Quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện lập thạch, tỉnh vĩnh phúc hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

NGUYỄN NGỌC TUẤN

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở
HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI – 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

NGUYỄN NGỌC TUẤN

QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở
HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC HIỆN NAY

Chuyên ngành:

Quản lý xã hội

Mã số :

8 31 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN XUÂN HỌC

HÀ NỘI – 2019


Luận văn đã được sửa theo khuyến nghị của Hội đồng chấm luận
văn thạc sĩ.
Hà Nội ngày

tháng năm 2019

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan cơng trình này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi
dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Xuân Học. Các số liệu, thông tin và kết quả
được nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn
chưa từng được cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào. Nếu sai tơi xin chịu hồn
tồn trách nhiệm./.
Hà Nội, ngày … tháng … năm 2019
Tác giả luận văn

Nguyễn Ngọc Tuấn


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
HĐND:

Hội đồng nhân dân

NXB:

Nhà xuất bản

UBND:

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Về giới tính, dân tộc, Đảng viên ..................................................... 41
Bảng 2.2. Trình độ đào tạo cơng chức cấp xã ................................................. 41


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC
CẤP XÃ ............................................................................................................ 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý đội ngũ công chức cấp xã ..... 8
1.2. Nguyên tắc, nội dung và phương pháp quản lý đội ngũ công chức
cấp xã .................................................................................................... 18
1.3. Điều kiện bảo đảm quản lý đội ngũ công chức cấp xã .................. 31

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ
Ở HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH VĨNH PHÚC HIỆN NAY ....................... 37
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và thực trạng đội ngũ công
chức cấp xã ảnh hưởng đến việc quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở
huyện Lập Thạch, Tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay ........................................ 37
2.2. Kết quả, hạn chế và nguyên nhân trong quản lý đội ngũ công chức
cấp xã ở huyện Lập Thạch, Tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay.......................... 42
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN LẬP THẠCH, TỈNH
VĨNH PHÚC TRONG THỜI GIAN TỚI ................................................ 64
3.1. Phương hướng tăng cường quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở
huyện Lập Thạch, Tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới .................................. 64
3.2. Giải pháp tăng cường quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện
Lập Thạch, Tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới ............................................. 69
KẾT LUẬN .................................................................................................... 88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 91


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong hệ thống chính quyền ở nước ta hiện nay chính quyền xã, phường,
thị trấn (hay cịn gọi là chính quyền cấp xã) có vị trí hết sức quan trọng. Chính
quyền cấp xã là cầu nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước với nhân
dân, thực hiện hoạt động quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa,
xã hội, an ninh trật tự, an toàn xã hội ở địa phương theo thẩm quyền được phân
cấp, đảm bảo cho các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước, được triển khai thực hiện trong cuộc sống.
Vì vậy, nâng cao chất lượng, năng lực hoạt động của chính quyền cấp

xã là một trong những nhiệm vụ cơ bản của q trình xây dựng và hồn thiện
bộ máy nhà nước. Trên thực tế, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền
cấp xã nói riêng và hệ thơng chính trị nói chung, xét đến cùng được quyết
định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ, công
chức cấp xã.
Huyện Lập Thạch nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Vĩnh Phúc, có 20 đơn vị
hành chính cấp xã, bao gồm 02 thị trấn và 18 xã, với tổng số 371 cán bộ, công
chức cấp xã. Bao gồm 194 cán bộ, 177 công chức. Đây là những người trực
tiếp thực hiện và đưa chủ trương, đường lối, nghị quyết của Ðảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân, tuyên truyền, vận động và tổ chức
nhân dân thực hiện.
Trong những năm qua, huyện Lập Thạch đã có nhiều cố gắng tổ chức
triển khai thực hiện sâu rộng các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước,
của tỉnh Vĩnh Phúc đến với đội ngũ công chức cấp xã, nhằm xây dựng đội ngũ
này có số lượng, cơ cấu phù hợp, nâng cao về chất lượng, trình độ chun mơn,
nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, lề lối, tác phong công tác; động viên sự cố gắng và


2

tạo cho đội ngũ công chức cấp xã yên tâm công tác phục vụ nhân dân. Đội ngũ
công chức cấp xã ở địa phương cơ bản đáp ứng được yêu cầu thực hiện nhiệm
vụ chính trị, góp phần làm cho chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở
cơ sở khơng ngừng được củng cố hồn thiện, chính trị được giữ vững, kinh tế xã hội có bước phát triển vững chắc, đời sống nhân dân ngày một nâng cao, sự
đồng thuận xã hội trong nhân dân được củng cố, tăng cường.
Tuy nhiên, bên cạnh đó đội ngũ cơng chức cấp xã của huyện Lập Thạch
vẫn còn một số hạn chế trong thực thi nhiệm vụ, công vụ, cơ cấu đội ngũ công
chức cấp xã chưa thật sự phù hợp, cơng tác quy hoạch cán bộ chưa có chiều
sâu, tỷ lệ cơng chức nữ cịn thấp, cơ chế hoạt động cịn thiếu đồng bộ. Tình
trạng vi phạm kỷ luật của cơng chức cấp xã cịn xảy ra ở một số nơi. Công

chức cấp xã ở một số địa phương cịn yếu về năng lực quản lý hành chính,
quản lý kinh tế, triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Chính sách cán
bộ cịn nhiều bất cập, chưa thật sự tạo sự động lực tốt cho công chức làm việc
và cống hiến.
Thực trạng này do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên, một trong
những nguyên nhân quan trọng đó là do cơng tác quản lý đội ngũ cơng chức ở
địa phương cịn tồn tại những hạn chế nhất định. Vì lý do đó, tơi chọn đề tài:
“Quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc hiện
nay” làm đề tài luận văn Thạc sĩ Chính trị học, chuyên ngành Quản lý xã hội,
tại Học viện Báo chí và Tun truyền.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Quản lý đội ngũ cơng chức trong khu vực nhà nước nói chung, quản lý
đội ngũ cơng chức cấp xã nói riêng là chủ đề thu hút sự quan tâm nghiên cứu
của các nhà khoa học, các học giả ở Việt Nam trong thời gian qua. Trong số
các cơng trình nghiên cứu, bài viết đã đăng lên tạp chí, các đề tài, các luận án,
luận văn đã công bố liên quan đến đề tài công chức, quản lý đội ngũ công


3

chức đã có nhiều lý giải kiến nghị, đóng góp có giá trị về lý luận và thực tiễn.
Trong luận văn chỉ đề cập đến một số cơng trình liên quan đến đề tài như:
* Sách và đề tài khoa học:
- Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Sầm chủ biên: "Xác định cơ cấu và
tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong hệ thống chính trị thời kỳ đổi mới",
NXB Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 1998.
- Hồ Bá Thâm: "Phát triển năng lực tư duy của người cán bộ lãnh đạo
hiện nay", NXB Chính trị quốc gia, 2003.
- Trần Thành: "Bản lĩnh chính trị với năng lực của cán bộ lãnh
đạo, quản lý trong hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay", NXB Chính trị

Quốc gia, 2006.
- Nguyễn Duy Hùng: “Luận cứ khoa học và một số giải pháp xây
dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp xã hiện nay”, NXB Chính trị quốc gia, 2008.
- Mai Đức Ngọc: “Vai trò cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã trong việc
giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở nông thôn nước ta hiện nay”, NXB
Chính trị quốc gia, 2008.
- Trần Đình Hoan: “Đánh giá quy hoạch, luân chuyển cán bộ lãnh đạo,
quản lý thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, NXB Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2009.
- TS. Nguyễn Cảnh Hợp: “Thể chế công vụ “, Sách chuyên khảo, NXB
Tư pháp, Hà Nội, 2011.
* Những luận án Tiến sỹ, luận văn thạc sỹ:
+ Mai Đức Ngọc (2007), luận án tiến sĩ: “Vai trò cán bộ lãnh đạo chủ
chốt cấp xã trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở nông thôn nước ta
hiện nay” (qua thực tế vùng đồng bằng Sơng Hồng) đã chỉ ra vai trị của đội
ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã trong việc giữ vững ổn định chính trị - xã
hội ở nông thôn, đồng thời đưa ra giải pháp để nâng cao vài trò của đội ngũ


4

này, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước.
+ Trần Thanh Nhàn (2014), luận án tiến sĩ, “Quy hoạch đội ngũ cán bộ
thuộc diện Ban thường vụ tỉnh, thành ủy quản lý ở đồng bằng Bắc Bộ hiện
nay”. Luận án đã chỉ ra những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến quy
hoạch đội ngũ cán bộ diện Ban thường vụ tỉnh, thành ủy quản lý ở đồng bằng
Bắc bộ hiện nay. Trên cơ sở đó, chỉ ra thực trạng, tồn tại, hạn chế, nguyên
nhân và phương hướng giải pháp khắc phục.
+ Nguyễn Thị Hảo (2014), Nâng cao đội ngũ cơng chức cấp xã, huyện

n Định, tỉnh Thanh Hóa. Luận văn thạc sĩ Quản trị nguồn nhân lực.
+ Ngô Xuân Khiêm (2016), Quản lý đội ngũ công chức cấp xã, huyện
Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Luận văn thạc sĩ Quản trị nguồn nhân lực.
* Các bài đăng trên báo, tạp chí:
- Mai Đức Ngọc: “Nâng cao năng lực của người lãnh đạo chủ chốt cấp
xã, cấp huyện”, Tạp chí Báo chí và Tun truyền, số 3-2002.
- Trần Văn Phịng: "Tiêu chuẩn đạo đức của người cán bộ lãnh đạo
chính trị hiện nay", Tạp chí Lý luận chính trị, số 5/2003.
- Mai Đức Ngọc: “Vai trò của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp xã trong
thời kỳ mới”, Tạp chí Báo chí và Tuyên truyền, số 1/2004.
- Tạp chí quản lý nhà nước số 5 (2002), “Một số giải pháp tăng cường
năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở”, của Giáo sư – Tiến sỹ khoa học Vũ Huy Từ.
Trong đề tài này, tác giả đã khái quát các nội dung, hệ thống các định nghĩa
về đội ngũ cán bộ cơ sở bên cạnh đó tác giả đề cập đến thực trạng năng lực
của đội ngũ cán bộ cơ sở để đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực
của đội ngũ này cả về chất lượng, số lượng.
- TS Lại Quốc Khánh, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Hà Nội (2013), Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và cơng chức cán
bộ, trang thông tin điện tử: thanhtra.edu.vn.


5

- Bài viết của Th.S Thạch Thọ Mộc, Viện khoa học tổ chức nhà nước,
Bộ Nội vụ, (2014), Tiếp tục đổi mới công tác tuyển dụng và đánh giá đội ngũ
cơng chức ở nước ta hiện nay; Tạp chí Tổ chức Nhà nước.
- PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng Hải, Học viện Hành chính quốc gia
(2016), Đổi mới quản lý cán bộ, công chức ở Việt Nam theo xu hướng “quản
lý nguồn nhân lực. Ban chỉ đạo Trung ương về đẩy mạnh cải cách chế độ
cơng vụ, cơng chức.

Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu trên đã đề cập đến những góc độ
khác nhau về cơng tác CBCC trong đó có vấn đề quản lý đội ngũ CC cấp xã.
Đây chính là những tài liệu có ý nghĩa khi nghiên cứu về quản lý đội ngũ CC
cấp xã, phường, thị trấn trong giai đoạn hiện nay.
Tuy nhiên, những cơng trình khoa học đã được công bố trước đây ở
mức độ nhất định đề cập đến một số vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý đội
ngũ cán bộ, công chức các cấp ở Việt Nam. Đến nay chưa có cơng trình nào
nghiên cứu trực tiếp đề tài quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay. Mặc dù vậy, những cơng trình tác giả nêu
trên là tài liệu tham khảo có giá trị cho việc nghiên cứu và hồn thiện luận
văn này
3. Mục đích và nhiệm nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng
về việc quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
giai đoạn hiện nay, luận văn đưa ra những giải pháp tăng cường quản lý đội
ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, Luận văn có những nhiệm vụ cụ thể như sau:
Một là, làm rõ cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ công chức cấp xã.


6

Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý đội ngũ công chức cấp xã
ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc và chỉ rõ nguyên nhân của những kết quả,
hạn chế đó.
Ba là, đề xuất một số phương hướng, giải pháp tăng cường quản lý đội
ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý đội ngũ công chức cấp xã từ năm
2013 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
- Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam và
chính sách của Nhà nước về cán bộ và cơng tác cán bộ.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của triết học mác –xít, bên
cạnh đó đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp
lơgic và lịch sử; phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê và phương pháp tổng
kết thực tiễn.
6. Đóng góp mới về khoa học của đề tài
Thứ nhất, làm rõ quan niệm, vai trò, đặc điểm của đội ngũ công chức
cấp xã và việc quản lý đội ngũ công chức xã.
Thứ hai, đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu, thiết thực,
khả thi góp phần tăng cường quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Lập
Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới.


7

7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
7.1. Ý nghĩa lý luận
Đề tài góp phần làm phong phú thêm những nghiên cứu trước đó về
quản lý đội ngũ công chức cấp xã và là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu

tiếp theo về vấn đề này.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho Huyện ủy – UBND
huyện, các đoàn thể chính trị xã hội ở huyện Lập Thạch trong công tác quản
lý đội ngũ công chức và làm tài liệu cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học
tập về công tác quản lý đội ngũ công chức cấp xã ở các trung tâm bồi dưỡng
chính trị các huyện ở Tỉnh Vĩnh Phúc.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,
luận văn gồm 3 chương, 8 tiết.


8

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ CƠNG CHỨC CẤP XÃ
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trị của quản lý đội ngũ công chức
cấp xã
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Cấp xã và khái niệm đội ngũ cơng chức cấp xã.
* Vị trí, vai trị của cấp xã
Cấp xã nói chung là đơn vị hành chính thấp nhất trong hệ thống quản lý
nhà nước, là nơi trực tiếp tổ chức, lãnh đạo nhân dân thực hiện đường lối,
chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và các nhiệm vụ chính trị cụ thể
của mỗi cơ sở; nơi hiện thực hóa nghị quyết của Đảng trong trong cuộc sống,
đồng thời cũng là nơi khởi đầu của những sáng kiến, kinh nghiệm để bổ sung,
điều chỉnh chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cho phù hợp với thực
tiễn. Gần nhất với thực tiễn và trực tiếp nhất với cuộc sống nên cấp xã là nơi
trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, chính sách nơi tổ chức hành động. Mọi
đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước có trở thành hiện thực hay không

đều tùy thuộc vào việc tổ chức triển khai thực hiện ở cơ sở. Cấp xã còn là
trường học thực tiễn để giáo dục, rèn luyện công chức, làm cho công chức
trưởng thành, phát huy được phẩm chất, năng lực trong thực tiễn công tác,
nhờ đó làm tăng uy tín, ảnh hưởng của Đảng, Nhà nước đối với nhân dân.
Dù là ở cấp thấp nhất, cấp cuối cùng trong thang bậc quản lý, nhưng
cấp xã là mắt khâu vô cùng quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của cả
xã hội. Là cấp thấp nhất nhưng lại là tầng sâu nhất, là nền tảng của cả hệ
thống chính trị, khơng thể thiếu trong sự vận hành tổng thể của cả hệ thống
chính trị. Sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện mục
tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh ở nước ta chỉ có thể
đạt được khi nó bắt nguồn từ cấp xã. Nói cách khác, cơ sở là điểm “dừng


9

chân” của mọi chủ trương, chính sách của các cấp, các ngành về tất cả các
mặt của đời sống xã hội. Đồng thời còn là nơi phản ánh tâm tư, tình cảm, nhu
cầu, nguyện vọng của nhân dân với Đảng, Nhà nước. Nó cịn là địa chỉ quan
trọng nhất, vì xét đến cùng cấp xã là nơi quyết định mà mọi chủ trương, chính
sách của Đảng, Nhà nước phải tìm đến và thực hiện hóa trong cuộc sống.
Cấp xã là nơi hình thành và phát triển cộng đồng dân cư, có sự cấu kết
và quan hệ mật thiết lâu đời với nhau về nhiều mặt. Cùng với thị trấn, cấp xã
còn là một trong những nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử và giá trị hiện thực
của văn hoá q hương, những di tích văn hố, di tích lịch sử cách mạng, văn
hố truyền thống của địa phương, có giá trị thẩm mỹ và giáo dục cao góp
phần vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hố dân tộc.
Về mặt nhà nước, cấp xã được xem như tế bào quan trọng của hệ thống
tổ chức Đảng và của bộ máy nhà nước. Xét về mặt tổ chức Đảng, cấp xã là tổ
chức cơ sở Đảng giữ vị trí nền tảng của Đảng, đóng vai trị là hạt nhân chính
trị ở cơ sở, đảm bảo các hoạt động đi đúng đường lối, quan điểm của Đảng;

chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thông qua các hoạt động của Đảng bộ
(chi bộ) xã mà Đảng được dân tin, dân phục, dân yêu. Đây còn là nơi trực tiếp
giáo dục, rèn luyện kết nạp đảng viên, tiến hành các hoạt động xây dựng nội
bộ Đảng.
* Khái niệm "công chức":
Về khái niệm công chức, tại Chương I, Điều 4 của Luật Cán bộ, công
chức 2008 quy định rõ: Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng,
bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản
Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp
huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ
quan, qn nhân chun nghiệp, cơng nhân quốc phịng; trong cơ quan, đơn vị
thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp


10

và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng
Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung
là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách
nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự
nghiệp cơng lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp
công lập theo quy định của pháp luật.
* Khái niệm công chức cấp xã:
Công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển chọn giữ một
chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và
được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Công chức cấp xã bao gồm 07
chức danh sau:
- Trưởng Công an;
- Chỉ huy trưởng qn sự;
- Văn phịng - Thống kê;

- Tài chính - Kế tốn;
- Địa chính - Xây dựng - Đơ thị và mơi trường;
- Văn hóa - Xã hội;
- Tư pháp - Hộ tịch.
1.1.1.2 Khái niệm quản lý và quản lý đội ngũ công chức cấp xã
* Khái niệm “quản lý”:
Từ khi xã hội loài người xuất hiện, nhu cầu tổ chức, điều hành xã hội
cũng hình thành như một tất yếu lịch sử. Trong lịch sử, trình độ, tính chất
quản lý xã hội phát triển từ thấp đến cao theo sự phát triển của xã hội. Xã hội
được quản lý tốt bằng những cơ chế, biện pháp tiến bộ thì ổn định, khơng
ngừng phát triển và ngược lại.
Hiện nay có nhiều cách giải thích khác nhau về thuật ngữ quản lý. Có
quan niệm cho rằng quản lý là hành chính, là cai trị; quan niệm khác lại cho


11

rằng quản lý là điều hành, điều khiển, chỉ huy. Thật ra, ở đây khơng có gì
khác nhau về nội dung, mà chỉ khác về dùng thuật ngữ, về cách diễn giải.
Nhìn chung quản lý được hiểu theo hai góc độ: Một là, theo góc độ
tổng hợp, mang tính chính trị - xã hội và hai là, theo góc độ hành động, thiết
thực. Hai quan niệm này đều có cơ sở khoa học và thực tiễn. Tổng quát nhất,
quản lý có thể được hiểu là việc tổ chức, điều hành một hoặc nhiều tập hợp
người cùng các công cụ, phương tiện nhằm đạt được các mục tiêu định trước.
Dưới góc độ xã hội học, quản lý là một khái niệm chỉ chức năng của
các hệ thống có tính tổ chức. Chức năng này có trong đời sống xã hội, trong
quản lý kỹ thuật và có cả trong giới sinh học. Quản lý nói chung là chức năng
nhằm bảo vệ và duy trì các cơ cấu xác định của một tổ chức, đồng thời duy trì
chế độ hoạt động thực hiện một chương trình và một mục đích của hoạt động
đã được ý thức hóa của một tập đồn người, của một tổ chức xã hội hoặc của

một cá nhân nào đó với tư cách là một chủ thể của hoạt động quản lý.
Tóm lại, khái niệm quản lý có thể được hiểu là sự tác động liên tục, có
tổ chức, có ý thức hướng đích của chủ thể vào đối tượng nhằm đạt được hiệu
quả tối ưu so với yêu cầu đặt ra.
* Khái niệm về quản lý đội ngũ công chức
Công tác quản lý công chức là mối quan hệ giữa chủ thể quản lý – đối
tượng quản lý, thể hiện ở việc chủ thể quản lý thường xuyên, chủ động có các
hoạt động tác động có định hướng vào đối tượng quản lý – đội ngũ cơng chức.
Vì vậy, quản lý đội ngũ công chức là sự tác động có tổ chức, có hướng đích
của chủ thể quản lý tới đội ngũ công chức nhằm đạt mục tiêu đề ra.
Các tác động của chủ thể quản lý không diễn ra một cách tự do, mà nó
có mục đích rõ ràng, đó là xây dựng và quản lý tổ chức một đội ngũ cơng
chức, tuyển dụng bố trí, sử dụng công chức; quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng
công chức; đánh giá bổ nhiệm công chức...., trước hết nhằm mục tiêu xây


12

dựng tổ chức trong sạch, vưỡng mạnh, tiếp tục khẳng định vai trị vị trí, sức
chiến đấu của đội ngũ tiên phong, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của Đảng,
Nhà nước và nhân dân giao phó.
Quản lý đội ngũ cơng chức thực chất diễn ra trên các mặt chủ yếu sau:
Chủ thể quản lý trực tiếp xem xét, quyết định các khâu công tác công
chức như: Xây dựng tiêu chuẩn hóa đội ngũ cơng chức; quyết định việc lựa
chọn, đào tạo bồi dưỡng quy hoạch công chức; quyết định xem xét đánh giá
lựa chọn, bổ nhiệm công chức; quyết định thực hiện chính sách cơng chức;
quyết định ln chuyển điều động, khen thưởng, kỷ luật cơng chức,..., ở đây,
có mối quan hệ chặt chẽ giữa xây dựng và quản lý công chức.
Về mục tiêu của quản lý đội ngũ công chức là quản lý bảo đảm các nội
dung công tác công chức không đi chệch với những quan điểm, nguyên tắc,

quy định chung và tạo ra được một đội ngũ cơng chức có cơ cấu, chất lượng,
số lượng phù hợp. Song mục tiêu xuyên suốt của quá trình quản lý là tạo ra
được những cơng chức có phẩm chất chính trị vững vàng, tư tưởng, đạo đức,
lối sống gương mẫu, tiêu biểu; có tri thức, năng lực lãnh đạo, quản lý, tham
mưu tốt đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ được giao; đặc
trưng cơ bản nhất của công tác quản lý công chức là ra quyết định về cơng
chức và cơng tác cơng chức nói lên chất lượng của hoạt động quản lý.
Như vậy, có thể hiểu quản lý đội ngũ công chức là những hành vi của
chủ thể quản lý sử dụng công cụ pháp luật (chủ yếu là Luật cán bộ, công
chức) tác động lên đội ngũ công chức để điều chỉnh hành vi, thái độ làm việc
của công chức nhằm xây dựng đội ngũ cơng chức có chất lượng, hồn thành
nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Việc nhận thức và thực
hiện đúng đắn các khái niệm về chủ thể, khách thể quản lý trong công tác
quản lý đội ngũ công chức, các nội dung của công tác quản lý có vai trị hết
sức quan trọng.


13

Do vậy, quản lý đội ngũ công chức cấp xã được hiểu là sự tác động liên
tục có chủ đích của Ban thường vụ huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện, của
Đảng ủy - Ủy ban nhân dân cấp xã đối với những công chức đang công tác
tại cấp xã nhằm làm cho đội ngũ cơng chức cấp xã có cơ cấu và số lượng hợp
lý, có phẩm chất, năng lực và sức khỏe đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
1.1.2. Đặc điểm quản lý đội ngũ công chức cấp xã
Thứ nhất, đặc điểm về chủ thể quản lý
Công tác quản lý đội ngũ công chức cấp xã là cơng việc hết sức khó
khăn, phức tạp. Bởi vì, cấp xã là cấp thấp nhất, là cấp cuối cùng trong hệ
thống chính trị 04 cấp ở nước ta, là cấp gần dân nhất, đội ngũ công chức cấp
cấp xã là người bị chi phối mạnh mẽ bởi các mối quan hệ cộng đồng gắn bó

chằng chịt, những thói quen, lệ làng... hay nói cách khác bên cạnh việc bị chi
phối bởi các thiết chế chính thức, cịn bị chi phối bởi các thiết chế phi chính
thức vơ cùng phong phú và đa dạng.
Quản lý đội ngũ công chức cấp xã được tiến hành bởi nhiều chủ thể
khác nhau. Trong đó, chủ thể có quyền hạn cao nhất về mặt tổ chức trong
công tác quản lý đội ngũ công chức là Đảng Cộng Sản Việt Nam. Đảng thống
nhất công tác lãnh đạo và quản lý đội ngũ công chức, đi đôi với phát huy
trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống
chính trị.
Theo quy định về phân cấp quản lý cơng chức thì cơng chức cấp xã
thuộc quyền quản lý UBND Huyện. Phòng Nội vụ là cơ quan chun mơn
thuộc UBND Huyện có nhiệm vụ tham mưu giúp UBND Huyện trong việc
quản lý công chức cấp xã bao gồm các nội dung: Công tác tuyển dụng, bố trí,
phân cơng, điều động, ln chuyển,đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng,
khen thưởng, kỷ luật, thực hiện chế độ chính sách, kiểm tra giám sát cơng
chức, giải quyết khiếu nại, tố cáo về công chức.


14

Đảng bộ, chi bộ cơ sở cấp xã có nhiệm vụ lãnh đạo công tác tổ chức,
theo nội dung của Quyết định số 95-QĐ/TƯ ngày 03/3/2004 của Ban bí thư,
cụ thể: Đảng bộ, chi bộ cơ sở lãnh đạo xây dựng chính quyền, các tổ chức
trong hệ thống chính trị, các đơn vị kinh tế, sự nghiệp ở cơ sở; xây dựng và
thực hiện quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, tích cực tạo nguồn
cán bộ tại chỗ, từng bước trẻ hóa động ngũ cơng chức cấp xã.
UBND cấp xã trực tiếp quản lý công chức và thực hiện các quy định về
chế độ, chính sách, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức theo thẩm quyền;
xem xét và đề nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cấp huyện về kỷ luật và
xử lý vi phạm đối với công chức; giải quyết việc khiếu nại, tố cáo đối với

công chức theo quy định, thống kê số lượng, đánh giá chất lượng và việc bố
trí, sử dụng đội ngũ công chức, giải quyết khiếu nại tố cáo đối với công chức
theo quy định, thống kê số lượng, đánh giá chất lượng và bố trí sử dụng đội
ngũ cơng chức.
Các tổ chức chính trị xã hội cấp xã là các đoàn thể đưa ra những ý kiến
đánh giá khách quan về năng lực công tác của từng công chức cũng như hiệu
quả cơng việc, theo dõi nắm tình hình dư luận đối với từng cơng chức, ý kiến
của công chức, đảng viên, nhân dân nơi công chức đang cư trú để tham mưu,
báo cáo với cấp ủy và người đứng đầu có thẩm quyền nhằm mục đích quản lý
công chức được tốt hơn.
Chi bộ là hạt nhân lãnh đạo chính trị, là cầu nối trực tiếp giữa Đảng với
quần chúng, là trường học giáo dục, rèn luyện, kết nạp đảng viên, là nơi quản
lý, phân công, kiểm tra cơng tác và sàng lọc đảng viên. Bên cạnh đó chi bộ
cịn tham gia quản lý cơng chức là Đảng viên. Hàng năm, chi bộ có trách
nhiệm kiểm điểm, nhận xét, đánh giá đảng viên trong đó có đảng viên là công
chức, đây là kênh thông tin quan trọng để các cơ quan chủ quản quản lý công
chức đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, phẩm chất đạo đức và năng lực
công tác của công chức.


15

Thứ hai, đặc điểm về khách thể quản lý
Khách thể quản lý đội ngũ cơng chức cấp xã chính là công chức thuộc
các chức danh được quy định trong Luật cán bộ, công chức. Những chức danh
này chịu tác động trực tiếp của hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý của cấp
ủy, chính quyền cùng cấp và cấp ủy, chính quyền cấp trên.
Quản lý đội ngũ cơng chức cấp xã là cơng việc rất khó khăn, phức tạp
vì đây chính là việc quản lý con người. Đối tượng của quản lý là những người
có trình độ chun mơn nhất định, có hiểu biết về pháp luật, làm nhiệm vụ

phục vụ nhân dân, phục vụ nhà nước. Trong trường hợp đội ngũ này có phẩm
chất chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực trình độ chun mơn thì
việc quản lý có nhiều thuận lợi. Ngược lại, nếu đội ngũ công chức cấp xã
không tự rèn luyện, học tập nâng cao phẩm chất chính trị, tu dưỡng rèn luyện
phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn nghiệp vụ thì cơng tác gặp nhiều
khó khăn. Như vậy, khách thể của quản lý đội ngũ cơng chức có vai trị chủ
quan quyết định công tác quản lý đội ngũ công chức.
1.1.3. Vai trị của quản lý đội ngũ cơng chức cấp xã
Thứ nhất, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh
Đội ngũ công chức cấp xã giữ vai trò quyết định trong việc xây dựng hệ
thống tổ chức bộ máy cấp xã vững mạnh và phát triển phong trào cách mạng
của quần chúng ở cơ sở cấp xã. Thực tế cho thấy, sự mạnh yếu của hệ thống
chính trị và phong trào cách mạng của quần chúng gắn liền với vai trị của đội
ngũ cơng chức. Đối với hệ thống bộ máy, họ là những trụ cột, là trung tâm
đoàn kết, tổ chức, sắp xếp tập hợp lực lượng, là linh hồn của các tổ chức trong
hệ thống đó. Họ có vai trị quyết định đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của tổ chức cơ sở Đảng, đến năng lực và hiệu quả quản lý của chính quyền,
đến mọi hoạt động của các đồn thể quần chúng của cấp xã. Những tổ chức
này có hồn thành được nhiệm vụ của mình hay khơng, trước hết phụ thuộc


16

vào đội ngũ cơng chức. Chính vì vậy, có củng cố kiện tồn đội ngũ cơng chức
cấp xã thì mới có thể tăng cường khả năng lãnh đạo và quản lý của Đảng bộ
và chính quyền cấp xã trong huyện và tỉnh; đồng thời phát huy mạnh mẽ
quyền làm chủ của các tầng lớp nhân dân, từ đó góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội của địa phương.
Hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở có chất lượng và hiệu quả hay
không phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ sở vật chất, phương tiện làm việc, tính
khoa học, hợp lý trong thiết kế bộ máy và đội ngũ cán bộ, cơng chức.. trong đó

đội ngũ cơng chức cấp xã là yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp và quan trọng nhất.
Bởi vì con người và tổ chức ln có mối quan hệ biện chứng với nhau, con
người hoạt động hiệu quả thì tổ chức hoạt động hiệu quả và ngược lại.
Thứ hai, tạo ra đội ngũ cơng chức có phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống
trong sáng lành mạnh, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã
Thông qua hoạt động quản lý, các chủ thể quản lý nắm chắc tư tưởng
chính trị và đạo đức, lối sống của từng thành viên thuộc phạm vi quản lý, trên
cơ sở đó để có biện pháp phù hợp, kịp thời giáo dục, rèn luyện nhằm nâng cao
phẩm chất chính trị, đạo đức cho cơng chức.
Công chức cấp xã là những người trực tiếp gần gũi gắn bó với nhân dân,
sống, làm việc và có mối quan hệ chặt chẽ với dân. Trong quá trình triển khai, tổ
chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách đến với dân, họ sẽ tạo ra nhịp
“cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, thông qua họ mà ý Đảng - lòng
dân được thống nhất, làm cho Đảng và Nhà nước có cơ sở ăn sâu bám rễ trong
quần chúng, tạo nên mối quan hệ máu thịt với nhân dân, trực tiếp củng cố niềm
tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị tại cơ sở
Hiện nay, do q trình phát triển, tình hình thực tế ở các cấp xã đã có
nhiều thay đổi, điều đó địi hỏi đội ngũ cơng chức cấp xã vừa phải tăng cường


17

khả năng tổ chức thực hiện vừa phải có đủ bản lĩnh với tư duy năng động để
có thể cụ thể hóa một cách đúng đắn mọi đường lối, chủ trương của cấp trên ở
địa phương cơ sở.
Đối với phong trào quần chúng ở địa phươngcông chức cấp xã không
những là những người dẫn dắt, định hướng, tổ chức các phong trào mà cịn
là những người có trách nhiệm tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân các điển
hình tiên tiến trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong xây dựng đời

sống văn hóa... tại cơ sở. Q trình đó cũng sẽ là những đóng góp quan
trọng để xây dựng và hồn thiện các đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng và Nhà nước.
Với ý nghĩa đó, có thể nói, quản lý đội ngũ công chức ở cấp xã sẽ là một
mắt xích quan trọng thúc đẩy q trình thực hiện cơng cuộc đổi mới hiện nay.
Bên cạnh đó, xây dựng đội ngũ công chức cấp xã vững mạnh sẽ là một
trong những nguồn quan trọng cung cấp cán bộ cho cấp trên cơ sở (Huyện và
Tỉnh). Có thể khẳng định rằng cơ sở cấp xã chính là một trong những mơi
trường quan trọng tạo điều kiện cho công chức trưởng thành. Bởi lẽ, thơng
qua q trình triển khai và tổ chức cho quần chúng thực hiện mọi chủ trương,
đường lối, chính sách ở cơ sở, cơng chức sẽ có điều kiện gần gũi quần chúng,
học hỏi ở quần chúng, cũng quá trình đó địi hỏi họ phải bình tĩnh, khách
quan, nhanh nhạy trong ứng xử cơng việc. Từ đó hình thành, phát triển tri
thức thực tiễn, sự năng động và khả năng sáng tạo cho cơng chức.
Nhìn vào thực tế, có thể thấy một số công chức do chưa từng trải qua
công tác và rèn luyện thực tế ở cơ sở nên khi đảm nhận các vị trí lãnh đạo
thường khó thích ứng với nhiệm vụ và gặp nhiều khó khăn. Ngược lại có
những cơng chức đã từng lăn lộn, từng trải ở cơ sở thì thường nhạy bén, năng
động hơn, có khả năng thực tế và bản lĩnh để hồn thành những nhiệm vụ
nặng nề hơn ở cấp huyện và Tỉnh.


18

1.2. Nguyên tắc, nội dung và phương pháp quản lý đội ngũ công
chức cấp xã
1.2.1 Nguyên tắc quản lý đội ngũ cơng chức cấp xã
Trong thể chế chính trị Việt Nam, Công chức là một bộ phận quan
trọng của nguồn nhân lực làm trong các cơ quan, tổ chức của Đảng, nhà nước,
tổ chức chính trị xã hội một mặt phải tuân thủ các nguyên tắc đặc trưng trong

khoa học quản lý nguồn nhân lực. Mặt khác, đây là nguồn nhân lực đặc biệt,
mang những đặc trưng riêng, do đó quản lý công chức phải tuân thủ một số
nguyên tắc có tính đặc thù riêng:
Thứ nhất, quản lý cơng chức cấp xã phải đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng, sự quản lý của nhà nước và điều lệ của các tổ chức chính trị xã hội.
Quản lý cơng chức cấp xã phải dựa trên những quan điểm quản lý công
chức của Đảng cộng sản Việt Nam. Gắn việc xây dựng đội ngũ công chức với
xây dựng tổ chức và đổi mới cơ chế chính sách. Thực hiện tốt cơng tác quy
hoạch, đào tạo, bố trí và sử dụng cơng chức. Trong điều kiện hiện nay cịn
phải gắn cơng chức với việc “Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong
cách Hồ Chí Minh”; tích cực đẩy mạnh phịng chống tham nhũng, lãng phí và
các hiện tượng suy thối về phẩm chất đạo đức, chính trị, tư tưởng.
Nhà nước là chủ thể thực hiện hoạt động quản lý công chức một cách
cụ thể, rõ nét nhất thông qua việc thể chế hóa các quan điểm, chính sách của
Đảng về cơng tác quản lý công chức thành hệ thống luật pháp. Đồng thời tổ
chức, phân cơng cho các cơ quan có chức năng, thẩm quyền như Chính phủ,
Bộ Nội vụ các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các cấp... chịu trách nhiệm
xây dựng các nội dung, chương trình cụ thể thực hiện quản lý công chức.
Bên cạnh việc tuân thủ pháp luật chung của nhà nước cơng chức làm
việc cịn chịu sự quản lý theo những quy định, điều lệ của các tổ chức chính
trị, chính trị xã hội mà mình tham gia.