Tuần 1- Văn 7B4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn:4/9/2021 Ngày giảng : Từ tiết 1 đến hết tiết 9 CHỦ ĐỀ : VĂN BẢN NHẬT DỤNG VÀ CÁCH TẠO LẬP VĂN BẢN Bước 1: Xác định vấn đề cần giải quyết trong bài học: - Chủ đề góp phần giúp học sinh học thấy được mối quan hệ giữa học văn bản và làm văn trong nhà trường. - Hình thành sự liên kết,mạch lạc trong văn bản, xác định được bố cục của bài. - Tích hợp kiến thức đọc hiểu văn bản và kĩ năng thực hành nghe- nói- viết trong mỗi bài học tạo hứng thú học tập cho học sinh. Các em có cái nhìn hoàn chỉnh và thấy được mối liên hệ giữa các môn học. Từ đó có ý thức tìm tòi, học hỏi và vận dụng kiến thức đã học vào đòi sống sinh động. Bước 2: Xây dựng nội dung chủ đề bài học: - Gồm các bài: 1. Cổng trường mở ra 2. Mẹ tôi 3. Cuộc chia tay của những con búp bê 4. Liên kết trong văn bản 5. Bố cục trong văn bản 6. Mạch lạc trong văn bản - Tổng số tiết : 9 tiết - Dự kiến các tiết dạy : Tiết 1: Khởi động Hình thành kiến thức:Cổng trường mở ra – Lí Lan Tiết 2: Hình thành kiến thức: Mẹ tôi – A- mi - xi Tiết 3,4:Hình thành kiến thức: Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài Tiết 5 : Hình thành kiến thức: Liên kết trong văn bản Tiết 6 :Hình thành kiến thức :Bố cục trong văn bản Tiết 7: Mạch lạc trong văn bản Tiết 8: Luyện tập - Vận dụng, mở rộng sáng tạo Tiết 9 : Tổng kết chủ đề - Hoạt động trải nghiệm “ Thảo luận về vai trò của gia đình và nhà trường đối với trẻ em” Bước 3: Xác định mục tiêu bài học Bước 3: Xác định mục tiêu bài học 1. Kiến thức/ kỹ năng/ thái độ.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1.1.Đọc- hiểu 1.1.1. Đọc hiểu nội dung: Hiểu được tính thời sự, tính thiết thực về nội dung của nhóm bài văn bản nhật dụng. Hiểu được nội dung của ba văn bản nhật dụng trong chủ đề: vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội trong sự phát triển của trẻ thơ. 1.1.2. Đọc hiểu hình thức: Nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện, một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu của mỗi văn bản. Nhận biết nghệ thuật sử dụng các phương thức biểu đạt linh hoạt trong văn bản để đạt mục đích giao tiếp. 1.1.3. Liên hệ, so sánh, kết nối: Từ hiểu về nội dung - hình thức văn bản, liên hệ tới các tác phẩm cùng chủ đề, các tình huống có ý nghĩa giáo dục ngoài cuộc sống. (Đọc vượt dòng) 1.1.4. Đọc mở rộng: tìm đọc một số truyện hiện đại có cùng đề tài, chủ đề. Tìm hiểu trách nhiệm mỗi bản thân với việc thể hiện tình cảm trân quí với những bậc phụ huynh, thầy cô và xã hội. 1.2.Viết: -Thực hành viết: Viết được bài văn tự sự có bộ cục hợp lí, mạch lạc, có liên kết và thể hiện thái đọ, tình cảm của bản thân. 1.3. Nghe - Nói - Nói: kể lại truyện theo tình huống, sự việc, theo bố cục. Nêu nhận xét về nội dung và nghệ thuật những văn bản được học. - Nghe: Tóm tắt kết hợp ghi chép được nội dung trình bày của thầy và bạn. - Nói nghe tương tác: Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận. 2. Phát triển phẩm chất, năng lực 2.1.Phẩm chất chủ yếu: - Nhân ái: Qua tìm hiểu văn bản, HS biết tôn trọng, yêu thương mọi người xung quanh, trân trọng và bảo vệ tình gia đình, tình thầy trò, biết sống hiếu thảo, ân nghĩa,... - Chăm học, chăm làm: HS có ý thức vươn lên trong học tập để bày tỏ tình cảm với thầy cô, bố mẹ một cách cụ thể và thiết thực. Biết vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống của bản thân. Chủ động trong mọi hoàn cảnh, biến thách thức thành cơ hội để vươn lên. Luôn có ý thức học hỏi không ngừng để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, trở thành công dân toàn cầu. -Trách nhiệm: hành động có trách nhiệm với chính mình, có trách nhiệm với đất nước, dân tộc để sống hòa hợp với môi trường..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 2.2. Năng lực 2.2.1.Năng lực chung: - Năng lực tự chủ và tự học: sự tự tin và tinh thần lạc quan trong học tập và đời sống, khả năng suy ngẫm về bản thân, tự nhận thức, tự học và tự điều chỉnh để hoàn thiện bản thân. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận, lập luận, phản hồi, đánh giá về các vấn đề trong học tập và đời sống; phát triển khả năng làm việc nhóm, làm tăng hiệu quả hợp tác. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết đánh giá vấn đề, tình huống dưới những góc nhìn khác nhau. 2.2.2. Năng lực đặc thù: - Năng lực đọc hiểu văn bản: Cảm nhận vẻ đẹp của hình ảnh, chi tiết nghệ thuật. Có phương pháp tìm hiểu vẻ đẹp tư tưởng của các nhân vật trong văn học. Hiểu bức thông điệp mà nhà văn gợi ra từ cuộc sống. - Năng lực tạo lập văn bản: Biết vận dụng kiến thức tiếng Việt cùng với những trải nghiệm và khả năng suy luận của bản thân để hiểu văn bản; trình bày dễ hiểu các ý tưởng; có thái độ tự tin khi nói; kể lại mạch lạc câu chuyện; biết chia sẻ ý tưởng khi thảo luận ý kiến về bài học. - Năng lực thẩm mỹ: nhận ra những giá trị thẩm mĩ.Trình bày được cảm nhận và tác động của tác phẩm đối với bản thân. Vận dụng suy nghĩ và hành động hướng thiện. Biết sống tốt đẹp hơn. 3. Chuẩn bị - Giáo viên:Sưu tầm tài liệu, lập kế hoạch dạy học . + Thiết kể bài giảng điện tử. + Chuẩn bị phiếu học tập và dự kiến các nhóm học tập. +Các phương tiện : Máy vi tính, máy chiếu đa năng... +Học liệu:Video clips , tranh ảnh, bài thơ, câu nói nổi tiếng liên quan đến chủ đề. - Học sinh : - Đọc trước và chuẩn bị các văn bản SGK. + Sưu tầm tài liệu liên quan đến chủ đề. + Thực hiện hướng dẫn chuẩn bị học tập chủ đề của GV. 4. Phương pháp, kĩ thuật - Kĩ thuật: động não, thảo luận, trình bày một phút, viết tích cực: Hs viết các đoạn văn . - Phương pháp: Gợi mở, nêu và giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm, giảng bình, thuyết trình. Bước 4: Xác định và mô tả các loại câu hỏi theo mức độ nấc thang năng lực NHẬN BIẾT THÔNG HIỂU VẬN DỤNG.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Nhận biết về văn bản nhật dụng - Tóm tắt, phân đoạn được các văn bản nhật dụng. - Nhận biết được tình yêu thương, sự quan tâm của cha mẹ với từng bước trưởng thành của con. - Qua bức thư của một người cha gửi cho đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người. - Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết, sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản. - Hiểu về khái niệm liên kết trong văn bản.Yêu cầu về liên kết trong văn bản. - Nhận biết và phân tích liên kết của các văn bản.. - Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trước ngày khai trường. - Hiểu được những tình cảm cao quý, ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em – tương lai nhân loại. - Hiểu được giá trị của nhứng hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng. - Hiểu được hoàn cảnh éo le và tình cảm, tâm trạng của các nhân vật trong truyện để thấy trách nhiệm của mỗi thành viên trong giữ gìn hạnh phúc gia đình.. Vận dụng thấp - Có kĩ năng Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư. - Phân tích một số chi tiết nghệ thuật đặc sắc. Vận dụng so sánh một số đặc điểm của văn bản. - Vận dụng hiểu biết những tình huống liên môn cơ bản như: vai trò của nhà. trường, trách nhiệm của học sinh... - Đọc – hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật. - Kể truyện theo bố cục hoặc ngôi kể mới.. - Hiểu rõ liên kết là một trong những đặc tính quan trọng nhất của văn bản. - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự. - Biết vận dụng những hiểu biết về liên kết vào việc đọc – hiểu và tạo lập văn bản. - Viết các đoạn văn, bài văn có. Vận dụng cao - Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm về đề tài gia đình, nhà trường. - Năng lực bày tỏ quan điểm về vấn đề cuộc sống đặt ra trong tác phẩm. - Vận dụng kiến thức bài học giải quyết vấn đề trong đời sống. Thể hiện trách nhiệm của bản thân với đất nước. - Thấy được mối quan hệ và sức sống bền vững của những giá trị văn hoá truyền thống. - Viết được đoạn văn tự sự về một sự việc mang tình thời sự. -Viết được bài văn tự sự theo.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lý cho các bài làm - Nhận biết, chỉ ra bố cục trong văn bản.. tính liên kết. hệ thống sự - Kể miệng được việc hợp lý. một sự việc hoặc - Vận dụng bài văn ngắn giới kiến thức về bố thiệu về bản thân, cục trong việc gia đình, bạn bè. đọc – hiểu văn - Vận dụng kiến bản, xây dựng thức về mạch lạc bố cục cho một trong văn bản vào văn bản nói đọc – hiểu văn bản (viết) cụ thể. và thực tiến tạo lập văn bản viết, nói. Bước 5: Biên soạn câu hỏi/ bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu đã mô tả NHẬN BIẾT - Thế nào là văn bản nhật dụng? - Tóm tắt cốt truyện, nắm vững nhân vật? Dựa vào nội dung câu chuyện Cuộc chia tay của những con búp bê, cùng bàn luận đểa. thực hiện những yêu cầu sau: - Liệt kê những sự việc. cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc. - Hiểu tầm quan trọng và yêu cầu của bố cục trong văn bản; trên cơ sở đó, có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản.. THÔNG HIỂU -Trong đêm trước ngày khai trường của con, tâm trạng của người mẹ và đứa con khác nhau như thế nào? -Từ văn “ Cổng trường mở ra”, em thấy vai trò của nhà trường với cuộc đời của mỗi con người như thế nào? -Xác định nội dung chính và đặt 1. nhan đề cho mỗi đoạn văn trên. -Nội dung hai đoạn văn có gì. VẬN DỤNG Mức độ thấp. Mức độ cao. - Em hiểu thế nào về1. hình ảnh “thế giới kì diệu” trong câu nói của người mẹ “Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”?. - Viết một đoạn văn ngắn (từ 3-5 câu) đảm bảo tính liên kết với chủ đề “Mẹ tôi”.. - Viết đoạn văn có câu chủ đề: Con phải hiểu việc học có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi người và sự phát triển của nhân loại.. -Tìm đọc và chép lại một bài thơ/ đoạn thơ hoặc một đoặn văn hay viết về ngày khai trường? Cùng trao đổi. - Qua câu chuyện này, tác giả đã đề cập đến những nội dung nào về quyền của trẻ em?. - Tìm đọc những thông tin nói về quyền trẻ em. Cùng bình luận với người thân/ bạn bè về quyền thực hiện quyền trẻ em. - Hãy sưu tầm và phân tích một ví.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> chính của câu chuyện - Truyện có những nhân vật nào? Nhân vật chính là ai? - Chi tiết nào trong truyện khiến em xúc động nhất? Vì sao? - Nêu ý nghĩa của câu chuyện. - Những chi tiết nào biểu hiện tâm trạng của người mẹ? - Chỉ ra được các chi tiết nghệ thuật - Thế nào là bố cục văn bản? - Tìm bố cục một văn bản cụ thể? - Thế nào là mạch lạc trong văn bản? -Thế nào là liên kết trong. giống với văn bản Cổng trường mở ra của Lý Lan? Các bạn trong nhóm cùng nhau xây dựng đoạn văn với nội dung: Điều em mong muốn về gia đình của mình? Chỉ rõ: đoạn văn đã đảm bảo tính liên kết về nội dung và hình thức như thế nào? - Hãy sắp xếp các câu văn sau theo thứ tự hợp lí để tạo thành một đoạn văn hoàn chỉnh. với bạn bè về cái hay của bài thơ/ đoạn thơ/ đoạn văn đó. - Theo em, khi tạo lập văn bản để đảm bảo tính mạch lạc cần lưu ý những gì? -Rút ra những bài học và liên hệ, vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của bản thân. - Câu chuyện Cuộc chia tay của những con búp bê đã cho chúng ta thấy tình cảm anh em chân thành, thắm thiết. Em hãy tìm hiểu và kể lại một câu chuyện trong thực tế cuộc sống về tình cảm sâu nặng này.. - Các nhóm chuẩn bị bài nói: Nêu cảm nhận của nhóm em khi đọc xong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê.. - Vẽ tranh, sáng tác thơ,… theo chủ đề - Kết nối: Nêu suy nghĩ của của truyện bản thân khi nhận được sự - Nhập vai En -ni-cô quan tâm, chăm sóc của gia viết thư cho bố.... đình và được sự học tập, - Đề xuất được vui chơi dưới mái trường.. Sự sắp đặt nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự, một hệ thống rành mạch và hợp lí được gọi là bố cục. Theo em, vì sao khi xây - Xây dựng được nhân dựng văn bản, cần vật trong văn tự sự. phải quan tâm tới bố - Xây dựng được hệ cục? - Xác định được và biết tìm hiểu các thông tin liên quan đến tình huống trong bài học.. dụ thực tế để thấy rằng nếu trong khi nói và viết, chúng ta không chú ý đến tính mạch lạc của văn bản thì người nghe, người đọc sẽ không thuận lợi trong việc theo dõi, tiếp nhận nội dung của văn bản .. thống sự việc cho bài văn tự sự. - Phân tích được tình huống; phát hiện được vấn đề đặt ra của tình huống liên quan.. giải pháp giải quyết tình huống đề ra. - Thực hiện giải pháp giải quyết tình huống và nhận ra sự phù hợp hay không phù hợp của giải pháp thực hiện..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> văn bản? - Có khả năng tiếp cận vấn đề/vấn đề thực tiễn liên quan bài học.. - Lập kế hoạch để giải quyết tình huống GV đặt ra.. - Câu hỏi định tính và định lượng: Câu tự luận trả lời ngắn, phiếu làm việc nhóm. - Các bài tập thực hành: Hồ sơ (tập hợp các sản phẩm thực hành). Bài trình bày (thuyết trình, đóng vai, đọc diễn cảm, …) Bước 6: Thiết kế tiến trình dạy học Tiến trình giờ dạy – giáo dục Tiết 1 Hình thành kiến thức : Văn bản Cổng trường mở ra – Lí Lan 1. Ổn định lớp ( 1’) 2. Kiểm tra bài cũ:( 2’) : Kiểm tra chuẩn bị bài của học sinh 3. Bài mới: Hoạt động 1: Khởi động(5’) - Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập - Phương pháp : thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, thuyết trình, nhóm - Kĩ thuật :động não, chia nhóm, giao nhiệm vụ. - Cách tiến hành: Giáo viên nêu vấn đề, sử dụng câu hỏi gợi mở Học sinh làm việc cá nhân, sử dụng kĩ thuật động não và trình bày một phút. Nhóm 1 lên trình chiếu video (đã chuẩn bị sẵn ở nhà) nói về ngày khai trường. ? Theo bạn, đoạn video trên nói về ngày hội nào? Bạn có suy nghĩ như thế nào về ngày hội đó ? - Hs bộc lộ, nhận xét - GV chốt, khái quát Gv dẫn vào bài : Cứ mỗi độ thu sang, ngày khai trường lại đến và các em lại xao xuyến, bồi hồi, háo hức vì được gặp bạn, gặp thầy vì biết bao điều mới lạ...Nhưng.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> có lẽ ngày khai trường để lại ấn tượng sâu sắc nhất chính là ngày khai trường đầu tiên. Vậy trước ngày khai trường đáng nhớ ấy, người mẹ yêu quý của các em đã làm gì? Nghĩ gì? Có tâm trạng như thế nào?Hay tâm trạng của một bạn nhỏ khi mắc lỗi đã nhận ramẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cảtrong cuộc đời của bản thân.Cho đến những cảnh ngộ của những đứa trẻ bị rơi vào hoàn cảnh éo le, gia đình tan vỡ, anh em chia lìa. Tất cả những điều đó đã được thể hiện rõ trong các văn bản : Cổng trường mở ra – Lí Lan, Mẹ tôi – Amixi, Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài.Từ ba văn bản trên các em sẽ được hiểu rõ về bố cục của một văn bản, sự liên kết mạch lạc trong văn bản là gì. Giới thiệu vào chủ đề. Chủ đề tích hợp gồm các bài sau : Văn bản : Cổng trường mở ra, Mẹ tôi, Cuộc chia tay của những con búp bê Tập làm văn: Liên kết trong văn bản, Bố cục trong văn bản, Mạch lạc trong văn bản. + Số tiết dạy: 10 tiết + HS đọc – hiểu văn bản, từ đó nắm vững giá trị đặc sắc của văn bản đó, hiểu được ý nghĩa và bài học giáo dục rút ra. + Hiểu được các yêu cầu để có một văn bản thống nhất về chủ đề , bố cục – sự liên kết mạch lạc trong văn bản . + Biết vận dụng kiến thức đã học để thực hành luyện tập, biết lắng nghe ý kiến của bạn, biết viết các đoạn văn tích hợp chủ đề, biết sử dụng năng khiếu của bản thân trải nghiệm cùng chủ đề. + Hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu Tiết 1 của chủ đề – Hình thành kiến thức bài Cổng trường mở ra – Lí Lan. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu : HS hiểu về tác phẩm, cảm nhận bước đầu về văn bản qua việc đọc. HS hiểu ý nghĩa của các tình tiết tiêu biểu; rèn kĩ năng tự học theo hướng dẫn. - Phương pháp : giới thiệu,đọc mẫu, đọc diễn cảm,đọc sáng tạo, vấn đáp, thuyết trình, nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, thuyết trình, nhóm -Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm, SĐTD,trình bày 1 phút Hoạt động 2.1 : Hướng dẫn HS tìm hiểu tác giả, tác I. Giới thiệu chung. phẩm(5’) - Mục tiêu: học sinh nắm được những hiểu biết cơ bản về tác giả, tác phẩm. - Phương pháp: nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, thuyết 1. Tác giả: trình, nhóm - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, tóm tắt nội dung tài.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> liệu theo nhóm, SĐTD,trình bày 1 phút GV yêu cầu HS đại diện nhóm1,2 lên trình bày về tác giả bằng SĐTD đã chuẩn bị( Thời gian 1 phút) Nhóm khác nhận xét và bổ sung- GV đánh giá - Nhà văn Lí Lan quê ở tỉnh Bình Dương, sinh năm 1957, trước là giáo viên. Sự nghiệp văn chương là duyên của nhà văn -> chuyển hẳn sang viết văn và dịch thuật. - Là nhà văn nổi tiếng của Việt nam hiện đại. - Viết nhiều tác phẩm cho thiếu nhi. Tập truyện thiếu nhi “Ngôi nhà trong cỏ” được giải thưởng văn học nghệ thuật. - Dịch Harry Potter sang tiếng Việt và được nhiều người yêu thích. * Gv giới thiệu thêm về tác phẩm : Nhà văn Lý Lan tâm sự: “Đó là một bài văn tôi viết khoảng mười năm trước, lúc cháu tôi sắp vào lớp một. Tôi chứng kiến tất cả sự chuẩn bị và cảm thông nỗi lòng của em tôi. Chị em tôi mồ côi mẹ khi còn quá nhỏ, các em tôi không hề có niềm hạnh phúc được mẹ cầm tay dẫn đến trường. Hình ảnh đó là nỗi khao khát mà khi làm mẹ em tôi mới thực hiện được. Mãi mãi hình ảnh mẹ đưa con đến trường là biểu tượng đẹp nhất trong xã hội loài người.” “Cổng trường mở ra” chất chứa biết bao xúc cảm. Những câu văn chân thành xúc động như để tâm sự với đứa con bé bỏng, lại như đang nói với chính mình. Nhưng cao hơn nữa, nhà văn muốn khẳng định giá trị của giáo giục đối với một con người và với cả xã hội như bà nói: “Một con người được sinh ra, nuôi dưỡng, thương yêu, và được học hành, là nền tảng của văn minh con người. Cổng trường mở ra trên nền tảng đó, bảo đảm quyền căn bản của mọi đứa trẻ, khẳng định trách nhiệm của mọi người lớn”: “Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này. ? Nội dung chính của tác phẩm? - Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con.. Lí Lan(1957) quê ở tỉnh Bình Dương. - Là nhà văn nổi tiếng thời hiện đại. - Viết nhiều tác phẩm cho thiếu nhi.. 2. Tác phẩm. - Đăng trên: Báo Yêu trẻ, số 166, Thành phố HCM, ngày 1-9-2000. - Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. II. Đọc - hiểu văn bản Hoạt động 2.2 : Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản (20’) - Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu giá trị của văn bản - Phương pháp:Giới thiệu, đọc mẫu,vấn đáp, thuyết trình, đọc diễn cảm, nêu vấn đề,dạy học nhóm. 1. Đọc và tìm hiểu chú - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi. GV yêu cầu HS tự thảo luận trao đổi, thống nhất theo nhóm thích. bàn về cách đọc của văn bản (thời gian : 1’). * Cách đọc: Giọng trầm tĩnh, tha thiết sâu lắng, chậm rãi, thể hiện tình cảm sâu sắc của mẹ. (văn bản biểu cảm) - GV đọc mẫu, 1-2 HS đọc tiếp. * Chú thích: HS đọc phần chú thích. ? Trong bài xuất hiện một số từ mượn? Đó là những từ nào? Các từ đó được giải nghĩa ra sao? - Các từ mượn: 7,8,10. 2. Kết cấu, bố cục: 2 phần. - Chú ý các từ địa phương. ?Hãy xác định bố cục của văn bản? - Phần 1:Từ đầu ….mẹ bước vào”: Tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ được trước ngày con đến trường. - Phần 2: Còn lại: Vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc đời con người. Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm * Hình thức: Nhóm bàn * Thời gian: 2’ phút * Nội dung: (Gv chiếu câu hỏi thảo luận lên màn hình, Hs quan sát, thảo luận và ghi chép nội dung thống nhất trong nhóm). ? Nội dung của văn bản Cổng trường mở ra nhằm kể chuyện đi học hay biểu hiện tâm tư của người mẹ? - Biểu hiện tâm tư tình cảm của người mẹ. (-> Dòng chảy cảm xúc trong lòng mẹ) -> Văn biểu cảm: từ một sự việc : con vào lớp 1 mà người mẹ có những tâm sự, cảm xúc miên man như dòng chảy - > đặc trưng cho văn biểu cảm về một sự vật hiện tượng(sắp được học). 3. Phân tích: ? Nếu thế nhân vật chính trong câu chuyện này là ai?.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Nhân vật chính: người mẹ. GV: CTMR là một bài bút kí ghi lại tâm trạng của một người mẹ trong đêm chuẩn bị cho con trước ngày khai trường để vào lớp Một. Không có sự việc, không có cốt truyện, nhưng văn bản này vẫn hấp dẫn chúng ta, bởi từng câu văn, từng dòng chữ dạt dào biết bao nỗi niềm tâm sự của một người mẹ rất mực thương yêu con, không nguôi nghĩ tới trách nhiệm của mình đối với những đứa con bé bỏng. -> chúng ta cùng tìm hiểu tâm trạng của người mẹ…. * Con: ?) Trong đêm trước ngày khai trường, đứa con có tâm trạng như thế nào? - Thanh thản,nhẹ nhàng, vô tư -> là đặc điểm tất yếu của trẻ nhỏ ?) Hãy nhớ và nêu lại cảm xúc của chính em khi khai trường vào lớp 1? - 3 -> 4 HS trả lời ?) Để diễn tả tâm trạng của đứa con, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì? Qua các chi tiết nào? - Giấc ngủ đến với con giống như 1 li sữa -> hết sức nhẹ nhàng. - Gương mặt thanh thoát... như đang mút kẹo. => nghệ thuật so sánh -> Hình ảnh đứa con "ngày mai vào lớp 1" như khẳng định: Cậu bé đã lớn lên về mặt tâm hồn qua tiếng nói yêu thương và lời khích lệ của mẹ hiền * GV: em bé trước đêm khai giảng thật thanh thản, vô tư, và biết đâu, cậu bé sẽ mơ một giấc mơ đẹp về gia đình hạnh phúc, về tương lai tươi sáng... * Mẹ: ?) Tâm trạng của người mẹ khác đứa con như thế nào? Biểu hiện qua những chi tiết nào? - Không ngủ được - Không tập trung được vào việc gì - Mẹ lên giường và trằn trọc. => suy nghĩ triền miên ?) Trong đêm không ngủ, người mẹ đã làm gì cho con? - Đắp chăn mền, nhìn con ngủ, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con ? Điều đó chứng tỏ gì về người mẹ?. a. Tâm trạng của hai mẹ con trong đêm trước ngày con khai trường vào lớp một..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> -> Đó là vẻ đẹp của tình mẫu tử. Yêu con đến độ quên mình, đức hi sinh, một vẻ đẹp giản dị mà lớn lao trong lòng người mẹ Việt Nam. ?) Vậy sao người mẹ “trằn trọc” không ngủ được? Em hiểu “trằn trọc” nghĩa là gì? - Trằn trọc: là trở mình luôn, cố ngủ mà không ngủ được vì phải có nhiều diều cần lo nghĩ - Trằn trọc không phải vì mẹ lo lắng: điệp ngữ "mẹ tin" được nhắc lại 3 lần -> mẹ đã yên lòng. -> Hy vọng những điều tốt đẹp sẽ đến với con. - Trằn trọc vì nôn nao nhớ về ngày khai trường năm xưa của mình. -> Tác giả đã rất khéo léo diễn tả một tâm trạng tinh tế nhiều chiều của người mẹ, thương, yêu, mong, nhớ, hi vong… cái xúc động bỡ ngỡ của chính bản thân người mẹ trong buổi tựu trường đầu tiên của cuộc đời, nay được đặt vào người con bé bỏng song trách nhiệm lớn lao hơn bởi nay đã là mẹ. ?) Những kỉ niệm xa xưa, ngày đầu tiên cắp sách đến trường của mẹ là kỉ niệm gì? Cách diễn tả? - Tiếng đọc bài trầm bổng - Bà ngoại dắt mẹ đi khai giảng -> 2 từ ghép đẳng lập + Trầm bổng: diễn tả âm thanh đọc bài khi thấp khi cao, nhẹ nhàng, vang xa, mãi không dứt + Âu yếm: sự yêu thương, trìu mến và chăm sóc nhẹ nhàng của mẹ với con ?) Khi nhớ lại những kỉ niệm ấy lòng mẹ như thế nào? Nhận xét về cách dùng từ? Tác dụng? - Mẹ nhớ mãi sự nôn nao, hồi hộp hay chơi vơi, hốt hoảng, những cảm xúc mãnh liệt ấy + rạo rực + bâng khuâng + xao xuyến => Từ láy diễn tả tâm trạng đẹp 1 cách nhẹ nhàng, tinh tế, thấm thía => còn gợi cảm xúc phức tạp trong lòng mẹ *GV: Người mẹ nhớ lại những kỉ niệm xưa không chỉ để sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình mà còn muốn “nhẹ nhàng..

<span class='text_page_counter'>(13)</span> cẩn thận, tự nhiên ghi vào lòng con” truyền cho con những cung bậc tâm trạng đẹp đẽ của cuộc đời, của bất cứ ai khi bước vào lớp Một., ? Trong văn bản người mẹ nói chuyện với con hay với ai? Tác dụng của cách viết đó ? HS: Tưởng như người mẹ đang tâm sự với con nhưng thực ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỷ niệm của riêng mình. -> Cách viết đó đi sâu vào thế giới tâm hồn, miêu tả tinh tế tâm trạng hồi hộp, trăn trở, xao xuyến, bâng khuâng của người mẹ những điều không nói trực tiếp được -> là kiểu văn trữ tình có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ ?) Có ý kiến cho rằng tâm trạng và tình cảm của người mẹ là của chung tất cả các bà mẹ khi có con đi học lớp 1. Em đồng ý không? HS bộc lộ và chốt ý - Người mẹ yêu thương con tha thiết. Đứa con là tình yêu , nguồn sống, niềm tự hào của mẹ nên mẹ đã hết lòng vì con, tin tưởng ở con. Đồng thời người mẹ nhớ lại những kỉ niệm xưa ấm áp, tràn ngập yêu thương. * GV chuyển ý ?) Sau những hồi tưởng và mong ước, người mẹ mở rộng suy nghĩ về điều gì? - Về xã hội, về nhà trường qua nét đẹp văn hoá của người Nhật ?) Theo em ngày khai trường ở nước ta có phải là ngày lễ của toàn dân không? Hãy miêu tả lại không khí của ngày khai giảng mà em vừa trải qua? ?) Câu nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? Thể hiện ước mơ của người mẹ? -A " i cũng biết ....1 dặm sau này" - Muốn con được hưởng nền giáo dục tiên tiến nhất với tất cả tình thương của xã hội và đất nước ?) Kết thúc bài văn, người mẹ nói: "...bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra". Theo em "thế giới kỳ diệu” đó là gì? - HS thảo luận HS:Thế giới của những điều hay lẽ phải của tình thương và đạo lý làm người, thế giới của ánh sáng tri thức, thế giới của những ước mơ và khát vọng bay bổng - Trường học là bao điều mới mẻ, rộng lớn về tri thức, văn hoá, tình cảm, đạo lý, tình thầy trò..... - Đó là một người mẹ rất yêu con, sẵn sàng hy sinh vì sự tiến bộ của con, quan tâm lo lắng cho con và tin tưởng ở tương lai của con.. b. Vai trò của nhà trường.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> *GV: Thế giới kỳ diệu mà nhà trường đem đến là tri thức văn hoá và cuộc sống, là tinh thần tình cảm, là đạo lý làm người, ý chí, nghị lực...để phát triển thể lực và phẩm chất toàn diện của con người, chuẩn bị cho ngày mai. Trường học chắp cánh cho mọi ước mơ, giúp mỗi con người từng bước lớn lên xứng đáng là con ngoan trò giỏi và công dân tốt. ?) Người mẹ dặn con "Hãy can đảm lên". Em hiểu câu nói đó như thế nào? - Là lời khích lệ con đi lên phía trước như 1 người lính can đảm lên đường ra trận * GV: Tác giả đã hoá thân vào nhân vật để tâm sự với bạn đọc nhẹ nhàng, tinh tế mà vô cùng thấm thía, lay động suy nghĩ và tình cảm của người đọc GV: Trong kho tàng tục ngữ ca dao Việt Nam có rất nhiều những câu ca nói về vai trò của giáo dục, của nhà trường đối con người. Em hãy tìm? HS: - Không thầy đố mày làm nên - Ngày em bé cỏn con Bây giờ em đã lớn khôn thế này Công cha nghĩa mẹ ơn thầy Nghĩ sao cho bõ những ngày.. GV: Bình, liên hệ với hoàn cảnh của địa phương, đất nước VN trong tình hình dịch bệnh covid hiện nay. Hoạt động 2.3 : Hướng dẫn khái quát giá trị văn bản(5’) - Mục đích:HS khái quát giá trị văn bản - Phương pháp: vấn đáp, nhóm - Kĩ thuật: chia nhóm, đặt câu hỏi HS thực hiện thảo luận theo nhóm – bàn, sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung ? Bài văn có nội dung gì? ? Nhận xét gì về giọng văn ? Tác dụng của nó đối việc thể hiện nội dung tác phẩm? *GV: Cổng trường rộng mở, tình mẹ dạt dào sâu nặng, thầy cô, mẹ cha đưa chúng ta vào một thế giới kì diệu vô cùng đẹp đẽ, cao cả không ít gian truân bởi "Sách vở là vũ khí, lớp học là đơn vị, trận địa là cả hoàn cầu và chiến thắng là nền văn minh nhân loại".. - Nhà trường mang lại cho con trẻ tri thức, tư tưởng, tình cảm, đạo lí làm người; trường học là thế giới kì diệu của tuổi thơ, chắp cánh ước mơ cho cuộc đời mỗi con người.. 4. Tổng kết a. Nội dung Văn bản thể hiện tấm lòng, tình cảm của mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người. b.Nghệ thuật - Lựa chọn hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ nói với con. - Kết hợp hài hoà giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm làm nổi.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> bật vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu trong tâm hồn người mẹ - Sử dụng ngôn ngữ biểu cảm. c. Ghi nhớ: SGK. - 1 HS đọc ghi nhớ. 4.Củng cố (4’) ? Giáo viên yêu cầu HS chốt lại kiến thức cơ bản về giá trị nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của văn bản. ?) Ngày khai trường để vào lớp 1 có dấu ấn sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao? 5. Hướng dẫn về nhà(3’) - Học thuộc ghi nhớ - Diễn tả bằng ngôn ngữ của mình về tâm trạng của người mẹ trước đêm con vào lớp một. -Viết đoạn văn nêu cảm xúc của em khi vào lớp một. - Soạn Tiết 2 : Hình thành kiến thức văn bản : "Mẹ tôi" + Tìm hiểu những nét chính về tác giả, tác phẩm. + Trả lời theo câu hỏi SGK. + Giải thích Vì sao văn bản lại mang tên “Mẹ tôi” + Đọc truyện “ Những tấm lòng cao cả”. + Đọc thêm văn bản : "Trường học". + Các nhóm và mỗi cá nhân thực hiện các phiếu học tập sau Nhóm 1: Trình bày hiểu biết về tác giả, tác phẩm Nhóm 2: Tóm tắt văn bản Nhóm 3: Hoàn thiện 2 phiếu sau Chi tiết mô tả về thái độ, Nhận xét tâm trạng, tình cảm của người bố đối với En - ri cô. Hình ảnh người mẹ. Phân tích - Nhận xét. Ngày soạn:4/9/2020 Ngày giảng : Tiến trình giờ dạy – giáo dục Tiết 2:Hình thành kiến thức.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Văn bản: Mẹ tôi (Trích : Những tấm lòng cao cả - Et- môn- đô Đơ A -mi -xi) 1. Ổn định lớp(1’) 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) ? Cho biết giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản "Cổng trường mở ra"và đọc đoạn văn nói về cảm xúc của em trước ngày khai trường lớp 1? 3.Tiến trình bài dạy – giáo dục : * Giới thiệu bài mới (3’: Trong cuộc đời mỗi con người, mẹ có một vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng nhận thức được điều đó. Chỉ đến khi mắc lỗi lầm ta mới nhận ra điều đó. Văn bản "Mẹ tôi"sẽ cho ta một bài học như thế. Hoạt động 2.1 : Hướng dẫn HS tìm hiểu tác giả, tác . Giới thiệu chung. phẩm(5’) 1. Tác giả: (1846 - 1908) - Mục tiêu: học sinh nắm được những hiểu biết cơ bản về tác - Là nhà hoạt động xã hội, giả, tác phẩm. nhà văn hoá, nhà văn lỗi lạc - Phương pháp: nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, thuyết của nước Ý trình,nhóm - Kĩ thuật: đặt câu hỏi, chia nhóm, giao nhiệm vụ, tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm. GV giao nhiệm vụ Nhóm 1: ?) Nêu những hiểu biết của em về tác giả? Nhóm 2: ?) Em biết gì về tác phẩm? Đoạn trích? Đại diện nhóm trình bày – các nhóm bổ sung – nhận xét, GV chốt. GV trình chiếu chân dung tác giả, bổ sung -> chốt - Ông đã từng là sĩ quan quân đội, là Đảng viên Đảng xã hội - Đấu tranh thống nhất Tổ quốc, tình thương và hạnh phúc con người là lý tưởng và cảm hứng văn chương của ông. - ông thành công ở nhiều thể loại và đặc biệt là thể loại văn biểu cảm -> Amixi trở thành bất tử qua "Những tấm lòng cao cả" * GV chiếu truyện Những tấm lòng cao cả". - Tác giả đặt tên truyện là "Tấm lòng" (1886) nhưng tác giả quen gọi là "Những tấm lòng cao cả". - Là cuốn nhật ký của cậu bé Enricô có 6 bức thư của bố, 3 bức thư của mẹ, những kỉ niệm sâu sắc, truyện đọc. Hoạt động 2.2 : Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản (20’) - Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu giá trị của. 2. Văn bản - Trích trong "Những tấm lòng cao cả" - "Mẹ tôi" là trang nhật ký ghi vào thứ 5/10.11 khi cậu bé học lớp 3 II. Đọc - hiểu văn bản.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> văn bản 1. Đọc và tìm hiểu chú - Phương pháp:giới thiệu, đọc mẫu,vấn đáp, thuyết trình, thích. đọc diễn cảm, nêu vấn đề,dạy học nhóm. - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi, cặp đôi chia sẻ. GV yêu cầu HS tự thảo luận trao đổi, thống nhất theo nhóm bàn về cách đọc của văn bản (thời gian : 1’). * Cách đọc: nhẹ nhàng, tình cảm, thể hiện được cảm xúc của nhân vật. 2. Kết cấu, bố cục: 2 phần. ->GV đọc mẫu 1 đoạn -> HS đọc tiếp-> NX - Giải thích những từ học sinh chưa hiểu ?Hãy xác định bố cục của văn bản? - 2 phần + Phần 1: 3 câu đầu: lí do mục đích bố viết thư và cảm xúc của En - Ri - Cô + Phần 2: Còn lại: sự phê phán nghiêm khắc của bố đối với En-ri-cô trước tình yêu của mẹ và lời khuyên của bốBước 3: Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm * Hình thức: cặp đôi chia sẻ. * Thời gian: 3’ * Nội dung: (Gv chiếu câu hỏi thảo luận lên màn hình, Hs 3. Phân tích: quan sát, thảo luận và ghi chép nội dung thống nhất trong nhóm). ?) Văn bản là 1 bức thư của người bố gửi cho con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là Mẹ tôi? Hình như giữa nhan đề và nội dung không phù hợp? - Nhan đề do tác giả đặt - Nhân vật tôi kể chuyện mình phạm lỗi - Mọi chi tiết trong văn bản đều tập trung làm nổi bật hình tượng mẹ * HS đoạn thầm đoạn 1 GV giao phiếu BT1 –Hs thực hiện theo nhóm – trình bày – nhận xét Chi tiết mô tả về thái độ, tâm trạng, tình cảm của người bố đối với En - ri - cô - GV nhận xét, bình. Nhận xét. a. Hình ảnh người bố.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Chi tiết mô tả về thái độ, tâm Nhận xét trạng, tình cảm của người bố đối với En - ri - cô -Sự hỗn láo của con như một - Cảnh cáo, nghiêm khắc nhát dao đâm vào tim bố. - giáo dục khéo léo, tế - Bố không thể nén tức giận. nhị - Con mà lại xúc phạm đến mẹ - Tâm trạng : buồn khổ con ư? và tức giận - Thật nhục nhã và xấu hổ. - Yêu thương con. - Thà rằng bố không có con còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ. - Việc như thế con không bao giờ được tái phạm nữa... - Ngày buồn thảm nhất là ngày con mất mẹ. - Con phải xin lỗi mẹ - Trong một thời gian dài con đừng hôn bố. => Nỗi đau tinh thần được ví với 1 tình huống khốc liệt "nhát dao đâm vào tim". Nỗi lòng người cha vô cùng đau đớn, vừa buồn giận, vừa xót xa, thất vọng vì đứa con đã hỗn láo với mẹ trước mặt cô giáo, không xứng với tình yêu và niềm trông đợi của ông. Trái tim ông đau đớn như đang rỉ máu. ?) ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật gì để diễn tả tâm trạng của người bố? - Nghệ thuật so sánh (ngang bằng và không ngang bằng) ?) Em có nhận xét gì về lời lẽ của bố trong bức thư: - Là lời tâm sự chân thành nhưng vô cùng sắc sảo - Điệp từ "Con sẽ"(4lần) ->diễn tả nỗi khổ tâm của người cha trước lỗi lầm của người con - Cặp từ: - con phải - con hãy - con đừng => thái độ kiên quyết và nghiêm khắc *GV: Ngoài những lời lẽ rất nghiêm khắc, có lúc giọng trở nên tâm tình, thủ thỉ, tha thiết, trìu mến khiến cho lời giáo huấn thấm sâu vào tâm hồn con một cách nhẹ nhàng... ?) Việc người bố "để ý"thấy con "thốt ra”1 lời thiếu lễ độ chứng tỏ điều gì?. - Người bố thương yêu con nên rất ân cần và nghiêm khắc trước lỗi lầm của con, trân trọng vợ.. b. Hình ảnh người mẹ..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> - Người bố luôn quan tâm đến mọi hành vi, cử chỉ của con, dù rất nhỏ để uốn nắn ngay *GV: Nhân dân ta có câu "Dạy con từ thở còn thơ" quả không sai. May mắn thay EnriCô đã có 1 người cha như vậy. ?) Em hãy nêu nhận xét, đánh giá của em về bố của EnriCô? - 2 HS ->GV chốt ý -> Ghi *GV chuyển ý GV giao phiếu BT2 – nhóm bàn thực hiện – 2 nhóm trình bày – nhận xét Hình ảnh người mẹ Nhận xét - Mẹ "Thức suốt đêm' săn sóc Là người mẹ rất mực con yêu thương con, hi sinh + Lo âu, đau đớn "khóc nức hết thảy vì con. nở" lúc con ốm + Sẵn sàng bỏ 1 năm hạnh phúc để tránh cho con 1 giờ đau đớn... + Đi ăn xin để nuôi con. *GV: Hình ảnh người mẹ không được xuất hiện một cách trực tiếp, chỉ thông qua lời kể của người bố nhưng hiện lên thật chân thực và xúc động. Cũng như bất kì bà mẹ nào khác trên đời, mẹ của Enricô luôn luôn giành cho con tình thương yêu mênh mông, đức hi sinh cao cả. ?) Qua bức thư, em thấy thái độ của Enrico như thế nào? Chứng tỏ điều gì? - Xúc động vô cùng -> thành thật nhận lỗi và sửa chữa -> là hành động dũng cảm và đáng trân trọng ?) Hãy đọc diễn cảm đoạn văn thể hiện vai trò lớn lao của người mẹ đối với con? - 2 HS đọc ->GV chốt ý Hoạt động 2.3 : Hướng dẫn HS khái quát giá trị của văn bản(5’) - Mục đích:HS khái quát giá trị văn bản - Phương pháp: vấn đáp. - Kĩ thuật: đặt câu hỏi ? Từ văn bản M " ẹ tôi"em cảm nhận đựơc những điều sâu sắc nào về tình cảm con ngưòi? ? Nêu những nét đắc sắc về nghệ thuật? - VB này có 4 thể loại kết hợp: Nhật ký, tự sự, viết thư,. - Là người mẹ rất mực yêu thương con, hi sinh hết thảy vì con.. 4. Tổng kết. a. Nội dung. - Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng kiêng hơn cả. Những đứa con không có quyền hư đốn chà đạp lên tình cảm đó. b. Nghệ thuật. - Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra chuyện: En-ri-cô mác lỗi với mẹ. - Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều nét khắc họa, người mẹ tận tụy, giàu đức hi sinh, hết lòng vì con. - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> nghị luận; lời văn thiết tha trìu mến.. đối với con. c. Ghi nhớ: SGK. ? HS đọc ghi nhớ SGK. HS nhắc lại. 4.Củng cố (4’) ? Giáo viên yêu cầu HS chốt lại kiến thức cơ bản về giá trị nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của văn bản. ? Kể lại một câu chuyện cảm động về mẹ của em. 5. Hướng dẫn về nhà(2’) - Học ghi nhớ, về nhà tìm hiểu thêm các tài liệu, video, phim, tư liệu, tranh ảnh liên quan đến mẹ. - Soạn tiết 3,4: Văn bản“ Cuộc chia tay của những con búp bê ”. +Hoạt động nhóm trình bày tìm hiểu về tác giả, tác phẩm +Tóm tắt truyện. +Soạn các câu hỏi theo SGK. Tiến trình giờ dạy – giáo dục Tiết 3,4:Hình thành kiến thức : Văn bản: CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ Khánh Hoài 1. Ổn định lớp(1’) 2. Kiểm tra bài cũ(3’) ? Qua 2 văn bản đã học, em thấy bố mẹ của các bạn nhỏ là người như thế nào? Bức thông điệp nào được gửi gắm từ văn bản. 3.Bài mới: GV giới thiệu bài(3’) Gv nêu câu hỏi: Điều em mong muốn về gia đình của mình Hs: Viết ra phiếu được phát nhưng không ghi tên Gv: Chọn 3 phiếu đọc trước lớp, sau đó dẫn vào bài Trong hai bài học trước, các em đã thấy các bạn nhỏ được sống trong tình yêu thương và sự chăm sóc hết lòng của gia đình và mẹ cha. Nhưng cũng có những bạn nhỏ rơi vào hoàn cảnh éo le, gia đình tan vỡ, anh em chia lìa. Truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” đã nói về một cảnh ngộ như vậy, qua đó thể hiện tình cảm anh em thật thắm thiết, cảm động của hai bạn nhỏ. Hoạt động 2.1 : Hướng dẫn HS tìm hiểu tác I. Giới thiệu chung giả, tác phẩm (5’) - Mục tiêu: học sinh nắm được những hiểu biết cơ bản về tác giả, tác phẩm..

<span class='text_page_counter'>(21)</span> - Phương pháp: nêu và giải quyết vấn đề, trực quan, thuyết trình, nhóm - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm, SĐTD,trình bày 1 phút * Cho HS quan sát chân dung... 1. Tác giả ? Hãy giới thiệu những nét tiêu biểu về tác - Khánh Hoài sinh năm 1937, quê ở giả? tỉnh Thái Bình. GV yêu cầu HS đại diện nhóm1,2 lên trình bày - Là cây bút có sở trường truyện ngắn. về tác giả bằng SĐTD đã chuẩn bị( Thời gian 1 phút) Nhóm khác nhận xét và bổ sung- GV đánh giá Trình bày. GV chốt ý * Bổ sung: -Tên Khai sinh: Đỗ Văn Xuyền, sinh ngày 10 tháng 7 năm 1937. - Quê gốc: xóm Đông Kinh, Đông Hưng, Thái Bình. * Nơi ở hiện nay: thành phố Việt Trì. - Cuộc đời và sự nghiệp: Tốt nghiệp Đại học sư phạm (khoa sinh ngữ). Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1981). - Từ năm 1959-1987 ông làm hiệu trưởng nhiều trường phổ thông tại Vĩnh Phú. - Từ 1988 cho đến nay, ông làm Chi Hội trưởng chi hội Văn nghệ Việt Trì, Trưởng Ban Văn hóa – Xã hội và Phó chủ nhiệm thường trực ủy ban bảo vệ chăm sóc trẻ em thành phố Việt Trì, Phú Thọ. - Tác phẩm đã xuất bản: +Nhà văn đã được nhận: giải A, giải Văn nghệ Vĩnh Phú 10 năm (1975-1985) (truyện dài Trận chung kết). Giải chính thức giải thưởng Hùng Vương (Hội Văn nghệ Vĩnh Phú) (Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà). Giải Nhì cuộc thi thơ -văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen (Thụy Điển) tổ chức (cho truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê) ? Nêu những hiểu biết của em về tác 2.Tác phẩm: phẩm? - Viết 1992 là văn bản nhật dụng viết theo - 2 học sinh trình bày. GV chốt ý kiểu văn bản tự sự. - Đạt giải nhì trong cuộc thi viết về quyền Hoạt động 2.2 : Hướng dẫn HS đọc – trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển. hiểu văn bản (20’) II. Đọc – hiểu văn bản. - Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và 1. Đọc , chú thích. tìm hiểu giá trị của văn bản - Phương pháp: Giới thiệu, đọc mẫu,vấn.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> đáp, thuyết trình, đọc diễn cảm, nêu vấn đề,dạy học nhóm. - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi. GV yêu cầu HS tự thảo luận trao đổi, thống nhất theo nhóm bàn về cách đọc của văn bản (thời gian : 1’). + GV hướng dẫn phần đọc : - Đọc tóm tắt 3 đoạn: Chia búp bê. 2. Kết cấu, bố cục : Chia làm 3 đoạn Chia tay bạn bè, cô giáo. Đoạn cuối. - GV tóm tắt phần đầu. -Yêu cầu đọc to, rõ ràng để thể hiện tâm lí nhân vật (văn bản biểu cảm) - GV đọc mẫu một đoạn. Gọi học sinh đọc bài nhận xét và sửa sai. + GV giải thích 1 số từ khó -> chốt ghi bảng phụ GV gọi 1 HS tóm tắt văn bản – nhận xét Tóm tắt: Gia đình Thành rất khá giả. Anh em rất yêu thương nhau. Nhưng vì bố mẹ li hôn nên 2 anh em phải chia tay nhau theo bố hoặc mẹ. Chúng phải chia những món đồ chơi và cả 2 con búp bê rất thân thiết chưa bao giờ xa nhau. Việc đó khiến Thuỷ rất buồn tủi. Vì thương anh, nó qđ để con Vệ Sĩ ở lại. Trước lúc đi với mẹ Thuỷ qđ để cả con Em Nhỏ lại với con Vệ Sĩ để chúng ko phải xa nhau như 2 anh em họ. ?) Em chia văn bản làm mấy đoạn? Ý chính của từng đoạn? - 3 đoạn : Đoạn 1 : Từ đầu -> giấc mơ thôi Đoạn 2 : Tiếp theo -> tôi đi Đoạn 3 : còn lại - Đoạn 1 : Mẹ ra lệnh chia đồ chơi và những suy nghĩ về những ngày đã qua của 2 anh em.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> - Đoạn 2 : Cảnh chia búp bê và cuộc chia tay của Thuỷ với bạn bè, cô giáo - Đoạn 3 : Cuộc chia tay cuối cùng. ? Thể loại ?Truyện ngắn. ? Đại ý? Truyện viết về cuộc chia tay đầy xúc động và những tình cảm chân thành của 2 anh em ruột khi gia đình tan vỡ. ?)Truyện viết về ai? về việc gì? ai là nhân vật chính? HS: Truyện viết về 2 anh em Thành và Thuỷ phải chia tay nhau theo cha và mẹ đã li hôn + Nhân vật chính: Thành và Thuỷ ?) Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy ? Việc lựa chọn ngôi kể đã có tích chất gì ? HS: - Ngôi thứ 1 : Xưng tôi ( Thành ) - Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Người kể xưng “tôi” (Thành) trong truyện là người chứng kiến các sự việc xảy ra cũng là người chịu nỗi đau như em gái của mình. Cách chọn ngôi kể này giúp tác giả thể hiện được một cách sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng nhân vật, đồng thời làm tăng tính chân thực của truyện và do vậy sức thuyết phục của truyện cũng cao hơn. Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm * Hình thức: Nhóm bàn * Thời gian: 2’ phút * Nội dung: (Gv chiếu câu hỏi thảo luận lên màn hình, Hs quan sát, thảo luận và ghi chép nội dung thống nhất trong nhóm). ? Có ý kiến cho rằng chủ đề truyện được thể hiện sâu sắc ở nhan đề. Từ việc đọc và soạn bài ở nhà, em hãy nêu ý kiến của em về ý nghĩa của nhan đề truyện? - hs thảo luận, trả lời – nhận xét, bổ sung – GV chốt (Những con búp bê gợi cho con. 3. Phân tích a.Hoàn cảnh của hai anh em Thành và Thủy: Hai đứa trẻ rơi vào hoàn cảnh éo le, bất hạnh: bố mẹ li hôn..

<span class='text_page_counter'>(24)</span> những suy nghĩ gì? Trong truyện, chúng có chia tay thật không? Chúng đã mắc lỗi gì? Vì sao chúng phải chia tay? Rút ra nhận xét của tên truyện với nội dung, chủ đề truyện?). + Búp bê vốn là đồ chơi gắn bó với tuổi thơ trong sáng (của các bé gái), thường gợi lên sự ngộ nghĩnh, ngây thơ,vô tội thế mà phải chia tay. + Gợi sự chia tay của Thành, Thuỷ và gắn với nội dung, chủ đề của truyện: Tên của truyện là cách nói ẩn dụ cho cuộc chia tay giữa Thành và Thủy. Những con búp bê chia tay nhau tượng trưng cho việc anh em Thành và Thủy chia tay nhau. Thành Thủy đã không để cho hai con búp bê chia tay như nói lên nguyện vọng, mong ước của các em về một mái ấm gia đình. + Tạo sự bất ngờ, lôi cuốn người đọc ? Hai bức tranh trong sgk minh hoạ cho các sv nào của truyện? ( Chia búp bê, chia tay anh em) ? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh của anh em Thành và Thủy? HS phát biểu – GV chốt ghi bảng 4.Củng cố: (4’) ? Em có suy nghĩ gì về hoàn cảnh của hai anh em Thành, Thủy. Trong XH hiện nay có nhiều hoàn cảnh như vậy không? 5. Hướng dẫn về nhà:(3’) *Soạn Tiết 2: - Tóm tắt truyện - phân tích các cuộc chia tay của hai anh em - Rút ra bức thông điệp được gửi gắm trong truyện. - Mỗi cá nhân thực hiện phiếu học tập sau: Nhóm 1: ? Khi mẹ ra lệnh chia đồ chơi, thái độ của 2 anh em như thế nào? Nhận xét gì về tình cảm của 2 ae? Thảiđộ Tháiđộ của Thủy củaThành.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Nhận xét: Nhóm 2: Tìm những khung cảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả trong văn bản? Nhận xét tác dụng? Khung cảnh TN Nhận xét E. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ................................................................................................................................... Tiết 2: Hoạt động 2.2 : Hướng dẫn HS đọc – hiểu văn bản (27’) - Mục tiêu: hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu giá trị b. Cuộc chia tay của của văn bản hai anh em - Phương pháp:vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề,dạy học nhóm. - Kĩ thuật: chia nhóm, giao nhiệm vụ, đặt câu hỏi. ?) Nhắc lại nội dung của đoạn 1 ?) Trước bi kịch gia đình tình cảm của 2 anh em Thành và Thuỷ như thế nào ? Thể hiện qua chi tiết nào ? HS: Thiết tha, gần gũi, thương yêu chia sẻ và quan tâm đến nhau. * Thuỷ : - Suốt đêm khóc, lặng lẽ đặt tay lên vai anh, nhớ và mong gặp bố, bảo anh đưa đến trường * Thành: - Cũng đau khổ, kéo em ngồi xuống, vuốt, xót xa nhìn em, lấy khăn mặt ướt đưa em… ?) Thuỷ đã quan tâm chăm sóc anh trai ntn ? Chứng tỏ Thuỷ là người như thế nào? HS: - Mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh - Cho con “Vệ Sĩ”canh giấc ngủ cho anh - Nhường búp bê cho anh => Là cô bé nhân hậu, giàu tình thương, quan tâm đến anh ?) Từ những việc làm của Thuỷ, Thành đã cư xử như thế nào? Nhận xét của em ? HS: Giúp em học tập, đón em đi học về, nhường đồ. -Những giọt nước mắt xót xa, ngậm ngùi của hai anh em trong đêm.. -Kỉ niệm của người em trong trí nhớ của anh..

<span class='text_page_counter'>(26)</span> chơi cho em, đưa em đến trường để chia tay cô giáo =>Thành là người anh tốt, biết sống vì em … ? Em có nhận xét gì về từ ngữ trong đoạn văn này? HS: Động từ, thể hiện sự quan tâm, yêu thương hết mực cuả 2 anh em ?) Hãy đọc 4 câu cuối của đoạn văn : “Vậy mà ……… giấc mơ thôi” cho biết: Em cảm nhận được điều gì? + Nỗi đau phải chia tay người em gái nhỏ của Thành như xoáy sâu vào trái tim người đọc gợi lên bao nỗi xót xa … GV: Cha mẹ bỏ nhau, anh em li tán, đứa xa bố đứa xa mẹ. Anh em Thành và Thuỷ phải xa nhau thậm chí có thể phải xa nhau mãi mãi, điều đó nằm ngoài sức tưởng tượng của 2 anh em. Các em ao ước cầu nguyện điều đó chỉ xảy ra trong giấc mơ để khi tỉnh dạy chúng vẫn được sống trong tình cảm anh em gắn bó gia đình hạnh phúc. ?) Giữa Thành và Thuỷ đã xảy ra 1 việc rất cảm động đó là việc nào? Nhận xét ? - Việc chia đồ chơi, chia búp bê -> Diễn ra 1 cuộc đấu tranh tư tưởng của 2 anh em, nhất là Thuỷ ?) Khi mẹ ra lệnh chia đồ chơi, thái độ của 2 anh em như thế nào? Nhận xét gì? GV giao phiếu BT1 – nhóm bàn thực hiện – 2 nhóm trình bày – nhận xét + Thuỷ: run lên bần bật buồn thăm thẳm Từ ngữ đặc tả, từ mắt sưng mọng láy. nức nở, tức tưởi Diễn tả tâm trạng +Thành : - cắn chặt môi đau đớn xót xa. - nước mắt tuôn như suối ?) Tâm trạng đau đớn của 2 đứa trẻ được tác giả đặt cạnh 1 đoạn văn miêu tả cảnh thiên nhiên tươi đẹp, sinh động. Việc miêu tả như vậy theo em có tác dụng gì? - Đưa ra mâu thuẫn giữa tâm trạng nhân vật với ngoại cảnh để làm tăng nỗi buồn đau của 2 đứa trẻ ?) Tại sao những suy nghĩ, việc làm của Thuỷ khi chia.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> tay lại mâu thuẫn với nhau? +Lúc đầu: Tru tréo lên giận dữ -> hỏi “Sao anh ác thế”? ->Tức giận +Sau đó: Thành cho em tất cả đồ chơi -> Cặp mắt Thuỷ dịu lại -> chợt nghĩ “nhưng lấy ai gác đêm … -> thương anh GV: ở đây có những điều éo le, trái ngược đối lập nhau giữa sự thật: Búp bê phải chia tay, 2 anh em phải chia tay, niềm vui trẻ thơ bị chia cắt - với tình anh em gắn bó, tấm lòng vị tha ->Sự thật cuộc đời thật cay đắng >< tình người ngọt ngào, êm dịu ?) Đưa ra tình huống này, tác giả muốn nói điều gì? - Gia đình phải đoàn tụ, anh em không phải rời xa nhau ?) Việc Thuỷ đặt con “em nhỏ” bên cạnh con “Vệ sĩ” có ý nghĩa như thế nào? HS trình bày 1 phút - Nhắc nhở các bậc làm cha, làm mẹ - Khẳng định nỗi khát khao cháy bỏng của tuổi thơ chúng ta: Phải được hạnh phúc, không muốn chia tay. GV: Thuỷ vừa thương anh vừa thương cả những con búp bê. Thà mình chịu chia lìa chứ không để búp bê phảI chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con vệ sĩ gác cho anh ngủ đêm đêm. Thuỷ mong muốn dù 2 anh em phải chia tay nhưng tình cảm anh em không hề chia cắt. ?) Qua những cảnh thấy trên, em có thể nói gì về tình cảnh cũng như tình cảm của 2 anh em Thành và Thuỷ ? -. 2 học sinh trả lời . GV chốt và ghi. GV chuyển ý: ?) Sau những tình huống biểu hiện tấm lòng và hành động cao đẹp của 2 anh em, còn tình huống truyện nào cũng rất cảm động ? - Cảnh chia tay trường - lớp - cô giáo - bạn bè. ?) Cảnh chia tay đó diễn ra như thế nào ? Nhận xét ? - Cô giáo: ôm chặt lấy em, tặng quà, khóc … - Bạn bè: Khóc mỗi lúc một to hơn => Xót thương cảnh ngộ éo le của Thuỷ GV: Không chỉ khiến cô giáo và các bạn bàng hoàng. Những đứa trẻ cô đơn, bơ vơ, đau khổ trước cảnh gia đình tan vỡ song các em luôn gần gũi thương yêu chia sẻ, quan tâm đến nhau; có mong muốn cuộc sống gia đình đoàn tụ, hạnh phúc..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> mà ngay cả người đọc cũng giật mình hoảng hốt. Bất ngờ quá và cũng đau lòng quá. ?) Trong khi 2 anh em Thành và Thuỷ đau khổ như thế thì cảnh vật xung quanh lại như thế nào? Cuộc sống ra sao? - Lũ chim nhảy nhót trên cành …những bông hoa… - Người đi chợ vẫn ríu ran… - Mọi người đi lại bình thường, nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật ?) Tại sao Thành lại kinh ngạc trước những cảnh đó? Vì : Trong tâm hồn mình đang nổi giông bão khi sắp phảI chia tay với đứa em gáI bé nhỏ thân thiết. Đất trời như sụp đổ dưới chân em, nhưng mọi người, cuộc sống vẫn không có gì thay đổi. GV: Đây là những chi tiết nghệ thuật đặc sắc và giàu ý nghĩa sâu sắc Nỗi khổ của Thành và Thuỷ là bi kịch riêng của 1 gia đình còn dòng chảy thời gian, màu sắc, cảnh vật là nhịp điệu cuộc sống vẫn diễn ra tự nhiên, bình thản trước cảnh ngộ bất hạnh của con người, làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, thất vọng, bơ vơ của 2 anh em… ? Cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học gợi cho em suy nghĩ gì? HS: Trả lời: GV chốt ý, ghi bảng Hoạt động 2.3: (4’)Học sinh biết đánh giá giá trị của văn bản - Mục tiêu: học sinh biết đánh giá giá trị của văn bản. - Phương pháp: Đàm thoại, trao đổi nhóm. - Kĩ thuật: đặt câu hỏi,Cặp đôi chia sẻ, chia nhóm. Bi kịch gia đình không chỉ đem dến nỗi đau chia cắt tình thân mà còn khép lại cả một thế giới kì diệu của tuổi thơ.. 4.Tổng kết. a. Nội dung: Tổ ấm gia đình là vô cùng quan trọng. Chúng ta hãy bảo vệ và giữ gìn nó. b.Nghệ thuật: ?) Qua câu chuyện tác giả muốn nhắn gửi chúng ta - NT miêu tả tâm lý điều gì nhân vật, - lời kể chân thành ? Em có nhận xét gì về cách kể chuyện của tác giả? giản dị qua ngôi thứ HS thảo luận theo nhóm bàn trong2 phút, nhóm nhất, thảo luận nhanh nhất trình bày các nhóm khác -khắc họa hình tượng nhận xét, bổ sung GV nhận xét và chốt nhân vật trẻ thơ gợi - GV chốt -> học sinh đọc ghi nhớ cảm xúc..

<span class='text_page_counter'>(29)</span> c.Ghi nhớ : SGK III. Luyện tập. Cặp đôi chia sẻ ?) Xung quanh chúng ta còn có rất nhiều những hoàn cảnh bất hạnh như hai anh em trog truyện. Vậy từ ý nghĩa của truyện, em có suy nghĩ gì về mái ấm gia đình đối với trẻ thơ - Hs trao đổi - bộc lộ, bày tỏ suy nghĩ – GV chốt 4. Củng cố (2’) – GV khái quát bài học 5. HDVN (3’) - Học bài: + Học thuộc ghi nhớ. + Từ truyện ngắn Cuộc chia tay của những con búp bê, em hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu trình bày suy nghĩ về mái ấm gia đình với trẻ thơ. - Chuẩn bị bài mới: + Bố cục trong văn bản. Soạn mục I ( Trả lời các câu hỏi trong mục I) + Tìm bố cục trong 2 văn bản đã học. - Soạn mục I: Liên kết trong văn bản.

<span class='text_page_counter'>(30)</span>