sáng kiến công tác chủ nhiệm lớp

TẾN ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO
HIỆU QUẢ TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
I.LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
Giáo dục là nền móng của sự phát triển khoa học – kỹ thuật, giáo dục
mang lại sự phát triển cho nền kinh tế quốc dân, nền văn minh của đất
nước. Với mục tiêu giáo dục của Việt Nam là đào tạo con người, đào tạo
thế hệ trẻ Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ,
thẩm mỹ, có nghề nghiệp và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày
càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì cơng nghiệp hố – hiện
đại hố và hội nhập quốc tế.
Đứng trước những địi hỏi của sự phát triển nền kinh tế – xã hội
trong giai đoạn mới, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao thì mục tiêu
giáo dục tồn diện học sinh được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu
đối với mỗi đơn vị trường học, mỗi cấp học.
Tiểu học được xác định là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục
quốc dân, là bậc học “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu
cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ
và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung học cở sở.”(Luật Giáo
dục)
Đặc điểm lao động sư phạm của Bậc Tiểu học, thông thường mỗi
giáo viên là một giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp thường
dạy hầu hết các mơn học ở Tiểu học, có rất nhiều thời gian trên lớp mình,
có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy học, giáo dục và tổ chức, hướng dẫn
thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình chủ nhiệm. Vì vậy giáo
viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học có một vị trí hết sức quan trọng trong việc
hình thành và phát triển tồn diện nhân cách học sinh. Chính vì vậy, giáo


viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả
năng tổ chức tốt cơng tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp.
Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi

người giáo viên chủ nhiệm Bậc Tiểu học phải là một “Người thầy tổng thể”
là người thầy mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm
gương sáng cho học sinh noi theo.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên giảng dạy và làm
công tác chủ nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải
làm gì để thực hiện có hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình
dạy học và giáo dục sẽ mang lại điều gì cho trẻ, đúc rút được kinh nghiệm
gì, có sáng kiến gì góp phần vào cải tiến phương pháp dạy học và giáo dục?
Với lòng yêu nghề mến trẻ, tinh thần hăng say học tập, rèn luyện, học hỏi,
trao đổi kinh nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học, góp phần nâng
cao hiệu quả giáo dục tồn diện học sinh ở trường Tiểu học, tôi quyết định
lựa chọn và nghiên cứu sáng kiến “một số biện pháp góp phần nâng cao
hiệu quả trong cơng tác chủ nhiệm”.
II.THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
1.Thuận lợi
Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu
học nói chung đã được chú trọng. Trường tôi cũng như các trường học khác
trong huyện đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm
đầu năm học đến những giáo viên nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và
giàu kinh nghiệm làm cơng tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục học sinh.


Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong
nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác
chủ nhiệm lớp của giáo viên.
Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của
giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá
trình học của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong
việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh.

Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành cơng của giáo viên chủ
nhiệm, của người thầy và của nhà trường.
2.Khó khăn
Trong thực tế vẫn cịn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù
hợp trong việc, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện,
đổi mới phương pháp, kĩ năng trong cơng tác chủ nhiệm lớp.
Khơng ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy
văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, cịn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì
chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta khơng
chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo
thế hệ trẻ Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ,
thẩm mỹ, và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự
phát triển đất nước trong thời kì Cơng nghiệp hố – hiện đại hoá đất nước
và hội nhập quốc tế.
Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào
việc giáo dục các em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề
dạy học nên họ khơng đủ phương pháp, kĩ năng hoặc khơng có phương
pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục trẻ nên việc giáo dục con cái
gặp rất nhiều khó khăn.


Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế cịn khó khăn
,đi làm ăn xa hoặc gia đình khơng hạnh phúc, … nên chưa quan tâm đến
việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ
là “Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và giáo
dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó
khăn hơn, kém hiệu quả hơn.
III. GIẢI PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN
1.Mục tiêu của giải pháp – biện pháp
Xác định mục tiêu, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp.Tổ chức

lớp học, hướng dẫn học sinh học tập nội quy học sinh, thực hiện 5 nhiệm
vụ học sinh Tiểu học, thực hiện tốt kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và đạt
các chỉ tiêu phấn đầu trong các năm học nhằm giáo dục tồn diện cho học
sinh. Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị chính đáng của phụ huynh học sinh.
Điều tra điều kiện học tập của học sinh. Từ đó có biện pháp kết hợp, hợp
tác, tạo điều kiện nhằm tìm hiểu nguyên nhân, điều kiện học tập, nguyện
vọng, sở thích của học sinh, giáo viên có cơ sở, có điều kiện tốt để có định
hướng, kế hoạch phân loại điều kiện học sinh và có phương pháp dạy học
và giáo dục phù hợp với từng học sinh có hiệu quả.
2.Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp
Với thực trạng về các mặt và chất lượng học sinh như trên, giáo viên
đã thực hiện áp dụng một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục
toàn diện học sinh như sau:
Bản thân giáo viên chủ nhiệm là người phải có lập trường tư tưởng
vững vàng. Khơng ngừng học tập tu dưỡng đạo đức, chính trị. Ln ln
học tập, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện, đúc rút nhiều kinh
nghiệm từ chính bản thân và đồng nghiệp trong quá trình cơng tác. Ln


thực hiện đúng kế hoạch của nhà trường đề ra, quy chế chun mơn. Ln
ln học hỏi, tìm tịi các phương pháp kĩ thuật dạy học mới, tích cực thực
hiện đúng mục tiêu giáo dục nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục
học sinh tại lớp mình phụ trách và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
tồn diện học sinh của nhà trường.
Giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học cần học tập, nghiên cứu hiểu rõ các
văn bản, quy định của ngành giáo dục, hiểu Luật giáo dục tiểu học và Điều
lệ trường Tiểu học, Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học nhằm để có kế
hoạch dạy học, giáo dục phù hợp với lứa tuổi, đúng với mục tiêu giáo dục
tiểu học.
2.1. Tổ chức lớp, hướng dẫn học tập: Giáo viên chủ nhiệm tổ chức

họp lớp đầu năm học, bầu cán bộ lớp, phân chia tổ hợp lí trong việc học tập
và lao động của lớp. Nhắc nhở một số nề nếp của lớp, hướng dẫn chuẩn bị
sách vở, đồ dùng học tập đầu năm học. Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp
thời gian học tập hợp lí trong ngày và học tập ở nhà.
2.2. Phân công nhiệm vụ: Giáo viên chủ nhiệm phân công, hướng
dẫn cán bộ lớp, các tổ học sinh thực hiện nhiệm vụ hàng ngày, hàng tuần,
tháng và suốt cả năm học.
2.3. Học sinh học tập nội qui học sinh, nhiệm vụ học sinh Tiểu
học và các quy định khác: Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức, hướng dẫn
cho học sinh học tập, thực hiện nội quy học sinh, 5 nhiệm vụ của học sinh
tiểu học và một số quy định đầu năm học của nhà trường. (Thực hiện trong
tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
2.4. Học sinh thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm theo hướng
dẫn của giáo viên:


Giáo viên chủ nhiệm là người lên Kế hoạch công tác chủ nhiệm, cả
giáo viên chủ nhiệm và học sinh của lớp đó đều phải thực hiện các nội
dung cụ thể có liên quan trong kế hoạch cơng tác chủ nhiệm. Vì vậy giáo
viên chủ nhiệm cần tổ chức triển khai, hướng dẫn cho học sinh học tập,
nắm bắt được và thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp hàng tuần,
hàng tháng, năm và các chỉ tiêu phấn đấu trong năm học bằng cách đọc
nghe, hoặc cho ghi chép một số ý chính của kế hoạch, chỉ tiêu phấn đấu và
hướng dẫn học sinh phấn đấu thực hiện. (Thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp
cuối tuần).
Ngoài điều tra theo sổ cơng tác chủ nhiệm thì giáo viên cần phải tìm
hiểu nguyện vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh, điều tra thêm về điều
kiện học tập của học sinh theo phiếu điều tra bên dưới.
2.5. Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh.
Nhằm tìm hiểu những điều phụ huynh mong muốn, đề nghị đối với

con em mình, đối với giáo viên chủ nhiệm, các thầy cơ giáo chuyên trách,
dạy thay … , để từ đó giáo viên chủ nhiệm có điều kiện, có kế hoạch và
biện pháp thực hiện nhằm mục tiêu giáo dục học sinh. Những nội dung nào
giáo viên có thể giải quyết được thì thực hiện ngay, nội dung nào cần sự kết
hợp hoặc thuộc quyền của Ban giám hiệu nhà trường thì giáo viên sẽ kết
hợp hoặc đề nghị Ban giám hiệu nhà trường xem xét giải quyết, nội dung
nào chưa thể hoặc không thể đáp ứng được đề nghị, nguyện vọng của phụ
huynh thì giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp, trao đổi, giải thích để phụ huynh
hiểu rõ và tạo điều kiện tốt cho con em học tập.
2.7. Học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ: Giáo viên chủ nhiệm tổ
chức, hướng dẫn cho học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ thường xuyên, sinh


hoạt lớp hàng tuần có hiệu quả nhằm xây dựng tốt nề nếp lớp học, nề nếp
đội viên và các kĩ năng cho học sinh.
2.8. Học sinh thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua:
Học sinh cần nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động
và phong trào thi đua trong trường học bằng cách giáo viên chủ nhiệm tổ
chức cho học sinh học tập tại lớp và nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa
của các cuộc vận động, phong trào thi đua, từ đó hướng dẫn học sinh tham
gia tích cực vào các cuộc vận động và phong trào thi đua đang được thực
hiện (Tổ chức vào tiết sinh hoạt lớp cuối tuần).
2.9. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngồi việc tiếp thu những
kiến thức ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại
nhà cũng vơ cùng quan trọng. Trong khi đó, tơi thấy điều kiện gia đình,
khơng gian sống của học sinh cũng như nhận thức của cả phụ huynh lẫn
học sinh chỉ dừng lại ở nhận thức học tại lớp là đủ.Và điều này làm ảnh
hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh tự học ở nhà
có kết quả thì các em phải có góc học tập và mỗi em phải có phương pháp

tự học ở nhà. Về phương pháp học tập, tơi có thể hướng dẫn cho từng em.
Nhưng cịn góc học tập thì gia đình phải làm cho con em của mình. Khi
các em đã có góc học tập, tơi u cầu mỗi em phải lập thời gian biểu buổi
chiều và buổi tối thật cụ thể, phù hợp với tình hình của gia đình và phải
được cha mẹ kí xác nhận. Thơng qua thời gian biểu, tơi biết được chính xác
thời gian học bài ở nhà của từng em. Tôi phân chia lớp thành các nhóm
theo khu vực dân cư (theo tổ) và phân cơng mỗi nhóm một nhóm trưởng.
Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra và báo cáo với tơi tình hình tự học ở nhà của
các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu y đến những bạn học yếu hoặc
chưa có y thức tự học ở nhà. Thấy tôi quan tâm đến việc học ở nhà của con


em mình nên phụ huynh cũng nhiệt tình phối hợp với tôi: nhắc nhở, kiểm
tra và tạo điều kiện cho con em mình học tập ở nhà. Sự tiến bộ của học sinh
“cá biệt” được tôi thường xuyên thông báo cho gia đình biết qua điện thoại.
Vì vậy, phụ huynh rất vui và càng quan tâm đến việc học của các em.
2.10. Động viên, khích lệ kịp thời: Giáo viên chủ nhiệm cần có biện
pháp kịp thời khen ngợi, động viên khuyến khích hay nhắc nhở học sinh
trong tiết sinh hoạt lớp, cũng như trong các tiết học hằng ngày nhằm phát
huy tính tự giác, tích cực của học sinh.
Chú trọng dạy học và giáo dục học sinh thông qua tiết dạy “Hoạt
động ngồi giờ lên lớp” một cách có hiệu quả nhằm nâng cao giáo dục toàn
diện học sinh. Để làm tốt cơng việc này, địi hỏi người giáo viên cần tập
trung thời gian xây dựng nội dung chương trình, kế hoạch bài dạy phù hợp
với điều kiện lớp mình, đúng với kế hoạch hoạt động ngồi giờ lên lớp của
nhà trường đã đề ra.
Giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội,
liên đội trong việc lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch liên đội, chi đội.
Phối hợp chặt chẽ với Liên đội trong việc kiểm tra, đánh giá xếp loại Đội
viên, Chi đội và phối hợp trong việc thực hiện các kế hoạch nhỏ, các phong

trào thi đua khác một cách có hiệu quả.
Kết hợp với các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay nhằm giảng
dạy tốt các môn học, thực hiện tốt kế hoạch chủ nhiệm.
Giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay là những giáo viên trực tiếp
giảng dạy lớp mình trong một thời gian nhất định nào đó hay giảng dạy
hàng tuần thì đều có tác động đến quá trình giáo dục học sinh. Vì vậy giáo
viên chủ nhiệm cần phổ biến cho giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay biết
được Kế hoạch công tác chủ nhiệm, biết được kết quả điều tra điều kiện


học sinh. Để từ đó các giáo viên này cũng có nội dung và phương pháp
giáo dục cụ thể đối với lớp mình phụ trách, học sinh lớp mình dạy. Đồng
thời các giáo viên bộ môn, giáo viên dạy thay sẽ có biện pháp kết hợp với
giáo viên chủ nhiệm trong q trình giáo dục tồn diện học sinh.
Tăng cường mối quan hệ Gia đình, Nhà trường và Xã hội; tăng
cường hiểu biết về giáo dục, về phương pháp giáo dục con em của phụ
huynh học sinh. Nhằm kết hợp tốt mối quan hệ Gia đình – Nhà trường và
Xã hội, nhằm kết hợp giáo dục toàn diện học sinh có hiệu quả cao hơn.
Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học
sinh của lớp, trường và cha mẹ, phụ huynh học sinh.
Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm nhằm báo cáo, bàn bạc
mọi công tác hướng tới giáo dục học sinh.
Để phụ huynh có điều kiện giáo dục con em mình tốt, phù hợp với
mục tiêu giáo dục của Đảng và nhà nước đã đề ra, phụ huynh học sinh cần
hiểu rõ các nhiệm vụ của học sinh, nắm được mục tiêu giáo dục tiểu học,
cần hiểu được một số điều của Luật giáo dục tiểu học, Điều lệ trường tiểu
học, phụ huynh cần hiểu được nội dung, ý nghĩa và kế hoạch của các cuộc
vận động và phong trào thi đua đang được thực hiện trong nhà trường. Vì
vậy, giáo viên chủ nhiệm cần triển khai trong cuộc họp phụ huynh đầu năm
học về trích một số điều của luật giáo dục Tiểu học, Điều lệ trường Tiểu

học, các nhiệm vụ của học sinh tiểu học mà phụ huynh cần nắm được để có
phương hướng và cách thức giáo dục con em mình phù hợp, đúng đắn và
có hiệu quả.
Bằng chun mơn nghiệp vụ của mình, giáo viên chủ nhiệm cần
tuyên truyền, phổ biến một số chính sách của Đảng và nhà nước hàng năm
đối với ngành giáo dục, phổ biến, trao đổi cùng phụ huynh một số cách


thức, phương pháp giáo dục nhằm tạo điều kiện cho con em mình học ở
nhà sao cho phù hợp với điều kiện gia đình học sinh và có khoa học.
Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên liên lạc, trao đổi quá trình học
tập, rèn luyện của học sinh với phụ huynh học sinh ở trường cũng như ở
nhà nhằm kết hợp, hỗ trợ, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập và rèn
luyện.
Đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh khách quan,
công bằng và kịp thời nhằm tạo niềm tin, sự hứng thú học tập của học sinh.
Nhận xét, đánh giá, xếp loại và xét thi đua khen thưởng học sinh cần
đúng đối tượng, đúng các quy định, kịp thời, khách quan, trung thực, công
bằng. chú trọng động viên, khuyến khích học sinh.
IV- KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Sáng kiến kinh nghiệm của tơi khơng có gì là lơn lao, những biện
pháp tôi đã làm cũng rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất
khả quan. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh
ngày càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tơi
rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy- trị, bạn bè
ngày càng gắn bó và thân thiện .
Trong những năm học qua, lớp tôi vẫn ln duy trì sĩ số 100%, học
sinh hồn thành Chương trình Tiểu học đạt 100%, tỉ lệ học sinh hồn thành
xuất sắc nhiệm vụ năm học luôn được nâng cao.
– Ngồi ra trong các năm qua lớp tơi chủ nhiệmnhuwxngtham gia tốt

các phong trào của trường.
– Khơng có học sinh vi phạm khuyết điểm; học sinh đến trường luôn
đảm bảo an tồn cả trong giờ học lẫn giờ chơi; khơng có học sinh gây gổ


đánh nhau trong và ngồi nhà trường, khơng có học sinh bị tai nạn giao
thông.
– 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể.
V. KẾT LUẬN
Trong q trình cơng tác, khơng ngừng trau dồi chun mơn nghiệp
vụ, chịu khó nghiên cứu, tìm tịi học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, bản thân đã
nhận thấy điều đó là tất cả mọi vấn đề đều có thể giải quyết một cách tốt
đẹp. Điều quan trọng là có lịng u nghề, mến trẻ, tình đồng nghiệp, đồng
chí, có tình yêu quê hương đất nước.
Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề trong sáng kiến kinh
nghiệm: đã được thực hiện rất thành công tại một số lớp trong trường.
Một số biện pháp trên hoặc một số nội dung trong các biện pháp trên
cũng đã được tôi thực hiện và đều mang lại hiệu quả. Điều quan trọng là
các biện pháp có mối liên hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ tích cực cho nhau
trong q trình thực hiện cơng tác chủ nhiệm lớp. Chính vì vậy để mang lại
hiệu quả thực sự cao, khi thực hiện cần áp dụng đầy đủ, triệt để các biện
pháp trên.