mạnh trở thành một khối thống nhất về nhận thức và tư tưởng, làm cơ
sở cho sự thống nhất về hành động đủ sức lái con thuyền cách mạng Việt Nam
tiến về phía trước, vượt qua những khúc quanh đầy thử thách.
1.2.2 Xây dựng Đảng về mặt tư tưởng - lý luận
Theo Hồ Chí Minh bất cứ một Đảng cách mạng nào cũng phải có một lý
luận dẫn đường, phải có một “chủ nghĩa làm cốt”, một học thuyết làm nền tảng tư
tưởng và chỉ đạo hoạt động thực tiễn. Trong tác phẩm “Đường cách mệnh”
Nguyễn Ái Quốc đã mở đầu bằng một câu theo ý của Lênin “không có lý luận
cách mệnh thì không có cách mệnh vận động… Chỉ có theo lý luận cách mệnh
tiền phong, Đảng cách mệnh mới làm nổi trách nhiệm của Đảng tiền phong”,
[11;259] đồng thời Người cũng chỉ rõ “Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa
làm cốt, trong Đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà
không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam.
Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc
chắn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin”. Như vậy Hồ Chí Minh đã đề cao
vai trò của lý luận đối với cách mạng Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin trở thành
“cốt”, thành nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng Cộng
sản Việt Nam. Đây chính là học thuyết về giải phóng giai cấp công nhân và nhân

dân lao động, các dân tộc bị áp bức và giải phóng con người. Đây cũng là học
thuyết về sự phát triển của xã hội lên một hình thái kinh tế - xã hội cao hơn, hình
thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội.
Xây dựng Đảng về mặt tư tưởng - lý luận là làm cho hệ thống lý luận chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tư tưởng cho
toàn Đảng, toàn dân, giữ vững bản chất giai cấp công nhân. Tại lớp huấn luyện
đảng viên mới của thành ủy Hà Nội, ngày 14/5/1966 Người nói: Để lãnh đạo cách
mạng Đảng phải mạnh. Đảng mạnh là do chi bộ tốt, chi bộ tốt là do các đảng viên
đều tốt. Muốn xây dựng chi bộ “bốn tốt” thì phải bồi dưỡng lập trường vô sản cho
đảng viên. Muốn có lập trường vô sản vững chắc thì đảng viên phải có ý thức giai
cấp, đồng thời phải có lý luận cách mạng. Không có lý luận về chủ nghĩa xã hội
khoa học thì không thể có lập trường giai cấp vững vàng.
Có thể thấy rằng công tác tư tưởng là hoạt động xây dựng Đảng về mặt trí
tuệ, tư tưởng chính trị góp phần bảo đảm Đảng luôn là đội tiên phong của giai cấp
công nhân Việt Nam, đủ năng lực lãnh đạo xã hội. Trong giai đoạn mới thì xây
dựng Đảng về mặt tư tưởng - lý luận là góp phần rõ hơn nữa con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta đồng thời triển khai liên tục, sâu rộng công tác tuyên
truyền, giáo dục nhằm phát huy chủ nghĩa yêu nước, phẩm chất đạo đức cách
mạng, năng lực sáng tạo, ý chí tự lực tự cường đi đôi với đề cao tinh thần quốc tế
chân chính, khơi dậy và nâng cao ý chí cách mạng tiến công, tinh thần đại đoàn