Quản lý dạy học môn tiếng việt cho học sinh ở các trường tiểu học thành phố bắc kạn, tỉnh bắc kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ THẾ UY

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ BẮC KẠN,
TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thái Nguyên - 2021


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGÔ THẾ UY

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH
Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ BẮC KẠN,
TỈNH BẮC KẠN
Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ THUỲ LINH

Thái Nguyên - 2021

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu luận văn này là trung thực, khách quan không trùng
lặp với các đề tài khác đồng thời chưa từng được công bố ở bất cứ tài liệu nào.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021
Học viên
Ngô Thế Uy

i


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Hội đồng
khoa học trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các thầy giáo, cô
giáo đã tham gia giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong
q trình học tập và nghiên cứu luận văn.
Tơi cũng xin trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các đồng chí
lãnh đạo, cán bộ quản lý và các đồng nghiệp tại các trường tiểu học trên địa bàn
thành phố Bắc Kạn đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tơi hồn thành nhiệm vụ học
tập, nghiên cứu.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Lê Thùy Linh người đã tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tơi suốt thời gian nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hoàn thành
luận văn, song luận văn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các
thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên
cứu đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021
Tác giả

Ngô Thế Uy

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN
TIẾNG VIỆT Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC .......................................................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học môn tiếng Việt .......................................... 7
1.1.2. Nghiên cứu về quản lý dạy học môn tiếng Việt ........................................ 9
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 14
1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường .................................................................... 14
1.2.2. Dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học .............................................. 15
1.2.3. Quản lý dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học ................................. 17
1.3. Hoạt động dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học ................................ 17

1.3.1. Định hướng đổi mới chương trình mơn Tiếng Việt ở tiểu học và yêu
cầu đối với giáo viên trong dạy học mơn tiếng Việt theo chương trình
GDPT 2018 ........................................................................................................ 17
iii


1.3.2. Mục tiêu của dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học theo chương
trình GDPT 2018 ............................................................................................... 19
1.3.3. Yêu cầu cần đạt, nội dung dạy học và cấu trúc chương trình mơn
tiếng Việt ở trường tiểu học ............................................................................... 21
1.3.4. Nguyên tắc tổ chức dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học............... 24
1.3.5. Phương pháp và hình thức hoạt động dạy học môn tiếng Việt ở
trường tiểu học ................................................................................................... 26
1.3.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt................................ 28
1.4. Quản lý dạy học môn tiếng Việt của Hiệu trưởng ở trường tiểu học ......... 29
1.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý dạy học ở trường tiểu học .......... 29
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt của hiệu trưởng...... 31
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Tiếng Việt ở tiểu
học tại các trường tiểu học................................................................................. 38
1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 38
1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 39
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 42
Chƣơng 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG
VIỆT Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ BẮC KẠN,
TỈNH BẮC KẠN .............................................................................................. 44
2.1. Một vài nét về đặc điểm các trường tiểu học trên địa bàn thành phố
Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ...................................................................................... 44
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 46
2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 46
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 47

2.2.3. Đối tượng khảo sát................................................................................... 47
2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lí kết quả .................................................... 47
2.3. Thực trạng dạy học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố
Bắc Kạn ............................................................................................................. 48
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về mục tiêu của dạy học
mơn tiếng Việt ở trường tiểu học....................................................................... 48

iv


2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học ..... 50
2.3.3. Thực trạng phương pháp và hình thức hoạt động dạy học mơn tiếng
Việt ở trường tiểu học ........................................................................................ 52
2.3.4. Thực trạng về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt ........................ 54
2.4. Thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt của học sinh tiểu học ở
các trường tiểu học thành phố trường tiểu học thành phố Bắc Kạn, tỉnh
Bắc Kạn ............................................................................................................. 55
2.4.1. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình dạy học mơn
Tiếng Việt của học sinh tiểu học ở các trường tiểu học thành phố trường
tiểu học thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ....................................................... 55
2.4.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên .................................... 57
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn .................................. 60
2.4.4. Thực trạng quản lý phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong dạy
học mơn tiếng Việt ............................................................................................ 62
2.4.5. Thực trạng quản lí hoạt động giám sát, đánh giá dạy học môn Tiếng Việt .... 63
2.4.6. Thực trạng quản lý các phương tiện, thiết bị dạy học và các điều
kiện hỗ trợ cho hoạt động dạy học môn Tiếng Việt .......................................... 65
2.5. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý hoạt động dạy học
môn Tiếng Việt tiểu học ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn ................. 67
2.6. Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học

môn Tiếng Việt tiểu học ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn ................. 68
2.6.1. Mặt mạnh ................................................................................................. 68
2.6.2. Hạn chế .................................................................................................... 69
2.6.3. Nguyên nhân những tồn tại ..................................................................... 70
Tiểu kết Chương 2 ............................................................................................. 72
Chƣơng 3:BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG
VIỆTCỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA
BÀNTHÀNH PHỐ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN ....................................... 73
3.1. Các nguyên tắc để đề xuất biện pháp ......................................................... 73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 73

v


3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ......................................................... 73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 73
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 74
3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt ở các trường
tiểu học thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ....................................................... 74
3.2.1. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học tiếng Việt cho đội ngũ giáo
viên đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018 ........................................ 74
3.2.2. Tổ chức nâng cao chất lượng giờ dạy môn Tiếng Việt trên lớp đáp
ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018 ....................................................... 78
3.2.3. Tăng cường quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học mơn
tiếng Việt theo chương trình GDPT 2018 ......................................................... 81
3.2.4. Tăng cường đầu tư và chỉ đạo sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất,
thiết bị trong dạy học môn Tiếng Việt ở các nhà trường .................................. 83
3.2.5. Chỉ đạo phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để tạo điều
kiện tốt nhất cho hoạt động dạy học môn Tiếng Việt ....................................... 86
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 89

3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ..... 89
3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ............................................................................ 89
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 91
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 95
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 96
1. Kết luận .......................................................................................................... 96
1.1. Về lý luận.................................................................................................... 96
1.2. Về thực trạng .............................................................................................. 96
2. Khuyến nghị................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 100
PHẦN PHỤ LỤC

vi


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

GV

Giáo viên

GD&ĐT

Giáo dục & Đào tạo

HS

Học sinh

TV

Tiếng Việt

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Thời lượng thực hiện chương trình ở các lớp............................................. 24
Bảng 1.2. Thời lượng dành cho các kĩ năng đọc, viết, nói và nghe ........................... 24
ảng 2.1. Thống kê tình hình học sinh tiểu học ở thành phố ắc

ạnnăm học

2020 - 2021 ................................................................................................ 44
ảng 2.2. Thống kê tình hình C Q , GV các trường tiểu họcở thành phố ắc
ạn năm học 2020 - 2021 ......................................................................... 45
ảng 2.3.

ết quả học tập môn Tiếng Việt của học sinh lớp 1ở các trường tiểu
học thành phố ắc ạn ............................................................................. 46

ảng 2.4. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về mục tiêu của dạy học môn
tiếng Việt ở trường tiểu học ...................................................................... 48
ảng 2.5. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn tiếng Việtở trường tiểu học ..........50
ảng 2.6. Thực trạng phương pháp và hình thức hoạt động dạy họcmôn tiếng
Việt ở trường tiểu học ............................................................................... 52

ảng 2.7. Thực trạng về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt ........................... 54
ảng 2.8. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, chương trình dạy học mơn
Tiếng Việt .................................................................................................. 56
ảng 2.9. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên ....................................... 58
ảng 2.10. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ................................... 60
ảng 2.11. Thực trạng quản lý phối hợp giữa nhà trườngvà gia đình trong dạy
học mơn tiếng Việt .................................................................................... 62
ảng 2.12. Thực trạng quản lí hoạt động giám sát, đánh giá dạy học môn Tiếng Việt.... 64
ảng 2.13. Thực trạng quản lý các phương tiện, thiết bị dạy họcvà các điều ............ 65
ảng 2.14. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy học môn Tiếng Việt ... 67
ảng 3.1. ết quả thăm dị tính cần thiết của các biện pháp ...................................... 91
ảng 3.2. ết quả thăm dị tính khả thi của các biện pháp ........................................ 93

v


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
ĩnh vực Giáo dục Đào tạo được Đảng và Nhà nước ta xác định là “Quốc
sách hàng đầu”. Để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, có nhiều khâu, nhiều
việc cần phải nghiên cứu, tiến hành một cách đồng bộ, khoa học. Trong đó,
cơng tác quản lý ở một đơn vị trường học là một khâu, một việc hết sức quan
trọng để góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Mục tiêu của giáo dục tiểu học nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự
phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học sinh; chuẩn
bị cho học sinh tiếp tục vào bậc học trung học cơ sở.
Để đạt được mục tiêu trên, giáo dục tiểu học cần giúp học sinh biết đọc,
biết viết, và biết tính tốn với những con số ở mức độ căn bản, cũng như thiết
lập những hiểu biết căn bản về khoa học, toán, địa lý, lịch sử, và các môn khoa
học xã hội khác.

Môn Tiếng Việt là một trong những môn học quan trọng và cần thiết
ở bậc tiểu học. ên cạnh việc học toán để phát triển tư duy logic cho con, việc
học tiếng việt sẽ giúp học sinh hình và phát triển tư duy ngôn ngữ. Thông qua
môn Tiếng Việt, học sinh sẽ được học cách giao tiếp, truyền đạt tư tưởng, cảm
xúc của mình một cách chính xác và biểu cảm.
Ở chương trình hiện hành, mục tiêu mơn Tiếng Việt nhằm hình thành và
phát triển ở học sinh các kĩ năng sử dụng tiếng Việt (đọc, viết, nghe, nói) để
học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Mặt khác,
thơng qua việc dạy học Tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao tác tư duy.
Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về tiếng Việt; về tự nhiên, xã
hội và con người; về văn hoá, văn học của Việt Nam và nước ngồi, từ đó bồi
dưỡng tình u tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu
đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội
chủ nghĩa cho học sinh. hắc phục những hạn chế của chương trình hiện hành,
theo chương trình GDPT 2018 được xây dựng theo hướng chuyển từ chú trọng
trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh.
1


Năm học 2020 - 2021 là năm đầu tiên áp dụng Chương trình GDPT mới
2018 đối với học sinh lớp 1. Theo đó, có nhiều điểm thay đổi liên quan đến
sách giáo khoa, nội dung các môn học, thời gian học, phương pháp giảng dạy…
nhằm bảo đảm phát triển phẩm chất và năng lực người học thông qua nội dung
giáo dục với những kiến thức, kĩ năng cơ bản, thiết thực, hiện đại; hài hồ đức,
trí, thể, mĩ; chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải
quyết vấn đề trong học tập và đời sống; ... Theo lộ trình thực hiện chương trình
mới từ năm 2021-2022 đối với lớp 2, năm học 2022-2023 đối với lớp 3, năm
học 2023-2034 đối với lớp 4 và năm học 2024-2025 đối với lớp 5.
Trong thời gian gian vừa qua, phòng GD&ĐT thành phố ắc ạn đã chỉ
đạo sát sao việc thực hiện dạy học môn Tiếng Việt tại các trường tiểu học.

Trong các trường tiểu học, Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm trước cơ
quan quản lý cấp trên về chất lượng giáo dục của nhà trường theo mục tiêu đào
tạo của cấp học. Ở các trường tiểu học thành phố

ắc

ạn đa số là HS người

dân tộc thiểu số, do ảnh hưởng của điều kiện địa lý và kinh tế cũng như những
yếu tố văn hoá, HS tiểu học DTTS có khả năng phát triển về nhận thức và ngôn
ngữ kém hơn so với HS tiểu học thành phố và vùng miền xuôi. Đặc điểm nổi
bật trong tư duy của một số HS dân tộc là thói quen lao động trí óc chưa bền,
ngại suy nghĩ, ngại động não. Trước khi các em đi học dùng ngôn ngữ của dân
tộc mình nhưng trong quá trình nhận thức, tiếp thu tri thức lại diễn ra bằng
ngôn ngữ tiếng Việt. Như vậy, các em gặp rất nhiều khó khăn trong học tập
cũng như ngoài xã hội.
Để rút ra những bài học kinh nghiệm và chuẩn bị tốt hơn cho quản lý dạy
học môn tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố ắc

ạn đáp ứng yêu cầu

của chương trình GDPT 2018 chúng tôi lựa chọn vấn đề nghiên cứu là “Quản
lý dạy học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn, tỉnh
Bắc Kạn” để từ đó đưa ra những biện pháp khắc phục những hạn chế và giải
quyết các khó khăn đang tồn tại.

2


2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề quản lý dạy
học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn, chúng tôi đề
xuất các biện pháp dạy học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố
Bắc Kạn, nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn tiếng Việt cho học sinh, qua
đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở các trường tiểu học trên
địa bàn thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, đáp ứng được yêu cầu đổi mới
chương trình giáo dục tiểu học hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn Tiếng Việt ở trường tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học thành
phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn nội dung nghiên cứu: Đề tài đi sâu vào nghiên cứu dạy học
môn tiếng Việt cho học sinh về mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp,
... dạy theo chương trình GDPT 2018 và quản lý dạy học môn tiếng Việt cho
học sinh tiểu học ở các nội dung quản lý như: quản lý thực hiện mục tiêu,
chương trình; quản lý hoạt động dạy của GV và hoạt động của tổ chuyên môn,
quản lý hoạt động học của HS....
- Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Khảo sát hoạt động dạy khối lớp 1 theo chương trình GDPT 2018.
- Giới hạn khách thể điều tra: Khách thể điều tra: 30 CBQL, gồm lãnh
đạo phòng GDĐT, chuyên viên phụ trách chuyên môn tiểu học và Hiệu trưởng,
phó hiệu trưởng các trường tiểu học; 8 tổ trưởng chuyên môn; 100 GV của 8
trường tiểu học trong tồn thành phố bao gồm: Trường Tiểu học Nơng Thượng,
Trường Tiểu học Xuất Hóa, Trường Tiểu học Dương Quang, Trường Tiểu học
Huyền Tụng, Trường Tiểu học Sông Cầu, Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh
hai, Trường Tiểu học Phùng Chí iên, Trường Tiểu học Đức Xuân.

3


5. Giả thuyết khoa học
Để đáp ứng yêu cầu dạy học mơn tiếng Việt theo chương trình GDPT
2018, địi hỏi GV phải có năng lực dạy học mơn mơn tiếng Việt, hiểu được mục
tiêu, nội dung chương trình mơn mơn tiếng Việt và nhà trường phải chuẩn bị
các điều kiện, phương tiện để thực hiện dạy học môn môn tiếng Việt. Vì vậy,
nếu đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt của hiệu trưởng
phù hợp với điều kiện thực tế tại các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Bắc
Kạn, tỉnh Bắc Kạn, thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học mơn tiếng
Việt đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý dạy học môn Tiếng Việt ở trường
tiểu học.
6.2. Khảo sát thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt ở các trường
tiểu học thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn
6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Việt của hiệu
trưởng các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn và
khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, khái qt hóa các vấn đề
lý luận trong các cơng trình nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài, các văn
bản chỉ đạo của ngành Giáo dục, sách, báo tạp chí... liên quan đến vấn đề lý
thuyết về xây dựng văn hóa nhà trường để làm cơ sở lý luận cho đề tài.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Tiến hành quan sát các hoạt động dạy học môn tiếng Việt của giáo viên
tại các trường tiểu học, các hình thức, phương pháp tổ chức dạy học môn tiếng

Việt của GV,... nhằm thu thập thông tin thực tiễn cho đề tài.

4


7.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi (anket)
Đây là phương pháp nhằm khảo sát ý kiến của CBQL, GV về thực trạng
dạy học môn môn tiếng Việt và quản lí dạy học mơn mơn tiếng Việt ở trường
tiểu học, nguyên nhân của thực trạng và đánh giá kết quả đạt được, nguyên
nhân và hạn chế của thực trạng quản lí dạy học mơn tiếng Việt ở các trường
tiểu học thành phố Bắc Kạn.
7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Tổng kết kinh nghiệm về việc dạy học môn tiếng Việt ở các trường tiểu
học và quản lý dạy học môn tiếng Việt ở các trường tiểu học thành phố Bắc
Kạn thơng qua báo cáo trong các hội nghị của Phịng GDĐT thành phố Bắc
Kạn, báo cáo của các trường tiểu học và kinh nghiệm tích lũy được của cá nhân
trong q trình làm cơng tác quản lý nhà trường.
7.2.4. Phương pháp phỏng vấn
Được sử dụng với mục đích tìm hiểu những nhận xét, đánh giá của giáo
viên, cán bộ quản lý của các trường tiểu học về vấn đề dạy học môn tiếng Việt
ở các trường tiểu học và quản lý dạy học môn tiếng Việt ở các trường tiểu học
thành phố Bắc Kạn.
7.2.5. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến chuyên gia về các biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt ở
các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn mà đề tài đề xuất.
7.2.6. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
Nghiên cứu kế hoạch giảng dạy, kế hoạch bài dạy, sổ điểm…của giáo
viên dạy môn tiếng Việt ở các trường được khảo sát nhằm thu thập thêm thông
tin về thực trạng.
7.3. h m phương pháp

lý ết quả điều tra

Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý và phân tích các số liệu
từ các bảng hỏi thu thập được về mặt định lượng.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ
lục; nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau:

5


Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dạy học môn Tiếng Việt ở trường
tiểu học
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Việt ở các trường tiểu
học thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn
Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Việt ở các trường tiểu
học thành phố ắc ạn, tỉnh ắc ạn

6


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT
Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học môn tiếng Việt
Các nghiên cứu về dạy học
Chiến lược của Karl Rogers bao gồm: về mục đích hoạt động dạy học,
tạo một môi trường thuận lợi cho việc tiếp thu tri thức của người học; về tổ

chức hoạt động dạy học, theo mơ hình mặt đối mặt giữa người học với nhau để
đối thoại, trao đổi; về kĩ thuật dạy học, cho phép người học lựa chọn những
phương pháp lập luận riêng, từ những nỗ lực cá nhân mà giải quyết nhiệm vụ
học tập; lôi cuốn sự tham gia của người học bằng cách tôn trọng những thắc
mắc, những ý kiến đối lập và sử dụng chúng tạo sức thúc đẩy cho bài học; về
kết quả dạy học, cho phép người học xác lập các chuẩn đánh giá mức tiến bộ
của mình [9, tr.15].
Theo quan điểm của nhà giáo dục Êxipôp .P: “Phối hợp các hình thức
tổ chức dạy học có lợi cho người học” [29, tr.76]. Ơng cịn chỉ rõ sự khác biệt
giữa cách thức tổ chức hoạt động dạy học ở trường trung học Xô Viết và
phương Tây như sau: Các cách thức tổ chức hoạt động dạy học ở trường trung
học Xô Viết về nguyên tắc khác với các cách thức áp dụng trong nhà trường tư
sản ở chỗ: các cách thức ấy được thực hiện trên cơ sở chủ nghĩa tập thể. Hoạt
động dạy học ở nhà trường Liên Xơ có nhiệm vụ tạo ra những điều kiện cho HS
làm việc tích cực và đảm bảo phương pháp cá thể đối với mỗi HS nhằm làm
cho HS học tập có kết quả, phát triển đến mức tối đa những khả năng của họ
[29, tr.77]. Nhà sư phạm học Êxipơp tiến hành thực nghiệm sư phạm, qua đó,
ơng đã xây dựng một quy trình kĩ thuật tương đối hồn chỉnh về cách thức tổ
chức hoạt động dạy học, trong đó bao gồm các thao tác cần thiết mà người dạy
và người học cần thực hiện trong từng tiết học.

7


Về mặt phương pháp dạy học, tác giả Thái Duy Tuyên đã chỉ rõ tầm
quan trọng của phương pháp dạy học trong việc đào tạo con người và những
hạn chế của nhà trường trong việc sử dụng phương pháp giảng dạy. Trên cơ sở
đó, tác giả đưa ra quan điểm đổi mới phương pháp dạy học, nhất là sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực nhằm phát huy người học. Tuy nhiên, việc vận
dụng quan điểm trên vào tổ chức hoạt động dạy học ở nhà trường tiểu học lấy

năng lực của HS làm mục tiêu dạy học nói riêng, tác giả chưa đề cập đến [25].
Tác giả Phan Thị Hồng Vinh đã đề cập đến quá trình dạy học bao gồm các
thành tố có mối quan hệ biện chứng với nhau: mục đích, nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức hoạt động dạy học, kết quả dạy học và khẳng định nó ln vận
động, phát triển trong mơi trường kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội [28].
Kurt Lewin (1895 - 1947) đã xây dựng lý thuyết hoạt động dạy học
hướng vào từng cá nhân. Nền tảng của lý thuyết này là cách thức hoạt động dạy
học phải liên kết các cá nhân, ở đó người học phụ thuộc lẫn nhau nhưng không
đồng nhất với nhau. Những thay đổi về hành vi cá nhân biểu hiện sự thay đổi
trong nhận thức, thái độ của người học hay nói cách khác là có sự tác động qua
lại giữa người học với môi trường học tập [13, tr.61].
Các nghiên cứu về dạy học tiếng Việt
ê Văn Đăng trong bài viết Một số điểm mới trong chương trình tiếng
Việt và sách giáo khoa tiếng Việt 1 theo chương trình phổ thơng 2018 trên cơ
sở phân tích các bài học âm và chữ, bài học vần, bài luyện tập tổng hợp…, tác
giả đánh giá Chương trình GDPT 2018 và sách giáo khoa Tiếng Việt 1 vừa
được ban hành đem đến những thay đổi căn bản so với chương trình 2006 về
mục tiêu, hướng tiếp cận, phương pháp dạy học cho đến cách đánh giá kết quả
học tập của HS. Vì vậy, để dạy học Tiếng Việt 1 (Chương trình tiếng Việt
2018) thực sự có hiệu quả, bên cạnh việc hiểu được những yếu tố cốt lõi về
mục tiêu, phương pháp dạy học, cách đánh giá kết quả học tập..., chúng ta cần
có cách hiểu sâu sắc về cấu trúc của từng loại bài học. Đây thực sự là những
yếu tố quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt 1 [6].

8


Trần Thị Hiền ương trong bài viết Biện pháp nâng cao hiệu quả rèn
luyện kỹ năng nói cho học sinh tiểu học trong môn tiếng Việt đã đưa ra các hình
thức như: Tổ chức hoạt động luyện nói, thực hành luyện nói trong các hoạt

động ngoại khóa để giúp học sinh bước đầu hình thành các năng lực chung,
phát triển năng lực ngôn ngữ ở tất cả các kĩ năng đọc, viết, nói và nghe với mức
độ căn bản [19].
1.1.2. Nghiên cứu về quản lý dạy học môn tiếng Việt
Các nghiên cứu về quản lý dạy học
Thực tiễn quản lý hoạt động dạy học luôn tồn tại và sôi động. Tuy nhiên,
việc tổng kết lý luận về vấn đề này còn khá chậm so với thực tiễn. Đầu những
năm 50 của thế kỷ XX, trong hàng loạt những cơng trình nghiên cứu có tính hàn
lâm của các nhà khoa học iên Xô cũ, đã xuất hiện các đề tài về những khía cạnh
khác nhau của quản lý giáo dục. Năm 1956, lần đầu xuất hiện cuốn “quản lý
trường học” (Skolovedenie) của tác giả A.Pôpốp [1], một nhà sư phạm và quản
lý giáo dục của iên Xô cũ. Cuốn sách này, về thực chất, khơng phải là một cơng
trình khoa học về quản lý giáo dục, mà là cả một tập hợp khá hoàn chỉnh các chỉ
dẫn cho hoạt động thực tiễn của những người làm công tác quản lý giáo dục, đặc
biệt là quản lý trường học; trong đó có quản lý hoạt động dạy học.
Trong quá trình phát triển giáo dục Xô Viết (cũ), nhiều nhà nghiên cứu
khoa học giáo dục đã lần lượt cho ra đời những tài liệu vừa có tính khoa học,
vừa có tính thực tiễn về quản lý hai quá trình sư phạm chủ yếu diễn ra trong
nhà trường: quản lý quá trình dạy học (trong đó có quản lý hoạt động dạy học)
và quản lý quá trình giáo dục. Sự tập trung của những kiến giải đó được thể
hiện cụ thể trong các tác phẩm xuất bản vào giữa những năm 70. Đặc biệt, M.I
Kôndakốp, nhà lý luận và hoạt động thực tiễn xuất sắc của iên Xô (cũ) đã dày
công nghiên cứu những vấn đề về quản lý dạy học [16].
Ở nước ta, nhiều nhà sư phạm quản lý đã tiến hành nghiên cứu một cách
tồn diện các vấn đề về vị trí, vai trị của việc quản lý q trình dạy học, ý

9


nghĩa của việc nâng cao chất lượng dạy học trên lớp đối với việc nâng cao chất

lượng giáo dục. Những ưu điểm và nhược điểm của việc quản lý hoạt động dạy
học trên lớp, bản chất và mối quan hệ giữa quản lý hoạt động dạy và hoạt động
học, quản lý vai trò của người dạy và người học, quản lý đổi mới nội dung và
cách thức tổ chức tiến hành các hình thức tổ chức dạy học trên lớp, điển hình là
các tác giả: Đặng Quốc Bảo nghiên cứu về quản lý nhà trường [5], Trần Kiểm
bàn về quản lý giáo dục và quản lý nhà trường [7], Hà Thế Ngữ với cơng trình
“Q trình sư phạm - Bản chất cấu trúc, tính quy luật [18]….
Các nghiên cứu về quản lý dạy học môn tiếng Việt
Nguyễn Phúc Phận (2006) trong cơng trình Quản lý dạy học mơn Tiếng
Việt tại các trường tiểu học vùng dân tộc thiểu số Xê Đăng tỉnh Kon Tum [14]
đã nhận thấy hạn chế về năng lực quản lý của đội ngũ hiệu trưởng hạn chế,
phần lớn cán bộ quản lý chỉ được học các lớp bồi dưỡng ngắn hạn, chưa được
đào tạo về quản lý giáo dục; Giáo viên chưa tâm huyết với nghề, năng lực
chun mơn thấp, điều kiện kinh tế khó khăn làm họ không cơ động cơ phấn
đấu; không trau dồi chun mơn nghiệp vụ, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý
như: Tăng cường năng lực quản lý cho đội ngũ hiệu trưởng; Nâng cao năng lực
giảng dạy tiếng Việt cho giảo viên; Quản lý việc thực hiện chế độ, chính sách
để phát triền đội ngũ giáo viên; Phát huy tác dụng của cơ sở vật chất, trang thiết
bị trong dạy học mơn Tiếng Việt.
Đinh Tiến Tồn (2012) trong cơng trình Quản lý chất lượng giảng dạy mơn
Tiếng Việt lớp 5 ở một số trường tiểu học tại quận 6 Thành phố Hồ Chí Minh [22]
đã đề xuất các biện pháp quản lý như: Cải tiến việc quản lý mục tiêu giảng dạy
môn Tiếng Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại quận 6 TP.Hồ Chí Minh; Xây dựng kế
hoạch giảng dạy môn Tiếng Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại quận 6 TP.Hồ Chí
Minh; Quản lý kế hoạch giảng dạy môn Tiếng Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại
quận 6 thành phố Hồ Chí Minh; Tổ chức thực hiện kế hoạch giảng dạy môn Tiếng
Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại quận 6 thành phố Hồ Chí Minh; Chỉ đạo thực hiện

10

kế hoạch giảng dạy môn Tiếng Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại quận 6 thành phố
Hồ Chí Minh; Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch giảng dạy môn Tiếng
Việt lớp 5 ở trường tiểu học tại quận 6 thành phố Hồ Chí Minh.
Ngơ Thị Việt Hà (2014) trong cơng trình Quản lý hoạt động dạy học
mơn Tiếng việt ở trường tiểu học trên địa bàn thành phố ng Bí tỉnh Quảng
Ninh [12], trên cơ sở phân tích thực trạng cịn một số hạn chế như: Đội ngũ
giáo viên đủ về số lượng, trình độ đạt chuẩn, song về thực chất, năng lực
chun mơn cịn hạn chế vì chưa chịu cải tiến phương pháp dạy học, ngại tiếp
cận với trang thiết bị hiện đại. Đội ngũ cán bộ quản lí đều trưởng thành đi lên
từ giáo viên trực tiếp đứng lớp, một số mới qua bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lí
nên gặp nhiều khó khăn trong cơng việc nắm bắt hệ thống lí luận quản lí để
thực hiện vận dụng vào thực tiễn, do đó làm việc thường dựa vào kinh nghiệm,
dựa vào suy diễn chủ quan của cá nhân, từ đó tác giả đã đề xuất các biện pháp
quản lý như:

ồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo

viên dạy môn Tiếng Việt; Quản lý chương trình - kế hoạch dạy học môn Tiếng
Việt; Tổ chức đổi mới phương pháp dạy học tích cực mơn Tiếng Việt; Chỉ đạo
nâng cao chất lượng giờ dạy môn Tiếng Việt trên lớp; Tổ chức tốt việc dự giờ,
thăm lớp môn Tiếng Việt; Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy
học môn Tiếng Việt trong trường tiểu học; Tăng cường đầu tư và phát huy tác
dụng của cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ trong dạy học môn Tiếng Việt.
Trần Thị Thu Thảo trong bài viết Một số biện pháp quản lý đổi mới
phương pháp dạy học môn tiếng Việt lớp 4 ở các trường tiểu học quận 12,
thành phố Hồ Chí Minh [23] đã đề xuất một số biện pháp quản lý như: Nâng
cao nhận thức về tầm quan trọng của việc quản lý hoạt động đổi mới phương
pháp dạy học môn Tiếng Việt lớp 4 cho cán bộ quản lý, giáo viên các trường
tiểu học; Quản lý chặt chẽ và cụ thể hóa mục tiêu đổi mới phương pháp dạy

học môn Tiếng Việt lớp 4; Đẩy mạnh việc quản lý thực hiện đổi mới phương
pháp học tập môn Tiếng Việt lớp 4 của học sinh; Tổ chức bồi dưỡng chuyên

11


môn nghiệp vụ cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học
môn Tiếng Việt lớp 4.
Phan Thị Phương (2018) trong cơng trình Quản lý hoạt động dạy học
môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học vùng dân tộc thiểu số huyện Võ Nhai,
tỉnh Thái Nguyên [15], đã chỉ ra những hạn chế như: Về xây dựng kế hoạch
phần lớn chưa xây dựng được kế hoạch dài hạn, nhà trường chủ yếu quan tâm
tới kế hoạch năm học của trường, còn kế hoạch của các bộ phận, các tổ nhóm
chun mơn và của cá nhân thì sơ sài, chiếu lệ, đối phó cho nên tính khả thi của
kế hoạch rất yếu. Bên cạnh đó, duyệt kế hoạch thực chất chỉ là ký xác nhận kế
hoạch của giáo viên. Công tác bồi dưỡng giáo viên chưa được quan tâm đúng
mức. Việc chỉ đạo chế độ dự giờ thăm lớp, đúc kết kinh nghiệm của tổ chuyên
môn và việc tổ chức bồi dưỡng giáo viên theo chuyên đề chưa được duy trì
thường xuyên, việc bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho một bộ phận giáo viên đã
giảng dạy nhiều năm nhưng trình độ chun mơn cịn hạn chế chưa được chú
trọng đúng mức, từ đó tác giả đưa ra các biện pháp quản lý: Chỉ đạo phát triển
chương trình dạy học môn Tiếng Việt theo hướng tiếp cận năng lực học sinh
đáp ứng chương trình phát triển giáo dục tổng thể; Chỉ đạo đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng tăng cường thực hành trải nghiệm cho học sinh; Đổi
mới kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Việt trong trường tiểu học
vùng dân tộc thiểu số của huyện Võ Nhai; Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất,
thiết bị trong dạy học môn Tiếng Việt ở các trường tiểu học vùng dân tộc thiểu
số của huyện Võ Nhai.
Nguyễn Văn Tùng (2020) trong cơng trình Quản lý hoạt động dạy học
mơn tiếng Việt theo chương trình GDPT mới ở các trường tiểu học huyện Vân

Đồn, tỉnh Quảng Ninh đã đưa ra các biện pháp như: Xây dựng kế hoạch dạy
học mơn Tiếng Việt theo chương trình GDPT mới phù hợp với thực tiễn các
trường tiểu học huyện Vân Đồn; Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học mơn
Tiếng Việt theo chương trình GDPT mới tại các trường tiểu học huyện Vân

12


Đồn; Chỉ đạo đổi mới việc kiểm tra, đánh giá kết quả học mơn Tiếng Việt theo
chương trình GDPT mới tại các trường tiểu học huyện Vân Đồn; Tăng cường
cơ sở vật chất cho hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo chương trình GDPT
mới tại các trường tiểu học huyện Vân Đồn [24].
Lê Kim Anh (2020) trong cơng trình Quản lý hoạt động đánh giá kết quả
học tập môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường
tiểu học thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, trên cơ sở đánh giá thực trạng
đã đưa ra các biện pháp như: Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo
viên, phụ huynh học sinh về đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt theo định
hướng phát triển năng lực học sinh; Huy động cán bộ quản lý, giáo viên nhà
trường cùng tham gia xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn
Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực học sinh; Chỉ đạo thực hiện hoạt
động kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển
năng lực học sinh; Chỉ đạo bồi dưỡng nâng cao năng lực đánh giá kết quả học tập
môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực học sinh cho đội ngũ giáo
viên; Tăng cường hoạt động dự giờ, sinh hoạt tổ, khối chuyên môn về đổi mới
đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực học
sinh cho giáo viên; Chỉ đạo tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt theo định hướng phát triển năng lực học
sinh ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên [2].
Như vậy, dạy học và dạy học tiếng Việt, quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Việt đã được nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm, dạy

học tiếng Việt cho HS được các tác giả đề cập đến mục tiêu, nội dung, phương
pháp, hình thức, đánh giá kết quả dạy học,...Quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Việt cho HS ở các trường tiểu học có thể theo tiếp cận nội dung (quản lí
mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục,...), cũng có thể theo tiếp
cận chức năng (kế hoạch, tổ chức, thực hiện, kiểm tra, đánh giá,...). Tác giả kế
thừa những kết quả đạt được của các nghiên cứu trên về cơ sở lý luận liên quan

13


đến dạy học môn tiếng Việt và quản lý dạy học mơn tiếng Việt, tuy nhiên, chưa
có nghiên cứu nào đề cập đến quản lý dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học
theo chương trình GDPT 2018, trong khi năm học 2020 -2021 đã bắt đầu triển
khai. Vì vậy, nghiên cứu vấn đề quản lý dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu
học thành phố Bắc Kạn là rất cần thiết để làm rõ cơ sở lý luận về dạy học mơn
tiếng Việt theo chương trình GDPT 2018 để đánh giá những kết quả đạt được,
hạn chế nhằm xây dựng các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý dạy học
mơn tiếng Việt theo chương trình GDPT 2018.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý, quản lý nhà trường
- Quản lý:
Trên thế giới, H. oontz (người Mỹ) cho rằng: quản lý là một hoạt động
thiết yếu nhằm đảm bảo sự phối hợp những nỗ lực của các cá nhân để đạt được
mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một mơi
trường trong đó con người có thể đạt được mục đích của nhóm với thời gian,
tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất [26] cịn theo V.Taylor: quản lý
là nghệ thuật biết rõ ràng chính xác cái gì cần làm và làm cái gì đó như thế nào
bằng PP tốt nhất và rẻ tiền nhất [26].
Ở Việt Nam, Phạm Minh Hạc: quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể người quản lý đến tập thể người lao động nói chung (khách

thể quản lý) nhằm thực hiện mục tiêu dự kiến [10]. Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế
Ngữ cho rằng: quản lý là một q trình định hướng, q trình có mục tiêu, quản
lý một hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định [8], [26].
Từ những quan niệm trên có thể hiểu:quản lý là sự tác động có ý thức, có
tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý để lãnh đạo, hướng dẫn, điều khiển
đối tượng quản lý thực hiện nhằm đạt mục tiêu đã đề ra.
- Quản lý nhà trường:
Phạm Minh Hạc: "Quản lý nhà trường là tổ chức hoạt động dạy học. Có
tổ chức được hoạt động dạy học, thực hiện được các tính chất của nhà trường
14


phổ thông Việt Nam xã hội chủ nghĩa mới quản lý được giáo dục, tức là cụ thể
hóa đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó thành hiện thực, đáp
ứng yêu cầu của nhân dân, của đất nước" [10].
Trần Kiểm: Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của
Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo
nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với
ngành giáo dục giáo dục, đối với thế hệ trẻ và từng HS" [7].
Từ những quan niệm trên có thể hiểu:quản lý nhà trường là một hệ thống
những tác động sư phạm hợp lý và có hướng đích của chủ thể quản lý đến đối
tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra một cách hiệu quả.
1.2.2. Dạy học môn tiếng Việt ở trường tiểu học
- Hoạt động dạy học:
Giáo dục được thực hiện bằng nhiều con đường khác nhau, một trong
những con đường hiệu quả nhất là tổ chức hoạt động dạy học. Thông qua hoạt
động dạy học, nhằm cung cấp cho HS hệ thống kiến thức khoa học, bồi dưỡng
phương pháp tư duy sáng tạo và kĩ năng thực tiễn, nhằm nâng cao trình độ học
vấn, hình thành lối sống văn hóa. Mục đích cuối cùng là làm cho mỗi HS trở
thành những người tự chủ, năng động sáng tạo. Như vậy, “hoạt động dạy học là

con đường cơ bản nhất để đạt tới mục đích giáo dục tổng thể. Hoạt động dạy
học là một hệ thống toàn vẹn bao gồm các thành tố cơ bản: mục tiêu, nội dung,
phương tiện, hình thức tổ chức, phương pháp dạy, phương pháp học” [8]. Các
thành tố này tương tác với nhau thực hiện nhiệm vụ hoạt động dạy học nhằm
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động dạy học.
Vì vậy, hoạt động dạy học là quá trình GV tiến hành các thao tác có tổ
chức, có định hướng và HS bằng hoạt động của bản thân, từng bước có năng
lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần,
các hiểu biết, các kĩ năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để trên
cơ sở đó có khả năng giải quyết được các yêu cầu thực tế đặt ra trong toàn bộ
cuộc sống của mỗi HS.

15