Luận văn thạc sĩ nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở trường quân sự quân khu 7 hiện nay

2
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1

3
THỰC CHẤT VÀ NHỮNG YẾU TỐ QUY ĐỊNH
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CÁCH MẠNG CỦA HỌC VIÊN TIỂU ĐỘI TRƯỞNG

1.1
1.2.

13
Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 7
Thực chất nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng
của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7
Những yếu tố quy định nâng cao chất lượng giáo dục đạo

13

đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân
sự Quân khu 7
Chương 2 THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO

30

CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG
CỦA HỌC VIÊN TIỂU ĐỘI TRƯỞNG Ở TRƯỜNG
2.1.

QUÂN SỰ QUÂN KHU 7 HIỆN NAY
Thực trạng đạo đức cách mạng, nâng cao chất lượng giáo dục

40

đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường
2.2.

Quân sự Quân khu 7 hiện nay
Một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng giáo dục đạo

40

đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân
sự Quân khu 7 hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

59
82
84
88


3
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trường Quân sự Quân khu 7 là trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, hạ sỹ

quan, nhân viên chuyên môn kỹ thuật của Quân khu. Nhiệm vụ trọng tâm của Nhà
trường là đào tạo tiểu đội trưởng. Đây là nguồn cán bộ cơ sở của các đơn vị
thường trực, dự bị động viên trong Quân khu, nhằm đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ Tổ
quốc, xây dựng quân đội nói chung và lực lượng vũ trang Quân khu 7 nói riêng.
Mỗi năm nhà trường chiêu sinh 2 khóa (vào đầu năm và giữa năm), lưu lượng một
năm khoảng trên 400 học viên.
Nhiệm vụ xây dựng quân đội, bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, nhiệm vụ
của lực lượng vũ trang Quân khu 7, đòi hỏi phải giáo dục - đào tạo đội ngũ tiểu đội trưởng những cán bộ quân đội tương lai có sự phát triển tồn diện cả về phẩm chất chính trị, đạo
đức, lối sống, cả về trình độ, năng lực và phong cách cơng tác. Trong đó, đạo đức cách
mạng là gốc, là cơ sở nền tảng của nhân cách, là động lực thúc đẩy học viên hoàn thành
nhiệm vụ, mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường.
Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, chỉ huy các cấp,
chất lượng công tác giáo dục - đào tạo của Nhà trường đã từng bước được đổi mới, nâng
cao. Giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng đã được đặc biệt quan tâm
với những nội dung, hình thức, biện pháp phong phú, sinh động, thiết thực. Nhờ đó, bước
đầu đã hình thành ở người học những tri thức, chuẩn mực, quy tắc, tình cảm đạo đức cách
mạng, góp phần hình thành ở họ ý thức đạo đức, quan hệ đạo đức và những hành vi đạo
đức đúng đắn, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nhân cách của người học viên tiểu
đội trưởng theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường.
Tuy nhiên, việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của Nhà
trường cũng còn bộc lộ những hạn chế, bất cập cả trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức
thực hiện. Giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng chưa được tiến
hành thường xuyên, liên tục, có nội dung, hình thức, biện pháp chưa theo kịp sự phát
triển của tình hình thực tiễn, một số ít cán bộ, đảng viên, giáo viên chưa thật sự là tấm


4
gương đạo đức cho học viên noi theo. Những hạn chế đó cần phải được khắc phục,
nhằm khơng ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng, đáp ứng nhiệm
vụ đào tạo của Nhà trường trong thời kỳ mới.

Tính khách quan, cấp thiết của việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức
cách mạng của học viên tiểu đội trưởng còn xuất phát từ đòi hỏi của cuộc đấu tranh
giai cấp, đấu tranh dân tộc, của phương hướng, nhiệm vụ xây dựng lực lượng vũ
trang Quân khu vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đáp ứng yêu cầu, nhiệm
vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay. Do tính chất phức tạp của tình hình
kinh tế - xã hội thời kỳ quá độ, những hiện tượng tiêu cực nảy sinh từ mặt trái của
nền kinh tế thị trường và những tệ nạn xã hội đang hàng ngày, hàng giờ tác động
vào tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên, chiến sỹ, làm lệch
chuẩn các giá trị đạo đức cách mạng của quân đội ta.
Bên cạnh đó là sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch đối với cách
mạng nước ta trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó lĩnh vực chính trị, tư
tưởng, đạo đức, lối sống là một mũi nhọn tấn công của chúng. Những quan niệm đạo
đức, lối sống thực dụng phương Tây đã và đang lây nhiễm vào đời sống tinh thần xã
hội và quân đội ta, thông qua các thủ đoạn phá hoại tinh vi, thâm độc. Tình trạng suy
thối về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng
viên có chiều hướng gia tăng.
Tình hình trên đã làm “vẩn đục”, “ô nhiễm” môi trường đạo đức xã hội, thẩm
thấu vào môi trường hoạt động quân sự, ảnh hưởng ít, nhiều đến quân đội nói chung,
đến học viên tiểu đội trưởng của Nhà trường nói riêng. Trong học viên đã xuất hiện
những nhận thức lệch lạc về đạo đức, lối sống như: thờ ơ với chính trị, giảm sút niềm
tin, biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, sống buông thả, suy giảm về
đạo đức… những biểu hiện tiêu cực đó đã cản trở đến nâng cao chất lượng giáo dục
đạo đức cách mạng của học viên Nhà trường. Vì vậy, để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
giáo dục - đào tạo của Nhà trường, yêu cầu cấp thiết đặt ra việc nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức cách mạng nhằm ngăn ngừa có hiệu quả các tác động tiêu cực, đấu
tranh, khắc phục những lệch chuẩn đạo đức; bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cách
mạng cho học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 .Với lý do trên tác


5

giả chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên
tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 hiện nay ” làm đề tài luận văn thạc
sĩ chuyên ngành triết học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong lịch sử tư tưởng nhân loại, vấn đề đạo đức của con người đã sớm
được các nhà triết học, xã hội học quan tâm nghiên cứu
Xuất phát từ lập trường giai cấp và thế giới quan khác nhau mà có các
quan niệm khác nhau về nguồn gốc, bản chất, vai trị cũng như q trình hình
thành và phát triển của đạo đức trong lịch sử. Kế thừa những giá trị đạo đức tiến
bộ, trên cơ sở thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, C.Mác và
Ph.Ănggen đã đưa ra các quan điểm khoa học của mình. Hai ơng đã chỉ ra: đạo
đức không thể tách rời cuộc sống của con người, chính con người bằng hành động
thực tế, quan hệ xã hội và kinh nghiệm lịch sử của mình để xây dựng nên chuẩn
mực, những giá trị về đạo đức.
Thực chất đạo đức, phải là sự phản ánh giá trị cao đẹp của đời sống con
người trong mối tương quan giữa Người - Người, giữa cá nhân và xã hội. Sau khi
nêu những nguyên lý cơ bản của thế giới quan mới, C.Mác và Ph.Ăngghen đứng
trên lập trường của giai cấp công nhân và chủ nghĩa cộng sản, phê phán những quan
niệm đạo đức tôn giáo một cách sâu sắc, phê phán học thuyết đạo đức của các nhà
triết học duy tâm và duy vật siêu hình, họ đi tìm nguồn gốc của đạo đức bên ngồi
lịch sử - xã hội, bên ngoài nội dung đấu tranh giai cấp.
Theo C.Mác và Ph.Ăngghen, đạo đức cao đẹp nhất của con người là phải đi từ:
“Việc phê phán tôn giáo dẫn đến học thuyết cho rằng người là sinh vật tối cao với con
người, do đó, dẫn đến cái mệnh lệnh tuyệt đối đòi hỏi phải lật đổ tất cả những quan hệ
trong đó con người là một sinh vật bị làm nhục, bị nô dịch, bị bất lực, bị khinh rẻ” [30,
tr.580]. Đóng góp lớn nhất của C.Mác và Ph.Ăngghen đã phân tích sâu sắc tính chất
giai cấp của đạo đức, đấu tranh giai cấp và vạch trần đạo đức tư sản, một thứ đạo đức
giả tạo, quan niệm đạo đức khơng có tính giai cấp.
V.I.Lênin đã tiếp thu, vận dụng sáng tạo học thuyết Mác vào điều kiện thực tế
nước Nga, bổ sung phát triển học thuyết Mác trong thời đại mới, trong đó có nội dung

6
đạo đức, đồng thời, đấu tranh trước sự xuyên tạc, chống phá của các thế lực phản động
đối với học thuyết Mác. V.I.Lênin cho rằng: “Tất cả những thứ đạo đức xuất phát từ
những quan niệm ở ngoài nhân loại, ở ngoài giai cấp, chúng ta đều bác bỏ. Chúng ta
nói rằng, đấy chỉ là lừa bịp, dối trá, nhồi sọ công nhân và nông dân để mưu cầu lợi ích
riêng cho bọn địa chủ và bọn tư sản” [28, tr.367].
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo học thuyết Mác - Lênin, trong đó có
nội dung đạo đức. Người kế thừa, phát triển học thuyết Mác - Lênin trong hoàn cảnh cụ
thể của đất nước Việt Nam - một nước thuộc địa nửa phong kiến. Người không viết những
cơng trình, những sách chun về đạo đức, mà tư tưởng đạo đức cách mạng của Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã được thể hiện trong cuộc đời, sự nghiệp, trong hầu hết các cơng trình khoa
học và ở rất nhiều các bài nói, bài viết. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ thực chất đạo đức của giai
cấp thống trị, bóc lột là: “ Trong xã hội có giai cấp bóc lột, thống trị, chỉ có lợi ích cá nhân
của một số rất ít người thuộc giai cấp thống trị là được thỏa mãn, cịn lợi ích cá nhân của
người lao động thì bị giày xéo” [42, tr.291]. Đồng thời, Người còn chỉ ra sự khác nhau cơ
bản giữa đạo đức cũ và đạo đức mới, đưa ra những chuẩn mực đạo đức của người cán bộ
cách mạng. Tấm gương sáng ngời về đạo đức của Người để lại cho mỗi chúng ta hôm nay
học tập và làm theo. Giáo sư Trần Văn Giàu đã khẳng định: chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí
Minh là chủ nghĩa nhân văn giải thốt những yếu hèn, lao khổ của các dân tộc bị chà đạp,
giải thốt bằng chính ý thức lực lượng của mình.
Vấn đề đạo đức cách mạng và phát triển đạo đức cách mạng ở nước ta đã
và đang thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, hiện đã có
nhiều cơng trình khoa học được cơng bố
Trong đó có các cơng trình tiêu biểu như: “ Chủ động và tích cực xây dựng
đạo đức mới” của Tương Lai, Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội, 1983; “ Đạo đức mới”
của giáo sư Vũ Khiêu, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1974; Vũ Khiêu: “ Mấy vấn đề
đạo đức cách mạng”, Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh, 1978; “ Tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh - Truyền thống và nhân loại”, do giáo sư Vũ Khiêu chủ biên, Nhà

xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội 1993; Một số giáo trình đạo đức học của tác giả
Trần Hậu Kiêm; phó giáo sư Thành Duy chủ biên (1996), “ Tư tưởng Hồ Chí Minh


7
về đạo đức”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội ; “ Tư tưởng Hồ Chí Minh và
con đường cách mạng Việt Nam” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1997.... Các cơng trình trên đã nghiên cứu sâu sắc và có
hệ thống về tư tưởng đạo đức và vai trị tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh đối với
cách mạng Việt Nam. Mặc dù nghiên cứu từ những góc độ khác nhau, song các tác
giả đều thống nhất trong cách khái quát nội dung đạo đức cách mạng và vai trò của
đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Ngay từ những ngày đầu đất nước ta bước vào công cuộc đổi mới, trong
Văn kiện Đại hội VI, Đảng ta đã chỉ rõ: “ Vấn đề đạo đức xã hội đang được đặt
ra một cách cấp bách” [7, tr.127]. Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu, nhiều cuộc
hội thảo, nhiều bài báo viết về những tác động của nền kinh tế thị trường đối với
đạo đức và giáo dục đạo đức dẫn đến sự thay đổi một số quan niệm về giá trị và
thang giá trị đạo đức. Nhiều tác giả đã có các cơng trình nghiên cứu về vấn đề
này như: “ Sự biến đổi của thang giá trị đạo đức trong nền kinh tế thị trường với
việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ quản lý nước ta hiện nay”, do phó giáo
sư, tiến sĩ Nguyễn Chí Mỳ chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội
1999; “ Về định hướng xã hội chủ nghĩa trên các lĩnh vực cơ bản của đời sống xã
hội”, do giáo sư Trần Xuân Trường chủ biên, đề tài KX 07. 01, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1999.
Những cơng trình trên, đã chỉ ra quan niệm chung nhất về đạo đức
mới, nội dung đạo đức của con người mới trong các lĩnh vực. Phân tích, làm
rõ nguồn gốc, đặc điểm và biểu hiện tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong sự
nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước; những phẩm chất đạo đức cơ
bản và những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới. Chỉ ra mối quan hệ giữa
đạo đức với kinh tế, sự tác động “hai mặt” của kinh tế thị trường đối với đạo

đức xã hội. Thang giá trị đạo đức - Sự biến đổi của nó trong kinh tế thị
trường ở nước ta. Các cơng trình trên đều nhận định: đạo đức là cái gốc của
người cán bộ cách mạng, là sức mạnh để người cán bộ vượt qua mọi thử
thách, khó khăn, để rèn luyện, trưởng thành. Đề cập sự cần thiết của việc


8
giáo dục đạo đức, lối sống của con người Việt Nam, đề xuất những giải pháp
cơ bản, nhằm nâng cao đạo đức cách mạng ở mỗi người dân Việt Nam nói
chung và thế hệ trẻ nói riêng.
Luận án tiến sĩ triết học “Vai trị của đạo đức với sự hình thành nhân cách
con người Việt Nam trong điều kiện đổi mới hiện nay” của tác giả Lê Thị Thủy,
(Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh 2001) đã tập trung làm rõ quan hệ biện
chứng giữa đạo đức và nhân cách, những khía cạnh tác động của đạo đức tới sự
hình thành nhân cách con người Việt Nam hiện nay. Luận án cũng bước đầu đề
xuất một số giải pháp nâng cao vai trị của đạo đức nhằm hình thành và phát triển
nhân cách con người Việt Nam.
Từ phương diện giáo dục đạo đức, Luận án tiến sĩ triết học “Quan hệ
biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong giáo dục đạo đức cho thanh
niên Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Thị Hoài Thanh, ( Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2003) lại tập trung nghiên cứu, luận giải sự tác
động biện chứng giữa hai yếu tố truyền thống và hiện đại, kế thừa và phát triển
cả ở nội dung đạo đức cũng như phương pháp giáo dục đạo đức cho đối tượng
cụ thể, được xem là năng động và “nhạy cảm” là thanh niên. Theo tác giả Lê
Thị Hoài Thanh, biện chứng giữa truyền thống và hiện đại vừa là vấn đề có tính
quy luật, vừa là cơ sở bảo đảm tính hiệu quả và bền vững trong giáo dục đạo
đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
Nghiên cứu về đạo đức của các chủ thể trong lĩnh vực quân sự và liên
quan trực tiếp đến đề tài luận văn của tác giả, đã có nhiều cơng trình, đề tài đề
cập tới với các cấp độ khác nhau

Năm 1999, Tổng cục Chính trị xuất bản cơng trình “Ni dưỡng giá trị văn hóa
trong nhân cách người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam” (Nhà xuất bản Quân đội
nhân dân, Hà Nội). Trong cơng trình này, các tác giả trên cơ sở làm rõ các khái niệm “nhân
cách”, “giá trị văn hóa trong nhân cách” đã luận chứng về sự định hình các kiểu mẫu nhân
cách trong lịch sử và đi đến kết luận: hình tượng “Bộ đội Cụ Hồ” đã đi vào lịch sử, đi vào
đời sống đất nước, đời sống cộng đồng một cách tự nhiên, nhuần nhuyễn và trở thành một


9
trong những giá trị văn hóa tiêu biểu của thời đại. Cũng trong cơng trình này, từ việc chỉ rõ
những thách thức mới nhìn từ góc độ văn hóa, những yêu cầu xây dựng quân đội cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, các tác giả đã bước đầu khái quát về hệ
thống các giá trị văn hóa cần nuôi dưỡng và xây dựng trong nhân cách “Bộ đội Cụ Hồ”,
đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm ni dưỡng các giá trị văn hóa trong nhân cách
người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam.
Cũng bàn về giá trị văn hóa trong nhân cách, Luận án tiến sĩ triết học “Phát
triển giá trị văn hóa trong nhân cách sĩ quan trẻ quân đội nhân dân Việt Nam hiện
nay” của tác giả Nguyễn Xuân Trường, Học viện Chính trị - Quân sự (2005), lại
tập trung luận giải vấn đề thực chất, tính quy luật phát triển giá trị văn hóa trong
nhân cách sĩ quan trẻ, đồng thời trên cơ sở đánh giá thực trạng, đã đề xuất những
giải pháp phát triển giá trị văn hóa trong nhân cách sĩ quan trẻ Quân đội nhân dân
Việt Nam hiện nay. Trong luận án, tác giả Nguyễn Xuân Trường quan niệm: phát
triển giá trị văn hóa trong nhân cách thực chất là phát triển giá trị NGƯỜI trong
mỗi cá nhân, trong đó hệ giá trị đạo đức trong sự tương tác với các giá trị thẩm
mỹ, khoa học... đóng vai trị hạt nhân.
Bàn riêng về đạo đức có thể kể đến: Luận án phó tiến sĩ triết học “Tư tưởng
Hồ Chí Minh về đạo đức của người cán bộ quân sự - lý luận và vận dụng”, của tác
giả Hà Huy Thơng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 1995; Luận
án tiến sĩ triết học “Vấn đề đạo đức cách mạng của người cán bộ hậu cần quân đội
nhân dân Việt Nam trong điều kiện hiện nay”, của tác giả Hà Nguyên Cát, Học viện

Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2000; Luận án tiến sĩ triết học của tác giả
Trần Như Chủ, “Đặc điểm phát triển đạo đức cách mạng của người cán bộ hậu cần
Quân đội nhân dân Việt Nam: lịch sử và lơgic”, Học viện Chính trị - Qn sự, Hà
Nội 2001; Luận án tiến sĩ lịch sử “Nâng cao đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ
chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình mới”, của tác giả Đặng Nam
Điền, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2004; Các cơng trình trên
đã tập trung làm rõ nội dung của đạo đức cách mạng gắn với đối tượng cụ thể là cán
bộ quân đội, những yêu cầu và giải pháp để nâng cao đạo đức cách mạng của đội
ngũ này trong tình hình hiện nay.


10
Luận án tiến sĩ triết học của tác giả Nguyễn Hùng Oanh, “Phát triển đạo đức
cách mạng của thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam trong tình hình hiện nay”,
(Học viện Chính trị - Quân sự, Hà Nội 2002); cơng trình đã nhấn mạnh đến vai trị
của phát triển đạo đức cách mạng với ý nghĩa là một trong những động lực trực tiếp
thúc đẩy quá trình giải quyết mâu thuẫn, nâng cao bản lĩnh chính trị, tinh thần của
thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam. Tác tác giả đã tập trung làm rõ những vấn
đề về thực chất, các đặc điểm có tính quy luật đồng thời đề xuất hệ thống giải pháp
đồng bộ để phát triển đạo đức cách mạng của thanh niên Quân đội nhân dân Việt
Nam trong tình hình hiện nay.
Các cơng trình khoa học trên đã đề cập và luận giải nhiều khía cạnh của vấn đề
xây dựng, bồi dưỡng, phát triển giá trị văn hóa nói chung, đạo đức nói riêng cho các
đối tượng trong tình hình hiện nay. Về cơ bản, các cơng trình khoa học đều khẳng định
vai trị của đạo đức đối với sự hoàn thiện nhân cách của con người, đáp ứng yêu cầu
của sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa; chỉ ra được những vấn đề mang tính quy
luật và đề xuất những giải pháp nhằm phát triển giá trị đạo đức. Đó là những tài liệu có
giá trị để tác giả luận văn nghiên cứu, kế thừa.
Tuy nhiên, do đối tượng nghiên cứu của các cơng trình khác nhau, việc nâng cao
chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng được đề cập trong cơng trình này như một giải

pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu đã xác định. Đến
nay chưa có cơng trình khoa học nào đi sâu nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống dưới
góc độ triết học về “ Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên
tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 hiện nay”. Vì vậy, tác giả đã chọn vấn đề
này làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành triết học không trùng lặp với các luận văn,
luận án, các cơng trình khoa học đã được cơng bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
* Mục đích của luận văn
Làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn trên và đề xuất giải pháp cơ bản nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường
Quân sự Quân khu 7 hiện nay.


11
* Nhiệm vụ của luận văn
- Nghiên cứu, làm rõ thực chất và những yếu tố quy định nâng cao chất
lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự
Quân khu 7 hiện nay.
- Đánh giá thực trạng đạo đức cách mạng và nâng cao chất lượng giáo dục đạo
đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
* Đối tượng nghiên cứu của luận văn: Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức
cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7.
* Phạm vi nghiên cứu của luận văn: Nghiên cứu các hoạt động nâng cao
giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự
Quân khu 7 trong thời gian từ 2004 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận văn
* Cơ sở lý luận của luận văn: Hệ thống quan điểm của nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đạo đức cách
mạng và phát triển đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên là cơ sở lý

luận của luận văn.
* Cơ sở thực tiễn của luận văn: Luận văn dựa trên cơ sở thực tiễn nâng cao
chất lượng giáo dục của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7; các
báo cáo tổng kết công tác giáo dục - đào tạo, cơng tác đảng, cơng tác chính trị, kết hợp
với việc nghiên cứu, thu thập, phân tích kết quả các hoạt động học tập, công tác, giáo
dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng.
* Phương pháp nghiên cứu của luận văn: Luận văn dựa trên cơ sở
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Đồng thời sử dụng các phương pháp nhận thức khoa học chung như: phân tích và
tổng hợp; lơgíc và lịch sử; hệ thống và cấu trúc; quy nạp và diễn dịch; trừu tượng
hóa, khái qt hóa. Ngồi ra luận văn cịn sử dụng các phương pháp của các khoa
học cụ thể khác như: điều tra xã hội học, khảo sát thực tế ở các đơn vị quản lý học
viên của Trường Quân sự Quân khu 7 để thực hiện mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
đã xác định.


12
6. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần cung cấp cơ sở khoa học giúp
Đảng uỷ, Ban Giám hiệu và cấp uỷ, chỉ huy các cơ quan, đơn vị quản lý học viên
Trường Quân sự Quân khu 7 lãnh đạo, chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng. Luận văn có thể dùng làm tài liệu
tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy và học tập ở các Trường Quân sự - Quân
khu, Quân đoàn trong toàn quân hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu, hai chương (4 tiết ), kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục.


13

Chương 1
THỰC CHẤT VÀ NHỮNG YẾU TỐ QUY ĐỊNH NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CỦA HỌC VIÊN
TIỂU ĐỘI TRƯỞNG Ở TRƯỜNG QUÂN SỰ QUÂN KHU 7
1.1. Thực chất nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của
học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7
1.1.1. Quan niệm về đạo đức cách mạng và giáo dục đạo đức cách mạng
của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7
* Đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường quân sự Quân khu
7
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội đặc biệt, bao gồm hệ thống những quan
điểm, quan niệm, quy tắc, nguyên tắc, chuẩn mực xã hội; được thực hiện bởi sự giác ngộ,
niềm tin cá nhân, truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội. Đạo đức cách mạng là hệ
thống giá trị và định hướng giá trị được thể hiện dưới dạng các nguyên tắc, chuẩn mực
xuất phát từ lợi ích của giai cấp công nhân; là kết quả của sự phản ánh hiện thực cuộc đấu
tranh cách mạng của giai cấp công nhân dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đạo đức cách mạng phản ánh nhu cầu đạo đức của nhân loại, phù
hợp với xu thế phát triển của lịch sử xã hội. Đó là những giá trị đạo đức cao nhất, khác về
chất so với tư tưởng đạo đức của các giai cấp bóc lột.
Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí
Minh sáng lập, giáo dục, rèn luyện là quân đội của dân, do dân, vì dân, mang bản chất
giai cấp cơng nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Vì vậy, đạo đức của quân nhân
tất yếu phải là đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng của cán bộ, chiến sỹ Quân đội
nhân dân Việt Nam chính là sự quán triệt và thể hiện đạo đức cách mạng của Đảng vào
lực lượng với tư cách là công cụ bạo lực sắc bén giữ vai trò nòng cốt trong sự nghiệp
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nền tảng tư tưởng, lý luận của các chuẩn
mực đạo đức cách mạng của cán bộ, chiến sỹ quân đội ta là lý luận chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng. Hệ thống những nguyên tắc, chuẩn
mực đạo đức cách mạng đã được hiện thực hóa trong q trình xây dựng, chiến đấu,

14
trưởng thành của quân đội ta và đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát: “Quân đội ta
trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc,
vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù
nào cũng đánh thắng” [45, tr.350]. Đây là sự khái qt cơ đọng, súc tích, vừa phản ánh
bản chất giai cấp cơng nhân, tính nhân dân, tính dân tộc, truyền thống của quân đội ta
vừa phản ánh những chuẩn mực đạo đức cách mạng của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Những nội dung của chuẩn mực đạo đức cách mạng đó đều phải được mỗi quân nhân
quán triệt và thực hiện. Tuy nhiên, do chức trách, nhiệm vụ của mỗi người mà mỗi nội
dung, chuẩn mực đó lại được biểu hiện một cách sinh động, cụ thể.
Học viên tiểu đội trưởng là những quân nhân có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất
chính trị, đạo đức, sức khỏe, trình độ văn hố được tuyển chọn từ các đơn vị về
Trường Quân sự Quân khu học tập để trở thành tiểu đội trưởng đơn vị binh chủng
hợp thành. Mục tiêu đào tạo của Nhà trường là những tiểu đội trưởng, sau khi tốt
nghiệp ra trường có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ
của người tiểu đội trưởng. Trong những năm qua, đã có hàng ngàn học viên tiểu
đội trưởng sau khi tốt nghiệp đã và đang phát huy tốt vai trò trách nhiệm của mình
trên các cương vị cơng tác được phân cơng, góp phần khơng nhỏ vào thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ của các đơn vị. Nhiều đồng chí đã phấn đấu, học tập trở thành
quân nhân chuyên nghiệp, sĩ quan quân đội. Nhiều đồng chí trở về địa phương vẫn
giữ vững và phát huy những phẩm chất, kiến thức và năng lực mà nhà trường
trang bị, trở thành hạt nhân nòng cốt trong phong trào cách mạng ở các địa
phương trên địa bàn Quân khu 7.
Học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 có những đặc điểm
sau đây:
Học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 thuộc lớp người
trẻ tuổi, được lựa chọn từ những chiến sỹ đã hồn thành chương trình huấn luyện
chiến sỹ mới, có lịch sử chính trị rõ ràng, có đủ tiêu chuẩn về đạo đức, sức khoẻ.
Là một bộ phận của thanh niên quân đội nói riêng và thanh niên cả nước nói
chung, học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 có các đặc điểm

15
chung của lứa tuổi thanh niên, có ưu thế của tuổi trẻ, đang trưởng thành về nhân
cách, là lứa tuổi có thể tiếp nhận một cách nhanh chóng những lý tưởng, hành
động tốt đẹp, cao cả, có hồi bão, ước muốn hướng tới những tri thức, những giá
trị tốt đẹp. Nhưng tuổi đời cịn trẻ nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong cuộc
sống. Ở họ, đã có sự phát triển khá toàn diện về mặt thể chất, nhưng về mặt nhân
cách thì lại đang trong q trình hồn thiện, chưa có tính ổn định.
Học viên tiểu đội trưởng ở Trường Qn sự Qn khu 7 có trình độ học vấn,
động cơ học tập, rèn luyện đang từng bước hoàn thiện. Học viên tiểu đội trưởng có
nhận thức khơng đều, khả năng tiếp thu kiến thức chính trị, quân sự và chun mơn
cịn khó khăn. Học viên đào tạo tiểu đội trưởng cơ bản đã tốt nghiệp phổ thông
trung học được lựa chọn từ các đơn vị trong quân khu, có nguyện vọng được học
tập để trở thành người cán bộ trong tương lai, thơng qua q trình tuyển chọn
nghiêm túc, có trình độ tri thức cần thiết để tiếp thu kiến thức về mọi mặt bảo đảm
cho việc thực hiện nhiệm vụ ở đơn vị sau này. Tuy nhiên trình độ học vấn, nhận
thức không đều, nhất là đối với những học viên thuộc thành phần dân tộc thiểu số,
khả năng tiếp thu kiến thức chính trị, quân sự và chun mơn cịn khó khăn. Động
cơ học tập rèn luyện của học viên tiểu đội trưởng đa dạng, xu hướng nghề nghiệp
quân sự chưa thật rõ. Do tuổi đời còn trẻ, mới rời ghế Nhà trường phổ thông trung
học, cùng với sự tác động phức tạp của đời sống xã hội cho nên động cơ học tập,
rèn luyện của họ mới chỉ là bước đầu.
Học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 từ nhiều nguồn đa
dạng, cịn mang nặng dấu ấn thói quen, phong tục tập quán nơi gia đình cư trú.
Tuyệt đại đa số học viên tiểu đội trưởng xuất thân từ những gia đình cư trú ở các
vùng miền trên địa bàn Quân khu 7, đa dạng về thành phần dân tộc. Ngoài thành
phần dân tộc Kinh cịn có các dân tộc Chăm, Khơme và các dân tộc thiểu số ở các
vùng sâu, vùng xa thuộc các tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng…. Vì vậy, trong ý thức và
hành vi của họ còn mang nặng dấu ấn, thói quen, phong tục tập quán của mỗi dân

tộc và vùng miền cư trú. Trường Quân sự Quân khu 7 đóng qn trên địa bàn Thành
phố Hồ Chí Minh. Đây là trung tâm kinh tế, văn hóa lớn của đất nước, có nhiều


16
tiềm năng và điều kiện thuận lợi trong học tập, giải quyết việc làm cho người lao
động. Tuy nhiên, đây cũng là nơi có nhiều tệ nạn xã hội, đồng thời là một trọng
điểm chống phá trong âm mưu “ diễn biến hịa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực
thù địch, tác đông trực tiếp tới đối tượng đào tạo của Nhà trường.
Nghiên cứu về đạo đức nói chung và đặc điểm Học viên tiểu đội trưởng ở
Trường Quân sự Quân khu 7, là cơ sở nghiên cứu đạo đức cách mạng của đối tượng
học viên này. Đạo đức cách mạng Học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân
khu 7 mang bản chất đạo đức của người quân nhân cách mạng phù hợp nhiệm vụ
xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trên cương vị tiểu đội trưởng. Đạo đức cách
mạng của học viên tiểu đội trưởng Trường Quân sự Quân khu 7 là hệ thống những
nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực để điều chỉnh hành vi ứng xử của học viên; bao
gồm ý thức đạo đức, quan hệ đạo đức và hành vi đạo đức; được hình thành, phát
triển trực tiếp qua quá trình giáo dục của Nhà trường và sự tự giáo dục, tu dưỡng,
rèn luyện của mỗi học viên.
Hệ thống những nguyên tắc, chuẩn mực để điều chỉnh và đánh giá hành vi
ứng xử của học viên tiểu đội trưởng phản ánh sâu sắc bản chất đạo đức của người
quân nhân cách mạng gắn với vị trí, vai trị, chức trách, nhiệm vụ của người tiểu đội
trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam. Những nguyên tắc, chuẩn mực về chủ nghĩa
yêu nước xã hội chủ nghĩa, lòng trung thành với sự nghiệp cách mạng, chủ nghĩa
tập thể, đức tính trung thực, khiêm tốn, lịng dũng cảm, tinh thần đồn kết, tương trợ
thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, tinh thần tập thể, học tập và cống hiến... giữ vai trò
định hướng các hoạt động giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng
đúng phương hướng chính trị, đúng quan điểm của Đảng, phù hợp với đặc điểm
hoạt động quân sự, chức trách, nhiệm vụ của học viên. Từ đó, chúng ta có thể thấy,
đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 có

những biểu hiện cơ bản sau đây:
Thứ nhất, đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự
Quân khu 7 bao gồm các yếu tố ý thức đạo đức, quan hệ đạo đức và hành vi đạo đức.


17
Ý thức đạo đức là sự hiểu biết sâu sắc về tri thức đạo đức, hệ thống những
nguyên tắc, chuẩn mực thể hiện ở thái độ, tình cảm, niềm tin của học viên tiểu đội
trưởng đối với những quy tắc, những chuẩn mực đạo đức cách mạng. Ý thức đạo
đức cách mạng là yếu tố quy định bản chất đạo đức, định hướng, soi đường cho
những hành vi đạo đức và thực tiễn đạo đức của học viên tiểu đội trưởng.
Quan hệ đạo đức của học viên tiểu đội trưởng phản ánh bản chất đạo đức của
quân đội cách mạng, được xây dựng phù hợp với yêu cầu điều lệnh quân đội, chuẩn
mực đạo đức xã hội chủ nghĩa bao gồm các mối quan hệ cấp trên - cấp dưới, đồng chí đồng đội, cá nhân - tập thể, quan hệ trong tổ chức đảng, tổ chức đoàn, quan hệ quân dân và các mối quan hệ xã hội khác. Nét đặc trưng nhất của các mối quan hệ đạo đức
của học viên tiểu đội trưởng là được xây dựng và thực hiện trên nền tảng của sự nhất trí
về chính trị, tư tưởng, sự bình đẳng về nhân cách, các yêu cầu của điều lệnh quân đội và
các chuẩn mực đạo đức xã hội chủ nghĩa. Hành vi đạo đức là sự hiện thực hoá ý thức
đạo đức cách mạng trong quá trình học tập, rèn luyện của học viên tiểu đội trưởng tại
trường Quân sự Quân khu 7. Hành vi đạo đức của học viên tiểu đội trưởng được biểu
hiện ra trong lối sống và các thói quen trên các mặt. Đó là, những thói quen học tập, rèn
luyện, thực hiện các mối quan hệ đạo đức; chấp hành kỷ luật, chấp hành điều lệnh, chế
độ, các quy định quân đội; thói quen dám đấu tranh với những hiện tượng vi phạm đạo
đức và luôn đặt ra yêu cầu cao đối với chính mình....
Hành vi đạo đức là một yếu tố của đạo đức cách mạng, đồng thời là một dấu
hiệu để đánh giá mức độ hình thành, phát triển đạo đức cách mạng của học viên tiểu
đội trưởng. Đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng được hình thành, phát
triển trong học tập, rèn luyện, thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người học viên
trong thời gian tại trường. Nhà trường là cái nôi để vun trồng, giáo dục đạo đức
cách mạng của học viên tiểu đội trưởng.
Thứ hai, tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa, trung thành với Đảng, với lý

tưởng cách mạng, hiếu với dân. Đây là chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa quan trọng
hàng đầu phản ánh giá trị truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam, đồng thời
thể hiện sự giác ngộ về con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân


18
đã lựa chọn. Đối với học viên tiểu đội trưởng, chuẩn mực này biểu hiện ở lịng tự
hào, tự tơn dân tộc; ở tình cảm gắn bó tha thiết với quê hương và kiên định mục tiêu
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tích cực, tự giác, tu dưỡng, phấn đấu, học tập,
rèn luyện; yên tâm xây dựng quân đội, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ của người
chiến sỹ bảo vệ Tổ quốc.
Thứ ba, tinh thần đoàn kết, dân chủ, kỷ luật và tinh thần tập thể trong quá
trình học tập tại trường cũng như quá trình sau này ra trường cơng tác.
Đồn kết, dân chủ, kỷ luật, là chuẩn mực phản ánh bản chất, truyền thống
quý báu, tạo nên sức mạnh chiến đấu và chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt
Nam. Ở học viên tiểu đội trưởng đồn kết thể hiện ở tình thương u, sự tôn trọng,
quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau trong thực hiện nhiệm vụ chung. Dân chủ là nhu cầu tất
yếu khách quan, là một chuẩn mực của đạo đức cách mạng. Đối với học viên tiểu
đội trưởng dân chủ thể hiện ở nhận thức sâu sắc sự bình đẳng về quyền lợi và nghĩa
vụ; về mối quan hệ giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội; ở sự tự nguyện đóng góp
sức lực của mình vào xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; rèn luyện tác
phong làm việc dân chủ, khơng độc đốn, qn phiệt đối với chiến sỹ.
Trong xã hội xã hội chủ nghĩa, đạo đức và pháp luật đều nhằm phục vụ con
người. Pháp luật xã hội chủ nghĩa bảo vệ quyền lợi và mưu cầu hạnh phúc cho người
lao động. Nhiều giá trị, chuẩn mực, nguyên tắc, quy tắc của đạo đức xã hội chủ nghĩa
được luật pháp hố. Vì vậy vi phạm pháp luật, kỷ luật đều là vi phạm đạo đức. Khi
con người có hành vi cao đẹp, có ý thức tơn trọng pháp luật thì tính chất cưỡng chế
của pháp luật được thay thế bằng tính tự nguyện tự giác của con người. Vì vậy, ý thức
tổ chức kỷ luật nghiêm là một nội dung của đạo đức cách mạng. Đối với học viên tiểu
đội trưởng, chuẩn mực này thể hiện ở việc chấp hành kỷ luật quân đội một cách tự

giác và nghiêm túc; tự giác chấp hành nghiêm quy chế giáo dục - đào tạo, các quy
định, chế độ của quân đội trong quá trình học tập, rèn luyện tại trường.
Tính tập thể trở thành một chuẩn mực đạo đức của người quân nhân cách
mạng. Đối với học viên tiểu đội trưởng chuẩn mực này thể hiện ở việc kết hợp hài
hoà giữa quyền lợi và nghĩa vụ, tự do và trách nhiệm, lợi ích cá nhân và lợi ích tập


19
thể nhằm xây dựng tập thể tiểu đội, trung đội, đại đội vững mạnh. Kiên quyết chống
chủ nghĩa cá nhân dưới mọi hình thức. Thói hám danh, ích kỷ, vụ lợi, ăn bám, tư
tưởng cục bộ, địa phương chủ nghĩa, vô tổ chức, vô kỷ luật, kèn cựa, địa vị, tư
tưởng làm quan cách mạng…đều trái với tinh thần tập thể, chủ nghĩa tập thể cần
phải được khắc phục.
Thứ tư, tinh thần tự giác học tập, rèn luyện, sẵn sàng nhận, hồn thành
nhiệm vụ và có tinh thần quốc tế cao cả. Gương mẫu, cần cù, sáng tạo trong học
tập, lao động, chiến đấu kiên cường, dũng cảm bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là
một chuẩn mực của đạo đức cách mạng. Học tập không ngừng, không nghỉ là một
trong những đức tính của con người chân chính. Học tập giúp con người trưởng
thành về nhận thức để phục vụ cuộc sống của mình và xã hội. V.I.Lênin dạy rằng:
Học, học nữa, học mãi. Không thể xây dựng được chủ nghĩa xã hội và cũng khơng
làm gì được, nếu chỉ có những người mù chữ. Vì vậy, học tập không ngừng và
cống hiến là một biểu hiện của nội dung đạo đức cách mạng. Đối với học viên tiểu
đội trưởng chuẩn mực này thể hiện ở việc gương mẫu, tự giác phấn đấu, rèn luyện
các đức tính trí, dũng, nhân, tín, liêm, trung, dũng cảm, kiên cường, mưu trí sáng
tạo của người cán bộ quân đội; tính trung thực, khiêm tốn; tình yêu đối với nghề
nghiệp quân sự.
Sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao phản ánh bản chất, truyền
thống tốt đẹp: nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào
cũng đánh thắng của quân đội ta. Đối với học viên tiểu đội trưởng, biểu hiện của chuẩn
mực này là thái độ, trách nhiệm chính trị cao đối với việc phấn đấu, rèn luyện hoàn thành

tốt nhiệm vụ học tập, rèn luyện tại trường. Đồng thời, sẵn sàng nhận và hoàn thành các
nhiệm vụ được giao sau khi tốt nghiệp ra trường
Chủ nghĩa quốc tế là một trong những đặc điểm quan trọng nhất của đạo đức cách
mạng, bắt nguồn từ bản chất quốc tế của giai cấp công nhân và của xã hội xã hội chủ
nghĩa. Vì vậy, tinh thần quốc tế là nội dung của đạo đức cách mạng, thể hiện ở tôn trọng
và thưong yêu tất cả các dân tộc, nhân dân các nước đấu tranh cho hồ bình, độc lập dân
tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; thấm nhuần chủ nghĩa nhân đạo xã hội chủ nghĩa; chống


20
chủ nghĩa dân tộc sô vanh, mọi biểu hiện kỳ thị, chia rẽ, gây hận thù dân tộc. Đối với học
viên tiểu đội trưởng tinh thần quốc tế cao cả thể hiện ở việc quán triệt đường lối đối ngoại
của Đảng theo phương châm Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy với các nước
trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh bảo vệ hồ bình, dân chủ và
tiến bộ xã hội của nhân dân các dân tộc trên thế giới. Quán triệt và thực hiện lời dạy của
Chủ tịch Hồ Chí Minh: giúp bạn là mình tự giúp mình, sẵn sàng nhận nhiệm vụ quốc tế sát
cánh cùng nhân dân và quân đội hai nước Campuchia và Lào chiến đấu chống kẻ thù
chung của nhân dân ba nước Đông Dương.
* Giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường
Quân sự Quân khu 7
Đạo đức là sản phẩm tổng hợp của những yếu tố khách quan và nhân tố chủ
quan. Mặt khách quan là hiện thực cuộc sống tạo ra những điều kiện, tiền đề để
đạo đức hình thành phát triển. Mặt chủ quan là sự nỗ lực của xã hội trong việc
giúp con người hình thành, phát triển, hồn thiện tính cách của mình. Giáo dục
đạo đức chính là giúp con người hình thành phát triển những phẩm chất đạo đức
mà xã hội cần. Trong xã hội có giai cấp, đạo đức mang bản chất giai cấp. Các giai
cấp đều đặc biệt coi trọng việc giáo dục đạo đức theo quan điểm của giai cấp mình
để thu phục trái tim khối óc của con người.
Trong chiến lược con người Đảng và Nhà nước ta đặc biệt coi trọng việc
giáo dục đạo đức, vì nó góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển

nhân cách. Lúc sinh thời Bác Hồ đã dạy: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn. Phần
nhiều do giáo dục mà nên” [37, tr.383]. Ở Trường quân sự Quân khu 7 giáo dục
đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng là nhằm hình thành, phát triển ở
họ những tri thức đạo đức, chuẩn mực đạo đức, quy tắc đạo đức, các quan hệ đạo
đức và hành vi đạo đức đúng đắn, tạo nền tảng vững chắc cho sự hình thành phát
triển nhân cách của người học viên.
Giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Qn
sự Qn khu 7 là hoạt động có mục đích của các chủ thể và đối tượng giáo dục,
thông qua hệ thống nội dung, hình thức, biện pháp khoa học nhằm trang bị tri thức,
niềm tin, tình cảm, ý chí, lý tưởng đạo đức cách mạng, các quan hệ đạo đức và


21
hành vi đạo đức cho học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 hiện
nay đáp ứng mục tiêu đào tạo của Nhà trường.
Giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng tồn tại như một
hệ thống luôn ở trạng thái vận động, phát triển khơng ngừng, diễn ra trong mơi
trường qn sự, chính trị - xã hội nhất định. Sự vận động, phát triển đồng bộ, tổng
hợp của các thành tố tạo nên sự vận động, phát triển của quá trình giáo dục đạo
đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Qn sự Qn khu 7. Đó là
q trình tương tác hợp quy luật giữa giáo dục đào tạo của Nhà trường với sự tự
giáo dục, rèn luyện của học viên nhằm hình thành, phát triển ở họ những chuẩn
mực đạo đức cách mạng theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Quan niệm giáo dục đạo
đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 bao
gồm những nội dung sau đây:
Một là, giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng là hoạt động có
mục đích, nhằm hình thành, phát triển ở họ những phẩm chất đạo đức cách mạng làm cơ
sở, nền tảng hình thành, phát triển bản lĩnh chính trị, năng lực, phong cách của người
quân nhân cách mạng theo mục tiêu đào tạo. Mục đích giáo dục đạo đức cách mạng chỉ
đạo mọi hoạt động của Nhà trường, quy tụ mọi nỗ lực của các chủ thể và đối tượng

trong việc quán triệt phương châm, nguyên lý, quy luật và vận dụng các hình thức, biện
pháp nhằm đạt kết quả giáo dục đạo đức cách mạng cao nhất.
Hai là, chủ thể giáo dục đạo đức cách mạng cho học viên tiểu đội trưởng
bao gồm toàn bộ lực lượng giáo dục của Nhà trường. Đó là các tổ chức Đảng, chỉ
huy, đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý, tổ chức quần chúng. Mỗi lực l ượng có
chức năng, nhiệm vụ khác nhau nhưng đều thống nhất ở mục đích giáo dục đạo
đức cách mạng cho học viên tiểu đội trưởng. Chủ thể của quá trình tự giáo dục đạo
đức cách mạng còn là những học viên tiểu đội trưởng. Tính tích cực, chủ động, tự
giác phấn đấu, rèn luyện và tiếp nhận sự giáo dục của Nhà trường có vai trị trực
tiếp quyết định đến sự hình thành phát triển đạo đức cách mạng của mỗi học viên.
Vì vậy, phải bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất, sự phối hợp chặt


22
chẽ giữa các chủ thể đó nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp vào giáo dục đạo đức
cách mạng của học viên tiểu đội trưởng.
Ba là, đối tượng giáo dục đạo đức cách mạng là những học viên tiểu đội trưởng.
Học viên tiểu đội trưởng vừa là khách thể, chịu sự điều khiển chi phối của các chủ thể
giáo dục thơng qua thực hiện mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục đạo
đức cách mạng, đồng thời vừa là chủ thể tự tổ chức, tự chỉ đạo quá trình lĩnh hội, rèn
luyện đạo đức cách mạng của mình. Khơng ai khác, họ chính là người biến q trình đào
tạo của nhà trường thành quá trình tự đào tạo của mỗi người. Với ý nghĩa ấy, họ là nhân
tố trực tiếp quyết định sự hình thành, phát triển đạo đức cách mạng của chính mình. Do
đặc điểm của đối tượng đào tạo, vì vậy giáo dục đạo đức cách mạng phải đi sâu nghiên
cứu đặc điểm tâm lý, trình độ nhận thức, nhu cầu của đối tượng học viên để có các biện
pháp giáo dục đạo đức cách mạng cho phù hợp.
Bốn là, giáo dục đạo đức cách mạng là q trình tác động có hệ thống, liên
tục của các chủ thể giáo dục nhằm hình thành, phát triển ở học viên những chuẩn
đạo đức cách mạng. Theo đó, nội dung giáo dục đạo đức cách mạng bao gồm giáo
dục làm cho học viên hiểu rõ lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng

Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về đạo đức cách mạng. Giáo dục cho học viên
tiểu đội trưởng hiểu rõ bản chất, nắm vững những phạm trù cơ bản của đạo đức như
lẽ sống, hạnh phúc, nghĩa vụ và trách nhiệm quân nhân, lương tâm, cái thiện và cái
ác theo đạo đức học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Giáo dục làm cho học viên thấm nhuần những chuẩn mực đạo đức cách
mạng: Trung với nước, với Đảng, hiếu với dân, lý tưởng chiến đấu; đức tính cần,
kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư, tinh thần ham học, cầu tiến bộ, lòng dũng cảm,
tinh thần kỷ luật, chủ nghĩa quốc tế của giai cấp công nhân, lẽ sống của người quân
nhân cách mạng. Giáo dục đường lối, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội,
nhiệm vụ đơn vị; xây dựng cho học viên có ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn
phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; giáo dục làm cho học viên hiểu rõ âm mưu thủ
đoạn của các thế lực thù địch phá hoại về đạo đức, lối sống của cán bộ, chiến sỹ
Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.


23
Năm là, những nội dung giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng
được thông qua dưới nhiều hình thức, biện pháp với những phương tiện tác động phong
phú linh hoạt. Đó là, thơng qua việc thực hiện các hình thức tổ chức dạy học như: diễn
giảng, thảo luận, tranh luận, xêmina, giúp đỡ riêng, làm bài tập, thực hành, thực tập, kiểm
tra, thi tốt nghiệp các hoạt động rèn luyện ngoại khố; các hoạt động chính trị - xã hội;
thông qua sử dụng tổng hợp các hình thức, biện pháp, phương tiện của cơng tác tư tưởng,
cơng tác tổ chức, cơng tác chính sách; thơng qua quá trình tự tu dưỡng, rèn luyện của
người học theo các chuẩn mực đạo đức cách mạng.
Tất cả những hình thức, biện pháp đó đều có vị trí, vai trị quan trọng đối với
việc thực hiện các nội dung giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội
trưởng, chúng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Vì vậy, khơng được coi nhẹ hoặc
tuyệt đối hố bất cứ một hình thức, biện pháp nào.
1.1.2. Quan niệm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng và
tiêu chí đánh giá nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên

tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7
Triết học Mác - Lênin đã chỉ ra, mỗi sự vật, hiện tượng cụ thể đều có chất và
lượng, là sự thống nhất giữa chất và lượng. Chất là phạm trù chỉ đặc tính khách quan vốn
có, là tổng hợp các thuộc tính để phân biệt sự vật, hiện tượng này với các sự vật, hiện
tượng khác. Lượng là phạm trù dùng để chỉ thuộc tính vốn có của sự vật hiện tượng về
quy mơ hoặc về tốc độ vận động, biến đổi của sự vật, hiện tượng.
Trong quá trình tồn tại và phát triển của sự vật cả chất và lượng đều thay đổi. Mọi sự
thay đổi về lượng đến một giới hạn độ nhất định dẫn đến thay đổi về chất; và đến lượt nó sự
phát triển về chất sẽ làm cho lượng biến đổi với quy mơ và tốc độ mới. Đó chính là phương
thức vận động và biến đổi của các sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan. Trong giới tự
nhiên nó diễn ra một cách tự phát. Cịn trong xã hội, nó diễn ra dưới hoạt động tích cực, tự
giác, có ý thức nhằm thực hiện mục đích của con người.
Giáo dục đạo đức cách mạng là một hoạt động bao gồm nhiều nhân tố hợp
thành: chủ thể, đối tượng, nội dung, hình thức, phương pháp… nếu một yếu tố nào đó
hoạt động kém hiệu quả sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả giáo dục đạo đức cách mạng.


24
Vì vậy, xem xét chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng
ở Trường Quân sự Quân khu 7 phải xem xét các hoạt động của từng mặt, từng bộ
phận, yếu tố hợp thành nó, thường xuyên, liên tục, sáng tạo hay chậm chạp, dần dần,
bảo thủ, trì trệ, chủ quan nóng vội, duy ý chí. Đồng thời, phải xem xét sự tác động và
tác dụng thúc đẩy của từng mặt, từng yếu tố hợp thành hoạt động giáo dục đạo đức
cách mạng đối với việc hình thành phát triển ý thức, thái độ, hành vi đạo đức cách
mạng của học viên tiểu đội trưởng.
Từ khái niệm giáo dục đạo đức cách mạng và những phân tích về chất lượng
có thể quan niệm: Chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội
trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 là sự thống nhất biện chứng giữa chất lượng
truyền thụ và chất lượng lĩnh hội của chủ thể giáo dục và tự giáo dục; nhằm tạo
nên sự biến đổi về chất ở người học trong việc tiếp nhận những tri thức, chuẩn

mực, quy tắc, các quan hệ, hành vi đạo đức theo chuẩn mực đạo đức cách mạng,
đáp ứng mục tiêu yêu cầu đào tạo của Nhà trường. Quan niệm đã chỉ rõ các yếu tố
cấu thành chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở
Trường Quân sự Quân khu 7, bao gồm chất lượng giáo dục và chất lượng tự giáo
dục.
Chất lượng truyền thụ của các chủ thể giáo dục đạo đức cách mạng bao
gồm: trình độ nhận thức, ý thức trách nhiệm, năng lực, trình độ của chủ thể giáo dục
hướng tác động tới người học. Chủ thể là các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, đội ngũ
giáo viên và các tổ chức quần chúng trong việc thực hiện các nội dung, hình thức,
phương pháp và sử dụng các phương tiện để thực hiện mục đích giáo dục đạo đức
cách mạng cho học viên tiểu đội trưởng.
Chất lượng lĩnh hội và tinh thần tự giáo dục đạo đức cách mạng của học
viên tiểu đội trưởng thể hiện: Học viên xây dựng cho mình động cơ đúng đắn trong
tự giáo dục đạo đức cách mạng; ý chí, nghị lực, khơng ngại khó khăn để rèn luyện
mình theo những chuẩn mực đạo đức cách mạng; thái độ tự giác cao trong giáo dục
đạo đức cách mạng; trung thực, thật thà, khiêm tốn, cầu thị; đoàn kết, dân chủ, kỷ
luật và kiên trì học tập, rèn luyện mình theo chuẩn mực đạo đức cách mạng; coi việc


25
tự giác phấn đấu, rèn luyện theo những chuẩn mực đạo đức cách mạng là lương
tâm, lẽ sống, sự hạnh phúc và nghĩa vụ của mình. Đồng thời, phải xác lập được kết
quả phấn đấu, rèn luyện, tu dưỡng của mỗi học viên theo mục tiêu đào tạo, tự giác
phấn đấu, rèn luyện về lòng trung thành, chủ nghĩa tập thể, tinh thần gương mẫu,
ham học, cầu tiến bộ, ý thức kỷ luật, tinh thần quốc tế cao cả. Theo đó, chất lượng
lĩnh hội và tự giáo dục của người học còn được thể hiện ở ý thức, thái độ, hành vi,
quan hệ đạo đức; kết quả học tập, rèn luyện, phấn đấu tại trường và sẵn sàng nhận
mọi nhiệm vụ được phân công khi tốt nghiệp ra trường; khả năng vận dụng những
tri thức đạo đức vào thực hiện chức trách, nhiệm vụ.
Quan niệm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên

tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7.
Kết quả hoạt động của con người là sự thống nhất biện chứng giữa những
yếu tố khách quan và nhân tố chủ quan. Để hoạt động tác động vào đối tượng có kết
quả mong muốn, chủ thể phải hiểu được bản chất, quy luật vận động của đối tượng,
có ý chí quyết tâm cao và xác định chính xác phương thức tác động. Chất lượng
hoạt động phụ thuộc vào trình độ, trí tuệ, kinh nghiệm, năng lực hoạt động thực
tiễn, ý chí quyết tâm của chủ thể hành động.
Từ quan niệm về chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu
đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 có thể xác định: Nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở Trường Quân sự Quân
khu 7 là quá trình chủ động, tự giác cao của các chủ thể giáo dục và đối tượng giáo
dục trong việc xác định mục đích, nội dung, từ đó vận dụng sáng tạo, linh hoạt các
hình thức, phương pháp, phương tiện giáo dục; để tạo ra sự chuyển biến mới về
chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng, đáp ứng mục
tiêu, yêu cầu đào tạo của Nhà trường.
Quan niệm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên
tiểu đội trưởng bao gồm những nội dung cơ bản dưới đây:
Một là, nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu
đội trưởng ở Trường Quân sự Quân khu 7 là quá trình các chủ thể và đối tượng giáo


26
dục nhận thức, phát hiện các mâu thuẫn và từng bước giải quyết các mâu có ý nghĩa
là động lực phát triển của quá trình này. Quá trình nâng cao chất lượng giáo dục đạo
đức cách mạng luôn tồn tại các mâu thuẫn. Việc nhận thức và giải quyết đúng các
mâu thuẫn nảy sinh là động lực của nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách
mạng cho người học. Đó là mâu thuẫn giữa yêu cầu cao của chất lượng giáo dục
đạo đức cách mạng với trình độ, năng lực và kinh nghiệm tổ chức các hoạt động
giáo dục đạo đức của chủ thể còn hạn chế.
Mâu thuẫn giữa mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung giáo dục đạo đức cách mạng

đã được đổi mới với hình thức, phương pháp, phương tiện giáo dục còn lạc hậu.
Mâu thuẫn giữa một bên là những yêu cầu cao của những chuẩn mực đạo đức cách
mạng với trình độ nhận thức, khả năng trí tuệ cịn hạn chế, những thói quen, sự
mong muốn, ước vọng cá nhân bất hợp lý, lạc hậu còn tồn tại ở học viên. Sự tác
động, ảnh hưởng mặt trái của kinh tế thị trường, những hiện tượng tiêu cực của
môi trường kinh tế - xã hội đến việc giáo dục các chuẩn mực đạo đức cách mạng
của học viên tiểu đội trưởng.
Vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên
tiểu đội trưởng cần phải phát hiện đúng, kịp thời và xác định chính xác các mâu
thuẫn; làm cho cả chủ thể và đối tượng giáo dục nhận thức rõ ràng và có biện pháp
giải quyết đúng. Như vậy, sẽ tạo ra động lực thúc đẩy quá trình nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội trưởng ở trường quân sự Quân
khu 7. Đồng thời, với q trình giải quyết mâu thuẫn là q trình cơng phu, bền bỉ,
kiên trì của các chủ thể trong việc tích lũy các nhân tố mới thuộc đạo đức cách
mạng cho người học. Đây là quá trình liên tục đầy thuận lợi và khó khăn, q trình
loại bỏ các yếu tố lỗi thời của đạo đức cũ, với quá trình xác lập những yếu tố mới
của đạo đức cách mạng cho học viên.
Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cách mạng của học viên tiểu đội
trưởng luôn là vấn đề thường xuyên. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức
cách mạng của học viên tiểu đội trưởng, các chủ thể phải nắm vững chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, nắm vững những quy