Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
MỤC LỤC
TRANG
02
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ( Lý do chọn đề tài )
02
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận.
04
2. Cơ sở thực tiễn.
04
3. Thực trạng:
3.1 Thuận lợi
05
3.2 Khó khăn
05
3.3 Khảo sát
05
4. Các biện pháp thực hiện
05
4.1. Xây dựng các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh
05
cho trẻ
4.2. Tạo mơi trường lớp học
09
4.3 Tổ chức một số hoạt động lồng ghép giáo dục thói
11
quen vệ sinh và hành vi văn minh
4.4 Sưu tầm, sáng tác một số bài thơ
16
4.5 Phối hợp tun truyền với phụ huynh
5. Kết quả
17
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYỄN NGHỊ
1. Kết luận.
19
2. Bài học kinh nghiệm.
19
3. Khuyến nghị, đề xuất.
19
5.Tài liệu tham khảo
20
1/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ (Lý do chọn đề tài )
Vấn đề chăm sóc giáo dục trẻ em là vấn đề mà cả xã hội quan tâm.
Ngành học mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân
có vai trị cực kì quan trọng, kết hợp với gia đình trong việc ni dưỡng và
giáo dục trẻ, đặt cơ sở nền tảng ban đầu cho việc hình thành và phát triển
nhân cách con người Việt Nam mới, người lao động làm chủ tập thể.
Thời đại mới địi hỏi phải tạo ra những con người khơng chỉ có sức khoẻ,
có tri thức, năng động, sáng tạo mà cịn phải có văn hố, văn minh, lịch sự.
Ngay từ thời kỳ trẻ thơ cần cho trẻ trở thành người có văn hố, văn minh, lịch
2/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
sự. Thói quen vệ sinh thân thể là một trong những biểu hiện và u cầu cần
thiết của người có văn hố, văn minh mà người lớn cần hình thành cho trẻ
ngay ở giai đoạn tuổi mầm non. Đồng thời đây cũng là một trong những
nhiệm vụ được đặt ra hàng đầu của giáo dục mầm non để chăm sóc bảo vệ
sức khoẻ cho trẻ, nhằm nâng cao thể lực, giúp trẻ có thể tham gia tốt tất cả
các hoạt động khác như học tập, vui chơi lao động góp phần phát triển tồn
diện nhân cách cho trẻ.
Việc hình thành cho trẻ các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh diễn ra
thuận lợi nhất là ở giai đoạn trẻ mẫu giáo. Vì trẻ mẫu giáo đã có sự phát
triển nhất định về thể chất (Cơ thể phát triển hồn thiện hơn, các vận động
khéo léo hơn, đặc biệt là sự phát triển của vận động tinh). Sự phát triển trí
tuệ của trẻ cũng diễn ra mạnh mẽ (Từ tư duy trực quan hành động sang tư
duy trực quan hình tượng sơ đồ), ngơn ngữ phát triển, các mối quan hệ ngày
càng phức tạp. Trẻ đã ý thức được một số hành động và việc làm của mình,
phân biệt được đúng sai, tốt xấu, nên khơng nên. Đây là cơ sở và điều
kiện quan trọng để trẻ có ý thức và khả năng tự thực hiện việc vệ sinh thân
thể cho bản thân, từ đó mà tạo nên thói quen. Đồng thời giúp trẻ rèn luyện
một số phẩm chất đạo đức quan trọng, những hành vi văn minh. Từ đó nhằm
hồn thiện và phát triển nhân cách cho trẻ.
Trong cơng tác chăm sóc và giáo dục vệ sinh cho trẻ mẫu giáo là một việc
rất quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là việc rèn luyện những thói quen
vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo đó là nhiệm vụ rất cần thiết.
Giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, chống đỡ được các bệnh tật, tránh được
những dị tật thích nghi được với điều kiện sống, hình thành những thói quen
cơ bản để giúp trẻ có nhiều nề nếp tốt.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp (5 – 6) tuổi, hàng ngày được giao tiếp
thường xun với trẻ, trị chuyện chăm sóc và giáo dục trẻ, tơi nhận thấy trẻ
lớp tơi việc vệ sinh thân thể như đầu tóc, quần áo… chưa gọn gàng, giờ ăn
cịn nói chuyện riêng, xúc cơm cơm vẫn cịn để rơi vãi và chưa biết nhặt cơm
cho vào khay, vét cơm chưa sạch. Trong q trình chơi chưa đồn kết, nói to,
chạy lộn xộn, chơi xong chưa biết cất đồ chơi gọn gàng đúng nơi quy định.
Bản thân tơi ln trăn trở làm thế nào để trẻ có các kỹ năng vệ sinh và hành vi
văn minh tốt. Vì vậy tơi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài:“Một số biện pháp rèn
luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo (5 – 6) tuổi”
3/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Mục đích nghiên cứu của đề tài này nhằm nghiên cứu thực trạng việc rèn
luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo lớn 5 6 tuổi.
Trên cơ sở đó tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất nhằm hình thành thói
quen và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo lớn (5 – 6) tuổi, giúp trẻ tự tin, có
kỹ năng tạo điều kiện cho trẻ phát triển tồn diện.
Đối tượng nghiên cứu: Các bi ệ n pháp rèn luy ệ n thói quen v ệ sinh và
hành vi văn minh cho tr ẻ m ẫu giáo 56 tu ổ i ở tr ườ ng m ầm non Đ ạ i
Kim.
Phạm vi nghiên cứu: Lớp mẫu giáo lớn A1.
Khi nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp như sau:
Phươ ng pháp nghiên c ứ u lý lu ậ n: Nghiên c ứ u các giáo trình nh ư : Giáo
d ụ c giá tr ị s ố ng và k ỹ năng s ố ng cho tr ẻ m ầm non; Quy ch ế m ầm
non; Giáo d ụ c h ọ c M ầm non; Những điều cần biết về sự phát triển trẻ
thơ; Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường
mầm non theo chủ đề trẻ (5 6) tuổi; Giáo trình giáo dục mơi trường cho
trẻ mầm non.
Và một số phương pháp khác như phương pháp dùng lời, phương pháp sử
dụng đồ dùng trực quan, phương pháp đàm thoại, phương pháp thực hành.
Thời gian nghiên cứu: là 8 tháng, từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 3 năm
2019.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
4/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
1. Cơ sở lý luận
Khái niệm hành vi văn minh: Là cách ứng xử của con người đối mọi sự
vật hiện tượng phải tn theo một quy tắc.
Đối với trẻ mầm non có những hành vi văn minh như sau:
Hành vi văn minh trong giao tiếp: Có thói quen chào hỏi, cám ơn, xin lỗi
và xưng hơ lễ phép với người lớn, phù hợp với tình huống. Khơng nói tục
chửi bậy. Chăm chú lắng nghe người khác, đáp lại bằng cử chỉ, nét mặt, ánh
măt phù hợp và chờ đến lượt trong trị chuyện. Khơng nói leo, khơng ngắt lời
người khác. Biết hỏi han quan tâm, giúp đỡ người khác.
Hành vi văn minh trong ăn uống: Khơng nói chuyện khi ăn. Biết nhặt
cơm rơi vãi bỏ vào đĩa. Khi ăn khơng nhai nhồm nhồm, khơng nuốt vội, phải
nhai từ tốn. Khơng xúc q đầy hoặc giành hết thức ăn cho riêng mình, khơng
bỏ dở suất ăn. Biết và khơng ăn những thứ có hại cho sức khỏe. Biết dùng
tay, khăn che miệng khi ho, ngáp, hắt hơi, hỉ mũi…
Hành vi văn minh nơi cơng cộng: Biết giữ vệ sinh nơi cơng cộng, có thói
quen chăm sóc giữ gìn cảnh đẹp thiên nhiên mơi trường sạch sẽ. Có hành vi
bảo vệ mơi trường trong sinh hoạt hàng ngày như vứt rác đúng nơi qui định,
khơng ngắt lá bẻ cành, dẵm lên cỏ. Thói quen thực hiện các qui định giao
thơng: đi bộ trên vỉa hè, đi sang đường đúng nơi qui định, ngồi trên các
phương tiện giao thơng đảm bảo an tồn.
Khái niệm thói quen vệ sinh cá nhân: là các kỹ năng tự phục vụ. Đó là
những động tác thói quen rửa mặt, rửa tay, tập súc miệng, tập đánh răng, tập
ngồi ngay ngắn, tập xì mũi vào khăn, tập mặc quần áo …
Hành vi văn minh lịch sự là nền tảng đạo đức của mỗi con người, là hành
vi văn hóa. Ngay từ nhỏ trẻ cần được uốn nắn, giáo dục từ cử chỉ, lời nói,
hành động văn minh, lịch sự thì lớn lên trẻ mới trở thành người có ích cho bản
thân, gia đình và xã hội. Trẻ phải biết tu dưỡng, rèn luyện bản thân từng
ngày, từng giờ theo hướng tốt, nói lời hay ý đẹp, đi đứng nhẹ nhàng, khoan
thai cư xử với mọi người niềm nở lịch sự.
2. Cơ sở thực tiễn
3. Thực trạng của trường, lớp:
Đầu năm học 20182019, tơi được nhà trường phân cơng dạy lớp mẫu giáo
lớn (56 tuổi), sĩ số cháu trong lớp là 43 trẻ.
Trong q trình nghiên cứu
5/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
và thực hiện tơi đã nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn như sau:
3.1. Thuận lợi:
Được Ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng đầy
đủ phục vụ cho hoạt động vệ sinh cá nhân (Khăn mặt, xà phịng, ca cốc…)
Đa số phụ huynh nhiệt tình quan tâm đến việc học tập của con mình.Bản
thân tơi là giáo viên trẻ, u nghề, mến trẻ có, ln chú ý đến việc rèn thói
quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường thường xun cho đi học
hỏi, tham khảo các bạn đồng nghiệp trong trường và các trường trong
huyện.
3.2. Khó khăn:
Đa số phụ huynh làm nghề nơng và một số phụ huynh lo kinh tế gia đình,
chưa quan tâm đến giáo dục trẻ.
Cha mẹ cịn chiều chuộng nên trẻ cịn chưa mạnh dạn, tự tin, trẻ chưa biết
tự làm cơng việc tự phục vụ một cách tự giác.
Ở nhà, trẻ đã vệ sinh cá nhân nhưng chưa đúng cách.
Một số cháu vẫn chưa có hành vi văn minh trong giao tiếp, trong ăn uống,
hành vi văn minh nơi cơng cộng.
3.3. Kết quả khảo sát đầu năm :
Trong q trình tổ chức các hoạt động những tuần đầu của năm học, tơi
đã theo dõi và ghi lại kết quả thực tế cụ thể như sau:
Kết quả
Tổng số
trẻ
Nội dung khảo sát
Thói quen, hành vi trong giao
tiếp chào hỏi
Thói quen, hành vi thói quen vệ
Đầu năm sinh cá nhân
Thói quen, hành vi trong ăn
43 trẻ
uống
Thói quen , hành vi nơi cộng
cộng
6/20
Đạt
Chưa đạt
Số
lượng
%
Số
lượng
%
12
28
31
72
15
35
28
65
18
41
25
59
10
23
33
77
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
4. Các biện pháp thực hiện:
4.1 Xây dựng một số thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cần cung cấp
cho trẻ 56 tuổi
* Mục đích:
Với trẻ (5 6) tuổi việc hình thành những thói quen vệ sinh và hành vi văn
minh là một hoạt động cần thiết, trẻ tự lập trong cơng việc mà cịn tạo cho
trẻ có được những đức tính tốt khi tham gia vào hoạt động xã hội.
Song song với với việc xây dựng kế hoạch tháng, tơi cũng xác định lồng
ghép nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh vào trong các
hoạt động học thường ngày của trẻ.
* Cách thực hiện:
Tơi chia nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh vào các
tháng cụ thể như sau:
STT
Tháng
1
Tháng 9
2
Tháng
10
Nội dung giáo dục thói quen Thời gian và phương
vệ sinh và hành vi văn minh pháp thực hiện
Ơn các kỹ năng
+ Cất dép, cất balo, bê ghế Hoạt động đón, trả trẻ
đúng nơi quy định
+ Ơn kỹ năng rửa tay, lau mặt Hoạt động góc, hoạt
động ăn
Thói quen trong khi ăn uống
+ Sử dụng dụng cụ trong khi Các hoạt động ăn, góc,
ăn
hoạt động chiều
+ Ngậm miệng khi ăn, ăn từ
tốn, nhai kỹ
+ Biết quý trọng đồ ăn thức Các hoạt động góc, hoạt
uống
động ăn ngủ
+ Khơng nói chuyện đùa
nghịch trong khi ăn
+ Biết cất bát thìa đúng nơi
quy định
+ Dùng khăn lau tay lau mặt
+ Biết đánh răng sau khi ăn
7/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
3
Tháng
11
4
Tháng
12
5
Tháng 1
6
Tháng 2
7
Tháng 3
8
Tháng 4
Thói quen sử dụng đồ dùng
đồ chơi
+ Cất, giữ gìn đồ dùng đồ
chơi trong lớp
+ Biết vệ sinh đồ dùng đồ
chơi sạch sẽ
+ Thích được làm việc giúp
đỡ người khác
+ Biết hồn thành nhiệm vụ
được giao
Thói quen giao tiếp văn hóa
+ Chào hỏi, lễ phép với
người lớn
+ Giao tiếp thân thiện với
bạn bè
+ Thể hiện sự ân hận khi
mắc lỗi
+ Biết xin lỗi, cảm ơn khi
cần thiết
+ Khi giao tiếp không nõi
chuyện trống khơng
Thói quen giữ gìn vệ sinh
nơi cơng cộng
+ Khơng vứt rác bùa bãi
+ Biết nhặt rác bỏ vào đúng
nơi quy định
Thói quen giao tiếp nơi
cơng cộng
+ Biết giữ trật tự một số nơi
cơng cộng
+ Biết xếp hàng theo thứ tự
lần lượt
Kỹ năng vệ sinh cá nhân
+ Cách chải tóc tết tóc
+ Cách cắt móng tay, móng
8/20
Hoạt động học, hoạt
động ngồi trời, góc
Hoạt động ở nhà, hoạt
động chiều
Hoạt động đón trả trẻ,
hoạt động vui chơi
Các hoạt động thường
ngay, vui chơi
Tất cả các hoạt động
trong ngày
Hoạt động ngồi trời,
góc, hoạt động học
Hoạt đọng chiều ơn kỹ
năng
hoạt động tại phịng thư
viện, xem phim
Hoạt động ngồi trời,
hoạt động thể dục sáng
Các hoạt động góc, hoạt
động chiều
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
chân
Hoạt động đón trả trẻ
+ Kỹ năng buộc dây giày,
đánh giày
Thói quen giữ gìn trật tự
nơi cơng cộng
+ Biết giữ vệ sinh nơi cơng Hoạt động khám phá,
9
Tháng 5
cộng, có thói quen chăm sóc
giữ gìn cảnh đẹp thiên nhiên Hoạt động góc, chiều,
ngồi trời ...
mơi trường sạch sẽ.
+ Có hành vi bảo vệ môi
trường trong sinh hoạt hàng
ngày như vứt rác đúng nơi qui
định, không ngắt lá bẻ cành,
dẵm lên cỏ.
+ Không đùa nghich xô đẩy
đồ đạc làm ảnh hưởng
những người xung quanh
*Kết quả:
Nâng cao chất lượng và hiệu quả của các hoạt động.
Việc xây dựng kế hoạch hoạt động cịn giúp giáo viên khơng bỏ sót một
cơng việc n hoặc làm qua loa.
4.2 Tạo mơi trường cho trẻ hoạt động:
* Mục đích:
Nhằm mục đích nhằm phát triển tất cả các khả năng của trẻ, hình thành
cho trẻ những hành trang ban đầu về nhân cách con người mới, một mặt đáp
ứng các nhu cầu phát triển về ác mặt thể chất, ngơn ngữ, nhận thức, tình cảm
kĩ năng xã hội, thẩm mỹ
* Cách thực hiện:
Mơi trường trong lớp:
+ Đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, tư duy của trẻ chủ yếu là tư duy trực quan
hình ảnh. Việc cung cấp cho trẻ các hình ảnh trực quan sinh động, nhiều màu
sắc sẽ thu hút sực chú ý của trẻ.
9/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
+ Rà sốt lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ dùng nào có thể mua
sắm, đồ dùng nào cần làm, bổ sung từ từ theo từng chủ điểm, đồ chơi nào
cần phải bổ sung trước….
+ Tận dụng các ngun vật liệu để làm đồ chơi cho trẻ.
Mơi trường ngồi lớp học:
+ Tạo khơng gian cho trẻ với nhiều đồ dùng đồ chơi ngoồi trời để trẻ trải
nghiệm
+ Sử dụng hình ảnh minh họa các bước thực hiện các kỹ năng , thói quen
hành vi văn minh dán, treo theo từng chủ điểm,sự kiện
+ Tích cực hướng dẫn, tổ chức các hoạt động và lồng ghép các hoạt động
khác để trẻ có thể trải nghiệm với mơi trường đã xây dựng
* Kết quả:
Trẻ hoạt động tích cực hơn trong mơi trường đã tạo, kiến thức được bổ
sung và phong phú hơn.
Trẻ hững thú tham gia vào các hoạt động.
Trẻ có kỹ năng sử dụng mơi trường trong lớp học.
4.3 Tổ chức một số hoạt động lồng ghép giáo dục thói quen vệ sinh và
hành vi văn minh
* Mục đích:
Nhằm xây dựng hình thành, bồi dưỡng thói quen tự giác và hành vi tốt
đẹp, lỗi sống thân thiện cho trẻ.
Nhằm nâng cao ý thức cho trẻ cả khi ở nhà lẫn trong mơi trường giáo dục
mầm non.
* Cách thực hiện:
Muốn dạy trẻ (5 6) tuổi có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh được
tốt thì tơi phải có kiến thức và nắm vững phương pháp tổ chức, các bước
thực hiện thao tác vệ sinh cá nhân cho trẻ
Tơi thực hiện hướng dẫn trẻ 2 đến 3 lần tuỳ theo khả năng của trẻ.
+ Lần 1: Thực hiện thao tác khơng phân tích (Làm chậm, rõ từng thao tác).
+ Lần 2: Nhấn vào các kĩ năng thao tác khó (có thể kết hợp với phân tích
bằng lời).
Ví dụ:
* Thao tác rửa tay:
10/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Các thao tác rửa tay gồm 6 bước cơ bản như sau:
Bước 1: Xắn cao tay áo, hứng dưới vịi nước chảy sao cho ướt từ cổ tay
xuống hết lịng bàn tay và xoa xà phịng khắp 2 bàn tay.
Buớc 2: Rửa cổ tay và mu tay: Đưa tay phải xoay cổ tay trái rồi tay trái
xoay cổ tay phải. Tiếp tục dùng tay nọ lau cọ mu tay kia.
Bước 3: Xoay trịn rửa từng ngón tay và kẽ hai bàn tay.
Bước 4: Xoa 2 tay vào nhau rửa lịng bàn tay.
Bước 5: Chụm đầu các ngón tay trái xoay vào lịng tay phải và ngược lại
để rửa các đầu ngón tay.
Bước 6: Rửa sạch xà phịng dưới vịi nước sạch và lau tay khơ ráo.
* Thao tác đánh răng:
Bước 1: Lấy bàn chải đúng ký hiệu và kem đánh răng
Bước 2: Hứng cốc vào vịi, lấy nước vừa đủ khoảng 2/3 cốc
Bước 3: Chải răng:
Chải mặt ngồi của răng
Chải mặt trong của răng
Chải mặt trong răng cửa và răng nanh
11/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Chải mặt nhai của hàm
Chải nhẹ lên trên lưỡi
Bước 4: Súc miệng với nước
Bước 5: Rửa sạch bàn chải đánh răng
* Thao tác lau mặt:
. Thao tác rửa mặt gồm 4 bước như sau:
Bước 1: Lấy khăn mặt rải khăn lên tay, lấy ngón tay lau hai mắt trước.
Bước 2: Gấp đơi khăn lau từ trán qua má xuống cằm
Bước 3: Gấp khăn tiếp lau bên má phải rồi lật khăn lau má trái.
Bước 4: Cầm 2 mũi khăn ngốy hai lỗ mũi lau lỗ mũi và bỏ khăn vào
chậu.
Ngồi việc nắm chắc các kiến thức về kỹ năng vệ sinh, tơi cịn tạo ra các
tình huống để dạy trẻ các hành vi văn minh, cụ thể như sau:
Hành vi biết cảm ơn, xin lỗi: Trẻ cần biết cảm ơn khi được sự giúp đỡ
và biết xin lỗi khi làm việc sai trái. Trẻ nhận biết được đâu là đúng đâu là sai,
đây cũng là một phần hình thành nên nhân cách trẻ sau này. Vì vậy tơi đã đưa
ra các tình huống để trẻ giải quyết các tình huống theo vốn kinh nghiệm sống
của trẻ:
* Tình huống 1: Trong giờ cơ đón các bạn vào lớp, bạn An khơng chào cơ
và các bạn lúc đến lớp. Theo các con bạn An đã ngoan chưa? Chúng mình nên
làm gì để giúp bạn?
Trẻ trả lời: Bạn An chưa ngoan. Con sẽ nhắc bạn để bạn chào cơ và các
bạn trong lớp.
Qua đó các tình huống tơi đưa ra và trẻ trả lời tơi thấy trẻ lớp tơi đã có sự
tiến bộ rõ nét về cách chào hỏi lễ phép, biết cảm ơn khi được nhận q và
xin lỗi khi mình làm bạn đau, nhường đồ chơi cho bạn…vv
12/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Hành vi giữ gìn vệ sinh mơi trường:
Dạy trẻ biết vứt rác đúng nơi qui định, khơng khạc nhổ bừa bãi, khơng
ngắt lá bẻ cành. Những hành động đó tuy nhỏ nhưng góp phần làm cho mơi
trường xanh sạch, giúp trẻ hình thành con người sống có văn hóa.
* Tình huống :Trong giờ hoạt động ngồi trời, có một bạn hái hoa? Con
nhìn thấy bạn như vậy con sẽ làm gì?
Trẻ trả lời: con sẽ bảo bạn khơng được hái hoa vì cơ giáo dạy nếu hái
hoa thì sân trường khơng cịn đẹp nữa vì vậy chúng mình phải chăm sóc hoa
và bảo vệ hoa để cho sân trường mình thêm đẹp.
Hành vi văn minh trong ăn uống: Dạy trẻ khơng nói chuyện khi ăn. Biết
nhặt cơm rơi vãi bỏ vào đĩa. Khi ăn khơng nhai nhồm nhồm, khơng nuốt vội,
phải nhai từ tốn. Khơng xúc q đầy hoặc giành hết thức ăn cho riêng mình,
khơng bỏ dở suất ăn. Biết và khơng ăn những thứ có hại cho sức khỏe. Biết
dùng tay, khăn che miệng khi ho, ngáp, hắt hơi, hỉ mũi…
Giáo dục các thói quen vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ khơng
thể tiến hành trên một tiết học riêng biệt mà nó được tích hợp vào các hoạt
động khác như: Hoạt động đón trả trẻ; Hoạt động học tập, hoạt động góc,
hoạt động ngồi trời, hoạt động chiều hay tổ chức chế độ sinh hoạt hàng
ngày.
Trong hoạt động đón, trả trẻ: Thơng qua hoạt động giáo viên vừa giao tiếp
với trẻ, với phụ huynh đồng thời cũng quan sát ứng xử của trẻ khi đến lớp từ
đó có những uốn nắn kịp thời cho trẻ.
Hàng ngày đến lớp trẻ đều thực hiện chào hỏi sẽ trở thành thói quen tốt giúp
trẻ tự tin trong giao tiếp thể hiện hành vi văn minh của mình và để các bạn
13/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
trong lớp học tập. Chính sự bắt chước và nêu gương khen ngợi động viên kịp
thời, trẻ lớp tơi đã có ứng xử rất tốt trong việc chào cơ, chào bạn và bố mẹ
khi đến lớp cũng như lúc về nhà.
Trong hoạt động học:
Với trẻ mầm non hoạt động học của trẻ diễn ra trong một ngày rất ít. Thời
gian một giờ học của trẻ khơng dài, với trẻ 5 – 6 tuổi chỉ từ 3035 phút.
Nhưng với thời gian ngắn đó nội dung cung cấp cho trẻ lại rất sâu và trọng
tâm. Với nội dung hình thành thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ
khơng có một hoạt động học riêng biệt mà nó chỉ được lồng ghép ở một phần
trong nội dung giờ học. Có thể là phần vào bài, hay phần trị chơi củng cố hay
phần kết thúc. Nhưng với bất kỳ vào nội dung nào thì đều cung cấp kiến
thức cần thiết cho trẻ.
Ví dụ:
*Trong hoạt động học khám phá về đề tài “ ích lợi của cây xanh”
Ngồi việc cung cấp kiến thức cho trẻ tơi cịn lồng ghép giáo dục bảo vệ mơi
trường bảo vệ cây xanh như chăm sóc cây như tưới nước, khơng ngắt lá bẻ
cành…
Trong hoạt động góc:
Hoạt động vui chơi có thể nói là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, ở lứa
tuổi này trẻ “Học mà chơi, chơi mà học”,. Chính vì vậy mà tơi đã khéo léo
lồng ghép những nội dung giáo dục các hành vi văn minh khi trẻ chơi. Cụ thể
là trong hoạt động góc.
Thơng qua hoạt động chơi để dạy trẻ biết cách dọn dẹp đồ chơi và xem việc
dọn dẹp đồ chơi cũng là một phần của trị chơi, qua đó bé sẽ thấy hào hứng
với việc dọn dẹp đồ chơi và cảm thấy cơng việc này thật nhẹ nhàng.
Ho ạ t đ ộ ng ngoài tr ờ i: Trong ho ạt độ ng ngoài tr ờ i đây là c ơ hộ i tr ẻ
đ ượ c ti ế p xúc vớ i các s ự v ậ t hi ệ n t ượ ng và đượ c tr ả i nghi ệ m nhi ề u
nh ấ t. Ở ho ạ t độ ng này tôi luôn chu ẩ n b ị t ố t các đồ dùng cho tr ẻ quan
sát tr ự c ti ếp. V ới hình th ứ c này, tôi h ướ ng dẫ n tr ẻ quan sát v ề th ế gi ớ i
thự c v ậ t ngoài tr ờ i, t ậ n d ụ ng đi ề u ki ệ n t ự nhiên để rèn luy ệ n sứ c
khỏ e, tăng c ườ ng s ứ c đ ề kháng và th ỏ a mãn nhu c ầ u ho ạ t độ ng vui
ch ơ i ở tr ẻ đ ồ ng th ờ i cũng c ó hành vi văn minh c ủ a tr ẻ v ới mơi tr ườ ng .
Trong ho ạt đ ộ ng lao đ ộ ng:
Lao động là mơi trường thực tế nhất để trẻ được trải nghiệm xúc cảm, tình
14/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
cảm của mình, giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với mơi
trường xung quanh. Trẻ tham gia vào lao động, trẻ có cơ hội đứng ở vị trí của
người khác để hiểu người lao động, hiểu được những cố gắng, khó khăn của
họ…để từ đó có cách ứng xử phù hợp người lao động.
. Qua ho ạ t đ ộ ng lao đ ộ ng này tr ẻ bi ế t r ằ ng mu ố n gi ữ cho môi tr ườ ng
s ạ ch đ ẹ p thì con ng ườ i không nên v ứ t rác b ừ a bãi, Không nhổ b ậ y,
không b ẻ cành, hái hoa, bi ết s ử d ụng n ướ c s ạch.. Khi c ần v ứt rác thì bỏ
vào thùng rác.
Trong giờ ăn:
Hình thành thói quen vệ sinh rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh và khi
tay bẩn. Rửa tay là cách đơn giản nhất và tốt nhất giúp ngăn ngừa sự lây lan
của vi khuẩn. Tơi ln khuyến khích trẻ rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ
sinh, sau khi chơi ngồi sân trường hoặc chơi với đất cát, động vật.
* Ví dụ : Trước giờ ăn cơm tơi cho trẻ lần lượt đi rửa tay theo bàn ăn, trẻ xếp
hàng vào rửa tay tơi ln chú ý quan sát xem trẻ rửa có đúng cách khơng, có
sạch tay khơng, tơi khuyến khích trẻ sử dụng xà phịng khi rửa tay. Hoặc sau
khi trẻ được chơi ngồi trời vào tơi cho trẻ xếp hàng theo tổ vào rửa tay.
Hình ảnh trẻ rửa tay trước khi ăn Hình ảnh trẻ ăn trưa
Trong giờ hoạt động chiều:
Hàng tuần tơi có kế hoạch cho trẻ được tham gia vệ sinh đồ dùng đồ chơi ở
trong lớp vào một buổi chiều. Tơi thường cho hoạt động này vào chiều thứ 6
hằng tuần với những nội dung được thay đổi như: Dạy trẻ vệ sinh rửa mặt,
Rửa tay, gấp quần áo, lau và sắp sếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng.
15/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ cũng là một trong những biện pháp hình
thành cho trẻ thói quen làm việc, vui chơi theo giờ giấc. Trẻ sẽ dần hình
thành cách cảm nhận thời gian qua từng hoạt động. Thơng qua các hoạt động
này tơi đã lồng ghép để dạy trẻ kỹ năng vệ sinh và hành vi văn minh bước
đầu đã đạt được kết quả tốt, trẻ hứng thú, tự tin khi tham gia các hoạt động,
biết quan tâm và giúp đỡ người khác, biết phân biệt được hành vi đúng sai,
biết bảo vệ mơi trường, giữ gìn vệ sinh trong và ngồi lớp sạch sẽ.
* Kết quả:
Đa số trẻ đã có ý thức tự giác, thói quen vệ sinh cá nhân đúng cách.
Trẻ biết phân biệt các hành vi đúng sai, ứng xử tốt khi có các tình huống xảy
ra và biện pháp xử lý.
4.4 Sưu tầm, sáng tác một số bài thơ:
* Mục đích:
Giúp trẻ phát triển một cách tồn diện về các mặt: thể chất, ngơn ngữ,
thẩm mỹ, tình cảm, kỹ năng, xã hội.
Giúp trẻ nhanh chóng ghi nhớ và thực hiện đồng thời phát triển khả năng
ngơn ngữ cho trẻ
Việc sưu tầm và sáng tác cịn giúp trẻ hứng thú với những thứ mới lạ tạo sự
đổi mới trong cách dạy để khơng bị nhàm chán.
* Cách thực hiện:
Việc rèn những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh diễn ra hàng ngày.
Để tránh sự nhàm chán và để trẻ nhớ lâu tơi đã sưu tầm, sáng tác một số bài
thơ như sau:
Ví dụ :
Bài thơ “Bé rửa tay”
Một làm ướt 2 tay
Bốn hai tay xà mạnh
Xoa xà phịng lên nhé!
Sao cho sạch trong lịng
Hai cổ tay xoa kỹ
Năm chụm đầu các ngón
Rồi tiếp đến mu tay
Xoay vào lịng tay kia
Ba các ngón xoay trịn
Sáu xả sạch xà phịng
Và kẽ tay lau sạch
Và lau tay khơ ráo!
Để giúp trẻ nhớ lâu tơi đã sưu tầm hai bài thơ trên cho trẻ đọc. Trẻ nhớ được
lần lượt các thao tác và từng bước khi rửa tay, lau mặt và đúng qui trình hơn.
Ví dụ : Hình thành cho trẻ hành vi biết cảm ơn, xin lỗi:
16/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Sau khi trẻ được học cảm ơn, xin lỗi tơi đã sáng tác để dạy trẻ bài thơ:
“Như hoa bé ngoan ” để trẻ ghi nhớ hơn và ln có hành vi đúng với hồn
cảnh.
Bài thơ: “Như hoa bé ngoan”
Khi con được nhận q
Nhận lỗi là điều hay
Để biết rằng mình sai
Phải cảm ơn con nhé
Và khơng nên mắc lại
Lời cảm ơn tuy nhỏ
Thế mới là bé ngoan
Nhưng góp nhiều niềm vui
Bé giỏi của thầy cơ.
Cịn khi con mắc lỗi
Dù lỗi to hay nhỏ
Thơng qua bài thơ trẻ biết cảm ơn khi được nhận q và khi làm sai trẻ
biết xin lỗi. Thói quen này sẽ giúp trẻ có được lối sống khỏe mạnh, vui tươi
và được mọi người u mến.
Ví dụ : Hình thành cho trẻ hành vi xếp hàng. Tơi đã sưu tầm bài thơ: “Đàn
kiến nó đi” để dạy trẻ.
Bài thơ: “Đàn kiến nó đi”
Một đàn kiến nhỏ
Cắm cổ cắm đầu
Chạy ngược chạy xi
Kìa trơng xấu q
Chẳng ra hàng một
Chúng em vào lớp
Chẳng thành hàng đơi
Sánh bước hai hàng
Đang chạy bên này
Chẳng như kiến nọ
Lại sang bên nọ
Rối tinh cả đàn.
Bài thơ: “Đàn kiến nó đi” nhằm giáo dục trẻ cách xếp hàng ngay ngắn
khi đi vào lớp khơng chen lẫn xơ đẩy nhau “Khơng như kiến nọ\ Rối tinh cả
đàn”. Bài thơ với vần điệu vui tuơi hồn nhiên nhí nhảnh đã giúp cho trẻ học
được bài học về hành vi xếp hàng một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
*Kết quả:
Có thể nói để hình thành được các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh
thì việc nắm chắc các trình tự thực hiện là yếu tố cốt lõi hình thành nên nhân
cách con người.
4.5 Phối hợp tuyên truyền với phụ huynh giáo dục trẻ:
* M ụ c đích:
Ph ố i h ợ p v ối ph ụ huynh t ạo s ự k ết h ợp ch ặt ch ẽ th ống nh ất trong
vi ệ c giáo d ụ c tr ẻ tránh s ự trái ngượ c v ề cách th ứ c tác độ ng đế n tr ẻ
17/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
nâng cao hi ệu qu ả chăm sóc ni d ưỡ ng giáo dụ c tr ẻ .
Cha m ẹ là ng ườ i g ầ n gũi con nhi ề u nh ấ t, giáo dụ c con t ỉ m ỉ nh ấ t,
toàn di ệ n nh ấ t, là ng ườ i đ ặ t viên g ạ ch đầ u tiên trong vi ệ c hình thành
nhân cách, thói quen, hành vi đạ o đ ứ c, t ạ o d ự ng hành vi văn minh t ố t
nh ấ t cho tr ẻ.
* Các bi ệ n pháp:
Muốn trẻ hình thành được các thói quen vệ sinh thì nhà trường và gia đình
phải thống nhất u cầu giáo dục vệ sinh đối với trẻ. Vào buổi buổi họp phụ
huynh đầu năm tơi tun truyền với phụ huynh những chương trình mà các
cháu được học trên trường. Tơi cũng đưa cho phụ huynh bản đánh giá trẻ qua
các chỉ số ở mỗi tháng để cha mẹ trẻ tự đánh giá trẻ qua các chỉ số xem trẻ có
đạt được u cầu
Tun truyền với phụ huynh về lợi ích của việc giữ gìn vệ sinh và biết
vệ sinh bằng xà phịng nhằm phịng tránh bệnh tật.
Thường xun liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của trẻ,
trao đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ
tại gia đình, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.
Hằng ngày nhắc nhở phụ huynh những trẻ chưa thực hiện được kết hợp
cùng cơ để kèm và hướng dẫn trẻ trong việc thực hiện các thao tác vệ sinh ở
nhà.
* Kết quả:
Mức độ hiểu biết của phụ huynh về chất lượng chăm giáo dục trẻ đã
tăng lên. Phụ huynh đã biết phối hợp trực tiếp với giáo viên tại lớp để năm
băt tình hình trẻ một cách thiết thực.
5. Kết quả đạt được:
Đối với giáo viên:
+ Bản thân tơi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn các trị
chơi, hình thức phong phú và đặc biệt tạo cho trẻ các tình huống, hấp dẫn lơi
cuốn trẻ vào các hoạt động tìm hiểu thói qun vệ sinh và hành vi văn minh
+ Bản thân tơi đã trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật dạy trẻ.
+ Phụ huynh tin nhiệm tin u.
+ Kết quả hoạt động dạy các hoạt động giáo dục một số thói qun vệ sinh và
hành và hành vi văn minh được đánh giá tốt.
Đối với học sinh:
18/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
+ Được rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thơng qua các hoạt
động đa dạng cũng làm trẻ thêm hứng thú giúp cho vốn kiến thức của trẻ tăng
lên một cách rõ rệt.
+ Khả năng quan sát thực nghiệm của trẻ cũng nhạy bén và chính xác hơn.
+ Trẻ hứng thú, tự tin khi trực tiếp thực hiện.
Kết quả khảo sát cuối năm:
. Tơi đã thu được kết quả cụ thể như sau:
* Kết quả cụ thể như sau:
Kết quả
Tổng số
trẻ
Nội dung khảo sát
Thói quen, hành vi trong giao
tiếp chào hỏi
Thói quen, hành vi thói quen vệ
Cuối năm sinh cá nhân
Thói quen, hành vi trong ăn
43 trẻ
uống
Thói quen, hành vi nơi cộng
cộng
Đạt
Chưa đạt
Số
lượng
%
Số
lượng
%
43
100
0
0
42
97
1
3
42
97
1
3
40
93
3
7
. Những kết quả mà trẻ lớp tơi đạt được kể trên đã tạo nên niềm phấn
khởi là động lực giúp tơi cố gắng hơn nữa trong cơng tác chăm sóc giáo dục
trẻ ngày càng tiến bộ đi lên như Bác Hồ đã nói: “Trẻ em như búp trên cành/
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan”. “Vì tương lai con em ta, dân tộc ta,
mọi người, mọi ngành phải có quyết tâm chăm sóc, giáo dục các cháu bé cho
tốt” Một đứa trẻ ngoan là niềm tự hào của mỗi gia đình, của xã hội và của
thầy cơ.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYỄN NGHỊ
1. Kết luận:
Để xây dựng con người mới địi hỏi tồn xã hội phải quan tâm do đó đã
đặt mục tiêu cho ngành giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực về lâu dài, giúp
19/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
cho trẻ em phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các
kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng mơi trường
văn hóa lành mạnh. Ở trường mầm non giáo dục văn hóa vệ sinh là một trong
những nhiệm vụ giáo dục tồn diện. Nó hình thành cho trẻ tính cẩn thận, trẻ
có những hành vi văn minh đối với người xung quanh và có ý thức giữ gìn vệ
sinh thân thể, giữ gìn đồ vật xung quanh trẻ. Đức tính này được hình thành
vững chắc từ lứa tuổi mẫu giáo là lứa tuổi trẻ rất dễ nhạy cảm và nhanh
chóng tiếp thu những điều học được ở trường và hình thành dấu ấn lâu dài.
2. Bài học kinh nghiệm.
Hiểu trẻ là điều kiện tiên quyết để giáo dục trẻ có hiệu quả. Nhà giáo
dục K.Đ.Usinxki đã nói: “Muốn giáo dục con người thì phải hiểu con
người về mọi mặt”. Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh
cho trẻ mẫu giáo là vơ cùng quan trọng, song cơng việc thật khơng đơn giản.
Trình độ nhận thức tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, điều kiện hồn cảnh
sống từng gia đình mỗi cháu khơng đồng đều vì vậy qua q trình thực hiện
tơi nhân thấy muốn thực hiện tốt việc này, bản thân mỗi giáo viên cần phải:
Trau dồi kiến thức vệ sinh và hành vi văn minh cần thiết.
Cơ giáo phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, mẫu mực, chịu khó, kiên
trì tìm tịi học hỏi, ln có biện pháp sáng tạo mới trong giảng dạy và chăm
sóc giáo dục trẻ.
Cơ giáo dành thời gian, chú ý nhiều hơn đến những cháu cá biệt để có
biện pháp giáo dục phù hợp, phải động viên khen thưởng sửa lại kịp thời cho
trẻ nhằm kích thích những việc làm tốt, và hạn chế những hành vi xấu của
trẻ.
Cơ giáo phải hết lịng u thương các cháu, với tinh thần là người mẹ thứ
hai của các cháu, cơ giáo phải nhạy bén trước những diễn biến của các cháu,
hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của các cháu, hiểu được hồn cảnh sống của
từng gia đình.
Tun truyền với phụ huynh về cơng tác giáo dục rèn luyện vệ sinh văn
minh cho trẻ. Do đó muốn giáo dục chăm sóc trẻ đạt kết quả tốt thì phải có
sự thống nhất phương pháp giáo dục của 2 cơ giáo trong lớp cũng như phải có
sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
3. Kiến nghị:
20/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
Tổ chức cho giáo viên tham quan học tập các trường điểm.
Tạo điều kiện cho chị em giáo viên được dự giờ đồng nghiệp để cùng trao
đổi kinh nghiệm giảng dạy.
Có nhiều băng hình về giáo dục lễ giáo và hành vi văn minh để cơ giáo
truyền đạt tới trẻ.
Tạo điều kiện cho trẻ đi tham quan dã ngoại nhiều hơn nữa để trẻ được
trải nghiệm, học tập.
Trên đây là :“Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi
văn minh cho trẻ mẫu giáo (5 6) tuổi” . Tuy đã đạt được những kết quả,
song vẫn cịn có hạn chế. Tơi rất mong nhận được sự quan tâm, những ý kiến
đóng góp của các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp để tơi có thể hồn thiện
hơn trong cơng tác giảng dạy của mình.
Tơi xin chân thành cảm ơn !
2019
Đại Kim, ngày 22 tháng 3 năm
Người viết
Nguyễn Thị Thu
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non ( Nhà xuất bản Đại
học quốc gia Hà Nội). Tác giả: PGS. TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, TS. Đinh Thị
Kim Thoa, ThS. Phan Thị Thảo Hương
2. Quy chế mầm non.
3. Giáo dục học Mầm non.
21/20
Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 56
tuổi
4. Những điều cần biết về sự phát triển trẻ thơ Nguyễn Thị Ánh Tuyết,
Nguyễn Hồng Yến.
5. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường
mầm non theo chủ đề trẻ (5 – 6) tuổi theo chương trình giáo dục mầm non
mới Lê Thu Hường (chủ biên) Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
6. Giáo trình giáo dục mơi trường cho trẻ mầm non – Hồng Thị Phương –
(Nhà xuất bản Đại học Sư phạm)
22/20