TIEU LUAN nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong đảng bộ quân đội hiện nay

TIEU LUAN nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của tổ chức cơ sở đảng trong Đảng bộ quân đội hiện nay

Đảng Cộng sản Việt Nam, tổ chức và lãnh đạo Quân đội
nhân dân Việt Nam là một tất yếu khách quan, là một qui luật
trong xây dựng quân đội cách mạng kiểu mới của giai cấp
công nhân Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam thực hiện sự
lãnh tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội theo một
cơ chế chặt chẽ, thông qua hệ thống tổ chức đảng từ Đảng
uỷ quân sự Trung ương đến cơ sở. Theo Điều lệ Đảng Cộng
sản Việt Nam, tổ chức cơ sở đảng bao gồm đảng bộ cơ sở
và chi bộ cơ sở. Đây là tổ chức đảng có số lượng đông nhất,
được tổ chức trong tất cả các địa phương, cơ quan hành
chính nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp, lực lượng vũ
trang. Qui định số 105-QĐ/TW ngày 20/11/2007 của Bộ
Chính trị “về tổ chức đảng trong quân đội nhân dân” chỉ rõ: Tổ
chức cơ sở đảng được lập tại đơn vị cơ sở trong Quân đội
nhân dân việt nam theo quy định của Điều lệ Đảng, do cấp uỷ
cấp trên trực tiếp quyết định. Căn cứ vào số lượng đảng viên,
cơ cấu tổ chức và tính chất, đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị
mà thành lập đảng bộ cơ sở hoặc chi bộ cơ sở.


Tổ chức cơ sở đảng là hạt nhân chính trị lãnh đạo mọi mặt
hoạt động trong đơn vị. Nghiên cứu, đề xuất với cấp uỷ cấp
trên những vấn đề có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ
chính trị và cơng tác đảng, cơng tác chính trị. Vì vậy, tổ chức
cơ sở đảng trong quân đội là bộ phận cấu thành nền tảng của
Đảng và của Đảng bộ quân đội. Tổ chức cơ sở đảng trong
quân đội có nhiệm vụ lãnh đạo mọi mặt đơn vị thuộc quyền
theo phạm vi, nội dung, quyền hạn quy định cho từng cấp, do

đó năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng cao hay thấp
ảnh hưởng quyết định đến hiệu lực lãnh đạo của Đảng bộ
quân đội, của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với qn đội.
Chính vì vậy, việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến
đấu của tổ chức cơ sở đảng trong Đảng bộ quân đội là một
nội dung cơ bản của cơng tác xây dựng đảng nói chung, của
Đảng bộ quân đội nói riêng, là vấn đề xun suốt có tính
ngun tắc trong xây dựng qn đội cách mạng, đáp ứng yêu
cầu lãnh đạo đối với nhiệm vụ cách mạng là vấn đề có tính
qui luật, cơ bản, lâu dài, đồng thời mang tính cấp bách trong
quá trình phát triển của đất nước, trong sự nghiệp đổi mới,
thực hiện đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố hiện nay.
Học thuyết Mác - Lênin về chính Đảng cách mạng của giai
cấp công nhân đã khẳng định: Đảng Cộng sản là đội tiên
phong của giai cấp công nhân, là một tổ chức thống nhất về


chính trị tư tưởng, có tổ chức chặt chẽ ở các cấp từ Trung ương đến cơ sở, được thực hiện theo nguyên tắc tập trung
dân chủ. Các tổ chức đảng trong quá trình phát triển là một
trong những khâu quan trọng trong hệ thống tổ chức và trong
thực hiện sự lãnh đạo của Đảng. Với vị trí và vai trò là nền
tảng của Đảng, các tổ chức cơ sở đảng có quan hệ hữu cơ
với các phong trào cách mạng của giai cấp công nhân và của
thời đại.
C.Mác - Ph.Ăngghen chỉ rõ: “tổ chức cơ sở đảng tức chi bộ
nên trở thành“trung tâm hạt nhân” trong cơng tác đồn và
cũng như trong các tổ chức quần chúng xã hội khác” 1, và
“phải biến mỗi chi bộ của mình thành trung tâm và hạt nhân
của các hiệp hội công nhân”2.
V.I.Lênin kế thừa và phát triển các quan điểm của C.MácPh.Ăngghen đã sáng tạo ra hình thức mới của chính đảng

của giai cấp công nhân phù hợp với điều kiện lịch sử nước
Nga lúc bấy giờ. Người nhấn mạnh về vai trò quan trọng của
tổ chức cơ sở đảng:“Những chi bộ ấy liên hệ chặt chẽ với
nhau và với Trung ương Đảng, phải trao đổi kinh nghiệm lẫn
cho nhau, phải làm công tác cổ động, tuyên truyền, công tác
tổ chức, phải thích nghi với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội,
với tất cả mọi loại và mọi tầng lớp quần chúng lao động,
1
2

C.Mác - Ph.Ăngghen tuyển tập tiếng Trung, Nxb ND, 1972 quyển 1, tr. 386.
C.Mác - Ph.Ăngghen toàn tập, tập 7 Nxb CTQG, H 1993, tr. 348.


những chi bộ ấy phải thông qua công tác muôn hình, mn
vẻ đó mà rèn luyện mình, rèn luyện đảng, giai cấp, quần
chúng một cách có hệ thống”3. V.I.Lênin chỉ rõ: Hồng quân sở
dĩ chiến đấu gian khổ mà không tan rã, một nguyên nhân
quan trọng là đã xây dựng chi bộ đảng trong quân đội. Trong
thời kỳ xây dựng hiện đại hoá xã hội chủ nghĩa, tổ chức cơ
sở đảng phải phát huy đầy đủ vai trò thành luỹ để trở thành
yếu tố cơ bản bảo đảm thắng lợi cho sự nghiệp của chúng ta.
Tiếp thu và vận dụng sáng tạo nguyên lý của chủ nghĩa Mác Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm tới việc xây dựng
và củng cố các tổ chức cơ sở đảng, trước hết là các chi bộ
vững mạnh và việc giáo dục rèn luyện đội ngũ đảng viên có
phẩm chất, năng lực lãnh đạo quần chúng. Người khẳng
định: “Chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ
tốt ”4 và “Muốn xây dựng Đảng tốt thì phải có Đảng bộ tốt, chi
bộ tốt, muốn có đảng bộ tốt, chi bộ tốt phải có đảng viên tốt” 5.
Người căn dặn: Việc nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức

cơ sở đảng có ý nghĩa mấu chốt quyết định thắng lợi đường
lối cách mạng của Đảng.
Điều 21 Chương V Điều lệ Đảng Cộng sản thông qua ngày
25/4/2006 tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X viết: Tổ
chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị
3
4
5

V. I. Lênin tồn tập, tập 41, Nxb Tiến bộ, M, 1978, tr. 232 - 233.
Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, Nxb CTQG, H, 1996, tr. 210.
Hồ Chí Minh tồn tập, tập 9, Nxb ST, H, 1989, tr. 311.


ở cơ sở. Đảng là một tổ chức, được tổ chức một cách chặt
chẽ và khoa học từ Ban Chấp hành Trung ương đến chi bộ.
Các tổ chức cơ sở đảng là một bộ phận cấu thành Đảng,
nhưng cấu thành với vai trị là nền tảng của Đảng. Khơng có
tổ chức cơ sở đảng thì khơng có Đảng. Sự tồn tại của Đảng
trước hết là sự tồn tại của các tế bào của Đảng là chi bộ,
đảng bộ cơ sở. Sự vững chắc nền tảng của Đảng là do các tổ
chức cơ sở đảng thành lập, là cơ sở bảo đảm chắc chắn cho
sự vững chắc của toàn Đảng và các cơ quan lãnh đạo của
Đảng.
Tổ chức cơ sở đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam được
thành lập theo điều lệ Đảng, qui định của Bộ Chính trị và theo
tổ chức cơ sở trong quân đội, do cấp uỷ cấp trên trực tiếp qui
định. Do đặc điểm, tính chất, nhiệm vụ của quân đội là hoạt
động đặc thù, do đó căn cứ vào số lượng đảng viên, cơ cấu
tổ chức và tính chất đặc điểm nhiệm vụ của đơn vị mà thành

lập tổ chức cơ sở đảng ba cấp, hai cấp hay một cấp. Tổ chức
cơ sở đảng ba cấp gồm Đảng uỷ cơ sở, Đảng uỷ bộ phận và
chi bộ. Tổ chức cơ sở đảng hai cấp gồm Đảng uỷ cơ sở và
chi bộ. Tổ chức cơ sở đảng một cấp là chi bộ.
Tổ chức cơ sở đảng trong Quân đội là hạt nhân lãnh đạo
chính trị, là trung tâm đoàn kết và quyết định sự vững mạnh
toàn diện của đơn vị. Do đó, Nghị quyết 79 của Đảng uỷ


Quân sự Trung ương xác định: Tập trung sức làm chuyển
biến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở
đảng, phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo, đoàn kết trong đơn
vị là nhiệm vụ thường xuyên quan trọng hàng đầu và cấp
bách hiện nay của Đảng bộ Quân đội. Xây dựng tổ chức cơ
sở đảng phải gắn chặt với xây dựng đơn vị vững mạnh tồn
diện, với nhiệm vụ chính trị của đơn vị, nắm vững khâu then
chốt là xây dựng chi bộ Đảng. Đó là trách nhiệm của tất cả
các cấp, các ngành và đơn vị cơ sở.
Tổ chức cơ sở đảng là nơi trực tiếp đưa đường lối chính
sách của Đảng vào quần chúng và tổ chức thực hiện đường
lối chính sách ấy. Với tư cách là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở
đơn vị cơ sở, là cầu nối liền Đảng với quần chúng, tổ chức
cơ sở đảng có vai trị trực tiếp đưa đường lối, chủ trương
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nghị quyết
của đảng uỷ cấp trên, chỉ thị mệnh lệnh của người chỉ huy
vào quần chúng và tổ chức thực hiện thắng lợi ở đơn vị cơ
sở. Thông qua việc quán triệt và tổ chức thực hiện, tổ chức
cơ sở đảng có trách nhiệm báo cáo và phản ánh với Đảng
những ý kiến đóng góp của quần chúng về đường lối chính
sách đã ban hành để Đảng nghiên cứu, bổ sung cho phù

hợp. Thực tiễn đã chứng minh, mọi chủ trương đường lối,
chính sách của Đảng có được quán triệt và thực hiện nghiêm


túc hay không phụ thuộc rất lớn vào năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, tổ chức cơ sở đảng
cịn có vai trị kiểm tra, giám sát mọi hoạt động của cơ quan
quản lý và người chỉ huy ở đơn vị cơ sở. Thực hiện chức
năng lãnh đạo của mình, tổ chức cơ sở đảng khơng chỉ bảo
đảm cho người chỉ huy hồn thành nhiệm vụ mà còn kiểm
tra, giám sát chỉ đạo, định hướng người chỉ huy hoạt động
theo đúng đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước, thực hiện giải quyết tốt mối quan hệ giữa
lãnh đạo với chỉ huy, giữa bí thư với chỉ huy. Tổ chức cơ sở
đảng còn thường xuyên tiến hành sơ kết, tổng kết, rút kinh
nghiệm góp phần bổ sung hồn thiện, phát triển đường lối,
chủ trương chính sách của Đảng.
Tổ chức cơ sở đảng là nơi giáo dục, rèn luyện kết nạp và
sàng lọc đảng viên, nơi đào tạo cán bộ cho Đảng, nơi xuất
phát đề cử ra cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng. Quản lý,
giáo dục rèn luyện, kết nạp và sàng lọc đảng viên, đào tạo
cán bộ cho Đảng là một nhiệm vụ thường xuyên quan trọng
của toàn Đảng và các tổ chức Đảng các cấp nhưng trực tiếp
là tổ chức cơ sở đảng. Bởi vì, tổ chức cơ sở đảng là nơi tập
hợp đảng viên trong một tổ chức, nơi đảng viên trực tiếp sinh
hoạt, trực tiếp hoạt động, phấn đấu rèn luyện tu dưỡng, đảng
viên chỉ có thể hồn thành được nhiệm vụ và phấn đấu rèn


luyện tu dưỡng tốt khi trực tiếp sinh hoạt, hoạt động trong

một tổ chức cơ sở đảng. Trên cơ sở đường lối chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của
quân đội và từng đơn vị, tổ chức cơ sở đảng có trách nhiệm
quản lý, giáo dục rèn luyện đảng viên theo phương hướng,
yêu cầu nội dung qui định trong các chỉ thị nghị quyết của
Đảng. Trên cơ sở nghị quyết lãnh đạo, thông qua công tác tư
tưởng và cơng tác tổ chức, tự phê bình và phê bình, qua
giám sát của quần chúng để tổ chức cơ sở đảng trực tiếp tác
động đến đảng viên, quản lý chặt chẽ, giáo dục rèn luyện họ
trở thành đảng viên ưu tú của Đảng trong quân đội. Tổ chức
cơ sở đảng còn là nơi bồi dưỡng lựa chọn trong phong trào
cách mạng của quần chúng những người ưu tú có đủ điều
kiện tiêu chuẩn để kết nạp họ vào Đảng và đào tạo họ trở
thành cán bộ của Đảng, đồng thời sàng lọc đưa ra khỏi Đảng
những người không đủ tư cách đảng viên, làm trong sạch nội
bộ, tăng thêm sức mạnh cho Đảng, góp phần nâng cao năng
lực lãnh đạo và sức chiến đấu của toàn Đảng.
Thực tiễn quá trình lãnh đạo cách mạng đã khẳng định Đảng
ta từ khi ra đời cho đến nay thường xuyên quan tâm xây
dựng các tổ chức cơ sở đảng của mình vững mạnh về mọi
mặt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ qua từng giai đoạn cách
mạng. Dưới sự lãnh của Đảng, năng lực lãnh đạo và sức


chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và hệ thống tổ chức
đảng các cấp trong quân đội đã phát triển đúng hướng, trực
tiếp lãnh đạo các đơn vị trong quân đội từng bước trưởng
thành, vượt qua bao khó khăn thử thách hoàn thành tốt mọi
nhiệm vụ. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ VIII
khẳng định: “Trước những biến động phức tạp của tình hình,

Quân đội ln đồn kết, nhất trí, kiên định vững vàng, tuyệt
đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, khắc phục
mọi khó khăn thực hiện tốt chức năng là đội quân chiến đấu,
đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất…góp phần
giữ vững ổn định chính trị và mơi trường hồ bình để xây
dựng và phát triển đất nước”6. Nghị quyết số 147-NQ/ĐU
(04/04/2008) của Đảng uỷ Quân sự Trung ương xác định:
Những năm qua, Đảng uỷ QSTW, Tổng cục Chính trị và cấp
uỷ các cấp đã có nhiều chủ trương, giải pháp xây dựng các tổ
chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh,nâng cao chất lượng
đội ngũ đảng viên; góp phần xây dựng Đảng bộ Quân đội
vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, lãnh đạo toàn
quân hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà
nước giao phó. Các tổ chức đảng trong quân đội được tổ
chức theo đúng Điều lệ Đảng, quy định của Bộ Chính trị, phù
hợp với tổ chức lực lượng quân đội. Về cơ bản các tổ chức
cơ sở đảng đều nắm vững và thực hiện đúng chức năng,
6

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần th VIII, tr. 4.


nhiệm vụ theo quy định của Ban Bí thư; có chuyển biến tiến
bộ về chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình
và phê bình; lãnh đạo xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh
toàn diện, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị , nhất là những
nhiệm vụ khó khăn, gian khổ; thực sự là lực lượng nồng cốt
trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, giữ vững đồn kết
nội bộ và phát huy được vai trị hạt nhân chính tri cơ sở. Chất
lượng sinh hoạt cấp uỷ, đảng bộ, chi bộ từng bước được

nâng lên.
Việc thực hiện Nghị quyết số 51-NQ/TW ngày 20/07/2005 của
Bộ Chính Trị về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của
Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện
chế độ Chính uỷ, Chính trị viên trong quân đội, bước đầu có
kết quả; góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến
đấu của các tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ,
đảng viên.
Tuy nhiên, trước yêu cầu nhiệm vụ mới, các tổ chức cơ sở
đảng vẫn tồn tại một số hạn chế, yếu kém đó là: Một số tổ
chức cơ sở đảng chưa nắm vững chức năng, nhiệm vụ,
phạm vi lãnh đạo nên trong hoạt động vừa có biểu hiện bao
biện, làm thay người chỉ huy, vừa có biểu hiện bng lỏng
lãnh đạo trên một số mặt cơng tác. Năng lực qn triệt, cụ
thể hố nghị quyết, chỉ thị cấp trên của khơng ít tổ chức cơ


sở đảng còn hạn chế, hiện tượng sao chép nghị quyết của
cấp trên, chủ trương giải pháp còn chung chung, dàn trãi;
phân công tổ chức thực hiện thiếu cụ thể, trách nhiệm cá
nhân không rõ. Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tự
phê bình và phê bình, tính chiến đấu trong sinh hoạt đảng,
giải quyết các mối quan hệ và xây dựng đồn kết nơi bộ vẫn
là khâu yếu của một số cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng. Hiện
tượng “chạy cấp”, “chạy chức”, “chạy quyền”, “chạy đi học”,
“đơn thư tố cáo dấu tên, mạo danh”, “tố cáo sai sự thật với ý
dụng sấu”…, nhất là trước các dịp đại hội, bổ nhiệm, đề bạc
cán bộ, chiêu sinh đào tạo, nhưng chưa ngăn chặn có hiệu
quả, gây dư luận xấu, làm giảm lịng tin của quần chúng. Việc
phân cơng công tác và nhận xét, đánh giá chất lượng cấp uỷ,

tổ chức cơ sở đảng, có nơi cịn hữu khuynh, chạy theo thành
tích, chưa thực chất. Hiện tượng quan liêu, hành chính hố,
xa rời thực tế, bệnh giấy tờ, đùn đẩy trách nhiệm, ít lắn nghe
ý kiến cấp dưới, thiếu trung thực khi báo cáo cấp trên, nói
nhiều làm ít, nói khơng đi đơi với làm, nói và làm khơng theo
nghị quyết…ở một số tổ chức cơ sở đảng chưa được khắc
phục dứt điểm. Một số cơ sở đảng quản lý, giáo dục, rèn
luyện đảng viên chưa chặt chẽ, thiếu kiểm tra, giám sát, do
đó cịn để xẩy ra các vụ việc vi phạm kỷ luật, trong đó có
những vụ việc nghiêm trọng. Trước những diễn biến phức tạp
của tình hình, một số tổ chức cơ sở đảng thiếu nhạy bén về


chính trị, chưa tích cực đổi mới nội dung, phương pháp công
tác nên khả năng quản lý, định hướng tư tưởng cho cán bộ,
đảng viên, quần chúng và đấu tranh với các chiều hướng tư
tưởng tiêu cực từ cơ sở cịn hạn chế. Nghị quyết Đại hội
Đảng tồn Qn lần thứ VIII chỉ rõ: Trước sự phát triển của
tình hình và những vấn đề phức tạp nảy sinh , công tác tư
tưởng có mặt cịn biểu hiện chủ quan, giản đơn, thiếu chiều
sâu . thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ vẫn cịn là khâu
yếu của khơng ít cấp uỷ và tổ chức đảng, năng lực quán triệt,
cụ thể hố và tổ chức thực hiện nghị quyết cịn hạn chế,
chưa chủ động nhạy bén giải quyết những vấn đề phức tạp
trong đơn vị. Mặt khác, trước những diễn biến phức tạp của
tình hình thế giới, khu vực và tác động của mặt trái cơ chế thị
trường cho nên: “một bộ phận cán bộ, đảng viên thuộc nhiều
thế hệ khác nhau, ở nhiều cương vị khác nhau đã bộc lộ sự
suy thoái về phẩm chất đạo đức lối sống, giảm sút niềm tin và
ý chí chiến đấu, dao động mục tiêu và con đường đi lên xã

hội chủ nghĩa, giảm niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, coi nhẹ sự lãnh đạo của đảng, chạy theo
lợi nhuận kinh tế, trốn tránh nhiệm vụ đảng, ngại sinh hoạt
chính trị”7...Hơn nữa, tình hình thực tiễn tổ chức cơ sở đảng,
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng
7

Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng xây quân
đội vững mạnh về chính trị hồn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống, Nxb
QĐND , H 2000, tr. 68.


hiện nay cịn có những vấn đề bất cập. Đại hội Đảng tồn
quốc lần thứ X đánh giá “khơng ít tổ chức đảng yếu kém,
nhất là ở cơ sở, không làm trịn vai trị hạt nhân chính trị và
nền tảng của Đảng, không đủ sức giải quyết những vấn đề
phức tạp nảy sinh từ cơ sở, thậm chí có những tổ chức cơ sở
đảng tê liệt, mất sức chiến đấu”8.
Những khuyết điểm, hạn chế trên có nhiều nguyên nhân
khách quan và chủ quan; song chủ yếu và trước hết là: Các
cấp uỷ chưa lường hết tác động của mặt trái kinh tế thị
trường, quá trình hội nhập kinh tế thế giới, thiếu chủ trương,
giải pháp thiết thực, cụ thể để xây dựng tổ chức cơ sở đảng
và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tình
hình mới. Trách nhiệm của một số cấp uỷ, cán bộ chủ trì các
cấp trong chăm lo tổ chức cơ sở đảng còn hạn chế. Sự chỉ
đạo, hướng dẫn, kiểm tra của cấp trên, nhất là cấp trên trực
tiếp còn nhiều bất cập, thiếu các giải pháp đồng bộ để xây
dựng cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng. Tính chủ động, sáng tạo
của cơ sở cịn hạn chế, cịn biểu hiện trơng chờ, dựa dẫm
vào sự chỉ đạo của cấp trên. Hiệu quả cơng tác kiểm tra,

giám sát ở cơ sở cịn biểu hiện bao che, giấu diếm khuyết
điểm. Do đó, nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn
khẳng định tính tất yếu khách quan vấn đề nâng cao năng lực
lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng để nó thật
8

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, Hà Nội 2006, tr 263.


sự trở thành hạt nhân lãnh đạo chính trị, trung tâm đoàn kết
của đơn vị cơ sở là trách nhiệm chính trị của các cấp lãnh
đạo, chỉ đạo, của bản thân cơ sở và của mọi đảng viên là một
đòi hỏi cấp bách hơn bao giờ hết trong tình hình hiện nay .
Để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức
cơ sở đảng trong quân đội hiện nay cần phải quán triệt và
nắm vững quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và tiến hành đồng
bộ những giải pháp cơ bản sau:
* Quan điểm chỉ đạo
Tổ chức cơ sở đảng trong quân đội là hạt nhân chính trị ở cơ
sở, có vị trí rất quan trọng trong vận động, tổ chức quần
chúng thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội
ở cơ sở. Xây dựng các tổ chức cơ sở đảng thực sự trong
sạch vững mạnh, lãnh đạo xây dựng cơ quan, đơn vị vững
mạnh tồn diện, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị là yêu
cầu cấp thiết, là thước đo kết quả của công tác xây dựng
Đảng trong quân đội hiện nay.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng phải tồn diện về chính trị, tư
tưởng và tổ chức nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo quy định

của Ban Bí Thư, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng
viên thực sự tiền phong, gương mẫu là nội dung căn bản,


trọng yếu để xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh, góp
phần giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của
Đảng đối với Quân đội.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp và phát huy sức mạnh tổng
hợp của các cấp, các ngành, các tổ chức trong đơn vị và
trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, quần chúng, trước hết là
cấp uỷ, đội ngũ chính uỷ, chính trị viên, người chỉ huy cấp cơ
sở, cấp trên trực tiếp cơ sở, gắn với thực hiện cuộc vận động
“Học tập và làm tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” để xây
dựng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức
cơ sở đảng.
* Mục tiêu
Xây dựng các tổ chức cơ sở đảng có năng lực lãnh đạo toàn
diện, sức chiến đấu cao, trước hết là năng lực quán triệt, cụ
thể hoá và tổ chức thực hiện thắng lợi nghị quyết, chỉ thị của
cấp trên và nghị quyết cấp mình, lãnh đạo đơn vị hồn thành
tốt mọi nhiệm vụ được giao. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng
viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực trí tuệ, tổ
chức thực tiễn, thực sự tiền phong gương mẫu về phẩm chất
chính trị, đạo đức lối sống, làm nòng cốt trong thực hiện
nhiệm vụ, xây dựng đơn vị, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân
đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Kiện tồn tổ chức,
cơ cấu cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng đồng bộ, thống nhất với


Đề án “Điều chỉnh tổ chức quân đội trong tình hình mới”. Tập

trung nâng cao chất lượng tồn diện đội ngũ cấp uỷ viên, cán
bộ cơ sở, thực sự tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức
và năng lực trí tuệ, tổ chức thực tiễn, có khả năng đề xuất
chủ trương, giải pháp, tăng cường hiệu lực lãnh đạo của tập
thể cấp uỷ.
* Nhiệm vụ và giải pháp cơ bản
Một là, tập trung làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, trách
nhiệm của cấp uỷ, chính uỷ (chính trị viên), người chỉ huy
các cấp trong xây dựng tổ chức cơ sở đảng.
Với vị trí vai trị là nền tảng của Đảng, các tổ chức cơ sở
đảng ln có vai trị là hạt nhân lãnh đạo chính trị, là nơi trực
tiếp bảo đảm cho đường lối chính sách của Đảng được tổ
chức thực hiện có kết quả ở đơn vị cơ sở và là cấp trực tiếp
tiến hành các hoạt động xây dựng nội bộ đảng. Sự lãnh đạo
của các đảng bộ cơ sở, chi bộ cơ sở là nhân tố có ý nghĩa
quyết định sự thành bại của các phong trào cách mạnh ở cơ
sở. Do đó, phải tập trung làm chuyển biến sâu sắc về nhận
thức, trách nhiệm của cấp uỷ, cán bộ, đảng viên, trước hết là
cấp uỷ, chính uỷ (chính trị viên), người chỉ huy các cấp trong
xây dựng tổ chức cơ sở đảng. Tổ chức quán triệt và triển
khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, quy định,
hướng dẫn của cấp trên về xây dựng tổ chức cơ sở đảng,


nhất là Nghị quyết số 22-NQ/TW “Về nâng cao năng lực lãnh
đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội
ngũ cán bộ, đảng viên” Hội nghị Trung ương 6 (khố X) thơng
qua ngày 2/2/2008 và Nghị quyết số 147-NQ/ĐU ngày 4
tháng 4 năm 2008 của Đảng uỷ Quân sự Trung ương “Về
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ

sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên t6rong quân
đội giai đoạn mới”; nắm vững quy định của Ban Bí Thư về
chức năng nhiệm vụ, phương hướng và tiêu chuẩn xây dựng
tổ chức cơ sở đảng của các loại hình tổ chức cơ sở đảng và
các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Ban tổ chức Trung
ương Đảng, của Đảng uỷ Quân sự Trung ương, của Tổng
cục Chính trị về xây dựng tổ chức cơ sở đảng.
Tăng cường bồi dưỡng kiến thức, năng lực cho đội ngũ cán
bộ, đảng viên mà trước hết là các cấp uỷ viên, bí thư. Bởi vì,
đội ngũ đảng viên của Đảng ở cơ sở là người trực tiếp tổ
chức thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước, chỉ thị, mệnh lệnh của lãnh đạo, chỉ huy cấp
trên, trực tiếp liên hệ vận động, thuyết phục lãnh đạo quần
chúng thực hiện thắng lợi đường lối và thực hiện thắng lợi
các nhiệm vụ ở đơn vị. Vấn đề này càng quan trọng đối với
các đảng viên giữ cương vị là cấp uỷ viên, bí thư. Do đó, các
tổ chức cơ sở đảng cần quan tâm bồi dưỡng toàn diện cả về


phẩm chất chính trị, trình độ kiến thức, năng lực lãnh đạo,
kinh nghiệm công tác cho họ. Hiện nay cần tập trung bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, đặc biệt là nâng cao giác ngộ
bản lĩnh chính trị, nâng cao lòng yêu nước xã hội chủ nghĩa,
trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân,
nâng cao năng lực nghiên cứu quán triệt và chỉ đạo tổ chức
thực hiện đường lối quan điểm chủ trương, chính sách của
Đảng, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên ở cơ sở.
Bồi dưỡng năng lực tư duy lãnh đạo, năng lực tham mưu đề
xuất chủ trương biện pháp lãnh đạo, xây dựng phong cách
lãnh đạo tập thể dân chủ, phương pháp tác phong làm việc
khoa học,kế hoạch, cụ thể, sâu sát thực tế, bồi dưỡng nâng

cao năng lực toàn diện theo nhiệm vụ đáp ứng chức trách
được giao, nhất là năng lực xây dựng Đảng, năng lực hoạt
động thực tiễn, năng lực tiến hành công tác đảng, công tác
chính trị.
Hai là, kiện tồn, sắp xếp cấp uỷ và tổ chức cơ sở đảng đúng
quy định của Bộ Chính Trị, Ban Bí Thư và đồng bộ, thống
nhất với đề án “Điều chỉnh tổ chức quân đội trong tình hình
mới”
Cấp uỷ đảng các cấp ở cơ sở là cơ quan lãnh đạo của đảng
ở cơ sở do Đại hội Đảng các cấp cơ sở bầu ra, là hạt nhân
lãnh đạo chính trị, trung tâm đồn kết và tiêu biểu cho ý chí


và trí tuệ của tồn đảng bộ. Vì vậy, để xây dựng tổ chức cơ
sở đảng trong sạch vững mạnh, có năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu ngày càng được nâng cao nhất thiết phải thường
xuyên củng cố kiện toàn cấp uỷ có số lượng hợp lý, chất lượng cao, đồng thời phải nâng cao năng lực lãnh đạo của cấp
uỷ đảng cơ sở là biện pháp quan trọng hàng đầu, là khâu
then chốt đối với toàn bộ hoạt động xây dựng đảng ở cơ sở.
Trước hết, thường xuyên củng cố, kiệm toàn các cấp uỷ đủ
số lượng, bảo đảm chất lượng, có cơ cấu hợp lý, bảo đảm
tính liên tục, tính kế thừa, trong đó quan trọng nhất là bảo
đảm tiêu chuẩn cấp uỷ viên. Hướng lựa chọn cấp uỷ viên
phải căn cứ vào tiêu chuẩn được quy định tại điều 12 Điều lệ
Đảng đó là: “Cấp uỷ viên phải có đủ tiêu chuẩn phẩm chất
chính trị, đạo đức cách mạng, lối sống lành mạnh; chấp hành
nghiêm chỉnh nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, kỷ luật của
Đảng và pháp luật của Nhà nước; có kiến thức và năng lực
tham gia lãnh đạo tập thể, hoàn thành tốt nhiệm vụ được
giao; đoàn kết cán bộ, đảng viên, được quần chúng tín

nhiệm”9.Tuy nhiên, cần phải chú ý là khơng vì cơ cấu mà hạ
thấp tiêu chuẩn cấp uỷ viên, hạ thấp các yêu cầu về phẩm
chất chính trị, về nguyên tắc đảng. Muốn vậy công tác cán bộ
phải đi trước một bước, kịp thời bổ nhiệm, bố trí các đồng chí
có uy tín, năng lực vào các vị trí chủ trì, giải quyết tốt mối
9

Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam , Nxb CTQG, H 2006, tr. 21-22.


quan hệ trong nội bộ cấp uỷ, bảo đảm nội dung, phạm vi,
quyền hạn, thực hiện tập thể lãnh đạo, phân công các nhân
phụ trách
Phải thường xuyên nâng cao phẩm chất năng lực của cấp uỷ
viên, bí thư chi bộ, bí thư đảng uỷ, nhất là về giác ngộ chính
trị và bản lĩnh chính trị, ý chí chiến đấu, đạo đức cách mạng,
nguyên tắc và phương pháp tác phong công tác, kinh nghiệm
thực tiễn. Mọi hoạt động của cấp uỷ viên, bí thư chi bộ, bí
thư đảng uỷ phải trên cơ sở nghị quyết lãnh đạo của tập thể
cấp uỷ gắn liền với thực tiễn quân đội, thực tiễn đơn vị cơ sở.
Gắn việc bồi dưỡng cấp uỷ, bí thư với việc xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ trì trong đơn vị.
Chú trọng các khâu, các bước trong chu trình lãnh đạo của
cấp uỷ. Phải đề ra được chủ trương, biện pháp lãnh đạo sát
đúng, triển khai tổ chức thực hiện, kiểm tra, sơ kết, tổng kết
kịp thời có hiệu quả. Các cấp uỷ cơ sở phải xây dựng qui chế
làm việc, qui chế hoạt động và lãnh đạo chặt chẽ, có sự phân
cơng rõ ràng để nâng cao tinh thần trách nhiệm của mỗi cấp
uỷ viên, bí thư cũng như mỗi tập thể cấp uỷ.
Chấp hành nghiêm túc nguyên tắc tổ chức sinh hoạt và chế

độ công tác. Phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc tập trung
dân chủ tập thể lãnh đạo đi đôi với phân công cá nhân phụ
trách, phát huy trách nhiệm của cá nhân, đẩy mạnh tự phê


bình và phê bình. Phải thực hiện nghiêm các chế độ công tác
của cấp uỷ: chế độ sinh hoạt chuẩn bị ra nghị quyết lãnh đạo,
chế độ thông tin, chế độ tổ chức thực hiện và kiểm tra thực
hiện nghị quyết.
Cấp uỷ cấp trên cơ sở cần phải phân công chỉ đạo giúp đỡ
những tổ chức cơ sở đảng yếu kém, những tổ chức cơ sở
đảng mất đoàn kết, cần tìm hiểu rõ ngun nhân, đồng thời
phải có biện pháp giải quyết phù hợp, dứt điểm thông qua
công tác kiểm tra, tự phê bình và phê bình.
Ba là, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, trước hết là
năng lực lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, gắn với lãnh
đạo xây dựng các tổ chức và cơ quan đơn vị vững mạnh toàn
diện.
Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu là sự thống nhất giữa
phẩm chất năng lực và phương pháp tác phong công tác
được biểu hiện ra ở chất lượng lãnh đạo, được kết tinh ở
lãnh đạo đơn vị thực hiện mọi nhiệm vụ được giao và xây
dựng nội bộ trong sạch vững mạnh theo phạm vi chức năng,
nhiệm vụ và quyền hạn qui định cho từng cấp.
Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở
đảng trong quân đội bắt nguồn từ sự lãnh đạo của Đảng, của
Ban chấp hành Trung ương mà thường xuyên là Bộ Chính trị,
Ban bí thư; trực tiếp là Đảng uỷ quân sự Trung ương, của

đảng uỷ cấp trên cơ sở trực tiếp, đồng thời là kết quả xây
dựng và rèn luyện toàn diện của từng tổ chức cơ sở đảng đó.
Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng
chính là khả năng nắm vững và vận dụng một cách sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối
chính sách của Đảng, chỉ thị nghị quyết của cấp trên phù hợp
với tình hình, nhiệm vụ ở đơn vị cơ sở; đó là trình độ nhận
thức và năng lực hoạt động thực tiễn của tổ chức cơ sở
đảng, ra nghị quyết lãnh đạo đúng đắn và tổ chức thực hiện
thắng lợi nghị quyết đó; năng lực kiểm tra, kiểm soát việc thi
hành các chủ trương, chỉ thị, nghị quyết; năng lực sơ tổng kết
để bổ sung sửa đổi, phát triển hoàn thiện các chủ trương,
biện pháp đã được quyết định phù hợp với thực tiễn, bảo
đảm cho chu trình lãnh đạo đạt chất lượng cao hơn; khả
năng huy động sức mạnh chính trị, tư tưởng và tổ chức tạo
nên sức mạnh tổng hợp, bền vững vượt qua mọi trở ngại,
khó khăn, xây dựng được tinh thần đồn kết thống nhất, ý chí
phấn đấu vươn lên, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ của mọi
tổ chức, mọi lực lượng trong đơn vị; kiên quyết đấu tranh
khắc phục những biểu hiện sai trái, tiêu cực trong tổ chức
đảng và đơn vị, ngăn ngừa những ảnh hưởng tiêu cực của
đời sống xã hội, chống lại sự phá hoại về mọi mặt của kẻ thù,
giữ vững trận địa chính trị của Đảng ở cơ sở; bảo đảm cho tổ


chức cơ sở đảng luôn luôn trong sạch vững mạnh, lãnh đạo
đơn vị hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao.
Tập trung nâng cao năng lực quán triệt, cụ thể hoá các nghị
quyết, chỉ thị của cấp trên để xác định chủ trương, giải pháp
sát đúng, lãnh đạo cơ quan, đơn vị thực hiện thắng lợi nhiệm

vụ chính trị trong mọi tình huống, cơi đó là thước đo kết quả
cơng tác xây dựng Đảng ở cơ sở. Trên cơ sở chức năng,
nhiệm vụ của các loại hình tổ chức cơ sở đảng trong quân
đội, cần chú trọng xây dựng các cấp uỷ, tổ chức cơ sở đảng
ở các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và vùng sâu,
vùng xa, vùng khó khăn đặc biệt; ở cơ quan quân sự địa
phương…Các cấp uỷ, tổ chức đảng tăng cường giáo dục,
quản lý, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên về chính trị tư
tưởng, đạo đức lối sống, chấp hành nguyên tắc và chế độ
sinh hoạt đảng. Cấp uỷ và cán bộ chủ trì cấp trên trực tiếp
phải chịu trách nhiệm nếu đề tổ chức đảng thuộc quyền yếu
kém hoặc để cơ quan, đơn vị mình xẩy ra tham nhũng, lãng
phí, tiêu cực.
Hiện nay, để nâng cao sức mạnh tổng hợp, sức chiến đấu
của quân đội và đơn vị cơ sở, xây dựng đơn vị vững mạnh
toàn diện lấy xây dựng chính trị làm cơ sở thì vấn đề xây
dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây
dựng đơn vị vững mạnh toàn diện đang đặt ra yêu cầu ngày


càng cao cả về mục tiêu, nội dung, biện pháp và trong tổ
chức thực hiện.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với
xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện phải được nhận thức
đúng và tiến hành trong mọi hoạt động, mọi mặt công tác và
mọi đối tượng trong đơn vị, bảo đảm tính thường xuyên liên
tục trong quá trình xây dựng, hoạt động của tổ chức đảng và
xây dựng đơn vị. Đồng thời phải quán triệt sâu sắc đường lối
của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng uỷ Quân sự Trung ương, Bộ quốc phòng, chỉ thị, hướng dẫn của các cơ quan bộ.
Xuất phát từ nhiệm vụ chính trị và thực tiễn của đơn vị tạo ra

sự chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc, toàn diện, hồn thành
tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Hơn nữa, xây dựng tổ
chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng
đơn vị vững mạnh toàn diện cần phải có một cơ chế và hệ
thống quy chế đồng bộ, có tính pháp lý cao nhằm phát huy
sức mạnh tổng hợp của toàn thể đảng bộ và đơn vị, cả cơ sở
và cấp trên, kết hợp chặt chẽ cơng tác chính trị, tư tưởng, tổ
chức và chính sách. Phấn đấu có nhiều tổ chức cơ sở đảng
trong sạch vững mạnh và đơn vị vững mạnh toàn diện liên
tục và vững chắc, khơng cịn tổ chức đảng và đơn vị yếu
kém.


Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với
xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh tồn diện được thực hiện
đồng bộ tồn diện về chính trị, tư tưởng, tổ chức và chính
sách, trong giai đoạn hiện nay cần nâng cao nhận thức trách
nhiệm cho mọi người, trước hết là cho cấp uỷ đảng, đội ngũ
cán bộ, đảng viên về xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong
sạch vững mạnh gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn
diện.
Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với
xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh tồn diện phải xuất phát
từ nhiệm vụ chính trị và nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
chính trị ở cơ sở. Gắn xây dựng tổ chức cơ sở đảng với xây
dựng và phát huy sức mạnh của các tổ chức trong đơn vị,
giải quyết tốt các mối quan hệ, trước hết là giữa lãnh đạo với
chỉ huy ở cơ sở. Gắn xây dựng đội ngũ đảng viên với xây
dựng đội ngũ cán bộ, gắn xây dựng kiện toàn cấp uỷ với xây
dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, thực hiện tốt nguyên tắc tập

trung dân chủ, tập thể lãnh đạo đi đôi với phân công cá nhân
phụ trách, đổi mới phong cách, tác phong lãnh đạo, chỉ huy.
Phát huy đầy đủ trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên
với nỗ lực chủ quan của bản thân cơ sở trong việc xây dựng
tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh gắn với xây dựng
đơn vị vững mạnh toàn diện. Đồng thời, gắn xây dựng hoàn