Bài giảng chăm sóc bệnh nhân chấn thương sọ não, chấn thương cột sống

CHĂM SÓC BN
CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
CHẤN THƯƠNG CỘT
SỐNG


1

Chăm sóc BN
chấn thương sọ
não

2


Nhận
định

- Ngày giờ
-

-

xảy ra tai
nạn
Loại tác
nhân gây
chấn
thương
Tư thế BN
lúc bị tai

nạn
Có khoảng
tỉnh hay
khơng

Tồn thân:

₋Tri giác (GCS)
₋DHST
₋Tình trạng

thơng khí.
₋Mức độ nơn,
đau đầu.
₋Ống NKQ,
sonde: tiểu, dạ
dày
₋Tình trạng dinh
dưỡng, vệ
sinh?
₋Tình trạng bài

Tại chỗ:

- Tình trạng vết
thương
- Tình trạng vết
mổ
- Dấu hiệu thần
kinh khu trú

- Tổn thương
phối hợp?

3


Trước
phẫu
thuật

LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
SĨC
Đảm bảo thơng khí, chống phù não
▹ Đặt BN nằm nghiêng hút sạch đờm dãi,
dị vật…
▹ Nếu BN hôn mê cần cố định cột sống
cổ
▹ Đặt canuyl đè lưỡi, hút đờm dãi.
▹ Thở oxy 3 – 5 l/p
▹ Thực hiện thuốc chống phù não
▹ Theo dõi sát tri giác, DHST, dấu hiệu
liệt khu trú, đồng tử

4


Trước
phẫu
thuật

LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
SÓC
Giảm đau đầu, buồn nơn cho BN
▹ Động viên, giải thích cho BN
▹ Để BN nằm đầu cao, hạn chế thay
đổi tư thế
▹ Hạn chế tiếng ồn, người thăm nuôi
▹ Thực hiện thuốc giảm đau, tăng
tuần hoàn não

5


LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
Trước SÓC
phẫu
▹ Lấy máu XN, chụp CT Scaner, XQ...
thuật
▹ Băng hoặc khâu vết thương (nếu
có).
▹ NB hơn mê cần đặt sonde: tiểu, dạ
dày. TD lượng nước tiểu
▹ TD phát hiện tổn thương phối hợp
▹ Đảm bảo dinh dưỡng: cho BN ăn
cháo, sữa qua sonde dạ dày
6


LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
Sau SĨC

Đảm bảo thơng khí
Giảm nguy cơ chảy máu sau mổ
phẫu
▹ Thực hiện đầy đủ thuốc an thần, giảm đau
thuật
▹ Để BN nằm bất động tại giường
▹ TD sát tri giác
Giảm nguy cơ bội nhiễm cho BN
▹ Chăm sóc vết mổ, ống dẫn lưu, sonde đúng quy
trình
▹ Vệ sinh các hốc tự nhiên, thân thể
▹ Xoay trở tư thế để tránh loét.
▹ TD màu sắc, tính chất nước tiểu.
▹ Vỗ rung lồng ngực, hướng dẫn BN thở sâu, ho có
hiệu quả để phịng viêm phổi, xẹp phổi.

7


LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
Sau SÓC
phẫu ▹ Theo dõi DHST, GCS
thuật
▹ Theo dõi nhiễm trùng tại chỗ, nhiễm
trùng khác
▹ XN máu, nước tiểu
▹ Đảm bảo dinh dưỡng
▹ Vận động, xoa bóp, tránh teo cơ
cứng khớp.

8


2
Chăm sóc BN
chấn thương cột
sống

9


Nhận
định

Tồn thân:

Tại chỗ:

▹ Người bệnh
có sốc
khơng?
▹ Thể trạng
người bệnh
tốt hay xấu.
▹ Người bệnh
già hay trẻ.

▹ Gãy vững
hay gãy phức
tạp

▹ Có biến
chứng liệt
tủy hay
không?

10


▹
▹
▹
▹
▹

Phòng và chống sốc:
Theo dõi DHST
Dùng thuốc giảm đau theo y lệch
Cho người bệnh nằm bất động trên ván
cứng
Thăm khá cần nhẹ nhàng và hạn chế
thay đổi tư thế
Vận chuyển người bệnh đúng cách
LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
CHĂM SÓC
11


Đề phòng liệt tuỷ:
▹ Cần bất động người bệnh đúng cách
▹ Vận chuyển người bệnh đúng nguyên tắc

và chỉ vận chuyển khi đã giảm đau tốt.
▹ Khi chuyển người bệnh từ giường lên cáng
và ngược lại cần nhẹ nhàng tránh làm tổn
thương thêm.
LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
SÓC
12


Phịng lt:
 Đối với người khơng liệt tủy:

▹

Cho người bệnh nằm ngửa trên giường hoặc trên phản, sau 01 tuần
cho nằm nghiêng.

▹

Sau 03 tuần cho ngồi dậy trên giường.

▹

Sau 06 tuần cho tập đi.

 Đối với người có liệt tủy:

▹

Thay đổi tư thế cho người bệnh.

▹

Sử dụng đệm hơi ở những vùng tì đè.

▹

Tập vận động cho người bệnh.

 Đối với BN bó bột:

▹

Nới rộng bột khi bột quá chặt

▹

Độn bơng mỡ vào những vùng tì đè

▹

Sau bó bột 01 tuần cho người bệnh ngồi dậy

▹

Sau 03 tuần cho đi lại

LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH
CHĂM SÓC

13


Phòng viêm phổi và viêm đường tiết niệu:
 Thay đổi tư thế cho người bệnh sau 01 tuần
 Vỗ rung lồng ngực
 Nếu bó bột cần hướng dẫn người bệnh tập thở sâu
 Cho người bệnh uống nhiều nước
 Nếu người bệnh có sonde bàng quang:
▹ Thay sonde bàng quang và túi chứa nước tiểu định kỳ
▹ Vệ sinh bộ phận sinh dục
▹ Dùng thuốc kháng sinh theo y lệch

LẬP VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM SÓC
14


Dinh dưỡng:
▹ Cho người bệnh ăn đủ năng lượng, protein và vitamin
cần thiết
Phục hồi chức năng:
▹ Đối với người bệnh bó bột: sau khi tháo bột cho người
bệnh tập các động tác cúi ưỡn và nghiêng người.
▹ Đối với người bệnh liệt tủy có hồi phục:
• Hướng dẫn người bệnh tập các động tác gấp
và duỗi chân trên giường
• Dùng thuốc kháng sinh hội nhiễm. Nâng cao
LẬP
VÀ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH CHĂM
thể

trạng.
SÓC
15


Thanks!

16