Tiết 113 liệt kê

Tiết 113 -Tiếng Việt:

I. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ? Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát
yến hấp đường phèn, để trong
1. VD (SGK/104)
khay khảm, khói bay nghi ngút;
tráp đồi mồi chữ nhật để mở,
trong ngăn bạc đầy những trầu
vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên
nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ
vàng, nào dao chi ngà, nào
ống vơi chạm, ngốy tai, ví
thuốc, quản bút, tăm bơng trơng
mà thích mắt. […] Ngồi kia,
tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối
rít, nhưng trong này xem chừng
tĩnh mịch lắm […].

(Phạm Duy Tốn)


Tiết 113-Tiếng Việt:

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?
1. VD: (SGK/104).

Bên cạnh ngài, mé tay
trái, bát yến hấp đường
phèn, để trong khay
2. Nhận xét các bợ phận in đậm:
khảm, khói bay nghi

- Cấu tạo:
ngút; tráp đồi mồi chữ
nhật để mở, trong ngăn
- Ý nghĩa: Đều nói về những đồ vật bạc đầy những trầu vàng,
cau đậu, rễ tía, hai bên
đắt tiền, xa xỉ.
- Tác dụng: Tô đậm cuộc sống xa nào ống thuốc bạc, nào
đồng hồ vàng, nào dao
hoa, hưởng lạc của tên quan phủ.
chuôi ngà, nào ống vôi
 Sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ,
chạm, ngốy tai, ví thuốc,
quản bút, tăm bơng trơng
cụm từ cùng loại Liệt kê.
mà thích mắt.
* Ghi nhớ 1: (SGK/105).


Tiết - 113

Tiếng Việt:

I.THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?

1. VD: (SGK/104).
2. Nhận xét các bộ phận in đậm:

- Cấu tạo: Đều là các cụm danh Ghi nhớ: Liệt kê là sắp
từ có kết cấu tương tự nhau.

xếp nối tiếp hàng loạt từ
- Ý nghĩa: Đều nói về những đồ vật hay cụm từ cùng loại để
diễn tả được đầy đủ hơn,
đắt tiền, xa xỉ.
sâu sắc hơn những khía
- Tác dụng: Tô đậm cuộc sống xa cạnh khác nhau của thực
hoa, hưởng lạc của tên quan phủ.
tế hay của tư tưởng tình
cảm.

 Sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ,
cụm từ cùng loại Liệt kê.
* Ghi nhớ 1: (SGK/105).


BÀI TẬP NHANH
Tìm phép liệt kê trong câu sau:

Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo
gương Bác Hồ vĩ đại.
(Khẩu hiệu)


Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại..


Tiết 113

Tiếng Việt:

II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ:

1. Xét về cấu tạo:
VD 1: (SGK/105).

a.Toàn thể dân tộc Việt Nam
quyết đem tất cả tinh thần, lực
lượng, tính mạng, của cải để giữ
vững quyền tự do, độc lập ấy.

a.“tinh thần, lực lượng,
tính mạng, của cải”
 Liệt kê không từng theo cặp.
dân tộc
tộc Việt
Việt Nam
Nam
b.“tinh thần và lực lượng, b.Toàn thể dân
quyết đem tất cả
cả tinh
tinh thần
thần và
và lực
lực
tính mạng và của cải”
lượng, tính mạng và
và của
của cải
cải để
để

 Liệt kê theo từng cặp.

giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh)


Tiết 113

Tiếng Việt:

II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ:
1. Xét về cấu tạo:
2. Xét về ý nghĩa:
VD 2: (SGK/105).

a.“Tre, nứa, trúc, mai, vầu ”
 Liệt kê không tăng tiến.
b. -“hình thành và trưởng
thành ”
-“gia đình, họ hàng, làng
xóm ”
 Liệt kê tăng tiến.
* Ghi nhớ 2: (SGK/105).

a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu
mấy chục loại khác nhau,
nhưng cùng một mầm non
măng mọc thẳng.
(Thép
(Thép Mới)

Mới)
b. Tiếng
TiếngViệt
Việt
củacủa
chúng
chúng
ta phản
ta
phản
ánh sựánh
hình
sự thành
hình và
thành
trưởng
và
trưởng
thành của
thành
xã hội
của Việt
xã hội
Nam
Việt
và
Nam
của dân
và của
tộc dân

Việt tộc
Nam,
Việtcủa
Nam,
tập
của
thể nhỏ
tập thể
là nhỏ
gia đình,
là gia họ
đình,
hàng,
họ
hàng,
làng xóm
làngvàxóm
củavàtập
của
thểtập
lớnthể
là
lớn
dân là
tộc,
dân
quốc
tộc,gia.
quốc gia.
(Hồ Chí Minh)

Các kiểu liệt kê

Xét về cấu tạo

Liệt kê
theo
từng cặp.

Liệt kê
không theo

từng cặp.

Xét về ý nghĩa

Liệt kê
tăng tiến.

Liệt kê
không
tăng tiến.


Tiết 113

Tiếng Việt:

III. LUYỆN TẬP

Bài tập 1: ( SGK/106)

Chỉ ra các phép liệt kê trong
bài “Tinh thần yêu nước của
nhân dân ta” để chứng minh cho
luận điểm “Yêu nước là một
truyền thống quý báu của ta”.


Tiết 113

Tiếng Việt:

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Tìm phép liệt kê
trong bài Tinh thần yêu nước
của nhân dân ta của Hồ Chí
Minh.
- Đoạn 1: “nó kết thành một
làn sóng … cướp nước.”
→ Sức mạnh tinh thần yêu
nước của nhân dân ta.

Đoạn 1: Dân ta có một lịng
nồng nàn u nước. Đó là
một truyền thống q báu
của ta. Từ xưa đến nay, mỗi
khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì
tinh thần ấy lại sơi nổi, nó
kết thành một làn sóng vơ

cùng mạnh mẽ, to lớn, nó
lướt qua mọi sự nguy hiểm,
khó khăn, nó nhấn chìm tất
cả lũ bán nước và cướp
nước.


Tiết 113

Tiếng Việt:

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Tìm phép liệt kê
trong bài Tinh thần yêu nước
của nhân dân ta.
- Đoạn 1: “nó kết thành một
làn sóng … cướp nước.”
→ Sức mạnh tinh thần yêu
nước của nhân dân ta.
- Đoạn 2: “thời đại Bà Trưng
…Quang Trung...”
→ Lòng tự hào về trang sử vẻ
vang của dân tộc.

Đoạn 2: Lịch sử ta đã có
nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại
chứng tỏ tinh thần yêu nước
của chúng ta. Chúng ta có
quyền tự hào vì những trang
lịch sử vẻ vang thời đại Bà

Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng
Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,…
Chúng ta phải ghi nhớ công
lao của các vị anh hùng dân
tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của
một dân tộc anh hùng.


Đoạn 3: Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ
tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng
trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở
vùng bị tạm chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xi, ai
cũng một lịng nồng nàn u nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ
ngồi mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu
diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ
bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà
mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ
săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam
nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, khơng quản
khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những
đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ, … Những cử
chỉ cao qúy đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống
nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.
→ Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng
lên chống Pháp.


Tiết 113

Tiếng Việt:

III. LUYỆN TẬP

Bài tập 1: Tìm phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước của
nhân dân ta.
- Đoạn 1: “nó kết thành một làn sóng … cướp nước.”
→ Sức mạnh tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Đoạn 2: “thời đại Bà Trưng …Quang Trung...”
→ Lòng tự hào về những tấm gương của các vị anh hùng dân tộc.
- Đoạn 3: “ Từ các cụ già tóc bạc... cho Chính phủ”
→ Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên
chống Pháp.

THẢO LUẬN
Qua văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta hãy
đặt câu có phép liệt kê nói về các việc làm, hành động
để phát huy tinh thần yêu nước của bản thân?


Tiết 113- Tiếng Việt

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 2 Tìm phép liệt kê:

a. Và đó cũng là lần đầu tiên
trong đời mình, hai con mắt của ông
Va-ren được thấy thể hiện cái huyền
diệu của một thành phố Đơng Dương,
dưới lịng đường, trên vỉa hè, trong
của tiệm. Những cu li xe kéo xe tay

phóng cật lực, đơi bàn chân trần giẫm
lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng;
những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm
lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng
dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn
một chú khách trưng ra giữa trời; một
viên quan uể oải bước qua, tay phe
phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu
bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn
xộn! Thật là nhốn nháo!


Tiết 113 -Tiếng Việt

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 2 Tìm phép liệt kê:
a.- “dưới lòng đường, trên
vỉa hè, trong cửa tiệm...”
- “ Những cu li xe kéo…
hình chữ thập.”

a. Và đó cũng là lần đầu tiên
trong đời mình, hai con mắt của ông
Va-ren được thấy thể hiện cái huyền
diệu của một thành phố Đơng Dương,
dưới lịng đường, trên vỉa hè, trong
của tiệm. Những cu li xe kéo xe tay
phóng cật lực, đơi bàn chân trần giẫm
lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng;
những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm

lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng
dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn
một chú khách trưng ra giữa trời; một
viên quan uể oải bước qua, tay phe
phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu
bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn
xộn! Thật là nhốn nháo!


Tiết 113-Tiếng Việt

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 2 Tìm phép liệt kê:

a.- “dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm...”
- “ Những cu li xe kéo… hình chữ thập.”
b. “Điện giật, dùi dâm, dao cắt, lửa nung”

b. Tỉnh lại em ơi qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh
hùng!
(Tố Hữu)


Tiết 113 -Tiếng Việt

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 3 Đặt câu có sử dụng phép liệt kê:

a. Tả một số hoạt động
trên sân trường trong giờ
ra chơi.
b. Qua bài Ca Huế trên
sông Hương, em hãy kể
tên các làn điệu dân ca
Huế mà em biết.
c. Hãy kể tên các làn điệu
dân ca ở địa phương em.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc ghi nhớ SGK/105.
- Hoàn thành các bài tập còn
lại.
- Soạn bài tiếp theo Ca Huế
trên sông Hương


BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CHÚC QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM
VUI KHỎE