CÂU HỎI ÔN THI LỊCH SỬ CÓ ĐÁP ÁN

CHƯƠNG I. VI T NAM T

NĂM 1919 ð N NĂM 1930

Câu 1.
Phân tích b i c nh qu c t sau
Chi n tranh th gi i th nh t nh hư ng thu n l i ñ n cách m ng Vi t Nam.
H
ng d n tr l i

- Trong lúc xã h i Vi t Nam ñang phân hoá sâu s c do h u qu c a ñ t khai thác l n hai c a
Pháp thì cách m ng tháng Mư i Nga thành công vang d i có tác d ng thúc đ y cách m ng Vi t Nam
chuy n sang m t th i kì m i…
- H u qu c a Chi n tranh th gi i th nh t, kh ng ho ng kinh t
các nư c tư b n ch nghĩa
và nh hư ng c a Cách m ng tháng Mư i Nga ñã làm cho phong trào ñ u tranh gi i phóng dân t c
các nư c phương ðơng và phong trào đ u tranh c a cơng nhân các nư c tư b n phương Tây phát tri n
m nh m và g n bó m t thi t v i nhau trong cu c ñ u tranh ch ng k thù chung là ch nghĩa ñ qu c.
- L c lư ng các m ng c a giai c p vô s n các nư c ñ u tìm con ñư ng t p h p nhau l i ñ thành
l p t ch c riêng c a mình. Do đó tháng 3/1919, Qu c t C ng s n đư c hình thành Mátxcơva, đánh
d u giai ño n m i trong phong trào cách m ng th gi i.
- Pháp, ð ng Xã h i b phân hoá xâu s c. T i ð i h i Tua tháng 12/1920, m t b ph n tích
c c nh t b phi u tán thành gia nh p Qu c t C ng s n và tách ra ñ thành l p ð ng C ng s n Vi t
Nam. Các ð ng C ng s n n i ti p nhau ra ñ i (ð ng C ng s n Pháp 1920, ð ng C ng s n Trung Qu c
1921...), càng t o thêm ñi u ki n thu n l i cho vi c truy n bá ch nghĩa Mác - Lênin vào Vi t Nam.
- Cách m ng tháng Mư i Nga và s phát tr n c a phong trào Cách m ng vơ s n th gi i đã tác
ñ ng m nh m ñ n s l a ch n con đư ng gi i phóng dân t c c a Nguy n Ái Qu c. Ngư i ñã tin theo
Qu c t C ng s n, gia nh p ð ng C ng s n Pháp và tích c c đ truy n bá tư tư ng Mác - Lênin vào
Vi t Nam m ñư ng gi i quy t cu c kh ng ho ng v ñư ng l i gi i phóng dân t c Vi t Nam.
Câu 2.
Trình bày chính sách khai thác
thu c ñ a l n th hai c a th c dân Pháp và tác ñ ng c a chúng ñ n tình hình kinh t và

giai c p Vi t Nam.
H
ng d n tr l i

1. Nguyên nhân và m c đích : Sau Chi n tranh th gi i th nh t, ñ qu c Pháp tuy là nư c th ng tr n
nhưng b tàn phá n ng n , n n kinh t ki t qu . ð bù ñ p nh ng thi t h i to l n trong chi n tranh, trên
cơ s đó khơi ph c l i đ a v kinh t c a mình trong h th ng tư b n ch nghĩa. ð qu c Pháp v a bóc
l t nhân dân trong nư c, v a ti n hành “Chương trình khai thác l n hai” ðơng Dương…
2. Chính sách khai thác thu c đ a l n hai c a Pháp : ðông Dương, ch y u là Vi t Nam, Pháp
th c hi n khai thác thu c ñ a l n hai, t 1929 - 1933.
- Kinh t : Pháp ñ u tư m nh v i t c đ nhanh, quy mơ l n vào các ngành kinh t
Vi t Nam, t
1924 - 1929, s v n ñ u tư kho ng 4 t phrăng.
Nơng nghi p: đ u tư nhi u nh t, ch y u m r ng di n tích đ n đi n cao su, nhi u cơng ty cao
su ñư c thành l p (ð t ñ , Misơlanh…)
Công nghi p: m mang các ngành d t, mu i, xay xát..., ñ c bi t là khai thác m (than…)
Thương nghi p: ngo i thương phát tri n, giao lưu bn bán n i đ a đư c đ y m nh.
Giao thông v n t i: Phát tri n, đơ th m r ng.
Ngân hàng ðơng Dương: N m quy n ch huy kinh t ðông Dương, phát hành gi y b c và
cho vay lãi.
Tăng thu thu : ngân sách ðông Dương thu năm 1930 tăng g p 3 l n so v i 1912.
2. Chính sách chính tr ,văn hố, giáo d c c a th c dân Pháp :
a. Chính tr : Pháp tăng cư ng chính sách cai tr và khai thác thu c ñ a. B máy ñàn áp, c nh sát, m t
thám, nhà tù ho t ñ ng ráo ri t. Ngồi ra cịn c i cách chính tr - hành chính: đưa thêm ngư i Vi t vào
làm các cơng s .
b. Văn hoá giáo d c :
H th ng giáo d c Pháp - Vi t ñư c m r ng. Cơ s xu t b n, in n ngày càng nhi u, ưu tiên
xu t b n các sách báo c vũ ch trương “Pháp - Vi t ñ hu ”.
- Trang 1 -

Các trào lưu tư tư ng, khoa h c - kĩ thu t, văn hoá, ngh thu t phương Tây vào Vi t Nam, t o ra
s chuy n m i v n i dung, phương pháp tư duy sáng tác. Các y u t văn hoá truy n th ng, văn
hoá m i ti n b và ngo i lai nơ d ch cùng t n t i, đan xen, ñ u tranh v i nhau.
3. K t qu :
- V kinh t : Th c dân Pháp ñã du nh p vào Vi t Nam thông qua quan h s n xu t tư b n ch
nghĩa, xen k v i quan h s n xu t phong ki n. Kinh t Vi t Nam phát tri n thêm m t bư c nhưng v n
b kìm h m và l thu c vào kinh t Pháp.
- V xã h i : Có s phân hố sâu s c bên c nh giai c p cũ (ñ a ch , phong ki n, nông dân) xu t
hi n nh ng t ng l p, giai c p m i (tư s n, ti u tư s n, công nhân) v i nh ng l i ích khác nhau…
Câu 3.
Cho bi t thái ñ và kh năng c a
các t ng l p, giai c p trong xã h i Vi t Nam sau Chi n tranh th gi i th nh t. V n ñ này
ñã ñư c ñ ra trong Cương lĩnh chính tr ñ u tiên c a ð ng C ng s n Vi t Nam (tháng
2/1930) như th nào ?
H
ng d n tr l i

1. ð c ñi m, kh năng cách m ng c a các giai c p :
- Giai c p ñ a ch :
+ Là ch d a ch y u c a th c dân Pháp, ñư c Pháp dung dư ng nên ngày càng câu k t ch t ch
v i Pháp trong vi c cư p ño t ru ng ñ t, tăng cư ng bóc l t v kinh t và đàn áp v chính tr ñ i
v i nhân dân…
+ Tuy nhiên h là ngư i Vi t Nam, nên cũng có m t b ph n nh ho c cá nhân có tinh th n yêu
nư c và s n sàng tham gia cách m ng khi có đi u ki n…
- Giai c p nơng dân :
+ B đ qu c, phong ki n chi m ño t ru ng ñ t, phá s n khơng l i thốt. Mâu thu n gi a nơng dân
Vi t Nam v i đ qu c phong ki n tay sai gay g t.
+ Do h n ch v ñ c ñi m giai c p, nên giai c p nông dân không th tr thành l c lư ng lãnh ñ o
cách m ng, so h là m t l c lư ng hăng hái, đơng đ o nh t c a cách m ng.
- Giai c p tư s n : Ra ñ i sau chi n tranh th gi i l n th nh t và là “con ñ ” c a ch ñ thu c ñ a. Do
quy n l i kinh t và thái đ chính tr nên giai c p tư s n Vi t Nam chia làm hai b ph n:

+ B ph n tư s n m i b n: Có quy n l i g n li n v i ñ qu c nên câu k t ch t ch v i ñ qu c.
+ B ph n tư s n dân t c: Có khuynh hư ng làm ăn riêng, kinh doanh ñ c l p,b Pháp chèn ép
nên ít nhi u có tinh th n dân t c, dân ch nhưng y u kém d th a hi p.
- Giai c p ti u tư s n thành th :
+ Phát tri n nhanh v s lư ng, có tinh th n dân t c ch ng Pháp và tay sai.
+ B ph n h c sinh, sinh viên, trí th c nh y c m v i th i cu c, tha thi t canh tân ñ t nư c, hăng
hái ñ u tranh vì đ c l p t do c a dân t c.
- Giai c p công nhân :
+ Ra ñ i trong ñ t khai thác thu c ñ a l n th nh t, phát tri n nhanh chóng v s lư ng và ch t
lư ng trong ñ t khai thác thu c ñ a l n th hai (trư c chi n tranh có 10 v n, đ n năm 1929 có
hơn 22 v n)
+ Ngồi nh ng ñ c ñi m chung c a giai c p cơng nhân qu c t , như đ i di n cho l c lư ng s n
xu t ti n b nh t c a xã h i, có h tư tư ng riêng, có đi u ki n lao ñ ng và sinh s ng t p trung,
có ý th c t ch c và k lu t cao, tinh th n cách m ng tri t đ …, giai c p cơng nhân Vi t Nam
cịn có nh ng đ c đi m riêng :
B ba t ng áp b c bóc l t c a ñ qu c, phong ki n và tư s n ngư i Vi t.
Có quan h t nhiên g n bó v i giai c p nơng dân.
K th a truy n th ng yêu nư c anh hùng, b t khu t c a dân t c.
Có đi u ki n ti p thu ch nghĩa Mác - Lênin và trào lưu cách m ng th gi i, ñ c bi t là Cách m ng
tháng Mư i Nga.

Do hồn c nh ra đ i, cùng v i nh ng ph m ch t nói trên, giai c p công nhân Vi t Nam s m tr
thành m t l c lư ng xã h i ñ c l p và tiên ti n nh t. Vì v y giai c p cơng nhân hồn tồn có kh năng
n m l y ng n c lãnh ñ o cách m ng.
- Trang 2 -


Tóm l i : Sau chi n tranh th gi i th nh t, Vi t Nam di n ra nh ng bi n ñ i quan tr ng v
kinh t , xã h i, văn hoá, giáo d c. Mâu thu n trong xã h i Vi t Nam ti p t c di n ra sâu s c, trong đó
ch y u là mâu thu n gi a nhân dân ta v i th c dân Pháp và ph n ñ ng tay sai. Cu c ñ u tranh ch ng ñ

qu c và tay sai ti p t c di n ra gay g t, phong phú v n i dung và hình th c.
2. Thái đ chính tr , kh năng cách m ng đư c c th hóa trong Cương lĩnh chính tr đ u tiên c a
ð ng C ng s n Vi t Nam :
Giai c p ñ a ch phong ki n ph n ñ ng và t ng l p tư s n ph n cách m ng thì ph i ñánh ñ .
Ph i h t s c liên l c v i ti u tư s n, trung nông… ñ kéo h v phe vô s n.
ð i v i phú nơng, trung, ti u đ a ch và tư b n An Nam mà chưa rõ m t ph n cách m ng thì l i
d ng, ít ra cũng làm cho h trung l p.
D ng lên chính ph cơng nơng binh; t ch c qn đ i công nông.
ð ng c a giai c p vô s n là l c lư ng lãnh ñ o cách m ng. ð ng ph i có trách nhi m thu ph c
ñư c ñ i ña s giai c p c a mình, ph i làm cho giai c p mình lãnh đ o đư c qu n chúng.
T nh ng phân tích thái đ chính tr , kh năng cách m ng c a các giai c p t ng l p trên, ð ng
đã đồn k t h l i, t ch c h ñ u tranh ch ng ñ qu c phong ki n, ph n đ ng.
Câu 4.
Nh ng mâu thu n cơ b n trong
xã h i Vi t Nam sau Chi n tranh th gi i th nh t ? Vì sao l i có nh ng mâu thu n đó ?
H
ng d n tr l i

- Sau Chi n tranh th gi i th nh t, xã h i Vi t Nam có hai mâu thu n cơ b n :
• Mâu thu n gi a dân t c Vi t Nam v i th c dân Pháp
ðây là mâu thu n ch y u nh t.
• Mâu thu n gi a nơng dân v i đ a ch phong ki n.
- ð gi i quy t các mâu thu n đó, cách m ng Vi t Nam ph i th c hi n hai nhi m v cơ b n :
+ ðánh ñ ñ qu c, giành ñ c l p dân t c là nhi m v hàng ñ u.
+ ðánh ñ ñ a ch phong ki n, giành ru ng đ t cho nơng dân.
+ Hai mâu thu n y v a là ngu n g c, v a là ñ ng l c n y sinh và thúc ñ y các phong trào yêu
nư c ch ng th c dân, phong ki n nư c ta.
* Ngun nhân có nh ng mâu thu n đó : Do th c dân Pháp ñ y m nh khai thác thu c đ a, xã h i
ta phân hố ngày càng sâu s c. Nh ng giai c p cũ (như giai c p ñ a ch phong ki n và nơng dân v n
cịn, gi xu t hi n thêm nh ng giai c p m i, nh ng t ng l p m i (ti u tư s n, tư s n và cơng nhân (vì
h có h tư tư ng riêng, ti n hành cu c ñ u tranh c u nư c theo con ñư ng riêng c a mình. ðó chính là

nh ng đi u ki n m i bên trong, r t thu n l i cho cu c v n ñ ng gi i phóng dân t c nư c ta t sau
chi n tranh th gi i th nh t, mà xu hư ng t t y u ñưa t i thu n l i là con ñư ng cách m ng vơ s n.
Câu 5.
Nêu nh ng ho t đ ng yêu nư c
c a Phan B i Châu, Phan Châu Trinh và m t s ngư i Vi t Nam s ng nư c ngoài trong
nh ng năm 1920 - 1925.
H
ng d n tr l i

Sau nh ng năm b n ba ho t ñ ng Nh t, Trung Qu c không thành công, Phan B i Châu b gi i
quân phi t Trung Qu c giam năm 1913 ñ n năm 1917 ñư c t do. nh hư ng c a Cách m ng
tháng Mư i Nga và s ra ñ i c a nư c Nga ñ i v i Phan B i Châu. Tháng 6/1925, Phan B i
Châu b Pháp b t t i Hàng Châu (Trung Qu c), đưa v an trí Hu . Phan B i Châu không th
ti p t c cu c ñ u tranh m i c a dân t c.
Năm 1923 : Lê H ng Sơn , H Tùng M u l p t ch c Tâm tâm xã.
Ngày 19/6/1924, Ph m H ng Thái mưu sát Toàn quy n đơng Dương (Mécclanh) Sa Di n
(Qu ng Châu Trung Qu c). Vi c không thành, Ph m H ng Thái anh dũng hy sinh, ti ng bom
nhóm l i ng n l a chi n ñ u c a nhân dân ta”như chim én nh báo hi u múa xuân”
Năm 1922 : Phan Châu Trinh vi t “Th t ñi u thư” v ch 7 t i c a Kh i ð nh, ơng lên án ch đ
qn ch , hơ hào “Khai dân trí, ch n dân khí, h u dân sinh”, di n thuy t ch ñ “ð o đ c và
lu n lý ðơng - Tây” ñư c nhân dân, thanh niên hư ng ng. Nhi u Vi t ki u t i Pháp ñã chuy n
tài li u ti n b v nư c. Năm 1925, ông l p”H i nh ng ngư i lao đ ng trí th c ðơng Dương”.

- Trang 3 -


Câu 6.
Nêu khái qt nh ng ho t đ ng
c a giai c p tư s n và t ng l p ti u tư s n trí th c trong nh ng năm 1920 - 1925.
H
ng d n tr l i

1. Giai c p tư s n :
T y chay tư s n Hoa ki u, v n ñ ng ngư i Vi t Nam mua hàng c a ngư i Vi t Nam, ñ u tranh
ch ng ñ c quy n c ng Sài Gòn, ñ c quy n xu t c ng lúa g o t i Nam Kỳ c a tư b n Pháp..
T p h p thành ð ng L p hi n (1923), ñưa ra m t s kh u hi u ñòi t do, dân ch nhưng khi
ñư c Pháp như ng b m t s quy n l i h s n sàng tho hi p v i chúng, ngoài ra cịn nhóm
Nam Phong c a Ph m Quỳnh c vũ “quân ch l p hi n”, nhóm Trung B c tân văn c a Nguy n
Văn Vĩnh ñ cao “tr c tr ”…
2. T ng l p ti u tư s n trí th c :
ð u tranh địi quy n t do, dân ch , l p Vi t Nam nghĩa đồn, H i Ph c Vi t, ð ng Thanh niên
(đ i bi u: Tơn Quang Phi t, ð ng Thai Mai, Tr n Huy Li u, Nguy n An Ninh…) ra đ i báo
Chng rè, An Nam tr , Ngư i nhà quê, H u Thanh, Ti ng Dân, nhà xu t b n ti n b như Nam
ñ ng thư xã (Hà N i), Cư ng h c thư xã (Sài Gòn), Quan h i tùng thư (Hu )…
Trong phong trào yêu nư c dân ch cơng khai th i kì này có m t s s ki n như v Ph m H ng
Thái mưu sát tồn quy n Méc-lanh (1924), cu c đ u tranh ñ i nhà c m quy n Pháp th Phan
B i Châu (1925), các cu c truy ñi u, ñ tang Phan Châu Trinh (1926).
Caâu 7.
tranh c a giai c p cơng nhân Vi t Nam giai đo n

Nêu khái quát phong trào ñ u
1920 - 1925.

H
ng d n tr l i

Các cu c ñ u tranh c a công nhân ngày càng nhi u hơn nhưng v n còn l t , t phát, Sài Gòn
- Ch L n thành l p Cơng h i (bí m t) do Tơn ð c Th ng đ ng đ u…
B c Kì, các cu c bãi cơng n ra Nam ð nh, Hà N i, H i Dương,...trong năm 1922.
Cu c bãi công c a th máy xư ng Ba Son t i c ng Sài Gịn khơng ch u s a ch a chi n h m
Misơlê c a Pháp ñ ph n ñ i vi c chi n h m này ch binh lính sang đàn áp phong trào ñ u
tranh c a nhân dân Trung Qu c (8/1925) v i u sách địi tăng lương 20% và ph i cho nh ng
công nhân b th i h i ñư c tr l i làm vi c ñánh d u bư c ti n m i c a phong trào cơng nhân.

Câu 8.
L p b ng th ng kê m c tiêu, tính
ch t c a giai c p tư s n, t ng l p ti u tư s n và giai c p công nhân Vi t Nam trong nh ng
năm 1920 - 1925 và nêu nh n xét.
H
ng d n tr l i

Phong trào
M c tiêu

Tính ch t

Nh n xét

Tư s n dân t c
Ti u tư s n
Ch y u là địi quy n l i Ch ng cư ng quy n, áp b c
v kinh t .
và địi các quy n t do, dân
ch .
ð u tranh theo khuynh Theo khuynh hư ng dân ch
hư ng dân ch tư s n, các tư s n, mang tính ch t yêu
ho t ñ ng c a h mang nư c, dân ch rõ r t.
tính ch t c i lương, th a
hi p.
+ Tích c c: ð u tranh + Tích c c: Có tác d ng
ch ng s c nh tranh, chèn th c t nh lòng yêu nư c,
ép c a tư s n nư c truy n bá tư tư ng t do dân
ngoài…
ch trong nhân dân, truy n
+ H n ch : Ho t ñ ng c a bá nh ng tư tư ng cách

h ch mang tính ch t c i m ng m i.
lương, gi i h n trong + H n ch : Phong trào
khuôn kh c a ch đ th c khơng có m t t ch c lãnh
- Trang 4 -

Công nhân
N ng v m c đích kinh t .

- T phát
- Ti n d n đ n t giác

Phong trào mang tính ch t
t phát, do đó chưa có s
ph i h p ñ u tranh các
nơi, chưa th y rõ v trí (vai
trị) c a giai c p cơng
nhân.


dân, ph c v quy n l i c a ñ o th ng nh t, có b r ng,
các t ng l p trên..
thi u chi u sâu, ch b t phát
nh t th i, thi u cơ s v ng
ch c trong qu n chúng.
Caâu 9.
T i sao Nguy n Ái Qu c l i ra đi
tìm con ñư ng c u nư c m i ? Trình bày v q trình ho t đ ng t năm 1911 – 1930 và
nh ng c ng hi n c a Nguy n Ái Qu c ñ i v i cách m ng Vi t Nam.
H
ng d n tr l i

1) T i sao Nguy n Ái Qu c l i ra đi tìm con đư ng c u nư c m i ?
Nguy n Ái Qu c tên th t là Nguy n Sinh Cung, sau ñ i là Nguy n T t Thành,sinh ngày
19/5/1890 t i Kim Liên, Nam ðàn, Ngh An. Cha là Nguy n Sinh S c, m là Hoàng Th Loan,
m t ngư i ph n ñ m ñang, chăm lo ch ng con h t m c…
Nguy n T t Thành t r t s m có trí đu i th c dân Pháp, gi i phóng đ ng bào…
Ngư i khâm ph c tinh th n yêu nư c c a các chí sĩ Phan ðình Phùng, Hồng Hoa Thám, Phan
B i Châu, Phan Chu Trinh,... nhưng l i không tán thành con ñư ng c u nư c c a h . Các phong
trào ðông Du, Duy Tân, các cu c kh i nghĩa ñ u b th c dân Pháp d p t t. cách m ng lâm vào
tình tr ng kh ng ho ng, thi u h n m t phương pháp cách m ng khoa h c. M t địi h i t t y u là
ph i tìm ra con đư ng gi i phóng cho dân t c.
Trong b i c nh l ch s đó, th y giáo Nguy n T t Thành ñã ra ñi tìm ñư ng c u dân, c u nư c,
gi i phóng cho dân t c Vi t Nam.
2) Nh ng ho t ñ ng c a Nguy n Ái Qu c t năm 1911 – 1930 :
a. T năm 1911 ñ n 1918 :
- Ngày 5/6/1911, Ngư i l y tên là Ba, xin làm vi c ph b p trên tàu đơ đ c Latusơ Tơrêvin, r i
b n c ng Nhà R ng b t ñ u cu c hành trình tìm đư ng c u nư c. Tháng 7/1911, Ngư i c p c ng
Mácxây c a Pháp.
- Năm 1912, Ngư i ti p t c ñi m t s nư c châu Âu, châu Phi và châu Mĩ…
- Năm 1917, Nguy n Ái Qu c tr l i Pháp. T i ñây, Ngư i tích c c ho t đ ng t cáo th c dân
Pháp và tuyên truy n cho cách m ng Vi t Nam, tham gia vào phong trào công nhân Pháp, ti p nh n nh
hư ng Cách m ng Tháng Mư i Nga
Tư tư ng c a Ngư i d n d n bi n ñ i.
- Tháng 11/1917, Cách m ng tháng Mư i Nga thành cơng đã nh hư ng quy t ñ nh ñ n xu
hư ng ho t ñ ng c a Ngư i.
b. T năm 1919 ñ n 1923 :
- Ngày 18/6/1919 các nư c ñ qu c th ng tr n h p H i ngh Vécxai (Verseille) ñ chia nhau th
trư ng th gi i. Nguy n Ái Qu c g i t i H i ngh này B n yêu sách g m 8 đi m địi các quy n t do
dân ch cho nhân dân Vi t Nam.
- Tháng 7/1920, Ngư i ñ c Sơ th o lu n cương v v n ñ dân t c và thu c đ a c a Lênin. T đó
Ngư i hồn tồn tin theo Lênin, d t khốt đ ng v Qu c t th ba.

- Tháng 12/1920, t i ð i h i c a ð ng Xã h i Pháp h p Tua, Nguy n Ái Qu c ñã b phi u tán
thành Qu c t th ba và l p ra ð ng C ng s n Pháp. Sau ñó Ngư i ñã tham gia ð ng C ng s n Pháp
và là ngư i c ng s n Vi t Nam ñ u tiên ñánh d u bư c ngo t trong ho t ñ ng Nguy n Ái Qu c, t ch
nghĩa yêu nư c ñ n ch nghĩa Mác - Lênin và ñi theo cách m ng vơ s n
S ki n đó cũng đánh d u
bư c m ñư ng gi i quy t cu c kh ng ho ng v ñư ng l i gi i phóng dân t c.
- Năm 1921, Nguy n Ái Qu c cùng v i m t s ngư i yêu nư c c a các thu c ñ a Pháp sáng l p
H i liên hi p thu c ñ a Pari ñ tuyên truy n, t p h p l c lư ng ch ng ch nghĩa ñ qu c.
- Năm 1922, ra báo Ngư i Cùng Kh (Le Paria)..
c. T năm 1923 ñ n 1924 :
- Tháng 6/1923, Ngư i đi Liên Xơ d H i ngh Qu c t nơng dân, sau đó làm vi c Qu c t
c ng s n vi t nhi u cho báo S Th t (Paravda) và T p chí Thư tín qu c t .
- Năm 1924, Ngư i d và ñ c tham lu n t i ð i h i Qu c t C ng s n l n th V. Sau đó, Ngư i
t Liên Xơ v Qu ng Châu đ tr c ti p chu n b v chính tr , tư tư ng và t ch c cho vi c thành l p
chính ñ ng vô s n Vi t Nam.
d. T năm 1924 ñ n 1930 :
- Trang 5 -


- Ngày 11/11/1924, Ngư i v Qu ng Châu (Trung Qu c) tr c ti p tuyên truy n, giáo d c lý lu n,
xây d ng t ch c cách m ng gi i phóng dân t c Vi t Nam.
- Tháng 6/1925 : Thành l p H i Vi t Nam Cách m ng thanh niên nh m t ch c và lãnh ñ o qu n
chúng ñ u tranh ch ng Pháp.
- Ngày 9/7/1925, Ngư i và m t s nhà yêu nư c Tri u Tiên, Inđơnêxia l p ra H i Liên hi p các
dân t c b áp b c Á ðông.
- Ngày 6/1 ñ n ngày 3/2/1930, Ngư i ch trì H i ngh h p nh t ba t ch c c ng s n c ng s n,
so n th o Chính cương v n t t, Sách lư c v n t t c a ð ng C ng s n Vi t Nam…
Tác d ng c a nh ng ho t ñ ng trên ñ i v i cách m ng Vi t Nam :
* V chính tr : Trong giai ño n này, nh ng ho t ñ ng c a Ngư i ch y u trên m t tr n chính tr tư
tư ng nh m truy n bá ch nghĩa Mác - Lênin vào nư c ta nư vi t bài cho báo “Nhân ñ o”, “ð i s ng

công nhân” và “B n án ch ñ th c dân Pháp”. Nh ng tư tư ng mà ngư i truy n bá s là n n t ng tư
tư ng c a ð ng ta sau này. Nh ng tư tư ng đó là:
Ch nghĩa tư b n, ch nghĩa ñ qu c là k thù chung c a giai c p vô s n và nhân dân các nư c
thu c đ a.
Ch có làm cách m ng ñánh ñ ch nghĩa tư b n, ch nghĩa đ qu c thì m i có th gi i phóng giai
c p vơ s n và nhân dân các nư c thu c đ a. ðó chính là m i quan h gi a cách m ng chính qu c
và cách m ng thu c đ a.
Xác ñ nh giai c p công nhân và nông dân là l c lư ng nòng c t c a cách m ng.
Giai c p cơng nhân có đ kh năng lãnh đ o cách m ng thơng qua đ i tiên phong là ð ng c ng
s n ñư c vũ trang b ng h c thuy t Mác - Lênin.

* V t ch c :
- Khi v t i Qu ng Châu (Trung Qu c), ngư i ñã t p h p m t s thanh niên Vi t Nam yêu nư c
thành l p H i Vi t Nam Cách m ng thanh niên là t ch c ti n thân c a ð ng C ng S n Vi t Nam.
Trong đó có h t nhân là C ng s n ðồn.
Tóm l i, nh ng ho t ñ ng c a Nguy n Ái Qu c đã có tác d ng quy t đ nh trong vi c chu n b
v chính tr , tư tư ng và t ch c cho vi c thành l p chính ð ng c a giai c p vô s n Vi t Nam.
3) Nh ng c ng hi n to l n c a Nguy n Ái Qu c đ i v i dân t c :
Tìm ñư c con ñư ng c u nư c ñúng ñ n : K t h p ñ c l p dân t c v i ch nghĩa xã h i, k t h p
tinh th n yêu nư c v i tinh th n qu c t vô s n.
Chu n b v chính tr , tư tư ng, t ch c và cán b cho vi c thành l p ð ng C ng s n Vi t Nam
vào ñ u năm 1930.
Cùng ð ng C ng s n ðơng Dương lãnh đ o Cách m ng tháng Tám 1945 thành công, l p ra
nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa, m ra m t k nguyên m i trong l ch s dân t c.
Cùng ð ng C ng s n ðông Dương lãnh ñ o ñ u tranh b o v thành qu cách m ng, xây d ng
ch ñ m i trong nh ng năm ñ u tiên sau Cách m ng tháng Tám.
Cùng ð ng Lao ñ ng Vi t Nam lãnh ñ o cu c kháng chi n ch ng Pháp (1946 - 1954) th ng l i.
Cùng ð ng Lao ñ ng Vi t Nam lãnh ñ o cu c kháng chi n ch ng Mĩ, c u nư c và xây d ng
ch ñ ch nghĩa xã h i mi n B c…
M r ng : Theo anh (ch ), công lao to l n nh t c a lãnh t Nguy n Ái Qu c ñ i v i dân t c Vi t

Nam là gì ? T i sao ?
+ Ngư i đã tìm ra con ñư ng c u nư c ñúng ñ n cho cơng cu c đ u tranh gi i phóng dân t c Vi t
Nam : ðó là con đư ng K t h p ñ c l p dân t c v i ch nghĩa xã h i, k t h p tinh th n yêu
nư c v i tinh th n qu c t vơ s n.
+ Nh tìm ñư c con ñư ng c u nư c ñúng ñ n như ñã nêu trên, nên m i d n t i vi c thành l p
ð ng C ng s n Vi t Nam năm 1930, làm nên cu c Cách m ng tháng Tám 1945 thành công, ti n
hành cu c kháng chi n ch ng Pháp và ch ng Mĩ th ng l i.
Caâu 10. S ra ñ i và ho t ñ ng c a H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên.
H
ng d n tr l i

a. S ra ñ i : Cu i năm 1924, Nguy n Ái Qu c v Qu ng Châu, ti p xúc v i Tâm tâm xã...; tháng
6/1925, sáng l p H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên, chu n b ñi u ki n cho s ra ñ i c a m t ñ ng
C ng s n Vi t Nam.
b. Ho t ñ ng :
- Trang 6 -


- Cơ quan lãnh ñ o cao nh t là T ng b (Nguy n Ái Qu c, H Tùng M u, Lê H ng Sơn). Tr s
ñ t t i Qu ng Châu .
- Nguy n Ái Qu c m các l p hu n luy n chính tr t i Qu ng Châu, t năm 1925 ñ n năm 1927
ñã ñào t o ñư c 75 ngư i... S lư ng h i viên tăng nhanh, nh t là t khi có phong trào “vơ s n
hóa” (1928)... H i ñã xây d ng cơ s kh p c nư c: các kỳ b Trung, B c, Nam…
- Ra báo Thanh niên và xu t b n tác ph m ðư ng cách m nh ñ ph c v công tác hu n luy n,
tuyên truy n. Tác ph m ðư ng cách m nh v ch ra nh ng v n ñ cơ b n v ñư ng l i cách m ng
gi i phóng dân t c Vi t Nam... Vi c truy n bá ch nghĩa Mác - Lênin ñư c ñ y m nh qua phong
trào “vơ s n hố”.
- ð n năm 1929, ñáp ng yêu c u c a phong trào công nhân và phong trào yêu nư c, chi b c ng
s n ñ u tiên ñư c thành l p t i Hà N i (3/1929). Sau ð i h i l n th nh t (5/1929), H i phân
hóa thành hai t ch c: ðông Dương c ng s n ñ ng (6/1929) và An Nam c ng s n ñ ng
(8/1929).

H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên là ti n thân c a ð ng C ng s n Vi t Nam…
M r ng : Vai trò c a H i Vi t Nam Cách m ng thanh niên và s xu t hi n 3 t ch c C ng s n
ñ i v i s phát tri n c a phong trào công nhân :
- Ho t ñ ng c a H i Vi t Nam Cách m ng thanh niên và Tân Vi t Cách m ng ð ng đã có tác
d ng thúc đ y phong trào cơng nhân phát tri n t “t phát” lên “t giác” : m l p hu n luy n cán b
nh m truy n bá Ch nghĩa Mác - Lênin, ra báo “Thanh niên”, phong trào “Vơ s n hố”...Phong trào t
năm 1928 phát tri n c v s lư ng và ch t lư ng
- S xu t hi n c a 3 t ch c C ng s n là m t bi u hi n trư ng thành c a giai c p cơng nhân. Giai
c p cơng nhân đang tr thành m t l c lư ng chính tr đ c l p ngày càng l n m nh ñi ñ u trên tr n tuy n
ñâú tranh ch ng ñ qu c và phong ki n tay sai nư c ta. ðây chính là bư c chu n b tr c ti p cho s
thành l p ð ng C ng s n ðơng Dương.
Câu 11. S ra đ i và ho t ñ ng c a Tân Vi t Cách m ng ñ ng.
H
ng d n tr l i

a. S ra đ i: Ngày 14/7/1925 tù chính tr cũ Trung Kỳ: Lê Văn Huân, Nguy n ðình Kiên …
cùng nhóm sinh viên Cao ð ng Hà N i l p ra H i Ph c Vi t, sau ñ i thành Hưng Nam (11/1925)
Vi t Nam Cách m ng ñ ng
Vi t Nam Cách m ng ð ng chí H i (7/1927). H i đã nhi u l n bàn ñ
h p nh t v i H i Vi t Nam cách m ng thanh niên song khơng thành. ð n 14/7/1928, H i đ i thành
Tân Vi t cách m ng ñ ng.
b. Ho t ñ ng:
- Ch trương: ñánh ñ d qu c ch nghĩa nh m thi t l p m t xã h i bình đ ng và bác ái
- L c lư ng: nh ng trí th c nh và thanh niên ti u tư s n yêu nư c.
- ð a bàn h at ñ ng ch y u Trung Kỳ.
- ð ng Tân Vi t ra ñ i, ho t ñ ng trong ñi u ki n H i Vi t Nam cách m ng thanh niên phát tri n
m nh, tư tư ng cách m ng c a Nguy n Ai Qu c và ñư ng l i c a H i cu n hút nhi u ñ ng viên c a
Tân Vi t, m t s ñ ng viên tiên ti n chuy n sang H i Vi t Nam cách m ng thanh niên, s còn l i tích
c c chu n b ti n t i thành l p chính đ ng CM theo h c thuy t Mác-Lênin.
Tân Vi t Cách m ng ñ ng có tác d ng góp ph n thúc đ y s phát tri n các phong trào công
nhân, các t ng l p nhân dân trong phong trào dân t c, dân ch

các đ a phương có đ ng h at đ ng.
Câu 12. S ra đ i và ho t ñ ng c a Vi t Nam Qu c dân ñ ng.
H
ng d n tr l i

a. S thành l p: Ngày 25/12/1927, Vi t Nam qu c dân ñ ng ñư c thành l p trên cơ s Nam ñ ng thư
xã; theo khuynh hư ng cách m ng dân ch tư s n. Lãnh t c a ð ng là Nguy n Thái H c... Lúc m i
thành l p, ð ng chưa có m c đích, tơn ch rõ r t, mà ch nêu chung chung là: “trư c làm dân t c cách
m ng, sau làm th gi i cách m ng”.
b. Ho t ñ ng:

- Trang 7 -


- Chương trình hành đ ng nêu ngun t c c a ð ng là: “T do – Bình đ ng – Bác ái”. Chương
trình ho t đ ng c a ð ng chia thành 4 th i kì. Th i kì cu i là b t h p tác v i gi c, “đánh đu i gi c
Pháp, xố b ngôi vua, thi t l p dân quy n”; ti n hành “cách m ng b ng s t và máu”...
- T ch c cơ s trong qu n chúng r t ít, đ a bàn bó h p trong m t s ñ a phương B c Kỳ;
Trung Kỳ và Nam Kỳ khơng đáng k .
- Tháng 2/1929 Vi t Nam Qu c dân ñ ng t ch c ám sát trùm m phu Bazanh Hà N i, b Pháp
kh ng b dã man. Trư c tình th b ñ ng, lãnh ñ o Vi t Nam Qu c dân ñ ng quy t ñ nh d c h t l c
lư ng th c hi n b o đ ng cu i cùng “khơng thành cơng cũng thành nhân”.
- Trong tình th b đ ng, Vi t Nam qu c dân ñ ng quy t ñ nh d c toàn b l c lư ng ti n hành
cu c kh i nghĩa Yên Bái (2/1930) v i ý tư ng “Không thành công cũng thành nhân!”. B th c dân Pháp
ñàn áp, cu c kh i nghĩa th t b i, k t thúc vai trò l ch s c a Vi t Nam qu c dân đ ng.
Câu 13.
Ch ng t r ng phong trào cơng nhân nư c ta ñã phát tri n lên m t bư c cao hơn t
sau Chi n tranh th gi i th nh t. Cu c bãi công c a cơng nhân Ba Son (8/1925) có
nh ng đi m gì m i so v i các phong trào trư c đó ?
H
ng d n tr l i

a. Giai ño n 1919 - 1925 : Các cu c ñ u tranh tuy l t và t phát nhưng ý th c giai c p ñang phát tri n.
+ 1920, cơng nhân Sài Gịn – Ch L n thành l p Công h i, do Tôn ð c Th ng ñ ng ñ u.
+ 1922, công nhân viên ch c các s cơng thương B c Kì địi ngh ch nh t có tr lương.
+ 1924, nhi u cu c bãi công c a công nhân Nam ð nh, Hà N i, H i Dương.
+ 1925, n i b t nh t là cu c bãi công c a th máy xư ng Ba Son.
b. Giai ño n 1925 - 1929 :
- T năm 1926 ñ n năm 1927 : Liên ti p n ra nhi u cu c bãi công c a công nhân viên ch c và
h c sinh h c ngh . L n nh t là cu c bãi công c a công nhân s i Nam ð nh, ñ n ñi n Cam Tiêm,
Phú Ri ng…
- T năm 1928 ñ n 1929 : Phong trào đã có tính th ng nh t trong tồn qu c, có 30 cu c bãi cơng
n ra t B c chí Nam: Nhà máy xi măng, nhà máy s i H i Phòng, nhà máy s i Nam ð nh....Các
phong trào th i kì này đã liên k t ñư c nhi u ngành, nhi u ñ a phương, trình đ giác ng c a
cơng nhân đã đư c nâng cao. Giai c p công nhân tr thành m t l c lư ng chính tr đ c l p.
c. Cu c bãi công c a th máy xư ng Ba Son (tháng 8/1925) có m c đích ngăn c n tàu Pháp đưa lính
sang đàn áp cách m ng Trung Qu c. Cu c bãi công th ng l i ñã ñánh d u m t bư c ti n m i c a
phong trào công nhân nư c ta. Giai c p cơng nhân t đây đã ñ u tranh có t ch c và có m c đích
chính tr rõ ràng.
Câu 14.
Hãy gi i thích vì sao phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng dân ch tư s n
Vi t Nam trong nh ng năm 1919 - 1930 l i b th t b i nhanh chóng ? S th t b i c a
phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng dân ch tư s n trong giai đo n trên nói lên đi u
gì ?
H
ng d n tr l i

a. Nguyên nhân th t b i c a phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng dân ch tư s n nư c ta...
- Các phong trào theo khuynh hư ng dân ch tư s n tiêu bi u là ho t ñ ng c a Vi t Nam Qu c
dân ñ ng, ñã phát tri n m nh t sau Chi n tranh th gi i th nh t ñ u l n lư t ñi ñ n th t b i do :
• Giai c p tư s n dân t c Vi t Nam non kém v kinh t , què qu t v chính tr .
• Khuynh hư ng chính chính tr theo con đư ng dân ch tư s n dân t c Vi t Nam khơng đáp
ng đư c u c u khách quan c a s nghi p gi i phóng dân t c c a nhân dân ta.

• T ch c non kém, khơng đ s c đ ch ng đ trư c m i th ño n kh ng b c a k thù ñ t n
t i và phát tri n.
- S th t b i c a phong trào dân t c theo khuynh hư ng dân ch tư san b t ngu n t nguyên nhân
sâu xa và cơ s kinh t và giai c p xã h i Vi t Nam sau Chi n tranh th gi i th nh t.
- Kh i nghĩa Yên Bái như m t ng n ñèn tàn trong phong trào ñ u tranh c a tư s n dân t c. Trư c
khi t t, nó bùng cháy m t l n cu i đ r i khơng bao gi cháy n a. ðây là m t s ki n ñánh d u s ch m

- Trang 8 -


d t các phong trào yêu nư c ñi theo khuynh hư ng dân ch tư s n ñ như ng ch cho phong trào yêu
nư c theo con ñư ng Cách m ng vô s n Vi t Nam.
b. S th t b i c a phong trào yêu nư c theo khuynh hư ng dân ch tư s n trong giai đo n trên
trên nói lên : Con ñư ng gi i phóng dân t c theo khuynh hư ng dân ch tư s n là không thành cơng.
“Mu n c u nư c và gi i phóng dân t c khơng có con đư ng nào khác con đư ng cách m ng vơ s n”.
Câu 15.
T i sao năm 1929, Vi t Nam l i di n ra cu c ñ u tranh xung quanh v n ñ thành
l p ð ng C ng s n ? Cho bi t k t qu c a cu c ñ u tranh này.
H
ng d n tr l i

1) Nguyên nhân di n ra cu c ñ u tranh xung quanh v n ñ thành l p ð ng C ng s n Vi t Nam :
a- Năm 1929, phong trào đ u tranh c a cơng nhân, nông dân, ti u tư s n và các t ng l p yêu nư c
khác phát tri n m nh m , k t thành m t làn sóng dân t c dân ch ngày càng lan r ng.
- H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên đã khơng cịn đ kh năng đ ti p t c lãnh ñ o cách
m ng…
Yêu c u l ch s ñ t ra ph i thành l p m t chính đ ng nhưng nh n th c đó di n ra khơng
đ ng đ u trong các h i viên c a t ch c này…
b- B c Kỳ là nơi phong trào cách m ng phát tri n m nh nh t nư c, có s lư ng h i viên c a t
ch c Vi t Nam Cách m ng thanh niên đơng…Vì th h s m nh n th y s c n thi t ph i thành l p m t
chính đ ng vơ s n.Tháng 3/1929, s h i viên tiên ti n B c kỳ ñã h p t i Hà N i và l p ra chi b C ng

s n ñ u tiên…, ti n hành v n ñ ng ñ thành l p m t ñ ng c ng s n.
- Phong trào cách m ng Trung Kỳ, Nam Kỳ phát tri n không m nh b ng B c Kỳ, do đó
nh ng ngư i đ ng đ u t ch c Thanh niên chưa nhìn th y yêu c u c p thi t ph i thành l p chính đ ng
vơ s n…
- T i ð i h i l n th nh t c a H i Vi t Nam Cách m ng thanh niên (5/1929) Hương C ng
(Trung Qu c) di n ra cu c ñ u tranh gay g t xung quanh v n ñ thành l p ð ng. ð i bi u B c Kỳ ñưa
ra yêu c u thành l p đ ng c ng s n nhưng khơng đư c ch p nh n, h b ñ i h i ra v .
2) K t qu c a cu c ñ u tranh :
- Tháng 6/1929, ñ i bi u các t ch c cơ s c ng s n B c Kỳ h p t i s nhà 312, ph Khâm
Thiên (Hà N i) quy t ñ nh thành l p ðơng Dương C ng s n đ ng…
- Kho ng tháng 8/1929, T ng b Thanh niên và Kỳ b Vi t Nam Cách m ng Thanh niên Nam
Kì cũng đã nh n th c đư c yêu c u ph i thành l p ñ ng C ng s n nên quy t ñ nh thành l p An Nam
C ng s n ð ng.
- Tháng 9/1929, nh ng ngư i giác ng c ng s n trong t ch c Tân Vi t tuyên b thành l p ðơng
Dương C ng s n Liên đồn.
- S ra ñ i c a ba t ch c c ng s n ch ng t ch nghĩa Mác- Lênin đã th m sâu vào phong trào
cơng nhân, phong trào yêu nư c Vi t Nam. ði u ki n cho s thành l p ð ng đã chín mu i…
- Các t ch c ho t ñ ng riêng r , tranh giành nh hư ng l n nhau gây b t l i cho phong trào. ð u
1930, Nguy n Ái Qu c tri u t p H i ngh h p nh t ba t ch c thành ð ng C ng s n Vi t Nam…
Câu 16.
Trình bày hồn c nh l ch, n i dung, ý nghĩa và nguyên nhân thành công c a H i
ngh h p nh t các t ch c c ng s n Vi t Nam ngày 6/1/1930.
H
ng d n tr l i

1. Hoàn c nh :
- Ba t ch c c ng s n Vi t Nam ra ñ i năm 1929 ho t ñ ng riêng r , tranh giành nh hư ng
c a nhau, làm phong trào cách m ng trong nư c có nguy cơ chia r l n.
- Nguy n Ái Qu c ñư c tin H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên phân li t thành hai ð ng
c ng s n, li n r i kh i Xiêm, sang Trung Qu c ñ th ng nh t các t ch c c ng s n.
2. N i dung h i ngh :

V i cương v là phái viên c a Qu c t c ng s n, Nguy n Ai Qu c tri u t p H i ngh h p nh t
ð ng C u Long (Hương C ng) t ngày 6/1/1930.
- Nguy n Ái Qu c phê phán nh ng quan ñi m sai l m c a các t ch c c ng s n riêng l và nêu
chương trình h i ngh ..

- Trang 9 -


- H i ngh đã nh t trí th ng nh t các t ch c c ng s n thành ð ng c ng s n Vi t Nam, thơng
qua Chính cương v n t t, sách lư c v n t t c a ð ng do Nguy n Ai Qu c so n th o (Cương
lĩnh chính tr d u tiên c a ð ng c ng s n Vi t Nam).
- Ngày 08/02/1930, các ñ i bi u v nư c. Ban ch p hành Trung ương lâm th i c a ð ng thành
l p g m 7 y viên do Tr nh ðình C u đ ng đ u.
- Ngày 24/02/1930, ðơng Dương c ng s n Liên đồn đư c k t n p vào ð ng c ng s n Vi t Nam.
Sau này, ð i h i toàn qu c l n th III c a ð ng Lao ñ ng Vi t Nam quy t ñ nh l y ngày
3/2/1930 làm ngày k ni m thành l p ð ng.
3. Ý nghĩa c a H i ngh : H i ngh có ý nghĩa như m t đ i h i thành l p ð ng, thơng qua đư ng l i
Cách m ng (tuy còn sơ lư c).
4. Nguyên nhân thành công c a h i ngh :
Gi a các đ i bi u các t ch c khơng có mâu thu n v ý th c h , đ u có xu hư ng vơ s n, đ u
tuân theo ñi u l c a qu c t C ng s n.
ðáp ng ñúng nhu c u th c ti n c a Cách m ng lúc đó.
Do ñư c s quan tâm c a Qu c t C ng s n và uy tín cao c a lãnh t Nguy n Ái Qu c.
Câu 17.
Phân tích ý nghĩa l ch s c a s ki n ð ng C ng s n Vi t Nam ñư c thành l p vào
ñ u năm 1930.
H
ng d n tr l i

- ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i là m t bư c ngo t vĩ ñ i trong l ch s cách m ng Vi t Nam, là
s n ph m c a s k t h p ch nghĩa Mác - Lênin v i phong trào công nhân và phong trào yêu nư c Vi t

Nam trong ba th p niên ñ u c a th k XX.
- Ch m d t tình tr ng kh ng ho ng v đư ng l i và giai c p lãnh ñ o cách m ng...
- Ch ng t r ng giai c p cơng nhân Vi t Nam đã trư ng thành và ñ s c lãnh ñ o cách m ng...
- ð ng ra đ i làm cho cơng nhân Vi t Nam th c s tr thành m t b ph n khăng khít c a cách
m ng th gi i. K t đây giai c p cơng nhân và nhân dân lao ñ ng Vi t Nam tham gia vào s nghi p
đ u tranh gi i phóng lồi ngư i m t cách t giác và có t ch c.
- ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i kh ng ñ nh quy n lãnh ñ o tuy t ñ i c a giai c p cơng nhân
mà đ i tiêu phong c a nó là ð ng C ng s n Vi t Nam, là s chu n b t t y u ñ u tiên cho nh ng bư c
nh y v t vĩ ñ i và nh ng th ng l i vang d i c a công nhân Vi t Nam v sau.
Câu 18.
Trình bày n i dung cơ b n c a Chính cương v n t t, Sách lư c v n t t do Nguy n
Ái Qu c kh i th o ñ u năm 1930 và cho bi t vì sao nói ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i là
m t bư c ngo t l ch s vĩ ñ i c a cách m ng Vi t Nam.
H
ng d n tr l i

1. N i dung c a Chính cương v n t t, Sách lư c v n t t :
Chính cương v n t t, Sách lư c v n t t do Nguy n Ái Qu c so n th o và ñư c H i ngh thành
l p ð ng thông qua là Cương lĩnh chính tr đ u tiên c a ð ng C ng s n Vi t Nam. Nh ng ñi m ch
y u c a Cương lĩnh chính tr đ u tiên:
Chi n lư c cách m ng: ti n hành “ tư s n dân quy n cách m ng và th ñ a cách m ng ñ ñi
t i xã h i c ng s n”.
Nhi m v cách m ng: ñánh ñ ñ qu c Pháp, b n phong ki n, tư s n ph n cách m ng, làm
cho nu c Vi t Nam ñ c l p t do, l p chính ph cơng, nơng, binh và qn đ i cơng nơng; t ch
thu s n nghi p c a ñ qu c và ph n cách m ng chia cho dân cày nghèo, ti n hành cách m ng
ru ng ñ t.
L c lư ng cách m ng: công nông, ti u tư s n, trí th c, l i d ng ho c turng l p phú nơng, đ a
ch , tư s n. Cách m ng ph i liên l c v i các dân t c b áp b c và vô s n th gi i.
Lãnh ñ o cách m ng: ð ng c ng s n Vi t Nam: ñ i ti n phong c a giai c p vô s n.
Tuy cịn v n t t, song đây là cương lĩnh gi i phóng dân t c sáng t o, k t h p ñúng ñ n v n
ñ dân t c và giai c p. ð c l p, t do là tư tư ng ch y u c a cương lĩnh.

2. T i sao nói : ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i là m t bư c ngo t l ch s vĩ ñ i c a cách m ng
Vi t Nam ?
- Trang 10 -


o ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i v i t ch c th ng nh t ñã v ch ra ñư ng l i cách m ng ñúng
ñ n : làm cách m ng dân t c dân ch nhân dân, ti n lên ch nghĩa xã h i.
o V ch ra phương hư ng cách m ng ñúng ñ n : s d ng b o l c c a qu n chúng theo quan ñi m
ch nghĩa Mác - Lênin.
o Cách m ng Vi t Nam tr thành m t b ph n khăng khít c a cách m ng th gi i, Vi t Nam có
nhi u đ ng minh m i và cũng góp ph n mình vào s nghi p cách m ng th gi i.
Caâu 19.
B ng nh ng s ki n l ch s c th , hãy nêu rõ vai trò c a Nguy n Ái Qu c trong
quá trình thành l p ð ng C ng s n Vi t Nam.
H
ng d n tr l i

Vai trò c a Nguy n Ái Qu c trong quá trình thành l p ð ng C ng s n Vi t Nam ñư c th hi n
qua các s ki n sau :
Tìm đư c con đư ng c u nư c:
• Tháng 7 năm 1920, đ c Sơ th o l n th nh t nh ng lu n cương v v n ñ dân t c và v n ñ
thu c ñ a c a Lênin...
• Tháng 12 năm 1920, tham gia ð i h i Tua, b phi u tán thành gia nh p Qu c t C ng s n và
thành l p ð ng C ng s n Pháp.
Truy n bá ch nghĩa Mác Lênin vào Vi t Nam: Vi t sách báo...
ðào t o cán b :
• Năm 1925 thành l p H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên. Báo Thanh niên và sách ðư ng
Kách m nh đã trang b lí lu n gi i phóng dân t c cho cán b c a H i.
• Năm 1928, nhi u cán b c a H i tham gia phong trào ”vơ s n hóa” tham gia tun truy n và
v n ñ ng cách m ng.
ð u năm 1930, ch trì H i ngh h p nh t ð ng t i C u Long...

So n th o Cương lĩnh chính tr đ u tiên c a ð ng: Chính cương v n t t, Sách lư c v n t t,...
Caâu 20.
So sánh m t s ñi m ch y u trong n i dung Cương lĩnh chính tr đ u tiên c a
ð ng v i Lu n cương chính tr năm 1930 đ th y rõ s ñúng ñ n c a văn ki n trư c và
s h n ch c a văn ki n sau.
H
ng d n tr l i

* B ng so sánh :
N i dung

Cương lĩnh
(Nguy n Ái Qu c, 3/2/1930)

Lu n cương
(Tr n Phú, 10/1930)

Hai giai ño n c a cách
m ng Vi t Nam

Cách m ng tư s n dân quy n và cách Cách m ng tư s n dân quy n và cách
m ng xã h i ch nghĩa.
m ng xã h i ch nghĩa.

Nhi m v cách m ng

Ch ng ñ qu c, ch ng phong ki n

L c lư ng cách m ng

Công - nơng, liên l c v i trí th c, Cơng - nơng.

ti u tư s n, trung nơng.

Vai trị lãnh đ o c a
đ ng.
V trí cách m ng

ðánh ñ
qu c.

phong ki n, ñánh ñ

ñ

Nhân t quy t ñ nh m i th ng l i c a Nhân t quy t ñ nh m i th ng l i c a
cách m ng Vi t Nam.
cách m ng Vi t Nam.
Là m t b ph n c a cách m ng th
gi i.

Phương th c cách
m ng

Quan h m t thi t v i cách m ng th
gi i.
T p h p t
tranh.

ch c qu n chúng ñ u

Nh n xét : Qua b ng so sánh chúng ta th y, Lu n cương chính tr ti p thu nh ng v n ñ cơ b n c a

văn ki n thành l p ð ng và b sung thêm phương pháp cách m ng, song hai v n ñ nhi m v và l c
lư ng c a cách m ng tư s n dân quy n cịn h n ch : đ t nhi m v ch ng phong ki n lên trên ch ng ñ
- Trang 11 -


qu c và không th y kh năng cách m ng c a các t ng l p khác trong xã h i Vi t Nam. Nh ng h n ch
này ph i tr i qua m t quá trình ñ u tranh trong th c ti n m i kh c ph c ñư c.

CHƯƠNG II. VI T NAM T

NĂM 1930 ð N NĂM 1945

Câu 21.
Trình bày nh ng nét chính v phong trào cách m ng 1930 - 1931 v i đ nh cao là Xơ
vi t - Ngh Tĩnh : nguyên nhân bùng n , tóm lư c di n bi n, ý nghĩa và bài h c kinh
nghi m.
H
ng d n tr l i

1/ Nguyên nhân bùng n phong trào cách m ng 1930 – 1931 :
- Cu c kh ng ho ng kinh t th gi i (1929 - 1933) ñã tác ñ ng m nh m ñ n Vi t Nam, làm cho
n n kinh t Vi t Nam tiêu ñi u, sơ xác, ñ i s ng c a nhân dân lao ñ ng h t s c cơ c c. T sau cu c
kh i nghĩa Yên Bái th c dân Pháp thi hành chính sách ”kh ng b tr ng” hòng d p t t phong trào cách
m ng. Tác ñ ng c a cu c kh ng ho ng kinh t cùng v i chính sách kh ng b tr ng c a th c dân Pháp
càng nung n u lòng căm thù, nâng cao tinh th n cách m ng c a nhân dân ta.
- Mâu thu n xã h i gay g t (dân t c Vi t Nam > < th c dân Pháp, nông dân > < đ a ch phong
ki n). ðó là ngun nhân sâu sa và tr c ti p ñưa ñ n cao trào cách m ng (1930 - 1931)
- nh hư ng c a phong trào Cách m ng qu c t ñ i v i Vi t Nam.
- ð ng C ng s n Vi t Nam ra ñ i k p th i lãnh ñ o giai c p cơng nhân và nhân dân lao đ ng
nư c ta ñ ng lên ñ u tranh ch ng ñ qu c Pháp và phong ki n tay sai, giành ñ c l p t do.
M r ng : Trong các nguyên nhân trên, nguyên nhân ð ng ra ñ i và lãnh ñ o là nguyên nhân cơ

b n và quy t ñ nh nh t là ch y u và quy t ñ nh nh t. B i vì, n u khơng có s lãnh đ o c a ð ng thì mâu
thu n lúc đó nhi u nh t cùng ch d n ñ n nh ng cu c ñ u tranh nh , l t , t phát, không th tr thành m t
cao trào t giác (1930 - 1931).
2/ Di n bi n phong trào :
a. Phong trào trên toàn qu c:
o Trong b i c nh kh ng ho ng kinh t – xã h i, Pháp ñàn áp ñ m máu kh i nghĩa Yên Bái, ð ng
C ng s n Vi t Nam ra ñ i k p th i lãnh ñ o phong trào đ u tranh c a cơng nơng trong c nư c
o Tháng 2/1930 bãi công c a cơng nhân đ n đi n cao su Phú Ri ng. Hà N i, ngày 22/02 có
treo c đ , búa li m.
o Tháng 3 và tháng 4 có cu c đ u tranh c a cơng nhân nhà máy s i Nam ð nh, nhà máy diêm và
cưa B n Th y .
o Nhân ngày Qu c t lao ñ ng 1/5, c nư c bùng n nhi u cu c ñ u tranh .
o L n ñ u tiên cơng nhân Vi t Nam bi u tình k ni m ngày Qu c t lao ñ ng, ñ u tranh địi
quy n l i cho nhân dân lao đ ng trong nư c, th hi n tình đồn k t cách m ng v i nhân dân
lao ñ ng th gi i.
o Tháng 6 ñ n tháng 8/1930 c nư c có 121 cu c đ u tranh.
b. Phong trào Ngh Tĩnh:
o Tháng 9/1930 phong trào ñ u tranh dâng cao, nh t là hai t nh Ngh An và Hà Tĩnh. Nơng
dân bi u tình có vũ trang t v v i hàng nghìn ngư i kéo ñ n huy n l , t nh l ñòi gi m thu
các huy n Nam ðàn, Thanh Chương, Di n Châu, Anh Sơn (Ngh An), Kỳ Anh (Hà Tĩnh) …
đư c cơng nhân Vinh - B n Th y hư ng ng .
o Tiêu bi u là cu c bi u tình c a 8000 nơng dân Hưng Ngun (Ngh An) ngày 12/09/1930 v i
kh u hi u: “ð ñ o ch nghĩa ñ qu c !”. ð n g n Vinh, con s lên t i 3 v n ngư i, x p hàng
dài 4 km. Pháp ñàn áp dã man: cho máy bay ném bom làm ch t 217 ngư i, b thương 126
ngư i. Chính quy n th c dân, phong ki n b tê li t, tan rã nhi u huy n, xã .
o Nhi u c p y ð ng thơn xã lãnh đ o nhân dân làm ch v n m nh, t qu n lý đ i s ng chính
tr , kinh t , văn hóa xã h i đ a phương, làm ch c năng c a chính quy n: Xơ vi t Ngh - Tĩnh.
3/ Ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m :
a. Ý nghĩa l ch s
Kh ng ñ nh ñư ng l i ñúng ñ n c a ð ng, quy n lãnh ñ o c a giai c p công nhân ñ i v i cách

m ng các nư c ðông Dương.
- Trang 12 -


Kh i liên minh cơng nơng hình thành.
Là cu c t p dư t ñ u tiên cho T ng kh i nghĩa tháng Tám sau này .
ðư c ñánh giá cao trong phong trào c ng s n và công nhân qu c t .
Qu c t C ng s n công nh n: ð ng C ng s n ðơng Dương là phân b đ c l p tr c thu c
Qu c t C ng s n.
b. Bài h c kinh nghi m: ð l i bài h c quý v công tác tư tư ng, xây d ng kh i liên minh công nông,
m t tr n dân t c th ng nh t, t ch c lãnh ñ o qu n chúng ñ u tranh …
Câu 22.
Ch ng minh r ng Xơ Vi t Ngh - Tĩnh là hình thái sơ khai c a chính quy n cơng
nơng nư c ta, là chính quy n c a dân, do dân và vì dân.
H
ng d n tr l i

a. Sau khi thành l p chính quy n Xơ vi t Ngh - Tĩnh đã đem l i nhi u l i ích căn b n cho nhân dân :
Kinh t : Chia ru ng ñ t cho nơng dân, b t đ a ch b tơ chính, gi m tơ ph , bãi b các th thu
c a đ qu c, phong ki n.
Chính tr : Th c hi n các quy n t do, dân ch , l p các t ch c qu n chúng, các đ i t v đ
và tịa án nhân dân đư c thành l p... Thơng qua các cu c mít tinh, h i ngh đ tun truy n,
giáo d c ý th c chính tr cho qu n chúng nhân dân.
Quân s : M i làng ñ u có nh ng đ i t v vũ trang.
Xã h i : Phát ñ ng phong trào ñ i s ng m i, bài tr mê tín d đoan, h t c t n kém phi n ph c.
Tr t t xã h i ñư c ñ m b o, n n tr m cư p khơng cịn.
* H n ch :
- Chưa l p đư c chính quy n hồn ch nh, chưa tri t đ gi i quy t ru ng đ t cho nơng dân.
- Chưa tri t ñ gi quy t ru ng ñ t cho nông dân.
* Ý nghĩa :
- Tuy m i thành l p m t s xã, t n t i 4 đ n 5 tháng song Xơ Vi t Ngh - Tĩnh ñã t rõ b n ch t

Cách m ng và tính ưu vi t. ðó là m t chính quy n c a dân, do dân và vì dân.
- Dư i s lãnh ñ o c a ð ng, giai c p cơng - nơng đồn k t v i các t ng l p nhân dân khác có
kh năng l t đ n n th ng tr c a ñ qu c và phong ki n ñ xây d ng cu c s ng m i.
Caâu 23.
Phong trào dân ch 1936 - 1939 ñã di n ra trong hoàn c nh l ch s như th nào ?
Hãy trình bày ch trương c a ð ng C ng s n ðơng Dương và các hình th c ñ u tranh
trong th i kì này.
H
ng d n tr l i

1. Hoàn c nh l ch s phong trào 1936 – 1939 :
a. Tình hình chính tr
- Th gi i :
Nh ng năm 30 c a th k XX, th l c phát xít c m quy n ð c, Italia, Nh t B n ch y ñua
vũ trang, chu n b chi n tranh th gi i.
07/1935, ð i h i l n VII - Qu c t C ng s n xác ñ nh nhi m v ch ng ch nghĩa phát xít, đ u
tranh giành dân ch , b o v hịa bình, thành l p M t tr n nhân dân r ng rãi.
04/1936, M t tr n nhân dân lên c m quy n Pháp, thi hành c i cách ti n b
thu c đ a: ð i
v i ðơng Dương, Pháp c phái đồn sang đi u tra tình hình, c Tồn quy n m i, n i r ng
quy n t do báo chí …
- Vi t Nam: Có nhi u ñ ng phái chính tr ho t ñ ng: ñ ng cách m ng, ñ ng theo xu hư ng c i lương,
ñ ng ph n ñ ng …, nhưng ð ng C ng s n ðông Dương là ð ng m nh nh t, có t ch c ch t ch , ch
trương rõ ràng.
b. Tình hình kinh t - xã h i
- Kinh t :
+ Nông nghi p: Tư b n Pháp chi m ño t ru ng ñ t, ch y u tr ng cao su, ñay, gai, bông …
+ Công nghi p: ð y m nh khai m . S n lư ng ngành d t, xi măng, ch c t rư u tăng. Các ngành
ít phát tri n là đi n, nư c, cơ khí, ñư ng, gi y, diêm...
+ Thương nghi p: Th c dân ñ c quy n bán thu c phi n, rư u, mu i và xu t nh p kh u.
- Trang 13 -

Nh ng năm 1936 - 1939 là th i kỳ ph c h i và phát tri n kinh t Vi t Nam. Tuy nhiên kinh t
Vi t Nam v n l c h u và l thu c kinh t Pháp.
- Xã h i :
+ Công nhân: th t nghi p, lương gi m.
+ Nơng dân: khơng đ ru ng cày, ch u m c đ a tơ cao và bóc l t c a đ a ch , cư ng hào…
+ Tư s n dân t c: ít v n, ch u thu cao, b tư b n Pháp chèn ép .
+ Ti u tư s n trí th c: th t nghi p, lương th p .
+ Các t ng l p lao ñ ng khác: ch u thu khóa n ng n , sinh ho t ñ t ñ .
ð i s ng ña s nhân dân khó khăn nên hăng hái tham gia đ u tranh địi t do, cơm áo dư i s
lãnh đ o c a ð ng C ng s n ðông Dương .
2. Phong trào dân ch 1936 - 1939 :
a/ Ch trương c a ð ng trong nh ng năm 1936 - 1939 th hi n Ngh quy t tháng 7/1936 c a H i
ngh Ban Ch p hành Trung ương ð ng C ng s n ðông Dương do Lê H ng Phong ch trì Thư ng H i
(Trung Qu c ) và H i ngh Trung ương các năm 1937, 1938.
Nhi m v chi n lư c và m c tiêu: Ch ng ñ qu c và phong ki n .
Nhi m v tr c ti p, trư c m t: ð u tranh ch ng ch ñ ph n ñ ng thu c ñ a, ch ng phát xít,
ch ng nguy cơ chi n tranh, địi t do, dân sinh, dân ch , cơm áo, hịa bình.
Hình th c ñ u tranh: K t h p các hình th c cơng khai và bí m t, h p pháp và b t h p pháp.
Ch trương: Thành l p M t tr n th ng nh t nhân dân ph n đ ðơng Dương. Tháng 3/1938, đ i
thành M t tr n th ng nh t dân ch ðông Dương, g i t t là M t tr n dân ch ðông Dương.
b/ Nh ng phong trào ñ u tranh tiêu bi u :
- Phong trào ðông Dương ð i h i :
+ Năm 1936, ð ng phát ñ ng các t ng l p nhân dân h i h p th o ra b n nguy n v ng g i t i
phái đồn Chính ph Pháp ti n t i tri u t p ðông Dương ð i h i (8/1936).
+ Các y ban hành ñ ng thành l p Nam kỳ, B c kỳ, Trung kì ( Nam kì có hơn 600 y ban
hành ñ ng thành l p, phát truy n ñơn, ra báo, mít tinh, th o lu n dân ch , dân sinh… )
+ Tháng 9/1936 Pháp gi i tán y ban hành ñ ng, c m h i h p, t ch thu các báo.
- Phong trào ñ u tranh ñòi t do, dân sinh, dân ch : Trong nh ng năm 1937 - 1939, các cu c mít

tinh bi u tình địi các quy n s ng c a các t ng l p nhân dân. Tiêu bi u là cu c ñ u tranh vào ngày Qu c
t lao ñ ng 01/05/1938, l n ñ u tiên nhi u cu c mít tinh t ch c cơng khai Hà N i và nhi u nơi khác,
thu hút đơng ñ o qu n chúng tham gia.
- ð u tranh ngh trư ng: Là m t hình th c đ u tranh m i m c a ð ng:
+ ð ng v n ñ ng ngư i ti n b trong hàng ngũ trí th c phong ki n, tư s n dân t c ra ng c vào
Vi n dân bi u B c kỳ, Trung kỳ, H i ñ ng kinh t - lý tài ðông Dương, H i ñ ng qu n h t
Nam kỳ.
+ M c tiêu: M r ng l c lư ng M t tr n dân ch và v ch tr n chính sách ph n ñ ng c a th c
dân, tay sai, bênh v c quy n l i c a nhân dân.
- ð u tranh trên lĩnh v c báo chí
+ T năm 1937 báo chí cơng khai c a ð ng b ng ti ng Vi t: Tin t c, ð i nay…, b ng ti ng
Pháp: Lao ñ ng), Tranh đ u báo chí đã tr thành mũi xung kích trong nh ng phong trào l n
c a cu c v n ñ ng dân ch , dân sinh th i kỳ 1936 - 1939.
+ Nhi u sách chính tr – lý lu n xu t b n cơng khai ho c đưa t Pháp v . Nhi u tác ph m văn
h c hi n th c phê phán ra ñ i như: Bư c ñư ng cùng, T t ñèn, S ñ . Thơ cách m ng, k ch
ð i cô L u…
c/ K t qu : Thu k t qu to l n v văn hóa - tư tư ng: đơng đ o các t ng l p nhân dân ñư c giác ng
v con đư ng cách m ng…
Câu 24. Trình bày ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m c a phong trào dân ch 1936 - 1939.
H
ng d n tr l i

1. Ý nghĩa c a phong trào dân ch 1936 - 1939 :
+ Là phong trào qu n chúng r ng l n, có t ch c, dư i s lãnh ñ o c a ð ng C ng s n ðông
Dương.

- Trang 14 -


+ Bu c chính quy n th c dân ph i như ng b m t s yêu sách v dân sinh, dân ch ; qu n chúng

ñư c giác ng v chính tr , tr thành l c lư ng chính tr hùng h u c a cách m ng; cán b ñ c
t p h p và trư ng thành.
+ Là m t cu c t ng di n t p, chu n b cho T ng kh i nghĩa tháng Tám sau này.
2. Bài h c kinh nghi m c a phong trào dân ch 1936 - 1939 :
+ V vi c xây d ng M t tr n dân t c th ng nh t.
+ T ch c, lãnh ñ o qu n chúng ñ u tranh công khai, h p pháp.
+ ð u tranh tư tư ng trong n i b ð ng và v i các đ ng phái chính tr ph n đ ng.
+ ð ng th y ñư c h n ch trong công tác m t tr n, dân t c…
M r ng : Theo anh (ch ), ý nghĩa quan tr ng nh t c a cu c v n ñ ng dân ch 1936 - 1939 v i
cách m ng Vi t Nam là gì ?
Ý nghĩa quan tr ng nh t c a cu c v n ñ ng dân ch 1936 - 1939 v i cách m ng Vi t Nam : ñây
là cu c di n t p th hai chu n b cho Cách m ng tháng Tám 1945.
Caâu 25.
So sánh ch trương, sách lư c cách m ng c a ð ng C ng s n ðơng Dương và hình
th c đ u tranh gi a th i kì 1930 - 1931 v i th i kì 1936 - 1939.
H
ng d n tr l i

Phong trào cách m ng
1930 – 1931

Cao trào dân ch
1936 – 1939

ð qu c và phong ki n

Th c dân Pháp ph n ñ ng và tay sai.

M c tiêu đ u tranh

ðịi “ð c l p dân t c” và “Ngư i

cày có ru ng”

ðịi “T do, dân ch , cơm áo, hồ
bình”.

T p h p l c lư ng

Liên minh công - nông.

L c lư ng tham gia

Ch y u cơng nhân - nơng dân.

Phương pháp và
hình th c đ u tranh

- Chính tr : Bão cơng, bi u tình.
- B o đ ng vũ trang : ðánh phá
huy n l , ñ n ñi n, nhà ga, tr i
giam,...

M t tr n Dân ch ðông Dương,
t p h p m i l c lư ng dân ch , yêu
nư c và ti n b .
Các giai c p, các t ng l p (công nhân,
nông dân, trí th c, dân nghèo thành
th ), các gi i, các l a tu i, các đồn th ,
các h i...
- Chính tr , cơng khai :
+ Thu th p nguy n v ng c a nhân

dân...
+ Xu t b n sách báo...
- N a h p pháp.

ð a bàn

Nông thôn và các trung tâm công
nghi p.

N i dung
Nh n đ nh k thù

Ch y u

thành th .

Câu 26.
Trình bày nh ng nét chính v tình hình Vi t Nam trong nh ng năm ñ u sau Chi n
tranh th gi i th hai.
H
ng d n tr l i

1. Tình hình chính tr :
+ Th gi i :
Ngày 1/9/1939 : Chi n tranh th gi i th hai bùng n , ngày 3/9/1939: Pháp tuyên chi n v i ð c.
Tháng 6/1940, Pháp ñ u hàng ð c.
+ Vi t Nam :
ðơng Dương, ðơ đ c ðơcu làm Tồn quy n th c hi n m t lo t chính sách vơ vét s c ngư i,
•
s c c a c a Vi t Nam ñ d c vào cu c chi n tranh .

- Trang 15 -


• Cu i tháng 9/1940, Nh t vư t biên gi i Vi t – Trung vào mi n B c Vi t Nam, Pháp ñ u hàng.

Nh t gi nguyên b máy th ng tr c a Pháp ñ vơ vét kinh t ph c v cho chi n tranh, ñàn áp
cách m ng. Vi t Nam ñ t dư i ách th ng tr c a Nh t – Pháp.
• Tháng 12/1941 : Pháp cam k t h p tác v i Nh t v m i phương di n.
• T tháng 9/1940, Pháp – Nh t câu k t v i nhau đ áp b c bóc l t nhân dân ðơng Dương
nhưng bì mâu thu n quy n l i, cho nên chúng ñ u nh m ng m chu n b đ i phó nhau.
Vi t Nam, bên c nh ñ ng phái thân Pháp cịn có đ ng phái thân Nh t như : ð i Vi t, Ph c
•
Qu c …ra s c tuyên truy n l a b p v văn minh, s c m nh Nh t B n, thuy t ð i ðơng Á, d n
đư ng cho Nh t h t c ng Pháp.
• Tháng 6/1941, ð c t n công Liên Xô. Năm 1945, châu Âu : phát xít ð c b th t b i n ng n ;
châu Á – Thái Bình Dương, Nh t b thua to nhi u nơi.
ðông Dương, ngày 9/3/1945 Nh t ñ o chính Pháp. L i d ng cơ h i đó, các đ ng phái chính
•
tr Vi t Nam tăng cư ng ho t ñ ng. Qu n chúng nhân dân s c sơi khí th , s n sàng vùng lên
kh i nghĩa.
2. Tình hình kinh t - xã h i :
* Kinh t :
Chính sách c a Pháp

Chính sách c a Nh t

• ð u tháng 9/1939, Tồn quy n Catơru

• Pháp bu c ph i đ cho Nh t s d ng phương ti n giao
ra l nh t ng ñ ng viên nh m “cung c p

thơng, ki m sốt đư ng s t, tàu bi n. Nh t b t Pháp
cho m u qu c ti m l c t i ña c a ðông
trong 4 năm 6 tháng n p kho n ti n 723.786.000 ñ ng.
Dương v quân s , nhân l c, các s n • Cư p ru ng đ t c a nông dân, b t nông dân nh lúa,
ngơ đ tr ng đay, th u d u ph c v cho nhu c u chi n
ph m và ngun li u”.
tranh .
• Pháp thi hành chính sách “Kinh t ch
huy” : tăng m c thu cũ, ñ t thêm thu • Bu c Pháp xu t c ng các nguyên li u chi n tranh sang
Nh t v i giá r như : than, s t, cao su, xi măng…
m i …, sa th i b t công nhân, viên
ch c, gi m ti n lương, tăng gi làm…, • Cơng ty c a Nh t đ u tư vào nh ng ngành ph c v
cho quân s như măng-gan, s t, ph t phát, crơm.
ki m sốt g t gao s n xu t, phân ph i,
n đ nh giá c .
* Xã h i :
• Chính sách bóc l t c a Pháp – Nh t ñ y nhân dân ta t i ch cùng c c : Cu i 1944 đ u năm
1945 có t i 2 tri u ñ ng bào ta ch t đói .
• Các giai c p, t ng l p nư c ta, tr tay sai ñ qu c, ñ i ñ a ch và tư s n m i b n đ u b nh
hư ng b i chính sách bóc l t c a Pháp - Nh t .
ð ng C ng s n ðông Dương ph i k p th i, ñ ra ñư ng l i ñ u tranh phù h p.

M r ng : ði m gi ng và khác nhau trong m c đích c a chính sách bóc l t c a th c dân Pháp
và phát xít Nh t là gì ?
Gi ng : th ño n c a chúng nh m che đ y hành vi áp b c bóc l t nhân dân Vi t Nam, l a b p
nhân dân ta l m tư ng chúng là “b n” ch khơng ph i là “k thù”.
Khác : Th đo n chính tr c a Pháp nh m c ng c ách th ng tr c a Pháp ðông Dương cịn
trong khi đó th đo n c a Nh t là làm ch d a cho vi c Nh t cai tr ðơng Dương vì Nh t m i
xâm lư c và nh y vào ðơng Dương.
Câu 27.

Nêu hồn c nh, n i dung cơ b n và ý nghĩa l ch s c a H i ngh Ban Ch p hành
Trung ương ð ng C ng s n ðông Dương tháng 11/1939.
H
ng d n tr l i

a. Hoàn c nh :
• Ngày 1/9/1939, Chi n tranh th gi i th hai bùng n , ð c t n cơng Pháp. Tháng 6/1940, Pháp
đ u hàng.
• Tháng 9/1940: phát xít Nh t nh y vào ðơng Dương, c u k t v i Pháp ñ vơ vét tài l c và ñàn
áp cách m ng Vi t Nam
Nhân dân Vi t Nam ph i gánh ch u ách th ng tr c a hai t ng áp
b c Pháp – Nh t.

- Trang 16 -


• ð ng trư c tình hình m i, Ban ch p hành Trung ương ð ng C ng s n ðông Dương h p H i

ngh l n th 6 (8/11/1939) h p t i Bà ði m (Hóc Mơn – Gia ð nh) do T ng Bí thư Nguy n
Văn C ch trì.
b. N i dung cơ b n c a Ngh quy t H i ngh Ban Ch p hành Trung ương ð ng C ng s n ðơng
Dương tháng 11/1939 :
Xác đ nh k thù trư c m t là đ qu c phát xít.
ð t nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng ñ u.
T m gác kh u hi u cách m ng ru ng ñ t, thay kh u hi u "Chính quy n cơng nơng" b ng kh u
hi u "Chính ph C ng hồ Dân ch ðơng Dương".
Ch trương thành l p M t tr n dân t c Th ng nh t Ph n đ ðơng Dương, nh m đồn k t r ng
rãi các t ng l p, giai c p, các dân t c ðông Dương, chĩa mũi nh n vào k thù ch y u trư c
m t là đ qu c phát xít.
Phân tích n i dung s chuy n hư ng ch ñ o chi n lư c ?
o Lu n cương chính tr (1930) c a ð ng đã đ ra hai nhi m v chi n lư c “ñánh ñ ñ qu c và

phong ki n”. Hai nhi m v này có m i quan h ch t ch v i nhau.
o Trong m t giai ño n 1939 - 1941, ð ng C ng s n ñã k p th i chuy n hư ng ch ñ o chi n
lư c: t p chung mũi nh n vào k thù ch y u trư c m t là ch nghĩa đ qu c - phát xít, đ t
nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng đ u, t m rút “Cách m ng ru ng ñ t”, thay kh u hi u
“Chính ph cơng - nơng” b ng “Chính ph C ng hồ Dân ch ðơng Dương”
c. Ý nghĩa: H i ngh Ban Ch p hành Trung ương ð ng l n th VI ñánh d u s chuy n hư ng ñúng ñ n
v ch ñ o chi n lư c cách m ng. ð ng C ng s n ðông Dương giương cao ng n c gi i phóng dân t c,
đồn k t r ng rãi các t ng l p, giai c p và dân t c ðông Dương trong cùng m t M t trân Dân t c Th ng
nh t, m ñư ng ñi t i th ng l i c a Cách m ng Tháng Tám năm 1945.
Caâu 28.
Nêu hoàn c nh và n i dung cơ b n c a H i ngh l n th 8 c a Ban Ch p hành
Trung ương ð ng C ng s n ðông Dương tháng 5/1941. Theo anh (ch ), H i ngh Trung
ương ð ng tháng 5/1941 có ý nghĩa quan tr ng như th nào ?
H
ng d n tr l i

a. Hoàn c nh l ch s : Ngày 28/01/1941, lãnh t Nguy n Ái Qu c tr v nư c tr c ti p lãnh ñ o cách
m ng, tri u t p H i ngh Ban Ch p hành Trung ương ð ng l n th 8 P c Bó (Cao B ng) t ngày 10
đ n 19/5/1941.
b. N i dung :
• Kh ng đ nh ch trương ñúng ñ n c a H i ngh 6 và 7 nhưng ñ cao hơn n a nhi m v gi i
phóng dân t c và đưa nhi m v này lên hàng đ u.
• T m gác kh u hi u "ðánh ñ ñ a ch , chia ru ng ñ t cho dân cày" thay b ng kh u hi u "T ch
thu ru ng ñ t c a b n ñ qu c và Vi t gian chia cho dân cày nghèo”, gi m tơ, gi m t c ...
• Ch trương thành l p m t tr n dân t c th ng nh t riêng cho t ng nư c Vi t Nam, Lào,
Campuchia.
• Nhi m v trung tâm c a ð ng trong giai ño n này: chu n b kh i nghĩa vũ trang
• B u Ban Ch p hành Trung ương do Trư ng Chinh làm T ng Bí thư.
• Ngày 19/05/1941, thành l p M t tr n Vi t Minh. Năm tháng sau, Tun ngơn, Chương trình,
ði u l Vi t Minh đư c cơng b chính th c.
c. Ý nghĩa : H i ngh Ban Ch p hành Trung ương ð ng l n th 8 có ý nghĩa quan tr ng. Ngh quy t

c a H i ngh l n 8 đã hồn ch nh vi c chuy n hư ng ch ñ o chi n lư c và sách lư c cách m ng ñã ñ
ra H i ngh Ban Ch p hàng Trung ương l n th 6 (11/1939). Nó có tác d ng quy t ñ nh trong vi c
v n ñ ng toàn ð ng, toàn dân chu n b ti n t i Cách m ng tháng Tám.
M r ng :
V n ñ 1 : T i sao ñ n tháng 2/1941, Nguy n Ái Qu c m i v nư c ?
+ Trong th i gian Qu ng Châu (1925 – 1926), Nguy n Ái Qu c thành l p H i Vi t Nam Cách
m ng thanh niên. ð n tháng 2/1930, Ngư i ñã tri u t p h i ngh h p nh t ba t ch c C ng s n
Vi t Nam t i Hương C ng. Nguy n Ái Qu c chưa v nư c b i vì Cách m ng Vi t Nam chưa
có th i cơ giành th ng l i.

- Trang 17 -


+ ð n tháng 9/1939, th chi n th hai (1945) bùng n , phe ñ ng minh và các dân t c tiên b trên
th gi i nh n r ng ch nghĩa Phát xít s th t b i và lúc đó th i cơ c a các dân t c thu c ñ a
giành ñ c l p s đ n.
+ Vì th tháng 2/1941, Nguy n Ái Qu c m i v nư c lãnh ñ o Cách m ng chu n b m i ñi u ki n
đ đón th i cơ giành đ c l p hồn tồn.
V n đ 2 : Theo anh (ch ), trong các ch trương c a H i ngh l n 8 Ban Ch p hành Trung ương
ð ng C ng s n ðông Dương (5/1941), ch chương nào là quan tr ng nh t ? Vì sao ?
+ Ch trương quan tr ng nh t là : Trư c h t ph i làm sao gi i phóng cho đư c các dân t c ðơng
Dương kh i ách Pháp - Nh t. Vì v y h i ngh quy t ñ nh t m gác kh u hi u “ñánh ñ ñ a ch ,
chia ru ng ñ t cho dân cày”, thay b ng các kh u hi u t ch thu ru ng ñ t c a b n ñ qu c và
Vi t gian chia cho dân cày nghèo, gi m tô, gi m t c, chia l i ru ng công ti n t i th c hi n
“ngư i cày có ru ng”
+ B i vì : “N u khơng gi i quy t ñư c v n ñ dân t c gi i phóng, khơng địi đư c đ c l p t do
cho tồn th dân t c, thì ch ng nh ng toàn th qu c gia dân t c còn ch u mãi ki p ng a trâu,
mà quy n l i c a b ph n giai c p đ n v n năm cũng khơng địi l i đư c”.

Câu 29.

B ng ki n th c v kh i nghĩa B c Sơn, kh i nghĩa Nam Kì và binh bi n ðơ
Lương, hãy hồn thi n b ng sau:
Kh i nghĩa
B c Sơn

Kh i nghĩa
Nam Kì

Binh bi n
ðơ Lương

Ngun nhân
Di n bi n chính
K t qu
Ba s ki n trên có ý nghĩa l ch s như th nào ?
H
ng d n tr l i

* Hoàn thành b ng :
Kh i nghĩa B c Sơn
- Ngày 22/9/1940, phát xít
Ngun Nh t đánh vào L ng Sơn.
Quân Pháp ñây b ch y qua
nhân
châu B c Sơn. ð ng b B c
Sơn ñã lãnh ñ o nhân dân
kh i nghĩa.
- Nhân dân ñã tư c vũ khí và
Di n bi n gi i tán chính quy n đ ch, t
vũ trang, thành l p chính
chính

quy n
cách
m ng
(27/9/1940). Quân kh i nghĩa
l p căn c quân s , U ban
ch huy, t ch thu tài s n c a
ñ qu c và tay sai chia cho
dân nghèo…
- Kh i nghĩa ñã th t b i song
ñ i du kích B c Sơn đã ra đ i
K t qu
và sau đó phát tri n thành
C u qu c quân, ho t ñ ng
vùng B c Sơn và Võ Nhai.

Kh i nghĩa Nam Kì
- Pháp đã b t binh lính Vi t
Nam làm bia đ đ n cho
chúng
biên gi i Lào và
Campuchia, gây ra s b t
bình trong nhân dân Nam Kì.

Binh bi n ðơ Lương
- T i Ngh An, binh lính
ngư i Vi t b t bình trư c
vi c b b t làm bia ñ ñ n
cho Pháp.

- ð ng b Nam Kì quy t đ nh - Ngày 13/1/1941, Binh sĩ

kh i nghĩa. ðêm 22 r ng ngư i Vi t
ñ n ch
ngày 23/11/1940, nhân dân R ng, do ð i Cung lãnh
các t nh Nam B ñ ng lo t ñ o ñã n i d y chi m ñ n
n i d y, tri t h nhi u đ n ðơ Lương, r i ti n v
b t c a ñ ch. Nhi u nơi, thành ph Vinh song k
chính quy n nhân dân và tịa ho ch đã khơng th c hi n
án cách m ng ñư c thành ñư c....
l p...
- Th c dân Pháp ñã ñàn áp - Cu c binh bi n th t b i
kh i nghĩa tàn kh c, cơ s do l c lư ng c a Pháp
ð ng b t n th t n ng. Nhưng m nh. ð i Cung b b t, b
lá c ñ sao vàng ñã l n ñ u tra t n dã man và b x t
tiên xu t hi n trong kh i cùng 10 đ ng chí.
nghĩa.
* Ý nghĩa : Các cu c kh i nghĩa và binh bi n trên ñã ñ l i cho ð ng ta nh ng bài h c kinh nghi m b
ích v kh i nghĩa vũ trang, v xây d ng l c lư ng vũ trang và chi n tranh du kích, tr c ti p chu n b cho
Cách m ng tháng Tám….
- Trang 18 -


Câu 30.
Trình bày cơng cu c chu n b kh i nghĩa c a ð ng C ng s n ðông Dương và nhân
dân Vi t Nam k t sau H i ngh l n th 8 c a Ban Ch p hành Trung ương (tháng
5/1941). Nêu ý nghĩa c a cơng cu c chu n b đó.
H
ng d n tr l i

1. Xây d ng l c lư ng cho cu c kh i nghĩa vũ trang :
a) Xây d ng l c lư ng chính tr :
• Nhi m v c p bách: v n ñ ng qu n chúng tham gia Vi t Minh. Cao B ng là nơi thí đi m xây

d ng các H i C u qu c. Năm 1942 kh p 9 châu c a Cao B ng đ u có H i C u qu c. y ban
Vi t Minh t nh Cao B ng và y ban Vi t Minh liên t nh Cao - B c - L ng ñư c thành l p.
•
mi n B c và mi n Trung, các "H i ph n ñ " chuy n sang các "H i c u qu c", nhi u "H i
c u qu c" m i ñư c thành l p.
• Năm 1943, ð ng đưa ra b n "ð cương văn hóa Vi t Nam" và v n đ ng thành l p H i văn hóa
c u qu c Vi t Nam (cu i 1944) và ð ng dân ch Vi t Nam ñ ng trong M t tr n Vi t Minh
(6/1944). ð ng cũng tăng cư ng v n đ ng binh lính Vi t và ngo i ki u ðông Dương ch ng
phát xít.
b) Xây d ng l c lư ng vũ trang: Sau kh i nghĩa B c Sơn, ñ i du kích B c Sơn thành l p, ho t đ ng
t i căn c B c Sơn - Võ Nhai. Năm 1941, các đ i du kích B c Sơn th ng nh t thành Trung ñ i C u
qu c quân s I (01/05/1941), phát ñ ng chi n tranh du kích trong 8 tháng. Ngày 15/9/1941, Trung đ i
C u qu c quân II ra ñ i.
c) Xây d ng căn c ñ a cách m ng: 2 căn c ñ a ñ u tiên c a cách m ng nư c ta là:
• H i ngh Trung ương l n th 7 (11/1940) ch trương xây d ng B c Sơn – Võ Nhai thành căn
c ñ a cách m ng .
• 1941, sau khi v nư c, Nguy n Ai Qu c ch n Cao B ng đ xây d ng căn c đ a.
• T 1943, cu c chi n tranh th gi i chuy n bi n có l i cho cách m ng, s th t b i c a phát xít
đã rõ ràng, ð ng ñ y m nh chu n b cho kh i nghĩa giành chính quy n.
2. Cơng tác chu n b T ng kh i nghĩa :
- Tháng 02/1943, Ban Thư ng v Trung ương ð ng h p v ch ra k ho ch chu n b toàn di n
cho kh i nghĩa vũ trang. Kh p nơng thơn, thành th mi n B c, các đồn th Vi t Minh, các H i C u
qu c ñư c xây d ng và c ng c .
- căn c B c Sơn - Võ Nhai, Trung ñ i c u qu c quân III ra ñ i (25/02/1944).
- căn c Cao B ng, các ñ i t v vũ trang, đ i du kích thành l p. Năm 1943, 19 ban xung
phong “Nam ti n” ñư c l p ra ñ liên l c v i căn c ñ a B c Sơn – Võ Nhai và phát tri n l c lư ng
xu ng mi n xuôi .
- 07/05/1944: T ng b Vi t Minh ra ch th “s a so n kh i nghĩa”
- 22/12/1944, theo ch th c a H Chí Minh, ð i Vi t Nam tuyên truy n gi i phóng quân thành
l p. Hai ngày sau, ñ i th ng hai tr n Phay Kh t và Nà Ng n.

3. Ý nghĩa :
o L c lư ng chính tr và vũ trang c nư c ñư c xây d ng và phát tri n m nh, s n sàng n i d y
khi th i cơ đ n.
o Cơng vi c chu n b cho kh i nghĩa vũ trang giành chính quy n đư c ti n hành g p rút, t o ñi u
ki n thu n l i cho kh i nghĩa giành th ng l i nhanh chóng.
Câu 31.
Cho bi t hồn c nh l ch s và di n bi n kh i nghĩa t ng ph n t tháng 3 ñ n tháng
8/1945. Tác d ng c a cao trào kháng Nh t c u nư c ñ i v i T ng kh i nghĩa tháng Tám
năm 1945 như th nào ?
H
ng d n tr l i

1. Hoàn c nh l ch s và di n bi n kh i nghĩa t ng ph n t tháng 3 ñ n tháng 8/1945 :
a. Hoàn c nh l ch s :
* Th gi i :
- ð u 1945, Liên Xơ đánh b i phát xít ð c, gi i phóng các nư c Trung và ðơng Âu.
- châu Á - Thái Bình Dương, Nh t th t b i n ng n .
- Trang 19 -


- ðông Dương, l c lư ng Pháp theo phái ð Gôn ch th i cơ ph n công Nh t, mâu thu n
Nh t - Pháp tr nên gay g t.
* Trong nư c :
- T i 09/03/1945, Nh t đ o chính Pháp, Pháp đ u hàng. Nh t tuyên b : “giúp các dân t c
ðông Dương xây d ng n n ñ c l p”, d ng Chính ph bù nhìn Tr n Tr ng Kim, ñưa B o ð i làm “Qu c
trư ng”. Th c ch t là đ c chi m ðơng Dương, tăng cư ng vơ vét, bóc l t và đàn áp dã man nh ng
ngư i cách m ng.
- Ngày 12/03/1945, Ban Thư ng v Trung ương ð ng ra ch th : “Nh t – Pháp b n nhau và
hành đơng c a chúng ta”, nh n đ nh :
• K thù chính c a nhân dân ðơng Dương: phát xít Nh t.
• Kh u hi u: “ðánh đu i phát xít Nh t”.

• Hình th c đ u tranh: t b t h p tác bãi công, bãi th đ n bi u tình,th uy, vũ trang du kích
và s n sàng chuy n qua t ng kh i nghĩa khi có đi u ki n .
• Ch trương “Phát ñ ng m t cao trào kháng Nh t c u nư c m nh m làm ti n ñ cho cu c
t ng kh i nghĩa”.
b. Di n bi n kh i nghĩa t ng ph n:
+
căn c ñ a Cao - B c - L ng, Vi t Nam tuyên truy n gi i phóng quân và C u qu c quân
ph i h p v i l c lư ng chính tr c a qu n chúng gi i phóng hàng lo t xã, châu, huy n, chính
quy n nhân dân đư c thành l p.
+
B c Kỳ, trư c n n đói tr m tr ng, ð ng ch trương “Phá kho thóc, gi i quy t n n đói”,
đáp ng nguy n v ng c p bách c a nông dân, t o thành phong trào ñ u tranh m nh m chưa
t ng có.
+ Vi t Minh lãnh đ o qu n chúng n i d y Hi p Hòa (B c Giang), Tiên Du (B c Ninh), B n
Yên Nhân (Hưng Yên) .
+ Qu ng Ngãi, tù chính tr nhà lao Ba Tơ n i d y, l p chính quy n cách m ng, t ch c đ i
du kích Ba Tơ. Hàng ngàn cán b cách m ng b giam trong nhà tù Hà N i, Buôn Mê Thu t,
H i An đ u tranh địi t do, n i d y phá nhà giam, ra ngoài ho t ñ ng.
+ Nam Kỳ, Vi t Minh ho t ñ ng m nh m M Tho, H u Giang.
2. Tác d ng :
Qua cao trào, l c lư ng chính tr và l c lư ng vũ trang c nư c phát tri n m nh, t o th i cơ
cho T ng kh i nghĩa mau chóng chín mu i.
Là cu c t p dư t l n, có tác d ng chu n b tr c ti p cho T ng kh i nghĩa tháng Tám 1945
th ng l i.
Câu 32.
Phân tích th i cơ ch quan và khách quan trong Cách m ng tháng Tám 1945.
ð ng C ng s n ðông Dương và lãnh t H Chí Minh đã ch p th i cơ “ngàn năm có m t”
đ phát đ ng qu n n i d y giành chính quy n như th nào ?
H
ng d n tr l i

1. Th i cơ l ch s :
* Khách quan:
- Ngày 09/08/1945, H ng quân Liên Xơ tiêu di t đ i qn Quan ðơng c a Nh t ðông B c
Trung Qu c .
- Ngày 14/08/1945, H i ñ ng t i cao chi n tranh và n i các Nh t quy t ñ nh ñ u hàng ð ng
minh không ñi u ki n. Trưa 15/08/1945, Nh t hồng tun b đ u hàng. B n Nh t ðông Dương và
tay sai Nh t hoang mang.
ði u ki n khách quan có l i cho T ng kh i nghĩa ñã ñ n. ð ng ñã t n d ng cơ h i ngàn năm
có m t này đ ti n hành T ng kh i nghĩa tháng Tám giành th ng l i nhanh chóng và ít đ máu.
* Ch quan: L c lư ng cách m ng ñã chu n b s n sàng :
- Ngày 13/08/1945, Trung ương ð ng và T ng b Vi t Minh thành l p y ban kh i nghĩa Toàn
qu c, ban b : “ Quân l nh s 1”, phát l nh T ng kh i nghĩa trong c nư c.
- T ngày 14 đ n 15/08/1945, H i ngh tồn qu c c a ð ng h p Tân Trào (Tuyên Quang),
quy t ñ nh phát ñ ng t ng kh i nghĩa trong c nư c, giành chính quy n trư c khi quân ð ng minh vào
ðông Dương, nh ng v n ñ ñ i n i, ñ i ngo i sau khi giành đư c chính quy n.
- Trang 20 -


- T ngày 16 ñ n 17/08/1945, ð i h i qu c dân Tân Trào tán thành ch trương T ng kh i
nghĩa c a ð ng, thông qua 10 chính sách c a Vi t Minh, c ra y ban dân t c gi i phóng Vi t Nam do
H Chí Minh làm Ch t ch, l y lá c ñ sao vàng năm cánh làm Qu c kỳ, bài Ti n quân ca làm Qu c ca.
2. T ng kh i nghĩa tháng Tám năm 1945 :
- Gi a tháng 8/1945, khí th cách m ng s c sôi trong c nư c. T ngày 14/08/1945, m t s c p
b ð ng, Vi t Minh, tuy chưa nh n ñư c l nh T ng kh i nghĩa nhưng căn c tình hình c th c a ñ a
phương và v n d ng ch th : “Nh t - Pháp b n nhau và hành ñ ng c a chúng ta”, phát ñ ng nhân dân
kh i nghĩa nhi u xã, huy n thu c các t nh đ ng b ng châu th sơng H ng, Thanh Hóa, Ngh An, Hà
Tĩnh, Th a Thiên - Hu , Khánh Hòa …
- 14/08/1945: kh i nghĩa Qu ng Ngãi th ng l i.
- Chi u 16/08/1945, theo l nh c a y ban kh i nghĩa, m t đơn v gi i phóng qn do Võ
Ngun Giáp ch huy, t Tân Trào v th xã Thái Nguyên, m ñ u cu c T ng kh i nghĩa.

- 18/ 8/ 1945, B c Giang, H i Dương, Hà Tĩnh, Qu ng Nam giành chính quy n t nh l .
* Giành chính quy n Hà N i
- Chi u 17/08/1945, qu n chúng mít tinh t i Nhà hát thành ph , hô vang kh u hi u : “ ng h
Vi t Minh”, “ð ñ o bù nhìn”, “Vi t Nam đ c l p”.
- y ban kh i nghĩa Hà N i quy t ñ nh giành chính quy n vào 19/8/1945.
+ 18/08, c đ sao vàng xu t hi n trên các ñư ng ph chính.
+ 19/08, hàng ch c v n nhân dân xu ng ñư ng bi u dương l c lư ng, chi m các cơ quan ñ u
não c a ñ ch: Ph Khâm sai B c B , S C nh sát Trung ương, S Bưu ñi n,… .T i 19/8/1945 kh i
nghĩa th ng l i.
* Giành chính quy n Hu :
- Ngày 20/08/1945, y ban kh i nghĩa t nh ñư c thành l p, quy t ñ nh giành chính quy n vào
ngày 23/08. Hàng ch c v n nhân dân bi u tình th uy chi m các cơng s . Chính quy n v tay nhân dân.
- Chi u 30/08/1945, vua B o ð i thối v , ch đ phong ki n s p đ .
* Giành chính quy n Sài Gịn :
- X y Nam Kỳ quy t ñ nh kh i nghĩa ngày 25/08 .
- Sáng 25/08/1945, các ñơn v “Xung phong cơng đồn”, “ Thanh niên ti n phong”, cơng nhân,
nơng dân các t nh Gia ð nh, Biên Hịa, Th D u M t, M Tho kéo v thành ph , chi m S M t thám,
S C nh sát, Nhà ga, Bưu ñi n, Nhà máy ñi n … giành chính quy n.
- ð ng Nai Thư ng và Hà Tiên là nh ng ñ a phương giành chính quy n mu n nh t
(28/08/1945).
Nh n xét : T ng kh i nghĩa ñã giành ñư c th ng l i trên c nư c trong vòng n a tháng, t
ngày 14 ñ n ngày 28/08/1945 (tương ñ i nhanh và ít đ máu). Th ng l i các ñ a phương : Hà N i,
Hu , Sài Gịn có ý nghĩa quy t đ nh th ng l i c a T ng kh i nghĩa.
M r ng :
V n ñ 1. Cơ h i ngàn năm có m t mà ð ng và nhân dân ta ñã t n d ng khi phát ñ ng T ng kh i
nghĩa tháng Tám năm 1945 là gì ? Tác d ng c a cơ h i đó như th nào?
+ Cơ h i ngàn năm có m t mà ð ng và nhân dân ta ñã t n d ng khi phát ñ ng T ng kh i nghĩa
tháng Tám năm 1945 đó là hồn c nh thu n l i c a Chi n tranh th gi i th hai: H ng quân
Liên Xô và quân ð ng minh đã đánh tan phát xít ð c, Nh t, góp ph n quy t đ nh vào th ng l i
chung c a các l c lư ng hịa bình dân ch trên th gi i. K thù chính c a nhân dân ðơng

Dương lúc này là phát xít Nh t đã g c ngã.
+ Tác d ng: T ng kh i nghĩa giành chính quy n m t cách nhanh chóng và ít đ máu.
V n đ 2. T i sao có th kh ng đ nh : Cách m ng tháng Tám nư c ta năm 1945 là m t cu c
cách m ng dân t c dân ch nhân nhân ?
+ Cách m ng tháng Tám năm 1945 Vi t Nam n ra vào th i ñ i quá ñ t ch nghĩa tư b n
lên ch nghĩa xã h i trên ph m vi tồn th gi i, m đ u b ng cu c Cách m ng xã h i ch
nghĩa tháng Mư i Nga (1917).
+ Nhi m v cách m ng c a nó là ph i đánh đu i b n ñ qu c, l t ñ ch ñ phong ki n ñ
giành ñ c l p dân t c dân t c, ru ng ñ t cho dân cày, r i sau đó m đư ng ti n lên ch
nghĩa xã h i, b qua th i kỳ phát tri n tư b n ch nghĩa.
+ L c lư ng lãnh ñ o cách m ng là do giai c p vô s n.
- Trang 21 -


+ L c lư ng tham gia cách m ng bao g m b n giai c p là: giai c p công nhân, giai c p nông
dân, giai c p ti u tư s n, giai c p tư s n dân t c song ñ ng l c ch y u là công – nông.
+ K t qu : Cách m ng tháng Tám ñã ñánh ñu i b n đ qu c, gi i phóng dân t c, t ch thu
ñư c m t ph n ru ng ñ t c a b n ñ qu c và b n Vi t gian ph n ñ ng ñ t m giao cho dân
cày nghèo cày c y và ban b ñư c quy n t do dân ch cho nhân dân.
Như v y, Cách m ng tháng Tám trư c h t ch là m t cu c Cách m ng gi i phóng dân
t c, song vì gi i phóng dân t c là nhi m v cơ b n nh t c a m t trong hai nhi m v cơ b n c a m t
cu c Cách m ng dân t c dân ch nhân dân mà n u hoàn thành nhi m v này thì t t y u s m
đư ng ñi ñ n hoàn thành nhi m v ti p theo. Vì th chúng ta có th nói Cách m ng tháng Tám là
m t cu c cách m ng dân t c dân ch nhân dân.
Câu 33.

S ra đ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hòa và ý nghĩa c a s ki n đó.
H
ng d n tr l i

* S ra ñ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà :

- Ngày 25/08/1945, Ch t ch H Chí Minh cùng v i Trung ương ð ng và y ban dân t c gi i
phóng Vi t Nam t Tân Trào v ñ n Hà N i.
- Ngày 28/08/1945, y ban dân t c gi i phóng Vi t Nam c i t thành Chính ph lâm th i nư c
Vi t Nam Dân ch C ng hịa.
- Sau khi Cách m ng tháng Tám thành cơng, ngày 02/09/1945, Chính ph lâm th i ra m t qu c
dân th đơ Hà N i. Ch t ch H Chí Minh thay m t Chính ph lâm th i đ c b n Tun ngơn đ c l p,
khai sinh nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà.
* Ý nghĩa:
o Nư c Vi t Nam dân ch c ng hồ ra đ i là m t bi n c l ch s vĩ ñ i c a dân t c, nó phá tan
xi ng xích c a nô l Pháp - Nh t và phong ki n l p nên Vi t Nam dân ch c ng hồ.
o T m t nư c thu c đ a chúng ta ñã giành ñư c ñ c l p, t do và chính quy n cách m ng.
o M ra k nguyên m i trong l ch s : k nguyên ñ c l p, t do g n li n v i ch nghĩa xã h i.
o Th ng l i ñ u tiên trong th i ñ i m i c a m t dân t c như c ti u đã t gi i phóng kh i ách
ñ qu c.
o ð ng th i v i s ra ñ i c a nư c Vi t Nam Dân ch C ng hoà, nhà nư c dân ch nhân dân
đ u tiên ðơng Nam Á đã c vũ m nh m tinh th n ñ u tranh c a nhân dân các nư c thu c
ñ a và n a thu c ñ a trên th gi i, nh t là châu á và châu Phi.
Caâu 34.
Nêu nguyên nhân th ng l i, ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m c a Cách m ng
tháng Tám năm 1945.
H
ng d n tr l i

1. Ý nghĩa l ch s :
a. ð i v i dân t c Vi t Nam :
• M ra bư c ngo t l n trong l ch s dân t c ta, phá tan xi ng xích nơ l c a Pháp - Nh t, l t
nhào ngai vàng phong ki n, l p nư c Vi t Nam Dân ch C ng hịa.
• ðánh d u bư c phát tri n nh y v t c a cách m ng Vi t Nam, m ñ u k nguyên m i ñ c l p,
t do; nhân dân lao đ ng n m chính quy n, làm ch ñ t nư c, làm ch v n m nh dân t c; k
nguyên gi i phóng dân t c g n li n v i gi i phóng xã h i.
b. ð i v i th gi i :

• Góp ph n vào chi n th ng ch nghĩa phát xít trong Chi n tranh th gi i th hai.
• C vũ m nh m các dân t c thu c ñ a ñ u tranh t gi i phóng, có nh hư ng to l n ñ n Miên
và Lào.
2. Nguyên nhân th ng l i :
a. Nguyên nhân khách quan: Chi n th ng c a ð ng minh trong chi n tranh ch ng phát xít,
nh t là chi n th ng ð c và Nh t c a Liên Xơ, đã c vũ tinh th n, ni m tin cho nhân dân ta trong đ u
tranh gi i phóng dân t c, t o th i cơ ñ nhân dân ta ñ ng lên T ng kh i nghĩa.
b. Nguyên nhân ch quan:

- Trang 22 -


o Dân t c ta có truy n th ng yêu nư c n ng nàn, khi ð ng C ng s n ðông Dương, Vi t Minh
ph t cao c c u nư c thì tồn dân nh t t ñ ng lên c u nư c, c u nhà.
o ð ng ñã ñ ra ñư ng l i chi n lư c, ch ñ o chi n lư c và sách lư c ñúng ñ n trên cơ s lý
lu n Mác - Lênin ñư c v n d ng sáng t o vào hoàn c nh Vi t Nam.
o ð ng có q trình chu n b su t 15 năm, qua các phong trào cách m ng 1930 - 1931, 1936 1939 và thoái trào cách m ng 1932 - 1935, ñã rút nh ng bài h c kinh nghi m thành công và
th t b i, nh t là quá trình xây d ng l c lư ng chính tr , vũ trang, căn c ñ a trong th i kỳ v n
ñ ng gi i phóng dân t c 1939 - 1945.
o Tồn ð ng, tồn dân nh t trí, quy t tâm giành ñ c l p t do, linh h at, sáng t o ch ñ o kh i
nghĩa, ch p th i cơ phát ñ ng qu n chúng n i d y giành chính quy n.
3. Bài h c kinh nghi m :
ð ng ñã v n d ng sáng t o ch nghĩa Mác - Lênin vào th c ti n Vi t Nam, k p th i thay ñ i
ch trương ch ñ o chi n lư c cho phù h p; gi i quy t ñúng ñ n m i quan h gi a nhi m v
dân t c và dân ch , ñ cao v n ñ dân t c, ñ t nhi m v gi i phóng dân t c lên hàng đ u.
ðồn k t các l c lư ng cách m ng trong m t tr n dân t c th ng nh t, trên cơ s liên minh
công nông, t o nên s c m nh tồn dân, phân hóa và cơ l p cao ñ k thù ñ ti n t i tiêu di t
chúng.
K t h p ñ u tranh chính tr v i vũ trang, k t h p chi n tranh du kích, đ u tranh chính tr và
kh i nghĩa t ng ph n, kh i nghĩa nông thôn và thành th , ti n t i T ng kh i nghĩa.

ð ng luôn k t h p ñ u tranh và xây d ng ñ ngày càng v ng m nh v t ch c, tư tư ng và
chính tr , đ năng l c và uy tín lãnh đ o cách m ng thành cơng.

CHƯƠNG III. VI T NAM T

NĂM 1946 ð N NĂM 1954

Caâu 35.
Tình hình Vi t Nam sau Cách m ng tháng Tám 1945 có nh ng thu n l i và khó
khăn gì ?
H
ng d n tr l i

1. Thu n l i :
• Có chính quy n cách m ng c a nhân dân.
• Nhân dân làm ch v n m nh c a mình, ph n kh i, tin tư ng, quy t tâm b o v ch đ m i.
• Có s lãnh đ o sáng su t, dày d n kinh nghi m c a ð ng C ng s n ðông Dương và Lãnh
t H Chí Minh.
• Phong trào cách m ng trên th gi i phát tri n m nh.
2. Khó khăn :
a. V ñ i n i : Ngay sau khi giành ñư c ñ c l p, nư c Vi t Nam Dân ch C ng hịa ph i đ i m t
v i mn vàn khó khăn:
+ N n đói :
• H u qu n n đói năm 1945 v n chưa kh c ph c n i. ðê v do lũ l t đ n tháng 8/1945 v n
chưa khơi ph c, h n hán làm cho 50% di n tích đ t khơng th cày c y.
• Cơng thương nghi p đình đ n, giá c sinh ho t đ t đ .
• N n đói m i có nguy cơ x y ra trong năm 1946.
+N nd t:
• Hơn 90% dân s khơng bi t ch .
• Các t n n xã h i như mê tín d ñoan, rư u chè, c b c...tràn lan.
+ Ngân sách c n ki t

• Ngân sách qu c gia tr ng r ng: Cịn 1,2 tri u đ ng, trong ñó có ñ n m t n a là ti n rách
khơng dùng đư c.
• H th ng ngân hàng v n cịn b Nh t ki m sốt.

- Trang 23 -


• Quân Tư ng ñưa vào lưu hành ñ ng “Qu c t ”, “Quan kim” làm r i lo n n n tài chính

nư c ta.
b. V đ i ngo i :
+ Mi n B c (t vĩ tuy n 16 tr ra) : Hơn 20 v n quân Tư ng và các ñ ng phái tay sai c a
chúng như: Vi t Nam Qu c dân ð ng (Vi t Qu c), Vi t Nam cách m ng ñ ng chí h i (Vi t Cách)
tràn vào nư c ta v i mưu ñ tiêu di t ð ng C ng S n ðông Dương, l p nên chính quy n tay sai c a
chúng. D a vào quân Tư ng, các ñ ng phái này ñã l p nên chính quy n ph i đ ng n Bái, Móng
Cái, Vĩnh Yên.
+ Mi n Nam (t vĩ tuy n 16 tr vào)
• Qn đ i Anh đã d n ñư ng cho th c dân Pháp quay tr l i xâm lư c Vi t Nam.
• Các l c lư ng ph n ñ ng thân Pháp như ð ng ð i Vi t, m t s giáo phái...ho t ñ ng tr
l i và ch ng phá cách m ng.
• Ngồi ra, cịn có 6 v n quân Nh t trên kh p ñ t nư c.....
Nh ng khó khăn v đ i n i và đ i ngo i trên là m t thách th c q l n đ i v i Chính ph
Vi t Nam Dân ch C ng hịa đang cịn non tr lúc b y gi .
Vi t Nam lúc này như đang trong
tình th “ngàn cân treo s i tóc”.
Câu 36.
Nh ng khó khăn c a cách m ng Vi t Nam sau Cách m ng tháng Tám 1945 ñã
ñư c ð ng và Chính ph cách m ng gi i quy t như th nào ? Nêu k t qu và ý nghĩa.
H
ng d n tr l i

1. Bư c đ u xây d ng chính quy n cách m ng, gi i quy t n n đói, n n d t và khó khăn v tài
chính :
a. Xây d ng chính quy n cách m ng :
+ Chính tr :
- Ngày 06/01/1946, hơn 90% c tri trong c nư c ñi b phi u b u Qu c h i.
- Ngày 02/03/1946, Qu c h i thông qua danh sách Chính ph liên hi p kháng chi n do Ch
t ch H Chí Minh đ ng đ u, l p ra Ban d thào Hi n pháp.
- Ngày 09/11/1946: Ban hành Hi n pháp ñ u tiên.
- Các ñ a phương thu c B c B và Trung B b u c h i ñ ng nhân dân các c p (t nh, huy n,
xã) theo nguyên t c ph thơng đ u phi u.
+ Qn s :
- L c lư ng vũ trang ñư c xây d ng.
- Vi t Nam gi i phóng qn đ i thành V qu c đồn (9/1945), r i Qn đ i qu c gia Vi t
Nam (22/ 5/1946). Cu i năm 1945, l c lương dân quân t v tăng lên hàng ch c v n ngư i.
b. Gi i quy t n n đói
+ Bi n pháp c p th i:
- H Ch t ch kêu g i “như ng cơm s áo”, l p “ Hũ g o c u đói”, t ch c “Ngày đ ng tâm”.
- Qun góp, đi u hịa thóc g o gi a các ñ a phương trong c nư c, nghiêm tr nh ng k đ u
cơ tích tr , khơng dùng g o, ngơ, khoai, s n đ n u rư u.
+ Bi n pháp lâu dài :
- Tăng gia s n xu t “T c ñ t t c vàng”, “ Khơng m t t c đ t b hoang”.
- B thu thân và các th thu vô lý.
- Gi m tơ, thu ru ng đ t 25 %, chia l i ru ng đ t cơng.
S n xu t nơng nghi p nhanh chóng đư c ph c h i, n n đói b đ y lùi.
c. Gi i quy t n n d t :
- Ngày 8/ 9/1945, H Ch T ch ký s c l nh l p Nha Bình dân h c v , kêu g i nhân dân xóa
n n mù ch . ð n ngày 8/9/1946, trên tồn qu c g n 76 nghìn l p h c, xóa mù ch cho hơn
2,5 tri u ngư i .
- Trư ng h c các c p ph thơng và đ i h c s m khai gi ng, n i dung và phương pháp giáo
d c ñư c ñ i m i theo tinh th n dân t c dân ch .

d. Gi i quy t khó khăn v tài chính :
- Trang 24 -


- Kêu g i tinh th n t nguy n ñóng góp c a nhân dân c nư c qua “Qu ñ c l p” và “Tu n l
vàng”, thu ñư c 370 kg vàng, 20 tri u ñ ng vào “Qu ñ c l p”, 40 tri u ñ ng vào “Qu đ m
ph qu c phịng”.
- Ngày 31/01 /1946, Chính ph ra s c l nh phát hành ti n Vi t Nam.
- Ngày 23/11/1946. Qu c h i cho lưu hành ti n Vi t Nam trong c nư c.
2. ð u tranh ch ng ngo i xâm, n i ph n, b o v chính quy n cách m ng :
a. Kháng chi n ch ng th c dân Pháp tr l i xâm lư c mi n Nam :
- Ngày 02/09/1945, nhân dân Sài Gòn – Ch L n t ch c mít tinh chào m ng “ngày ñ c
l p”, Pháp x súng vào ñám ñông là nhi u ngư i ch t và b thương.
- ðêm 22 r ng sáng 23/09/1945, ñư c s giúp ñ c a quân Anh, Pháp ñánh úp tr s
y
ban nhân dân Nam B và cơ quan t v thành ph Sài Gòn, xâm lư c nư c ta l n th hai .
- Quân dân Nam B nh t t ñ ng lên chi n ñ u ch ng quân xâm lư c, bao vây Pháp trong
thành ph . T 5/10/1945, Pháp phá vòng vây Sài Gòn - Ch L n, m r ng ñánh chi m Nam B và
Nam Trung B .
- ð ng, Chính ph và H Ch t ch lãnh ñ o c nư c chi vi n cho Nam B và Nam Trung b
kháng chi n: huy đ ng các “đồn qn Nam ti n” sát cánh cùng nhân dân Nam Trung B chi n
đ u; t ch c qun góp giúp nhân dân Nam B và Nam Trung B kháng chi n.
b. ð u tranh v i Trung hoa Qu c dân ð ng và b n ph n cách m ng mi n B c :
a. ð i v i quân Trung Hoa Qu c dân đ ng.
- ð ng, Chính ph và H Ch t ch ch trương t m th i hịa hỗn, tránh xung đ t v i quân
Trung Hoa Qu c dân ñ ng.
- Qu c h i khóa I đ ng ý:
+ Cho tay sai Tư ng 70 gh trong Qu c h i cùng 4 gh B trư ng trong Chính ph liên
hi p, cho Nguy n H i Th n (lãnh t Vi t Cách) gi ch c Phó Ch t ch nư c.
+ Kinh t : cung c p m t ph n lương th c th c ph m, phương ti n giao thông v n t i, nh n

tiêu ti n Trung Qu c.
b. ð i v i các t ch c ph n cách m ng, tay sai: ta kiên quy t v ch tr n âm mưu và hành
ñ ng chia r , phá ho i c a chúng, ban hành m t s s c l nh tr n áp b n ph n cách m ng.
c. Ý nghĩa: h n ch m c th p nh t các ho t ñ ng ch ng phá c a Trung Hoa Qu c dân ñ ng
và tay sai, làm th t b i âm mưu l t đ chính quy n cách m ng c a chúng .
c. Hòa hỗn v i Pháp nh m đ y qn Trung Hoa Qu c dân ñ ng ra kh i nư c ta :
+ Ngun nhân vi c ta hịa hỗn v i th c dân Pháp (Hoàn c nh ký k t Hi p ñ nh Sơ b Vi t - Pháp
06/03/1946) :
- Ngày 28/2/1946, Pháp và Trung Hoa Qu c dân ñ ng ký Hi p ư c Hoa - Pháp, theo đó
Pháp như ng m t s quy n l i kinh t , chính tr cho Trung Hoa ñ thay quân Trung Hoa g i giáp
quân Nh t B c Kỳ.
- Hi p ư c Hoa - Pháp ñã ñ t nhân dân ta trư c s l a ch n: ho c c m súng chi n ñ u ch ng
th c dân Pháp, ho c hịa hỗn, nhân như ng Pháp đ tránh tình tr ng ph i đ i phó m t lúc v i nhi u
k thù.
- ð ng quy t ñ nh ch n con đư ng hịa hỗn v i Pháp, ký Hi p ñ nh Sơ b ngày 6/3/1946.
+ N i dung Hi p đ nh Sơ b 6/3/1946
• Pháp công nh n nư c Vi t Nam là qu c gia t do, có Chính ph , ngh vi n, qn đ i, tài
chính riêng và là thành viên c a Liên bang ðông Dương trong kh i Liên hi p Pháp .
• Chính ph Vi t Nam th a thu n cho 15.000 quân Pháp gi i giáp quân Nh t mi n B c
• Hai bên ng ng xung ñ t mi n Nam, t o thu n l i đi đ n đàm phán chính th c .
+ Ý nghĩa :
- Ta tránh ñư c vi c ph i ñương ñ u cùng lúc v i nhi u k thù, ñ y ñư c 20 v n quân Trung
Hoa Qu c dân ñ ng và tay sai ra kh i nư c ta.
- Có thêm th i gian hịa bình đ c ng c , chu n b m i m t cho kháng chi n lâu dài ch ng
Pháp.
+ T m ư c Vi t - Pháp ngày 14 /9/1946
- Trang 25 -