Tuan 12 Phong cach ngon ngu sinh hoat

Video


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu

(Buổi trưa, tại khu tập thể X, hai bạn Lan và
Hùng gọi bạn Hương đi học.)
-Hương ơi ! Đi học đi !
(Im lặng)
-Hương ơi ! Đi học đi ! (Lan và Hùng gào lên)
- Gì mà ầm ầm lên thế chúng mày !Không cho
ai ngủ ngáy nữa à ! (tiếng một người đàn ơng
nói to)
- Các cháu ơi, khẽ chứ ! Để cho các bác ngủ
trưa với !.......Nhanh lên con, Hương!(tiếng mẹ
Hương nhẹ nhàng, ôn tồn)
- Đây rồi, ra đây rồi ! ( tiếng Hương nhỏ nhẹ)
- Gớm, chậm như rùa ấy! Cơ phê bình chết
thơi! (tiếng Lan càu nhàu)
- Hôm nào cũng chậm. Lạch bà lạch bạch như
vịt bầu!.....(tiếng Hùng tiếp lời)


Nhóm 1,3: Các nhân tố giao tiếp
1.Cuộc hội thoại diễn ra trong không gian, thời gian

nào?
2. Nhân vật giao tiếp gồm những ai, quan hệ giữa họ
như thế nào?
3. Nội dung và mục đích, hình thức giao tiếp?
Nhóm 2,4: Đặc điểm về ngơn ngữ
1.Tìm trong cuộc hội thoại những từ ngữ quen thuộc,
gần gũi trong sinh hoạt hàng ngày.
2.Cuộc hội thoại đã sử dụng những kiểu câu nào?
3. Phương tiện bổ trợ cho cuộc hội thoại là gì?


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu
(sgk)

*Các nhân tố giao tiếp:
*Đặc
điểm
vềgiao
phương
-Hồn
cảnh
tiếp: tiện ngơn ngữ:
- Về từ:
khuhơ

tậpgọi,
thể tình
X. thái: ơi, đi, à,
++Khơng
Sử dụnggian:
từ ngữ
+Thời
gian: buổi trưa.
chứ,
với,…
+-Nhân
Các từ
suồng sã, khẩu ngữ: chúng
vậtthân
giaomật
tiếp:
mày,
lạch
bàvật
lạchchính:
bạch,…
+Các
nhân
Lan, Hùng, Hương.
- Về câu:
+Các nhân vật phụ: một người đàn ông, mẹ
Câu tỉnh lược: Hôm nào cũng chậm; Không
Hương.
cho ai ngủ ngáy nữa à!;...;Câu cầu khiến: Các
- Nội

mụcĐể
đích,
hình thức:
cháu
ơi,dung,
khẽ chứ!
cho...với!;...
+Nội dung:báo
học.
ngữđiđiệu.
*Phương
tiện bổđến
trợ:giờ
+Hình thức: gọi – đáp.
+Mục đích: để đến lớp đúng giờ quy định.


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu
(sgk)
b. Khái niệm

Ngơn ngữ sinh hoạt là lời ăn
tiếng nói hằng ngày, dùng
để thơng tin, trao đổi ý nghĩ,

tình cảm,… đáp ứng những
nhu cầu trong cuộc sống.


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu
b. Kết luận

Trong các ví dụ sau, ví dụ nào sử dụng
ngơn ngữ sinh hoạt:
A. Bữa nay lạnh mặt trời đi ngủ sớm,
Anh nhớ em , em hỡi ! Anh nhớ em .
B. Chúng ta muốn hồ bình, chúng ta phải
nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân
nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì
chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa!
(Trích Tun ngơn độc lập – Hồ Chí Minh)
C. Mới sáng mồng một, vừa mở mắt đã
quàng quạc cái mồm như con quạ khoang.
D. Có một đường thẳng và chỉ một đường
thẳng đi qua hai điểm A và B.


Ngày 8 - 3 - 69
Đi thăm bệnh nhân về giữa đêm khuya. Trở

về phịng, nằm thao thức khơng ngủ được.
Rừng khuya im lặng như tờ, không một tiếng
chim kêu, khơng một tiếng lá rụng
hoặc
một ngọn gió nào đó khẽ rung cành cây. Nghĩ
gì đấy Th. ơi? Nghĩ gì mà đơi mắt đăm đăm
nhìn qua bóng đêm. Qua ánh trăng mờ Th
thấy biết bao là viễn cảnh tươi đẹp, cả những
cận cảnh êm đềm của những ngày sống giữa
tình thương trên mảnh đất Đức Phổ này. Rồi
cảnh chia li, cảnh đau buồn cũng đến nữa…
Đáng trách quá Th. ơi! Th. có
nghe tiếng
người thương binh
 Dạngkhẽ
viếtrên và tiếng súng vẫn
nổ nơi xa . Chiến trường vẫn đang mùa chiến


Mtao Mxây – Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng
một trâu! Ta cho diêng thêm một voi.
Đăm Săn – Sao ngươi còn cúng trâu cầu phúc cho ta?
Chẳng phải vợ ta ngươi đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao
Nói rồi Đăm Săn đâm phập một cái, cắt đầu Mtao Mxây đem
bêu ngoài đường.
Đăm Săn (nói với tơi tớ Mtao Mxây) – Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn
chim ngói! Ơ tất cả tơi tớ bằng này! Các ngươi có đi với ta
khơng?
Chàng gõ vào một nhà.
Dân trong nhà – Không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã

chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tơi cịn ở với ai?
Đăm Săn gõ vào nghạch, đập vào phên tất cả các nhà trong làng.
( Trích Chiến thắng Mtao Mxây – Sử thi Tây Nguyên)

 Dạng lời nói tái hiện


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu

a. Dạng nói: đối thoại và độc thoại.

b. Kết luận
2.Các dạng biểu
hiện của ngôn ngữ
sinh hoạt

b. Dạng viết: Thư từ, nhật ký,…
c. Dạng lời nói tái hiện: mô phỏng lời
thoại tự nhiên, được sáng tạo theo các loại văn
bản khác nhau và ý định chủ quan của người
viết.


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu
b. Kết luận
2.Các dạng biểu
hiện của ngôn ngữ
sinh hoạt

Đọc các ngữ liệu sau và cho biết
các dạng biểu hiện của ngôn
ngữ sinh hoạt


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngôn
ngữ sinh hoạt
2.Các dạng biểu
hiện của ngôn
ngữ sinh hoạt

…Con bé nhà ai kháu thế?- Con bé
bên cạnh đẹp hơn nữa!- Ừ, ừ, cái
thằng ấy bạc tình bỏ mẹ!- Xưa kia vợ nó
bỏ nó chớ?- Hai đời chồng rồi!
- Cịn xn chán![…]- làm mối cho

tớ nhé?- Mỏ vàng hay mỏ chì?- Khơng,
khơng hẹn hị gì cả. – Vợ béo thế, chồng
gầy thế thì mọc sừng mất!....
(Trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)
Dạng lời nói tái
hiện


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
2.Các dạng biểu
hiện của ngơn
ngữ sinh hoạt

22.11.1971
Khơng có ai cầu nguyện cho mình
cả. Những ngọn nến nhấp nháy trên
sườn đồi là lơ cốt địch. Cịn những
bảng đen ngịm kia là thằng Mỹ-Hãy
cho chúng no đòn. Đồng đã đi qua
mùa gặt.
Hương lúa chia đều khắp
các nhà và trăng lên
sớm cho sân
kho nhộn nhịp. Rơm còn phơi đầy trên
ruộng,rơm gác lên đống rạ,mềm đi vì
sương sớm Dạo mới đến đây, rừng thả

hạt dẻ lăn lách tách trên đồi. Còn bây
giờ, lại mùa hoa dẻ. Hoa dẻ rừng trắng
pha vàng như hoa nhãn, như hoa
hồng bì.. . Cả rừng như
mởviết
ra cho vơ
Dạng
vàn mùi hương lạ lùng thì thào cùng


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngôn
ngữ sinh hoạt
2.Các dạng biểu
hiện của ngôn
ngữ sinh hoạt

Diễm ơi?
Ngủ chưa?

Chưa. Gì thế?

Dạng viết


Bài tập b/SGK/114
- Đoạn trích là lời nói của ơng Năm Hên thuộc dạng
tái hiện ngơn ngữ nói trong sinh hoạt hàng ngày ở

vùng Nam Bộ.
- Về nội dung: Nói về một vấn đề trong cuộc sống
hằng ngày: Cá sấu và việc bắt cá sấu.
- Về từ ngữ: Có một số đặc điểm:
+ Nhiều từ ngữ địa phương, nhiều tên riêng: ghe
xuồng, rượt, ngặt, phú quới, miệt, rạch, Rạch Giá,
Cà Mau, Đầu Sấu, Lưng Sấu,…
+ Từ xưng hô gần gũi, thân thuộc: tôi, bà con,…


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
I. Ngôn ngữ sinh
hoạt
1.Khái niệm ngơn
ngữ sinh hoạt
a.Phân tích
ngữ liệu
b. Kết luận
2.Các dạng biểu
hiện của ngôn ngữ
sinh hoạt
3.Luyện tập

Đọc các ngữ liệu sau
và cho chỉ ra dấu hiệu
thuộc NNSH và hiệu
quả của nó.


3.Luyện tập

Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt

Ngữ liệu 1 (nhóm 1):
Răng mờ cứ theo tui hồi rứa 
Cái ơng ni có dị chưa tề 
Sáng chiều trưa hai buổi đi về 
Đưa với đón làm răng khơng biết 
Ơi đơi mắt sao mà tha thiết 
Đừng nhìn làm ngượng bước chân
tui 
Lá thơ tình ơng gởi làm chi 
Thầy mạ biết rầy la tui chết 
(Trích Đồng Khánh ngày xưa-Mường
Mán)

Ngữ liệu 2 (nhóm 2):
Đồng chí mơ nhớ nữa,
Kể chuyện Bình - Trị - Thiên,
Cho bầy tơi nghe ví,
Bếp lửa rung rung đơi vai đồng chí
- Thưa trong nớ hiện chừ vô cùng gian
khổ,
Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri.
(Trích Nhớ- Hồng Nguyên)


3.Luyện tập

Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

Ngữ liệu 1
Răng mờ cứ theo tui hồi rứa 
Cái ơng ni có dị chưa tề 
Sáng chiều trưa hai buổi đi về 
Đưa với đón làm răng khơng biết 

Ngữ liệu 2:
Đồng chí mơ nhớ nữa,
Kể chuyện Bình - Trị - Thiên,
Cho bầy tơi nghe ví,
Bếp lửa rung rung đơi vai đồng chí
- Thưa trong nớ hiện chừ vơ cùng gian
Ơi đơi mắt sao mà tha thiết 
khổ,
Đừng nhìn làm ngượng bước chân tui 
Đồng bào ta phải kháng chiến ra ri.
Lá thơ tình ơng gởi làm chi 
(Trích Nhớ- Hồng Nguyên)
Thầy mạ biết rầy la tui chết 
(Trích Đồng Khánh ngày xưa-Mường Mán)
Trong thơ ca, các nhà thơ sử dụng các từ ngữ thuộc NNSH (từ địa phương) sẽ
tạo sắc thái địa phương cho văn phong, ngôn ngữ, nhằm khắc họa tính cách
nhân vật, cuộc sống, con người vùng đất mà họ miêu tả.


Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Bt 1 Tìm những từ ngữ dùng khơng hợp PCNN và chữa lại:
Em có u cầu gì thì đề đạt với bố. Trong trường hợp bố khơng

chuẩn y thì vẫn phải chấp hành, tn thủ triệt để, chứ khơng được
có thái độ phản ứng lại mà làm cho bầu khơng khí trong gia đình trở
nên khơng lành mạnh.
BT 2: Trong các vd dưới đây, những từ nào không nên dùng trong chổ
giao tiếp đơng người? vì sao? Có thể thay thế bằng các từ khác khơng?
a. – Câu chuyện khơng biết có thật khơng nhỉ?
- Nó phịa đấy.
b. Ơng sáng kiến q! Trình độ quá hè!


Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt

Ví dụ : “Em chut ar2 dzui dze trog ngey le tizh iu nha!”
(tạm “dịch” là: Em chúc anh hai vui vẻ trong ngày lễ tình
yêu nha!),
: “Ar2 ui, hum ney em bun wa…”
(tạm “dịch” là: Anh hai ơi, hôm nay em buồn quá).
Ý kiến của em về việc sử dụng nhưng ngôn
ngữ sinh
hoạt như trên?