C s ly lun v xa hi hoa giao dc lu

Xã hội hóa giáo dục là gì? Nội dung cơ
bản của xã hội hóa giáo dục – Luận Văn
99
Trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam điều 35 năm 1992 đã
xác định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Với mục tiêu đó, Đảng và
Nhà nước ta đã đề ra nhiều giải pháp chiến lược trong đó xã hội hóa giáo dục
được xem là một trong những quan điểm phát triển và là giải pháp quan trọng
trong quá trình đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục đào tạo. Vậy xã hội hóa giáo dục
là gì? Vai trị và nội dung của xã hội hóa giáo dục gồm những gì? Để hiểu rõ về
nội dung này, chúng ta hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

Xã hội hóa giáo dục là gì?
Nhằm giúp bạn đọc có thể hiểu một cách sâu sắc thế nào là xã hội hóa giáo dục,
chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu về các khái niệm: giáo dục, xã hội hóa và sau cùng
là xã hội hóa giáo dục.

Khái niệm giáo dục
Dưới đây ta sẽ xem xét một số định nghĩa về giáo dục:
Theo từ điển giáo dục học, giáo dục được định nghĩa là hệ thống các biện pháp
tác động nhằm mục đích truyền thụ những kiến thức và kinh nghiệm, rèn luyện kỹ
năng và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức giúp hình thành nhân cách và
phát triển phẩm chất, năng lực của con người. (Nguyễn Văn Giao, Nguyễn Hữu
Quỳnh, Vũ Văn Tảo, Bùi Hiền, 2001).
Theo giáo trình Sự phát triển các quan điểm giáo dục: Giáo dục là một loại hình,
lĩnh vực hoạt động xã hội rộng lớn được hình thành do nhu cầu phát triển, tiếp nối
các thế hệ trong đời sống xã hội thông qua quá trình truyền thụ tri thức và kinh
nghiệm sống, kinh nghiệm xã hội của các thế hệ trước cho các thế hệ sau. (Trần
Khánh Đức, 2011).
Cịn theo giáo trình giáo dục học đại cương (Trần Thị Hương, Nguyễn Đức Danh,
Hồ Văn Liên, Ngơ Đình Qua, 2017) lại đưa ra khái niệm về giáo dục như sau: Giáo
dục là hoạt động truyền thụ và lĩnh hội kinh nghiệm xã hội từ thế hệ trước cho thế

hệ sau nhằm chuẩn bị cho thế hệ sau tham gia lao động sản xuất và đời sống xã
hội. Theo nghĩa rộng, giáo dục là những tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người. Còn xét theo nghĩa hẹp,


giáo dục là là những tác động có mục đích, có kế hoạch nhằm tổ chức, hướng
dẫn người được giáo dục hình thành và phát triển phẩm chất của nhân cách.
Từ những khái niệm trên, ta có thể rút ra một khái niệm chung nhất về giáo
dục: Giáo dục là quá trình truyền thụ và lĩnh hội những tri thức, kinh nghiệm và kỹ
xảo nhằm mục đích chuẩn bị cho con người bước vào cuộc sống lao động và sinh
hoạt xã hội; Giáo dục là một nhu cầu tất yếu của xã hội loài người, đảm bảo cho
sự tồn tại và phát triển của con người và xã hội. Giáo dục luôn được quy định bởi
điều kiện, định hướng về chính trị, kinh tế, văn hố xã hội cụ thể. Khơng có xã hội
nào có thể tồn tại mà khơng có giáo dục và mọi sự giáo dục đều nhằm mục đích
phục vụ cho sự tiến bộ của xã hội.

Khái niệm giáo dục là gì?

Xem thêm:

➢ Quản lý giáo dục là gì? Cơ sở lý luận về quản lý giáo dục trong nhà
trường
Khái niệm xã hội hóa
Thuật ngữ “xã hội hóa” (Tiếng Anh: Socialization) là một thuật ngữ bắt đầu được
sử dụng phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới từ những năm đầu của thế kỷ


XX. Từ đó đến nay thuật ngữ này ngày càng được dùng rộng rãi ở nhiều lĩnh vực
trên khắp thế giới và được các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu.
Theo tác giả Clive R. Belfield và Henry M. Levin (2002), xã hội hóa được định

nghĩa là sự chuyển đổi các hoạt động, tài sản và trách nhiệm từ tổ chức của chính
phủ sang cho các cá nhân và tổ chức tư nhân.
Tương tự, tác giả Phạm Thị Thu Hương (2017) cũng nhận định: Xã hội hóa là q
trình chuyển giao các nhiệm vụ, nội dung thuộc chính sách xã hội mà nhà nước
không nhất thiết phải thực hiện sang cho các tổ chức ngoài nhà nước và người
dân thực hiện trên cơ sở các quy chuẩn theo yêu cầu của nhà nước.
Bên cạnh cách hiểu của các ngành khoa học, theo Cao Thu Hằng, 2016) xã hội
hóa ở Việt Nam còn được hiểu theo nghĩa là tăng cường sự chú ý, quan tâm của
toàn thể nhân dân tham gia vào một vấn đề, cơng việc nào đó mà từ trước đến
nay chỉ do nhà nước độc quyền.
Từ những quan điểm nêu trên, ta có thể thấy rằng thuật ngữ xã hội hóa được sử
dụng khác nhau ở nhiều quốc gia trên thế giới nhưng xét về bản chất, ta có thể
hiểu rằng, xã hội hóa là q trình tăng tính xã hội trong các lĩnh vực, huy động sự
tham gia của các tổ chức, cá nhân vào các hoạt động xã hội, thực hiện các nhiệm
vụ mà nhà nước khơng nhất thiết phải làm, góp phần duy trì và tái sản xuất xã hội.
Cốt lõi của xã hội hóa là sự tương tác, mối liên hệ và thuộc tính vốn có của con
người, của cộng đồng nhằm đáp ứng lại xã hội và chịu ảnh hưởng của xã hội.
Khái niệm xã hội hóa giáo dục là gì?
Khái niệm xã hội hóa giáo dục ở Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước ta đề ra
cụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục và đào tạo.
Trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa VII (1993), nhận định:
"Xã hội hóa giáo dục là việc huy động toàn toàn xã hội làm giáo dục, động viên
các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc dân dưới sự quản lý
của Nhà nước”.
Nghị quyết số 90/1997/NQ-CP ngày 21/8/1997 của Thủ tướng Chính phủ cho
rằng:
"Xã hội hóa các hoạt động giáo dục, y tế, văn hóa là vận động và tổ chức sự tham
gia rộng rãi của nhân dân, của toàn xã hội vào sự phát triển các sự nghiệp đó
nhằm từng bước nâng cao mức hưởng thụ về giáo dục, y tế, văn hóa và sự phát
triển về thể chất và tinh thần của nhân dân”.

Từ các khái niệm trên, có thể hiểu rằng xã hội hóa giáo dục (Tiếng Anh:
Socialization of education) là việc chuyển giao chức năng giáo dục, đào tạo của
xã hội từ khu vực công sang khu vực tư. Xã hội hóa giáo dục đồng hành với đổi
mới từ kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường là hướng chia sẻ trách nhiệm
các dịch vụ công từ Nhà nước sang khu vực dân sự. Xã hội hóa giáo dục cũng
gắn liền với việc xác định chức năng xã hội của nhà nước là dẫn dắt bằng thể chế,
chính sách và tranh tra, kiểm tra thay cho trực tiếp vận hành cách thể chế kinh tế,
văn hóa và giáo dục. Hay nói cách khác, xã hội hóa giáo dục là việc huy động toàn
xã hội, các cá nhân, tổ chức tham gia làm giáo dục, thực hiện các nhiệm vụ giáo
dục, đóng góp sức người, sức của xây dựng giáo dục nhà trường, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục, đáp ứng mục tiêu giáo dục nhà trường đã đề ra.

Khái niệm xã hội hóa giáo dục là gì?

Bạn đang tìm kiếm tài liệu về xã hội hóa giáo dục để phục vụ cho công tác viết luận văn thạc sĩ quản
ý tưởng phát triển đề tài hay hỗ trợ trong quá trình viết luận? Tham khảo dịch vụ viết luận văn thạc sĩ
được sự trợ giúp ngay bây giờ nhé!

Bản chất của xã hội hóa giáo dục


Giáo dục là một nhân tố quan trọng đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của xã
hội đồng thời sự tồn tại và phát triển của xã hội ln chịu sự chi phối của trình độ
phát triển giáo dục. Do đó, giáo dục được xem là động lực phát triển đời sống xã
hội, không thể tách rời đời sống xã hội, tức là khơng có xã hội nào có thể phát
triển mà lại tách rời với vai trị lịch sử của một nền giáo dục. Giáo dục phải là sự
nghiệp của toàn xã hội, xã hội phải tham gia vào sự nghiệp giáo dục thì mới đảm
bảo giáo dục phát triển một cách hiệu quả và chất lượng.

Trong thời gian qua, do cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chúng ta đã làm cho
ngành giáo dục rơi vào thế đơn độc, khơng thu hút được sự đóng góp của các lực
lượng trong xã hội khiến ngành giáo dục không đáp ứng được nhu cầu học tập
của người học và nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Việc trả lại bản
chất xã hội của giáo dục là việc làm phù hợp với thực tiễn hiện nay.
Trong thực tế, ngân sách Nhà nước còn hạn chế nên chưa đáp ứng được những
yêu cầu phát triển giáo dục nên thơng qua con đường xã hội hóa công tác giáo
dục, huy động các nguồn đầu tư khác nhau từ các lực lượng xã hội, thực hiện con
đường “Nhà nước và nhân dân cùng làm” làm giải pháp tốt để phát triển sự nghiệp
giáo dục- đào tạo.

Lợi ích của xã hội hóa giáo dục là gì?
Làm tốt cơng tác xã hội hóa giáo dục khơng chỉ mang lại lợi ích về vật chất mà cịn
chứa nhiều yếu tố thuộc tiến trình của sự phát triển, cụ thể như sau:
Thứ nhất, về mặt tổ chức thể chế, xã hội hóa giáo dục là sự kiểm chứng việc phân
định chức năng của nhà nước, của công quyền với chức năng của các thể chế tư
nhân với đoàn thể và các tổ chức phi công quyền như các hiệp hội.
Thứ hai, về chiến lược cải cách hành chính, xã hội hóa giáo dục là động thái tốt
nhất cho chính sách giảm biên chế khu vực công- một gánh nặng ngân sách.
Thứ ba, xã hội hóa giáo dục là sự tăng các trường ngồi cơng lập, giảm các
trường cơng, tăng khu vực tư, giảm khu vực công trong dịch vụ dân sự, thu hút
nguồn lực xã hội, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước. Điều đó giúp giảm đi đáng
kể chi tiêu công cho các việc mà nhà nước phải đầu tư hằng năm với hàng nghìn
tỷ đồng ngân sách thuộc chi tiêu cơng.
Thứ tư, xã hội hóa giáo dục góp phần làm trong sạch bộ máy. Xã hội hóa giáo dục
ở đâu thì ở đó bớt đi cơ hội xuất hiện các tiêu cực trong tổ chức và nhân sự. Các
trường ngồi cơng lập thường khơng tồn tài việc chạy chức, chạy quyền và bớt
các thủ tức có dấu hiệu tiêu cực đang tồn tại trong công tác tuyển dụng, thi
tuyển,…

Xã hội hóa giáo dục mầm non

Nội dung cơ bản của xã hội hóa giáo dục
Để tiến hành xã hội hóa giáo dục, cần thực hiện những nội dung chủ yếu sau:
Thứ nhất, cần huy động xã hội tham gia xây dựng môi trường thuận lợi cho giáo
dục. Môi trường bao gồm mơi trường gia đình, nhà trường và xã hội. Yêu cầu là
phải dựa vào lực lượng của toàn xã hội để đảm bảo cho các môi trường trên được
lành mạnh, có tính tích cực và nhất là có tính thống nhất trong việc tác động hình
thành nhân cách cho trẻ.
Thứ hai, cần tạo môi trường giáo dục lành mạnh, vận động toàn dân chăm lo
thế hệ trẻ, phối hợp chặt chẽ giữa giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội vì mục
tiêu giáo dục là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài nên cần
huy động toàn xã hội trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia. Cộng đồng hóa trách nhiệm
đối với hoạt động giáo dục còn là sự thu hút mọi lực lượng xã hội tham gia vào
hoạt động giáo dục của nhà trường với các tiềm năng, khả năng đa dạng phong
phú và kinh nghiệm mà lực lượng này mang lại theo từng nội dung, yêu cầu cụ
thể của nhà trường.
Thứ ba, các lực lượng xã hội và cá nhân có thể tham gia trực tiếp vào q trình
giáo dục bằng cách tổ chức các cơ sở giáo dục thuộc mọi thành phần kinh tế bên


cạnh các cơ sở giáo dục của Nhà nước. Các cơ sở giáo dục bán công lập, dân
lập, tư thục từ mầm non đến đại học sẽ góp phần quan trọng trong việc phát triển
giáo dục, giảm gánh nặng đầu tư cho Nhà nước và tạo điều kiện cho giáo dục
phát triển mạnh mẽ hơn.
Thứ tư, việc đầu tư của Nhà nước cho giáo dục không ngừng gia tăng nhưng vẫn
chưa đủ để giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu phát triển giáo dục cả về số lượng
lẫn chất lượng. Vì thế cần huy động tồn xã hội đầu tư các nguồn lực cho giáo
dục gồm nhân lực, tài lực, vật lực,…để xây dựng trường lớp, tăng cường trang

thiết bị giáo dục và đội ngũ giáo viên chất lượng.

Vai trò của xã hội hóa giáo dục đến các lĩnh vực của đời
sống xã hội








Xã hội hóa giáo dục giúp nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo: Xã hội
hóa giáo dục là một phương thức tích cực góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo, hỗ trợ và tạo nên những thuận lợi cho việc tổ chức quá
trình giáo dục của nhà trường để làm nên chất lượng. Điều này được thể
hiện thông qua: việc cụ thể hóa mục tiêu giáo dục, tham gia cải tiến nội dung
và phương pháp giáo dục, tăng cường lực lượng của người dạy và người
học, phát triển yếu tố con người,….
Xã hội hóa giáo dục là nhân tố tạo ra một xã hội học tập, góp phần nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước: Xã hội
hóa giáo dục góp phần tạo lập phong trào học tập sâu rộng trong toàn xã
hội, vận động toàn dân đặc biệt là những người đang trong độ tuổi lao động
thực hiện học tập thường xuyên để mọi người làm việc và sống tốt hơn, đáp
ứng mục tiêu cơng nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước. Việc xã hội hóa giáo
dục giúp tạo ra một xã hội học tập góp phần đào tạo nguồn nhân lực là một
cơng việc có ý nghĩa quan trọng.
Xã hội hóa giáo dục giúp cho giáo dục phục vụ đắc lực công cuộc phát triển
kinh tế xã hội của địa phương: Giáo dục và nhà trường phải gắn với xã hội,
nhấn mạnh việc nhà trường và giáo dục phục vụ mục tiêu kinh tế- xã hội

của địa phương. Tức là phương hướng và mục tiêu phát triển giáo dục phải
nhằm thực hiện phương hướng và mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã
hội của địa phương. Việc lên kế hoạch giáo dục phải nằm trong và phục vụ
kế hoạch phát triển địa phương, việc hoạch định cơ cấu kinh tế, ngành nghề
sẽ quy định cơ cấu đào tạo và yêu cầu về năng lực phẩm chất của con
người.
Xã hội hóa giáo dục góp phần thực hiện cơng bằng xã hội mà trước hết là
công bằng trong thụ hưởng giáo dục: Thực hiện công bằng xã hội trong giáo
dục tức là người đi học phải đóng học phí, người sử dụng lao động qua đào




tạo phải đóng chi phí đào tạo, Nhà nước phải có chính sách bảo đảm cho
người nghèo và các đối tượng chính sách được đi học.
Xã hội hóa giáo dục góp phần thực hiện dân chủ hóa giáo dục: Xã hội hóa
giáo dục là con đường để thực hiện dân chủ hóa giáo dục từ đó đưa sự
nghiệp giáo dục trở thành sự nghiệp chung của toàn xã hội, tạo điều kiện
cho các thành phần dân cư có thể đóng góp nhiều mặt cho xã hội. Đồng
thời phát huy quyền dân chủ của nhân dân trong việc kiểm tra, giám sát
hoạt động quản lý giáo dục và cả quá trình giáo dục trong nhà trường.

Vai trị của xã hội hóa giáo dục ở Việt Nam là gì?

Những rào cản đối với xã hội hóa giáo dục là gì?
Những rào cản đối với xã hội hóa giáo dục bao gồm:
Thứ nhất, nhiều người khởi xướng đổi mới giáo dục nhưng chưa thoát ra khỏi sức
ỳ của cách làm, cách nghĩ cũ. Mặc dù có những trì trệ liên quan đến cơ chế cần
đổi mới nhưng đổi mới bằng cách nào vẫn là một câu hỏi lớn cho các nhà làm
công tác giáo dục.

Thứ hai, mặt trái của nền kinh tế thị trường tác động mạnh đến cả lĩnh vực giáo
dục. Xã hội hóa giáo dục là một mắt khâu của cơng cuộc đổi mới, giáo dục luôn
bị chi phối bởi các yếu tố tiêu cực của xã hội. Đó là rào cản của quá trình đổi mới


giáo dục nói chung và xã hội hóa giáo dục nói riêng. Những tiêu cực trong ngành
sẽ khiến ngành giáo dục khó tuyển chọn được người giỏi và tâm huyết.
Thứ ba, có sự cạnh tranh khơng cơng bằng giữa khu vực đào tạo cơng lập và đào
tạo ngồi cơng lập. Do chưa có quy định rành mạch giữa đơn vị hành chính cơng
quyền với đơn vị sự nghiệp nên dẫn đến tình trạng thêm người sẽ thêm ngân sách
và cơ sở vật chất. Điều này dẫn đến hiện tượng tranh nhau “vét” thí sinh,…
Xã hội hóa giáo dục theo hướng nhà nước chuyển giao có lộ trình tích cực, khơng
bị giới hạn cho khu vực ngồi cơng lập, là xu hướng chung của tồn thế giới. Đây
là hình thức huy động nguồn lực chính đáng, làm cho cơ sở vật chất của xã hội
nhiều lên. Do đó, xã hội hóa giáo dục cần phải được đẩy mạnh hơn nữa trong
tương lai.
Trên đây là toàn bộ những kiến thức khái quát xoay quanh khái niệm xã hội hóa
giáo dục là gì. Luận Văn 99 hy vọng đã mang đến cho bạn những nội dung kiến
thức phù hợp, giải đáp các câu hỏi mà bạn đọc đang gặp phải.