Luận văn thạc sĩ kinh tế tác động của cung tiền đến thị trường chứng khoán việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN NGC TRNG


TÁC NG CA CUNG TIN
N TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM




LUN VN THC S KINH T



THÁNG 03 NM 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN NGC TRNG

TÁC NG CA CUNG TIN
N TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM

LUN VN THC S KINH T
Chuyên ngành: Tài chính doanh nghip

Mã s: 60.31.12

Ngi hng dn khoa hc:
TS. LÊ TH KHOA NGUYÊN


THÁNG 03 NM 2011
MC LC

PHN M UU Error! Bookmark not defined.
I. T VN  Error! Bookmark not defined.
II. MC TIÊU NGHIÊN CUU Error! Bookmark not defined.
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CUU Error! Bookmark not defined.
IV. PHNG PHÁP NGHIÊN CUU Error! Bookmark not defined.
V. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN Error! Bookmark not defined.
VI. KT CU  TÀI Error! Bookmark not defined.
CHNG I Error! Bookmark not defined.
C S LÝ LUN V CUNG TIN VÀ TÁC NG CA CUNG TIN N TH
TRNG CHNG KHOÁN Error! Bookmark not defined.

I. CUNG TIN Error! Bookmark not defined.
1.1 Khái nim cung tin Error! Bookmark not defined.
1.2 Chính sách tin t nh hng đn cung tin Error! Bookmark not defined.
II. PHNG THC TÁC NG CA CUNG TIN N NN KINH T Error!
Bookmark not defined.

2.1 Tác đng ca cung tin đi vi nn kinh t nh và m ca trong điu kin t giá
hi đoái th ni Error! Bookmark not defined.

2.2 Tác đng ca cung tin đi vi nn kinh t nh và m ca trong điu kin t giá

hi đoái c đnh Error! Bookmark not defined.

2.3 Tác đng ca cung tin đn tng cu và mc giá Error! Bookmark not defined.
III. TH TRNG CHNG KHOÁN Error! Bookmark not defined.
3.1 Khái nim th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.
3.2 Các ch th tham gia th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.
3.3 Các ch báo trên th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.
IV. TÁC NG CUNG TIN N TH TRNG CHNG KHOÁN Error!
Bookmark not defined.

4.1 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi t giá hi
đoái Error! Bookmark not defined.

4.2 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi lm phát
Error! Bookmark not defined.

4.3 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi dòng vn
đu t nc ngoài Error! Bookmark not defined.

4.4 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi lãi sut
Error! Bookmark not defined.

V. BÀI HC KINH NGHIM V TÁC NG CUNG TIN N TH TRNG
CHNG KHOÁN  MT S QUC GIA TRÊN TH GII. Error! Bookmark not
defined.

5.1 S m rng và co rút nhanh chóng ca cung tin và h ly ca nó đi vi th
trng chng khoán Nht Bn (1990) và Thái Lan (1997) Error! Bookmark not
defined.

5.2 Chính sách cung tin ca FED và nhng tác đng ca nó đi vi th trng chng
khoán M (nm 1937, 1980) Error! Bookmark not defined.


i
5.3 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam v tác đng ca cung tin đi vi th trng
chng khoán Error! Bookmark not defined.

VI. D LIU VÀ MÔ HÌNH PHÂN TÍCH TÁC NG CUNG TIN I VI TH
TRNG CHNG KHOÁN Error! Bookmark not defined.

6.1 Xây dng mô hình phân tích tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán
Vit Nam theo lý thuyt ng liên kt ca Granger Error! Bookmark not defined.

6.2 D liu Error! Bookmark not defined.
CHNG II Error! Bookmark not defined.
PHÂN TÍCH TÁC NG CUNG TIN N TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM Error! Bookmark not defined.

GIAI ON (2000-2009) Error! Bookmark not defined.
I. THC TRNG PHÁT TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
GIAI ON (2000-2009) Error! Bookmark not defined.

1.1 Quy mô th trng chng khoán Vit Nam Error! Bookmark not defined.
1.2 Din bin th trng chng khoán Vit Nam Error! Bookmark not defined.
1.3 Ri ro và t sut sinh li ca th trng chng khoán Vit Nam.Error! Bookmark
not defined.

II. PHÂN TÍCH TÁC NG CUNG TIN (M2) N TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM TRONG GIAI ON (2000-2009) Error! Bookmark not

defined.

2.1 Quan h gia cung tin và VN-Index Error! Bookmark not defined.
2.2 C ch tác đng cung tin (M2) đi vi th trng chng khoán Vit Nam Error!
Bookmark not defined.

2.3 Kim nghim tác đng ca cung tin (M2) đi vi TTCK Vit Nam giai đon
2000-2009 Error! Bookmark not defined.

CHNG III Error! Bookmark not defined.
 XUT MT S GII V CUNG TIN VÀ TÁC NG CA CUNG TIN
N S PHÁT TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM Error!
Bookmark not defined.

3.1 Nâng cao cht lng phân tích, d báo có liên quan đn cung tin và tác đng ca
cung tin đi vi th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.

3.2 Minh bch thông tin v vic điu chnh cung tin và nh hng ca cung tin đn
th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.

3.3 Hoàn thin c ch truyn ti chính sách cung tin Error! Bookmark not defined.
3.4 Hoàn thin c ch tác đng ca cung tin đi vi th trng chng khoán Vit
Nam Error! Bookmark not defined.

3.5 Nâng cao hiu qu đu t ca nn kinh t đ tng sc mnh cho chính sách cung
tin trong vic thúc đy th trng chng khoán phát trin Error! Bookmark not
defined.

3.6 Tng cng thu hút dòng vn đu t nc ngoài đi vi th trng chng khoán
Error! Bookmark not defined.

3.7 Phát trin chng khoán phái sinh có kh nng phòng nga ri ro do tác đng ca
cung tin đi vi th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.

3.8 Thúc đy th trng chng khoán Vit Nam phát trin thích ng ngày càng hiu
qu đi chính sách cung tin Error! Bookmark not defined.


ii
3.9 Tng cng s phi hp gia chính sách tin t và chính sách tài khóa trong vic
điu tit th trng chng khoán Error! Bookmark not defined.

KT LUN Error! Bookmark not defined.
TÀI LIU THAM KHO Error! Bookmark not defined.
MC LC i
DANH MC BNG BIU iv U
DANH SÁCH HÌNH v


iii
DANH SÁCH CÁC T VIT TT


CSTT: Chính sách tin t
TTTT: Th trng tin t
CSTK: Chính sách tài khóa
TTCK: Th trng chng khoán
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
VN: Vit Nam đng

ECM: C ch hiu chnh sai s
VAR: Mô hình t hi quy vect
ADF: Augmented Dickey – Fuller
KLGD: Khi lng giao dch
GTGD: Giá tr giao dch
GDP: Tng sn phm quc ni
FDI: u t trc tip nc ngoài
FII: u t gián tip nc ngoài

iv

v
DANH MC BNG BIU
Bng 1: Các ch tiêu phn ánh khi lng tin t Error! Bookmark not defined.
Bng 2: Quy mô th trng chng khoán Vit Nam Error! Bookmark not defined.
Bng 3: T sut li nhun và ri ro ca TTCK Vit Nam so vi các nc giai đon 1/2007-
2008 Error! Bookmark not defined.
Bng 4: Kt qu mô hình hi quy đng liên kt Error! Bookmark not defined.
Bng 5: Kt qu mô hình hiu chnh sai s Error! Bookmark not defined.

DANH SÁCH HÌNH
Hình 1: Tng cung tin trong điu kin t giá hi đoái th ni Error! Bookmark not defined.
Hình 2: Tng cung tin trong điu kin t giá hi đoái c đnhError! Bookmark not defined.
Hình 3: Chính sách tin t m rng trong nn kinh t đóng Error! Bookmark not defined.
Hình 4: Chính sách tin t m rng trong nn kinh t nh và m Error! Bookmark not
defined.
Hình 5: Mô hình tng cung – Tng cu ngn hn Error! Bookmark not defined.
Hình 6: Din bin VN-Index giai đon (2000-2009) Error! Bookmark not defined.
Hình 7: Chênh lch sn lng và lm phát Error! Bookmark not defined.
Hình 8: Mi quan h gia M2 và VN-Index Error! Bookmark not defined.

Hình 9: Hi quy gia t l tng M2 và VN-Index theo quý (2000-2009) Error! Bookmark
not defined.
Hình 10: Din bin t giá danh ngha VN/USD bình quân tháng giai đon 2000-2009 Error!
Bookmark not defined.
Hình 11: Din bin t giá thc VN/USD bình quân tháng giai đon 2000-2009 Error!
Bookmark not defined.
Hình 12: Mi quan h gia cung tin (M2) và t giá danh ngha VN/USD theo tháng.Error!
Bookmark not defined.
Hình 13: Mi quan h gia cung tin (M2) và lm phát  Vit Nam Error! Bookmark not
defined.
Hình 14: Mi quan h gia cung tin M2 và tng trng tín dng Error! Bookmark not
defined.
Hình 15: Mi quan h gia lm phát, tng phng tin thanh toán và tng trng tín dng
Error! Bookmark not defined.
Hình 16: Din bin tng trng tín dng và ICOR Error! Bookmark not defined.
Hình 17: FDI đng ký và thc hin Error! Bookmark not defined.
Hình 18: Lãi sut c bn bình quân tháng giai đon (2001-2009) Error! Bookmark not
defined.
Hình 19: Lãi sut tái chit khu bình quân tháng giai đon (2001-2009)Error! Bookmark not
defined.

PHN M U
wv(wv

I. T VN 
Cung và cu tin là mt trong nhng bin s kinh t v mô có nh hng quan
trng đi vi th trng chng khoán. Thông qua cung ng tin t mà quan h cung –
cu vn trên th trng s đc điu tit. Mi quan h gia cung tin vi tng trng
kinh t luôn là mi quan tâm hàng đu ca các nhà hoch đnh chính sách, trong đó
TTCK đc ví nh “hàn th biu” ca nn kinh t. Do đó, vic nghiên cu, tìm hiu

mi quan h gia cung tin và TTCK đã đc các nhà khoa hc, cng nh các nhà
điu hành chính sách tin t rt quan tâm và mong mun hiu rõ v nó.
Th trng chng khoán Vit Nam vn còn rt non tr, cha đy 10 nm tui.
Tuy nhiên, s bin đng vn là bn cht ca th trng nên nó cng đã tri qua nhiu
cung bc thng trm nh các th trng chng khoán phát trin khác. Trong giai đon
này, chính sách tin t cng đã có nhng bc thay đi, ng phó trc các din bin
ca nn kinh t, đi t vic ni lng chính sách tin t đ kích thích tng trng kinh t
đn vic tht cht đ ngn chn lm phát.
Vì vy, nghiên cu mi quan h gia cung tin vi th trng chng khoán Vit
Nam là mt vic làm cn thit. Qua đó, tin hành h thng li c ch tác đng ca
cung tin đi vi th trng chng khoán và kim nghim mi quan h này vi mt
mô hình kinh t lng thích hp nhm giúp chúng ta hiu rõ và có h thng s tác
đng ca cung tin đi vi th trng chng khoán Vit Nam, t đó rút ra nhng bài
hc kinh nghim, đ xut các gii pháp giúp cho vic cung tin phát huy đc nhng
mt tích cc, đng thi hn ch nhng mt tn ti, yu kém.
Xut phát t nhng lý do nêu trên, tôi chn thc hin đ tài “Tác đng ca
cung tin đn th trng chng khoán Vit Nam”
II. MC TIÊU NGHIÊN CU
- Phân tích, lý gii c ch tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán
Vit Nam giai đon 2000 – 2009;
- Kim nghim tác đng ca cung tin đi vi th trng chng khoán Vit
Nam giai đon 2000 – 2009;

1
-  xut mt s gii pháp v cung tin và tác đng ca cung tin đi vi s
phát trin th trng chng khoán Vit Nam;
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
Nghiên cu v các c s lý thuyt có liên quan đn mi quan h gia cung tin
vi th trng chng khoán và lun gii c ch tác đng ca cung tin đn th trng
chng khoán. Vn dng lý thuyt v b ba bt kh thi đ phân tích, nhn đnh v các

tác đng ca cung tin đi vi th trng chng khoán.
Phm vi nghiên cu: đ tài tp trung vào phân tích tác đng ca cung tin đi
vi th trng chng khoán Vit Nam, c th là mi quan h gia cung tin (M2) vi
ch s VNIndex trong khong thi gian (2000-2009).
IV. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
 tài s dng kt hp các phng pháp nghiên cu nh phân tích, tng hp, so
sánh, đi chiu và phng pháp quan sát t thc tin đ khái quát bn cht ca vn đ
nghiên cu.
 tài xây dng da trên c s các lý thuyt v kinh t hc v mô; lý thuyt tài
chính doanh nghip; lý thuyt tài chính quc t; lý thuyt v thng kê; kinh t lng…
V. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN
Là mt tài liu đc xây dng trên các lun c khoa hc vi s liu thc t v
th trng chng khoán và cung tin nên rt có ý ngha v khoa hc và thc tin. Kt
qu là mt tài liu tham kho hu ích cho các nhà hoch đnh chính sách, nhà đu t,
sinh viên…
VI. KT CU  TÀI
Ni dung chính ca Lun vn bao gm 3 chng:
Chng I: C s lý lun v cung tin và tác đng ca cung tin đn TTCK
Chng II: Phân tích tác đng ca cung tin đn TTCK Vit Nam giai đon
2000-2009
Chng III:  xut mt s gii pháp v cung tin và tác đng ca cung tin
đi vi s phát trin TTCK Vit Nam

2
CHNG I
C S LÝ LUN V CUNG TIN VÀ TÁC NG CA
CUNG TIN N TH TRNG CHNG KHOÁN

I. CUNG TIN
1.1 Khái nim cung tin

Mc cung tin hay còn gi là cung ng tin t hoc cung tin là mt khái nim
dùng đ ch lng cung cp tin t trong nn kinh t nhm đáp ng nhu cu mua hàng
hóa, dch v, tài sn,… ca các cá nhân (h gia đình) và doanh nghip (không k các
t chc tín dng).

Bng 1: Các ch tiêu phn ánh khi lng tin t
Ký hiu Các tài sn đc đa vào
C Tin mt
M1 Tng ca tin mt, tin gi không k hn, séc du lch và các khon
tin gi có th vit séc
M2 Tng M1, tin gi tit kim và tin gi ngn hn
M3 Tng M2, tin gi dài hn
L Tng M3, trái phiu tit kim, trái phiu kho bc ngn hn và tài
sn d chuyn đi thành tin
Ngun: Kinh t hc v mô, N. Gregory Mankiw
Trong nghiên cu này, đ tài s dng ch tiêu M2 vì đây là ch tiêu đc s dng
khá ph bin trong các nghiên cu trên th gii và ngun d liu đc thng kê và
công b tng đi đy đ.
1.2 Chính sách tin t nh hng đn cung tin
1.2.1 Nghip v th trng m
Công c th trng m phn ánh vic Ngân hàng Nhà nc (NHNN) mua hoc
bán các chng t có giá trên th trng tài chính, nhm đt đn mc tiêu điu chnh
lng tin trong lu thông. Các chng t có giá mà các NHNN thng s dng đ tin

3
hành các nghip v th trng m là các chng khoán kho bc, bi vì th trng ca
nhng chng khoán này rt lng và có dung lng kinh doanh ln.
Khi NHNN đem chng khoán ra th trng m bán, nó s thu đc tin mt và
séc v. iu này có ngha là khi lng tin mt cung ng cho lu thông gim, d tr
ca các ngân hàng trung gian gim, làm gim kh nng cung ng tín dng ca các

ngân hàng trung gian, vì vy cung ng tin t trong nn kinh t b tht cht hn.
Ngc li, NHNN mua chng khoán t th trng m thì làm cho cung tin tng lên.
1.2.2 D tr bt buc
D tr bt buc là phn tin gi mà các ngân hàng trung gian phi đa vào d tr theo
lut đnh. Mc d tr bt buc cao hay thp, ph thuc vào t l d tr bt buc do Ngân
hàng trung ng qui đnh cao hay thp. T l d tr bt buc là t l phn trm trên lng
tin gi mà ngân hàng trung gian huy đng đc, phi đ di dng d tr. Nh vy, mi
ngân hàng ch đc cho vay s tin còn li sau khi tr đi phn d tr bt buc. Ngân hàng
trung ng có th hn ch hoc m rng khi lng tin t mà ngân hàng có kh nng cung
ng cho nn kinh t.
Mt cách tng quát, khi ngân hàng trung ng tng hoc gim t l d tr bt
buc thì NHNN có th tng hoc gim h s to tin ca h thng ngân hàng trung
gian, và kt qu là khi lng tín dng mà các ngân hàng trung gian cung ng cho nn
kinh t có th gim hoc tng. Nhìn chung, d tr bt buc là công c mang tính hành
chính ca NHNN nhm điu tit mc cung tin ca ngân hàng trung gian cho nn kinh
t, thông qua h s to tin.
1.2.3 Lãi sut chit khu
Lãi sut chit khu là lãi sut mà NHNN qui đnh khi nó cho các ngân hàng vay
tin. Các ngân hàng vay tin ca NHNN khi tin ca h cha đáp ng yêu cu d tr
bt buc. T l chit khu càng thp, tin vay đ d tr càng r và các ngân hàng càng
vay nhiu, t đó làm tng c s tin và tng cung ng tin t. Ngc li, lãi sut chit
khu cao thì cung tin gim.
II. PHNG THC TÁC NG CA CUNG TIN N NN KINH T
Mc tiêu là tìm hiu phng thc tác đng ca cung tin đi vi các bin s
kinh t v mô (GDP, t giá hi đoái, thu nhp, giá c) thông qua vic phân tích mô
hình Mundell-Fleming. ây là mt dng ca mô hình IS-LM cho nn kinh t m vi
gi đnh là mc giá c đnh (xem xét nn kinh t trong ngn hn). Vic tìm hiu
phng thc tác đng ca cung tin đn các bin s kinh t v mô s giúp cho chúng ta

4

có mt c s khoa hc tìm hiu, phân tích v tác đng ca cung tin đn th trng
chng khoán.
Mi quan h gia các nhân t trong mô hình Mundell-Fleming đc th hin
qua 3 phng trình sau:
Y = C(Y-T) + I(r) + G + NX(e) hay còn gi là phng trình IS;
M/P = L(r, Y), gi là phng trình LM
r = r
*
Phng trình đu tiên mô t th trng hàng hóa. Nó phn ánh tng thu nhp Y
bng tng tiêu dùng C, đu t I, mua hàng ca Chính ph G và xut khu ròng NX.
Tiêu dùng t l thun vi thu nhp kh dng Y-T. u t t l nghch vi lãi sut r.
Xut khu ròng t l nghch vi t giá hi đoái (t giá hi đoái e là lng ngoi t tính
trên 1 đn v ni t).
Phng trình th hai mô t th trng tin t. Nó phn ánh cung tin v s d
tin t thc t M/P bng cu L(r, Y). Cu v s d thc t t l nghch vi lãi sut và
t l thun vi thu nhp. Cung ng tin t M là bin ngoi sinh do NHNN kim soát.
Phng trình th 3 nói rng lãi sut th gii quyt đnh lãi sut trong nc.
Ba phng trình này mô t đy đ mô hình Mundell-Fleming. Vì vy, chúng ta
s s dng mô hình này đ phân tích tác đng ca chính sách cung tin đn nn kinh t
trong điu kin t giá th ni và t giá c đnh.
2.1 Tác đng ca cung tin đi vi nn kinh t nh và m ca trong điu kin t
giá hi đoái th ni
Gi s NHNN tng cung tin. Vì mc giá đc gi đnh không đi, s gia tng
cung ng tin t hàm ý s gia tng s d thc t. S gia tng ca s d thc t làm
dch chuyn đng LM sang phi (hình 1). Do đó, bin phát tng cung tin làm tng
thu nhp, gim t giá hi đoái (đng ni t tng giá so ngoi t).
Trong nn kinh t đóng, bin pháp tng cung tin làm gim lãi sut và điu này
thúc đy đu t. Trong nn kinh t nh và m ca thì s gia tng cung ng tin t s
làm gia tng áp lc gim lãi sut trong nc, vn s chy ra khi nn kinh t. Lung
vn chy ra ngn không cho lãi sut gim xung và làm cho t giá hi đoái gim. S

st gim ca t giá hi đoái làm cho hàng ni r hn so vi hàng ngoi và điu này

5
làm tng xut khu ròng. Do vy, trong nn kinh t nh và m ca tác đng ca cung
tin đn GDP thông qua vic làm thay đi t giá hi đoái ch không phi lãi sut.

e
LM
2
LM
1
Y

T giá hi đoái
Thu nhp, sn lng

IS











Hình 1: Tng cung tin trong điu kin t giá hi đoái th ni

2.2 Tác đng ca cung tin đi vi nn kinh t nh và m ca trong điu kin t
giá hi đoái c đnh
Vic c đnh t giá hi đoái làm cho chính sách tin t ch tp trung theo đui
mc tiêu duy nht là gi cho t giá hi đoái  mc công b. Thc cht ca h thng t
giá hi đoái c đnh là vic cam kt ca NHNN cho phép cung ng tin t đn mc đ
đ đm bo là t giá hi đoái đc duy trì  mc công b.
iu cn lu ý là h thng t giá hi đoái này ch c đnh t giá hi đoái danh
ngha. Vic nó có c đnh t giá hi đoái thc t hay không còn ph thuc vào thi
gian xem xét. Nu giá c linh hot, t giá hi đoái thc t có th thay đi ngay c khi
t giá hi đoái danh ngha không thay đi. T giá hi đoái danh ngha c đnh ch làm
nh hng đn cung ng tin t và mc giá.
Nu NHNN tng cung ng tin t, nó s to ra áp lc làm gim t giá hi đoái.
 duy trì t giá hi đoái c đnh, cung ng tin và đng LM phi tr li v trí ban
đu ca chúng (hình 2). Do đó, trong điu kin t giá hi đoái c đnh chính sách tin
t thông thng là mt đi hiu lc.


6











Hình 2: Tng cung tin trong điu kin t giá hi đoái c đnh

2.3 Tác đng ca cung tin đn tng cu và mc giá
Dù trong nn kinh t đóng hay nn kinh t m, các chính sách làm tng thu
nhp trong mô hình Mundell-Fleming s làm dch chuyn đng tng cu sang phi.
Ngc li, đng tng cu s dch chuyn sang trái.
Hình 3, hình 4 biu th cho s m rng tin t vi các mc giá cho trc, cung
ng tin t làm tng s d thc t, làm dch chuyn đng LM xung di và tng thu
nhp. Do vy, cung ng tin làm dch chuyn đng tng cu ra ngoài.
e
LM

Y

T giá hi đoái
Thu nhp, sn lng

IS
T giá hi
đoái c
đnh


AD
1
AD
2
P
r
LM
1

IS
LM
2






Lãi sut


Y

Hình 3: Chính sách tin t m rng trong nn kinh t đóng
Y

Thu nhp, sn lng

Thu nhp, sn lng



7

AD
1
AD
2
P

LM
2
LM
1
Y

Thu nhp, sn lng

IS
e






T giá hi đoái



Thu nhp, sn lng

Y


Hình 4: Chính sách tin t m rng trong nn kinh t nh và m
Tng cu tng lên trong khi tng cung không đi thì s dn đn mc giá gia
tng (lm phát). Ngc li, tng cu gim, tng cung không đi thì giá s gim. Các
d đoán ca mô hình Mundell-Fleming đu cho chúng ta bit rng vic tng cung ng
tin t s dn đn tng thu nhp và làm tng cu tng lên và nu tng cung không tng

thì mc giá gia tng.
AD
1
Y

AD
2
P

AS

P
2
P
1
Thu nhp, sn lng


Hình 5: Mô hình tng cung – Tng cu ngn hn


8
III. TH TRNG CHNG KHOÁN
3.1 Khái nim th trng chng khoán
Th trng chng khoán là ni giao dch mua bán chng khoán. ó có th là th
trng chng khoán có t chc hoc không có t chc, tp trung hay không tp trung.
c đim c bn ca th trng chng khoán là th trng t do, t do nht
trong các loi th trng.  th trng chng khoán không có s đc đoán, can thip
cng ép v giá. Giá mua bán hoàn toàn do quan h cung cu trên th trng quyt
đnh.

3.2 Các ch th tham gia th trng chng khoán
Trong hot đng ca th trng chng khoán có nhiu loi ch th khác nhau
tham gia, hoc là bán chng khoán, hoc là mua chng khoán, hoc là làm trung gian
môi gii chng khoán cho hai bên mua và bán đ hng hoa hng môi gii. Bên cnh
đó còn có các ch th là Nhà nc, ngi t chc th trng và các t chc ph tr.
- Các doanh nghip
Các doanh nghip tham gia th trng vi t cách là ngi to ra hàng hóa  th
trng s cp, và mua bán li các chng khoán  th trng th cp. Doanh nghip là
công ty c phn có v trí quan trng nht, nó to ra khi lng hàng hóa ln thông qua
phát hành c phiu bán ln đu ra th trng s cp, nhm to vn cho công ty mi
thành lp, hoc phát hành b sung vn phc v cho quá trình sn xut kinh doanh ca
công ty. Công ty c phn không ch là ch th bán chng khoán mà nó còn là ngi
mua chng khoán vi nhiu mc đích khác nhau nh: đu t vào mt công ty khác,
mua bán hoc sáp nhp các công ty…Các doanh nghip khác cng có th phát hành
thêm trái phiu, hoc cng có th là ch th mua bán hoc to ra tính thanh khon cho
chng khoán ca h.
- Các nhà đu t riêng l
Là ch th quan trng tham gia th trng chng khoán vi t cách là ngi
mua, bán chng khoán, h là ngi có s tin tit kim và mun đu t s tin tit
kim ca mình vào chng khoán đ hng li tc hàng nm. H cng là ngi bán li
chng khoán ca mình trên th trng chng khoán đ rút vn trc thi hn hoc đ
hng nhng khon chênh lch giá. H tham gia th trng bng nhiu cách khác
nhau, có th là trc tip hoc gián tip.

9
- Các t chc tài chính
Các công ty bo him, các qu hu trí, các qu tng h tham gia th trng
vi t cách va là ngi mua, va là ngi bán đ tìm kim li nhun thông qua hình
thc nhn li tc, lãi trái phiu, hoc tìm kim giá thng d, hoc tìm kim thanh
khon. Vai trò ca các t chc này  các th trng chng khoán phát trin ngày càng

to ln. Các ngân hàng thng mi tham gia th trng vi t cách là ngi phát hành
c phiu đ to ngun vn khi mi thành lp, hoc tng vn b sung, hoc phát hành
trái phiu đ huy đng vn.
Ngân hàng thng mi còn thc hin các dch v trên th trng chng khoán
nh t vn phát hành, đi lý phát hành đ hng phí phát hành hoc bo lãnh phát
hành toàn b đ hng phí bo lãnh.
Ngoài ra, ngân hàng thng mi còn thc hin các dch v khác vi t cách là
nhà trung gian môi gii chng khoán nh mua, bán h chng khoán cho khách hàng
đ hng phí hoa hng, lu gi chng khoán, nhn và tr c tc cho khách hàng, làm
dch v thanh toán chng khoán.
- Nhà môi gii kinh doanh chng khoán
Nhà môi gii là nhng ngi trung gian thun túy, h hot đng nh các đi lý
cho nhng ngi mua, bán chng khoán. S tham gia ca h trên th trng chng
khoán góp phn đm bo các loi chng khoán đc giao dch trên th trng là chng
khoán thc, giúp cho th trng hot đng lành mnh, đu đn, hp pháp, phát trin và
bo v li ích ca nhà đu t. Vi t cách là ngi kinh doanh chng khoán, h thc
hin vic mua, bán chng khoán cho chính bn thân mình vì mc tiêu tìm kim li
nhun. ây là lnh vc kinh doanh có ri ro ln, nu giá chng khoán tng, ngi kinh
doanh có li, ngc li s b l. Các công ty môi gii thng thc hin hai nghip v
là môi gii đ hng phí hoa hng và t doanh nhm tìm kim chênh lch giá.
- Ngi t chc th trng
Là ngi cung cp đa đim và phng tin đ phc v cho vic mua, bán
chng khoán, đó là S giao dch chng khoán. Ngoài ra, ngi t chc th trng còn
thc hin chc nng qun lý, điu hành các hot đng din ra ti đây nhm đm bo
minh bch, công bng trong giao dch chng khoán.


10
- Nhà nc
Nhà nc là đi tng tham gia th trng chng khoán vi hai t cách khác

nhau:
S tham gia ca Nhà nc nhm đm bo cho th trng hot đng đúng các
qui đnh pháp lut, bo v li ích ca nhà đu t, đm bo cho th trng hot đng
công bng, công khai, trt t, tránh nhng tiêu cc có th xy ra.
Nhà nc còn tham gia th trng chng khoán vi t cách là ngi cung cp
hàng hóa cho th trng. Nhà nc to hàng hóa cho th trng chng khoán thông
qua vic Chính ph hoc chính quyn đa phng phát hành trái phiu đ vay n t
nhân dân và các t chc kinh t trong và ngoài nc  th trng s cp, nhm phc
v cho các mc tiêu đã đ ra.
 th trng th cp, Nhà nc đóng vai trò là ngi mua, bán chng khoán
ca các doanh nghip trong các trng hp nh: Nhà nc mun nm t l c phn
chi phi  mt mc nào đó đi vi các doanh nghip mà Nhà nc mun qun lý và
ngc li.
3.3 Các ch báo trên th trng chng khoán
Các ch báo v giá c phiu
Ch báo giá c phiu là ch báo c bn phn ánh xu hng phát trin ca th trng
c phiu, th hin xu hng thay đi ca giá c phiu và tình hình giao dch trên th
trng. Các thông tin v các ch s giá thng gp là: ch s tng hp, ch s ngành…
Ch báo giá c phiu có th đc chia thành hai loi: ch báo v mc giá trung
bình (Giá trung bình – Average); ch báo v mc thay đi giá (Ch s giá – Index). Ch
s giá (Index) là ch s áp dng khá rng rãi hu khp các th trng chng khoán trên
th gii.
Ch s tng hp
Vic đa ra ch s này nhm so sánh giá tr th trng hin ti vi mt giá tr
tham chiu, hay còn gi là giá tr c s ti mt thi đim xác đnh trc đó (gi là k
gc hay k c s). Thông thng giá tr c s đc chn là 100.
Ch s tng hp đc tính da trên hai bin là giá và lng ca phiu đang
lu hành.
Ch s này đc xác đnh nh sau:

11
Ch s tng hp = (Tng giá tr th trng k hin hành/Tng giá tr th trng
k c s) x 100
Có hai phng pháp ph bin đc dùng đ tính ch s này là: phng pháp
Laspeyers và phng pháp Paache.
̇ Ch s tng hp tính theo phng pháp Laspeyers da trên s lng c
phiu  k c s (k gc):
0
xI
QP
QP
I
oioi
oini
n
∑
∑
=

Trong đó,
P
oi
= giá c phiu th i  k gc
P
ni
= giá c phiu th i  k hin hành
Q
oi
= s lng đang lu hành ca c phiu i  k gc
I

o
= ch s k c s
̇ Ch s tng hp tính theo phng pháp Paache da trên s lng c
phiu k hin hành:
0
xI
QP
QP
I
nioi
nini
n
∑
∑
=

Trong đó,
Q
ni
= s lng đang lu hành ca c phiu i  k hin hành

IV. TÁC NG CUNG TIN N TH TRNG CHNG KHOÁN
Mô hình Mundell – Fleming đã giúp chúng ta hiu r v phng thc tác đng
ca cung tin đi vi các bin s kinh t v mô. S thay đi ca các bin v mô này s
là nhng nhân t quan trng tác đng đn th trng chng khoán
- Tác đng cung tin to hiu ng tích cc đi vi th trng chng khoán:
Cung tin tng s kích thích tng trng kinh t, to vic làm dn đn thu
nhp ca ngi dân tng lên, t đó làm cho tng cu tng. Tng cu tng lên
s thúc đy sn xut phát trin, t đó to ra nh hng tích cc đi vi th
trng chng khoán.

- Tác đng cung tin nh hng tiêu cc đi vi th trng chng khoán:
Cung tin tng làm cho lm phát tng, nh hng đn tâm lý ca các nhà

12
đu t. Do lo ngi lm phát tng, NHNN s tht cht cung tin nh hng
đn dòng vn chy vào th trng chng khoán nên các nhà đu t tng bán,
gim mua dn đn giá chng khoán gim.
Trong nghiên cu này, đ tài ch đi sâu tìm hiu tác đng ca cung tin đn th
trng chng khoán trong mt c ch truyn dn vi các yu t nh: t giá hi đoái,
lãi sut, lm phát và dòng vn đu t nc ngoài. ây cng là các yu t hp thành
ca b ba bt kh thi trong điu hành chính sách tin t ca NHNN.
S đ: Tóm lt c ch tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán
Cung tin
(Tng/gim)
Th trng
chng khoán
(?)
Lãi sut
(Gim/tng)
Dòng vn ngoi
(Gim/tng)
Lm phát
(Tng/gim)
T giá hi đoái
(Tng/gim)

4.1 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi t
giá hi đoái
Khi cung tin trong nc tng lên thì lãi sut đng ni t gim xung, t đó làm
cho t giá hi đoái tng lên (đng ni t mt giá). Ngc li, cung tin gim dn đn t

giá hi đoái gim (đng ni t tng giá). Do đó, thay đi cung tin tng/gim làm cho
t giá hi đoái thay đi theo chiu hng tng/gim. n lt s thay đi ca t giá
hi đoái s tác đng đn th trng chng khoán.
T giá hi đoái tng lên, các doanh nghip xut khu s đc hng li nhng
mc đ nh hng ti tng doanh nghip li khác nhau tùy vào c cu doanh thu trong
khi các doanh nghip nhp khu li phi tng thêm chi phí sn xut. Gánh nng n s
càng tng thêm đi vi các doanh nghip vay n nc ngoài. Do đó, c phiu ca các

13
doanh nghip xut khu tr nên hp dn các nhà đu t hn so vi các c phiu ca
các doanh nghip nhp khu hoc các doanh nghip có t l vn vay bng ngoi t
cao.
Ngoài ra, d tr ngoi t ca quc gia không ln cng s dn đn nhng quan
ngi đi vi các nhà đu t khi t giá hi đoái gia tng di tác đng tng cung tin.
Vì khi t giá hi đoái gia tng (đng ni t mt giá) thì buc NHNN phi can thip
bng cách tung mt lng d tr ngoi t ra đ can thip và vi lng d tr ngoi t
thp thì ri ro đi vi quc gia là rt ln, t đó dn đn nhng lo lng ca các nhà đu
t v nguy c bt n đnh kinh t v mô, nh hng xu đn th trng chng khoán.
T giá hi đoái tng cng giúp cho quc gia tng tính cnh tranh trong vic thu
hút các ngun đu t t bên ngoài, t đó nó cng to ra các tác đng tích cc hn cho
th trng chng khoán.
Ngc li, t giá hi đoái gim thì các sn phm nhp khu tr nên r hn trong
khi các sn phm xut khu li kém tính cnh tranh hn trên th trng th gii; làm
gim tính cnh tranh trong thu hút đu t nc ngoài ca quc gia, t đó cng dn đn
nhng tác đng không nh đn th trng chng khoán.
Vi mt chính sách t giá th ni thì s thay đi ca t giá di tác đng ca
cung tin hoc dòng vn ngoi s không có s can thip ca NHNN dn đn t giá hi
đoái bin đng hoàn toàn theo các quan h cung – cu trên th trng. S bin đng
này cng có th đa đn các ri ro ln hn cho các doanh nghip và s có nhng nh
hng nht đnh đn tâm lý ca các nhà đu t trên th trng chng khoán.

Ngc li, la chn mt chính sách t giá c đnh s gim đc ri ro do các
bin đng v t giá hi đoái, nhng li tác đng đn th trng chng khoán t h qu
ca chính sách tin t kém đc lp.
4.2 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi lm
phát
Cung tin tng dn đn lm phát tng và ngc li. Lm phát gia tng thì giá
phi tr đ s dng vn s tng lên đ tng xng vi mc đ gia tng ca giá c.
Chính vì vy, lãi sut huy đng ca ngân hàng phi tng lên dn ti lãi sut cho vay
ca các ngân hàng cng tng lên, nó tác đng đn hành vi tiêu dùng ca các cá nhân và
chin lc kinh doanh ca các doanh nghip, gia tng chi phí cho các doanh nghip,

14
khin cho thu nhp thp hn và cui cùng là nó có khuynh hng làm cho th trng
chng khoán tr nên kém hp dn hn đi vi các nhà đu t.
Các khon vay t ngân hàng tr nên đt hn thì các doanh nghip s có tâm lý
ngi vay tin và thc t thì h phi tr lãi sut cao hn cho các khon vay. Vi mt
doanh nghip trong thi k tng trng thì điu này có th tác đng nghiêm trng,
doanh nghip phi thu hp phm vi hot đng và kt qu là li nhun b gim sút.
Mt khi doanh nghip ct gim các chi phí đu t tng trng hoc là doanh
nghip đang to ra li nhun ít hn vì chi phí vay n tng cao hoc là doanh thu sp
gim do ngi tiêu dùng thì dòng tin tng lai đc d đoán s gim đi. Và h qu là
giá c phn ca doanh nghip s thp xung. Nu s lng doanh nghip trên th
trng chng khoán có s sp gim này đ ln thì xét toàn b th trng, ch s th
trng chng khoán s gim.
4.3 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi
dòng vn đu t nc ngoài
Trong điu kin t giá th ni, chính sách tin t (cung tin) s đc lp hn
trc nhng thay đi ca dòng vn ngoi. Dòng vn đu t nc ngoài thun tng lên
dn đn đng ni t tng hay nói cách khác nó ch tác đng làm thay đi t giá hi
đoái mà không gây tác đng lên cung tin. Do đó, yu t tác đng đn th trng

chng khoán khi dòng vn đu t nc ngoài tng/gim chính là t giá hi đoái ch
không phi là cung tin.
Trong điu kin t giá c đnh hoc dao đng trong biên đ hp thì chính sách
tin t (cung tin) ph thuc vào s thay đi ca dòng vn đu t nc ngoài. Khi
lng vn đu t nc ngoài thun (bao gm đu t trc tip và gián tip) tng lên dn
đn cung ngoi t tng lên làm cho t giá hi đoái thay đi, buc NHNN phi can
thip bng cách tng cung tin. Ngc li, đu t nc ngoài gim dn đn cu ngoi
t tng lên, t giá hi đoái thay đi, buc NHNN can thip bng cách gim cung tin,
tng cung ngoi t. Do đó, yu t tác đng đn th trng chng khoán khi dòng vn
đu t nc ngoài thun tng/gim chính là s thay đi ca cung tin. Nu dòng vn
đu t nc ngoài thun tng mnh trong thi gian ngn dn đn cung tin tng nhanh,
t đó dn đn nguy c lm phát gia tng làm nh hng tiêu cc đn th trng chng
khoán.

15
4.4 Tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán trong mi liên h vi lãi
sut
Lãi sut tng lên dn đn chi phí sn xut tng lên, làm cho li nhun doanh
nghip gim, ngc li lãi sut thp s kích thích doanh nghip tng đu t. Do đó, lãi
sut tng hoc gim cng là mt nhân t quan trng tác đng đn TTCK.
Lãi sut tng lên dn đn li nhun ca doanh nghip gim, ri ro v đu t s
gia tng, nhà đu t s cân nhc gia vic đu t vào công ty và gi tit kim, khi đó
dòng vn có xu hng chy ra khi TTCK và kt qu là giá c phiu gim. Ngc li,
lãi sut thp s kích thích doanh nghip đu t m rng sn xut, li nhun tng lên,
dòng tin tit kim có khuynh hng chy vào TTCK, khi đó giá c phiu tng lên.
Cung tin là nhân t trc tip và quan trng tác đng làm thay đi cung v vn
trên th trng tài chính, t đó làm thay đi lãi sut. Cung tin tng lên cng đng
ngha vi cung v vn tng lên dn đn lãi sut trên th trng gim xung. Qua đó,
to ra nhng tác đng tích cc đi vi th trng chng khoán.
Lãi sut có tác đng mnh nht đn các nhà đu t cng nh TTCK là lãi sut

chit khu ca NHNN. Lãi sut chit khu, hay còn gi là lãi sut tái chit khu là lãi
sut mà NHNN đánh vào các khon tin cho các ngân hàng thng mi vay đ đáp
ng nhu cu tin mt ngn hn hoc bt thng ca các ngân hàng này.
Tác đng ca lãi sut chit khu đn th trng chng khoán
Các ngân hàng thng mi phi tính toán t l gia tin mt và tin gi (d tr
ca ngân hàng) đ đáp ng nhu cu ca khách hàng và h có mt t l gia tin mt và
tin gi an toàn ti thiu. T l này ngoài quy đnh ca NHNN v t l d tr bt buc
còn ph thuc vào tình hình kinh doanh ca ngân hàng thng mi và d tr ca ngân
hàng thng ln hn d tr bt buc do ngân hàng trung ng quy đnh.
Khi t l d tr tin mt thc t ca ngân hàng thng mi gim xung đn gn
t l an toàn ti thiu thì h s phi cân nhc vic có tip tc cho vay hay không vì
buc phi tính toán gia s tin thu đc t vic cho vay vi các chi phí liên quan
trong trng hp khách hàng có nhu cu tin mt cao bt thng:
- Nu lãi sut chit khu bng lãi sut th trng thì ngân hàng thng mi s
tip tc cho vay đn khi t l d tr tin mt gim đn mc ti thiu cho phép vì nu
thiu tin mt h có th vay t NHNN mà không phi chu bt k thit hi nào.

16
- Nu lãi sut chit khu cao hn lãi sut th trng, các ngân hàng thng mi
không th đ cho t l d tr tin mt gim xung đn mc ti thiu cho phép, thm
chí phi d tr thêm tin mt đ tránh phi vay tin t NHNN vi lãi sut cao hn lãi
sut th trng khi phát sinh nhu cu tin mt bt thng t phía khách hàng.
Do vy, vi mt lng tin c s nht đnh, bng cách quy đnh lãi sut chit
khu cao hn lãi sut th trng, NHNN có th buc các ngân hàng thng mi phi
d tr tin mt b sung khin cho s nhân tin t gim xung (vì bi s ca tin gi so
vi tin mt gim) đ làm gim lng cung tin. Ngc li, khi lãi sut chit khu
gim xung thì các ngân hàng thng mi có th gim t l d tr tin mt và do vy
s nhân tin t tng lên dn đn tng lng cung tin.
Thông qua lãi sut chit khu NHNN có th kim soát đc lm phát. ây cng
là cách ph bin mà NHNN các nc s dng. Nói mt cách khác, bng cách tng lãi

sut chit khu, NHNN làm gim lng cung tin trong nn kinh t bng vic làm cho
chi phí vay tr nên đt hn. Ngc li, gim lãi sut chit khu, NHNN làm cho lng
cung tin trong nn kinh t tng lên.
Lãi sut chit khu tng khin cho vic vay tin ca ngân hàng thng mi t
NHNN tr nên đt hn. Tuy nhiên, s gia tng lãi sut chit khu không ch dng li 
đó, nó còn to nên tác đng lan truyn nh hng đn hu ht các cá nhân và doanh
nghip.
Tác đng gián tip đu tiên ca vic gia tng lãi sut chit khu: các ngân hàng
s tng lãi sut cho vay đi vi khách hàng. Khách hàng cá nhân b nh hng thông
qua vic lãi sut tng đi vi th tín dng và các khon vay ngn hn khác. iu này
tác đng lên các cá nhân ngi tiêu dùng, h s có ít tin hn đ chi tiêu. Sau cùng,
mi tháng mi ngi đu phi tr tin cho các hoá đn và khi các hoá đn này tr nên
đt hn thì khon thu nhp d phòng ca mi gia đình s tr nên ít hn. iu này có
ngha là mi ngi s gim tiêu cho các dch v và hàng hóa cao cp, và điu này s
tác đng đn doanh thu và li nhun ca doanh nghip.
i vi nhiu nhà đu t, th trng đi xung hoc giá chng khoán st gim là
điu không h mong mun. Nhà đu t nào cng k vng giá tr khon đu t ca
mình s không ngng tng lên, có th là  dng lãi vn, c tc hoc c hai. Nhng vi
k vng v s tng trng trong tng lai thp hn và dòng tin trong tng lai ca

17
doanh nghip không tt nh mong đi, chc chn không nhà đu t thông minh nào
tip tc đánh giá cao doanh nghip, nhà đu t s mong đi ít hn khi s hu các c
phn.
Hn na, đu t vào c phiu có th đc xem là ri ro hn so vi vic đu t
vào các lnh vc khác. Do vy khi giá chng khoán st gim, các nhà đu t có xu
hng rút vn ra khi th trng chng khoán đ đu t vào các tài sn khác nh trái
phiu, vàng, bt đng sn…
Khi lãi sut chit khu gia tng, hiu ng tng th là nó s làm gim lng cung
tin nhm mc đích duy trì lm phát  mc thp. Nó cng làm cho vic vay tin ca

các cá nhân và doanh nghip tr nên đt hn, nó tác đng đn hành vi tiêu dùng ca
các cá nhân và chin lc kinh doanh ca các doanh nghip, gia tng chi phí cho các
doanh nghip, khin cho thu nhp thp hn và cui cùng là nó có khuynh hng làm
cho th trng chng khoán tr nên kém hp dn hn đi vi các nhà đu t.

V. BÀI HC KINH NGHIM V TÁC NG CUNG TIN N TH
TRNG CHNG KHOÁN  MT S QUC GIA TRÊN TH GII

Qua tìm hiu tác đng ca cung tin đn th trng chng khoán  mt s quc
gia trên th gii nh M, Nht Bn, Thái Lan…s giúp cho chúng ta rút ra đc nhng
bài hc kinh nghim quý báu cho vic điu hành chính sách cung tin  Vit Nam mà
tác đng ca nó giúp th trng chng khoán có đc s phát trin n đnh trong dài
hn.
5.1 S m rng và co rút nhanh chóng ca cung tin và h ly ca nó đi vi th
trng chng khoán Nht Bn (1990) và Thái Lan (1997)
S m rng và co rút quá nhanh chóng ca cung tin t là nguyên nhân gây nên
bong bóng tài sn  Nht Bn (1990), Thái Lan (1997) và kt qu là bong bóng b v
làm nh hng nghiêm trng đn th trng chng khoán.
Nht Bn trc nm 1990, NHTW Nht Bn đã thc hin chính sách tin t ni
lng (tng mnh cung tin) đ kích thích tng trng. Gim lãi sut chit khu t nm
1985 ca ngân hàng trung ng bt ngun cho s tng trng nhy vt.
Tip theo vic gim lãi sut này, NHTW Nht Bn đã m rng dung lng tin
t  mc trung bình là 10,5% mi nm, t nm 1986-1990 (theo S thng kê Tài

18