Bài 10. Từ trái nghĩa

Kiểm tra bài cũ:
Tìm từ đồng nghóa trong các câu sau và phân loại :
a-Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Khôn – khó
Vườn rộng rào thưa, khóù đuổi gà.
b- Trong trận chiến một mất một Hi sinh – bỏ
còn, nhiều chiến só ta đã hi sinh
mạng
nhưng kẻ địch cũng có rất nhiều => Đồng nghóa
tên phải bỏ mạng.
không hoàn
toàn


I- Thế nào là từ trái nghóa?
1/ Ví dụ:
a/ Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
b / Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương.

• Nhận xét:
Những từ có nghóa
trái ngược nhau:
-Trẻ – già
- Đi – về
- Ngẩng – cúi
=> Từ trái nghóa

2/ Kết luận : Từ trái nghóa là những từ có nghóa trái

ngược nhau.


Thảo luận 2 HS/nhóm ( 3phút)
Câu 1:
- Tìm các nghóa khác của từ già.
- Tìm từ trái nghóa với các nghóa
khác nhau của từø đó.
Câu 2: Đặt câu với các nghóa
khác nhau của từ già.


Già: _ lớn tuổi( trẻ – già)
_ hết độ phát triển (rau già – non)
_ quá số lượng xác định ( cân già- non)
2/ Kết luận :
- Một từ nhiều nghóa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghóa
khác nhau.
* Ghi nhớ 1 SGK/128


II-Sử dụng từ trái nghóa:

* Ví dụ:
a- Chàng thì đi cõi xa mưa gió
Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn.
(Chinh phụ ngâm)
b-Thân cò lên thác xuống ghềnh ai hay(Ca dao).
c- Thiếu tất cả ta rất giàu dũng khí
Sống chẳng cúi đầu, chết vẫn ung dung.(Thơ Tố

Hữu).
• => Tạo hình tượng tương phản,gây ấn tượng mạnh,
• làm cho lời nói thêm sinh động.
• * Ghi nhớ 2 SGK/128


III_ Luyện tập:
Bài tập 1) Tìm từ trái nghóa:
- Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách đừng nói nhau nặng
lời.
- Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi tết thịt treo đầy nhà
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
-Ba năm được một chuyến sai
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thueâ


Bài tập 2) Tìm từ trái nghóa với từ in đậm:
tươi

Cá tươi >< ươn
Hoa tươi >< héo

yếu

ăên yếu
Học lực yếu

xấu

>< Khỏe
>< giỏi

Chữ xấu

>< đẹp

Đất xấu

>< tốt


3) Điền từ trái nghóa thích hợp vào các thành
ngữ sau:
-Chân cứng đá mềm
-Gần nhà xa
Chạy sấp chạy

ngõ
ngửa

-Có đi có lại
-Mắt nhắm mắt mở
-Vô thưởng vô phạt