SKKN một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn tiếng anh lớp 5

Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

MỤC LỤC
Tên nội dung
PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
II. Mục đích nghiên cứu
PHẦN THỨ II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
II. Thực trạng vấn đề
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
IV. Tính mới của giải pháp
V. Hiệu quả SKKN
PHẦN THỨ III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
II. Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Trang
2
2
3
3
3
4
5
18
19
20
20

21
23

1


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Tiếng Anh được xem như là ngôn ngữ giao tiếp chung của nhiều nước trên
tồn thế giới. Ngày nay nó là ngơn ngữ chính thức của hơn 50 quốc gia và vùng
lãnh thổ. Việt Nam đang trong thời kì hội nhập, đổi mới đất nước, Nhà nước đã có
những chính sách thu hút vốn đầu tư của nước ngoài. Tiếng Anh đóng vai trị quan
trọng trong việc khai thác và sử dụng nhiều trong các ngành du lịch, dịch vụ, kinh
doanh, liên doanh…Điều đó làm cho tiếng Anh càng trở nên quan trọng, đặc biệt là
trong giao tiếp. Hiểu được tầm quan trọng đó, nhà nước ta đã đưa tiếng Anh vào
giảng dạy như mơn học chính thức ở các cấp học, ngành học trong đó có cấp Tiểu
học nhằm giúp các em được học Tiếng anh ngay từ những bậc học đầu tiên nhằm
tạo điều kiện cho các em được tiếp xúc, lĩnh hội và phát triển một số kĩ năng cơ
bản, tạo tiền đề tốt cho tương lai.
Để giảng dạy tốt bộ môn tiếng Anh, trước hết người giáo viên cần có kiến
thức và các kĩ năng sư phạm tốt. Và để có một tiết dạy thành cơng thì giáo viên
phải biết tìm ra nhiều phương pháp dạy học mới, biết kết hợp nhiều yếu tố, trong
đó yếu tố về sách giáo khoa, đồ dùng dạy học đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Trong những năm gần đây, Bộ Giáo Dục và Đào tạo đã thay đổi chương trình, sách
giáo khoa cho học sinh cấp Tiểu học. Nếu so sánh bộ sách giáo khoa lớp 5 trước
đây thì dễ dàng nhận thấy sách giáo khoa Tiếng Anh 5 mới được thiết kế với khổ
sách to hơn, chất lượng giấy tốt hơn, kênh chữ rõ ràng, hình ảnh đa dạng, màu sắc

đẹp, bắt mắt. Bên cạnh đó, đồ dùng và thiết bị dạy học cũng được quan tâm đầu tư
hơn. Một số bộ tranh, đồ dùng và thiết bị dạy học như đài, máy chiếu, bảng tương
tác... được khuyến khích sử dụng.

2


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Qua thực tế giảng dạy, bộ sách Tiếng Anh 5 mới kết hợp với sử dụng các
thiết bị dạy học như sử bảng tương tác và các bộ đồ dùng dạy học, tơi thấy nó góp
phần quan trọng trong việc thu hút sự chú ý cũng như việc tiếp thu bài của các em.
Giáo viên dễ dàng truyền thụ kiến thức cho học sinh, giúp các em hiểu và nắm
được bài nhanh hơn. Đối với học sinh, các em tỏ ra rất hứng thú, dễ hiểu nghĩa của
từ, nội dung bài cũng như hoàn thành các dạng bài tập một cách nhanh hơn, chính
xác hơn. Nhưng làm thế nào để khai thác hình ảnh trong sách giáo khoa và kết hợp
sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả là một vấn đề mà bản thân tôi cũng như một
số giáo viên khác rất quan tâm. Chính vì điều đó mà tơi mạnh dạn chọn đề tài “Một
vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình sách giáo khoa và đồ dùng dạy học
nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh lớp 5” để nghiên cứu.

II. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên có thể khai
thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học một cách hiệu quả
nhất. Giúp các em hứng thú, chủ động và sáng tạo trong học tập, nhớ lâu các từ
mới, hiểu sâu các cấu trúc ngữ pháp, hình thành khả năng phán đốn, phản xạ trong
q trình học và đồng thời biết vận dụng chúng trong giao tiếp. Bên cạnh đó, đề tài
cịn nghiên cứu thực trạng học sinh khối lớp 5 trường Tiểu học Hà Huy Tập và chỉ
ra các cách thức khai thác kênh hình sách giáo khoa kết hợp sử dụng đồ dùng dạy

học vào các tiết dạy bộ môn tiếng Anh lớp 5 một cách có hiệu quả; cũng như chỉ ra
được vai trò và tầm quan trọng của việc khai thác và sử dụng kênh hình sách giáo
khoa kết hợp đồ dùng dạy học trong giảng dạy bộ môn.
PHẦN THỨ II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận của vấn đề
3


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Việt Nam đang trong thời kì hội nhập quốc tế nên tiếng Anh có vai trị cực kì
quan trọng ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong giao tiếp. Chính vì vậy, trong những
năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình tiếng Anh vào giảng dạy
ngay từ các lớp 3, 4, 5 cấp Tiểu học, thậm chí ở những trường có điều kiện, môn
tiếng Anh được thực hiện từ lớp 1, 2 . Ngày 30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ đã kí
quyết định số 1400/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ
thống giáo dục quốc dân (Đề án 2020) với mục tiêu: “Đổi mới toàn diện việc dạy
và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và
học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được
một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực,
nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam
tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc
lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn
ngữ, đa văn hoá; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục
vụ sự nghiệp công nghiệp hố, hiện đại hố đất nước”. Vì thế vai trị của giáo viên
tiếng Anh thực sự rất quan trọng, vừa giúp các em nắm vững vốn từ vựng, cấu trúc
ngữ pháp, những dạng bài, kiểu bài, đặc biệt giúp các em hướng tới mục tiêu giao
tiếp; vừa phải tìm tịi những phương pháp hay, phù hợp với lứa tuổi của học sinh
tiểu học để giúp các em tiếp thu bài học một cách có hiệu quả.

Phương pháp giảng dạy mới ngày nay, người thầy không phải là người
truyền thụ, nhồi nhét kiến thức, mà là người tổ chức, điều khiển và hướng dẫn học
sinh tự khám phá ra kiến thức. Khơng khí thoải mái và thư giãn sẽ được tạo ra bằng
cách cho học sinh vừa học vừa chơi, cho các em tự đoán nghĩa của từ của bài học
qua tranh ảnh, các mẩu chuyện… mà không ép buộc các em học theo một khuôn
mẫu cụ thể nào. Khai thác và sử dụng hiệu quả tranh ảnh minh họa sách giáo khoa
kết hợp sử dụng đồ dùng dạy học sẽ giúp giáo viên và học sinh tốn ít thời gian,
cơng sức mà chất lượng dạy học trong từng bài đạt hiệu quả cao, học sinh dễ hiểu
4


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

dễ nắm bắt cũng như dễ học. Chính vì thế, việc nghiên cứu và áp dụng đề tài vào
việc giảng dạy là một việc làm rất cần thiết và đúng đắn.
II. Thực trạng vấn đề
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta rất coi trọng việc dạy học
ngoại ngữ và đã đưa môn tiếng Anh trở thành mơn học chính thức từ cấp Tiểu học.
Bên cạnh đó, các cấp và các ngành rất quan tâm đến việc dạy và học môn tiếng Anh
tại các nhà trường, vì thế đã có nhiều chương trình bồi dưỡng cũng như tổ chức các
buổi tập huấn phương pháp giảng dạy cho giáo viên và tổ chức nhiều sân chơi trí
tuệ để các em giao lưu và học hỏi lẫn nhau.
Lãnh đạo nhà trường quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tinh thần
cho cả giáo viên và học sinh trong việc dạy học môn tiếng Anh. Trang thiết bị được
đầu tư tương đối đầy đủ như phòng học chuyên biệt, laptop kết nối Internet, máy
chiếu, bảng tương tác…
Bản thân đã trải qua nhiều năm công tác, tâm huyết với nghề và ln có ý
thức cao trong việc tự học, tự rèn và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
100% học sinh khối 3, 4, 5 được học môn Tiếng Anh 4 tiết/tuần. Học sinh

khối 1, 2 được học Tiếng Anh làm quen 2 tiết/tuần.
Đa số cha mẹ học sinh nhận thức được tầm quan trọng của việc học môn
tiếng Anh nên đã phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn nhằm quan tâm, hỗ trợ
các em kịp thời trong quá trình học tập, rèn luyện và đánh giá.
Bên cạnh những thuận lợi thì việc dạy học mơn tiếng Anh gặp khơng ít
những khó khăn phải đối mặt. Giáo viên chưa thật sự chú trọng đổi mới hình thức
và phương pháp dạy học.Trong quá trình giảng dạy, giáo viên còn quá chú trọng
cho việc dạy ngữ pháp, làm bài tập trên giấy, hoặc dạy từ mới bằng cách dịch từ và
cho học sinh chép và học thuộc nên đôi lúc làm cho học sinh căng thẳng và không
hứng thú vào tiết học.
5


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Giáo viên chưa chủ động và tự tin trong việc khai thác kênh hình kênh chữ
sách giáo khoa, sử dụng các thiết bị dạy học thành thạo. Ít ứng dụng công nghệ
thông tin vào soạn giảng. Chưa vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích
cực nhằm tạo hứng thú cho học sinh, giúp các em tiếp thu bài nhanh hơn, hiệu quả
hơn.
Đa số các em chưa mạnh dạn, tự tin trong việc thảo luận và đưa ra ý kiến của
mình nhằm chia sẻ với bạn bè trong tiết học. Các em khó nhớ từ mới, cấu trúc ngữ
pháp và khả năng vận dụng chưa tốt. Kĩ năng phản xạ của các em cịn chậm,…vì
thế kết quả các giờ học tiếng Anh chưa cao.

Đặc biệt, các em học sinh chưa có thói quen nắm bắt nội dung qua tranh ảnh
và đồ dùng học tập tốt.
Nguồn đồ dùng dạy học tự làm để phục vụ dạy học còn hạn chế.
Trước khi áp dụng các giải pháp và biện pháp của sáng kiến vào giảng dạy,

tôi tiến hành khảo sát học sinh khối 5 và có kết quả như sau (đầu năm học 20182019):
+ Tổng số học sinh được khảo sát: 57 em.

+ Khảo sát 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết.
Lớp TS
Hiểu và vận dụng kiến thức vào thực hành các kĩ năng

HS
27
5A

Kĩ năng nói

Kĩ năng nghe

Kĩ năng đọc

Kĩ năng viết

HT

HT

CHT HTT HT

CHT HTT HT

CHT HTT HT

CHT

T

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

6


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

7
26

5B

30

15
55.

8

5
16

26.

53.

7

3

5

5

18.5

18.5

6

6

20

20

19

3

70.

11.1

4
20
66.
7

8
29.6

4

8

13.3

26.7

15
55.
5
16
53.
3

4

5

14.9

18.5

6

8

20

26.7

15

7

55.

27

5
15
50

7
23.3

Số liệu khảo sát cho thấy, đa số học sinh hai lớp 5A và 5B mới đạt mức hoàn
thành các kĩ năng. Số lượng học sinh đạt mức hoàn thành tốt thấp. Học sinh đạt
mức chưa hoàn thành chiếm tỉ lệ cao.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
Để khai thác, sử dụng kênh hình sách giáo khoa và đồ dùng học tập có hiệu
quả trong giảng dạy bộ mơn tiếng Anh lớp 5, tôi thực hiện các giải pháp và biện
pháp sau:
Giải pháp 1: Nắm vững vai trò và nguyên tắc khai thác và sử dụng kênh
hình sách giáo khoa và đồ dùng dạy học.
* Xác định vai trị của kênh hình SGK và ĐDDH.
Kênh hình sách giáo khoa và đồ dùng dạy học trong chương trình dạy mơn
tiếng Anh 5 có nhiều vai trị, nhưng quan trọng có những vai trị sau:
- Tạo hứng thú và hiệu quả cho người học: Việc học sinh chỉ lắng nghe và
chép bài là một phương pháp lỗi thời, ít được áp dụng ngày nay. Ngày nay học sinh
là người chủ động tiếp thu kiến thức, giáo viên chỉ là người hướng dẫn giúp các em
khám phá kiến thức. Chính vì vậy để tạo cho các em niềm hứng thú trong các tiết
học là một việc làm cần thiết và quan trọng. Đặc biệt với đặc thù bộ môn tiếng Anh
mới, khá xa lạ với các em nên việc làm cho các em thích thú là điều không dễ.
Thực tế, việc sử dụng các kênh hình bắt mắt kết hợp với các đồ dùng học tập trên
lớp như bảng tương tác làm cho tiết dạy trở nên sống động, khích lệ sự tị mị và tạo
7

Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

hứng thú cho người học cũng như phát huy tư duy tính sáng tạo của các em một
cách rõ rệt.
Ví dụ: Khi dạy phần 3, bài: Unit 10: When will Sports Day be? - Lesson 3 –
Part 1,2, 3 ( Tiếng Anh 5, tập 1), tôi khởi động bằng trị chơi có tên gọi Safe
Driving (lái xe an tồn). Tơi chiếu hình ảnh, chia đội và hướng dẫn học sinh chơi:

Hai đội thay phiên nhau lựa chon con số, sau đó lắng nghe một đoạn băng và
chọn đúng bức tranh mà đoạn băng nói tới, trả lời đúng thì giúp xe đội mình vượt
qua được một chướng ngại vật. Xe đội nào về đích đầu tiên thì sẽ chiến thắng trò
chơi. Trò chơi vừa giúp các em ôn lại kiến thức đã học ở các phần trước, vừa dẫn
dắt các em vào bài mới đầy hứng khởi.
- Mang lại hiệu quả cho bài dạy: Giáo viên sử dụng tranh ảnh, đồ dùng học
tập cho từng mục đích cụ thể, cho từng bài học cụ thể. Thông thường, trong chương
trình sách Tiếng anh 5, chúng thường được sử dụng cho các mục đích sau: hỗ trợ
tạo tình huống, ngữ cảnh cho hội thoại của bài mới; dạy ngữ liệu mới như dạy từ
vựng, dạy các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết; sử dụng để làm bài tập như dạng bài nối
từ với tranh, dạng điền khuyết...; hay hỗ trợ khi tổ chức các trò chơi khởi động và
kết thúc bài học.

8


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Ví dụ: Để giúp các em làm bài tập nghe tốt, khi dạy bài: Unit 13: What do

you do in your free time? Lesson 1 – part 4: Listen and tick (Tiếng Anh 5, tập 2), tôi
chiếu từng hình ảnh của các câu trong bài nghe và đặt câu hỏi: What does she/ he
do in her/his free time? ( She surfs the Internet.)...

Sau khi học sinh nhận biết hết tất cả các hoạt động của các nhân vật trong
tranh, tơi cho học sinh nghe băng và tích vào bức tranh đúng. Đa số học sinh đã
nghe và lựa chọn đúng đáp án.
* Nắm vững nguyên tắc khai thác kênh hình và đồ dùng dạy học.
Để mang lại hiệu quả tốt nhất khi sử dụng hình ảnh sách giáo khoa và đồ
dùng dạy học, giáo viên cần nắm rõ nguyên tắc cũng như tiến trình khai thác và sử
dụng của nó.
- Xác định được mục đích sử dụng: trả lời cho các câu hỏi dùng để làm gì?
dùng như thế nào?...Nếu dùng để giới thiệu ngữ liệu mới thì giáo viên khai thác các
tranh ở phần đầu tiên của bài, và trong đó có sự chọn lựa để giới thiệu từ mới hay
cấu trúc mới. Như chiếu tranh và đặt các câu hỏi: What is it? Who are they? What
are they doing?...Dùng để dạy từ mới thì thường ở mục “point and say”, giáo viên
dùng tranh ngay trong bài nếu dạy bằng máy chiếu hoặc bảng tương tác, nếu dạy
thường thì giáo viên chuẩn bị tranh ảnh trước và chiếu cho học sinh khi dạy. Làm
tương tự khi dạy các kĩ năng, làm bài tập hoặc trò chơi.
9


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

- Đồ dùng trực quan phải mang tính khoa học, sư phạm và có thẩm mĩ, tránh
làm một cách hình thức. Phải cẩn thận, chu đáo có sự đầu tư kỹ cả về hình thức và
nội dung. Cách bố trí, tạo hình dáng của đồ dùng trực quan phải đẹp, rõ ràng và nêu
được vấn đề cụ thể. Khơng dùng nhiều màu sắc lịe loẹt, khó nhìn và mất mĩ quan.
- Sử dụng đúng mục đích, đúng thời điểm và đúng vị trí. Sử dụng vào thời

điểm cần thiết nhất để cung cấp kiến thức và khai thác thông tin. Sự xuất hiện đúng
lúc làm tăng thêm thế mạnh của kênh hình, nhất là trong sự háo hức chờ đợi của
học sinh. Tìm vị trí để giới thiệu các kênh hình một cách hợp lý nhất. Đặt nơi vị trí
học sinh dễ quan sát, có đủ ánh sáng và khơng bị khuất tầm nhìn. Khi thấy khơng
cần thiết thì cất ngay để khơng bị nhiễu, làm học sinh mất tập trung.
- Sử dụng đồ dùng dạy học dễ làm, phổ biến và phù hợp với trình độ, lứa tuổi
và môi trường học tập của các em học sinh. Đồ dùng dễ làm, giáo viên sẽ thuận lợi
để sử dụng thường xuyên hơn, học sinh cũng dễ dàng hiểu được vấn đề giáo viên
đưa ra. Không nên sử dụng hình ảnh, đồ dùng xa rời thực tế, khơng gần gũi với môi
trường sống của các em cũng như khơng đúng mục đích bài học làm cho các em
khơng hứng thú, không hiểu bài.
Giải pháp 2: Nắm vững quy trình khai thác kênh hình và sử dụng đồ dùng
dạy học
- Xây dựng mục tiêu bài học: Xác định mục tiêu cần đạt của bài học, xây
dựng hệ thống hình ảnh, đồ dùng dạy học cần sử dụng và chú ý sắp sếp chúng theo
từng hoạt động của bài dạy trong thiết kế bài dạy của mình.
Ví dụ: Khi dạy bài: Unit 6: How many lessons do you have today? Lesson 1
– Part 123 (Tiếng Anh 5, tập 1), tôi xây dựng mục tiêu bài học: học sinh hỏi và trả
lời được số môn học trong ngày. ĐDDH đối với giáo viên: SGK, máy tính, đĩa
nghe, tranh ảnh... ĐDDH đối với học sinh: SGK,TKB…

10


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

(Tranh dạy phần 2: Point and say)
- Chuẩn bị đồ dùng và phương tiện dạy học phù hợp: Sau khi xác định được
mục tiêu bài học, giáo viên cần biết được chuẩn bị đồ dùng gì và để dạy cái gì. Sử

dụng tốt đồ dùng và phương tiện dạy học sẽ giúp cho giáo viên có thể thu hút sự
chú ý, say mê và phát huy tối đa tính tích cực, năng động, sáng tạo hơn của học
sinh trong học tập. Đối với môn tiếng Anh lớp 5, thông thường giáo viên cần chuẩn
bị các đồ dùng, phương tiện dạy học như: Phương tiện nhìn: gồm tranh ảnh, các
vật thật, con rối …Phương tiện nghe: đài, đĩa, băng ghi âm, file nghe… Phương
tiện nghe - nhìn: máy chiếu, bảng tương tác, máy tính...
- Đưa ra hệ thống câu hỏi để khai thác hết các khía cạnh tích cực của hình
ảnh: Hệ thống câu hỏi và cách thức khai thác của giáo viên có tác dụng định hướng
để học sinh tư duy, làm việc tích cực với các hình ảnh, chủ động nắm bắt và ghi
nhớ kiến thức theo đúng mục đích cần đạt của bài học. Đặc biệt phải ln có
phương án điều chỉnh câu hỏi cho phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp.
Các câu hỏi thường được sử dụng như: What is it? Who is/ are he/she/they? What
is/are he/she/they doing?...
Ví dụ: Khi dạy bài: Unit 4: Did you go to the party? – Lesson 2 – Part 1:
Look, listen and repeat (Tiếng Anh 5, tập 1), tôi chuẩn bị các câu hỏi để tạo ngữ
cảnh và giới thiệu từ, cấu trúc mới như sau:
11


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Hệ thống câu hỏi

Gợi ý trả lời

- Who are they? (picture a)

- They are Quan and Peter.

- What did Peter do at the party?

- Ate a lot of food.

(picture b)

- Sang and danced happily.

- And what did Peter do at the
party? (picture c)

- Dựa trên hệ thống câu hỏi, tổ chức để học sinh được trình bày ý kiến của
mình với nhóm bạn hoặc với lớp.
Điều này hết sức quan trọng trong việc tạo niềm tin cho học sinh, giúp học
sinh mạnh dạn trong việc trình bày những kiến thức mà mình nắm được. Từ đó
giúp giáo viên đạt được mục tiêu đề ra và có được những điều chỉnh phù hợp với
đối tượng học sinh.
- Cuối cùng học sinh tiến hành vận dụng, thực hành và lĩnh hội kiến thức
một cách dễ dàng và hiệu quả nhất.

12


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Sau khi giáo viên thực hiện đầy đủ các bước trong quy trình khai thác kênh
hình SGK và ĐDDH, học sinh lĩnh hội kiến thức nhanh, hiệu quả và không căng
thẳng mệt mỏi.

Giải pháp 3: Cách thức khai thác, sử dụng kênh hình và đồ dùng dạy học
vào các hoạt động dạy học.
* Tạo ngữ cảnh, giới thiệu ngữ liệu mới: Kênh hình SGK và đồ dùng dạy
học hỗ trợ tạo tình huống, ngữ cảnh cho hội thoại của bài mới giúp học sinh làm
quen và dẫn dắt vào từ mới và cấu trúc mới của bài. Đối với những bài học mà hình
ảnh rõ ràng, dễ hiểu và sát với nội dung bài học thì giáo viên nên sử dụng ngay
hình ảnh từ sách giáo khoa để dạy tránh mất thời gian và lãng phí. Cịn đối với
những bài học mà có nội dung sát với thực tế đời sống xung quanh học sinh và có
các đồ dùng dễ kiếm thì giáo viên nên chuẩn bị thêm các vật thật như các loại trái
cây, củ quả...nhằm tăng tính sinh động cho tiết học. Hay cho các em xem một đoạn
video liên quan đến bài học chắc chắn sẽ tạo hứng thú cho các em cũng như dẫn dắt
bài thành cơng.
Ví dụ 1: Khi dạy bài hỏi và trả lời địa chỉ nơi bạn sống, tôi sử dụng hình ảnh
ở sách giáo khoa để chiếu cho các em xem và đặt câu hỏi dẫn dắt khai thác cấu trúc
mới: - Where do you live? + I live in flat 18 on the second floor of Hanoi Tower.

13


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Unit 1: What’s your address? Lesson 1 – P1
Ví dụ 2: Khi dạy bài: Unit 18: What will the weather be like tomorrow?
Lesson 1 – Part 1: Look, listen and repeat, tôi cho các em xem một đoạn video về
dự báo thời tiết đã chuẩn bị và đặt các câu hỏi gợi mở: What’s the weather like?
(It’s sunny) What will the weather be like tomorrow? (It will be rainy)...

* Dạy từ mới và kiểm tra từ mới: Dạy từ mới là một trong những nội dung
chính của bộ mơn tiếng Anh nói chung và tiếng Anh lớp 5 nói riêng, việc dùng

tranh ảnh để dạy từ mới là một trong những phương pháp hiệu quả nhất. Học sinh
14


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

vừa dễ ghi nhớ từ, vừa tạo hứng thú khi học mà không bị nhàm chán. Thường mỗi
tiết học, giáo viên dạy cho các em 4 – 5 từ mới. Giáo viên sử dụng hình ảnh được
thiết kế ở trong SGK để chiếu cho các em khi dạy từ mới với điều kiện nhà trường
có máy chiếu hoặc bảng tương tác...Còn đối với các trường cơ sở vật chất chưa
được trang bị máy chiếu thì giáo viên làm đồ dùng dạy học bằng cách in tranh để
dạy từ mới cho học sinh. Từ năm học 2016 – 2017, trường Tiểu học Hà Huy Tập đã
được trang bị bảng tương tác kết hợp sách mềm để giảng dạy mơn tiếng Anh, nên
việc kết hợp sử dụng kênh hình SGK khi dạy từ mới rất hiệu quả và tạo nhiều hứng
thú cho các em. Dưới đây là một số ví dụ minh họa sử dụng hình ảnh để dạy từ
vựng:
Ví dụ: Khi dạy về các hoạt động hàng ngày, ở bài: Unit 2: I always get up
early. How about you? Lesson 1 – Part 2: Point and say (Tiếng anh 5 tập 1), tơi
chiếu hình ảnh của từng hoạt động ở SGK và dạy các từ tương ứng:

Brush my teeth

do morning exercise

cook dinner

watch TV

Dạy một số căn bệnh phổ biến, ở bài: Unit 11: What’s the matter with you?

Lesson 1 – Part 2: Point and say (Tiếng anh 5, tập 2):

15


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Toothache

earache

sore throat

stomach ache

Sử dụng kênh hình SGK và đồ dùng dạy học còn là phương tiện hữu ích
dùng để kiểm tra từ vựng mà học sinh đã học. Tơi thiết kế các dạng bài tập hoặc trị
chơi giúp các em vừa hứng thứ, vừa dễ ghi nhớ từ mới. Các dạng bài tập và trò chơi
như matching, slap the board, puzzle...
Ví dụ 1: Bài tập: Matching (nối):
A

B

1. get dressed

2. do homework

3. wash your face

4. cook dinner

16


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

5. do morning exercise

Sau khi dạy các từ về chủ đề hoạt động hàng ngày, tôi chiếu bài tập đã chuẩn
bị sẵn. Bài tập nối các từ chỉ hoạt động ở cột A với các tranh mô tả hoạt động tương
ứng ở cột B, cho học sinh trong lớp thay nhau lên nối cho tới khi hoàn thành bài
tập. Học sinh đã rất hứng thú, thay nhau làm bài và nối đúng tất cả các từ đã học
một cách tự nhiên mà không căng thẳng hay mệt mỏi.
Ví dụ 2: Trị chơi: Slap the board (đập bảng). Là một dạng trị chơi kích
thích tính năng động sáng tạo của học sinh. Tơi chiếu các tranh có nội dung tương
ứng từ vựng đã học (thường có 4 – 5 tranh đã chuẩn bị sẵn). Chia lớp thành hai đội,
mỗi đội 4 – 5 em. Đại diện thành viên của hai đội cùng nhau vỗ đúng vào tranh mà
cô giáo đọc tên từ tiếng anh tương ứng với nội dung của bức tranh. Thành viên đội
nào vỗ đúng và nhanh hơn sẽ ghi điểm cho đội mình. Lần lượt chơi như thế cho đến
khi kết thúc trò chơi. Giáo viên công bố đội dành chiến thắng và tuyên dương. Kết
thúc trò chơi, giáo viên chỉ tranh và cho cả lớp đọc lại từ tương ứng.

17


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

* Dạy các kĩ năng:
- Kĩ năng nghe: Kĩ năng nghe là một kĩ năng khó nhất trong bốn kĩ năng học
mơn ngoại ngữ. Nếu khơng có một phương pháp học hợp lí, người học sẽ gặp
nhiều khó khăn và cảm thấy lo lắng chán nản. Giáo viên cần giúp các em ôn lại từ
vựng và cấu trúc có trong bài nghe để giúp các em hồn thành tốt bài tập nghe.
Nên phần pre – listening rất quan trọng. Sách Tiếng anh lớp 5 được thiết kế rất
thuận lợi cho dạy kĩ năng nghe. Vì đa số các bài nghe đề có hình ảnh minh họa cho
bài nghe. Và giáo viên là người giúp đỡ các em khai thác tốt nội dung bài nghe qua
các bức tranh trước khi mở đĩa cho học sinh nghe. Trước khi cho học sinh nghe và
làm bài tập, tôi thường chiếu tranh và đặt các câu hỏi gợi mở và giúp học sinh ôn
lại từ vựng và cấu trúc đã học có trong bài nghe. Chính vì vậy, đa số học sinh đều
hồn thành tốt bài tập nghe.
Ví dụ: Khi dạy Phần 4 - Listen and tick, Unit 15 “What would you like to be
in the future?” (Lesson 1 - Tiếng Anh 5 – tập 2). Tôi chiếu tranh và đặt các câu:
How many pictures are there? (9 pictures). Look at picture a: What would she like
to be in the future? ( She’d like to be a nurse). Đặt câu hỏi tương tự cho cả 9 bức
tranh. Sau đó, mở đĩa và cho học sinh nghe và chọn đáp án đúng.

18


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

- Kĩ năng nói: Kĩ năng nói là một trong bốn kĩ năng quan trọng của dạy học
ngoại ngữ. Ngày nay, học tiếng Anh chú trọng tới kĩ năng giao tiếp của học sinh.
Học sinh sử dụng kiến thức mình đã học để giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày.
Nên khi dạy, giáo viên không những dạy học sinh đọc được các từ đã học trong
SGK mà giúp các em sử dụng câu từ đã học để sử dụng giao tiếp trong cuộc sống

hàng ngày, giúp các em nói Tiếng anh càng nhiều càng tốt. Chính vì vây, mà sách
Tiếng anh lớp 5 được thiết kế theo hướng kĩ năng giao tiếp. Dùng hình ảnh để gợi
mở các em nói được các từ, câu, đoạn hội thoại, hoặc nói được một chủ đề xung
quanh trong cuộc sống. Có hai dạng bài nói: nói có kiểm sốt (phần point and say)
và nói vận dụng (phần let’s talk). Đối với dạng bài nói ở phần 2 – point and say
(lesson 1, 2), tơi chiếu tranh có sẵn ở sách Tiếng anh 5 và lần lượt dạy từ mới cho
học sinh. Đối với dạng bài nói thứ hai, phần let’s talk, tôi chuẩn bị thêm tranh ảnh
liên quan đến chủ đề đang học để giúp các em thực hành nói về bản thân mình
hoặc những người xung quanh.
Ví dụ: Sau khi dạy xong Lesson 1, 2 Unit 17: What would you like to eat?
(Tiếng Anh 5 – tập 2), tôi hướng dẫn luyện nói phần 3: Let’s talk cho học sinh như
19


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

sau: Đầu tiên, tơi chiếu các hình ảnh lên màn hình, cho học sinh nói tên các món
ăn, thức uống (an ice – cream, …). Sau đó, tôi cho các em thực hành với bạn hỏi và
trả lời về thức ăn, đồ uống mình muốn và số lượng của chúng theo mẫu câu đã hoc:
- What would you like to eat/drink? + I’d like….., please.
- How many/ much …do you eat/ drink everyday? + I eat/ drink…..

- Kĩ năng đọc: Cũng như các kĩ năng khác, giáo viên cần giúp học sinh khai
thác nội dung bài đọc qua tranh ảnh trước khi vào đọc bài và làm các nhiệm vụ một
cách dễ dàng hơn. Có nhiều dạng bài tập đọc như đọc và tích đúng sai, đọc và trả
lời câu hỏi, đọc và điền vào chổ trống… Dù với dạng bài tập nào đi nữa thì phần
trước khi đọc (pre – reading) đều rất quan trọng và cần thiết. Đa số các bài đọc đều
được thiết kế kèm theo hình ảnh để thể hiện nội dung bài đọc. Giáo viên cần khai
thác nội dung bài đọc thông qua hình ảnh bằng hệ thống câu hỏi gợi mở như: who

is he/ she? What does he/she like doing?...trước khi cho học sinh đọc bài và làm bài
tập.
Ví dụ: Khi dạy Unit 13: What do you do in your free time? - Lesson 3, Part
4: Read and draw lines to match.

20


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Trước tiên, tôi yêu cầu học sinh nhìn vào các bức tranh phía dưới và trả lời
câu hỏi: Who are they? (They are Lien(1), Lien’s father (2) and Lien’s mother (3)).
What do they do? ( go fishing (a), draw pictures (b), go hiking (c)).

Sau đó mới cho học sinh đọc bài và nối các câu với các bức tranh.
- Kĩ năng viết: Tương tự, kĩ năng viết có nhiều dạng bài: trả lời câu hỏi, viết
từ cịn thiếu vào chỗ trống, viết một câu hoàn chỉnh hay viết một đoạn văn ngắn….
Vì vậy, trước khi cho các em viết bài, giáo viên giải thích nhiệm vụ và yêu cầu của
bài cho các em hiểu, sau đó gợi nhớ lại các nội dung có liên quan bằng cách khai
thác chi tiết các bức tranh. Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi hướng đến nội dung
bài viết, sử dụng những từ và các mẫu câu đã học. Sau đó giáo viên tổ chức cho các
em viết theo nhóm hoặc cá nhân.
Ví dụ: Khi dạy bài: Unit 9: What did you see at the zoo? Lesson 2 – Part 5:
Write about your visit to the zoo (Tiếng Anh 5 – tập 1): Trước hết, tôi nêu yêu cầu
bài: viết về chuyến tham quan của bạn tới sở thú. Sau đó, tơi chiếu tranh ở SGK:

21

Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Và đặt câu hỏi gợi ý, học sinh trả lời: Where were you yesterday? (I was at
the zoo).What animals did you see at the zoo?(I saw elephants/…). What did the
elephants/… do when you were there? (They sprayed water/…). Cuối cùng mới
cho học sinh tiến hành bài viết cá nhân, hoặc nhóm.
- Chơi trị chơi: Tiếng anh là một mơn học khó đối với học sinh. Vì nó là
ngơn ngữ thứ hai, hồn tồn xa lạ với học sinh. Hơn nữa, học sinh ít có mơi trường
để thực hành nó. Chính vì vậy, mà người giáo viên phải tạo cho các em một môi
trường học tập thoải mái nhất, học mà chơi, chơi mà học. Việc tổ chức trị chơi
trong tiết học Tiếng anh chính là chìa khóa giải quyết vấn đề này. Tùy vào mục đích
tổ chức để giáo viên lựa chọn loại trò chơi, thời gian chơi, cách thức chơi sao cho
phù hợp, vừa giúp học sinh hứng thú mà giáo viên đạt được mục đích dạy học.
Thơng thường, trị chơi được dùng trong phần khởi động, phần kiểm tra từ vựng và
phần cũng cố bài. Giáo viên nên thiết kế trò chơi hấp dẫn, dễ chơi và hiệu quả.
Đối với trò chơi khởi động vào bài, tơi thường thiết kế dạng trị chơi đơn
giản, dễ chơi và lơi cuốn học sinh, nội dung trị chơi kết hợp kiến thức đã học đồng
thời đưa nội dung liên quan đến bài mới để tạo ngữ cảnh dẫn dắt học sinh vào bài
mới một cách tự nhiên. Các trị chơi tơi thường tổ chức cho học sinh chơi như: Slap
the board (đập bảng), Kim’s Game (ghi nhớ nhanh), Nought and Cross (cờ ca rơ)...
Đối với trị chơi cũng cố bài, tơi thường thiết kế dạng kích thích tính tư duy
của học trò, giúp các em vận dụng được kiến thức bài học để chơi trò chơi. Các trò
22


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

chơi cũng cố bài tôi thường sử dụng như: lucky numbers (con số may mắn), Bingo

(chiến thắng)...
Ví dụ: Trị chơi Nought and Cross (cờ ca rơ). Khi dạy bài: Unit 13: What do
you do in your free time ? Lesson 1 (Tiếng anh 5 – tập 2), tơi sử dụng trị chơi cờ ca
rơ cho phần khởi động. Trước hết, tơi nêu tên trị chơi và luật chơi, sau đó chia đội
và cho các em chơi.

Trị chơi gồm có 9 ơ vng tương ứng với 9 bức tranh, thành viên của hai đội
thay nhau chọn ô và nêu tên hoạt động đúng với bức tranh và dành được 1 Nought
(O) hoặc 1 Cross ( X). Đội nào có được 3 ơ liền nhau tạo thành 1 đường ngang,
hoặc dọc hoặc chéo thì sẽ chiến thắng trị chơi.

Trị chơi kết thúc, giáo viên tuyên bố đội chiến thắng và cho cả lớp đọc lại
các hoạt động ở các bức tranh. Sau đó dẫn dắt học sinh vào nội dung bài học mới.
23


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

Tóm lại, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH trong dạy học nói chung và dạy
mơn tiếng Anh 5 là một phương pháp rất hiệu quả, kích thích sự hứng thú học tập
của học sinh. Học sinh hiểu bài nhanh hơn, sâu hơn, nhớ từ vựng, mẫu câu lâu hơn
và hiệu quả tiết dạy được nâng cao rõ rệt.
IV. Tính mới của giải pháp
Trước đây, do cơ sở vật chất chưa được trang bị một cách đầy đủ như bảng
tương tác, máy chiếu nên giáo viên chưa chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin
vào giảng dạy cũng như đổi mới phương pháp dạy học. Giáo viên chỉ chú trọng tới
làm bài tập ở giấy, truyền thụ kiến thức một cách thụ động như đọc chép hay nhìn
từ tiếng Việt dich ra tiếng Anh và ngược lại. Chính vì vậy, chất lượng giảng dạy
mơn tiếng Anh tương đối thấp, học sinh thường không hứng thú với môn học và

cuối năm chất lượng học sinh tương đối thấp, tỉ lệ học sinh tham gia các sân chơi trí
tuệ không cao. Tuy nhiên, từ khi áp dụng các giải pháp của sáng kiến vào giảng dạy
từ đầu năm học 2018 – 2019 đến nay, giáo viên chú trọng khai thác kênh hình SGK
kết hợp sử dụng ĐDDH như bảng tương tác và đồ dùng tự làm thì chất lượng giảng
dạy mơn tiếng Anh nói chung và tiếng Anh lớp 5 nói riêng được nâng cao rõ rệt.
Đối với học sinh, hầu hết các em đã hứng thú hơn trong giờ học, các em tỏ
ra mạnh dạn hơn, tự tin hơn khi thực hành với các bạn cũng như khi được giáo viên
hướng dẫn học. Các em chủ động, linh hoạt trong cách học và cách ghi nhớ các
kiến thức. Phản xạ của các em nhanh hơn và các em có thể sử dụng được các hội
thoại giao tiếp đơn giản. Các em vận dụng tốt kiến thức vào thực hành các kĩ năng
và đạt kết quả cao.
Đối với giáo viên, nhận thức về vai trò của hệ thống tranh ảnh, đồ dùng dạy
học trong việc đổi mới phương pháp dạy học được nâng lên. Giáo viên khơng cịn
lúng túng trong khai thác hình ảnh, sử dụng các đồ dùng dạy học và ứng dụng công
nghệ thông tin đã thành thạo hơn. Tôi nghĩ, các giải pháp của đề tài mang lại hiệu
quả cao trong dạy học tiếng Anh ở trường Tiểu học Hà Huy Tập.
24


Một vài kinh nghiệm khai thác, sử dụng kênh hình SGK và ĐDDH nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn Tiếng Anh lớp 5

V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau gần một năm áp dụng các giải pháp của sáng kiến vào giảng dạy, tôi tiến
hành khảo sát chất lượng học tập của khối 5 và so sánh lớp áp dụng đề tài (lớp 5A)
với lớp không áp dụng đề tài (lớp 5B), thu được kết quả tương đối khả quan, như
sau:
Trước khi chưa vận dụng đề tài (đầu năm học 2018 – 2019)
Lớp

TS
Hiểu và vận dụng kiến thức vào thực hành các kĩ năng

HS
Kĩ năng nghe

Kĩ năng nói

HTT HT CHT HTT HT
27
5A

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

(SL,

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

%)

26

30

CHT HTT HT

(SL,

7

5B

Kĩ năng đọc

8
26.7

15

55.
5
16
53.
3

5

5

18.5

18.5

6

6

20

20

19

3

70.

11.1

4
20
66.
7

8
29.6

4

8

13.3

26.7

Kĩ năng viết

CH
T
(SL,
%)

15

4

55.

14.

5

9

16
53.
3

HTT HT
(SL,

(SL,

%)

%)

55.

18.5

6

8

20

26.7

T
(SL,
%)

15

5

CH

5
15
50

7
27
7
23.
3

Sau khi vận dụng đề tài (cuối năm học 2018 – 2019)

Lớp
áp
dụng
đề tài -

27

12

44.4

15
55.
6

0

11
40.
7

16
59.3

0

15

11

55.

40.

6

7

1

10

3.7

37

15

2

55.

7.4

6

5A
25