LUẬN văn THẠC sĩ phát triển lý tưởng cách mạng của học viên trường sĩ quan lục quân 1 hiện nay

2
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Lý tưởng cách mạng là những nhận thức, quan niệm, mục đích sống và
chiến đấu, chi phối các phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và nhân cách
của người cách mạng. Lý tưởng cách mạng chỉ đạo toàn bộ suy nghĩ và hành
vi của người cách mạng, định hướng và xây dựng niềm tin cho người cán bộ
cách mạng vào vai trò lãnh đạo của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
của nước ta. Lý tưởng cách mạng là động lực bên trong thôi thúc và phát huy
mọi khả năng sức mạnh của yếu tố con người, giúp người cán bộ cách mạng
vươn lên thực hiện mục tiêu, hoài bão của mình.
Hiện nay, sự biến đổi, phát triển của tình hình trong nước và thế giới đã và
đang tác động đa chiều đến thế hệ trẻ Việt Nam nói chung, thanh niên quân đội
nói riêng, trong đó có học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1. Hơn nữa mục tiêu,
lý tưởng, quan niệm và mục đích sống của thanh niên nước ta hiện nay có những
phát triển mới, từ ước mơ hoài bão được hy sinh, chiến đấu trên trận tuyến
chống quân thù để giành độc lập, tự do cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân,
đến ước mơ, hoài bão, được vươn lên làm chủ tri thức khoa học và công nghệ,
ước mơ lập thân, lập nghiệp, làm giàu chính đáng, phấn đấu vì mục tiêu, dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Mặt khác, nước ta đang đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, mở
cửa, hội nhập trong bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều biến đổi phức
tạp, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đẩy mạnh chiến lược “diễn biến
hồ bình” đối với cách mạng nước ta, trong đó đối tượng lơi kéo chủ yếu là
thanh niên nói chung và học viên các trường sĩ quan quân đội nói riêng, với
nhiều thủ đoạn tinh vi, thâm độc, hịng làm cho thanh niên xa rời mục tiêu lý
tưởng cách mạng của Đảng và dân tộc. Sự tác động của mặt trái kinh tế thị
trường cũng ảnh hưởng không nhỏ đến phẩm chất nhân cách, đạo đức và lối


3

sống của thanh niên, làm cho một bộ phận thanh niên chạy theo lối sống thực
dụng, vọng ngoại, cá nhân chủ nghĩa, phai nhạt lý tưởng, giảm sút niềm tin vào
vai trò lãnh đạo của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đảng ta
đã chỉ rõ; “Một số ít thanh niên dao động, tin theo luận điệu xuyên tạc của các
thế lực thù địch, cổ suý cho chủ nghĩa tư bản, hoài nghi con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta, phủ nhận lịch sử cách mạng Việt Nam dưới dự lãnh đạo
của Đảng, khơng ít người cịn mơ hồ, bàng quan hoặc mất cảnh giác trước những
luận điệu thù địch xuyên tạc, bôi nhọ chế độ ta” [7, tr.46].
Trường Sĩ quan Lục quân 1 là một trung tâm đào tạo sĩ quan Chỉ huy - Tham
mưu Lục quân cấp phân đội, bậc đại học cho Qn đội ở phía Bắc, có nhiệm vụ
đào tạo những sĩ quan trẻ có bản chất chính trị vững vàng, kiên định, có quan
niệm và mục đích sống cao đẹp, góp phần quan trọng cho nhiệm vụ xây dựng
Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” đáp ứng yêu
cầu mới của sự nghiệp cách mạng. Chính vì vậy, việc coi trọng giáo dục lý
tưởng cách mạng cho học viên trở thành một trong những nhiệm vụ thường
xuyên; mang tính tất yếu khách quan, một hoạt động góp phần đào tạo đội
ngũ sĩ quan trẻ vừa “hồng” vừa “chuyên”, góp phần xây dựng Nhà trường
vững mạnh về chính trị.
Với những lý do trên, tác giả đã lựa chọn và thực hiện đề tài: "Phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay",
để làm đề tài nghiên cứu với mong muốn được góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục đào tạo của Nhà trường đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Liên quan tới đề tài luận văn, đã có nhiều cơng trình khoa học được
cơng bố ở các góc độ, phạm vi và phương pháp nghiên cứu khác nhau


4
* Bàn về giáo dục xã hội chủ nghĩa, giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách

mạng cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong và ngồi qn đội. Có các cơng
trình tiêu biểu như:
G.S Trần Xn Trường (1996), Định hướng xã hội chủ nghĩa, một số
vấn đề lý luận cấp bách. Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
G.S Trần Xuân Trường (1998), Một số vấn đề giáo dục xã hội chủ
nghĩa trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
Nguyễn Đình Gấm (2003), “Một số vấn đề về truyền thụ lý tưởng cách
mạng cho thanh niên quân đội trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay”,
Công tác tư tưởng lý luận trong Quân đội trước tình hình mới, Nxb Quân đội
nhân dân, Hà Nội.
Phạm Đình Nghiệp (2000), Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ
trẻ Việt Nam trong tình hình mới, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
Các cơng trình trên đã bàn đến một số vấn đề lý luận và thực tiễn của
giáo dục xã hội chủ nghĩa, vạch rõ yêu cầu khách quan, tầm quan trọng của
giáo dục xã hội chủ nghĩa, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, tính
ưu việt của chủ nghĩa xã hội, cũng như phương hướng, giải pháp cơ bản của
việc giáo dục xã hội chủ nghĩa cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là giáo dục
lý tưởng cho thanh niên hiện nay.
* Bàn về vấn đề nâng cao giác ngộ lý tưởng chiến đấu, giáo dục lý
tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội, học viên các trường sĩ quan quân
đội, có các cơng trình đề tài, luận án, luận văn tiêu biểu như:
Bùi Quang Đạt (1998), Nâng cao giác ngộ lý tưởng chiến đấu cho học
viên đào tạo sĩ quan chỉ huy binh chủng hợp thành Quân đội nhân dân Việt
Nam, luận văn Thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị quân sự. Luận văn đã
nghiên cứu làm rõ vị trí, đặc điểm của học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy binh
chủng hợp thành; đưa ra quan niệm, cấu trúc lý tưởng chiến đấu, các nguyên
tắc cơ bản nâng cao giác ngộ lý tưởng chiến đấu của học viên, con đường


5

hình thành, tiêu chí đánh giá, tổng kết thực tiễn, rút ra một số kinh nghiệm, đề
xuất một số giải pháp nâng cao giác ngộ lý tưởng chiến đấu cho học viên đào
tạo sĩ quan chỉ huy binh chủng hợp thành hiện nay.
Nguyễn Đức Tiến (1999), Mối quan hệ giữa điều kiện khách quan và
nhân tố chủ quan trong phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa ở thanh niên
Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, luận án Tiến sĩ quân sự, Học viện
Chính trị quân sự. Luận án đã trình bày sự thống nhất biện chứng giữa điều
kiện khách quan và nhân tố chủ quan trong phát triển lý tưởng xã hội chủ
nghĩa ở thanh niên Quân đội nhân dân Việt nam, những vấn đề có tính quy
luật trong phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa ở thanh niên quân đội; giải
quyết mối quan hệ giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan.
Nguyễn Thanh Tuyên (2006), Bồi dưỡng niềm tin cộng sản của đội ngũ
sĩ quan trẻ Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, luận án
Tiến sĩ khoa học chính trị, Học viện Chính trị quân sự. Luận án đề cập đến đội
ngũ sĩ quan trẻ và niềm tin cộng sản của đội ngũ sĩ quan trẻ Quân đội nhân
dân Việt Nam; nêu ra quan niệm và những vấn đề có tính nguyên tắc bồi
dưỡng niềm tin cộng sản của đội ngũ sĩ quan trẻ, những tiêu chí cơ bản đánh
giá bồi dưỡng niềm tin cộng sản của đội ngũ sĩ quan trẻ; những ưu điểm và
hạn chế; kinh nghiệm bồi dưỡng niềm tin cộng sản; phương hướng, yêu cầu
và những giải pháp cơ bản bồi dưỡng niềm tin cộng sản của đội ngũ sĩ quan
trẻ Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
Nguyễn Viết Viễn (2002), Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng
cho đoàn viên thanh niên ở đoàn B01 Quân khu Thủ đô hiện nay, luận văn
Thạc sĩ khoa học chính trị, Học viện Chính trị quân sự, Luận văn đã trình bày,
luận giải làm rõ quan niệm lý tưởng cách mạng, chỉ ra cấu trúc của lý tưởng
cách mạng; khái quát quan niệm lý tưởng cách mạng của đoàn viên thanh


6
niên qn đội nói chung và ở đồn B01 Qn khu Thủ đơ nói riêng. Luận văn

cũng chỉ rõ thực trạng, nguyên nhân, những yếu tố tác động, yêu cầu và một
số kinh nghiệm giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên ở đoàn
B01. Tác giả đề xuất 4 giải pháp cơ bản tăng cường giáo dục lý tưởng cách
mạng cho đoàn viên thanh niên ở đoàn B01 hiện nay.
Thái Thanh Hải (2008), Giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn
viên thanh niên ở Trường hạ sĩ quan Tăng Thiết giáp hiện nay, luận văn
Thạc sĩ khoa học chính trị, Học viện Chính trị quân sự. Luận văn đã trình
bày, luận giải làm rõ quan niệm lý tưởng cách mạng, chỉ ra cấu trúc của lý
tưởng cách mạng; khái quát quan niệm lý tưởng cách mạng của đồn viên
thanh niên qn đội nói chung và ở Trường hạ sĩ quan Tăng Thiết giáp nói
riêng. Luận văn cũng chỉ rõ thực trạng, nguyên nhân, những yếu tố tác
động, yêu cầu và một số kinh nghiệm giáo dục lý tưởng cách mạng cho
đoàn viên thanh niên ở Trường hạ sĩ quan Tăng Thiết giáp hiện nay. Tác
giả đề xuất 4 giải pháp cơ bản tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng
cho đoàn viên thanh niên ở Trường hạ sĩ quan Tăng Thiết giáp hiện nay
là: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp uỷ, chỉ huy và đội ngũ cán
bộ, giảng viên trong giáo dục lý tưởng cách mạng cho đồn viên thanh
niên; Cụ thể hố nội dung, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức,
phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng; Phát huy vai trò của tổ chức
đoàn cơ sở trong giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên;
Xây dựng và phát huy mơi trường văn hố trong giáo dục lý tưởng cách
mạng cho đồn viên thanh niên.
Nhìn chung, các cơng trình luận văn, luận án nêu trên đã đề cập và luận
giải nhiều khía cạnh của vấn đề xây dựng, bồi dưỡng phát triển lý tưởng cách
mạng cho đối tượng là thanh niên, trong đó có học viên các trường sĩ quan
qn đội. Về cơ bản, các cơng trình khoa học đều khẳng định vai trò của lý


7
tưởng cách mạng đối với sự hoàn thiện nhân cách; Chỉ ra những vấn đề mang

tính quy luật và đề xuất những giải pháp nhằm phát triển lý tưởng cách mạng.
Tuy nhiên, dưới góc độ triết học, cho đến nay, chưa có một cơng trình nào đi
sâu nghiên cứu phát triển lý tưởng cách mạng của một đối tượng cụ thể là học
viên sĩ quan Chỉ huy - Tham mưu Lục quân ở Trường Sĩ quan Lục quân 1
* Về bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực cho học viên Trường Sĩ
quan Lục quân 1 cũng có một số luận văn thạc sĩ bảo vệ trong những năm gần
đây:
Liên quan trực tiếp đến đề tài luận văn là công trình nghiên cứu của
Đồn Quốc Thái (2003), Phát triển niềm tin cộng sản của học viên Trường Sĩ
quan Lục quân 1 hiện nay, luận văn Thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị qn
sự. Luận văn đã trình bày, luận giải làm rõ niềm tin cộng sản, chỉ ra cấu trúc
của niềm tin cộng sản, đã đưa ra quan niệm phát triển niềm tin cộng sản của
học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1, luận văn chỉ ra đặc điểm có tính quy luật
trong phát triển niềm tin cộng sản của học viên, chỉ ra thực trạng, những
nguyên nhân tác động, chi phối đến sự phát triển niềm tin cộng sản của học
viên Nhà trường, đồng thời đưa ra 3 giải pháp cơ bản để phát triển niềm tin
cộng sản của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay: Đổi mới, nâng cao
chất lượng giáo dục chính trị, đặc biệt là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh cho học viên; Xây dựng và phát huy vai trị của mơi trường
chính trị, văn hố quân sự trong Nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho phát
triển niềm tin cộng sản của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1; Nâng cao
chất lượng tự giáo dục của học viên, tích cực chủ động rèn luyện học viên
thông qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ của Nhà trường và Quân đội.
Như vậy, mặc dù đã có một số cơng trình khoa học, luận văn, luận án
bàn đến giáo dục lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên, phát triển
niềm tin cộng sản của học viên nhưng chưa có cơng trình nào đi sâu nghiên


8
cứu một cách trực tiếp, có hệ thống về phát triển lý tưởng cách mạng của học

viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay. Do đó, "Phát triển lý tưởng cách
mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay" là vấn đề nghiên
cứu độc lập, không trùng lặp với các cơng trình khoa học đã cơng bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
* Mục đích của luận văn: nghiên cứu làm rõ một số vấn đề lý luận và
thực tiễn làm cơ sở khoa học cho việc đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1.
* Nhiệm vụ của luận văn
Luận giải, làm rõ thực chất và một số vấn đề có tính quy luật trong phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay.
Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển lý tưởng cách mạng của học
viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay, chỉ ra nguyên nhân và những vấn
đề cần giải quyết.
Đề xuất một số giải pháp cơ bản phát triển lý tưởng cách mạng của học
viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu: phát triển lý tưởng cách mạng của học viên

Trường Sĩ quan Lục quân 1.
* Phạm vi nghiên cứu: quá trình phát triển lý tưởng cách mạng của học
viên đào tạo sĩ quan Chỉ huy - Tham mưu Lục quân cấp phân đội, bậc đại học
Trường Sĩ quan Lục quân 1. Các số liệu, tư liệu được nghiên cứu, khảo sát từ
năm 2005 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận: luận văn được thực hiện dựa trên hệ thống các quan
điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục cộng sản, bồi dưỡng lý tưởng cách


9

mạng. Ngồi ra, đề tài cịn kế thừa kết quả nghiên cứu của các cơng trình
khoa học đã cơng bố có liên quan.
* Cơ sở thực tiễn: luận văn dựa trên kết quả thực tế của quá trình phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 trong
những năm gần đây; các văn kiện, báo cáo tổng kết các mặt hoạt động chủ
yếu của Trường Sĩ quan Lục quân 1. Luận văn còn dựa trên những số liệu
điều tra, khảo sát của các cơng trình khoa học có liên quan, và các số liệu điều
tra khảo sát của tác giả về thực trạng tình hình phát triển lý tưởng cách mạng
của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay.
*Phương pháp nghiên cứu: trên cơ sở phương pháp luận Mác - Lênin,
luận văn sử dụng, kết hợp chặt chẽ các phương pháp phân tích và tổng
hợp, trừu tượng hố, khái qt hố, lơgíc và lịch sử, phương pháp phỏng
vấn, khảo sát, điều tra xã hội học.
6. Ý nghĩa của luận văn
Những kết quả nghiên cứu của luận văn làm phong phú thêm những
vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển lý tưởng cách mạng cho các đối
tượng thanh niên nói chung, cho học viên các trường sĩ quan quân đội nói
riêng. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần vào giải quyết nhiệm vụ
giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện toàn diện nhân cách của học viên Trường
Sĩ quan Lục quân 1 trong tình hình hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Mở đầu; 2 chương (4 tiết); kết luận; danh mục tài liệu
tham khảo; phụ lục.


10
Chương 1
THỰC CHẤT VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ CĨ TÍNH QUY LUẬT
PHÁT TRIỂN LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG
CỦA HỌC VIÊN TRƯỜNG SĨ QUAN LỤC QUÂN 1

1.1. Thực chất phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ
quan Lục quân 1
1.1.1. Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
* Lý tưởng cách mạng
Lý tưởng là phạm trù thuộc ý thức xã hội, nó giữ vị trí rất quan trọng
trong thế giới quan, định hướng, chỉ đạo và hiện thực hoá các hoạt động nhận
thức, hoạt động thực tiễn của con người trong việc cải tạo tự nhiên, xã hội. Sự
hình thành lý tưởng là một q trình hết sức phức tạp ln gắn liền với quá
trình hình thành và phát triển nhân cách ở những giai đoạn nhất định.
Theo chữ La tinh, lý tưởng là “Ideal”, có nghĩa là ý tưởng, nhưng khác với
ý tưởng ở chỗ “lý tưởng đã phát triển thành nhận thức lý tính và chi phối đến hành
vi con người”. Tuy nhiên, khi bàn về lý tưởng không phải ai cũng nhận thức đầy
đủ về nó, trong lịch sử của tư tưởng triết học đã có khá nhiều quan điểm và
cách tiếp cận khác nhau. Theo G.Ph.Hêghen, lý tưởng là sự thống nhất giữa
tính tương đối và tính tuyệt đối, là sự thống nhất giữa tư tưởng và hiện thực.
Tuy còn có hạn chế nhất định về lập trường giai cấp, song Hêghen vẫn thừa
nhận lý tưởng là thống nhất giữa tư tưởng và hiện thực, ông rất coi trọng
hiện thực, thiếu nó lý tưởng chỉ là ảo tưởng. G.Ph.Hêghen khẳng định, chuẩn
mực của lý tưởng là chân lý, cái đẹp là chân lý nên lý tưởng luôn hướng tới
cái đẹp.
Các nhà triết học duy vật siêu hình, tiêu biểu là Lútvích Phoiơbắc cho
rằng lý tưởng là mặt đối lập tuyệt đối với hiện thực, lý tưởng là cái hoàn


11
thiện, hồn thành (nhất thành bất biến), cịn hiện thực cụ thể thì khơng hồn
thiện và ln ln biến đổi.
Theo từ điển tiếng Việt, "Lý tưởng là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất,
có sức hấp dẫn lơi cuốn con người, cộng đồng người tạo nên sự chuyển biến
xã hội lịch sử". [41, tr.566 ]

Lý tưởng thuộc ý thức xã hội, phản ánh và bị quy định bởi tồn tại xã hội,
đồng thời có vai trị to lớn tác động trở lại tồn tại xã hội. Bản chất của lý tưởng là
sự phản ánh vượt trước của ý thức xã hội so với tồn tại xã hội. Lý tưởng vừa là mục
tiêu, vừa là động lực thúc đẩy con người vươn tới. Lý tưởng làm cho con người có
thái độ tích cực trong nhận thức, có tình cảm chân thành và niềm tin vững chắc
trong hành động tạo lên sức mạnh to lớn của con người. Lý tưởng bao giờ cũng
mang bản chất xã hội cho dù chúng tồn tại dưới hình thức lý tưởng cá nhân hay
lý tưởng cộng đồng. Bản chất xã hội quy định nội dung và phương thức thực
hiện lý tưởng của cá nhân hay tập đồn đó. Trong xã hội có giai cấp, lý tưởng bị
chi phối mạnh mẽ bởi hệ tư tưởng của giai cấp thống trị, khơng có một lý tưởng
nào phi giai cấp. Chính trên mảnh đất của sự tồn tại giai cấp, các tập đồn xã hội
và từng cá nhân hình thành lý tưởng của mình.
Lý tưởng có thể được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau và do đó
cũng được gọi bằng các tên gọi khác nhau. Nếu tiếp cận từ phương thức
tồn tại cá nhân và xã hội, có lý tưởng cá nhân và lý tưởng xã hội. Nếu tiếp
cận từ lĩnh vực hoạt động có lý tưởng chính trị - xã hội, lý tưởng nghề
nghiệp, lý tưởng đạo đức, lý tưởng thẩm mỹ. Nếu tiếp cận từ hình thái chế
độ xã hội thì có lý tưởng xã hội chủ nghĩa và lý tưởng cộng sản chủ nghĩa.
Theo cách tiếp cận đó, lý tưởng cách mạng được bàn đến trong luận văn
thuộc phạm trù lý tưởng chính trị - xã hội. Từ điển Triết học giải thích:
"Lý tưởng xã hội là những quan niệm phù hợp với lợi ích kinh tế và chính


12
trị của một tập đoàn xã hội, một giai cấp nào đó về một chế độ xã hội
hồn thiện nhất, chế độ đó là mục đích cuối cùng của những ước vọng và
hoạt động của tập đoàn xã hội ấy"[37, tr.684].
Như vậy: Lý tưởng cách mạng là những nhận thức, quan niệm về lợi ích,
sứ mệnh lịch sử, giá trị và mục đích sống, chiến đấu theo quan điểm, đường lối,
mục tiêu của giai cấp cách mạng về một chế độ xã hội tiến bộ hơn xã hội đương

thời.
Lý tưởng cách mạng của giai cấp công nhân hiện đại là lý tưởng xã hội
chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Sự ra đời của lý tưởng xã hội chủ nghĩa là
sự phát triển tất yếu khách quan trong lịch sử. Đó là nguyện vọng cơ bản của
quảng đại quần chúng nhân dân lao động nhằm xây dựng một chế độ xã hội
mới, khơng cịn áp bức, bóc lột bất cơng, xoá bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa và
xây dựng thành cơng chủ nghĩa cộng sản trên phạm vi tồn thế giới.
Lý tưởng xã hội chủ nghĩa là lý tưởng của giai cấp công nhân và quảng
đại quần chúng nhân dân lao động về một chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển
cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất
chủ yếu, khơng có áp bức bóc lột; con người làm chủ, có cuộc sống tự do, ấm
no, hạnh phúc, có điều kiện phát triển tồn diện. Cịn lý tưởng cộng sản chủ
nghĩa là lý tưởng về một xã hội phát triển ở trình độ cao hơn xã hội xã hội chủ
nghĩa.
Lý tưởng cách mạng của giai cấp cơng nhân Việt Nam là sự phản ánh,
kế thừa có chọn lọc lý tưởng cách mạng của giai cấp công nhân thế giới, phù
hợp với quy luật khách quan của sự phát triển của xã hội loài người, và đặc
điểm của giai cấp công nhân Việt Nam. Lý tưởng cách mạng của giai cấp
công nhân Việt Nam là lý tưởng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa, phù
hợp với lý tưởng của Đảng, của toàn thể dân tộc Việt Nam là độc lập dân tộc
gắn liền với chủ nghĩa xã hội.


13
Lý tưởng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam là sự biểu hiện ở
những nhận thức, giá trị và mục đích sống của mỗi cán bộ, chiến sĩ quân đội
trong thực hiện nhiệm vụ chức trách của mình, được chuyển hoá từ mục tiêu
lý tưởng của Đảng, của dân tộc và mục tiêu chiến đấu của Quân đội ta. Mục
tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội ta đã được Bác Hồ khái quát là: “Trung
với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh, vì độc lập tự do của Tổ

quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng
vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”[32, tr.350].
Lý tưởng cách mạng của mỗi cán bộ, chiến sĩ quân đội đã trở thành
nền tảng, cơ sở vững chắc để bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ quân đội không
ngừng phấn đấu rèn luyện, vượt qua bao khó khăn thử thách, chiến thắng chủ
nghĩa thực dân Pháp và đánh đuổi đế quốc Mỹ, luôn sẵn sàng chiến đấu hy
sinh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong thời kỳ cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân, lý tưởng của người quân nhân cách mạng được
Bác Hồ khái qt bằng chân lý: “Khơng có gì q hơn độc lập tự do” và được
Đảng ta xác định là chiến đấu hy sinh, vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội. Vì lý tưởng đó mà bao cán bộ chiến sĩ đã anh dũng hy sinh xương máu góp
phần cùng nhân dân cả nước làm nên chiến thắng vĩ đại, đưa nước ta bước vào kỷ
nguyên mới: kỷ nguyên độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội.
Trong trời kỳ đổi mới, mở cửa, hội nhập, đẩy mạnh cơng nghiệp hố,
hiện đại hố, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, lý tưởng cách
mạng của cán bộ, chiến sĩ quân đội hiện nay là bảo vệ độc lập chủ quyền và
toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nhân dân, chế độ xã hội
chủ nghĩa, bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn
hoá và an ninh xã hội, góp phần khơng ngừng củng cố và phát triển Quân
đội nhân dân Việt Nam ngày càng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng


14
bước hiện đại, sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà
Đảng và nhân dân tin tưởng giao phó.
* Quan niệm về lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân
1
Học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay gồm nhiều đối tượng theo
các loại hình đào tạo, nhưng đối tượng cơ bản nhất là học viên Chỉ huy - Tham
mưu Lục quân cấp phân đội, bậc đại học. So với quân nhân trong quân đội và

học viên các trường sĩ quan khác, học viên Nhà trường có những nét đặc thù.
Học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 ở độ tuổi từ 18 đến 23, hầu hết là
đoàn viên thanh niên, học sinh, và quân nhân ưu tú được tuyển chọn từ các nhà
trường phổ thông, và ở các đơn vị thuộc các tỉnh, thành phía Bắc. Họ là những
người có khả năng tiếp thu nhanh, có chí tiến thủ cao và có nhiều ước mơ hồi
bão, khát vọng vươn lên thực hiện mục tiêu, lý tưởng cao đẹp của mình. Song do
tuổi cịn trẻ, lại chưa trải qua những khó khăn thử thách trong cuộc sống, nên học
viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 hiện nay cũng dễ bồng bột, thiếu kiên trì bền bỉ, say
mê trong học tập rèn luyện; dễ bi quan dao động, chán nản khi gặp khó khăn gian
khổ hoặc khi mắc phải những khuyết điểm thiếu sót, chưa đủ trải nghiệm để phân
biệt đúng sai, tích cực, tiêu cực trước những tác động của ngoại cảnh.
Mặc dù học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 đã có sự phát triển khá
hồn thiện về mặt thể chất, nhưng phần lớn trong số họ chưa biểu hiện rõ nét
xu hướng nhân cách, một số nét tính cách cịn thiếu ổn định, năng lực chun
mơn đang trong q trình hình thành, phát triển. Ở họ, vốn sống, kinh nghiệm,
sự hiểu biết về truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc và Quân đội, về chủ
nghĩa anh hùng cách mạng chủ yếu tiếp thu qua sự giáo dục của gia đình, và sự
giáo dục ở nhà trường phổ thơng, mà chưa được rèn luyện nhiều qua thực tiễn.
Mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Trường Sĩ quan Lục quân 1 là đào tạo
những sĩ quan Chỉ huy - Tham mưu Lục quân cấp phân đội bậc đại học, có đủ


15
năng lực chun mơn, bản lĩnh chính trị vững vàng, tốt nghiệp ra trường đảm
nhận chức vụ trung đội trưởng, phát triển lên đại đội trưởng, tiểu đoàn trưởng
và tương đương. Mục tiêu yêu cầu, đào tạo của Nhà trường đòi hỏi người học
phải nỗ lực học tập, rèn luyện trong mơi trường kỷ luật chặt chẽ, chính quy.
Từ khi thành lập Trường Sĩ quan Lục quân 1 cho đến nay, kỷ luật, chính quy
được coi như một truyền thống của bộ đội Lục quân. Quá trình học tập tại
trường học viên luôn phải hoạt động với cường độ cao, tiếp thu một khối

lượng kiến thức toàn diện cả về chính trị và quân sự. khoa học kỹ thuật, và
cập nhật thông tin, giao lưu, kết nghĩa rèn luyện phẩm chất, nhân cách theo
mẫu hình người sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam.
Trên cơ sở nghiên cứu về lý tưởng cách mạng của thanh niên Việt Nam
nói chung, thanh niên quân đội nói riêng, tác giả luận văn quan niệm
Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 là những
quan niệm và mục đích sống của mỗi học viên phù hợp với các chuẩn mực giá
trị, mục tiêu cách mạng của Đảng, nhân dân và Quân đội nhân dân Việt Nam.
Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 thống nhất
mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân đội ta và thanh niên Việt
Nam, là ra sức học tập, rèn luyện, nâng cao nhận thức mọi mặt, về tri thức, tình
cảm, niềm tin phấn đấu vì độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, vì dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 là những
quan niệm của họ về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa ở Việt Nam,
vai trò lãnh đạo của Đảng, những quan niệm của học viên ngày càng rõ ràng,
sáng tỏ trong nhận thức, tạo cơ sở vững chắc để xác định mục đích sống, hành
động trong thực hiện nhiệm vụ. Lý tưởng cách mạng được biểu hiện trong
những hành động cụ thể của mỗi học viên trong quá trình học tập và rèn luyện,
hồn thành tốt nhiệm vụ được giao, tích cực tham gia các hoạt động xung kích


16
của đoàn, xây dựng chi bộ, Đảng bộ trong sạch vững mạnh, đồng thời đấu
tranh với những biểu hiện tiêu cực, đi ngược lại với mục tiêu lý tưởng của
Đảng; sẵn sàng hy sinh phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, cho
thắng lợi của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Cấu trúc lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1:
Tri thức khoa học, bao gồm những kiến thức toàn diện về tự nhiên, xã

hội, khoa học kỹ thuật, công nghệ và nghệ thuật quân sự. Trong đó nền tảng là
những hiểu biết của học viên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, đường lối quan điểm của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của
đất nước, mục tiêu lý tưởng chiến đấu của Quân đội, nhận thức và quán triệt
sâu sắc mục tiêu, nhiệm vụ học tập, rèn luyện ở Nhà trường.
Tri thức khoa học có vai trị to lớn trong tổng thể cấu trúc lý tưởng cách
mạng, chi phối các yếu tố khác, làm cơ sở để hình thành niềm tin cách mạng của
mỗi người học viên. Học viên khơng thể có niềm tin cách mạng vững vàng, khi
trong họ khơng có một lượng tri thức nhất định về tự nhiên, xã hội và con người,
nhất là về mục tiêu, lý tưởng cộng sản, về chủ nghĩa cộng sản. Để có được lý
tưởng cách mạng một cách bền vững, khơng gì lay chuyển, học viên trước hết
phải hiểu và thừa nhận trong ý thức của họ những điều cần phải tiếp nhận một
cách có cơ sở khoa học, phải suy nghĩ và hành động như thế nào để biến nhận
thức thành hoạt động thực tiễn. Trong hành động, họ phải xử lý các vấn đề
nảy sinh theo các nguyên tắc, chuẩn mực phù hợp với nguyên tắc và chuẩn
mực xã hội. Chỉ có trên cơ sở được trang bị hệ thống tri thức khoa học, được
giác ngộ sâu sắc về chủ nghĩa Mác - lênin, về Đảng Cộng sản, về Quân đội
của giai cấp vô sản, về chiến tranh và cách mạng, mỗi học viên mới biết đặt
lợi ích của mình trong lợi ích chung của tập thể; sẵn sàng hy sinh cống hiến
hết mình vì mục tiêu lý tưởng cách mạng.


17
Tình cảm cách mạng, là những cảm xúc, thái độ của học viên Nhà
trường đối với chế độ xã hội chủ nghĩa. Tình cảm cách mạng của học viên
được xây dựng trên lập trường, quan điểm của Đảng ta, đó là lòng yêu nước,
yêu chủ nghĩa xã hội, tinh thần sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân.
Tình cảm cách mạng của học viên Nhà trường biểu hiện ở tình yêu Tổ
quốc, yêu nhân dân, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, có thái độ tích cực trong

cuộc sống, biết quý trọng lao động, nhân cách, phẩm giá con người, có lịng
nhiệt tình cách mạng, tích cực đấu tranh chống mọi biểu hiện tham ơ, lãng
phí, sa đoạ về phẩm chất đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội khác.
Lý luận nhận thức đã chỉ rõ, khi con người đã có được một tình cảm cách
mạng trong sáng, sâu sắc, có được một hệ thống rung động mãnh liệt đạt tới cảm
xúc say mê, sẽ thơi thúc họ tìm tịi khám phá chân lý, cải tạo hiện thực và tin vào
hiện thực. Đúng như V.I. Lênin đã khẳng định: “Khơng có sự xúc cảm của con
người thì xưa nay khơng có và khơng thể có sự tìm tịi chân lý” [22, tr.131]. Tình
cảm cách mạng của học viên sẽ ngày càng sâu sắc và bền vững khi chúng
không ngừng được củng cố, vun đắp trên nền tảng tri thức khoa học và trên
lập trường của giai cấp cơng nhân.
Để có được lý tưởng cách mạng vững chắc, học viên nếu chỉ được trang
bị hệ thống tri thức thôi chưa đủ, sự rung cảm, thái độ đúng đắn, tình cảm
cách mạng trong sáng, tinh thần yêu nước và tình cảm giai cấp, dân tộc, tình
yêu quê hương đất nước, tình đồng chí, đồng đội trở trành một yếu tố cực kỳ
quan trọng để chuyển hoá những tri thức tiếp nhận được thành lý tưởng cách
mạng. Hệ thống tri thức khoa học chỉ có thể trở thành tài sản riêng của mỗi
học viên và phát triển thành lý tưởng cách mạng khi nó được tiếp nhận bằng
tình cảm cách mạng. Sẽ là sai lầm khi cho rằng việc hình thành và phát triển
lý tưởng cách mạng của học viên chỉ bằng con đường tiếp nhận tri thức đơn
thuần. Điều đó được lý giải tại sao có những người được đào tạo cơ bản, được


18
trang bị một khối lượng kiến thức đồ sộ, có sự hiểu biết sâu rộng trên các lĩnh
vực, nhưng vẫn phản bội lại Tổ quốc, dân tộc, phủ nhận thành quả của cách
mạng, đi ngược lại mục tiêu, lý tưởng cộng sản. Bởi vì, trong họ thiếu một
tình cảm cách mạng trong sáng, thiếu những phẩm chất đạo đức cách mạng
cần thiết của một người cộng sản chân chính.
Niềm tin cách mạng, là một trạng thái tâm lý đặc biệt của người cách

mạng, hình thành trong sự thống nhất biện chứng của tri thức, tình cảm, niềm
tin cách mạng. Niềm tin cách mạng là sự vững tin của học viên Trường Sĩ quan
Lục quân 1 đối với sự lãnh đạo của Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa, vào tương
lai tươi sáng của dân tộc theo con đường xã hội chủ nghĩa, ý chí quyết tâm
khắc phục mọi khó khăn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, sự tin tưởng và
kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Niềm tin cách
mạng có vai trị to lớn trong hình thành lý tưởng cách mạng của học viên.
Khơng có niềm tin cách mạng thì khơng thể có quyết tâm phấn đấu vì lý tưởng
cách mạng, khơng thể có hành động xả thân qn mình vì mục tiêu chiến đấu
của Quân đội, của Nhà trường.
Niềm tin cách mạng của học viên Nhà trường được biểu hiện ở sự yêu quý
và gắn bó với chuyên ngành mà mỗi học viên đã lựa chọn, coi đó là niềm vinh dự,
trách nhiệm chính trị của mỗi học viên; ở ý chí quyết tâm phấn đấu, chấp nhận
gian khổ hy sinh vì lý tưởng đang theo đuổi, khơng so đo tính tốn thiệt hơn; ở
tinh thần chủ động khắc phục mọi khó khăn, quyết tâm phấn đấu đạt kết quả cao
trong học tập, tích cực tu dưỡng, rèn luyện, say mê nghiên cứu chiếm lĩnh tri thức
khoa học, nắm vững kỹ, chiến thuật, có ý thức tổ chức kỷ luật cao.
Cơ sở hình thành niềm tin cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục
quân 1 là trình độ giác ngộ chính trị, nắm vững tri thức khoa học; sự vững
mạnh của tổ chức Đảng, tổ chức chỉ huy và tổ chức quần chúng trong Nhà
trường, Quân đội; những thành tựu của công cuộc đổi mới, từ kết quả giáo
dục, tự giáo dục và rèn luyện của học viên Nhà trường.


19
Các yếu tố cấu thành lý tưởng cách mạng có quan hệ biện chứng tác
động lẫn nhau, đan xen, xâm nhập vào nhau trong một chỉnh thể thống
nhất không thể tách rời. Việc phân tích làm rõ các yếu tố cấu thành lý
tưởng cách mạng có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển lý tưởng cách
mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1.

Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 biểu hiện ở
một đối tượng cụ thể, trong một môi trường hoạt động đặc thù. So với các đối
tượng khác, lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 có
những biểu hiện riêng và những yêu cầu cụ thể do vai trò, đặc điểm và nhiệm vụ
của họ quy định. Theo đó tác giả luận văn cho rằng lý tưởng cách mạng của học
viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 được biểu hiện ở những mặt cơ bản sau.
Một là, lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
biểu hiện ở trình độ tri thức, trước hết là trình độ hiểu biết về chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là hệ thống lý luận khoa học, cách mạng, sự kết
tinh trí tuệ của lồi người, kết quả có tính quy luật của sự phát triển những tư
tưởng tiên tiến nhất của nhân loại. Chủ nghĩa Mác - Lênin trở thành vũ khí lý luận,
hệ tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 được giáo dục hệ thống tri thức khoa
học tồn diện, trong đó tri thức lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đóng
vai trò quan trọng, là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học, giúp học
viên phát triển phẩm chất, năng lực hoạt động qn sự. Chính vì vậy, trình độ
nhận thức lý luận chính trị của học viên ln được bồi dưỡng, củng cố vững
chắc hơn so với sinh viên các trường ngoài quân đội hay so với chiến sĩ ở đơn vị.
Đứng trước những vấn đề chính trị phức tạp, trước những luận điệu xuyên tạc,
phản động của kẻ thù, nhằm bôi nhọ, xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, phủ nhận chủ nghĩa xã hội hiện thực, phủ nhận vai trò lãnh đạo


20
của Đảng Cộng sản Việt Nam, địi phi chính trị hoá Quân đội, học viên Nhà
trường thể hiện thái độ rõ ràng, phân biệt được đâu là đúng, đâu là sai, tỏ thái
độ kiên quyết bảo vệ cái đúng, bảo vệ chân lý, lẽ phải. Có tri thức khoa học là
cơ sở nền tảng để xây dựng tình cảm, niềm tin vững chắc trong lý tưởng cách
mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1.

Hai là, lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
được biểu hiện ở tình cảm cao trong học tập, rèn luyện, nỗ lực phấn đấu khắc
phục khó khăn, sẵn sàng nhận và hoàn thành suất sắc mọi nhiệm vụ.
Lý tưởng cách mạng của học viên Nhà trường không chỉ được biểu hiện ở
việc nhận thức, nắm vững tri thức, thể hiện thái độ tình cảm của mình với chế
độ, mà cịn được biểu hiện ở hành động cụ thể, thơng qua xác định động cơ, mục
tiêu phấn đấu, và kết quả cao trong học tập rèn luyện ở Nhà trường, cũng như
trong quan hệ đồng chí, đồng đội, quan hệ quân dân và biểu hiện thái độ trước
những vấn đề chính trị - xã hội.
Người học viên có lý tưởng cách mạng phải là người ln xác định cho
mình một động cơ, mục tiêu phấn đấu học tập rõ ràng, sáng tạo và khoa học,
không dựa dẫm, ỷ lại, mà ln tích cực, tự giác học tập, rèn luyện, vượt qua mọi
khó khăn thử thách hồn thành tốt nhiệm vụ, đáp ứng mục tiêu yêu cầu giáo dục
đào tạo của Nhà trường, của Quân đội. Chỉ có tri thức khoa học cùng với tình cảm
trong sáng, thì học viên mới củng cố, xây dựng cho mình một niềm tin vững chắc,
đủ sức vượt qua mọi khó khăn, thử thách để vươn lên hoàn thiện phẩm chất nhân
cách của người sĩ quan Chỉ huy - Tham mưu Lục quân, đáp ứng yêu cầu sự
nghiệp cách mạng, xứng đáng là học viên Trường võ bị Trần Quốc Tuấn anh
hùng.
Ba là, lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
biểu hiện ở niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi của công cuộc
đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.


21
Học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 thể hiện lý tưởng cách mạng của mình
ở sự kiên định mục tiêu lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
tuyệt đối tin tưởng vào thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta; vào lý
tưởng cao đẹp của chủ nghĩa xã hội là xây dựng một chế độ “dân giàu, nước mạnh,
xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh”. Đó là ước mơ, khát vọng ngàn đời của nhân

dân Việt nam để vươn tới cuộc sống tốt đẹp hơn. Trong mỗi suy nghĩ và hành động
của mình, mỗi học viên ln thể hiện tình cảm, sự trung thành tuyệt đối với Đảng,
với Tổ quốc và nhân dân, thể hiện quan điểm, lập trường của giai cấp công nhân.
Trong công cuộc đổi mới, đẩy mạng cơng nghiệp hố, hiện đại hố hiện
nay, lý tưởng cách mạng của mỗi học viên được biểu hiện ở sự tin tưởng vững
chắc vào thành tựu và nhận thức rõ những khó khăn, thử thách, của con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.
Mặc dù chủ nghĩa xã hội hiện thực đang lâm vào thoái trào, chủ nghĩa đế quốc và
các thế lực phản động đang ráo riết thực hiện chiến lược “diễn biến hồ bình”, bạo
loạn lật đổ, đồng thời sẵn sàng tiến hành chiến tranh có sử dụng vũ khí cơng nghệ
cao. Nhưng ở mỗi học viên vẫn thể hiện rõ niềm tin, không dao động, ngả
nghiêng, bi quan trước khó khăn thử thách, ln tin tưởng vào con đường, mục
tiêu cách mạng Việt Nam, ra sức phấn đấu học tập rèn luyện, nâng cao nhận thức
chính trị, tình cảm, có mục đích và hành động rõ ràng trong thực hiện mục tiêu, lý
tưởng cách mạng đó. Trước những u cầu địi hỏi mới của chiến tranh hiện đại,
học viên Nhà trường thể hiện rõ sự tin tưởng vững chắc vào sức mạnh và khả
năng chiến thắng của quân và dân ta, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
Trong học tập, rèn luyện lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ
quan Lục quân 1 được biểu hiện ở thái độ tình cảm đối với mục tiêu, yêu cầu
đào tạo của Nhà trường ra sức học tập rèn luyện, nâng cao nhận thức chính trị
có quan niệm về lợi ích rõ ràng, mục đích sống và hành động đúng đắn, luôn


22
hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập đáp ứng với mục tiêu yêu cầu đào tạo của
Nhà trường. Đồng thời biết đấu tranh phê phán những tiêu cực trong đời sống
xã hội, những biểu hiện lệch lạc, phai nhạt lý tưởng, mục tiêu đường lối,
chính sách của Đảng, trái với pháp luật kỷ cương của Nhà nước và những
chuẩn mực, giá trị tốt đẹp của xã hội và kỷ luật của Quân đội, Nhà trường.

1.1.2. Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan
Lục quân 1
Theo quan điểm duy vật biện chứng, phát triển là một phạm trù dùng
để khái quát quá trình vận động tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức
tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Dấu hiệu đặc trưng cơ bản để xác
định một sự vật, hiện tượng đã phát triển hay chưa là tính quy định mới cao
hơn về chất của nó.
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
là một dạng đặc thù của quá trình phát triển con người - xã hội, quá trình phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên thông qua sự vận động từ thấp đến cao,
từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hơn các yếu tố cấu thành lý tưởng cách
mạng của họ. Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên là quá trình tự thân,
thơng qua những “bước nhảy”, sự “gián đoạn của tính tiệm tiến”, sự “chuyển
hố thành mặt đối lập”, sự phủ định cái cũ và sự nảy sinh cái mới.
Trên cơ sở quan điểm của phép biện chứng duy vật về phát triển và
khái niệm lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1, tác
giả luận văn quan niệm:
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1 là
quá trình vận động từ thấp đến cao và ngày càng hoàn thiện các yếu tố tri thức
khoa học, tình cảm và niềm tin cách mạng của mỗi học viên thông qua sự tác
động có mục đích, hợp quy luật của các chủ thể, làm cho lý tưởng cách mạng trở
thành giá trị bền vững trong nhân cách, thúc đẩy hành động cách mạng tích cực,
sáng tạo của mỗi người.


23
Quá trình phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục
quân 1 là quá trình người học viên vừa tiếp nhận sự giáo dục, rèn luyện của lãnh
đạo, chỉ huy, các lực lượng sư phạm của Nhà trường, vừa không ngừng tự giáo
dục, tự rèn luyện để nâng cao trình độ tri thức, tình cảm và niềm tin cách mạng

đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn
mới. Quan niệm phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục
quân 1 nêu trên phản ánh những nội dung bản chất sau:
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1
là q trình phát triển tự giác, thơng qua tác động có mục đích, hợp quy luật
của các chủ thể.
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên chịu sự chi phối của những quy
luật nhất định. Đây là một quá trình phát triển biện chứng - sự phát triển như là kết
quả của sự tích luỹ dần tri thức, vốn sống, kinh nghiệm dẫn tới sự thay đổi có tính
chất nhảy vọt trong nhận thức và hành động của học viên, sự phát triển diễn ra
trong sự phủ định biện chứng giữa những yếu tố cấu thành lý tưởng cách mạng
của học viên phù hợp với yêu cầu hoạt động quân sự. Nguồn gốc, động lực của sự
phát triển là sự nảy sinh và giải quyết mâu thuẫn giữa nhận thức không đúng với
nhận thức đúng, giữa phương pháp không khoa học với phương pháp khoa học,
giữa nhu cầu khách quan ngày càng cao với khả năng chủ quan cịn nhiều hạn chế
để khẳng định các tri thức, tình cảm, niềm tin của người cách mạng trong nhân
cách mỗi học viên, từ đó tạo ra động lực, điều kiện để họ hoàn thành nhiệm vụ
được giao.
Việc tiếp nhận, chuyển hố tri thức khoa học thành tình cảm, niềm tin
cách mạng vững chắc trong quá trình hình thành lý tưởng cách mạng cũng
như sự chuyển hoá về chất trong quá trình phát triển lý tưởng cách mạng diễn
ra trong mơi trường đặc thù Trường Sĩ quan Lục quân 1. Là một trung tâm lớn


24
đào tạo sĩ quan chỉ huy của Quân đội, Nhà trường luôn đặt ra những yêu cầu
cao đối với việc học tập, rèn luyện của học viên. Một mặt, học viên được trang
bị lượng tri thức khoa học toàn diện, đặc biệt là tri thức Lý luận Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng. Mặt khác, Nhà trường
cịn là mơi trường đặc thù với tổ chức, kỷ luật chặt chẽ. Học viên không chỉ

được quản lý một cách chặt chẽ trong giờ hành chính, mà còn cả trong hoạt
động sinh hoạt, vui chơi. Do đó, học viên ln có ý thức tự giác chấp hành kỷ
luật, vững vàng về bản lĩnh chính trị, có tình cảm, niềm tin vững chắc trong quá
trình học tập, rèn luyện ở Nhà trường.
Lý tưởng cách mạng của học viên khơng tự phát hình thành, mà là kết quả
tác động hợp quy luật của các chủ thể. Chủ thể giáo dục trong Nhà trường là Đảng
uỷ, Ban giám hiệu, đội ngũ cán bộ, giảng viên đóng vai trị quan trọng, khơng chỉ
trang bị tri thức khoa học mà cịn định hướng chính trị, uốn nắn học viên thơng
qua cơng tác giáo dục đào tạo, công tác đảng, công tác chính trị, quản lý, rèn luyện
kỷ luật. Tuy nhiên xét đến cùng thì sự nỗ lực tự giác, khả năng tự giáo dục, tự rèn
luyện của học viên có vai trò quyết định đối với sự phát triển lý tưởng cách mạng
của họ. Chỉ khi nào sự nỗ lực tự giác giáo dục, rèn luyện của học viên được phát
huy thì họ mới tích luỹ tri thức khoa học, chuyển hố thành tình cảm, biểu hiện
niềm tin cách mạng vững chắc, tạo động lực bên trong thôi thúc học viên quyết
tâm trong hành động thực tiễn.
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục quân
1 là tạo sự chuyển biến mới về chất, ngày càng hoàn thiện về trình độ tri thức
khoa học, tình cảm và niềm tin cách mạng của mỗi học viên.
Lý tưởng cách mạng khơng phải ngay một lúc mà có, mà phải thơng
qua q trình giáo dục, rèn luyện; tự giáo dục, tự rèn luyện thường xuyên,
liên tục. Để cho tri thức, tình cảm và niềm tin cách mạng ngày càng vững


25
chắc, trong mỗi học viên, đòi hỏi phải tốn rất nhiều công sức, mất rất
nhiều thời gian. Nhưng với học viên trẻ thì việc nhiễm một thói quen,
hành vi xấu thường lại rất nhanh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắc nhở
mọi người phải rèn luyện tính kiên trì, bởi theo Người: “Học cái tốt thì
khó, ví như người ta leo núi; phải vất vả, khó nhọc mới lên đến đỉnh. Học
cái xấu thì dễ, như ở trên đỉnh núi trượt chân một cái là nhào xuống vực

sâu” [31, tr.346].
Bởi vậy, để phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Nhà trường,
trong từng giai đoạn, với từng đối tượng học viên, các chủ thể giáo dục
“cần phải biết tìm cho ra cái mắt xích đặc biệt mà người ta phải đem toàn
lực ra nắm lấy để giữ vững được tồn bộ cái xích và chuẩn bị để chuyển
vững chắc sang mắt xích kế bên” [23, tr.252]. Các chủ thể giáo dục cần
kiên trì, bền bỉ; rèn luyện hệ thống phẩm chất nhân cách, thói quen hành
vi tốt đẹp từ gia đình, nhà trường và xã hội, chống tư tưởng nóng vội, chủ
quan, nơn nóng đốt cháy giai đoạn. Mặt khác, khi đã có sự tích luỹ đầy đủ
về lượng, phải bằng những biện pháp tác động đồng bộ để tạo sự chuyển
hố về chất ngày càng hồn thiện tri thức, tình cảm, niềm tin cách mạng
trong mỗi học viên Nhà trường.
Phương thức phát triển là thông qua giáo dục, rèn luyện và tự giáo
dục, rèn luyện, phát huy những tác động tích cực, đấu tranh, phê phán những
tác động tiêu cực đến nhận thức, tình cảm, niềm tin của mỗi học viên
Lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ quan Lục qn 1 khơng tự
hình thành, phát triển mà thông qua phương thức giáo dục, rèn luyện và tự
giáo dục, rèn luyện nhằm nâng cao tri thức khoa học, tình cảm và niềm tin
cách mạng. Ở đây, một mặt các chủ thể giáo dục trong Nhà trường trang bị tri
thức khoa học, tình cảm và kinh nghiệm thông qua giáo dục, quản lý, chỉ huy.
Tuy nhiên, nếu xem sự phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Trường Sĩ


26
quan Lục quân 1 là một quá trình “tự thân’’ thì đó chỉ là những tác động
khách quan. Rõ ràng, tính tự giác, khả năng tự giáo dục, tự rèn luyện có vai
trị quyết định đối với phát triển lý tưởng cách mạng của họ. Chỉ khi nào tính
tự giác của học viên được phát huy thì học viên mới chủ động, tích luỹ tri
thức khoa học chuyển hố thành tình cảm, niềm tin trong thực tiễn thực hiện
nhiệm vụ. Tính tự giác giáo dục, rèn luyện khi được phát huy cao, trở thành

động lực trực tiếp bên trong, thôi thức học viên vượt mọi khó khăn, thử thách
để học tập, rèn luyện nâng cao nhận thức chính trị, tình cảm và niềm tin cách
mạng của mình. Đồng thời làm cơ sở khoa học để đấu tranh với những tư
tưởng, quan điểm khơng đúng cho rằng tri thức, tình cảm, niềm tin là do sự
sắp đặt, ban tặng của lực lượng siêu nhiên nào đó, hay hiện nay một số quan
điểm cho rằng không cần phát triển lý tưởng cách mạng vì cho nó là cái gì đó
xa vời, khơng thiết thực, lỗi thời.
Tiêu chí đánh giá trình độ phát triển lý tưởng cách mạng của học viên
Trường Sĩ quan Lục quân 1
Phát triển lý tưởng cách mạng của học viên ở Trường Sĩ quan Lục quân
1 hiện nay là sự thống nhất những hoạt động của chủ thể và đối tượng nhằm
từng bước củng cố và phát triển lý tưởng cách mạng của học viên một cách
vững chắc, góp phần đào tạo những sĩ quan có đủ phẩm chất và năng lực hoàn
thành tốt nhiệm vụ được giao. Thực tế, hiện nay ở Nhà trường quá trình phát
triển lý tưởng cách mạng của học viên gắn liền với các hoạt động khác. Vì
vậy, để đánh giá đúng sự phát triển lý tưởng cách mạng của học viên Nhà
trường cần phải xây dựng hệ tiêu chí đánh giá.
Một là, trình độ đạt được về tri thức khoa học của mỗi học viên
Xuất phát từ yếu cầu phát triển lý tưởng cách mạnh của học viên hiện nay
tác giả luận văn đặt ra tiêu chí đánh giá trình độ phát triển lý tưởng cách mạng của
học viên thơng qua trình độ tri thức khoa học đạt được trong thực tế của mỗi học
viên Nhà trường, trước hết là sự hiểu biết chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí