13 SKKN Ngu van 7

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phần thứ nhất:Những vấn đề chung I. Lý do chọn đề tài: Một nhà nghiên cứu giáo dục đã từng nói: “Ngời giáo viên dạy tốt cho học sinh chân lý,ngời giáo viên dạy giỏi cho học sinh con đờng tìm ra chân lý” hay A.Komski cũng nói rằng :“Giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhân cách, phán đoán đúng đắn, phát triển nhân cách...Hãy tìm ra phơng pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn, học sinh học nhiều hơn”. Quả đúng nh vậy, Nghị quyết lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ơng Đảng cộng sản Việt Nam đã nêu rõ : “ Đổi mới mạnh mÏ ph¬ng ph¸p Gi¸o dôc - §µo t¹o, kh¾c phôc lèi truyÒn thô mét chiÒu, rÌn luyÖn thµnh nÕp t duy s¸ng t¹o cña ngêi häc’’(5;41).Hay trong ®iÒu 4 Ch¬ng I “LuËt giáo dục” nớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: “ Phơng pháp giáo dục phải biết phát hay tính giáo dục tích cực, tự giác chủ động, t duy sáng tạo của ngêi häc, båi dìng lßng say mª häc tËp vµ ý thøc v¬n lªn’’(21;9). Cùng với sự phát triển vợt bậc của khoa học công nghệ thì yêu cầu đổi mới giáo dôc ngµy cµng cao vµ lµ mét nhu cÇu tÊt yÕu,mang tÝnh chiÕn lîc nh»m båi dìng thế hệ trẻ thành ngòi lao động phát triển toàn diện về ‘’Đức, Trí, Thể, Mỹ’’, để làm chủ bản thân , xây dựng đất nớc văn minh , giàu đẹp. Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của giáo dục, đổi mới phơng pháp dạy học Ngữ văn trong nhà trờng là vấn đề đợc quan tâm và chú trọng nhiều nhất bởi mục tiêu chơng trình.Để giúp học sinh tiếp cận đợc tác phẩm thì có nhiều phơng pháp ,trong đó phơng pháp tích hợp là phơng pháp rất quan trọng giúp học sinh có tri thức bao quát,tổng hợp đồng thời còn bồi dỡng kỹ năng ,cảm xúc ...trong đời sống.Trong đó môn ngữ văn tạo điều kiện để học sinh hoà nhập một cách tích cực,chủ động với môi trờng xã hội hiện tại và tơng lai. Học sinh đợc cung cấp những tri thức và phơng pháp để tiếp nhận văn học, thực hành giao tiếp bằng tiếng Việt, đồng thời, có khả năng tự thâm nhập các lĩnh vực văn hoá, xã hội gần gũi và thiết thực để chủ động và tự tin trớc cuộc sống , biết cách ứng xử một cách tích cực với mọi hoàn cảnh.Vì vậy để đáp ứng yêu cầu thiết thực đó rất cần đến sự hỗ trî cña c¸c m«n khoa häc kh¸c nh LÞch Sö, §Þa lý, Gi¸o dôc c«ng d©n....cho m«n Ng÷ v¨n Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy và học tập, chúng ta ai cũng nhận thức đợc rằng dạy văn, học văn không phải là chuyện đơn giản .Thực tế cho thấy trong quá trình giảng dạy, khi tiếp cận với các văn bản thơ Trung đại đợc sáng tác bằng thể th¬ §êng luËt nãi chung, bµi th¬ “ Qua §Ìo Ngang” nãi riªng th× häc sinh thêng rÊt khã c¶m nhËn . H¬n n÷a th¬ §êng cã niªm luật chÆt chÏ , chau chuèt nªn gi¸o viên dễ làm cho văn bản trở nên khô khan cứng nhắc trong khi đó với cách dạy truyÒn thèng mµ chñ yÕu gi¸o viªn thêng sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh nªn học sinh dờng nh mơ hồ về địa danh Đèo Ngang qua đó cảm nhận đợc cái “tôi’’.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> trong con ngời thi sĩ Thanh Quan cũng còn có điều gì đó cha sâu sắc. Bên cạnh đó, v¨n b¶n “ Qua §Ìo Ngang’’ l¹i lµ mét v¨n b¶n khã .V× vËy, cã thÓ nãi , chÊt lîng dạy học ở các văn bản này cha đáp ứng đựơc mục tiêu, yêu cầu giáo dục . Đó là nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n trong thùc tiÔn c¶n trë viÖc d¹y – häc v¨n b¶n qua §Ìo Ngang khiÕn c¸ nh©n t«i rÊt b¨n kho¨n vµ tr¨n trë. Đặc biệt, nhằm thực hiện chủ đề năm học 2008-2009 “ Năm học ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lợng dạy và đổi mới cơ chế quản lý tµi chÝnh trong nghµnh gi¸o dôc”. B¶n th©n t«i thÊy r»ng trong d¹y häc ng÷ v¨n ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin (Gi¸o ¸n ®iÖn tö )theo híng tÝch hîp sÏ khắc phục đợc lối dạy theo kiểu truyền thụ một chiều mà giờ dạy trở nên sinh động, nhẹ nhàng, thấm thía ,rất hứng khởi. II. Mục đích chọn đề tài: Nh chúng ta đã biết, hiện nay chất lợng một số giờ dạy ngữ văn nói chung , giờ dạy văn bản nói riêng cha cao, đặc biệt cha tạo đợc hứng thú cho học sinh .Với đề tµi “ Kinh nghiÖm d¹y v¨n b¶n “Qua §Ìo Ngang ”trong ch ¬ng tr×nh ng÷ v¨n 7 theo hớng tích hợp ‘’ nhằm mục đích: - Xác định đợc mục tiêu hợp lý trong bài học. - C¸ch thøc chuÈn bÞ mét giê d¹y v¨n b¶n. - C¸ch thùc hiÖn mét giê d¹y v¨n b¶n. - KÝch thÝch høng thó cña häc sinh trong giê häc. - Những đề xuất nhằm đem lại kết quả cao trong giờ dạy. Do đó yêu cầu giáo viên phải đổi mới phơng pháp dạy học cũng nh phơng tiện dạy học. Bằng những kiến thức về địa lý,lịch sử thông qua hình ảnh trực quan, tôi muốn tạo cho học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp ngoạn mục của Đèo Ngang và c¸i t«i tµi hoa thanh tho¸t, nhÑ nhµng, th©m trÇm cña bµ HuyÖn Thanh Quan. Đồng thời cảm nhận đợc đây là một bài thơ tuyệt tác, bất hủ . B¶n th©n lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n ng÷ v¨n 7 nhiÒu n¨m, qua nhiều lần dự giờ đồng nghiệp và bằng thực tế áp dụng ở trờng ,qua quá trình suy nghÜ, tÝch luü cña m×nh t«i còng m¹nh d¹n ®a ra kinh nghiÖm øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong tæ chøc d¹y häc mét tiÕt v¨n b¶n trong s¸ch gi¸o khoa ngữ văn 7 theo hớng tích hợp để góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lợng d¹y – häc v¨n b¶n. Song, ®©y chØ lµ kinh nghiÖm chñ quan cña c¸ nh©n t«i ch¾c chắn sẽ còn nhiều thiếu sót. Rất mong đợc các cấp lãnh đạo chuyên môn, đồng nghiệp xa – gần góp ý, bổ sung để đề tài nghiên cứu của tôi đợc hoàn chỉnh hơn. PhÇn thø hai: néi dung nghiªn cøu I. Thực trạng (Vấn đề nghiên cứu). 1. Những vấn đề về cơ sở lý luận: Trong những năm gần đây,vấn đề dạy học môn Ngữ văn ở trờng THCS đã cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc . §Æc biÖt, n¨m häc 2008-2009 lµ n¨m häc thùc.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> hiện chủ đề ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy - học. Chính vì vậy nhằm đáp ứng mục tiêu yêu cầu giáo dục . Ngời giáo viên đã thực sự đổi mối phơng pháp dạy học, chú ý đến sự tiếp nhận và vận dung kiến thức, kỹ năng thực hành của học sinh . Giờ học Ngữ văn đã có chất “văn hơn”. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu: Sau khi d¹y xong v¨n b¶n “Qua §Ìo Ngang” b»ng ph¬ng ph¸p th«ng thêng (thuyết trình là chủ yếu) tôi đã lập bẳng thống kê về kết quả học tập của học sinh đối với 7c1 nh sau: KÕt qu¶ S Giái Kh¸ T.B×nh Y-K Néi dung kh¶o s¸t Sl % Sl % S % S % S l l NhËn biÕt vÒ thÓ th¬ 4 5 1 1 2 2 50 6 13 4 1.4 1 5 2 .6 C¶m nhËn vÒ néi dung 4 4 9. 1 2 2 45 1 22 4 1 0 2.7 0 .5 0 .7 NhËn biÕt vÒ nghÖ 4 3 6. 6 1 2 45 1 35 thuËt 4 8 3.6 0 .5 5 .1 Qua đó chúng ta thấy rằng : Mục tiêu của bài dạy là cha đạt yêu cầu . Điều này do mét sè nguyªn nh©n sau: 2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan: “Qua Đèo Ngang’’ là một bài thơ hay. Nhng khó cảm nhận đối với đối tợng học sinh lớp 7. Do đó nắm bắt đợc ý nghĩa sâu xa của bài quả cũng không đơn giản.Bên cạnh đó do thể thơ Thất ngôn bát cú Đờng Luật là thể thơ chặt chẽ về niêm luật nên cũng khó cảm nhận đối với các em. Hơn nữa, tranh ảnh để phục vụ cho bài dạy của văn bản Qua Đèo Ngang hầu nh không có - kể cả chân dung của bà Huyện Thanh Quan, Có chăng chỉ đợc một bøc tranh toµn c¶nh §Ìo Ngang. Ngoµi ra, do nhu cÇu cña x· héi hiÖn nay nªn häc sinh häc thiªn sang khèi tù nhiªn nªn cã xu híng kh«ng thÝch m«n v¨n. Häc sinh cßn xem nhÑ m«n häc nªn thiªó chó ý häc khi gi¸o viªn gi¶ng bµi. 2.2. Nguyªn nh©n chñ quan. §èi víi nh÷ng v¨n b¶n nãi chung,v¨n b¶n “Qua §Ìo Ngang’’nãi riªng do thói quen cũ giáo viên còn giảng bài chung chung,ngôn ngữ giảng bài đều đều, truyền thụ theo kiểu một chiều giáo viên hỏi - học sinh trả lời do đó không kích thích đợc hứng thú học tập của các em .Mặt khác,giáo viên cha tích hợp giữa các ph©n m«n,gia c¸c bé m«n cã liªn quan nh lÞch sö hoÆc §Þa lý.... H¬n n÷a,lîng kiÕn thøc c¬ b¶n cña häc sinh cßn qu¸ Ýt do c¸c em cha ch¨m häc, cha høng thó học lại ít đọc tài liệu, nghiên cứu sách giáo khoa..... II. Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Nh chúng ta đã biết giờ văn học khác với các giờ học khác bởi giờ văn học do giáo viên giảng bình vậy nên học sinh rất dễ rơi vào trạng thái nhàm chán .Do đó để đạt kết quả cao trong giờ dạy thì ta nên thực hiện nh sau: 1. Ph¬ng ph¸p truyÒn thèng: 1.1.Xác định mục tiêu bài dạy: - Giúp học sinh: hình dung và cảm nhận đợc bức tranh Đèo Ngang đồng thời cảm nhận đợc tâm trạng buồn, cô đơn của tác giả. - Bớc đầu nắm đợc một số đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú Đờng luật và kü n¨ng ph©n tÝch bµi th¬ nµy. 1.2 Chuẩn bị đồ dùng : + Tranh ảnh: Bản đồ Việt Nam, Tranh toàn cảnh Đèo Ngang. + Ph¬ng tiÖn: B¶ng phô, bót d¹, phiÕu häc tËp 1.3. Nội dung cần đạt: §èi víi c¸ch d¹y theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng gi¸o viªn cã thÓ khai th¸c theo hai híng .Thø nhÊt lµ khai th¸c v¨n b¶n theo bè côc .Thø hai lµ khai th¸c v¨n b¶n theo néi dung .Tuy nhiªn dï khai th¸c b»ng c¸ch nµo hay b»ng ph¬ng ph¸p nµo ®i chăng nữa thì giáo viên cũng cần làm rõ đợc nội dung của văn bản. Cụ thể:Một là, phải làm rõ đợc thân thế của bà huyện Thanh Quan: Bà tên thật là nguyễn Thị Hinh ,sèng ë nöa ®Çu thÕ kû XIX , quª lµng Nghi Tµm ven Hå T©y,kinh thµnh Thăng Long. Chồng bà là Lu Nghi làm tri huyện Thanh Quan do đó mà có tên gọi lµ bµ HuyÖn thanh Quan . Bµ lµ mét trong sè nh÷ng n÷ sÜ tµi danh hiÕm cã trong xã hội ngày xa hiện còn để lại 6 bài thơ Đờng luật. Thơ bà nói đến hoàng hôn,man mác buồn ,giọng điệu du dơng, ngôn ngữ trang nhã hồn thơ đẹp, điêu luyện. Trên đờng vào Phú Xuân nhậm chức “Cung trung giáo tập’’bớc tới Đèo Ngang lúc xế tà, cảm xúc dâng trào lòng ngời, Bà Huyện Thanh Quan đã sáng tác bài thơ “Qua §Ìo Ngang’’. Hai là, làm rõ thể thơ thất ngôn bát cú đờng luật. Đây là thể thơ mà mỗi bài có 8 câu, mỗi câu 7 tiếng,vần gieo ở tiếng cuối câu 1, 2, 4, 6, 8. Phép đối ở câu 3, 4 và 5, 6. Bố cục gồm 4 phần đề, thực, luận, kết. Ba là, cảnh Đèo Ngang với cỏ , cây, hoa, lá , đá chen lẫn vào nhau, xâm lấn nhau kh«ng ra hµng ra lèi . §ã lµ c¶nh rËm r¹p, hoang vu .§Ìo Ngang hiÖn lªn trong cảnh chiều tà khi ánh nắng đã yếu ớt và dới con mắt của ngời lữ thứ, cảnh vËt cµng hoang s¬, v¾ng lÆng h¬n. Bốn là, cảnh Đèo Ngang xuất hiện hình ảnh cuộc sống và con ngời. Giã núi đèo hoang sơ vắng lặng nhìn từ trên đỉnh núi bà nhìn thấy vài chú tiều đang lom khom hái củi và thấp thoáng cuộc sống con ngời. song sự độc đáo ở 2 câu thơ chính là hai từ láy “ lom khom’’ “ lác đác’’ cùng với phép đảo ngữ gợi sự vất vả nhỏ nhoi cña cña ngêi tiÒu phu gi÷a nói rõng rËm r¹p vµ gîi sù Ýt ái tha thít cña nh÷ng.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> quán chợ nghèo. Thế nhng 2 câu thơ tả cảnh Đèo Ngang nhng đã hé mở nổi buồn man m¸c cña lßng ngêi tríc c¶nh tîng hoang s¬. N¨m lµ,tr¹ng th¸i c¶m xóc nhí níc, th¬ng nhµ cña bµ HuyÖn Thanh Quan th«ng qua hình ảnh ẩn dụ mợn tiếng chim để tỏ lòng ngời . S¸u lµ,toµn c¶nh §Ìo Ngang hiÖn lªn trong Ên tîng thÞ gi¸c cña t¸c gi¶ víi c¶nh “ trêi, non, níc’’. §ã lµ Ên tîng vÒ mét kh«ng gian mªnh mang, xa l¹, tÜnh v¾ng. Giữa không gian ấy, con ngời lặng lẽ một mình đối mặt với nỗi cô đơn: một mảnh tình riêng, một tâm sự sâu kín và đó là tình thơng nhà, nỗi nhớ nớc da diết, âm thÇm, lÆng lÏ. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y gi¸o viªn tÝch hîp kiÕn thøc §Þa lý th«ng qua sö dụng bản đồ Việt Nam để xác định địa lý Đèo Ngang, tranh ảnh Đèo ngang trong phần giới thiệu bài mới hoặc phần nội dung văn bản. Giáo viên treo tranh, bản đồ và yêu cầu học sinh : - Xác định địa danh Đèo Ngang? - Quan s¸t bøc tranh nªu c¶m nhËn cña em vÒ quang c¶nh §Ìo Ngang?.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> §Ìo Ngang.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Trên cơ sở quan sát, học sinh sẽ cảm nhận đợc về quang cảnh Đèo Ngang tuỳ theo mức độ cảm nhận của các em. - §èi víi phiÕu häc tËp, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp theo phiÕu ph¸t sẵn có mẫu quy định với thời gian 3 phút: PhiÕu häc tËp V¨n b¶n “ Qua §Ìo Ngang” TiÕt thø...... Nhãm sè ......... Líp........ Danh s¸ch häc sinh cña nhãm: .................................. .................................... .................................. ................................... ................................. .................................... Quan sát bài thơ “ Qua Đèo Ngang’’ trên màn hình.Em hãy đ a ra các đặc điểm của thể thơ và từ đó đi đến kết luận .Đây là thể thơ gì? Néi dung. đặc điểm. kÕt luËn vÒ thÓ th¬. Sè c©u, sè ch÷ Gieo vÇn Bè côc Phép đối NhÞp th¬ - HÕt 3 phót gi¸o viªn thu phiÕu, kiÓm tra kÕt qu¶, nhËn xÐt vµ chèt néi dung trªn b¶ng phô. Trªn ®©y lµ kinh nghiÖm gi¶ng d¹y theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng mµ gi¸o viên thờng sử dụng. Thế nhng ,trớc sự phát triển của khoa học công nghệ đòi hỏi con ngời phải có trình độ phát triển cao hơn nên yêu cầu nắm bắt kiến thức cũng phải nhanh nhạy, kịp thời hơn .Trong khi đó hầu nh các trờng đã có máy vi tính và mét sè Ýt trêng cã m¸y chiÕu ®a n¨ng. §èi víi v¨n b¶n Qua §Ìo Ngang víi sù hç trợ của các phơng tiện hiện đại , sử dụng giáo án điện tử , giáo viên sẽ giúp học sinh dÔ tiÕp cËn n¾m b¾t kiÕn thøc thuËn lîi h¬n víi néi dung cña bµi häc . §Æc biệt học sinh sẽ đợc quan sát cảnh Đèo Ngang với nhiều khung cảnh khác nhau và từ đó sẽ cảm nhận sâu sắc hơn đợc tâm trạng cô đơn nhớ nớc, thơng nhà của bà HuyÖn Thanh Quan.. 2. Ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng øng dông CNTT Vậy để thực hiện đạt đợc mục đích nh trên đã nêu tôi thực hiện nh sau: 2.1. Xác định mục tiêu bài dạy:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Xác định mục tiêu là khâu quan trọng cho mỗi bài giảng . Mục tiêu ở mỗi bài đã đợc xác định cụ thể trong sách giáo khoa và sách giáo viên. Đối với mỗi tác phẩm văn học đợc đa vào chơng trình đều có mục tiêu, yêu cầu cần đạt. Xác định yªu cÇu tèi ®a vµ tèi thiÓu trong mét tiÕt d¹y lµ viÖc lµm cã ý nghÜa quan träng cho một tiết học . Có nghĩa là giáo viên phải xác định rõ đợc mục tiêu nào là quan trọng nhất. Rất tiếc là khi soạn giáo án, không mấy giáo viên vạch ra đợc mục đích, yêu cầu sát hợp và bám sát mục đích yêu cầu trong suốt thời gian lên lớp. Đi xa mục đích, yêu cầu , khó lòng có thể lựa chọn đợc những kiến thức căn bản nhất cốt lõi nhất. Chính vì vậy khi dạy các văn bản noí chung, văn bản Qua đèo Ngang nói riêng, bản thân tôi rất chú trọng vào việc tìm ra đựơc mục tiêu, yêu cầu của v¨n b¶n. Môc tiªu cña bµi “Qua §Ìo ngang’’ gåm: 1. Học sinh hình dung đợc cảnh tợng Đèo Ngang và tâm trạng nhớ nớc, thơng nhµ cña bµ HuyÖn Thanh Quan . 2. Bíc ®Çu hiÓu thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §êng luËt. 3. YÕu tè tù sù vµ b¶n chÊt biÓu c¶m cña bµi th¬ nµy. 4. Đọc,hiểu, phân tích đợc bài thơ. Nh vËy ta thÊy bµi nµy cã 4 môc tiªu nhng môc tiªu 1, 2 lµ quan träng cßn môc tiêu 3, 4 đã đợc lặp lại ở khá nhiều lần trong các bài trớc nên các em dễ dàng thực hiện đợc các mục tiêu này. 2.2. ThiÕt kÕ trªn gi¸o ¸n ®iÖn tö: Phải công nhận một điều rằng : để soạn một giáo án bằng MS PowerPoint thành c«ng qu¶ lµ tèn rÊt nhiÒu thêi gian so víi gi¸o ¸n truyÒn thèng h¬n n÷a gi¸o viªn ph¶i thµnh th¹o kü n¨ng m¸y tÝnh, ph¶i nhuÇn nhuyÔn bµi gi¶ng, ph¶i gi¶m thiÓu tối đa lối giảng dạy thuyết trình mà tăng cờng những cuộc trao đổi, đàm thoại dài ngắn khác nhau giữa giáo viên và học sinh, học sinh - học sinh. Có nh vặy chất lợng giờ dạy - học mới thật sự đợc nâng lên . Thực tế cho thấy khâu chuẩn bị cũng không đơn giản. Nhng vì, chuẩn bị là công đoạn quan trọng nó sẽ ảnh hởng trực tiếp đến quá trình bài dạy. Công việc chuÈn bÞ cµng tèt th× kÕt qu¶ bµi d¹y cµng cao nªn khi chuÈn bÞ ph¶i lµm tèt 2 nhiÖm vô sau: 2.2.1. ChuÈn bÞ vÒ néi dung cña bµi. Đây là bớc mà giáo viên phải lập kế hoạch cụ thể mà ở bài đó chúng ta cần hình thµnh cho häc sinh nh÷ng néi dung nµo ? NghÖ thuËt sö dông trong bµi th¬? Ngoµi ra, gi¸o viªn còng cÇn thu thËp thªm th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kiÕn thøc cña văn bản đó. Víi v¨n b¶n nµy t«i chuÈn bÞ nh sau: - Giáo viên phải đọc kỹ nội dung yêu cầu của bài trong sách giáo khoa và sách gi¸o viªn..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Tìm hiểu về đặc điểm của thơ Đờng, đặc biệt là thơ thất ngôn bát cú Đờng luËt. - Sử dụng kiến thức Địa Lý tìm hiểu về địa danh Đèo Ngang. - Th©n thÕ bµ HuyÖn Thanh Quan. - Sö dông kiÕn thøc lÞch sö c¸c giai ®o¹n lÞch sö ¶nh hëng trong th¬ bµ. 2.2.2. ChuÈn bÞ vÒ nguån t liÖu: - Tranh ¶nh §Ìo Ngang. - Tµi liÖu: S¸ch gi¸o khoa, s¸ch gi¸o viªn, Th¬ HuyÖn Thanh Quan. - Ph¬ng tiÖn: PhiÕu häc tËp, M¸y tÝnh, Sö dông phÇn mÒm MS PowerPoint 2..2.3. So¹n gi¸o ¸n: Do ®iÒu kiÖn thêi gian nªn trong khu«n khæ cña s¸ng kiÕn nµy t«i xin tr×nh bµy cho các đồng chí tham khảo kinh nghiệm sử dụng phần mềm MS PowerPoint để tr×nh chiÕu v¨n b¶n phôc vô cho viÖc d¹y - häc theo híng tÝch hîp.Trong phÇn này, tôi chỉ thực hiện một số Slide chính còn các Slide phụ nh phần thể thơ, đọc v¨n b¶n.t×m hiÓu tõ khã ,t×m hiÓu t¸c gi¶...........th× kh«ng cã thêi gian tr×nh bµy:. Néi dung thùc hiÖn Bíc 1: Khëi động phần mÒm MS. power point chän nÒn cho c¸c Slide. H×nh minh ho¹ Cöa sæ lµm viÖc cña MS. power point.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Bíc 2: (Slide 1). §a phÇn kiÓm tra bµi cò.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Bíc 3: (Slide 2). - §a phÇn b¶n đồ Việt Nam vµ toµn quang c¶nh §Ìo Ngang. *Bíc 4 (Slide 3) - §a. toµn bé bµi thơ .Sau đó t« mµu cho bè côc cña thÓ th¬ - §Æc ®iÓm cña thÓ th¬.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> *Bíc 5 (Slide 4) - §a. quang c¶nh đèo Ngang - Néi dung :phÇn c¶nh vËt đèo Ngang. * Bíc 6 (Slide 5). - C¶nh vËt §Ìo Ngang víi sù xuÊt hiÖn cña con ngêi, cuéc sèng + néi dung.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> *Bíc 7 ( Slide 6) - Mét. sè h×nh ¶nh triều đại xa.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> * Bíc 8 (Slide 7). - §a néi dung cña bøc tranh t©m tr¹ng.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> * Bíc 9 e 8). (Slid. - Néi dung phÇn ghi nhí. * Bíc 10 (Slide 9. Néi dung phÇn luyÖn tËp. * Bíc 11 (Slide 10). - Néi dung phÇn híng dÉn häc bµi cò Sau khi thiết kế xong ấn F5 để trình chiếu thử,nếu thấy có điều gì sai sót thì sửa chữa và bổ sung. Khi trình chiếu ấn F5 để trình chiếu hoặc lu Presentasion đó.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> thµnh díi d¹ng show , tr×nh chiÕu b»ng c¸ch: Vµo File -> Save as -> Trong Save as type -> Presentasion show lóc nµy bµi tr×nh diÔn cña ta ch¹y nh mét ®o¹n phim. 3.Tr×nh chiÕu: 3.1 kiÓm tra bµi cò: KiÓm tra bµi cò lµ lµ bíc rÊt quan träng trong c¸c giê häc . Gi¸o viªn cÇn kiÓm tra bài cũ. Bởi lẽ, qua đó kiểm tra xem thái độ, tinh thần học tập, khả năng tiếp thu ở bài trớc của học sinh ra sao để giáo viên có định hớng cho bài hôm sau.Với c¸ch thùc hiÖn nh vËy ta còng tu©n thñ b»ng c¸ch . - Giáo viên đa lên màn hình Slide 1 mục kiểm tra bài cũ .Trên cơ sở đó học sinh quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái. - C©u hái: ? §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch “Sau phót chia li’’ cña §Æng TrÇn C«n . Qua đó, em hãy nêu nội dung ý nghĩa của đoạn thơ? Kết thúc phần trả lời giáo viên yêu cầu học sinh nhận xét và giáo viên đa ra đáp ¸n trªn mµn h×nh : **ý nghĩa: - Phản ánh hiện thực chia li của đôi vợ chồng trẻ - Tè c¸o chiÕn tranh phi nghÜa. - Niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi của ngời phụ nữ. 3.2. Giíi thiÖu bµi míi: §Ó t¹o c¶m høng cho häc sinh ngay tõ ®Çu t«i thiÕt nghÜ nªn giíi thiÖu bµi míi thËt hay. Bëi thµnh ng÷ cã c©u “ §Çu xu«i ®u«i lät’’. Më bµi cã hay häc sinh míi thÊy høng thó. B»ng ph¬ng ph¸p truyÒn thèng chóng ta hay giíi thiÖu b»ng c¸ch nªu môc tiªu bµi häc. Nh vËy häc sinh thêng nhµm ch¸n vµ kh«ng cã c¶m hứng. Chính vì vậy bản đồ Việt Nam và bức tranh toàn cảnh Đèo Ngang đợc tôi đa lên mà hình để giới thiệu bài mới (Slide 2): Sau đó yêu cầu học sinh xác định địa giới Đèo Ngang trên bản đồ(yêu cầu học sinh phải nắm đợc kiến thức môn Địa lý)Đồng thời giáo viên giới thiệu cho học sinh: “Theo con đờng quốc lộ 1A đi hết địa phận Hà Tĩnh chúng ta sẽ gặp một con đèo ngoằn ngoèo dài hơn 2000 m trên dãy Hoành Sơn, đoạn dãy Trờng Sơn chạy ngang ra biển đông cắt ngang địa phận hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình đó chính là Đèo Ngang .Trên Đờng từ kinh đô Thăng Long vào Phú Xuân nhậm chức “cung trung giáo tập” thi sĩ Thanh Quan đã dừng chân đứng tại nơi này và cảm tác nªn bµi th¬ Qua §Ìo Ngang . 3.3.T×m hiÓu chung: 3.3.1. T×m hiÓu thÓ th¬. Gi¸o viªn tr×nh chiÕu bµi th¬ lªn mµn h×nh ,yªu cÇu häc sinh quan s¸t vµ lµm bài tập vào phiếu. Học sinh trả lời theo yêu cầu, trả lời đến đâu, giáo viên nhấn F5 đến đó để ra đặc điểm của thể thơ.Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh so sánh với các thể thơ đã học và liên hệ với thể thơ của bài thơ “ Bạn đến chơi nhà’’.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> PhiÕu häc tËp V¨n b¶n “ Qua §Ìo Ngang” TiÕt thø....... Nhãm sè ......... Líp........ Danh s¸ch häc sinh cña nhãm: ................................. ..................................... ................................ .................................... ................................ ... ................................. Quan sát bài thơ “ Qua Đèo Ngang” trên màn hình. Em hãy đ a ra các đặc điểm của thể thơ và từ đó có kết luận đây là thể thơ gì ? Néi dung. Sè c©u,sè ch÷ Gieo vÇn Bè côc Phép đối NhÞp th¬. §Æc ®iÓm. kÕt luËn. - Bµi th¬ gåm cã 8 c©u, mçi c©u 7 ch÷ - C¸c tõ : tµ, hoa, nhµ, gia, ta hiÖp vÇn víi ThÓ th¬ thÊt nhau(vÇn a). ng«n b¸t có §Bè côc gåm 4 phÇn: §Ò, thùc, luËn, kÕt. êng luËt Phép đối ở câu 3- 4 và 5- 6 . - nhÞp th¬ 4 / 3; 2 / 2 / 3. 3.4 Néi dung v¨n b¶n. 3.4.1.Bức tranh đèo Ngang: Tríc tiªn, gi¸o viªn ®a c¶nh thiªn nhiªn §Ìo Ngang hiÖn ra . Dùa vµo v¨n b¶n vµ quan s¸t h×nh häc sinh sÏ tr¶ lêi c¸c c©u hái theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. ? Cảnh Đèo Ngang đợc miêu tả vào thời điểm nào trong ngày ? Thời điểm đó gîi c¶m xóc g× ? ? Cảnh Đèo Ngang đợc gợi tả bằng những chi tiết nào ? ? Em hiÓu nghÜa cña tõ “chen’’nh thÕ nµo vµ nã cã søc gîi t¶ mét c¶nh tîng thiªn nhiªn nh thÕ nµo? ? Nh vậy ,thông qua các chi tiết trên gợi cho em cảm nhận gì về cảnh vật đèo Ngang? Nội dung của bài học đã có trên màn hình, tuy nhiên giáo viên vẫn phải ghi nh÷ng ý chÝnh c¬ b¶n lªn b¶ng. Lu ý kh«ng ghi b¶ng nhiÒu. Nh vËy yªu cÇu häc sinh vừa quan sát màn hình để thấy nội dung bài học vừa quan sát bảng để thấy kiến thức đợc chú trọng và vừa phải lắng tai nghe giáo viên bình . Trên cơ sở những câu hỏi đó giáo viên lần lợt chốt kiến thức và yêu cầu học sinh nắm đợc : Lần đầu nữ sĩ bớc tới Đèo Ngang đứng trớc con đèo đệ nhất hùng quan này vào thời điểm bóng xế tà, lúc mặt trời đã nằm ngang sờn núi , ánh mặt trời đã tà đó là thời khắc gợi nỗi buồn thấm thía. Cảnh đèo ngang đợc miêu tả.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> thông qua các chi tiết: cỏ, cây, hoa, đá, lá......Hai vế tiểu đối, điệp ngữ chen, vần lng đá lá, vần chân tà hoa, thơ giàu âm điệu, réo rắt nh một tiếng lòng, biểu lộ sự ngạc nhiên và xúc động về cảnh sắc hoang vắng nơi đèo Ngang. Sau đó,giáo viên chuyển ý và ấn F 5 để trình chiếu hình ảnh tiếp theo, học sinh quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái theo yªu cÇu cña gi¸o viªn ? Vậy có nét bổ sung nào trong chi tiết cảnh ? Các hình ảnh đó gợi cho em cảm xóc g×? ? Em có nhận xét gì về ý nghĩa các từ : mấy, vài, lom khom, lác đác và mối liên hệ giữa chúng ?(Tích hợp với từ ghép đã học) ? Hai câu tiếp theo tả cảnh nhng đã hé mở trạng thái cảm xúc nào của nhà th¬? ? Trong bài thơ thất ngôn bát cú, phần luận gồm hai câu thơ có cấu trúc đối. Hãy chỉ ra cách biểu hiện đối ý và đối thanh ? Nghệ thuật đảo ngữ? ? Nêu tác dụng của phép đối này ? Đối với phần này yêu cầu học sinh nắm đợc:Điểm nhìn đã thay đổi ,thi sĩ đứng tõ trªn cao nh×n xuèng vµ nh×n xa.thÕ giíi con ngêi lµ tiÒu phu,nhng chØ cã “tiÒu vài chú’’. Hoạt động “lom khom’’vất vả đang gánh củi xuống núi.một nét vẽ ớc lệ trong th¬ cæ (ng, tiÒu, canh, môc) nhng rÊt thÇn t×nh, tinh tÕ trong c¶m nhËn,mÊy nhà chợ bên sông tha thớt, lác đác .Chỉ mấy cái lều chợ miền núi cũng chỉ là cảnh hoang vắng, heo hút, buồn hoang sơ nơi con đèo xa xôi lúc bóng xế tà.. Tiếp theo, giáo viên hỏi học sinh các câu hỏi liên quan đến bài học: ? Bài thơ xuất hiện cách diễn đạt ẩn dụ? hãy chỉ ra biện pháp ẩn dụ và phân tÝch ý nghÜa cña nghÖ thuËt Èn dô? ? Qua t×m hiÓu em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh §Ìo Ngang? -- Thông qua những câu hỏi đó, giáo viên tiếp tục hình thành cho học sinh kiến thøc sau : - Nghệ thuật ẩn dụ: Mợn tiếng chim để tỏ lòng ngời.Tác giả mợn chuyện vua Thôc §Õ mÊt níc ho¸ chim cuèc kªu hoµi nhí níc vµ ©m thanh cña chim ®a đa để bộc lộ tâm trạng mình .Đó là nỗi nhớ nớc thơng nhà bồn chồn trong dạ. Nh vậy, Đây là một bức tranh thiên nhiên đẹp hùng vĩ,nhng buồn, hoang vu. ẩn trong cảnh ấy là nỗi nhớ thơng nuối tiếc lặng lẽ của tác giả về một triều đại đã qua. - Trong qu¸ tr×nh b×nh gi¸o viªn cung cÊp thªm cho häc sinh kiÕn thøc vÒ mét thời quá khứ vàng son của triều đại đã qua thông qua các hình ảnh( Liên hệ đất nớc khi cha có chiến tranh TRịnh – Mạc ,đất nớc cha bị chia cắt làm hai miền). 3.4.2.Bøc tranh t©m tr¹ng. ë phÇn nµy, gi¸o viªn giíi thiÖu toµn c¶nh §Ìo Ngang cho häc sinh quan s¸t.vµ ®a ra c¸c c©u hái. Toµn c¶nh §Ìo Ngang hiÖn lªn nh thÕ nµo trong Ên tîng thÞ gi¸c cña t¸c gi¶? ? §ã lµ mét Ên tîng vÒ mét kh«ng gian nh thÕ nµo ?.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> ? Em hiÓu nh thÕ nµo lµ m¶nh t×nh riªng ta víi ta ? T×nh riªng Êy lµ g×? Tßan c¶nh §Ìo Ngang hiÖn lªn trong Ên tîng thÞ gi¸c cña t¸c gi¶ lµ c¶nh: Trêi, non, nớc. Một vũ trụ bao la, mênh mang, xa lạ đối lập với một con ngời nhỏ nhoi, cô đơn mang một tâm sự sâu kín, một mình mình biết, một mình mình hay . Đó chÝnh lµ t×nh th¬ng nhµ, nçi nhí níc da diÕt, ©m thÇm lÆng lÏ. Sang phÇn tæng kÕt, gi¸o viªn tiÕp tôc ph¸t vÊn häc sinh b»ng c©u hái hoÆc b»ng c¸ch th¶o luËn nhãm yªu cÇu häc sinh rót ra néi dung, nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. Sau khi học sinh rút ra đợc nội dung , nghệ thuật giáo viên trình chiếu phần ghi nhớ để học sinh nắm laị bài học. PhÇn luyÖn tËp, häc sinh quan s¸t bµi tËp vµ yªu cÇu häc sinh lµm trong thêi gian 3 phót. PhÇn híng dÉn häc bµi ë nhµ gi¸o viªn tr×nh chiÕu b»ng c¸ch dÆn dß häc sinh trong phÇn cuèi bµi.. PhÇn thø ba:. Những kết quả đạt đợc và kiến nghị 1. KÕt luËn: Trên đây là nội dung chính của đề tài “ Kinh nghiệm dạy văn bản “Qua Đèo Ngang’’ trong chơng trình Ngữ văn 7 theo hớng tích hợp ''. Nội dung sáng kiến đã tr×nh bµy vai trß vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n khi gi¶ng d¹y v¨n b¶n “Qua §Ìo Ngang’’. Trong sáng kiến tôi đã đa ra hai phơng pháp dạy khác nhau .Đó là phơng pháp dạy truyền thống nhng đã có sự đổi mới và phơng pháp dạy bằng giáo án điện tử - Đó là cách ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Cả hai phơng pháp đều theo hớng tích hợp - Đều nhằm mục đích giúp các em thẩm thấu văn bản Qua Đèo Ngang mét c¸ch tèt nhÊt. Tuy còng d¹y theo ph¬ng ph¸p tÝch hîp nhng nÕu sö dông b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö häc sinh tiÕp cËn v¨n b¶n mét c¸ch nhanh nh¹y h¬n, hiệu quả hơn và giờ học sinh động hơn.Và nh vậy học sinh nắm đợc kiến thức của bµi häc th«ng qua kiÕn thøc LÞch sö, §Þa lý..., kiÕn thøc cña ph©n m«n TËp lµm v¨n vµ TiÕng viÖt Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña ngµnh khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin th× viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin tiªn tiÕn vµo d¹y häc lµ rÊt cÇn thiÕt .ChÝnh vì vậy trong sáng kiến tôi đã lấy ví dụ ứng dụng phần mềm MS PowerPoint để thiÕt kÕ m« pháng mét sè h×nh ¶nh trong bµi d¹y cña m×nh .Víi viÖc ¸p dông nµy đã giúp cho các hoạt động Dạy – Học của giáo viên và học sinh trở lên nhẹ nhµng h¬n, hiÖu qu¶ h¬n. 2. Kết quả đạt đợc..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Sau khi giảng dạy văn bản “Qua Đèo ngang’’bằng giáo án điện tử tôi đã thu đợc kÕt qu¶ nh sau: KÕt qu¶ S Giái Kh¸ T.B×nh Y-K Néi dung kh¶o s¸t Sl % Sl % S % S % S l l NhËn biÕt vÒ thÓ th¬ 4 1 2 1 4 1 35 1 2, 4 0 2,2 8 0,4 5 ,1 3 C¶m nhËn vÒ néi dung 4 9 2 1 4 1 31 3 6, 4 0,5 8 0,9 4 ,8 8 NhËn biÕt vÒ nghÖ 4 3 2 1 4 1 27 4 9, thuËt 4 0,5 9 3,2 2 ,2 1 Nh vậy, sau khi có sự sử dụng đồ dùng trực quan cho bài dạy thì kết quả học tập của học sinh đã tăng lên đáng kể. Các em đã nhận biết đợc thể thơ, so sánh đợc sự khác nhau với các thể thơ Đờng luật đã học. Các em cũng cảm nhận đợc về thiên nhiên Đèo Ngang đẹp nhng buồn cũng nh tâm trạng cô đơn hoài cổ của bà Huyện Thanh Quan. Đồng thời thấy đợc nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. 3. Những đề xuất và kiến nghị: §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ khi d¹y v¨n b¶n nãi chung, v¨n b¶n Qua §Ìo Ngang nãi riêng tôi xin đề xuất một số vấn đề sau: - Trang bị thêm đồ dùng dạy – học đặc biệt là tranh ảnh,tài liệu tham kh¶o,ch©n dung c¸c nhµ v¨n...... - Trang bị các thiết bị dạy -– học hiện đại nh máy chiếu Projector ...... - Trang bị thêm các Video clíp về các địa danh Việt Nam . - Đối với các văn bản có địa danh trên đất nớc có thể nên tạo điệu kiện cho các em đợc đến tham quan..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> Môc lôc •Phần thứ nhất: Những vấn đề chung............................................................1 •Lí do chọn đề tài..........................................................................................1 •Mục đích chọn đề tài...................................................................................2 •PhÇn thø hai: Néi dung nghiªn cøu............................................................ 3 •Thực trạng vấn đề....................................................................................... 3 •Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ............................................................................. 4 •Phần thứ ba:Những kết quả đạt đợc và kiến nghị.....................................19 •Môc lôc ................................................................................................... 21 •Tµi liÖu tham kh¶o................................................................................... 22.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Tµi liÖu tham kh¶o. 1. SGK,SGV Ng÷ v¨n 7 - NXB Gi¸o dôc 2.Tµi liÖu båi dìng thêng xuyªn chu kú III m«n Ng÷ V¨n – NXB Gi¸o dôc 3.ThiÕt kÕ bµi gi¶ng ng÷ v¨n 7- NXB Hµ Néi.

<span class='text_page_counter'>(23)</span>