SANG KIEN KINH NGHIEM

<span class='text_page_counter'>(1)</span>PHẦN I. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn chuyên đề Chương I. Cơ chế di truyền và biến dị - Sinh học 12 là phần nội dung có cả kiến thức lí thuyết và kiến thức bài tập liên quan. Thực tế có nhiều chuyên đề của nhiều tác giả khác nhau khai thác phần kiến thức này, nhưng chủ yếu các chuyên đề này thường tập trung khai thác phần kiến thức bài tập. Nội dung lí thuyết của chương I khá trừu tượng nên học sinh gặp khó khăn trong việc lĩnh hội kiến thức phục vụ cho việc ôn thi THPT Quốc gia. Trên cơ sở đó tôi quyết định chọn và xây dựng chuyên đề ôn thi THPT Quốc gia “Ôn tập kiến thức lí thuyết Chương I. Cơ chế di truyền và biến dị”. Chuyên đề sẽ mở ra 2 hướng: 1. Cung cấp cho giáo viên bộ môn Sinh một hướng mới khi triển khai kiến thức lí thuyết. 2. Giúp học sinh có một phương pháp tốt, chủ động lĩnh hội kiến thức lí thuyết của Chương I, từ đó phát triển ở những nội dung lí thuyết tiếp theo phục vụ hoạt động ôn thi THPT Quốc gia đạt kết quả cao nhất. 2. Mục đích nghiên cứu Định hướng, hướng dẫn học sinh vận dụng phương pháp học tập mới nhằm chiếm lĩnh kiến thức lí thuyết Sinh học 12 nói chung và kiến thức lí thuyết Chương I. Cơ chế di truyền và biến dị nói riêng, từ đó phục vụ cho các kì thi tốt nghiệp, tuyển sinh. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Khai thác tối ưu tính tự học, tự nghiên cứu của học sinh khi tiếp cận kiến thức lí thuyết Sinh học 12. Định hướng, hướng dẫn các thức học lí thuyết Sinh học 12 theo dạng trắc nghiệm. 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu Học sinh khối 12, cụ thể: Đối tượng áp dụng: 12A3, 12A8 ; Đối tượng đối chứng: 12A7. 5. Phạm vi nghiên cứu Nội dung lí thuyết Sinh học 12 và cách tiếp cận kiến thức, lĩnh hội kiến thức của học sinh 3 lớp 12 trực tiếp giảng dạy. 6. Phương pháp – Phương tiện – Thời lượng triển khai chuyên đề Chuyên đề triển khai kiến thức lí thuyết ôn tập cho học sinh thông qua với 4 bước: Bước 1. Sơ đồ hóa kiến thức và tóm tắt kiến thức cơ bản..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Thời lượng: 01 tiết. - Sử dụng máy chiếu và giáo án điện tử Powerpoint. - Phương pháp thảo luận, phát vấn trực tiếp giữa giáo viên với học sinh. Bước 2. Học sinh chia nhóm hoạt động theo hệ thống bảng biểu dưới sự hướng dẫn của giáo viên - Thời lượng: 02 tiết. - Sử dụng máy chiếu, giáo án điện tử Powerpoint; giấy A0. - Phương pháp hoạt động và thảo luận nhóm; phát vấn trực tiếp giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh. + Các nhóm thảo luận chéo kết quả trên hệ thống bảng biểu của mỗi nhóm. + Sau khi thảo luận sẽ đánh giá mặt đạt được và bổ sung những điểm còn chưa đúng, chưa đủ của nội dung nhóm khác. + Giáo đánh giá chất lượng từng nhóm và hoàn thiện nội dung bảng biểu. Bước 3. Học sinh tập làm người ra câu hỏi trắc nghiệm - Thời lượng: 02 tiết. - Phương pháp hoạt động và thảo luận nhóm; phát vấn trực tiếp giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh. + Bằng hệ thống lí thuyết lĩnh hội, học sinh tự thiết lập hệ thống câu hỏi dạng trắc nghiệm theo nhóm. + Câu hỏi dạng trắc nghiệm học sinh lập sẽ chỉ có lời dẫn, không đưa ra 4 đáp án chọn lựa, người trả lời tư duy đưa ra đáp án có nội dung đúng. + Sau khi các nhóm thiết lập xong hệ thống câu hỏi dạng trắc nghiệm, dưới sự hướng dẫn của giáo viên các nhóm sẽ thảo luận nội dung chuẩn bị của mỗi nhóm. Bước 4. Học sinh luyện tập bằng hệ thống trắc nghiệm lí thuyết của giáo viên. - Thời lượng: 03 tiết. - Sử dụng máy chiếu và giáo án điện tử Powerpoint; hệ thống trắc nghiệm lí thuyết đã chia mức độ: Nhận biết => thông hiểu => vận dụng thấp => vận dụng cao. - Phương pháp hoạt động cá nhân độc lập, kiểm tra đánh giá chất lượng. 6. Phương pháp nghiên cứu Thực nghiệm trên đối tượng áp dụng, so sánh kết quả học tập của đối tượng áp dụng với đối tượng đối chứng..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> PHẦN II. NỘI DUNG Bước 1. Sơ đồ hóa kiến thức và tóm tắt kiến thức cơ bản. I. Sơ đồ hệ thống hóa kiến thức 1. Gen, quá trình nhân đôi ADN 1.1 Vật chất di truyền ở cấp phân tử: axit nucleic gồm : ADN, ARN. Mạch mã gốc 3’. 5’ Vùng điều hoà. Vùng mã hoá. Vùng kết thúc. Mạch bổ sung 5’. 3’. 1.2. Quá trình nhân đôi ADN. ADN mẹ. 3’. 5’. Mạch khuôn. Đoạn Okazaki Đoạn mồi. 5’ 3’. 3’. Mạch mới tổng hợp 5’. KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC - Gen là một đoạn của ADN mang thông tin mã hoá một sản phẩm xác định (chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN). - Gen cấu trúc bao gồm 3 phần : Vùng điều hoà (nằm ở đầu 3’ của mạch mã gốc) – vùng mã hoá (ở giữa gen) - vùng kết thúc (nằm ở đầu 5’ của mạch mã gốc cuối gen). Gen ở sinh vật nhân sơ (vi khuẩn) mã hoá liên tục, ở sinh vật nhân thực có các đoạn không mã hoá (intrôn) xen kẽ các đoạn mã hoá (êxôn). - Quá trình nhân đôi ADN ở sinh vật nhân sơ : Gồm 3 bước : + Bước 1 : Tháo xoắn phân tử ADN Nhờ các enzim tháo xoắn, 2 mạch đơn của phân tử ADN tách nhau dần tạo nên chạc tái bản (hình chữ Y) và để lộ ra 2 mạch khuôn. + Bước 2 : Tổng hợp các mạch ADN mới.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ADN - pôlimerara xúc tác hình thành mạch đơn mới theo chiều 5’  3’ (ngược chiều với mạch làm khuôn). Các nuclêôtit của môi trường nội bào liên kết với mạch làm khuôn theo nguyên tắc bổ sung (A – T, G – X). Trên mạch mã gốc (3’  5’) mạch mới được tổng liên tục. Trên mạch bổ sung (5’  3’) mạch mới được tổng hợp gián đoạn tạo nên các đoạn ngắn (đoạn Okazaki), sau đó các đoạn Okazaki được nối với nhau nhờ enzim nối. + Bước 3 : Hai phân tử ADN được tạo thành Các mạch mới tổng hợp đến đâu thì 2 mạch đơn xoắn đến đó  tạo thành phân tử ADN con, trong đó một mạch mới được tổng hợp còn mạch kia là của ADN ban đầu (nguyên tắc bán bảo tồn). 2. Mã di truyền, Phiên mã và Dịch mã. Mạch bs : 5’…A T G X A T G T A X G A X T T…T A G 3’. ADN Mạch gốc: 3’…T A X G T A X A T G X T G A A… A T X 5’ PM mARN DM Pôlipeptit. 5’…A U G X A U G U A X G A X U U…U A G 3’ Met -. His -. Val -. Arg - Leu …. His Val - Arg - Leu … Protein KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC - Mã di truyền là trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong gen quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin. Đặc điểm của mã di truyền : + Mã di truyền được đọc từ 1 điểm xác định theo từng bộ ba (không gối lên nhau). + Mã di truyền có tính phổ biến (tất cả các loài đều có chung 1 bộ mã di truyền, trừ một vài ngoại lệ). + Mã di truyền có tính đặc hiệu (1 bộ ba chỉ mã hoá 1 loại axit amin). + Mã di truyền mang tính thoái hoá (nhiều bộ ba khác nhau cùng mã hoá cho 1 loại axit amin, trừ AUG và UGG). - Cơ chế phiên mã : + Đầu tiên ARN pôlimeraza bám vào vùng điều hoà làm gen tháo xoắn để lộ ra mạch mã gốc (có chiều 3’ 5’) và bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Sau đó, ARN pôlimeraza trượt dọc theo mạch mã gốc trên gen có chiều 3 ’ 5’ để tổng hợp nên mARN theo nguyên tắc bổ sung (A - U ; G - X) theo chiều 5 ’  3’ + Khi enzim di chuyển đến cuối gen gặp tín hiệu kết thúc  phiên mã kết thúc, phân tử mARN được giải phóng. Vùng nào trên gen vừa phiên mã xong thì 2 mạch đơn của gen xoắn ngay lại. Ở sinh vật nhân sơ, mARN sau phiên mã được sử dụng trực tiếp dùng làm khuôn để tổng hợp prôtêin. Còn ở sinh vật nhân thực, mARN sau phiên mã phải được chế biến lại bằng cách loại bỏ các đoạn không mã hoá (intrôn), nối các đoạn mã hoá (êxon) tạo ra mARN trưởng thành. - Cơ chế dịch mã : Gồm hai giai đoạn : Enzim + Hoạt hoá axit amin : Axit amin + ATP + tARN  aa – tARN. + Tổng hợp chuỗi pôlipeptit : * Mở đầu : Tiểu đơn vị bé của ribôxôm gắn với mARN ở vị trí nhận biết đặc hiệu (gần bộ ba mở đầu) và di chuyển đến bộ ba mở đầu (AUG), aa mở đầu - tARN tiến vào bộ ba mở đầu (đối mã của nó khớp với mã mở đầu trên mARN theo nguyên tắc bổ sung), sau đó tiểu phần lớn gắn vào tạo ribôxôm hoàn chỉnh. * Kéo dài chuỗi pôlipeptit : aa1 - tARN tiến vào ribôxôm (đối mã của nó khớp với mã thứ nhất trên mARN theo nguyên tắc bổ sung), một liên kết peptit được hình thành giữa axit amin mở đầu với axit amin thứ nhất. Ribôxôm chuyển dịch sang bộ ba thứ 2, tARN vận chuyển axit amin mở đầu được giải phóng. Tiếp theo, aa2 - tARN tiến vào ribôxôm (đối mã của nó khớp với bộ ba thứ hai trên mARN theo nguyên tắc bổ sung), hình thành liên kết peptit giữa axit amin thứ hai và axit amin thứ nhất. Ribôxôm chuyển dịch đến bộ ba thứ ba, tARN vận chuyển axit amin mở đầu được giải phóng. Quá trình cứ tiếp tục như vậy đến bộ ba tiếp giáp với bộ ba kết thúc của phân tử mARN. * Kết thúc : Khi ribôxôm chuyển dịch sang bộ ba kết thúc thì quá trình dịch mã ngừng lại, 2 tiểu phần của ribôxôm tách nhau ra. Một enzim đặc hiệu loại bỏ axit amin mở đầu và giải phóng chuỗi pôlipeptit. 3. Điều hòa hoạt động của gen Gen điều hoà. AD N. P. R. Vùng vận hành. P O. Opêron. Z. Y. A. Các gen cấu trúc (Z, Y, A) Vùng khởi động có liên quan về chức năng.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Vùng vận hành (O) Z. I. ỨC CHẾ. Y. A. ADN. (Khi môi trường không có lactôzơ) II. HOẠT ĐỘNG (Khi môi trường có lactôzơ). Không phiên mã Z. Y. A. ADN mARN. Chất cảm ứng (lactôzơ). Chất ức chế bị bất hoạt. Các prôtêin được tạo thành bởi các gen Z, Y, A. KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC - Cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơ + Cấu trúc của ôperôn Lac (mô tả hình 3.1 SGK). + Sự điều hoà hoạt động của operôn lactôzơ. * Khi môi trường không có lactôzơ. Gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức chế. Prôtêin này liên kết với vùng vận hành ngăn cản quá trình phiên mã làm cho các gen cấu trúc không hoạt động. * Khi môi trường có lactôzơ. Khi môi trường có lactôzơ, một số phân tử liên kết với prôtêin ức chế làm biến đổi cấu hình không gian ba chiều của nó làm cho prôtêin ức chế không thể liên kết với vùng vận hành. Do đó ARN polimeraza có thể liên kết được với vùng khởi động để tiến hành phiên mã. Khi đường lactôzơ bị phân giải hết, prôtêin ức chế lại liên kết với vùng vận hành và quá trình phiên mã bị dừng lại.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 5. Nhiễm sắc thể NST: gồm ADN và protein (histon). KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC 5.1. Nhiễm sắc thể là cơ sở vật chất của di truyền và biến dị ở mức tế bào - Ở mức tế bào, thông tin di truyền được tổ chức thành các NST. + Ở vi khuẩn, chỉ có một NST chứa một phân tử ADN trần, dạng vòng. NST này chứa đầy đủ thông tin giúp cho tế bào có thể tồn tại và phát triển. Ngoài ra, một số tế bào nhân sơ còn chứa các phân tử ADN nhỏ, dạng vòng trong tế bào chất là các plasmit. + Ở sinh vật nhân thực, NST nằm trong nhân tế bào có hình thái, số lượng và cấu trúc đặc trưng cho loài. Cấu trúc của NST ở sinh vật nhân thực có các mức xoắn khác nhau: Phân tử ADN + protein → đơn vị cơ bản nuclêôxôm → sợi cơ bản → sợi nhiễm sắc → crômatit. - Cấu trúc xoắn giúp các NST có thể xếp gọn trong nhân tế bào cũng như giúp điều hoà hoạt động của các gen và NST dễ dàng di chuyển trong quá trình phân bào. - NST có các chức năng khác nhau như: lưu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền, giúp tế bào phân chia đều vật chất di truyền cho tế bào con và điều hoà hoạt động của các gen. - Bộ NST lưỡng bội (2n) ở tế bào xôma và đơn bội (n) ở giao tử. Bộ NST này được di truyền ổn định qua các thế hệ tế bào nhờ có nguyên phân và qua các thế hệ cơ thể nhờ sự kết hợp giữa các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh. 5.2. Tính đặc trưng của NST - Mỗi loài sinh vật đều có bộ NST đặc trưng về số lượng, hình dạng, kích thước và cấu trúc. Ở những loài giao phối, tế bào sinh dưỡng (tb xôma) mang bộ NST lưỡng bội của loài (2n), NST tồn tại thành từng cặp (gồm 2 NST giống nhau về hình dạng, kích thước và cấu trúc đặc trưng, được gọi là cặp NST tương đồng), trong đó, một có nguồn gốc từ bố, một có nguồn gốc từ mẹ. Tế bào sinh dục (giao tử), số NST chỉ bằng một nửa số NST trong tế bào sinh dưỡng và được gọi là bộ NST đơn bội (n). - Đặc trưng về: Số lượng, thành phần, trình tự phân bố các gen trên mỗi NST. Bởi các tập tính hoạt động của NST: tái sinh, phân li, tổ hợp, trao đổi đoạn, đột biến về số lượng, cấu trúc NST..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> BIẾN DỊ. 6. Các loại biến dị. Biến dị không DT. Biến dị di truyền Đột biến Đột biến gen Mất 1 cặp nu. Thêm 1 cặp nu. Thay thế 1 cặp nu Mất đoạn. Biến dị tổ hợp. Thường biến. Đột biến NST Đb số lượng NST. Đb cấu trúc NST. Lặp đoạn. Thể khuyết nhiễm. Đảo đoạn. Chuyển đoạn. Đb lệch bội. Thể 1 nhiễm. Thể 3 nhiễm. Thể 4 nhiễm. Đb đa bội Tự đa bội. Dị đa bội. 6.1. Đột biến gen. Thay thế. A I T. Mất đi. A I T. Thêm vào. T I A. KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC a. Khái niệm: là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan tới một cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó của phân tử ADN; gồm các dạng mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit. b. Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen: * Nguyên nhân:.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> - Đbg phát sinh do các tác nhân đột biến lý hoá trong ngoại cảnh hoặc gây rối loạn trong quá trình sinh lý, hoá sinh của tế bào gây nên những sai sót trong quá trình tự nhân đôi của ADN, hoặc làm đứt phân tử ADN, hoặc nối đoạn bị đứt vào ADN ở vị trí mới. - Đbg không chỉ phụ thuộc vào loại tác nhân, cường độ, liều lượng của tác nhân mà còn tuỳ thuộc đặc điểm cấu trúc của gen. * Cơ chế phát sinh đột biến gen: Sự biến đổi của 1 nuclêôtit nào đó thoạt đầu xảy ra trên một mạch của ADN dưới dạng tiền đột biến. Lúc này enzim sửa chữa có thể sửa sai làm cho tiền đột biến trở lại dạng ban đầu. Nếu sai sót không được sửa chữa thì qua lần tự sao tiếp theo nuclêôtit lắp sai sẽ liên kết với nuclêôtit bổ sung với nó làm phát sinh đột biến gen. c. Hậu quả của đột biến gen: - Biến đổi trong dãy nuclêôtit của gen cấu trúc sẽ dẫn tới sự biến đổi trong cấu trúc của mARN và cuối cùng là sự biến đổi trong cấu trúc của prôtêin tương ứng. - Đột biến thay thế hay đảo vị trí một cặp nuclêôtit chỉ ảnh hưởng tới một axit amin trong chuỗi pôlipeptit. Đột biến mất hoặc thêm một cặp nuclêôtit sẽ làm thay đổi các bộ ba mã hoá trên ADN từ điểm xảy ra đột biến cho đến cuối gen và do đó làm thay đổi cấu tạo của chuỗi pôlipeptit từ điểm có nuclêôtit bị mất hoặc thêm. - Đột biến gen gây rối loạn trong quá trình sinh tổng hợp prôtêin, đặc biệt là đột biến ở các gen quy định cấu trúc các enzim, cho nên đa số đột biến gen thường có hại cho cơ thể. Tuy nhiên, có những đột biến gen là trung tính (không có hại, không có lợi), một số ít trường hợp là có lợi. 6.2. Đột biến NST 6.2.1. Các dạng đột biến cấu trúc NST. Mất đoạn. Lặp đoạn. Đảo đoạn. Chuyển đoạn. KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi về cấu trúc NST dẫn đến sự sắp xếp lại các gen, làm thay đổi hình dạng và cấu trúc của NST. - Các dạng đột biến cấu trúc NST: mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn và chuyển đoạn. - Cơ chế phát sinh đột biến: do tác động của các tác nhân gây đột biến làm NST bị đứt gãy, ảnh hưởng tới quá trình tự nhân đôi NST và trao đổi đoạn không tương ứng giữa các crômatit khác nguồn. 6.2.2. Đột biến số lượng NST Các dạng đột biến lệch bội NST Thể 1 nhiễm (2n-1). Thể 3 nhiễm (2n+1). Thể bốn nhiễm (2n+2). Bộ NST bình thường (2n). Thể khuyết nhiễm (2n - 2). Cơ chế phát sinh thể tự đa bội. X. X. Thể tam bội. Thể tứ bội. X. Thể tứ bội. Cơ chế phát sinh thể dị đa bội P. : Cá thể loài A (2nA) x Cá thể loài B (2nB) G : nA nB F1 : (nA + nB) (bất thụ) Đa bội hóa. (2nA + 2nB) (thể song nhị bội hữu thụ) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------KIẾN THỨC THẢO LUẬN, XÂY DỰNG TỪ SƠ ĐỒ CẦN ĐẠT ĐƯỢC * Đột biến số lượng NST gồm 2 dạng là thể lệch bội và thể đa bội..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> - Thể lệch bội là những biến đổi về số lượng NST, chỉ xảy ra ở một hay một số cặp NST tương đồng trong tế bào. + Thể lệch bội thường có các dạng: thể không, thể một, thể ba, thể bốn. + Cơ chế phát sinh thể lệch bội là do sự không phân li của một hay một số cặp NST tương đồng trong phân bào. + Các đột biến dị bội đa phần gây nên hậu quả có hại ở động vật. Ví dụ: - ở người có 3 NST 21, xuất hiện hội chứng Đao, tuổi sinh đẻ của người mẹ càng cao tỉ lệ mắc hội chứng Đao càng nhiều. - Thể dị bội ở NST giới tính của người gây những hậu quả nghiêm trọng: + XXX (hội chứng 3X): nữ, buồng trứng và dạ con không phát triển, thường rối loạn kinh nguyệt khó có con. + OX (hội chứng Tớcnơ): nữ, lùn, cổ ngắn, không có kinh nguyệt, vú không phát triển, âm đạo hẹp, dạ con nhỏ, trí tuệ chậm phát triển. + XXY (hội chứng Claiphentơ): nam, mù màu, thân cao, chân tay dài, tinh hoàn nhỏ, si đần, vô sinh. + OY: Không thấy ở người, có lẽ hợp tử bị chết ngay sau khi thụ tinh. Ở thực vật cũng thường gặp thể dị bội, đặc biệt ở chi Cà và chi Lúa. Ví dụ ở cà độc dược, 12 thể ba nhiểm ở 12 NST cho 12 dạng quả khác nhau về hình dạng và kích thước. - Thể đa bội gồm hai dạng là tự đa bội và dị đa bội. + Tự đa bội là sự tăng một số nguyên lần bộ NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n (đa bội lẻ: 3n, 5n, 7n...., đa bội chẵn: 4n, 6n, 8n...). Cơ chế phát sinh là do sự không phân li của tất cả các cặp NST tương đồng trong phân bào. Ở loài giao phối, nếu hiện tượng này xảy ra ở lần nguyên phân đầu tiên của hợp tử sẽ tạo thành thể tứ bội; nếu xảy ra ở đỉnh sinh trưởng của một cành cây thì sẽ tạo nên cành tứ bội trên cây lưỡng bội. + Dị đa bội là hiện tượng làm gia tăng số bộ NST đơn bội của hai loài khác nhau trong tế bào. Cơ chế phát sinh là do sự kết hợp các giao tử không giảm nhiễm (2n) từ hai loài khác nhau, hay do lai xa kết hợp với đa bội hoá. + Đa bội thể diễn ra phổ biến ở thực vật, hiếm xảy ra ở động vật. * Hậu quả chung của đa bội là tế bào đa bội có số lượng ADN tăng gấp bội, quá trình sinh tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh, tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát triển khoẻ, chống chịu tốt..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Bước 2. Học sinh chia nhóm hoạt động theo hệ thống bảng biểu dưới sự hướng dẫn của giáo viên Hoạt động 1. Mỗi nhóm hoàn thành nội dung một bảng sau: Bảng 1. (Nhóm HS 1) So sánh các cơ chế nhân đôi ADN, Phiên mã, Dịch mã Nội dung. Nhân đôi ADN. Phiên mã. Dịch mã. Nguyên tắc Mạch khuôn Enzim tham gia Chiều tổng hợp mạch mới hoặc chiều dịch chuyển của Ribôxôm Nguyên liệu Sản phẩm. Bảng 2. (Nhóm HS 2) Phân biệt đột biến gen và đột biến NST Vấn đề phân biệt. Đột biến gen. Đột biến nhiễm sắc thể. Khái niệm Cơ chế phát sinh Đặc điểm Hậu quả Vai trò Bảng 3. (Nhóm HS 3) Cơ chế phát sinh, hậu quả và vai trò c ủa các d ạng đ ột bi ến NST Dạng đột biến ĐB cấu trúc NST. Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn Chuyển. Cơ chế phát sinh. Hậu quả và vai trò.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ĐB số lượng NST. đoạn Thể lệch bội Thể đa bội. Bảng 4. (Nhóm HS 4) Phân biệt thể lệch bội và thể đa bội. Vấn đề phân biệt. Thể lệch bội. Thể đa bội. Khái niệm Phân loại Cơ chế phát sinh Hậu quả Bảng 5. (Nhóm HS 5) Phân biệt thể đa bội chẵn và đa bội lẻ. Vấn đề phân biệt. Thể đa bội chẵn. Thể đa bội lẻ. Khái niệm Cơ chế phát sinh Đặc điểm Hoạt động 2. Các nhóm thảo luận đánh giá chéo kết quả nội dung bảng nhóm bạn. Hoạt động 3. Giáo viên đánh giá chất lượng từng nhóm và hoàn thiện nội dung bảng biểu. Bảng 1 So sánh các cơ chế nhân đôi ADN, Phiên mã, Dịch mã Nội dung Nguyên tắc. Mạch khuôn. Nhân đôi ADN. Phiên mã. Dịch mã. - Bổ sung A-T, G-X và ngược lại - Bán bảo tồn. Bổ sung A-U, TA, G-X, X-G. Bổ sung A-U, UA, G-X, X-G. - Mạch khuôn 3’-5’ - Mạch khuôn 5’-3’. Mạch khuôn 3’-5’. Mạch khuôn mARN 5’-3’. Enzim tham gia ADN-polymeraza ARN-polymeraza…. ARN-polymeraza…. Bảng 2 Phân biệt đột biến gen và đột biến NST. Aminocyl-tARN synthetase và ATP.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Nội dung. Khái niệm. Đột biến gen. Đột biến nhiễm sắc thể. - Là sự biến đổi một hay một số cặp nuclêôtit trong gen. - Có 3 dạng đột biến điểm: + Mất 1 cặp nuclêôtit. + Thêm 1 cặp nuclêôtit. + Thay thế 1 cặp nuclêôtit.. - Là những biến đổi trong cấu trúc hoặc số lượng NST. - Có 2 dạng: + ĐB cấu trúc NST gồm mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn. + ĐB số lượng NST gồm thể lệch bội và thể đa bội. - Do mất, lặp, đảo hay chuyển vị trí của đoạn NST, do sự chuyển đoạn diễn ra giữa các NST không tương đồng. - Do sự không phân li của cặp NST trong quá trình phân bào.. - Bắt cặp không đúng trong nhân đôi ADN (không theo NTBS), hay tác nhân xen vào Cơ chế mạch khuôn hoặc mạch đang phát sinh tổng hợp. - Phải trải qua tiền đột biến mới xuất hiện đột biến. - Phổ biến. - Làm thay đổi số lượng và trật tự sắp xếp các cặp nuclêôtit Đặc trong gen. điểm - Đột biến lặn không biểu hiện thành kiểu hình ở trạng thái dị hợp tử. - Làm gián đoạn 1 hay 1 số tính trạng nào đó (Gen  mARN  Hậu quả Prôtêin  tính trạng). - Ít ảnh hưởng đến sức sống và sự sinh sản của sinh vật. Cung cấp nguồn nguyên liệu Vai trò chủ yếu cho quá trình tiến hoá và chọn giống.. - Ít phổ biến. - Làm thay đổi số lượng và trật tự sắp xếp các gen trên NST. - Biểu hiện ngay thành kiểu hình.. - Làm thay đổi 1 bộ phân hay kiểu hình của cơ thể. - Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức sống và sự sinh sản của sinh vật. Cung cấp nguồn nguyên liệu thứ yếu cho tiến hoá và chọn giống.. Bảng 3. Cơ chế phát sinh, hậu quả và vai trò của các dạng đột biến NST Dạng đột biến ĐB cấu trúc NST. Cơ chế phát sinh. Mất đoạn. NST bị đứt 1 đoạn (đoạn đứt không chứa tâm động).. Lặp đoạn. 2 NST tương đồng tiếp hợp và trao đổi. Hậu quả và vai trò - Làm giảm số lượng gen trên NST → Thường gây chết hoặc giảm sức sống. - Xác định vị trí của gen trên NST, loại bỏ những gen có hại. Làm tăng số lượng gen trên NST → Tăng cường hoặc giảm bớt.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> chéo không đều.. mức biểu hiện của tính trạng.. Sắp xếp lại trật tự các gen trên NST NST bị đứt 1 đoạn, → Đảo Tăng sự đa dạng giữa các thứ, đoạn bị đứt quay 1800 đoạn các nòi trong cùng một loài, ít ảnh rồi gắn vào NST. hưởng đến sức sống. NST bị đứt 1 đoạn, Làm thay đổi nhóm gen liên kết đoạn bị đứt gắn vào vị → Chuyển đoạn lớn thường gây Chuyển trí khác trên NST hoặc chết, mất khả năng sinh sản. đoạn giữa các NST không - Chuyển đoạn nhỏ được ứng dụng tương đồng trao đổi để chuyển gen tạo giống mới. đoạn bị đứt. - Sự tăng hay giảm số lượng của Một hay một số cặp một hay vài cặp NST → Thể lệch NST không phân ly ở bội thường chết hay giảm sức sống, Thể kì sau của phân bào giảm khả năng sinh sản. lệch bội (nguyên phân, giảm - Xác định vị trí của các gen trên phân). NST, đưa các NST mong muốn vào ĐB số cơ thể khác. lượng Tăng một số nguyên lần bộ NST NST đơn bội của loài và lớn hơn 2n → Bộ NST của tế bào số lượng ADN tăng gấp bội → Thể đa không phân ly ở kì sau Tế bào to → Cơ quan sinh dưỡng bội của phân bào (nguyên lớn, phát triển khoẻ, chống chịu tốt. phân, giảm phân). Thể đa bội lẻ: 3n, 5n,…không có khả năng sinh giao tử bình thường. Bảng 4. Phân biệt thể lệch bội và thể đa bội Vấn đề phân biệt Khái niệm. Phân loại. Thể lệch bội. Thể đa bội. Sự thay đổi số lượng NST ở một Sự tăng cả bộ NST nhưng lớn hoặc một số cặp NST. hơn 2n. - Các dạng thường gặp: - Các dạng thể đa bội: + Thể một: (2n - 1). + Tự đa bội: sự tăng một số + Thể ba: (2n + 1). nguyên lần số NST đơn bội của + Thể bốn: (2n + 2). một loài và lớn hơn 2n, trong đó + Thể khuyết: (2n - 2). có đa bội chẵn (4n, 6n, …) và đa bội lẻ (3n, 5n, …). + Dị đa bội: khi cả hai bộ NST của hai loài khác nhau cùng tồn tại trong một tế bào..

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trong phân bào, thoi vô sắc hình Cơ chế thành nhưng một hay một số cặp phát sinh NST không phân li. - Mất cân bằng toàn bộ hệ gen  kiểu hình thiếu cân đối  không sống được, giảm sức sống, giảm Hậu quả khả năng sinh sản tuỳ loài. - Xảy ra ở thực vật và động vật.. Trong phân bào, thoi vô sắc không hình thành  tất cả các cặp NST không phân li. - Tế bào lớn  cơ quan sinh dưỡng to  sinh trưởng và phát triển mạnh. Thể đa bội lẻ không có khả năng sinh giao tử bình thường. - Xảy ra phổ biến ở thực vật, ít gặp ở động vật.. Bảng 5. Phân biệt thể đa bội chẵn và đa bội lẻ Vấn đề phân biệt. Thể đa bội chẵn. Bộ NST trong tế bào sinh dưỡng là 1 bội số chẵn của bộ đơn bội lớn 2n (4n, 6n, …). - Trong quá trình giảm phân: Ở tế bào sinh dục (2n), bộ NST không phân ly  giao tử 2n. Giao tử 2n + giao tử 2n  thể tứ Cơ chế bội (4n). phát sinh - Trong quá trình nguyên phân: Ở tế bào sinh dưỡng (2n), bộ NST không phân ly  thể tứ bội (4n). - Lượng ADN tăng gấp đôi, quá trình tổng hợp các chất diễn ra mạnh mẽ. - Tế bào to, cơ quan sinh dưỡng Đặc điểm lớn, cơ thể khỏe, chống chịu tốt, … - Thể đa bội chẵn sinh sản hữu tính được vì tạo được giao tử.. Khái niệm. Thể đa bội lẻ Bộ NST trong tế bào sinh dưỡng là 1 bội số lẻ của bộ đơn bội lớn 2n (3n, 5n, …). - Trong quá trình giảm phân: Ở tế bào sinh dục (2n), bộ NST không phân ly  giao tử 2n. Giao tử 2n + giao tử n  thể tam bội 3n. - Cây 4n giao phấn với cây 2n  thể tam bội 3n. - Thể đa bội lẻ thường gặp ở những cây ăn quả không hạt (dưa hấu, chuối, …). - Thể đa bội lẻ không sinh sản hữu tính được vì không có khả năng tạo giao tử bình thường.. Bước 3. Học sinh tập làm người ra câu hỏi trắc nghiệm Hoạt động 1. Giáo viên hướng dẫn các nhóm thiết lập hệ thống câu hỏi dạng trắc nghiệm của mình bằng nội dung khiến thức lí thuyết ôn tập. - Câu hỏi dạng trắc nghiệm chỉ có lời dẫn, không có 4 đáp án lựa chọn. - Ví dụ:.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 1. Một đoạn của ADN mang thông tin mã hoá một sản phẩm xác định (chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN) được gọi là? (Gen) 2. Vùng điều hoà của gen cấu trúc nằm ở đầu nào của của mạch mã gốc, vùng kết thúc nằm ở đầu nào của mạch mã gốc? (Vùng điều hòa ở đầu 3’, vùng kết thúc ở đầu 5’) 3. Gen ở sinh vật nhân sơ (vi khuẩn) có vùng mã hóa? (Liên tục) 4. Ở sinh vật nhân thực có các đoạn không mã hoá (intrôn) xen kẽ các đoạn mã hoá (êxôn) được gọi là gen? (Phân mảnh) 5. Trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong gen quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin được gọi là? (Mã di truyền) 6. Tất cả các loài đều có chung 1 bộ mã di truyền, trừ một vài ngoại lệ đây là đặc điểm gì của mã di truyền? (Mã di truyền có tính phổ biến) Hoạt động 2. Các nhóm luyện tập bằng sản phẩm của mỗi nhóm dưới sự hướng dẫn của giáo viên. - Tìm đáp án đúng cho mỗi câu hỏi. - Đánh giá chất lượng hệ thống câu hỏi của mỗi nhóm, đồng thời loại bỏ những câu hỏi không đảm bảo chất lượng..

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Bước 4. Học sinh luyện tập bằng hệ thống trắc nghiệm lí thuyết. Hệ thống gồm 158 câu hỏi trắc nghiệm lí thuyết được chia 5 nhóm: Mức Nhận độ biết Số câu 50. Thông hiểu 30. Vận thấp. dụng Vận dụng cao Thuộc đề ĐHCĐ 20 15 43. Tùy đối tượng học sinh để chọn cách triển khai hệ thống 158 câu hỏi thuộc các mức độ khác nhau như trên. 1. Hệ thống câu hỏi nhận biết Câu 1: Ở sinh vật nhân thực, trình tự nuclêôtit trong vùng mã hóa của gen nhưng không mã hóa axit amin được gọi là: A. đoạn intron. B. đoạn êxôn. C. gen phân mảnh. D. vùng vận hành. Câu 2: Vùng điều hoà là vùng A. quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong phân tử prôtêin B. mang tín hiệu khởi động và kiểm soát quá trình phiên mã C. mang thông tin mã hoá các axit amin D. mang tín hiệu kết thúc phiên mã Câu 3: Trong 64 bộ ba mã di truyền, có 3 bộ ba không mã hoá cho axit amin nào. Các bộ ba đó là: A. UGU, UAA, UAG B. UUG, UGA, UAG C. UAG, UAA, UGA D. UUG, UAA, UGA Câu 4: Mã di truyền có tính đặc hiệu, tức là A. tất cả các loài đều dùng chung một bộ mã di truyền. B. mã mở đầu là AUG, mã kết thúc là UAA, UAG, UGA. C. nhiều bộ ba cùng xác định một axit amin. D. một bộ ba mã hoá chỉ mã hoá cho một loại axit amin. Câu 5: Tất cả các loài sinh vật đều có chung một bộ mã di truyền, trừ một vài ngoại lệ, điều này biểu hiện đặc điểm gì của mã di truyền? A. Mã di truyền có tính đặc hiệu. B. Mã di truyền có tính thoái hóa. C. Mã di truyền có tính phổ biến. D. Mã di truyền luôn là mã bộ ba. Câu 6: Gen không phân mảnh có A. cả exôn và intrôn. B. vùng mã hoá không liên tục. C. vùng mã hoá liên tục. D. các đoạn intrôn. Câu 7: Một đoạn của phân tử ADN mang thông tin mã hoá cho một chuỗi pôlipeptit hay một phân tử ARN được gọi là: A. codon. B. gen. C. anticodon. D. mã di truyền. Câu 8: Quá trình nhân đôi ADN được thực hiện theo nguyên tắc gì? A. Hai mạch được tổng hợp theo nguyên tắc bổ sung song song liên tục..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> B. Một mạch được tổng hợp gián đoạn, một mạch được tổng hợp liên tục. C. Nguyên tắc bổ sung và nguyên tắc bán bảo toàn. D. Mạch liên tục hướng vào, mạch gián đoạn hướng ra chạc ba tái bản. Câu 9: Bản chất của mã di truyền là A. trình tự sắp xếp các nulêôtit trong gen quy định trình tự sắp xếp các axit amin trong prôtêin. B. các axit amin đựơc mã hoá trong gen. C. ba nuclêôtit liền kề cùng loại hay khác loại đều mã hoá cho một axit amin. D. một bộ ba mã hoá cho một axit amin. Câu 10: Vùng kết thúc của gen là vùng A. mang tín hiệu khởi động và kiểm soát quá trình phiên mã B. mang tín hiệu kết thúc phiên mã C. quy định trình tự sắp xếp các aa trong phân tử prôtêin D. mang thông tin mã hoá các aa Câu 11: Mã di truyền mang tính thoái hoá, tức là: A. nhiều bộ ba khác nhau cùng mã hoá cho một loại axit amin B. tất cả các loài đều dùng chung nhiều bộ mã di truyền C. tất cả các loài đều dùng chung một bộ mã di truyền D. một bộ ba mã di truyền chỉ mã hoá cho một axit amin Câu 12: Mã di truyền có tính phổ biến, tức là A. tất cả các loài đều dùng chung nhiều bộ mã di truyền B. nhiều bộ ba cùng xác định một axit amin C. một bô ba mã di truyền chỉ mã hoá cho một axit amin D. tất cả các loài đều dùng chung một bộ mã di truyền, trừ một vài loài ngoại lệ Câu 13: Mỗi gen mã hoá prôtêin điển hình gồm các vùng theo trình tự là: A. vùng điều hoà, vùng vận hành, vùng mã hoá. B. vùng điều hoà, vùng mã hoá, vùng kết thúc. C. vùng điều hoà, vùng vận hành, vùng kết thúc. D. vùng vận hành, vùng mã hoá, vùng kết thúc. Câu 14: Gen là một đoạn của phân tử ADN A. mang thông tin mã hoá chuỗi polipeptit hay phân tử ARN. B. mang thông tin di truyền của các loài. C. mang thông tin cấu trúc của phân tử prôtêin. D. chứa các bộ 3 mã hoá các axit amin. Câu 15: Vùng nào của gen quyết định cấu trúc phân tử protêin do nó quy định tổng hợp? A. Vùng kết thúc. B. Vùng điều hòa. C. Vùng mã hóa. D. Cả ba vùng của gen. Câu 16: Trong quá trình nhân đôi ADN, các đoạn Okazaki được nối lại với nhau thành mạch liên tục nhờ enzim nối, enzim nối đó là: A. ADN giraza B. ADN pôlimeraza C. Hêlicaza D. ADN ligaza Câu 17: Intron là A. đoạn gen mã hóa axit amin. B. đoạn gen không mã hóa axit amin. C. gen phân mảnh xen kẽ với các êxôn..

<span class='text_page_counter'>(20)</span> D. đoạn gen mang tính hiệu kết thúc phiên mã. Câu 18: Vùng mã hoá của gen là vùng A. mang tín hiệu khởi động và kiểm soát phiên mã B. mang tín hiệu kết thúc phiên mã C. mang tín hiệu mã hoá các axit amin D. mang bộ ba mở đầu và bộ ba kết thúc Câu 19: Nhiều bộ ba khác nhau có thể cùng mã hóa một axit amin trừ AUG và UGG, điều này biểu hiện đặc điểm gì của mã di truyền? A. Mã di truyền có tính phổ biến. B. Mã di truyền có tính đặc hiệu. C. Mã di truyền luôn là mã bộ ba. D. Mã di truyền có tính thoái hóa. Câu 20: Đơn vị mang thông tin di truyền trong ADN được gọi là A. nuclêôtit. B. bộ ba mã hóa. C. triplet. D. gen. Câu 21: Đơn vị mã hoá thông tin di truyền trên ADN được gọi là A. gen. B. codon. C. triplet. D. axit amin. Câu 22: Mã di truyền là: A. mã bộ một, tức là cứ một nuclêôtit xác định một loại axit amin. B. mã bộ bốn, tức là cứ bốn nuclêôtit xác định một loại axit amin. C. mã bộ ba, tức là cứ ba nuclêôtit xác định một loại axit amin. D. mã bộ hai, tức là cứ hai nuclêôtit xác định một loại axit amin. Câu 23: Làm khuôn mẫu cho quá trình phiên mã là nhiệm vụ của A. mạch mã hoá. B. mARN. C. mạch mã gốc. D. tARN. Câu 24: Đối mã đặc hiệu trên phân tử tARN được gọi là A. codon. B. axit amin. B. anticodon. C. triplet. Câu 25: ARN được tổng hợp từ mạch nào của gen? A. Từ mạch có chiều 5’ → 3’. B. Từ cả hai mạch đơn. C. Khi thì từ mạch 1, khi thì từ mạch 2. D. Từ mạch mang mã gốc. Câu 26: Loại axit nuclêic tham gia vào thành phần cấu tạo nên ribôxôm là A. rARN. B. mARN. C. tARN. D. ADN. Câu 27: Các chuỗi polipeptit được tổng hợp trong tế bào nhân thực đều A. kết thúc bằng Met. B. bắt đầu bằng axit amin Met. C. bắt đầu bằng axit foocmin-Met. D. bắt đầu từ một phức hợp aatARN. Câu 28: Làm khuôn mẫu cho quá trình dịch mã là nhiệm vụ của A. mạch mã hoá. B. mARN. C. tARN. D. mạch mã gốc. Câu 29: Phiên mã là quá trình tổng hợp nên phân tử A. ADN và ARN B. prôtêin C. ARN D. ADN Câu 30: Trong quá trình phiên mã, ARN-polimeraza sẽ tương tác với vùng nào để làm gen tháo xoắn? A. Vùng khởi động. B. Vùng mã hoá. C. Vùng kết thúc. D. Vùng vận hành. Câu 31: Giai đoạn hoạt hoá axit amin của quá trình dịch mã diễn ra ở:.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> A. nhân con B. tế bào chất C. nhân D. màng nhân Câu 32: Sản phẩm của giai đoạn hoạt hoá axit amin là A. axit amin hoạt hoá. B. axit amin tự do. C. chuỗi polipeptit. D. phức hợp aa-tARN. Câu 33: Dịch mã là quá trình tổng hợp nên phân tử A. mARN B. ADN C. prôtêin D. mARN và prôtêin Câu 34: Đơn vị mã hoá cho thông tin di truyền trên mARN được gọi là A. anticodon. B. codon. C. triplet. D. axit amin. Câu 35: Nội dung chính của sự điều hòa hoạt động gen là A. điều hòa quá trình dịch mã. B. điều hòa lượng sản phẩm của gen. C. điều hòa quá trình phiên mã. D. điều hoà hoạt động nhân đôi ADN. Câu 36: Trong cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac ở E.coli, khi môi trường có lactôzơ thì A. prôtêin ức chế không gắn vào vùng vận hành. B. prôtêin ức chế không được tổng hợp. C. sản phẩm của gen cấu trúc không được tạo ra. D. ARN-polimeraza không gắn vào vùng khởi động. Câu 37: Operon Lac của vi khuẩn E.coli gồm có các thành phần theo trật tự: A. vùng khởi động – vùng vận hành – nhóm gen cấu trúc (Z,Y,A) B. gen điều hòa – vùng vận hành – vùng khởi động – nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A) C. gen điều hòa – vùng khởi động – vùng vận hành – nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A) D. vùng khởi động – gen điều hòa – vùng vận hành – nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A) Câu 38: Enzim ARN polimeraza chỉ khởi động được quá trình phiên mã khi tương tác được với vùng A. vận hành. B. điều hòa. C. khởi động. D. mã hóa. Câu 39: Operon là A. một đoạn trên phân tử ADN bao gồm một số gen cấu trúc và một gen vận hành chi phối. B. cụm gồm một số gen điều hòa nằm trên phân tử ADN. C. một đoạn gồm nhiều gen cấu trúc trên phân tử ADN. D. cụm gồm một số gen cấu trúc do một gen điều hòa nằm trước nó điều khiển. Câu 40: Điều hòa hoạt động gen của sinh vật nhân sơ chủ yếu xảy ra ở giai đoạn A. phiên mã. B. dịch mã. C. sau dịch mã. D. sau phiên mã. Câu 41: Trong cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac ở E.coli, khi môi trường không có lactôzơ thì prôtêin ức chế sẽ ức chế quá trình phiên mã bằng cách A. liên kết vào vùng khởi động. B. liên kết vào gen điều hòa..

<span class='text_page_counter'>(22)</span> C. liên kết vào vùng vận hành. D. liên kết vào vùng mã hóa. Câu 42: Khi nào thì prôtêin ức chế làm ngưng hoạt động của opêron Lac? A. Khi môi trường có nhiều lactôzơ. B. Khi môi trường không có lactôzơ. C. Khi có hoặc không có lactôzơ. D. Khi môi trường có lactôzơ. Câu 43: Trong cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac ở E.coli, lactôzơ đóng vai trò của chất A. xúc tác B. ức chế. C. cảm ứng. D. trung gian. Câu 44: Trình tự nuclêôtit đặc biệt của một opêron để enzim ARN-polineraza bám vào khởi động quá trình phiên mã được gọi là: A. vùng khởi động. B. gen điều hòa. C. vùng vận hành. D. vùng mã hoá. Câu 45: Trong một opêron, vùng có trình tự nuclêôtit đặc biệt để prôtêin ức chế bám vào ngăn cản quá trình phiên mã, đó là vùng : A. khởi động. B. vận hành. C. điều hoà. D. kết thúc. Câu 46: Trên sơ đồ cấu tạo của opêron Lac ở E. coli, vùng khởi động được kí hiệu là: A. O (operator). B. P (promoter). C. Z, Y, Z. D. R. Câu 47: Khi nào thì cụm gen cấu trúc Z, Y, A trong opêron Lac ở E. coli không hoạt động? A. Khi môi trường có hoặc không có lactôzơ.B. Khi trong tế bào có lactôzơ. C. Khi trong tế bào không có lactôzơ. D. Khi môi trường có nhiều lactôzơ. Câu 48: Gen ban đầu có cặp nuclêôtit chứa A hiếm (A *) là T-A*, sau đột biến cặp này sẽ biến đổi thành cặp A. T-A B. A-T C. G-X D. X-G * * Câu 49: Gen ban đầu có cặp nuclêôtit chứa G hiếm (G ) là X-G , sau đột biến cặp này sẽ biến đổi thành cặp A. T-A B. A-T C. G-X D. X-G Câu 50: Các bazơ nitơ dạng hỗ biến kết cặp bổ sung không đúng khi ADN nhân đôi do có A. vị trí liên kết C1 và bazơ nitơ bị đứt gãy. B. vị trí liên kết hidrô bị thay đổi. C. vị trí liên kết của nhóm amin bị thay đổi. D. vị trí liên kết photpho di-este bị thay đổi. ĐÁP ÁN Câu Đ.a Câu Đ.a Câu. 1 A 21 C 41. 2 B 22 C 42. 3 C 23 C 43. 4 D 24 B 44. 5 C 25 D 45. 6 C 26 A 46. 7 B 27 B 47. 8 C 28 B 48. 9 A 29 C 49. 10 B 30 A 50. 11 A 31 B. 12 D 32 D. 13 B 33 C. 14 A 34 B. 15 C 35 B. 16 D 36 A. 17 B 37 A. 18 C 38 C. 19 D 39 D. 20 D 40 A.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Đ.a C. B. C. A. B. B. C. D. A. B. 2. Hệ thống câu hỏi thông hiểu Câu 1: Mỗi ADN con sau nhân đôi đều có một mạch của ADN mẹ, mạch còn lại được hình thành từ các nuclêôtit tự do. Đây là cơ sở của nguyên tắc A. bổ sung. B. bán bảo toàn. C. bổ sung và bảo toàn. D. bổ sung và bán bảo toàn. Câu 2: Vai trò của enzim ADN pôlimeraza trong quá trình nhân đôi ADN là: A. tháo xoắn phân tử ADN. B. lắp ráp các nuclêôtit tự do theo nguyên tắc bổ sung với mỗi mạch khuôn của ADN. C. bẻ gãy các liên kết hiđrô giữa hai mạch của ADN. D. nối các đoạn Okazaki với nhau. Câu 3: Quá trình phiên mã ở vi khuẩn E.coli xảy ra trong A. ribôxôm. B. tế bào chất. C. nhân tế bào. D. ti thể. Câu 4: Đơn vị được sử dụng để giải mã cho thông tin di truyền nằm trong chuỗi polipeptit là A. anticodon. B. axit amin. B. codon. C. triplet. Câu 5: Đặc điểm nào dưới đây thuộc về cấu trúc của mARN? A. mARN có cấu trúc mạch kép, dạng vòng, gồm 4 loại đơn phân A, T, G, X. B. mARN có cấu trúc mạch kép, gồm 4 loại đơn phân A, T, G, X. C. mARN có cấu trúc mạch đơn, gồm 4 loại đơn phân A, U, G, X. D. mARN có cấu trúc mạch đơn, dạng thẳng, gồm 4 loại đơn phân A, U, G, X. Câu 6: Quá trình phiên mã xảy ra ở A. sinh vật nhân chuẩn, vi khuẩn. B. sinh vật có ADN mạch kép. C. sinh vật nhân chuẩn, vi rút. D. vi rút, vi khuẩn. Câu 7: Ở cấp độ phân tử nguyên tắc khuôn mẫu được thể hiện trong cơ chế A. tự sao, tổng hợp ARN, dịch mã. B. tổng hợp ADN, dịch mã. C. tự sao, tổng hợp ARN. D. tổng hợp ADN, ARN. Câu 8: Dịch mã thông tin di truyền trên bản mã sao thành trình tự axit amin trong chuỗi polipeptit là chức năng của A. rARN. B. mARN. C. tARN. D. ARN. Câu 9: Trong quá trình phiên mã, chuỗi poliribônuclêôtit được tổng hợp theo chiều nào? A. 3’ → 3’. B. 3’ → 5’. C. 5’ → 3’. D. 5’ → 5’. Câu 10: Giai đoạn hoạt hoá axit amin của quá trình dịch mã nhờ năng lượng từ sự phân giải A. lipit B. ADP C. ATP D. glucôzơ Câu 11: Cặp bazơ nitơ nào sau đây không có liên kết hidrô bổ sung?.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> A. U và T B. T và A C. A và U D. G và X Câu 12: Enzim chính tham gia vào quá trình phiên mã là A. ADN-polimeraza. B. restrictaza. C. ADN-ligaza. D. ARN-polimeraza. Câu 13: Trong quá trình dịch mã, liên kết peptit đầu tiên được hình thành giữa A. hai axit amin kế nhau. B. axit amin thứ nhất với axit amin thứ hai. C. axit amin mở đầu với axit amin thứ nhất. D. hai axit amin cùng loại hay khác loại. Câu 14: Theo mô hình operon Lac, vì sao prôtêin ức chế bị mất tác dụng? A. Vì lactôzơ làm mất cấu hình không gian của nó. B. Vì prôtêin ức chế bị phân hủy khi có lactôzơ. C. Vì lactôzơ làm gen điều hòa không hoạt động. D. Vì gen cấu trúc làm gen điều hoà bị bất hoạt. Câu 15: Gen điều hòa opêron hoạt động khi môi trường A. không có chất ức chế. B. có chất cảm ứng. C. không có chất cảm ứng. D. có hoặc không có chất cảm ứng. Câu 16: Trong cấu trúc của một opêron Lac, nằm ngay trước vùng mã hóa các gen cấu trúc là A. vùng điều hòa. B. vùng vận hành. C. vùng khởi động. D. gen điều hòa. Câu 17: Khởi đầu của một opêron là một trình tự nuclêôtit đặc biệt gọi là A. vùng điều hòa. B. vùng khởi động. C. gen điều hòa. D. vùng vận hành. Câu 18: Trong cơ chế điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ, vai trò của gen điều hòa là A. mang thông tin cho việc tổng hợp một prôtêin ức chế tác động lên các gen cấu trúc. B. nơi gắn vào của prôtêin ức chế để cản trở hoạt động của enzim phiên mã. C. mang thông tin cho việc tổng hợp một prôtêin ức chế tác động lên vùng vận hành. D. mang thông tin cho việc tổng hợp một prôtêin ức chế tác động lên vùng khởi động. Câu 19: Theo cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac ở E.coli, khi có mặt của lactôzơ trong tế bào, lactôzơ sẽ tương tác với: A. vùng khởi động. B. enzim phiên mã C. prôtêin ức chế. D. vùng vận hành. Câu 20: Không thuộc thành phần của một opêron nhưng có vai trò quyết định hoạt động của opêron là A. vùng vận hành. B. vùng mã hóa. C. gen điều hòa. D. gen cấu trúc. Câu 21: Sản phẩm hình thành cuối cùng theo mô hình của opêron Lac ở E.coli là: A. 1 loại prôtêin tương ứng của 3 gen Z, Y, A hình thành 1 loại enzim phân hủy lactôzơ.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> B. 3 loại prôtêin tương ứng của 3 gen Z, Y, A hình thành 3 loại enzim phân hủy lactôzơ C. 1 phân tử mARN mang thông tin tương ứng của 3 gen Z, Y, A D. 3 phân tử mARN tương ứng với 3 gen Z, Y, A Câu 22: Sản phẩm hình thành trong phiên mã theo mô hình của opêron Lac ở E.coli là: A. 1 loại prôtêin tương ứng của 3 gen Z, Y, A hình thành 1 loại enzim phân hủy lactôzơ B. 3 loại prôtêin tương ứng của 3 gen Z, Y, A hình thành 3 loại enzim phân hủy lactôzơ C. 3 phân tử mARN tương ứng với 3 gen Z, Y, A D. 1 chuỗi poliribônuclêôtit mang thông tin 3 phân tử mARN tương ứng với 3 gen Z, Y, A Câu 23: Trong opêron Lac, vai trò của cụm gen cấu trúc Z, Y, A là: A. tổng hợp prôtein ức chế bám vào vùng khởi động để khởi đầu phiên mã. B. tổng hợp enzim ARN polimeraza bám vào vùng khởi động để khởi đầu phiên mã. C. tổng hợp prôtein ức chế bám vào vùng vận hành để ngăn cản quá trình phiên mã. D. tổng hợp các loại enzim tham gia vào phản ứng phân giải đường lactôzơ. Câu 24: Mức độ gây hại của alen đột biến đối với thể đột biến phụ thuộc vào A. tác động của các tác nhân gây đột biến. B. điều kiện môi trường sống của thể đột biến. C. tổ hợp gen mang đột biến. D. môi trường và tổ hợp gen mang đột biến. Câu 25: Dạng đột biến điểm làm dịch khung đọc mã di truyền là A. thay thế cặp A-T thành cặp T-A B. thay thế cặp G-X thành cặp T-A C. mất cặp nuclêôtit A-T hay G-X D. thay thế cặp A-T thành cặp G-X Câu 26: Đột biến gen thường gây hại cho cơ thể mang đột biến vì A. làm ngừng trệ quá trình phiên mã, không tổng hợp được prôtêin. B. làm biến đổi cấu trúc gen dẫn C. làm gen bị biến đổi dẫn tới không kế tục vật chất di truyền qua các thế hệ. D. làm sai lệch thông tin di truyền dẫn tới làm rối loạn quá trình sinh tổng hợp prôtêin. Câu 27: Điều nào dưới đây không đúng khi nói về đột biến gen? A. Đột biến gen luôn gây hại cho sinh vật vì làm biến đổi cấu trúc của gen. B. Đột biến gen là nguồn nguyên liệu cho quá trình chọn giống và tiến hoá. C. Đột biến gen có thể làm cho sinh vật ngày càng đa dạng, phong phú. D. Đột biến gen có thể có lợi hoặc có hại hoặc trung tính. Câu 28: Dạng đột biến cấu trúc NST chắc chắn dẫn đến làm tăng số lượng gen trên NST là A. mất đoạn. B. đảo đoạn. C. lặp đoạn. D. chuyển đoạn. Câu 29: Trao đổi đoạn giữa 2 nhiễm sắc thể không tương đồng gây hiện tượng.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> A. chuyển đoạn. B. lặp đoạn. C. đảo đoạn. D. hoán vị gen. Câu 30: Trong chu kì tế bào, NST đơn co xoắn cực đại quan sát được dưới kính hiển vi vào A. kì trung gian. B. kì giữa. C. kì sau. D. kì cuối. ĐÁP ÁN Câu Đ.a Câu Đ.a. 1 B 21 B. 2 B 22 D. 3 B 23 D. 4 B 24 D. 5 D 25 C. 6 B 26 D. 7 A 27 A. 8 C 28 C. 9 C 29 A. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 C A D C A D B B C C C 30 C. 3. Hệ thống câu hỏi vận dụng thấp Câu 1: Điều không đúng khi cho rằng: Ở các loài đơn tính giao phối, nhiễm sắc thể giới tính A. chỉ tồn tại trong tế bào sinh dục của cơ thể. B. chỉ gồm một cặp, tương đồng ở giới này thì không tương đồng ở giới kia. C. không chỉ mang gen quy định giới tính mà còn mang gen quy định tính trạng thường. D. của các loài thú, ruồi giấm con đực là XY con cái là XX. Câu 2: Sự co xoắn ở các mức độ khác nhau của nhiễm sắc thể tạo điều kiện thuận lợi cho A. sự phân li nhiễm sắc thể trong phân bào. B. sự tổ hợp nhiễm sắc thể trong phân bào. C. sự biểu hiện hình thái NST ở kì giữa. D. sự phân li và tổ hợp NST trong phân bào. Câu 3: Thực chất của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là sự A. làm thay đổi vị trí và số lượng gen NST. B. sắp xếp lại những khối gen trên nhiễm sắc thể. C. làm thay đổi hình dạng và cấu trúc của NST. D. sắp xếp lại các khối gen trên và giữa các NST. Câu 4: Sự liên kết giữa ADN với histôn trong cấu trúc của nhiễm sắc thể đảm bảo chức năng A. lưu giữ, bảo quản, truyền đạt thông tin di truyền. B. phân li nhiễm sắc thể trong phân bào thuận lợi. C. tổ hợp nhiễm sắc thể trong phân bào thuận lợi. D. điều hòa hoạt động các gen trong ADN trên NST. Câu 5: Nhiễm sắc thể dài gấp nhiều lần so với đường kính tế bào, nhưng vẫn được xếp gọn trong nhân vì A. đường kính của nó rất nhỏ. B. nó được cắt thành nhiều đoạn..

<span class='text_page_counter'>(27)</span> C. nó được đóng xoắn ở nhiều cấp độ. D. nó được dồn nén lai thành nhân con. Câu 6: Đột biến làm tăng cường hàm lượng amylaza ở Đại mạch thuộc dạng A. mất đoạn nhiễm sắc thể. B. lặp đoạn nhiễm sắc thể. C. đảo đoạn nhiễm sắc thể. D. chuyển đoạn nhiễm sắc thể. Câu 7: Sự không phân ly của một cặp nhiễm sắc thể tương đồng ở tế bào sinh dưỡng sẽ A. dẫn tới trong cơ thể có dòng tế bào bình thường và dòng mang đột biến. B. dẫn tới tất cả các tế bào của cơ thể đều mang đột biến. C. chỉ có cơ quan sinh dục mang đột biến. D. chỉ các tế bào sinh dưỡng mang đột biến. Câu 8: Trong quá trình nhân đôi ADN, vì sao trên mỗi chạc tái bản có một mạch được tổng hợp liên tục còn mạch kia được tổng hợp gián đoạn? A. Vì enzim ADN polimeraza chỉ tổng hợp mạch mới theo chiều 5’→3’. B. Vì enzim ADN polimeraza chỉ tác dụng lên một mạch. C. Vì enzim ADN polimeraza chỉ tác dụng lên mạch khuôn 3’→5’. D. Vì enzim ADN polimeraza chỉ tác dụng lên mạch khuôn 5’→3’. Câu 9: Trong quá trình dịch mã, mARN thường gắn với một nhóm ribôxôm gọi là poliribôxôm giúp A. tăng hiệu suất tổng hợp prôtêin. B. điều hoà sự tổng hợp prôtêin. C. tổng hợp các prôtêin cùng loại. D. tổng hợp được nhiều loại prôtêin. Câu 10: Thông tin di truyền trong ADN được biểu hiện thành tính trạng trong đời cá thể nhờ cơ chế A. nhân đôi ADN và phiên mã. B. nhân đôi ADN và dịch mã. C. phiên mã và dịch mã. D. nhân đôi ADN, phiên mã và dịch mã. Câu 11: Nhận định nào sau đây là đúng về phân tử ARN? A. Tất cả các loại ARN đều có cấu tạo mạch thẳng. B. tARN có chức năng vận chuyển axit amin tới ribôxôm. C. mARN được sao y khuôn từ mạch gốc của ADN. D. Trên các tARN có các anticodon giống nhau. Câu 12 Xét một cặp nhiễm sắc thể tương đồng có trình tự sắp xếp các gen như sau ABCDEFGHI và abcdefghi. Do rối loạn trong quá trình giảm phân đã tạo ra một giao tử có nhiễm sắc thể trên với trình tự sắp xếp các gen là ABCdefFGHI. Có thể kết luận, trong giảm phân đã xảy ra hiện tượng: A. trao đổi đoạn NST không cân giữa 2 crômatit của 2 NST tương đồng. B. nối đoạn NST bị đứt vào NST tương đồng. C. nối đoạn NST bị đứt vào NST không tương đồng. D. trao đổi đoạn NST không cân giữa 2 crômatit của 2 NST không tương đồng. Câu 13: Dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành loài mới là A. lặp đoạn. B. mất đoạn. C. đảo đoạn. D. chuyển đoạn..

<span class='text_page_counter'>(28)</span> Câu 14: Dạng đột biến nào được ứng dụng để loại khỏi nhiễm sắc thể những gen không mong muốn ở một số giống cây trồng? A. Đột biến gen. B. Mất đoạn nhỏ. C. Chuyển đoạn nhỏ. D. Đột biến lệch bội. Câu 15: Loại đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể không làm thay đổi hàm lượng ADN trên nhiễm sắc thể là A. lặp đoạn, chuyển đoạn. B. đảo đoạn, chuyển đoạn trên cùng một NST. C. mất đoạn, chuyển đoạn. D. chuyển đoạn trên cùng một NST. Câu 16: Một NST có trình tự các gen như sau ABCDEFGHI. Do rối loạn trong giảm phân đã tạo ra 1 giao tử có NST trên với trình tự các gen là ABCDEHGFI. Có thể kết luận, trong giảm phân đã xảy ra đột biến: A. chuyển đoạn trên NST nhưng không làm thay đổi hình dạng NST. B. đảo đoạn chứa tâm động và làm thay đổi hình dạng nhiễm sắc thể. C. chuyển đoạn trên NST và làm thay đổi hình dạng nhiễm sắc thể. D. đảo đoạn nhưng không làm thay đổi hình dạng nhiễm sắc thể. Câu 17: Cơ thể mà tế bào sinh dưỡng đều thừa 2 NST trên 2 cặp tương đồng được gọi là A. thể ba. B. thể ba kép. C. thể bốn. D. thể tứ bội Câu 18: Cơ thể mà tế bào sinh dưỡng đều thừa 2 NST trên mỗi cặp tương đồng được gọi là A. thể ba. B. thể ba kép. C. thể bốn. D. thể tứ bội Câu 19: Cơ thể mà tế bào sinh dưỡng đều thừa 2 NST trên 1 cặp tương đồng được gọi là A. thể ba. B. thể ba kép. C. thể bốn. D. thể tứ bội Câu 20: Ở cà chua 2n = 24. Khi quan sát tiêu bản của 1 tế bào sinh dưỡng ở loài này người ta đếm được 22 NST ở trạng thái chưa nhân đôi. Bộ nhiễm sắc thể trong tế bào này có kí hiệu là A. 2n – 2 B. 2n – 1 – 1 C. 2n – 2 + 4 D. A, B đúng. ĐÁP ÁN Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Đ.a A D D A C B A A A C B A D B B B B D C D. 4. Hệ thống câu hỏi vận dụng cao Câu 1: Chuỗi pôlipeptit do gen đột biến tổng hợp so với chuỗi pôlipeptit do gen bình thường tổng hợp có số axit amin bằng nhau nhưng khác nhau ở axit amin thứ 80. Đột biến điểm trên gen cấu trúc này thuộc dạng.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> A. thay thế một cặp nuclêôtit ở bộ ba thứ 80. B. mất một cặp nuclêôtit ở vị trí thứ 80. C. thay thế một cặp nuclêôtit ở bộ ba thứ 81. D. thêm một cặp nuclêôtit vào vị trí 80. Câu 2: Trên vùng mã hóa của một gen không phân mảnh, giả sử có sự thay thế một cặp nuclêôtit ở vị trí thứ 134 tính từ triplet mở đầu, thì prôtêin do gen này điều khiển tổng hợp bị thay đổi như thế nào so với prôtêin bình thường? A. Prôtêin đột biến bị thay đổi axít amin thứ 45. B. Prôtêin đột biến bị thay đổi axít amin thứ 44. C. Prôtêin đột biến bị mất axít amin thứ 44. D. Prôtêin đột biến bị mất axít amin thứ 45. Câu 3: Cơ chế phát sinh đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là do tác nhân gây đột biến: A. làm đứt gãy NST, rối loạn nhân đôi NST, trao đổi chéo không đều giữa các crômatít. B. làm đứt gãy nhiễm sắc thể, làm ảnh hưởng tới quá trình tự nhân đôi ADN. C. tiếp hợp hoặc trao đổi chéo không đều giữa các crômatít. D. làm đứt gãy nhiễm sắc thể dẫn đến rối loạn trao đổi chéo. Câu 4: Trao đổi đoạn không cân giữa 2 crômatit trong cặp tương đồng gây hiện tượng A. chuyển đoạn. B. lặp đoạn và mất đoạn. C. đảo đoạn. D. hoán vị gen. Câu 5: Khi xử lí các dạng lưỡng bội có kiểu gen AA, Aa, aa bằng tác nhân cônsixin, có thể tạo ra được các dạng tứ bội nào sau đây? 1. AAAA ; 2. AAAa ; 3. AAaa ; 4. Aaaa ; 5. aaaa A. 2, 4, 5. B. 1, 2, 3. C. 1, 3, 5. D. 1, 2, 4. Câu 6: Giả sử một gen được cấu tạo từ 3 loại nuclêôtit: A, T, G thì trên mạch gốc của gen này có thể có tối đa bao nhiêu loại mã bộ ba? A. 6 loại mã bộ ba. B. 3 loại mã bộ ba. C. 27 loại mã bộ ba. D. 9 loại mã bộ ba. Câu 7: Mạch gốc của gen ban đầu: 3’ TAX TTX AAA… 5’. Cho biết có bao nhiêu trường hợp thay thế nuclêôtit ở vị trí số 7 làm thay đổi codon này thành codon khác? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Câu 8: Mạch gốc của gen ban đầu: 3’ TAX TTX AAA… 5’. Cho biết có bao nhiêu trường hợp thay thế nuclêôtit ở vị trí số 6 làm thay đổi codon mã hóa aa này thành codon mã hóa aa khác? (Theo bảng mã di truyền thì codon AAA và AAG cùng mã cho lizin, AAX và AAU cùng mã cho asparagin) A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Câu 9: Xét đột biến gen do 5BU, thì từ dạng tiền đột biến đến khi xuất hiện gen đột biến phải qua A. 1 lần nhân đôi. B. 2 lần nhân đôi. C. 3 lần nhân đôi. D. 4 lần nhân đôi..

<span class='text_page_counter'>(30)</span> Câu 10: Trong các dạng đột biến gen, dạng nào thường gây biến đổi nhiều nhất trong cấu trúc của prôtêin tương ứng, nếu đột biến không làm xuất hiện bộ ba kết thúc? A. Mất một cặp nuclêôtit. B. Thêm một cặp nuclêôtit. C. Mất hoặc thêm một cặp nuclêôtit. D. Thay thế một cặp nuclêôtit. Câu 11: Dạng đột biến thay thế một cặp nuclêôtit nếu xảy ra trong một bộ ba giữa gen, có thể A. làm thay đổi toàn bộ axit amin trong chuỗi pôlypeptit do gen đó chỉ huy tổng hợp. B. làm thay đổi nhiều nhất một axit amin trong chuỗi pôlypeptit do gen đó chỉ huy tổng hợp. C. làm thay đổi ít nhất một axit amin trong chuỗi pôlypeptit do gen đó chỉ huy tổng hợp. D. làm thay đổi một số axit amin trong chuỗi pôlypeptít do gen đó chỉ huy tổng hợp. Câu 12: Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit ở vị trí số 9 tính từ mã mở đầu nhưng không làm xuất hiện mã kết thúc. Chuỗi polipeptit tương ứng do gen này tổng hợp A. mất một axit amin ở vị trí thứ 3 trong chuỗi polipeptit. B. thay đổi một axit amin ở vị trí thứ 3 trong chuỗi polipeptit. C. có thể thay đổi một axit amin ở vị trí thứ 2 trong chuỗi polipeptit. D. có thể thay đổi các axit amin từ vị trí thứ 2 về sau trong chuỗi polipeptit. Câu 13: Các dạng đột biến gen làm xê dịch khung đọc mã di truyền bao gồm: A. cả ba dạng mất, thêm và thay thế 1 cặp nu. B. thay thế 1 cặp nuclêôtit và thêm 1 cặp nu. C. mất 1 cặp nuclêôtit và thêm 1 cặp nu. D. thay thế 1 cặp nuclêôtit và mất 1 cặp nu. Câu 14: Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit giữa gen cấu trúc có thể làm cho mARN tương ứng A. không thay đổi chiều dài so với mARN bình thường. B. ngắn hơn so với mARN bình thường. C. dài hơn so với mARN bình thường. D. có chiều dài không đổi hoặc ngắn hơn mARN bình thường. Câu 15: Một tế bào sinh dưỡng của một loài có bộ nhiễm sắc thể kí hiệu: AaBbDdEe bị rối loạn phân li trong phân bào ở 1 nhiễm sắc thể kép trong cặp Dd sẽ tạo ra 2 tế bào con có kí hiệu nhiễm sắc thể là: A. AaBbDDdEe và AaBbddEe. B. AaBbDddEe và AaBbDEe. C. AaBbDDddEe và AaBbEe. D. AaBbDddEe và AaBbddEe. ĐÁP ÁN Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Đ.a C B A B C C C B B C B C C D B.

<span class='text_page_counter'>(31)</span>

<span class='text_page_counter'>(32)</span> 5. Hệ thống câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2010 Câu 1: Quá trình hình thành loài lúa mì (T.aestivum) được các nhà khoa học mô tả như sau : Loài lúa mì (T. monococcum) lai với loài cỏ dại (T. speltoides) đã tạo ra con lai. Con lai này được gấp đôi bộ nhiễm sắc thể tạo thành loài lúa mì hoang dại (A. squarrosa). Loài lúa mì hoang dại (A. squarrosa) lai với loài cỏ dại (T. tauschii) đã tạo ra con lai. Con lai này lại được gấp đôi bộ nhiễm sắc thể tạo thành loài lúa mì (T. aestivum). Loài lúa mì (T. aestivum) có bộ nhiễm sắc thể gồm A. bốn bộ nhiễm sắc thể đơn bội của bốn loài khác nhau B. bốn bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của bốn loài khác nhau C. ba bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội của ba loài khác nhau D. ba bộ nhiễm sắc thể đơn bội của ba loài khác nhau Câu 2: Phát biểu nào sau đây không đúng khi nói về gen cấu trúc? A. Phần lớn các gen của sinh vật nhân thực có vùng mã hoá không liên tục, xen kẽ các đoạn mã hoá axit amin (êxôn) là các đoạn không mã hoá với axit amin (intron) B. Gen không phân mảnh là các gen có vùng mã hoá liên tục, không chứa các đoạn không mã hoá axit amin (intron) C. Vùng điều hoà nằm ở đầu 5' của mạch mã gốc của gen, mang tín hiệu khởi động và kiểm soát quá trình phiên mã D. Mỗi gen mã hoá prôtêin điển hình gồm ba vùng trình tự nuclêôtit : vùng điều hoà, vùng mã hoá, vùng kết thúc Câu 3: Trong một lần nguyên phân của một tế bào ở thể lưỡng bội, một nhiễm sắc thể của cặp số 3 và một nhiễm sắc thể của cặp số 6 không phân li, các nhiễm sắc thể khác phân li bình thường. Kết quả của quá trình này có thể tạo ra các tế bào con có bộ nhiễm sắc thể là A. 2n + 2 và 2n - 2 hoặc 2n + 2 + 1 và 2n - 2 - 1 B. 2n + 1 + 1 và 2n - 1 - 1 hoặc 2n + 1 - 1 và 2n - 1 + 1 C. 2n + 1 - 1 và 2n - 2 - 1 hoặc 2n + 2 + 1 và 2n - 1 + 1 D. 2n + 1 + 1 và 2n - 2 hoặc 2n + 2 và 2n - 1 - 1 Câu 4: Cho các sự kiện diễn ra trong quá trình dịch mã ở tế bào nhân thực như sau: (1) Bộ ba đối mã của phức hợp Met – tARN (UAX) gắn bổ sung với côđon mở đầu (AUG) trên mARN. (2) Tiểu đơn vị lớn của ribôxôm kết hợp với tiểu đơn vị bé tạo thành ribôxôm hòan chỉnh. (3) Tiểu đơn vị bé của ribôxôm gắn với mARN ở vị trí nhận biết đặc hiệu. (4) Côđon thứ hai trên mARN gắn bổ sung với anticôđon của phức hệ aa1 – tARN (aa1: axit amin gắn liền sau axit amin mở đầu). (5) Ribôxôm dịch đi một côđon trên mARN theo chiều 5’  3’. (6) Hình thành liên kết peptit giữa axit amin mở đầu và aa1. Thứ tự đúng của các sự kiện diễn ra trong giai đoạn mở đầu và giai đoạn kéo dài chuỗi pôlipeptit là:.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> A. (1)  (3)  (2)  (4)  (6)  (5). B. (3)  (1)  (2)  (4)  (6)  (5). C. (2)  (1)  (3)  (4)  (6)  (5). D. (5)  (2)  (1)  (4)  (6)  (3). Câu 5: Ở cà độc dược (2n = 24) người ta đã phát hiện được các dạng thể ba ở cả 12 cặp nhiễm sắc thể. Các thể ba này : A. có số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào xôma khác nhau và có kiểu hình giống nhau B. có số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào xôma giống nhau và có kiểu hình giống nhau C. có số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào xôma khác nhau và có kiểu hình khác nhau D. có số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào xôma giống nhau và có kiểu hình khác nhau Câu 6: Khi nói về quá trình nhân đôi ADN (tái bản ADN) ở tế bào nhân thực, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Trong quá trình nhân đôi ADN, enzim ADN pôlimeraza không tham gia tháo xoắn phân tử ADN. B. Trong quá trình nhân đôi ADN, có sự liên kết bổ sung giữa A với T, G với X và ngược lại. C. Trong quá trình nhân đôi ADN, enzim nối ligaza chỉ tác động lên một trong hai mạch đơn mới được tổng hợp từ một phân tử ADN mẹ. D. Sự nhân đôi ADN xảy ra ở nhiều điểm trong mỗi phân tử ADN tạo ra nhiều đơn vị nhân đôi (đơn vị tái bản). Câu 7: Theo Jacốp và Mônô, các thành phần cấu tạo của opêron Lac gồm: A. Vùng vận hành (O), nhóm gen cấu trúc, vùng khởi động (P). B. Gen điều hòa, nhóm gen cấu trúc, vùng vận hành (O). C. Gen điều hòa, nhóm gen cấu trúc, vùng vận hành (O), vùng khởi động (P) D. Gen điều hòa, nhóm gen cấu trúc, vùng khởi động (P) Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2011 Câu 8: Cho các sự kiện diễn ra trong quá trình phiên mã: (1) ARN pôlimeraza bắt đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu (khởi đầu phiên mã) (2) ARN pôlimeraza bám vào vùng điều hòa làm gen tháo xoắn để lộ ra mạch gốc có chiều 3'5' (3) ARN pôlimeraza trượt dọc theo mạch mã gốc theo gen có chiều 3'  5' (4) Khi ARN pôlimeraza di chuyển tới cuối gen, gặp tín hiệu kết thúc thì nó dừng phiên mã. Trong quá trình phiên mã, các sự kiện trên diễn ra theo trình tự đúng là : A.(1)  (4)  (3)  (2) B.(2)  (3)  (1)  (4) C. (1)  (2)  (3)  (4) D. (2)  (1)  (3)  (4) Câu 9: Cho các thông tin về vai trò của các nhân tố tiến hóa như sau:.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> (1) Làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể theo một hướng xác định. (2) Làm phát sinh các biến dị di truyền của quần thể, cung cấp nguồn biến dị sơ cấp cho quá trình tiến hóa. (3) Có thể loại bỏ hoàn toàn một alen nào đó ra khỏi quần thể cho dù alen đó là có lợi. (4) Không làm thay đổi tần số alen nhưng làm thay đổi thành phần kiển gen của quần thể (5) Làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể rất chậm. Các thông tin nói về vai trò của đột biến gen là : A.(1) và (4) B.(2) và (5) C. (1) và (3) D.(3) và (4) Câu 10: Ở một loài động vật, người ta đã phát hiện 4 nòi có trình tự các gen trên nhiễm sắc thể số III như sau: Nòi 1: ABCDEFGHI ; nói 2: HEFBAGCDI; nòi 3: ABFEDCGHI; nòi 4: ABFEHGCDI Cho biết nòi 1 là nòi gốc, mỗi nòi còn lại được phát sinh do một đột biến đảo đoạn. Trình tự đúng của sự phát sinh các nòi trên là: A. 1  3  4 2 B. 1 4  2  3 C. 1  3  2  4 D. 1  2  4  3 Câu 11: Trong cơ chế điều hòa hoạt động của opêron Lac, sự kiện nào sau đây diễn ra cả khi môi trường có lactôzơ và khi môi trường không có lactôzơ? A. Một số phân tử lactôzơ liên kết với prôtêin ức chế. B. Các gen cấu trúc Z, Y,A phiên mã tạo ra các phân tử mARN tương ứng. C. Gen điều hòa R tổng hợp prôtêin ức chế. D. ARN pôlimeraza liên kết với vùng khởi động của opêron Lac và tiến hành phiên mã. Câu 12: Khi nói về thể di đa bội, phát biểu nào sau đây không đúng? A. Thể dị đa bội có thể sinh trưởng, phát triển và sinh sản hữu tính bình thường. B. Thể dị đa bội thường gặp ở động vật, ít gặp ở thực vật. C. Thể dị đa bội có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành loài mới. D. Thể dị đa bội được hình thành do lai xa kết hợp với đa bội hóa. Câu 13: Cho các thông tin sau đây : (1) mARN sau phiên mã được trực tiếp dùng làm khuôn để tổng hợp prôtêin. (2) Khi ribôxôm tiếp xúc với mã kết thúc trên mARN thì quá trình dịch mã hoàn tất. (3) Nhờ một enzim đặc hiệu, axit amin mở đầu được cắt khỏi chuỗi pôlipeptit vừa tổng hợp. (4) mARN sau phiên mã được cắt bỏ intron, nối các êxôn lại với nhau thành mARN trưởng thành. Các thông tin về sự phiên mã và dịch mã đúng với cả tế bào nhân thực và tế bào nhân sơ là A. (3) và (4). B. (1) và (4). C. (2) và (3). D. (2) và (4). Câu 14: Khi nói về chỉ số ADN, phát biểu nào sau đây không đúng? A. Chỉ số ADN là phương pháp chính xác để xác định cá thể, mối quan hệ huyết thống, để chẩn đoán, phân tích các bệnh di truyền..

<span class='text_page_counter'>(35)</span> B. Chỉ số ADN có ưu thế hơn hẳn các chỉ tiêu hình thái, sinh lí, sinh hóa thường dùng để xác định sự khác nhau giữa các cá thể. C. Chỉ số ADN là trình tự lặp lại của một đoạn nuclêôtit có chứa mã di truyền trên ADN, đoạn nuclêôtit này giống nhau ở các cá thể cùng loại. D. Chỉ số ADN được sử dụng trong khoa học hình sự để xác định tội phạm, tìm ra thủ phạm trong các vụ án. Câu 15: Một trong những đặc điểm khác nhau giữa quá trình nhân đôi ADN ở sinh vật nhân thực với quá trình nhân đôi ADN ở sinh vật nhân sơ là A. số lượng các đơn vị nhân đôi. B. nguyên liệu dùng để tổng hợp. C. chiều tổng hợp. D. nguyên tắc nhân đôi. Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2012 Câu 16: Khi nói về bệnh phêninkêto niệu ở người, phát biểu nào sau đây là đúng? A. Có thể phát hiện ra bệnh phêninkêto niệu bằng cách làm tiêu bản tế bào và quan sát hình dạng nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi. B. Bệnh phêninkêtô niệu là do lượng axit amin tirôzin dư thừa và ứ đọng trong máu, chuyển lên não gây đầu độc tế bào thần kinh. C. Chỉ cần loại bỏ hoàn toàn axit amin phêninalanin ra khỏi khẩu phần ăn của người bệnh thì người bệnh sẽ trở nên khỏe mạnh hoàn toàn. D. Bệnh phêninkêto niệu là bệnh do đột biến ở gen mã hóa enzim xúc tác cho phản ứng chuyển hóa axit amin phêninalanin thành tirôzin trong cơ thể. Câu 17: Sự trao đổi chéo không cân giữa hai crômatit khác nguồn trong cặp NST kép tương đồng xảy ra ở kì đầu của giảm phân I có thể làm phát sinh các loại đột biến nào sau đây? A. Mất đoạn và đảo đoạn nhiễm sắc thể. B. Lặp đoạn và chuyển đoạn nhiễm sắc thể. C. Mất đoạn và lặp đoạn nhiễm sắc thể. D. Lặp đoạn và đảo đoạn nhiễm sắc thể. Câu 18: Khi nói về đột biến gen, phát biểu nào sau đây là đúng? A. Trong các dạng đột biến điểm, dạng đột biến thay thế cặp nuclêôtit thường làm thay đổi ít nhất thành phần axit amin của chuỗi pôlipeptit do gen đó tổng hợp. B. Dưới tác động của cùng một tác nhân gây đột biến, với cường độ và liều lượng như nhau thì tần số đột biến ở tất cả các gen là bằng nhau. C. Khi các bazơ nitơ dạng hiếm xuất hiện trong quá trình nhân đôi ADN thì thường làm phát sinh đột biến gen dạng mất hoặc thêm một cặp nuclêôtit. D. Tất cả các dạng đột biến gen đều có hại cho thể đột biến. Câu 19: Cho biết các cô đon mã hóa các axit amin tương ứng như sau: GGG – Gly; XXX – Pro; GXU – Ala; XGA – Arg; UXG – Ser; AGX – Ser. Một đoạn mạch gốc của một gen ở vi khuẩn có trình tự các nuclêôtit là 5’AGXXGAXXXGGG3’. Nếu đoạn mạch gốc này mang thông tin mã hóa cho đoạn pôlipeptit có 4 axit amin thì trình tự của 4 axit amin đó là Ser-Ala-Gly-Pro B. Pro-Gly-Ser-Ala. C.Ser-Arg-Pro-Gly D. Gly-Pro-Ser-Arg..

<span class='text_page_counter'>(36)</span> Câu 20: Các bộ ba trên mARN có vai trò quy định tín hiệu kết thúc quá trình dịch mã là: A. 3’UAG5’ ; 3’UAA5’; 3’UGA5’. B. 3’GAU5’; 3’AAU5’; 3’AGU5’. C. 3’UAG5’; 3’UAA5’; 3’AGU5’. D. 3’GAU5’; 3’AAU5’; 3’AUG5’. Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2013 Câu 21: Một loài thực vật lưỡng bội có 12 nhóm gen liên kết. Giả sử có 6 thể đột biến của loài này được kí hiệu từ I đến VI có số lượng nhiễm sắc thể (NST) ở kì giữa trong mỗi tế bào sinh dưỡng như sau: Thể đột biến I II III IV V VI Số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng 48 84 72 36 60 108 Cho biết số lượng nhiễm sắc thể trong tất cả các cặp ở mỗi tế bào của mỗi thể đột biến là bằng nhau. Trong các thể đột biến trên, các thể đột biến đa bội chẵn là A. II, VI B. I, II, III, V C. I, III D. I, III, IV, V Câu 22: So với đột biến nhiễm sắc thể thì đột biến gen là nguồn nguyên liệu sơ cấp chủ yếu của tiến hóa vì A. đa số đột biến gen là có hại, vì vậy chọn lọc tự nhiên sẽ loại bỏ chúng nhanh chóng, chỉ giữ lại các đột biến có lợi. B. alen đột biến có lợi hay có hại không phụ thuộc vào tổ hợp gen và môi trường sống, vì vậy chọn lọc tự nhiên vẫn tích lũy các gen đột biến qua các thế hệ. C. các alen đột biến thường ở trạng thái lặn và ở trạng thái dị hợp, chọn lọc tự nhiên tác động trực tiếp vào kiểu gen do đó tần số của gen lặn có hại không thay đổi qua các thế hệ. D. đột biến gen phổ biến hơn đột biến nhiễm sắc thể và ít ảnh hưởng đến sức sống, sự sinh sản của cơ thể sinh vật. Câu 23: Trong quá trình sinh tổng hợp prôtêin, ở giai đoạn hoạt hóa axit amin, ATP có vai trò cung cấp năng lượng A. để cắt bỏ axit amin mở đầu ra khỏi chuỗi pôlipeptit. B. để gắn bộ ba đối mã của tARN với bộ ba trên mARN. C. để axit amin được hoạt hóa và gắn với tARN. D. để các ribôxôm dịch chuyển trên mARN. Câu 24: Cho các thành phần (1) mARN của gen cấu trúc; (2) Các loại nuclêôtit A, U, G, X ; (3) ARN pôlimeraza; (4) ADN ligaza; (5) ADN pôlimeraza. Các thành phần tham gia vào quá trình phiên mã các gen cấu trúc của opêron Lac ở E.coli là A. (2) và (3) B. (1), (2) và (3) C. (3) và (5) D. (2), (3) và (4) Câu 25: Khi nói về đột biến gen, phát biểu nào sau đây không đúng? A. Đột biến gen có thể có lợi, có hại hoặc trung tính đối với thể đột biến. B. Phần lớn đột biến điểm là dạng đột biến mất một cặp nuclêôtit. C. Đột biến gen là nguồn nguyên liệu sơ cấp chủ yếu của quá trình tiến hóa. D. Phần lớn đột biến gen xảy ra trong quá trình nhân đôi ADN..

<span class='text_page_counter'>(37)</span> Câu 26: Khi nói về đột biến lệch bội, phát biểu nào sau đây không đúng ? A. Đột biến lệch bội chỉ xảy ra ở nhiễm sắc thể thường, không xảy ra ở nhiễm sắc thể giới tính. B. Đột biến lệch bội có thể phát sinh trong nguyên phân hoặc trong giảm phân C. Đột biến lệch bội xảy ra do rối loạn phân bào làm cho một hoặc một số cặp nhiễm sắc thể không thể phân li D. Đột biến lệch bội làm thay đổi số lượng ở một số hoặc một số cặp nhiễm sắc thể Câu 27: Nhiều loại bệnh ung thư xuất hiện là do gen tiền ung thư bị đột biến chuyển thành gen ung thư. Khi bị đột biến, gen này hoạt động mạnh hơn và tạo ra quá nhiều sản phẩm làm tăng tốc độ phân bào dẫn đến khối u tăng sinh quá mức mà cơ thể không kiểm soát được. Những gen ung thư loại này thường là A. gen lặn và không di truyền được vì chúng xuất hiện ở tế bào sinh dưỡng B. gen trội và di truyền được vì chúng xuất hiện ở tế bào sinh dục C. gen lặn và di truyền được vì chúng xuất hiện ở tế bào sinh dục D. gen trội và không di truyền được vì chúng xuất hiện ở tế bào sinh dưỡng Câu 28: Khi nói về số lần nhân đôi và số lần phiên mã của các gen ở một tế bào nhân thực, trong trường hợp không có đột biến, phát biều nào sau đây là đúng ? A. Các gen trên các nhiễm sắc thể khác nhau có số lần nhân đôi bằng nhau và số lần phiên mã thường khác nhau B. Các gen nằm trên cùng một nhiễm sắc thể có số lần nhân đôi khác nhau và số lần phiên mã thường khác nhau C .Các gen trên các nhiễm sắc thể khác nhau có số lần nhân đôi khác nhau và số lần phiên mã thường khác nhau D.Các gen nằm trong một tế bào có số lần nhân đôi bằng nhau và số lần phiên mã bằng nhau Câu 29: Cho các thông tin (1) Gen bị đột biến dẫn đến prôtêin không tổng hợp được (2) Gen bị đột biến làm tăng hoặc giảm số lượng prôtêin (3) Gen bị đột biến làm thay đổi axit amin này bằng một axit amin khác nhưng không làm thay đổi chức năng của prôtêin (4) Gen bị đột biến dẫn đến prôtêin được tổng hợp bị thay đổi chức năng Các thông tin có thể được sử dụng làm căn cứ để giải thích nguyên nhân của các bệnh di truyền ở người là A. (2), (3), (4) B. (1), (2), (4) C. (1), (3), (4) D. (1), (2), (3) Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2014 Câu 30: Ở sinh vật nhân thực, nguyên tắc bổ sung giữa G-X, A-U và ngược lại được thể hiện trong cấu trúc phân tử và quá trình nào sau đây? (1) Phân tử ADN mạch kép (2) phân tử tARN (3) Phân tử prôtêin (4) Quá trình dịch mã A. (1) và (3) B. (1) và (2) C. (2) và (4) D. (3) và (4) Câu 31: Trong các phát biểu sau, có bao nhiêu phát biểu đúng khi nói về nhiễm sắc thể giới tính ở động vật?.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> (1) Nhiễm sắc thể giới tính chỉ có ở tế bào sinh dục. (2) Nhiễm sắc thể giới tính chỉ chứa các gen quy định tính trạng giới tính. (3) Hợp tử mang cặp nhiễm sắc thể giới tính XY bao giờ cũng phát triển thành cơ thể đực. (4) Nhiễm sắc thể giới tính có thể bị đột biến về cấu trúc và số lượng. A. 2. B. 4. C. 1. D. 3. Câu 32: Khi nói về đột biến gen, các phát biểu nào sau đây đúng? (1) Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit luôn dẫn đến kết thúc sớm quá trình dịch mã. (2) Đột biến gen tạo ra các alen mới làm phong phú vốn gen của quần thể. (3) Đột biến điểm là dạng đột biến gen liên quan đến một số cặp nuclêôtit. (4) Đột biến gen có thể có lợi, có hại hoặc trung tính đối với thể đột biến. (5) Mức độ gây hại của alen đột biến phụ thuộc vào tổ hợp gen và điều kiện môi trường. A. (1), (3), (5). B. (1), (2), (3). C. (3), (4), (5). D. (2), (4), (5). Câu 33: Khi nói về đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể, phát biểu nào sau đây đúng? A. Đột biến đảo đoạn làm cho gen từ nhóm liên kết này chuyển sang nhóm liên kết khác. B. Đột biến mất đoạn không làm thay đổi số lượng gen trên nhiễm sắc thể. C. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể chỉ xảy ra ở nhiễm sắc thể thường mà không xảy ra ở nhiễm sắc thể giới tính. D. Đột biến chuyển đoạn có thể không làm thay đổi số lượng và thành phần gen của một nhiễm sắc thể. Câu 34: Dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể nào sau đây có thể làm cho hai alen của một gen cùng nằm trên một nhiễm sắc thể đơn? A. Đảo đoạn. B. Mất đoạn. C. Chuyển đoạn trong một nhiễm sắc thể. D. Lặp đoạn. Câu 35: Các phát biểu nào sau đây đúng với đột biến đảo đoạn nhiễm sắc thể? (1) Làm thay đổi trình tự phân bố gen trên nhiễm sắc thể. (2) Làm giảm hoặc tăng số lượng gen trên nhiễm sắc thể. (3) Làm thay đổi thành phần gen trong nhóm gen liên kết. (4) Có thể làm giảm khả năng sinh sản của thể đột biến. A. (2), (3). B. (1), (2). C. (2), (4). D. (1), (4). Tập câu hỏi thuộc đề ĐH-CĐ 2015 Câu 36: Loại nuclêôtit nào sau đây không phải là đơn phân cấu tạo nên phân tử ADN? A. Ađênin. B. Timin. C. Uraxin. D. Xitôzin Câu 37: Côđon nào sau đây quy định tín hiệu kết thúc quá trình dịch mã? A. 5’UAX3’. B. 5’UGX3’. C. 5’UGG3’. D. 5’UAG3’. Câu 38: Trong các mức cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể điển hình ở sinh vật nhân thực, mức cấu trúc nào sau đây có đường kính 11 nm?.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> A. Vùng xếp cuộn (siêu xoắn). B. Sợi nhiễm sắc (sợi chất nhiễm sắc). C. Crômatit. D. Sợi cơ bản Câu 39: Khi nói về quá trình nhân đôi ADN, phát biểu nào sau đây sai? A. Enzim ADN pôlimeraza tổng hợp và kéo dài mạch mới theo chiều 3’ → 5’. B. Enzim ligaza (enzim nối) nối các đoạn Okazaki thành mạch đơn hoàn chỉnh. C. Quá trình nhân đôi ADN diễn ra theo nguyên tắc bổ sung và nguyên tắc bán bảo tồn. D. Nhờ các enzim tháo xoắn, hai mạch đơn của ADN tách nhau dần tạo nên chạc chữ Y Câu 40: Loại đột biến nào sau đây thường không làm thay đổi số lượng và thành phần gen trên một nhiễm sắc thể? A. Lặp đoạn nhiễm sắc thể. B. Đảo đoạn nhiễm sắc thể. C. Mất đoạn nhiễm sắc thể. D. Chuyển đoạn giữa hai nhiễm sắc thể khác nhau Câu 41: Khi nói về các bệnh và hội chứng bệnh di truyền ở người, phát biểu nào sau đây đúng? A. Bệnh mù màu do alen lặn nằm ở vùng không tương đồng trên nhiễm sắc thể giới tính X quy định. B. Hội chứng Tơcnơ do đột biến lệch bội ở nhiễm sắc thể số 21. C. Bệnh hồng cầu hình liềm do đột biến gen làm cho chuỗi β-hemôglôbin mất một axit amin. D. Hội chứng Đao do đột biến lệch bội ở nhiễm sắc thể giới tính Câu 42: Một loài thực vật có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội 2n = 20. Cho hai cây thuộc loài này giao phấn với nhau tạo ra các hợp tử. Giả sử từ một hợp tử trong số đó (hợp tử H) nguyên phân liên tiếp 4 lần, ở kì giữa của lần nguyên phân thứ tư, người ta đếm được trong tất cả các tế bào con có tổng cộng 336 crômatit. Cho biết quá trình nguyên phân không xảy ra đột biến. Hợp tử H có thể được hình thành do sự thụ tinh giữa A. giao tử n với giao tử 2n. B. giao tử (n - 1) với giao tử n. C. giao tử n với giao tử n. D. giao tử (n + 1) với giao tử n Câu 43: Gen M ở sinh vật nhân sơ có trình tự nuclêôtit như sau: Mạch bổ sung 5’...ATG... AAA... GTG XAT...XGA GTA TAA... 3’ Mạch mã gốc 3’...TAX... TTT ... XAX GTA...GXT XAT ATT... 5’ Số thứ tự nuclêôtit trên 1 63 64 88 91 mạch mã gốc Biết rằng axit amin valin chỉ được mã hóa bởi 4 triplet là: 3’XAA5’; 3’XAG5’; 3’XAT5’; 3’XAX5’ và chuỗi pôlipeptit do gen M quy định tổng hợp có 31 axit amin. Căn cứ vào các dữ liệu trên, hãy cho biết trong các dự đoán sau, có bao nhiêu dự đoán đúng?.

<span class='text_page_counter'>(40)</span> (1) Đột biến thay thế cặp nuclêôtit G - X ở vị trí 88 bằng cặp nuclêôtit A - T tạo ra alen mới quy định tổng hợp chuỗi pôlipeptit ngắn hơn so với chuỗi pôlipeptit do gen M quy định tổng hợp. (2) Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit ở vị trí 63 tạo ra alen mới quy định tổng hợp chuỗi pôlipeptit giống với chuỗi pôlipeptit do gen M quy định tổng hợp. (3) Đột biến mất một cặp nuclêôtit ở vị trí 64 tạo ra alen mới quy định tổng hợp chuỗi pôlipeptit có thành phần axit amin thay đổi từ axit amin thứ 2 đến axit amin thứ 21 so với chuỗi pôlipeptit do gen M quy định tổng hợp. (4) Đột biến thay thế một cặp nuclêôtit ở vị trí 91 tạo ra alen mới quy định tổng hợp chuỗi pôlipeptit thay đổi một axit amin so với chuỗi pôlipeptit do gen M quy định tổng hợp. A. 4. B. 1. C. 3. D. 2. ĐÁP ÁN Câu Đ.a Câu Đ.a Câu Đ.a. 1 C 21 C 41 D. 2 C 22 D 42 D. 3 B 23 C 43 C. 4 B 24 A. 5 D 25 B. 6 C 26 A. 7 A 27 D. 8 D 28 A. 9 B 29 B. 10 A 30 C. 11 C 31 C. 12 B 32 D. 13 C 33 D. 14 C 34 D. 15 A 35 D. 16 D 36 C. 17 C 37 D. 18 A 38 D. 19 B 39 A. 20 B 40 B.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> PHẦN KÉT LUẬN – KIẾN NGHỊ 1. Kết quả thực hiện * Đánh giá bằng kết quả cuối học kì I. HL Trung. Lớp. HL Giỏi. HL Khá. Thực nghiệm. 7 hs. 17 hs. bình 7 hs. 12A3 Thực nghiệm. 21,9 % 4 hs. 53,1 % 30 hs. 21,9 % 15 hs. 12A8 Đối chứng. 8,2 %. 61,2 % 16 hs. 30,6 % 18 hs. 2 hs. 44,4 %. 50 %. 5,6 %. 12A7. 0. HL Yếu. HL Kém. 1 hs. 0. 3,1 0. 0 0. Chú ý : Lớp 12 A3 học khối theo ban A. 12A7, 12A8 học theo ban C. * Đánh giá bằng phiếu thăm dò Em đánh giá phương pháp học lí thuyết sinh học 12 dạng trắc nghiệm có hiệu quả như thế nào đối với bản thân?. Thấp. Trung Bình. Cao. Trung Bình 30,1 %. Cao 61,4 %. Kết quả:. Thấp 8.5 % 2. Kiến nghị. - Chuyên đề được xây dựng dựa trên thực tế hiện trạng học sinh gặp khó khăn khi lĩnh hội kiến thức lí thuyết của Chương I – Sinh học 12. Chuyên đề đã được ứng dụng ở một số lớp 12 trường THPT ........... và đã mang lại sự hào hứng, chủ động lĩnh hội và chiếm lĩnh kiến thức lí thuyết ở học sinh. - Chuyên đề mong được sự đóng góp xây dựng từ các đồng nghiệp để phát triển chuyên đề thành một định hướng cơ bản trong việc triển khai kiến thức lí thuyết Chương I – Sinh học 12 nói riêng và những kiến thức lí thuyết khác của bộ môn trong hoạt động ôn thi THPT Quốc gia..

<span class='text_page_counter'>(42)</span>