Hiệu quả xuất bản sách lý luận chính trị ở nhà xuất bản chính trị quốc gia sự thật hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

KIM THỊ HUẾ

HIỆU QUẢ XUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ XUẤT BẢN

HÀ NộI - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

KIM THỊ HUẾ

HIỆU QUẢ XUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ Ở
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT HIỆN NAY

Chuyên ngành : Quản lý xuất bản
Mã số

: 8.32.04.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ XUẤT BẢN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Văn Hải

HÀ NộI - 2019


Luận văn đã được sửa chữa theo khuyến nghị
của Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ

Hà Nội, ngày tháng năm 2019
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

PGS.TS. Trương Ngọc Nam


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực.
Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được
cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Kim Thị Huế

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến nhà trường, các quý thầy cô đã
trang bị tri thức, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi nhất trong suốt q
trình tơi tham gia học tập tại trường. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Trần Văn Hải, người đã hướng dẫn trực tiếp và giúp đỡ tơi nghiên
cứu hồn thành luận văn này. Tơi xin chân thành cảm ơn các tổ chức, cá
nhân, đã cung cấp cho tôi nhiều nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích phục vụ nghiên
cứu luận văn, đặc biệt là Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Học viện
Báo chí và Tuyên truyền… đã tạo điều kiện và giúp đỡ tơi trong suốt q
trình thực hiện nghiên cứu luận văn.
Trong quá trình thực hiện luận văn, do thời gian và trình độ cịn hạn
chế nên luận văn khơng tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tơi rất mong nhận
được sự đóng góp của các thầy cơ và các bạn để luận văn được hồn thiện
hơn. Tơi xin chân thành cảm ơn!

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Kim Thị Huế


MụC LụC

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
Chương 1:LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ XUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN,
CHÍNH TRỊ .................................................................................................. 9
1.1. Những khái niệm liên quan............................................................ 9
1.2.Nội dung, tiêu chí đánh giá hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị ... 18
1.3. Các yếu tố bảo đảm hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị ...... 33

Chương 2:KHÁI QUÁT HIỆU QUẢ XUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN,
CHÍNH TRỊỞ NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
HIỆN NAY.................................................................................................. 38
2.1. Khái quát về xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia Sự thật từ 2003 đến nay ................................................... 38
2.2. Đánh giá về hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất
bản Chính trị quốc gia Sự thật ............................................................ 51
Chương 3:QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢXUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN, CHÍNH TRỊ Ở NHÀ XUẤT
BẢNCHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT ................................................ 71
3.1. Quan điểm nâng cao hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị ở
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật hiện nay ............................... 71
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị ở
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật hiện nay ............................... 80
KẾT LUẬN ................................................................................................. 98
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 100


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sách lý luận, chính trị có một vai trị quan trọng trong việc tuyên
truyền, quán triệt, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào, sách
lý luận, chính trị cũng phải đồng hành cùng cơng tác tư tưởng, lý luận của
Đảng; thực hiện tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình trong việc góp
phần truyền bá những giá trị kiến thức, những vấn đề lý luận và thực tiễn.
Trên cơ sở đó, cung cấp cho bạn đọc hệ thống những tri thức về khoa học
chính trị, triết học, đạo đức, pháp luật… nhằm củng cố và xây dựng nền tảng

tư tưởng, thế giới quan, nhân sinh quan của con người trong thời kỳ mới.
Trong những năm qua, đặc biệt là sau hơn 15 năm thực hiện Chỉ thị số
20-CT/TW ngày 27/01/2003 của Ban Bí thư Trung ương “Về nâng cao chất
lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận, chính trị trong tình
hình mới”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã tập trung vào công tác
xuất bản các ấn phẩm có nội dung gắn với tuyên truyền chỉ thị, nghị quyết của
Đảng, pháp luật của Nhà nước; công tác xây dựng các cơ chế, chính sách và
hướng dẫn tổ chức thực hiện… nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác
xuất bản, phát hành sách lý luận, chính trị. Sách lý luận, chính trị của Nhà
xuất bản đã cung cấp những kiến thức cơ bản về công tác xây dựng Đảng, xây
dựng chính quyền, trang bị kiến thức về tư tưởng Hồ Chí Minh và một số ấn
phẩm hướng dẫn công tác chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, đảng viên…,
góp phần quan trọng trong việc cung cấp các văn bản, tài liệu hướng dẫn cho
cơ sở thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị. Sách lý luận, chính trị đã thật sự
trở thành một công cụ hữu hiệu trong cơng tác tư tưởng của Đảng; có ý nghĩa
tích cực trong việc giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong giai


2

đoạn hiện nay.
Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, bên cạnh những kết
quả đạt được, sách lý luận, chính trị của Nhà xuất bản cũng cịn một số khó
khăn, hạn chế nên hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị chưa cao. Theo đó,
khó khăn chung hiện nay chính là sách lý luận, chính trị khơng dễ bán trên thị
trường; công tác tuyên truyền, phổ biến về việc nâng cao chất lượng, hiệu quả
công tác phát hành sách lý luận, chính trị trong tình hình mới chưa có sự kết
nối với các cơ sở, chưa được một số cấp uỷ, đơn vị quan tâm đúng mức; thói
quen đọc sách, nghiên cứu, tìm hiểu thơng tin từ sách lý luận, chính trị của
một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên; hình thức, nội dung sách

chưa phong phú, chưa phù hợp với các đối tượng, nhất là các đối tượng ở
vùng sâu, vùng xa và hải đảo...
Chính vì thế, tác giả chọn đề tài “Hiệu quả xuất bản sách lý luận,
chính trị ở Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật hiện nay” làm Luận
văn Thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm qua, những quan điểm, nhận định, chủ trương, biện
pháp thể hiện sự lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực xuất bản, trong đó có xuất
bản sách lý luận, chính trị, được thể hiện cơ bản trong các văn kiện Đại hội
Đảng, đặc biệt là trong Chỉ thị số 20-CT/TW ngày 27-1-2003 của Ban Bí thư
Về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận,
chính trị trong tình hình mới và Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25-8-2004 của
Ban Bí thư Về nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản.
Thực hiện chủ trương của Đảng, đã có nhiều hội nghị, hội thảo, các đề
tài nghiên cứu khoa học, các luận văn, bài viết về xuất bản sách lý luận, chính
trị nói chung, về xuất bản một số thể loại sách đặc thù về lý luận chính trị nói
riêng. Cụ thể là:


3

2.1. Về sách và các cơng trình nghiên cứu khoa học
- Xuất bản sách lý luận chính trị với việc nâng cao chất lượng công tác
tư tưởng, lý luận của Đảng trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, Đề tài khoa học cấp Bộ của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
do PGS.TS. Trần Văn Hải làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2005.
- Nâng cao chất lượng sách lý luận, chính trị của Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia nhằm tăng cường năng lực lãnh đạo của cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh, thành, Đề tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng
Trung ương, do TS. Trịnh Đình Bảy làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2006.

- Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng đội ngũ cán bộ
biên tập sách lý luận chính trị hiện nay, Đề tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng
Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, do ThS. Trịnh Thúc Huỳnh làm Chủ
nhiệm, Hà Nội, 2006.
- Công tác xuất bản sách lý luận, chính trị trong cơ chế thị trường, Đề
tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương,
do TS. Lê Thị Mai làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2006.
- Nâng cao chất lượng sách giáo khoa lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản
Chính trị quốc gia phục vụ cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng của Đảng trong
giai đoạn hiện nay, Đề tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa học các cơ quan
Đảng Trung ương, do PGS.TS. Lê Văn Yên làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2007.
- Nâng cao chất lượng xuất bản sách lý luận, chính trị dùng trong các
trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện trong giai đoạn hiện nay, Đề tài
khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, do
TS. Lê Minh Nghĩa làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2008.
- Những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản,
phát hành sách lý luận, chính trị, Đề tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa
học các cơ quan Đảng Trung ương, do TS. Nguyễn Duy Hùng làm Chủ
nhiệm, Hà Nội, 2010.


4

- Xuất bản sách lý luận, chính trị phục vụ hiệu quả cuộc đấu tranh bảo
vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay,
Đề tài khoa học cấp Bộ của Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung
ương, do TS. Lê Minh Nghĩa làm Chủ nhiệm, Hà Nội, 2013.
- V.v..
2.2. Về bài viết đăng trên các tạp chí
- Lê Văn Yên: Nâng cao chất lượng và hiệu quả xuất bản sách lý luận,

chính trị, Tạp chí Cộng sản, số 7, 2000.
- Đường Vinh Sường: Một số vấn đề về công tác xuất bản sách lý luận,
chính trị, Tạp chí Xuất bản Việt Nam, số 8, 2010.
- Phạm Ngọc Quang:Nâng cao chất lượng và hiệu quả sách lý luận,
chính trị góp phần thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, Tạp chí Cộng
sản điện tử, ngày 8-8-2011.
- Trần Văn Hải: Những quy luật chi phối hoạt động xuất bản ở nước ta
hiện nay, Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thơng, số 10, 2012.
- V.v..
2.3. Về hội nghị, hội thảo
- Kỷ yếu Hội nghị “Sơ kết 3 năm thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW của
Ban Bí thư về nâng caochất lượng tồn diện của hoạt động xuất bản”do Ban
Tuyên giáo Trung ương tổ chức tháng 3-2008.
- Kỷ yếu Hội nghị “Nâng cao chất lượng xuất bản sách lý luận, chính
trị, pháp luật, tư tưởng Hồ Chí Minh”do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phối
hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức tháng 4-2010.
- Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Một số vấn đề đặt ra và giải pháp thúc
đẩy công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn trong thời kỳ phát triển
mới của đất nước”do Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức tháng 11-2013.
- V.v..


5

2.4. Về luận văn
- Vũ Thùy Dương: Hoạt động xuất bản sách giáo khoa lý luận, chính
trị phục vụ hệ thống trường Đảng, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng,
chuyên ngành Xuất bản, Hà Nội, 2006.
- Lê Thị Hồng Phương: Nâng cao hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính
trị ở Nhà xuất bản Chính trị quốc gia trong giai đoạn hiện nay, Luận văn

Thạc sĩ Truyền thông đại chúng, chuyên ngành Xuất bản, Hà Nội, 2007.
- Vũ Thị Khánh Dư: Nâng cao chất lượng xuất bản giáo trình hệ cao
cấp lý luận chính trị - hành chính ở Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính giai
đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng, chuyên ngành Xuất
bản, Hà Nội, 2011.
- Vũ Anh Minh: Hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị của Nhà
xuất bản Công an nhân dân, Luận văn Thạc sĩ Truyền thông đại chúng,
chuyên ngành Xuất bản, Hà Nội, 2012.
- Nguyễn Thị Vân Hằng: Quản lý nhà nước đối với hoạt động xuất bản
sách lý luận, chính trị ở nước ta hiện nay (qua khảo sát ở Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia - Sự thật và Nhà xuất bản Chính trị - Hành chính), Luận văn
Thạc sĩ Xuất bản, Hà Nội, 2013.
- V.v..
Nhìn chung, nghiên cứu về hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị
trong những năm gần đây đã được các cơ quan, các nhà khoa học quan tâm
nghiên cứu. Tuy nhiên, các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào nghiên cứu chất
lượng xuất bản sách lý luận, chính trị. Số lượng các cơng trình nghiên cứu về
hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị gần như vắng bóng, nếu có thì là lồng
ghép với việc nghiên cứu chất lượng và cũng chỉ xuất hiện với tư cách là các
bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành. Vì vậy, có thể nói cho đến nay,
chưa có cơng trình nghiên cứu chuyên biệt nào về hiệu quả xuất bản sách lý


6

luận, chính trị cũng như phương hướng, giải pháp để nâng cao hiệu quả xuất
bản loại sách này phục vụ công tác nghiên cứu lý luận của Đảng và sự nghiệp
phát triển đất nước ta hiện nay. Tuy nhiên, những cơng trình của các nhà
nghiên cứu kể trên là rất quý báu để tác giả luận văn có điều kiện kế thừa về
nội dung và phương pháp, đồng thời vừa có thể tự hệ thống và khám phá độc

lập trong nghiên cứu riêng của mình.
Chính vì thế, việc nghiên cứu làm rõ thực trạng để tìm ra những giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xuất bảnsách lý luận, chính trị ở Nhà
xuất bản chính trị quốc gia Sự thật hiện nay là rất cần thiết, có ý nghĩa về mặt
lý luận và thực tiễn, không trùng lặp với các đề tài đã được nghiên cứu.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Luận văn tập trung làm rõ lý luận và thực tiễn về hiệu quả hoạt động
xuất bản sách lý luận, chính trị, từ đó phân tích thực trạng, nêu phương hướng
và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xuất bản sách
lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản chính trị quốc gia Sự thật trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ một số khái niệm cơ bản, phân tích rõ vai trị, chức năng, đặc
điểm của sách lý luận, chính trị; đưa ra khái niệm, các tiêu chí đánh giá và
điều kiện đảm bảo hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị đối với cơng tác tư
tưởng, lý luận của Đảng và sự nghiệp phát triển đất nước.
- Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng với những thành tựu, hạn chế
và chỉ ra những nguyên nhân của thành tựu và hạn chế trong nâng cao hiệu
quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản chính trị quốc
gia Sự thật kể từ khi thực hiện Chỉ thị 20 năm 2003 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng đến nay.
- Nêu phương hướng và đề xuất một số giải pháp bảo đảm nâng cao


7

hiệu quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản Chính trị
quốc gia Sự thật trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận văn tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn việc nâng cao hiệu
quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản Chính trị quốc
gia Sự thật.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Địa bàn nghiên cứu: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.
- Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2003 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận của luận văn là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà
nước về hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị.
5.1. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài thuộc loại hình nghiên cứu ứng dụng, nên luận văn chủ yếu sử
dụng phương pháp khảo sát thực tế, đồng thời kết hợp với các phương pháp
khác như: lịch sử và lơgíc, phân tích và tổng hợp, thống kê và so sánh, hệ
thống hóa, khái qt hố để hồn thành mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của
luận văn.
6. Đóng góp mới của luận văn
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về nâng cao hiệu quả hoạt động xuất
bản sách lý luận, chính trị đối với cơng tác tư tưởng, lý luận của Đảng và sự
nghiệp phát triển đất nước hiện nay.
- Đánh giá thực trạng với những thành tựu và hạn chế và nguyên nhân
của việc nâng cao hiệu quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà


8

xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật hiện nay.
- Nêu rõ những vấn đề đặt ra đối với hoạt động xuất bản sách lý luận,
chính trị hiện nay và nêu phương hướng, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng

cao hiệu quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị ở Nhà xuất bản Chính
trị quốc gia Sự thật trong thời gian tới.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Kết quả nghiên cứu của luận văn làm rõ cơ sở lý luận về nâng cao
hiệu quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị.
- Góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị
ở Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đáp ứng yêu cầu công tác lý luận
của Đảng và sự nghiệp phát triển đất nước.
- Luận văn có thể sử dụng làm tư liệu tham khảo cho cơ quan quản lý, các
nhà xuất bản nói chung, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nói riêng.
- Luận văn có thể làm tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu về
nghiệp vụ xuất bản.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm có 3 chương 7 tiết.


9

Chương 1
LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ XUẤT BẢN SÁCH LÝ LUẬN, CHÍNH TRỊ
1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
1.1.1. Sách lý luận chính trị và xuất bản sách lý luận, chính trị
1.1.1.1. Sách lý luận chính trị
a) Khái niệm lý luận, chính trị:
Về khái niệm lý luận, theo Từ điển triết học: “Lý luận là hệ thống các
tri thức đã được khái quát, tạo ra một quan điểm hoàn chỉnh về các quy luật
và các mối quan hệ cơ bản của nhận thức” [54, Tr.341]. Theo Từ điển tiếng
Việt, lý luận là: “1) Hệ thống những tư tưởng được khái quát từ kinh nghiệm
thực tiễn, có tác dụng chỉ đạo thực tiễn… 2) Những kiến thức được khái quát

và hệ thống hóa trong một lĩnh vực nào đó” [55, Tr.589]. Theo Chủ tịch Hồ
Chí Minh: “Lý luận là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là tổng
hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử”
[40, Tr.96]. Như vậy, theo quan niệm chung nhất, có thể hiểu: Lý luận là hệ
thống những tri thức đã được khái quát, tạo ra một nhận thức tổng hợp về các
quy luật, các mối liên hệ cơ bản của hiện thực.
Về khái niệm chính trị, theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Chính trị là
tồn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp,
giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội, mà cốt lõi của nó là vấn đề giành chính
quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, sự tham gia vào công việc của
nhà nước, sự xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ, nội dung của nhà nước”
[29, Tr.603].
Như vậy, có thể thấy, khái niệm “lý luận chính trị” có nội hàm hẹp hơn
khái niệm “lý luận”. Lý luận chính trị phản ánh những tri thức, những quy
luật mang tính chính trị, tức là phản ánh những tri thức về vấn đề nhà nước,
dân tộc, giai cấp của một xã hội, một quốc gia. Lý luận chính trị có tính khái
qt cao khi nó phản ánh những vấn đề có tính quy luật của một chế độ xã
hội, đồng thời nó cũng phản ánh những vấn đề trong những giai đoạn, những


10

sự kiện và q trình chính trị - xã hội cụ thể. Lý luận trong công tác lý luận
của Đảng ta là lý luận chính trị, dựa trên nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hệ thống quan điểm, đường lối của Đảng.
b) Khái niệm sách lý luận, chính trị
- Theo Từ điển xuất bản, sách lý luận, chính trị là loại sách trực tiếp
phản ánh và truyền bá hệ tư tưởng của một giai cấp, đường lối, chính sách của
Nhà nước, các chính đảng, các tổ chức chính trị nhằm thực hiện và bảo vệ
những lợi ích chính trị của một giai cấp, một dân tộc.
- Trong Chỉ thị số 20-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng “về nâng

cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận, chính trị
trong tình hình mới” đã xác định: Sách lý luận, chính trị có vai trị, vị trí quan
trọng, trực tiếp truyền bá, bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà
nước, giới thiệu kiến thức, kinh nghiệm có giá trị của các nước; góp phần xây
dựng nền tảng tư tưởng, thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng, giáo dục nâng
cao trình độ và bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên và nhân dân; xây dựng
con người mới, nếp sống mới; đấu tranh bác bỏ các quan điểm sai trái”.
c) Đặc điểm sách lý luận, chính trị
Trong sách lý luận, chính trị ngồi tri thức lý luận được truyền tải, cịn
bao gồm các tri thức khoa học chính trị ở mọi cấp độ và thông tin sự kiện,
hướng dẫn, tổ chức các hoạt động chính trị cụ thể.
- Những vấn đề lý luận trong sách lý luận, chính trị của nước ta chủ yếu
và trước hết là lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là
hệ tư tưởng, là kim chỉ nam cho đường lối và hoạt động cách mạng của Đảng,
Nhà nước và các tổ chức, đồn thể chính trị - xã hội ở nước ta. Lý luận đó là
cơ sở khoa học soi sáng những vấn đề chính trị, các hoạt động chính trị nhằm
giải quyết những mục tiêu chính trị.
- Những vấn đề chính trị trong sách lý luận, chính trị là những vấn đề
khoa học chính trị làm cơ sở cho cương lĩnh, đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, Nhà nước và hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội. Đó


11

là những vấn đề chính trị được thể chế hóa thành pháp luật và chính sách điều
hành, quản lý nhà nước, xây dựng và phát triển bền vững chế độ kinh tế - xã
hội. Những vấn đề đó được đặt ra và giải quyết trên cơ sở lý luận khoa học
nhằm nâng cao năng lực và trình độ tự giác chính trị của quần chúng.
- Đặc tính lý luận của sách lý luận, chính trị thể hiện qua nội dung khoa

học có tính khái qt thực tiễn cao, có hệ thống, lôgic chặt chẽ. Lý luận được
đề cập ở đây không chỉ với tư cách là khoa học thuần túy mà là những vấn đề
lý luận gắn liền với thực tiễn đấu tranh chính trị, hoạt động kinh tế - xã hội.
Đó là hệ tư tưởng của giai cấp cách mạng, là cơ sở tiền đề cho mọi hoạt động
chính trị - xã hội của các lực lượng cách mạng.
- Đặc tính chính trị của sách lý luận, chính trị là những vấn đề khoa học
chính trị làm cơ sở lý luận tiên phong cho đấu tranh chính trị và hoạt động xã
hội của các lực lượng cách mạng. Đó là cương lĩnh, chiến lược, đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước; là chương trình hành động của các tổ
chức, đồn thể chính trị - xã hội nhằm mục tiêu chính trị đã đặt ra.
Sách lý luận, chính trị đề cập trực tiếp, chính diện các quan điểm, các
vấn đề chính trị, các giải pháp chính trị phục vụ trực tiếp nhiệm vụ xã hội,
phản ánh lập trường chính trị, gắn bó chặt chẽ với nhiệm vụ và lợi ích chính
trị của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
d) Phân loại sách lý luận chính trị
Sách lý luận chính trị được phân thành các mảng sách và các loại sách
cụ thể sau:
- Mảng sách lý luận chính trị kinh điển Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh gồm có: Toàn tập tác phẩm; Tuyển tập tác phẩm; Các tác phẩm lẻ chọn
lọc; Sách chuyên đề kinh điển, chuyên đề của Hồ Chí Minh; Sách giới thiệu
tác phẩm kinh điển;
- Mảng sách chính trị, pháp luật Việt Nam với các loại hình cơ bản sau:
Sách văn kiện Đảng và văn kiện các tổ chức chính trị xã hội ở các dạng văn
kiện hiện hành và tập hợp văn kiện lịch sử; Sách về tổ chức bộ máy hệ thống
chính trị và các chính sách cụ thể; Sách pháp luật với các loại: văn bản hiện


12

hành, chuyên đề pháp luật, tuyển tập văn bản;Sách giải thích pháp luật, giải

thích văn kiện Đảng, văn kiện các tổ chức chính trị xã hội.
- Sách nghiên cứu lý luận, chính trị Việt Nam, chính trị thế giới
- Sách giáo khoa lý luận, chính trị và sách chính trị phổ thơng
- Sách tham khảo lý luận, chính trị
- Sách giới thiệu chân dung lãnh tụ chính trị, kinh nghiệm hoạt động
chính trị của các chính khách.
1.1.1.2. Khái niệm xuất bản sách lý luận, chính trị
a) Khái niệm xuất bản:
Xuất bản theo tiếng Anh là Publish, theo tiếng Pháp là Publier, đều bắt
nguồn từ tiếng Latinh là Publicare có nghĩa là công bố cho mọi người biết
[23, Tr.11]. Xuất bản ra đời vừa là thành quả, vừa là công cụ thiết yếu thúc
đẩy sự phát triển của văn minh nhân loại, có vai trị quan trọng đối với sự phát
triển của văn minh. Khái niệm xuất bản với tư cách là khái niệm của khoa học
xuất bản là sự khái qt hóa một q trình hoạt động vừa là hoạt động sáng
tạo tinh thần, vừa là hoạt động sáng tạo vật chất. Sách Lý luận và nghiệp vụ
ngành xuất bản (Trung Quốc) định nghĩa: “Xuất bản phẩm là thuật ngữ để chỉ
tác phẩm sau khi gia công biên tập, qua chế bản, nhân bản, phát hành tới công
chúng rộng rãi”[47, Tr.10].
Nội hàm xuất bản gồm ba yếu tố tạo thành: Thứ nhất, xuất bản là hoạt
động gia công biên tập đối với các tác phẩm, làm cho nó phù hợp với nhu cầu
của độc giả. Thứ hai, xuất bản là hoạt động nhân bản hàng loạt tác phẩm đã
được gia cơng, làm cho nó có một hình thức vật phẩm xác định (vỏ vật chất) để
cung cấp cho độc giả sử dụng. Thứ ba, xuất bản là hoạt động truyền bá rộng rãi
các sản phẩm xuất bản đã hoàn thành sau quá trình sản xuất, nhân bản.
b)Khái niệm hoạt động xuất bản:
Trong thực tế hiện nay ở nước ta có hai cách hiểu về hoạt động xuất
bản: Theo nghĩa rộng, hoạt động xuất bản bao gồm ba yếu tố tạo thành nêu
trên, tức là tổng hợp các hoạt động gia công biên tập, in (nhân bản) và phát
hành xuất bản phẩm đến tay bạn đọc. Theo nghĩa hẹp, hoạt động xuất bản là

13

tồn bộ cơng việc của một nhà xuất bản nào đó, mà chủ yếu là chỉ hoạt động
gia cơng biên tập trong nhà xuất bản.
Tuy nhiên, cách hiểu theo nghĩa rộng được sử dụng phổ biến và thống
nhất trong cả hoạt động quản lý nhà nước về lĩnh vực xuất bản cũng như ở các
cơ sở đào tạo chuyên ngành xuất bản. Theo cuốn Lý luận biên tập xuất bản:
“Xuất bản là hoạt động truyền bá xã hội. Nó khơng sáng tác ra tác phẩm mới,
mà sử dụng các tác phẩm đã có (hoặc sẽ có) để truyền bá, phổ biến. Xuất bản
là khâu nối tiếp, nâng cao các giá trị văn hóa, nhân rộng và mang chúng đến
với quảng đại quần chúng trong xã hội. Xuất bản là một tổ hợp hoạt động văn
hóa vật chất và tinh thần, là một q trình nối tiếp, đồng bộ hồn chỉnh, gồm
ba khâu: biên tập, in (nhân bản) và phát hành các xuất bản phẩm trong xã hội”
[23, Tr.15]. Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, xuất bản là: “Hoạt động thuộc
lĩnh vực văn hóa, tư tưởng thơng qua việc sản xuất, phổ biến các ấn phẩm đến
nhiều người. Xuất bản là hoạt động truyền bá, bản thân nó khơng bao gồm
khâu sáng tạo ra tác phẩm. Xuất bản khai thác và truyền bá, phổ biến tác
phẩm, là khâu nối tiếp, nâng cao giá trị văn hóa, nhân rộng và mang chúng
đến với quảng đại quần chúng. Xuất bản gồm ba khâu: biên tập, in, phát hành
các xuất bản phẩm” [28, Tr.1057]. Trong Luật xuất bản năm 2012 định nghĩa:
“Hoạt động xuất bản bao gồm các lĩnh vực xuất bản, in và phát hành xuất bản
phẩm” [35, Tr.7].
- Theo Điều 3 Luật xuất bản năm 2012:Hoạt động xuất bản thuộc lĩnh
vực văn hóa, tư tưởng nhằm phổ biến, giới thiệu tri thức thuộc các lĩnh vực
của đời sống xã hội, giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hố nhân loại,
đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, xây dựng
đạo đức và lối sống tốt đẹp của người Việt Nam, mở rộng giao lưu văn hóa
với các nước, phát triển kinh tế - xã hội, đấu tranh chống mọi tư tưởng và
hành vi làm tổn hại lợi ích quốc gia, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo

vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Xuất bản là khái niệm chỉ một hoạt động truyền thông xã hội. Hoạt
động xuất bản là một bộ phận thiết yếu của đời sống văn hóa. Xuất bản ra đời


14

là thành tựu của nền văn minh nhân loại. Nó vừa là thành quả, vừa là công cụ
quan trọng thúc đẩy văn hố lồi người phát triển. Cùng với các hoạt động
văn hóa khác, xuất bản hướng tới mục tiêu cao cả là hoàn thiện con người với
hệ giá trị chân - thiện - mỹ, tạo ra động lực phát triển của xã hội.
Xuất bản vừa là hoạt động sản xuất tinh thần để tổ chức sáng tạo, khai
thác, hoàn thiện các tác phẩm tinh thần, tài liệu thông tin; vừa là hoạt động
sản xuất ra các sản phẩm vật chất, các vật phẩm chứa đựng các tác phẩm văn
hoá tinh thần; nó cịn là hoạt động lưu thơng hàng hố, truyền bá thơng tin,
đưa xuất bản phẩm đến người tiêu dùng, đáp ứng nhu cầu văn hoá của xã hội.
Như vậy, xuất bản trước hết là hoạt động biên tậpcác bản thảo cho phù
hợp với nhu cầu truyền thông văn hố, đáp ứng địi hỏi của cuộc sống con
người trong mỗi thời kỳ. Nó là hoạt động tiếp nối của cơng việc sáng tác, có
nhiệm vụ khai thác, lựa chọn, gia công biên tập những bản thảo đã được sáng
tạo. Ở khía cạnh này, xuất bản là hoạt động lựa chọn văn hoá, khai thác các
hoạt động sáng tác để phục vụ cuộc sống con người. Đồng thời, xuất bản cịn
có trách nhiệm biên tập, sửa chữa, bổ sung, hoàn thiện các bản thảo, các sáng
tác của tác giả để có sản phẩm văn hố có giá trị và hiệu quả xã hội cao hơn.
Hai là, xuất bản là hoạt động nhân bản hàng loạt bản thảo đã được biên
tập thành sản phẩm hoàn chỉnh dưới dạng sách, báo, tạp chí, đĩa CD - ROM,
phim ảnh... Theo đó, xuất bản là một hoạt động truyền thông bằng phương tiện,
được phát triển từ các vật liệu thô sơ trong tự nhiên đến các vật liệu hiện đại
nhất mà nền văn minh nhân loại đã phát minh ra. Việc chế bản, nhân bản các
tác phẩm là q trình vật chất hố, xã hội hoá các tác phẩm văn hoá tinh thần.

Ba là, sau khi đã nhân bản hàng loạt tác phẩm đã được biên tập hồn
chỉnh và trình bầy theo đúng quy chuẩn kỹ thuật mẫu mã của các sản phẩm
sách, báo, tạp chí, sách điện tử... xuất bản có nhiệm vụ phát hành rộng rãi các
xuất bản phẩm đó đến tay người tiêu dùng. Hoạt động này thể hiện một trong
những thuộc tính của xuất bản là hoạt động truyền bá thơng tin, đáp ứng nhu
cầu đời sống văn hố của xã hội. Trong hoạt động xuất bản, phát hành là cầu
nối giữa nhà xuất bản và người tiêu dùng, giữa tác giả và bạn đọc; phát hành


15

là khâu thực hiện giá trị của lao động sáng tạo, lao động biên tập, góp phần
tiếp tục tái sản xuất cho tác giả và nhà xuất bản. Tuy nhiên, xuất bản phẩm là
hàng hóa đặc biệt do đó phát hành xuất bản phẩm cũng phải là một hoạt động
lưu thơng hàng hóa có tính đặc thù, chịu sự điều tiết của quy luật phát triển
của văn hoá.
Như vậy, hoạt động xuất bản là hoạt động lưu giữ, cung cấp, phổ biến,
truyền bá các giá trị văn hóa tinh thần, góp phần phổ cập, nâng cao dân trí,
phát triển văn hóa, giáo dục, xây dựng nền tảng tư tưởng, thế giới quan, nhân
sinh quan, xây dựng đạo đức, lối sống, nhân cách của con người. Do vậy, hoạt
động xuất bản là loại hình hoạt động tư tưởng - văn hóa và là cơng cụ có ý
nghĩa chiến lược của cơng tác tư tưởng - văn hóa. Kết quả của hoạt động đó
góp phần quan trọng trong việc hình thành, định vị và phát triển ý thức hệ của
xã hội. Hoạt động xuất bản còn là một ngành sản xuất, sản phẩm của nó là
sách, các xuất bản phẩm - một loại hàng hóa đặc biệt. Và như tất cả các sản
phẩm hàng hóa khác nó cịn tạo ra thu nhập, ra lợi nhuận. Do đó, hoạt động
xuất bản là sự gắn kết giữa hai yếu tố tư tưởng - văn hóa và kinh tế. Hai yếu
tố này đã xác lập vị trí quan trọng của hoạt động xuất bản trong sự phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước.
Xuất bản là một cơng cụ tưtưởng, văn hóa sắc bén của Đảng, Nhà nước

và Nhân dân, là một bộ phận quan trọng của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc. Quá trình xây dựng, trưởng thành và phát triển của sự
nghiệp xuất bản, luôn gắn liền với quá trình xây dựng, trưởng thành và phát
triển của sự nghiệp tư tưởng, văn hố nói chung. Nhân tố có ý nghĩa quyết
định đến q trình xây dựng, trưởng thành và phát triển của sự nghiệp xuất
bản chính là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng ta.
Từ những phân tích trên, ở Việt Nam ta có thể hiểu khái niệm Xuất bản
sách Lý luận, chính trị như sau:
Xuất bản sách lý luận, chính trị là hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, tư
tưởng nhằm trực tiếp phản ánh và truyền bá hệ tư tưởng của giai cấp công
nhân, đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng


16

hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các tổ chức chính trị trong hệ thống chính
trị Việt Nam nhằm thực hiện và bảo vệ những lợi ích chính trị của một giai
cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc,đấu tranh chống mọi tư
tưởng và hành vi làm tổn hại lợi ích quốc gia, góp phần vào sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
1.1.2. Hiệu quả và hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị
Theo quan điểm của các nhà ngôn ngữ học, khái niệm “hiệu quả” được
hiểu là kết quả như yêu cầu của việc làm mang lại [36, tr.568]. Cũng có quan
điểm cho rằng “Hiệu quả là kết quả đạt được trong việc thực hiện một nhiệm
vụ nhất định” [37, tr.54]. Trong khi đó, các nhà quản lý hành chính cho rằng:
Hiệu quả là mục tiêu chủ yếu của khoa học hành chính, là sự so sánh
giữa các chi phí đầu vào với các giá trị của đầu ra, sự tăng tối đa lợi nhuận và
tối thiểu chi phí, là mối tương quan giữa sử dụng nguồn lực và tỷ lệ đầu ra đầu vào. Hiệu quả phản ánh giá trị của các kết quả cao hơn giá trị của các
nguồn lực đã chi này [38].
Thực tế cho thấy, xác định hiệu quả của một hoạt động kinh tế thường

cho chúng ta những con số chính xác và cụ thể, nhưng đối với bất kỳ hoạt
động chính trị, xã hội nào để tính hiệu quả đạt được là việc làm khơng đơn
giản, bởi vì kết quả của loại hoạt động này chủ yếu mang tính định tính chứ
khơng phải định lượng.
Do đó, để tính hiệu quả của các hoạt động chính trị - xã hội thì cách tốt
nhất là chúng ta phải vận dụng phương pháp tính hiệu quả kinh tế, mặc dù chỉ
số này chỉ cho kết quả tương đối. Theo cách tiếp cận này, hiệu quả chính là
chỉ số so sánh giữa kết quả thu về với chi phí, cơng sức bỏ ra.
Trong một số trường hợp cụ thể, chỉ số so sánh này có thể tính tốn
được bằng những con số cụ thể (định lượng): Ví dụ: khi đánh giá hiệu quả đầu
tư trong sản xuất kinh doanh, hiệu quả cao hay thấp được đánh giá định lượng
cụ thể, chính xác bằng cách so sánh chi phí đầu tư đã bỏ ra và kết quả thu về
trên một đơn vị tiền tệ xác định. Nhưng cũng có những trường hợp, chỉ số này
khó có thể lượng hố được bằng những con số cụ thể mà chỉ có thể đánh giá


17

có tính chất định tính. Ví dụ: đánh giá hiệu quả của cơng tác phổ biến, giáo
dục chính trị, tư tưởng, nghị quyết của Đảng đối với cán bộ, đảng viên, kết
quả thu về khó có thể định lượng được bằng những con số cụ thể, mặc dù chi
phí bỏ ra cho hoạt động này có thể lượng hố một cách tương đối. Đó chính là
chi phí cho biên soạn tài liệu, nội dung, thuê báo cáo viên và công tác tổ chức
triển khai v.v…
Một trong những nhiệm vụ then chốt của cơng tác xuất bản sách lý
luận, chính trị hiện nay là làm thế nào để nâng cao hơn nữa hiệu quả của hoạt
động xuất bản nói chung, xuất bản sách lý luận, chính trị nói riêng, phát huy
tới mức cao nhất vai trò và những giá trị to lớn của sách lý luận, chính trị
trong cơng cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, chống mọi tư
tưởng và hành vi làm tổn hại đến lợi ích giai cấp, dân tộc đem lại hạnh phúc

cho nhân dân. Song vấn đề hiệu quả xuất bản nói chung, xuất bản sách lý
luận, chính trị nói riêng rất phức tạp, do vậy về mặt lý luận cũng như trong
thực tiễn vẫn còn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau với những cách tiếp cận
khác nhau về vấn đề này. Vậy hiệu quả xuất bản nói chung, xuất bản sách lý
luận, chính trị nói riêng là gì ?
Có thể nêu một số quan niệm về hiệu quả xuất bản như sau:
- Quan niệm 1:Hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị thể hiện ở sự
đúng đắn, sự phù hợp của sách lý luận, chính trị. Tức là một ấn phẩm nào ra
đời phản ánh được những điều kiện tự nhiên, chính trị, kinh tế, xã hội thì
người ta gọi đó là sự phù hợp.
Quan niệm này đúng một phần nhưng chưa đủ, vì quan niệm này chưa đánh
giá được đầy đủ hiệu quả của sách lý luận, chính trị trên thực tế như thế nào.
- Quan niệm 2: Hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị xuất phát từ sự
phù hợp, từ hiệu quả của từng bộ phận cấu thành quy trình xuất bản. Quan
niệm này khá phổ biến từ những năm của thập niên 70, 80 thế kỷ trước.
Quan niệm này mang tính siêu hình. Bởi tất cả các bộ phận cấu thành
quy trình xuất bản nằm trong một thể thống nhất để đưa ra sản phẩm là sách
lý luận, chính trị.


18

- Quan niệm 3: Cho rằng hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị là
mức độ thực tế đạt được của những mục đích xã hội có ích mà vì chúng sách
lý luận, chính trị đã được xuất bản.
Với quan niệm trên, hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị khơng
phải là hiệu quả đích mà chỉ có tính chất dự báo, cho nên khơng bao qt
được đầy đủ. Đây cũng là một quan niệm khá phổ biến một thời gian.
- Quan niệm 4: Hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị là sự đạt được
mục đích đề ra khi xuất bản sách lý luận, chính trị với những chi phí ít nhất cả

về phương diện vật chất, thời gian, tinh thần và phương diện chính trị. Theo
quan niệm này, tính hiệu quả của xuất bản sách lý luận, chính trị đồng nghĩa
với việc đứng ở góc độ kinh tế để đánh giá. Quan niệm này còn hạn chế bởi vì
có những cuốn sách ra đời đã làm loạn xã hội mà hiệu quả khơng tính được
bằng tiền. Đây cũng là quan niệm rất phổ biến.
Từ những quan niệm nêu trên, chúng tôi đưa ra khái niệm về hiệu quả
xuất bản sách lý luận, chính trị như sau: Hiệu quả xuất bản sách lý luận,
chính trị là những giá trị và kết quả thực tế đạt được lớn nhất trong những
điều kiện, khả năng hiện có, do sự tác động của sách lý luận, chính trị lên các
đối tượng trong xã hội mang lại, phù hợp với mục đích, yêu cầu, định hướng
của Đảng, Nhà nước với chi phí cả về vật chất và tinh thần là thấp nhất.
1.2.

NỘI DUNG, TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ XUẤT BẢN

SÁCH LÝ LUẬN, CHÍNH TRỊ
1.2.1. Nội dung đánh giá hiệu quả xuất bản sách lý luận, chính trị
1.2.1.1. Cơng tác kế hoạch đề tài, tổ chức cộng tác viên
a) Công tác kế hoạch đề tài
Trong hoạt động xuất bản sách lý luận chính trị, việc xây dựng kế
hoạch đề tài và lập kế hoạch xuất bản là rất quan trọng, bởi nó bảo đảm hoạt
động xuất bản đúng định hướng, đáp ứng kịp thời yêu cầu nhiệm vụ chính trị
và nhu cầu của bạn đọc, của xã hội, đồng thời bảo đảm chất lượng, hiệu quả
hoạt động xuất bản và chất lượng nội dung sách lý luận, chính trị.
Vì vậy, biên tập viên phải là người bám sát nhiệm vụ chính trị, đường


19

lối của Đảng trong từng giai đoạn, thời kỳ, các chương trình hoạt động của

Đảng, Nhà nước, Quốc hội (các Đại hội, Hội nghị Trung ương của Đảng, các
kỳ họp Quốc hội…); những vấn đề sắp được Đảng, Nhà nước, Quốc hội đưa
ra bàn thảo, hội nghị để đề ra nghị quyết, chủ trương, chính sách mới... từ đó
tìm kiếm, lựa chọn, đề xuất những đề tài nghiên cứu sâu về vấn đề đó. Những
đề tài đó góp phần cung cấp thêm cơ sở lý luận khoa học để Đảng, Nhà nước
hồn thiện nghị quyết, chính sách trước khi tổ chức hội nghị và ban hành nghị
quyết, chính sách.
Ngồi ra, biên tập viên phải có trình độ lý luận chính trị nhất định, nắm
vững chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
thực tiễn đời sống xã hội và thực tế công tác nghiên cứu lý luận chính trị của
Đảng, Nhà nước để cung cấp các đề tài, bản thảo cho xuất bản sách lý luận,
chính trị. Trên cơ sở các kế hoạch nghiên cứu, kết quả nghiên cứu của các cơ
quan nghiên cứu lý luận chính trị, các học viện, viện, trường đại học…, và
của đội ngũ các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, biên tập viên có thể lựa
chọn và đề xuất để lựa chọn những đề tài nghiên cứu phù hợp đưa vào kế
hoạch đề tài của nhà xuất bản, đồng thời tác động để các đơn vị nghiên cứu,
các tác giả hồn thành cơng trình, tác phẩm đúng thời gian, đáp ứng kịp thời
công tác xuất bản phục vụ nhiệm vụ chính trị và nhu cầu của xã hội.
b) Cơng tác cộng tác viên
Trong hoạt động xuất bản sách lý luận, chính trị, cơng tác cộng tác viên
cũng là một nhiệm vụ quan trọng của nhà xuất bản và của mỗi biên tập viên.
Đội ngũ cộng tác viên sách lý luận, chính trị khá đa dạng, bao gồm: các nhà
hoạt động chính trị thực tiễn; các cán bộ hoạt động chính trị thực tiễn ở các
địa phương, bộ, ban, ngành, lĩnh vực, tổ chức chính trị - xã hội; các cán bộ
làm công tác lý luận, tư tưởng của Đảng và Nhà nước, các cán bộ nghiên cứu
khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, viện, trường đại học… Đây là
đội ngũ có khả năng trong việc sáng tạo ra tác phẩm lý luận, chính trị để xuất
bản. Vì vậy, nhiệm vụ của cơng tác cộng tác viên là phải quan tâm và sử dụng
đầy đủ, hiệu quả đội ngũ này trong biên tập xuất bản sách lý luận, chính trị.