Vấn đề phát huy vai trò của học sinh trong quá trình dạy học và giáo dục theo định hướng phát triển năng lực

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LỚP BỒI DƯỠNG THEO TIÊU CHUẨN CHỨC DANH
NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN THCS HẠNG II
BỒI DƯỠNG TẠI TRƯỜNG THPT KỲ ANH – TX KỲ ANH – TỈNH HÀ TĨNH

BÀI THU HOẠCH CUỐI KHÓA

ĐỀ TÀI SỐ:

07

TÊN ĐỀ TÀI:
"VẤN ĐỀ PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA HỌC SINH TRONG QUÁ
TRÌNH DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC THEO ĐỊNH HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC"

Đánh giá kết quả thu hoạch
Điểm bằng số: …………………………….

Họ và tên: NGUYỄN THÀNH CHUNG

Điểm bằng chữ: ……………….

Ngày sinh: 05/10/1979

Cán bộ chấm 1:………………..

Đơn vị công tác: Trường THCS Kỳ Long

…………………………………

Điện thoại: 0912.397.852

Cán bộ chấm 2:………………..
…………………………………

Thị xã Kỳ Anh, ngày 27 tháng 8 năm 2018


MỞ ĐẦU
I. LÝ DO THAM GIA KHĨA HỌC
Căn cứ thơng tư số: 22/2015/TTLT-BGDĐT-BNV thông tư liên tịch quy
định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở công
lập quy định tại điều 5, mục 2, khoản d: Ngồi các u cầu về trình độ chun
mơn, chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm, trình độ ngoại ngữ, tin học… phải có chứng
chỉ bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thơng hạng II.
Ngồi những u cầu trên, việc tham gia lớp bồi dưỡng này cũng góp
phần cung cấp, cập nhật kiến thức và các kỹ năng nghề nghiệp, nâng cao năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ, phát triển năng lực nghề nghiệp nhằm đáp ứng tiêu
chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II.
Có hiểu biết đầy đủ kiến thức lý luận về hành chính nhà nước;
Nắm vững và vận dụng tốt đường lối, chính sách, pháp luật của nhà nước,
đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục nói chung và giáo dục cấp THCS nói riêng vào
thực tiễn công tác dạy học và giáo dục học sinh.
Thực hiện nhiệm vụ có tính chun nghiệp (qn xuyến, thành thạo và
chuẩn mực) theo vị trí chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II làm nòng
cốt cho việc nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong các trường THCS.
Vì vậy, tơi đã đăng ký khóa bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp giáo viên

THCS hạng II tại Trường THPT Kỳ Anh do trường ĐHSP Huế tổ chức.

II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Hiện nay giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ
chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học –
từ chỗ quan tâm tới việc học sinh học được gì đến chỗ quan tâm tới việc học
sinh học được cái gì qua việc học. Để thực hiện được điều đó, nhất định phải
thực hiện thành cơng việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ
một chiều” sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình
thành năng lực và phẩm chất, đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo
dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến
1


thức giải quyết vấn đề, coi trọng kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra,
đánh giá trong q trình học tập để có tác động kịp thời nhắm nâng cao chất
lượng của hoạt động dạy học và giáo dục.
Trong những năm qua, toàn thể giáo viên cả nước đã thực hiện nhiều công
việc trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá và đã đạt được
những thành công bước đầu. Đây là những tiền đề vô cùng quan trọng để chúng
ta tiến tới việc việc dạy học và kiểm tra, đánh giá theo theo định hướng phát
triển năng lực của người học. Tuy nhiên, từ thực tế giảng dạy của bản thân cũng
như việc đi dự giờ đồng nghiệp tại trường tôi thấy rằng sự sáng tạo trong việc
đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh…
chưa nhiều. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức. Việc rèn luyện kỹ năng
chưa được quan tâm. Hoạt động kiểm tra, đánh giá còn nhiều hạn chế, chú trọng
đánh giá cuối kì chưa chú trọng đánh giá cả quá trình học tập. Tất cả những điều
đó dẫn tới học sinh học thụ động, lúng túng khi giải quyết các tình huống trong
thực tiễn.
Vì những lí do trên, em chọn chun đề: “ Vấn đề phát huy vai trò của

học sinh trong quá trình dạy học và giáo dục theo định hướng phát triển năng
lực” để làm bài thu hoạch nhằm nâng cao chất lượng dạy học của bản thân.

III. NHIỆM VỤ CỦA BÀI THU HOẠCH

♣ Tìm hiểu vai trị của học sinh trong quá trình dạy học và giáo dục theo
định hướng phát triển năng lực.

♣ Đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của học sinh trong
quá trình dạy học và giáo dục theo định hướng phát triển năng lực.

♣ Đánh giá khả năng đáp ứng của giáo trong quá trình dạy học và giáo dục
theo định hướng phát triển năng lực của học sinh tại đơn vị.

♣ Rút ra một số bài học cho bản thân.

2


NỘI DUNG
PHẦN 1. KẾT QUẢ THU HOẠCH KHI THAM GIA KHÓA BỒI DƯỠNG
1. Giới thiệu tổng quan về các chuyên đề học tập
Qua quá trình tập huấn được học tập và nghiên cứu cũng như sự hướng
dẫn, truyền đạt của các thầy, cơ giáo phụ trách giảng dạy Chương trình bồi
dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II, tôi nắm
bắt được một số chuyên đề với các nội dung như sau:
Chuyên đề 1: Lí luận về nhà nước và hành chính nhà nước.
Chuyên đề 2: Chiến lược và chính sách phát triển giáo dục và đào tạo.
Chuyên đề 3: Quản lí giáo dục và chính sách phát triển giáo dục trong cơ chế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Chuyên đề 4: Giáo viên với công tác tư vấn học đường trong trường THCS.
Chuyên đề 5: Tổ chức hoạt động dạy học xây dựng và phát triển kế hoạch giáo
dục ở trường THCS.
Chuyên đề 6: Phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên THCS hạng II.
Chuyên đề 7: Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường
THCS.
Chuyên đề 8: Thanh tra, kiểm tra và một số hoạt động đảm bảo chất lượng ở
trường THCS.
Chuyên đề 9: Sinh hoạt tổ chuyên môn và công tác bồi dưỡng giáo viên trong
trường THCS.
Chuyên đề 10: Xây dựng mối quan hệ trong và ngoài nhà trường để nâng cao
chất lượng giáo dục và phát triển trường THCS.
2. Kết quả thu hoạch qua chuyên đề
Sau khi tham gia khóa học bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp giáo viên
THCS hạng II tôi đã được tiếp thu những kiến thức bổ ích từ các chuyên đề như:
các kiến thức về quản lý nhà nước, chiến lược và chính sách phát triển giáo dục
và đào tạo, quản lý giáo dục và chính sách phát triển giáo dục trong cơ chế thị
trường định hướng XHCN, tổ chức hoạt động dạy học xây dựng và phát triển kế
hoạch dạy học ở THCS, phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên THCS hạng
3


II, thanh tra kiểm tra và một số hoạt động đảm bảo chất lượng, dạy học theo
định hướng phát triển năng lực học sinh, giáo viên với công tác tư vấn học sinh.
Trong các chuyên đề trên đều là những kiến thức bổ ích phục vụ cho cơng tác
chun mơn nghiệp vụ của bản thân mỗi giáo viên. Một trong các chuyên đề của
khóa học đã giúp em hiểu sâu hơn và để áp dụng có hiệu quả trong hoạt động
dạy học của bản thân đó là chuyên đề “ Dạy học theo định hướng phát triển năng
lực học sinh” , đây cũng là chuyên đề mà các đơn vị trường học trong huyện em
đã triển khai và đang thực hiện trong năm học 2017-2018.

3. Kết quả thu hoạch về kỹ năng
Sau khi tham gia lớp bồi dưỡng và học xong chuyên đề “Dạy học theo
định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS”. Bản thân tôi đã
nắm bắt được một số nội dung cơ bản sau:
1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực
1.1 Khái niệm năng lực người học
Khái niệm năn lực được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau:
Năng lực là sự thành thạo là khả năng thực hiện một công việc.
Năng lực là một thuộc tính tâm lí phức hợp, là điểm hội tụ của các yếu tố
tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, kinh nghiệm, sự sẵn sàng hành động và tinh thần trách
nhiệm.
Năng lực gắn liền với khả năng hành động cho nên phát triển năng lực
chính là phát triển năng lực hành động.
Trong chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực, khái niệm
năng lực được sử dụng như sau:
1. Năng lực liên quan đến bình diện mục tiêu của dạy học: Mục tiêu dạy
học được mô tả thông qua các năng lực cần hình thành.
2. Trong chương trình, những nội dung học tập và hoạt động cơ bản được
liên kết với nhau nhằm hình thành các năng lực.
3. Năng lực là sự kết nối tri thức, hiểu biết, khả năng, mong muốn.
4. Mục tiêu hình thành năng lực định hướng cho việc lựa chọn, đánh giá
mức độ quan trọng và cấu trúc hóa các nội dung và hoạt động và hành động dạy
4


học về mặt phương pháp
5. Năng lực mô tả việc giải quyết những địi hỏi về nội dung trong các
tình huống..
6. Các năng lực chung cùng với các năng lực chuyên biệt tạo thành nền
tảng chung cho công việc giáo dục và dạy

7. Mức độ phát triển năng lực có thể được xác định trong các tiêu chuẩn
nghề; Đến một thời điểm nhất định nào đó, HS có thể / phải đạt được những gì?
8. Năng lực được quan niệm là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ
chức kiến thức, kỹ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân… nhằm
đáp ứng hiệu quả một yêu cầu phức hợp của hoạt động trong bối cảnh nhất định.
Năng lực thể hiện sự vận dụng tổng hợp nhiều yếu tố (phẩm chất của người lao
động, kiến thức và kỹ năng) được thể hiện thông qua các hoạt động của cá nhân
nhằm thực hiện một loại công việc nào đó.
9. Năng lực của người học là khả năng làm chủ hệ thống tri thức, kĩ năng,
thái độ... và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lý vào thực hiện thành công
nhiệm vụ học tập, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho họ trong cuộc
sống.
1.2 Phân biệt dạy học theo định hướng phát triển năng lực với dạy
học theo tiếp cận trang bị kiến thức
Dạy học định hướng phát triển năng lực, hay còn gọi là dạy học định
hướng kế quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỉ XX và
ngày nay đã trở thành xu hướng giáo dục quốc tế.
Dạy học định hướng phát triển năng lực nhằm đảm bảo chất lượng đầu ra
của việc dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện các phẩm chất nhân
cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn
nhằm chuẩn bị cho con người năng lực giải quyết các tình huống của cuộc sống
và nghề nghiệp. Chương trình này nhấn mạnh vai trị của người học với tư cách
chủ thể của quá trình nhận thức. Khác với chương trình định hướng nội dung,
chương trình dạy học định hướng phát triển năng lực tập trung vào việc mơ tả
chất lượng đầu ra, có thể coi là “sản phẩm cuối cùng” của quá trình dạy học.
5


Việc quản lý chất lượng dạy học chuyển từ việc điều khiển “đầu vào” sang điều
khiển “đầu ra”, tức là kết quả học tập của người học.

Để hình thành và phát triển năng lực cần xác định các thành phần và cấu
trúc của chúng. Có nhiều loại năng lực khác nhau. Việc mô tả cấu trúc và các
thành phần năng lực cũng khác nhau. Cấu trúc chung của năng lực hành động
được mô tả là sự kết hợp của 4 năng lực thành phần: Năng lực chuyên môn,
năng lực phương pháp, năng lực xã hội, năng lực cá thể.
Cấu trúc khái niệm năng lực cho thấy giáo dục định hướng phát triển năng
lực không chỉ nhằm mục tiêu phát triển năng lực chuyên môn bao gồm tri thức,
kĩ năng chuyên mơn mà cịn phát triển năng lực phương pháp, năng lực xã hội
và năng lực cá thể. Những năng lực này khơng thể tách rời nhau mà có mối quan
hệ chặt chẽ. Năng lực hành động dược hình thành trên cơ sở có sự kết hợp các
năng lực này.
1.3 Nội dung và phương pháp dạy học theo định hướng phát triển
năng lực:
Nội dung dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ giới hạn
trong tri thức và kĩ năng chun mơn mà gồm những nhóm nội dung nhằm phát
triển các lĩnh vực năng lực.
Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực khơng chỉ chú ý
tích cực hóa học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải
quyết vần đề gắn với tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn
hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập
trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên – học sinh theo hướng cộng tác có ý
nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những
tri thức và kĩ năng riêng lẻ của các môn học, cần bổ sung các chủ đề học tập
phức hợp nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.
Theo quan điểm phát triển năng lực, việc đánh giá kết quả học tập không
lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học làm trung tâm của việc đánh
giá. Đánh giá kết quả học tập cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo tri thức
trong những tình huống ứng dụng khác nhau.
6

Tư tưởng cốt lõi của chương trình mới là hướng đến quá trình giáo dục
hình thành năng lực chưng, năng lực chuyên biệt để con người phát triển, thích
nghi với môi trường sống, học tập, làm việc luôn biến đổi trong cả cuộc đời.
Dạy học theo tiếp cận trang bị kiến thức và dạy học theo định hướng phát
triển năng lực: Năng lực trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông. Các
năng lực chung: Năng lực tự chủ; Năng lực hợp tác; Năng lực sáng tạo. Các
năng lực đặc thù: Năng lực giao tiếp; Năng lực tính tốn; Năng lực Tin học;
Năng lực thẩm mỹ; Năng lực thể chất.
1.4 Vai trị của người giáo viên, nhà quảm lí trong hoạt động dạy học
theo định hướng phát triển năng lực
Trong hoạt động dạy học theo dịnh hướng phát triển năng lực, giáo viên là
yếu tố quyết định hàng đầu. Sự nhận thức đúng đắn, tinh thần trách nhiệm và sự
quyết tâm cao, kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học và tổ chức hướng dẫn học sinh
học tập tốt là những phẩm chất cần thiết của người giáo viên trong nhà trường.
Tri thức của giáo viên là điểm quan trọng trong công tác giáo dục. Giáo
viên ở bất cứ lớp học nào đều phải hội đủ các điều kiện về kiến thức, khả năng
giảng dạy, lòng nhiệt thành và thân thiện. Bên cạnh đó, giáo viên phải có kĩ
năng tổ chức, hướng dẫn học sinh trong lớp học, có kĩ năng sử dụng đồ dùng
dạy học, có năng lực tự thu thập thông tin để phục vụ yêu cầu dạy học.
Giáo viên phải nắm vững yêu cầu nội dung giáo dục, nắm vững kiến thức
và kĩ năng cần truyền đạt đến học sinh để thiết kế dẫn dắt học sinh đi từ đễ đến
khó, từ ít đến nhiều. Tài nghệ của giáo viên trong công tác giảng dạy cũng cần
thiết không kém bất cứ một lĩnh vực nào khác, thậm chí cơng tác này có thể trở
thành một hình thức sáng tạo nhất. Nếu người giáo viên khéo léo phát huy tính
tích cực, chủ động của học sinh thì học sinh – đối tượng đang chiệu tác động của
giáo dục sẽ trở thành chủ thể của giáo dục. Quá trình học quan trọng hơn mơn
học, q trình học tạo thói quen trí tuệ, kĩ năng phân tích vấn đề, khả năng tiếp
thu, diễn đạt, tổ chức sử lí thơng tinh. Thói quen học tập là quan trong trong giáo
dục trung cấp, đại học. Thực tế kiến thức rất đa dạng và thay đổi theo thời gian,

7


vì vậy giảng dạy là khai thác và tận dụng nội lực của học sinhđể các em năng
lực tự học suốt đời.
Giáo viên hiện nay khơng cịn là người truyền thụ kiến thức mà là người
hướng dẫn hỗ trợ học sinh tìm chọn và sử lí thơng tin. Giúp người học sẵn sàng
tiếp thu khái niệm mới, tích cực thể hiện tương tác trải nghiệm,... tăng cường
hứng thú, tự tin, kích thích tư duy sáng tạo của người học.
Điều này địi hỏi mỗi giáo viên phải có hiểu biết cơ bản về nội dung
chuyên trình của lớp học, cấp học, mạnh dạng đổi mới cách thiết kế và tổ chức
lớp học trong đó các hoạt động thực hành cần được thực hiện thường xuyên,
chuyển quá trình thuyết giảng một cách hình thức, áp đặt của người dạy thành
quá trình tự học, tự tìm tịi khám phá của người học.
1.5 Đánh giá năng lực người học trong quá trình dạy học
Các tiêu chí đánh giá năng lực người học:
- Người học phải có kiến thức, hiểu biết một cách có hệ thống hoặc
chuyên sâu về lĩnh vực hoạt động nào đó.
- Có khả năng tiến hành hoạt động đó hiệu quả và đạt kết quả phù hợp
với mục đích.
- Hành động có kết quả, ứng phó linh hoạt, hiệu quả trong những điều
kiện mới, không quen thuộc.
Đặc đểu của đánh giá năng lực người học:
Đánh giá năng lực người học có xu hướng tập trung vào các nhiệm vụ
phức tạp hoặc gắn với bối cảnh cụ thể. Nó cho phép người học chứng minh năng
lực của họ trong một bối cảnh giả lập.
Các hình thức đánh giá năng lực người học bao gồm: Sản phẩm, dự án
học tập, trình diễn, thực hiện.
Các bước xây dựng kiểm tra đánh giá năng lực:

Bước 1: Xác định chuẩn – đều học sinh cần và có thể thực hiện.
Bước 2: Xác định nhiệm vụ.
Bước 3: Xác định các tiêu chí đánh giá việc hồn thành nhiệm vụ.
Bước 4: Xây dựng thang điểm.
8


2. Một số phương pháp dạy học hiệu quả
2.1 Phương pháp dạy học kiến tạo
Con người chủ động tự xây dựng kiến thức cho bản thân. Người học kết
nối thông tin mới với thông tin hiện tại để kiến thức mới có ý nghĩa với cá nhân
người đó. Con người xây dựng kiến thức của riêng mình và thể hiện kiến thức từ
trải nghiệm của mình. Mỗi người học tự xây dựng hiểu biết hợp lý mang tính cá
nhân của riêng mình. Kiến thức được hình thành thơng qua tương tác xã hội.
Học tập không phải bị động thu nhận mà do người học chủ động kiến tạo thông
qua trải nghiệm và suy ngẫm
Phương pháp giảng dạy thuyết kiến tạo: Học tập tích cực, học bằng việc làm ,
lấy học sinh làm trung tâm, học tập qua vấn đề, học tập qua dự án, học tập qua
trải nghiệm, học tập qua khám phá, học tập gợi mở, học tập theo nhóm.
Dạy học phân hóa: là một tiến trình dạy học vận dụng đa dạng các phương tiện,
thiết bị giảng dạy và học tập cho phép học sinh có lứa tuổi khác nhau, nguồn gốc
khác nhau, năng lực, kĩ năng khác nhau nhưng cùng tiến bộ và thành công trong
học tập.
2.2 Dạy học phân hóa, đó là
Tiến trình dạy học gồm đa dạng các phương tiện, thiết bị và phương pháp
giảng dạy, học tập nhằm cho phép học sinh có các năng lực, kĩ năng, kiến thức,
lứa tuổi, hành vi, thái độ khác nhau đều đạt đến mục tiêu chung của học tập,
giáo dục nhưng bằng các con đường khác nhau.
Sự huy động đa dạng và phong phú các phương pháp, hình thức dạy học
sao cho sự học của học sinh được kích thích, được đa dạng để học sinh có thể

làm việc, hoạt động, học tập theo lộ trình và phương pháp riêng đặc trưng cho
bản thân nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu kiến thức, kĩ năng yêu cầu.
Phá vỡ hình thức dạy học trực diện, giáo dục với giáo viên là chủ đạo, cả
lớp chỉ học một cách, cùng một bài học cho tất cả học sinh.
Tổ chức học tập, hoạt động, làm việc sao cho mỗi học sinh đều có tình
huống học tập tối ưu.
2.3 Dạy học tích hợp
9


Tập trung trên việc học của học sinh; Quan tâm đến sự khác biệt của các
học sinh; Tích hợp kiểm tra, đánh giá việc dạy và học; Điều chỉnh nội dung, quá
trình và sản phẩm học tập theo định hướng tăng hiệu quả học tập cho học sinh
và phát huy được ưu điểm vàphong cách học tập của từng cá nhân; Xây dựng
khơng khí học tập mà ở đó học sinh làm việc cởi mở và tôn trọng mọi người.
Hợp tác với học sinh để tối đa hóa hiệu suất học tập. Hướng đến tối ưu hóa sự
tiến bộ và thành công của cá nhân học sinh trong học tập; Ln mềm dẻo, động
viên tích cực với học sinh.
2.4 Phương pháp bàn tay nặn bột
Dạy học khoa học dựa trên tìm tịi nghiên cứu. Những ngun tắc cơ bản
của dạy học dựa trên cơ sở tìm tịi - nghiên cứu: Học sinh cần phải hiểu rõ câu
hỏi đặt ra hay vấn đề trọng tâm của bài học; Tự làm thí nghiệm là cốt lõi của
việc tiếp thu kiến thức khoa học; Tìm tịi nghiên cứu khoa học địi hỏi học sinh
nhiều kĩ năng. Một trong các kĩ năng cơ bản đó là thực hiện một quan sát có chủ
đích; Học khoa học không chỉ là hành động với các đồ vật, dụng cụ thí nghiệm
mà học sinh cịn cần phải biết lập luận, trao đổi với các học sinh khác, biết viết
cho mình và cho người khác hiểu; Dùng tài liệu khoa học để kết thúc q trình
tìm tịi - nghiên cứu; Khoa học là một công việc cần sự hợp tác.
2.5 Dạy học theo trạm
Là cách thức tổ chức dạy học đặt dấu nhấn vào việc tổ chức nội dung dạy

học thành từng nhiệm vụ nhận thức độc lập của các nhóm HS khác nhau. HS có
thể thực hiện nhiệm vụ theo cặp, theo nhóm hoặc hoạt động cá nhân theo một
thứ tự linh hoạt
Bước 1: Lựa chọn nội dung hệ thống trạm học tập
Bước 2: Xây dựng nội dung các trạm
Bước 3. Tổ chức dạy học theo trạm
2.6 Dạy học theo dự án
Là một hình thức dạy học, trong đó HS dưới sự điều khiển và giúp đỡ của
GV tự lực giải quyết một nhiệm vụ học tập mang tính phức hợp khơng chỉ về
mặt lý thuyết mà đặc biệt về mặt thực hành, thơng qua đó tạo ra các sản phẩm
10


thực hành có thể giới thiệu, cơng bố được.
2.7 Học tập trải nghiệm
Là một cách học thông qua làm, với quan niệm việc học là quá trình tạo ra
tri thức mới trên cơ sở trải nghiệm thực tế, dựa trên những đánh giá, phân tích
trên những kinh nghiệm, kiến thức sẵn có. Kinh nghiệm đóng vai trị trung tâm
trong q trình học tập. Sự kết hợp đầy đủ các yếu tố trải nghiệm, tiếp thu, nhận
thức và hành vi. Trải qua từ thế giới biểu tượng cụ thể đến kiến tạo trừu tượng
tương tác giữa cá nhân và môi trường. Học tập được tiếp nhận tốt nhất trong q
trình, khơng phải ở kết quả. Học tập là quá trình liên lục khởi nguồn từ kinh
nghiệm.
3. Dạy học tích hợp theo chủ đề liên mơn.
Dạy học tích hợp liên mơn là dạy học những nội dung kiến thức liên quan
đến hai hay nhiều mơn học. “Tích hợp” là nói đến phương pháp và mục tiêu của
hoạt động dạy học còn “lên môn” là đề cập tới nội dung dạy học. Đã dạy học
“tích hợp” thì chắc chắn phải dạy kiến thức “liên môn” và ngược lại, để đảm bảo
hiệu quả của dạy học liên mơn thì phải bằng cách tích hợp và hướng tới mục tiêu
tích hợp. Dạy học tích hợp thể hiện ở hai mức độ thấp và mức độ cao. Chủ đề

tích hợp liên mơn là chủ đề có nội dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều
môn học, thể hiện sự ứng dụng của chúng trong cùng một hiện tượng, quá trình
trong tự nhiên hay xã hội.
PHẦN II: KẾ HOẠCH HOẠT ĐỘNG CỦA BẢN THÂN
SAU KHÓA BỒI DƯỠNG
Vấn đề dạy học gắn với phát triển năng lực học sinh đã được đề cập nhiều
và đã được áp dụng ở nhiều trường học, nhiều cơ sở giáo dục. Là một một giáo
viên giảng dạy mơn Tốn và Vật lí ở trường cũng như nhiều thầy cơ giáo bộ
mơn khác đang giảng dạy tại đơn vị tôi đang công tác vấn đề này cũng hết sức
được quan tâm và có những thuận lợi sau:
+ Các hoạt động chun mơn của nhà trường luôn nhận được sự quan tâm
chỉ đạo sát sao từ phía lãnh đạo Phịng giáo dục và đào tạo.
11


+ Việc đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giá được
lãnh đạo nhà trường quan tâm chỉ đạo thực hiện một cách tích cực, có hệ thống,
bám sát chủ trương đổi mới nền giáo dục của Đảng và nhà nước.
+ Đội ngũ giáo viên trẻ và có trình độ chun mơn vững, được đào tạo
trên chuẩn và đã được tham gia các lớp tập huấn về chun mơn do Phịng giáo
dục và đào tạo tổ chức hàng năm.
+ Các tổ chun mơn tích cực trao đổi, thảo luận và soạn giảng, dự giờ rút
kinh nghiệm cho đồng nghiệp.
+ Bản thân mỗi giáo viên ln tích cực học tập, tìm hiểu và áp dụng các
phương pháp kĩ thuật dạy học mới để áp dụng trong quá trình dạy học.
Tuy nhiên trong thực tế giảng dạy của bản thân và việc dự giờ đồng nghiệp, em
thấy việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực để phát huy năng lực học
sinh cịn gặp phải nhiều khó khăn:
+ Về phía giáo viên: Việc vận dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học
tích cực cịn chưa mang lại hiệu quả cao. Phương pháp thảo luận nhóm được tổ

chức nhưng chủ yếu vẫn dựa vào một vài cá nhân học sinh tích cực tham gia,
các thành viên cịn lại còn dựa dẫm, ỉ lại chưa thực sự chủ động. Mục đích của
thảo luận nhóm chưa đạt được tính dân chủ, mọi cá nhân được tự do bày tỏ quan
điểm, thói quen bình đẳng, biết đón nhận quan điểm bất đồng để hình thành
quan điểm cá nhân.Việc đổi mới phương pháp dạy học cũng không được thực
hiện một cách triệt để, vẫn còn nặng về phương pháp truyền thống truyền thụ
một chiều. Để thực hiện phương pháp dạy học này người giáo viên cần mất
nhiều thời gian hơn để chuẩn bị cho một tiết học nên việc dạy học theo định
hướng phát triển năng lực học sinh cũng gặp khó khăn.
+ Về phía học sinh: Học sinh chủ yếu là học sinh vùng nông thôn mới
chuyển sang thị xã nên việc tiếp cận và tìm tịi những thơng tin thời sự phục vụ
cho bài học còn hạn chế. Một số học sinh chưa có phương pháp học tập phù hợp,
chưa tích cực trong việc tìm tịi nghiên cứu bài học. Một số học sinh chưa chăm
học, thời gian dành cho việc học cịn ít. Một số phụ huynh cũng chưa thực sự

12


quan tâm đến việc học của con cái. Họ còn có suy nghĩ phó mặc cho nhà trường,
“tất cả nhờ thầy”.
Phịng máy tính có kết nối mạng Internet chưa được trang bị đầy đủ nên
việc học sinh khai thác nguồn thông tin trên mạng để phục vụ cho bài học còn
hạn chế.
- Cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy học chưa đáp ứng tốt cho nhu cầu
đổi mới phương pháp dạy học.
Từ chuyên đề: “Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh” tôi
đã được bồi dưỡng thêm các kiến thức về các phương pháp dạy học tích cực để
sử dụng thành thục, nhuần nhuyễn trong quá trình dạy học như các phương pháp
dạy học nhóm, các kĩ thuật dạy học tích cực… dạy học theo trải nghiệm sáng
tạo, dạy học tích hợp, liên mơn… các phương pháp này sẽ kích thích được mọi

học sinh tích cực làm việc đặc biệt là những học sinh yếu bởi chính những học
sinh này sẽ được giáo viên và các bạn cùng nhóm để ý đến nhiều hơn. Khi phát
triển được các năng lực trong quá trình học tập tức là học sinh thấy rõ vai trị vị
trí của mình, từ đó sẽ biết nỗ lực để hồn thành nhiệm vụ, biết hành động vì
người khác và đó chính là một cách để hồn thiện nhân cách người học sinh.
Để dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh có hiệu quả thì
mỗi giáo viên phải tự học tự rèn luyện và phải học hỏi các đồng nghiệp khi tham
gia dự giờ, trao đổi rút kinh nghiệm, tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn. Để
khắc phục dần những khó khăn khi thực hiện việc dạy học theo định hướng năng
lực học sinh theo em cần làm một số việc sau:
Việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực bắt buộc cả giáo viên
và học sinh phải có sự chuẩn bị hết sức chu đáo, học sinh phải chủ động và tích
cực hợp tác trong mọi hoạt động.
Yêu cầu giáo viên phải có sự thay đổi về quan điểm, về cách tiếp cận
trong việc lựa chọn phương pháp dạy học, hình thức tổ chức lớp học cũng như
thay đổi cách đánh giá học sinh – dạy học gắn với phát triển năng lực. Muốn làm
được điều đó trước hết người giáo viên phải có sự thay đổi trong cách tiếp cận,
phải giúp cho học sinh làm chủ quá trình học tập.
13


Kết hợp tốt các phương pháp dạy học truyền thống với các phương pháp
dạy học tích cực. Xác định các phương pháp dạy học theo đặc thù bộ môn bên
canh những phương pháp dạy học truyền thống cần chú ý các phương pháp dạy
học tích cực như: phương pháp trực quan, phương pháp làm việc theo nhóm,
phương pháp đóng vai…
Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và CNTT hợp lý hỗ trợ dạy học.
PHẦN III: KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
Để ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động dạy và học theo định
hướng phát triển năng lực học sinh, em có một số đề xuất, kiến nghị sau:

- Sở Giáo dục và Đào tạo, lãnh đạo nhà trường tiếp tục tạo điều kiện thuận
lợi để giáo viên được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên về
chuyên môn, nghiệp vụ. Đặc biệt là tạo điều kiện về vật chất cho giáo viên tham
gia các lớp bồi dưỡng nâng cao trình động chun mơn như những lớp học này.
- Phòng giáo dục, nhà trường đầu tư, trang bị tốt hơn về cơ sở vật chất,
phương tiện, thiết bị dạy học hiện đại tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng
các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực.
Như vậy qua khóa bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp giáo viên THCS
hạng II tôi thấy đây là một khóa học bổ ích cho mỗi cán bộ giáo viên tham gia
học tập. Mỗi cán bộ giáo viên đều học tập và tích lũy cho mình những kiến thức
q báu từ các chuyên đề và áp dụng trong quản lý nhà trường và trong công tác
dạy học để ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo cho địa phương.
LỜI CAM KẾT CỦA HỌC VIÊN
Học viên xin cam kết rằng bài thu hoạch này do chính bản học viên cứu
thực hiện, số liệu trong bài thu hoạch là có thực do học viên khảo sát tại trường
THCS Kỳ Long thị xã Kỳ Anh. Nếu vi phạm lời cam kết trên, học viên xin chịu
mọi trách nhiệm theo quy định của trường Đại học Sư phạm Huế.
Tx Kỳ Anh, ngày 27 tháng 08 năm 2018
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thành Chung
14