Bai 10 Ngau nhien viet nhan buoi moi ve que Hoi huong ngau thu

Chào mừng các thầy cô về dự giờ thăm lớp.

Ngữ văn 7

Giáo viên : Phan Thị Hương
Tổ : Văn - sử - địa –công dân


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

(Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê)
_ Hạ Tri Chương _

I. Tác giả - tác phẩm

Hãy đọc chú thích về tác giả - tác phẩm
Hạ Tri Chương (659 – 744), tự Quý Chân, hiệu
Tứ Minh cuồng khách, quê ở Vĩnh Hưng, Việt
Châu( nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết
Giang), đỗ tiến sĩ năm 695, sinh sống, học tập,
làm quan trên 50 năm ở kinh đô Trường An, rất
được Đường Huyền Tông vị nể. Lúc xin từ quan
về quê làm đạo sĩ, vua có tặng thơ, thái tử và các
quan đều đưa tiễn. Ông là bạn vong niên ( bạn
chơi với nhau không kể tuổi chênh lệch ) của thi
hào Lí Bạch, từng gọi Lí Bạch là “ trích tiên”
(tiên bị đày). Thích uống rượu, tính tình hào
phóng, ơng cịn để lại 20 bài thơ, trong đó hai bài
Hồi hương ngẫu thư là nổi tiếng nhất. Bài được

chọn để học là bài 1.
- Ông được mệnh danh là Ngô trung tứ sĩ. Một
trong bốn người nổi tiếng trên đẩt Ngô: Trương
Húc, Trương Nhược Hư, Bao Dung.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
- Hạ Tri Chương (659-744), tự
Qúy Chân, hiệu Tứ Minh
cuồng khách. Được người
đời thường gọi là Ngô trung
tứ sĩ (4 danh sĩ đất Ngô).
- Quê : ở Chiết Giang, Trung
Quốc
- Làm quan trên 50 năm, đến năm
85 tuổi mới trở về quê.

Em hãy giới thiệu
cho cả lớp về tác giả
Hạ Tri Chương ?

Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:

Bài thơ Hồi hương ngẫu thư kỳ nhất (nguyên tác)

* Thể loại:

- Nguyên tác: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
-Dịch thơ: lục bát
*Nhan đề:

Trở về
-Hương : Làng, quê hương
-Ngẫu : Tình cờ, ngẫu nhiên
Chép, viết, ghi lại
-Thư :

-Hồi :

Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.

- S¸ng tác khi ông vừa đặt chân về quê cũ
sau bao năm xa cách.

Bi th cú nhan l gỡ ?
Bi thơ được viết theo
Với kiến thức về từ Hán
thể gì ? (bản nguyên tác,
Việt đã học, em hãy giải
bản dịch thơ)
thích các yếu tố đó?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )

I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Đọc :

Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?

_ Hạ Tri Chương _

Em hãy nhận xét bản
phiên âm với hai
Dịch nghĩa:
bản dịch thơ ?
Rời nhà từ lúc cịn trẻ, già mới quay về,
Giọng q khơng đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, khơng quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?
Dịch thơ:
Khi i tr, lỳc v gi
- Dịch cha sát nghĩa từ:
Ging q vẫn thế, tóc đà khác bao.
kh«n
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi ?
- MÊt tõ: cười
( Phạm Sĩ Vĩ dịch )
Trẻ đi, gi tr li nh,
- Dịch cha sát nghĩa:
Ging quờ khụng i, sng pha mỏi u.
sơng pha mái đầu
Gp nhau m chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi : “Khách từ đâu đến làng ?”
( Trần Trọng San dịch- ) - Mất từ: nhi đồng


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _

I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
- Phép tiểu đối, phương thức
kể, tả.
→ Quãng thời gian xa quê làm
quan đã làm thay đổi vóc
người, tuổi tác nhưng giọng
nói q hương khơng thay
đổi.
→ Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.

Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
( Rời nhà từ lúc cịn trẻ, già mới quay về,
Giọng q khơng đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)
Sử dụng phép đối :
+ Thiếu >< lão
Nhận
xét nghkhơng
ệ thuật,thay
kiểu
+Giọng
Tiểu >

đại
câu
thểCho
hiện
ở hai
câuvới
biết
giọng
đổi
nghĩa
gì
đối
+
Li có
gia ý><
hồi
đầu?tác
Qua
đó
tác hai
giả
cholộta
điệu
của
giả
?
Qua
đó câu
hé
+ Hương

âm
>< mấn
mao
biết
được
điều
gì
?
chúng
tađầu?
biết được
thơ
+ cho
Vơ cải
><
tồi
điều gì ?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :

-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.
→ Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác
nhưng giọng nói q hương
khơng thay đổi
Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.
b.Hai câu sau :

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
So sánh
giọng
điệu
Sự thay
đổi qúa
nhiều
của
hai đến
câu thơ
tác giả của
đã dẫn
điều gì,
haiđặt
câu
khi ơngnày
vừavới
mới
chân

đầu??
về q
- Trẻ con không nhận ra ông
- Xem ông là khách.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói q hương
khơng thay đổi

Hé lộ tình u quê hương của
nhà thơ.
b.Hai câu sau :

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?

(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)

Thảo luận : (2ph)
Vì sao từ “khách” được nhiều nhà
nghiên cứu cho rằng : là từ đắt nhất,
quan trọng nhất (nhãn tự) của bài thơ ?

Bởi vì :
- Tạo nên kịch tính, mang phong vị bi hài.
- Làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương
- Tạo duyên cớ để tác giả viết bài thơ,
ngay khi tác giả mới đặt chân.

5
7
8
0
1
2
3
4
6
9

1:05
1:01
1:00
58
Hết

1:12
1:06
1:04
1:02
1:44
1:40
1:38
1:35
1:13
1:10
1:11
1:32
1:21
1:22
1:23
1:07
1:08
1:09
59
57
giờ
38
39
53
47
42
43
30
25
23

13
1:43
1:03
1:45
1:47
1:41
1:39
1:33
1:34
1:29
1:30
1:25
1:31
1:24
1:14
1:15
1:16
1:17
1:18
1:20
56
51
41
37
34
32
28
24
12
54

55
50
48
46
31
29
26
27
22
19
20
17
14
15
11
52
40
33
21
10
1:54
1:51
1:52
1:46
1:48
1:49
1:36
1:37
1:28
1:57

1:58
1:59
2:00
1:55
1:53
1:50
1:42
1:26
1:19
45
44
35
36
18
16
49
1:56
1:27


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:

a.Hai câu đầu :
- Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.
→ Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác
nhưng giọng nói q hương khơng
thay đổi
→ Hé lộ tình yêu quê hương của nhà
thơ.
b.Hai câu sau :
- Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
 Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác
giả khi bị coi là khách lạ ngay chính
trên mảnh đất q hương .
 Tình u quê sâu sắc.

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
Tóm
hai hiện
câu thơ
Vậy lại
sựởxuất
của trẻ
cuối
con có
vớigiọng
tiếng điệu
cườithế

hỏi, đã
nào
Qua đến
đó, thể
tác?động
tác hiện
giả như
tâm trạng
của tác
thếgìnào?
giả ?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã làm
thay đổi vóc người, tuổi tác nhưng giọng
nói q hương khơng thay đổi


Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả khi
bị coi là khách lạ ngay chính trên mảnh
đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.

III. Tổng kết


III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Từ ngữ mộc mạc giản dị.
- Sử dụng phép đối.
- Giọng điệu vừa khách quan, hóm hỉnh, vừa ngậm
ngùi.
2. Nội dung:
Bài thơ thể hiện tình yêu thắm thiết của tác giả với
quê hng.
3. Ghi nhớ:
Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc,
hóm hỉnh mà ngậm ngùi tỡnh yêu quê hơng thắm
thiết của một ngi sống xa quê lâu ngày, trong
khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác
nhưng giọng nói q hương khơng
thay đổi

Hé lộ tình u quê hương của nhà
thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả
khi bị coi là khách lạ ngay chính trên
mảnh đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.

III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK / 128 )

IV . Luyện tập
Thảo luận : (2ph)
Hãy so sánh tình u q hương

của Lí Bạch (Tĩnh Dạ Tứ) và Hạ
Tri Chương ( Hồi hương ngẫu thư)

Kết quả thảo luận :
- Một người ở xa quê thì nhớ về q, cịn
một người ở q thì nghĩ về quê.
- Một bên thể hiện nỗi sầu xa xứ, một bên
thể hiện nỗi sầu ngay chính trên quê
hương.


Hạ Tri Chương (659 – 774)


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• Học thuộc lịng bài thơ (phiên âm, dịch nghĩa, dịch
thơ), ghi nhớ.
• Phân tích tâm trạng của nhà thơ.
• Chuẩn bị bài mới : “Từ trái nghĩa”
+Tìm hiểu khái niệm, ví dụ, xem các bài tập.
+ Việc sử dụng từ trái nghĩa như thế nào ?


Giờ học kết thúc
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
Cảm ơn các em học sinh


Bài Hồi hương ngẫu thư được
viết theo thể thơ gì ?

Thất ngôn tứ tuyệt
Đường luật


Từ nào được xem là
nhãn tự của bài thơ ?

Khách


Yếu tố nào dẫn
đến sự thay đổi ở
tác giả và chính
q hương ơng ?

Thời
gian


Cho biết nghệ
thuật thể hiện ở
hai câu đầu ?

Phép
đối


Từ Hán Việt nào
khẳng định tác giả

vẫn là người con
của quê hương ?

Hương
âm