Ngu van 11 Tuan 22 Luyen tap thao tac lap luan bac bo

iết 32
Tập làm văn

LUYỆN TẬP THAO TÁC
LẬP LUẬN BÁC BỎ

Giáo viên: Phan Thu Hường


Tiết:
LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Tiếng Việt
I.

ÔN TẬP LÍ THUYẾT

Qua bài “Thao tác lập luận bác bỏ”
mà các em đã được học ở tiết trước
một em hãy nêu lại những kiến
thức cơ bản cần nắm vững khi thực
hiện một thao tác lập luận bác bỏ?


1. Khái niệm: Bác bỏ là dùng lí lẽ và chứng cứ để gạt bỏ
những quan điểm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác,
… từ đó, nêu ý kiến đúng của mình để thuyết phục
người nghe, người đọc.
2. Các cách bác bỏ: có thể chỉ ra nguyên nhân, nêu tác hại
hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính
xác,… của luận điểm, luận cứ, lập luận cần bác bỏ.
3. Những yêu cầu khi thực hiện thao tác lập luận bác bỏ:

+ Cần phải chỉ ra được cái sai hiển nhiên( trái với quy luật
tự nhiên, quy luật xã hội…) của các chủ thể phát ngơn.
+ Dùng lí lẽ, dẫn chứng khách quan, trung thực để bác bỏ
các ý kiến, nhận định sai trái.
+ Thái độ bác bỏ phải thẳng thắn, phải có sự tơn trọng
người đối thoại, tơn trọng bạn đọc…


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ

Đọc và phân tích cách bác bỏ trong hai đoạn
trích trong sgk trang 31
Nhóm 1,3: đoạn a
Nhóm 2,4: đoạn b
Trao đổi với bạn bên cạnh
Thời gian: 5 phút


II. LUYỆN TẬP

Theo em trong đoạn
trích 1a, Ghéc-xen
muốn bác bỏ điều gi?

1. Bài tập 1( trang 31 SGK):
1a: Nghệ thuật bác bỏ trong đoạn văn của
Ghéc-xen:
- Nội dung bác bỏ: Ghec-xen muốn bác bỏ một
quan niệm sống sai lầm – sống bó hẹp trong

• Cách bác bỏ:
- Dùng lí lẽ bác bỏ trực tiếp:
dùng các câu khẳng định “
Cuộc sống riêng…là một
cuộc sống nghèo nàn”, “con
người không thể hạnh phúc
với một hạnh phúc mỏng
manh như thế”,
- Kết hợp so sánh bằng hình
ảnh sinh động, cụ thể (mảnh
vườn rào kín, đại dương
mênh mơng bị bão táp làm
nổi sóng) để vừa bác bỏ ý
kiến sai, vừa nêu lên ý đúng,
động viên người đọc làm
theo

Ở đây tác giả đã dùng
cách nào để có thể
bác bỏ thành cơng lối
sống sai lầm đó?


Qua đoạn văn trên em
có nhận xét gì về
cách sử dụng từ ngữ
để thực hiện mục
đích bác bỏ của tác
giả?

Cách diễn đạt:
dùng từ ngữ giản dị, có
mức độ, phối hợp câu
tường thuật và câu miêu
tả khi đối chiếu, so sánh
khiến đoạn văn sinh động,
thân mật, có sức thuyết
phục cao,có sức tác động
mạnh mẽ đến tư duy
người đọc


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
1. BÀI TẬP 1
a. Đoạn a
- Vấn đề bác bỏ : quan niệm sống sai lầm – sống bó hẹp trong
ngưỡng cửa nhà mình
- Cách bác bỏ: dùng lí lẽ bác bỏ trực tiếp và những hình ảnh so
sánh sinh động
+ Nêu và khẳng định: cuộc sống riêng khơng biết gì đến cộng
đồng xã hội là một cuộc sống nghèo nàn, dù có đầy đủ tiện nghi
+Phân tích bản chất và tác hại của cách sống bó hẹp bằng các
hình ảnh so sánh
-> Vừa bác bỏ vừa nêu ý đúng, động viên người đọc làm theo
- Diễn đạt: từ ngữ giản dị, phối hợp câu tường thuật và câu miêu
tả khi đối chiếu so sánh, khiến đoạn văn sinh động, thân mật, có
sức thuyết phục cao

1b. Nghệ thuật bác bỏ trong đoạn văn của Ngô Thì
Nhậm

• Nội dung bác bỏ:
Vua Quang Trung(trẫm) bác bỏ thái độ e ngại,
né tránh của những hiền tài (người học rộng
tài cao) không chịu ra giúp nướcVấn
trong
buổi
đề bị
đầu nhà vua dựng nghiệp
bác bỏ trong đoạn
trích trên là gì?


• Cách bác bỏ:
Khơng phê phán trực tiếp
mà phân tích những khó
khăn trong sự nghiệp
chung, nỗi lo lắng và lịng
Cách bác bỏ của tác giả mong đợi người tài của
ở đây có gì đáng chú ý? nhà vua, đồng thời khẳng
định trên dải đất văn hiến
của nước ta không hiếm
người tài để bác bỏ thái độ
sai làm nói trên, động viên
người hiền tài ra giúp
nước.

Em có nhận xét gì
về cách diễn đạt
trong đoạn trích
trên?

• Cách diễn đạt:
- Từ ngữ trang trọng mà giản
dị
- Giọng điệu chân thành,
khiêm tốn
- Sử dụng câu tường thuật
kết hợp câu hỏi tu từ.
- Dùng lí lẽ kết hợp hình ảnh
so sánh (Một cái cột không
thể đỡ nổi một căn nhà lớn)
…
 Đoạn văn có tác dụng vừa bác
bỏ, vừa động viên, khích lệ,
thuyết phục đối tượng
(người tài danh) ra giúp
nước


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
1. BÀI TẬP 1

b. Đoạn b
- Vấn đề bác bỏ: vua Quang Trung bác bỏ thái độ e ngại, né tránh
của những hiền tài không chịu ra giúp nước trong buổi đầu nhà vua
dựng nghiệp

- Cách bác bỏ:dùng lí lẽ để phân tích, nhắc nhở, kêu gọi những
người hiền tài ra giúp nước
+ Khơng phê phán trực tiếp mà phân tích những khó khăn trong
sự nghiệp chung, nỗi lo lắng và mong đợi người tài của nhà vua
+ Khẳng định trên dải đất văn hiến của nước ta không hiếm
người tài
-> Bác bỏ thái độ sai lầm của hiền tài và động viên người tài ra giúp
nước
- Diễn đạt: từ ngữ trang trọng mà giản dị, sử dụng câu tường thuật
và câu hỏi tu từ, dùng lí lẽ kết hợp với hình ảnh so sánh, giọng điệu
chân thành, khiêm tốn


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
1. BÀI TẬP 1
2. BÀI TẬP 2
Hãy bác bỏ hai quan niệm sau và đề xuất một vài kinh nghiệm
học Ngữ văn tốt nhất
a. Muốn học giỏi môn Ngữ văn chỉ cần đọc nhiều sách, học thuộc
nhiều thơ văn
b. Không cần đọc nhiều sách, không cần học thuộc nhiều thơ
văn, chỉ cần luyện nhiều về tư duy, về cách nói, cách viết là có
thể học giỏi mơn Ngữ văn


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ

Thảo luận:
- Nhóm1, 2:quan niệm a
- Nhóm3,4: quan niệm b

Thời gian: 8 phút
Đại diện nhóm trình bày
Em có nhận xét gì
về 2 quan niệm
học môn ngữ văn được
đưa ra trong SGK?

2phút
5phút
HẾT
1phút
4phút
7phút
6phút
GIỜ
83phút
phút


2. Bài tập 2 (trang 32 SGK)

- Quan niệm a: nếu chỉ đọc sách và thuộc nhiều
thơ văn thì mới chỉ có kiến thức sách vở, thiếu
kiến thức đời sống nên không thể học tốt môn
văn được Đây là quan niệm phiến diện
- Quan niệm b: Nếu chỉ luyện tư duy, luyện nói,
luyện viết thì mới chỉ có phương pháp, biện
pháp; chưa có kiến thức về bộ mơn và kiến
thức về đời sống  Đây cũng là quan niệm
phiến diện

• Quan
đắn:

niệm

đúng

- Sống sâu sắc và sống có
trách nhiệm để tích lũy vốn
sống thực tế.
- Có động cơ và thái độ học
tập đúng đắn để có khát
vọng vượt lên những giới
hạn của bản thân.
- Có phương pháp học tập phù
hợp với bộ môn để nắm
được tri thức một cách cơ
bản và hệ thống.
- Thường xuyên đọc sách báo,
tạp chí… và có ý thức thu
thập thơng tin trên các
phương tiện thơng tin đại
chúng…

Em hãy đề xuất
một vài kinh
nghiệm học ngữ
văn mà em cho là

tốt nhất?


3. Bài tập 3 (Trang 32 SGK)

Em hãy đề xuất dàn ý
cho một bài viết để có
thể bác bỏ thành công quan
niệm đã đưa ra
trong Bài tập 3?


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
1. BÀI TẬP 1
2. BÀI TẬP 2
3. BÀI TẬP 3
Lập dàn ý cho hai đề văn sau:
Đề 1: Có quan niệm cho rằng:
khi nói và viết tiếng Việt,
chúng ta thường chen vào
tiếng Anh là cách để học và
thực hành tiếng Anh.
Đề 2: Học sinh thuộc ban tự
nhiên thường nghĩ rằng chỉ
cần học giỏi các mơn tự nhiên

Thảo luận
- Nhóm 1, 3: đề 1
- Nhóm 2,4: đề 2
Ghi trên bảng phụ

Thời gian: 10 phút

10
HẾT
1 PHÚT
2
3
4
5
6
7
8
9
PHÚT
GIỜ


LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
3. BÀI TẬP 3
Gợi ý
A. Mở bài: giới thiệu vấn đề nghị luận, khẳng định đây là quan
niệm học tập sai lầm

B. Thân bài
1. Nguyên nhân phát sinh quan niệm học tập ấy
2. Tác hại của những quan niệm học tập sai lầm ấy
3. Đề xuất cách học tập đúng đắn

C. Kết bài: phê phán quan niệm về cách học chưa đúng đắn

Dàn ý:
1. Mở bài:
Giới thiệu ít nhất hai quan niệm sống khác nhau (một quan niệm trong
SGK và một quan niệm khác. Chẳng hạn: cách sống của tuổi trẻ thời
hội nhập là phải có trí tuệ, tham vọng chứng tỏ bản thân mình).
2. Thân bài:
+ Thừa nhận đây là một trong những quan niệm về cách sống hiện
đang tồn tại . (Phân tích ngắn gọn nguyên nhân phát sinh ra quan
niệm ấy)
+ Bác bỏ quan niệm về cách sống ấy:

Vấn đề cần bác bỏ: Bản chất của cái gọi là “sành điệu” chính
là lối sống bng thả, hưởng thụ và vơ trách nhiệm.

Cách bác bỏ: Dùng lí lẽ và dẫn chứng thực tế.
+ Khẳng định một quan niệm về cách sống đúng đắn
3. Kết bài:
Phê phán và nêu tác hại của quan niệm về cách sống sai trái, đồng thời
định hướng cho mọi người một cách sống đúng đắn