SKKN Xác định nội dung và cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần Lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Ngày nay, thế giới đã và đang có nhiều chuyển biến, q trình hội nhập và xu
thế tồn cầu hóa mang đến những cơ hội và thách thức đối với các quốc gia trên
thế giới, trong đó có Việt Nam. Giáo dục Việt Nam đang chuyển dần từ tiếp cận
nội dung sang tiếp cận hình thành và phát triển năng lực, nghĩa là từ chỗ quan tâm
đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì
qua việc học.
Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Phải tuyệt đối tránh nhồi
sọ”, “Khơng nên học thuộc lịng từng câu từng chữ”,“Tuyệt đối không nhắm mắt
tuân theo sách vở một cách xuôi chiều”.
Nghị quyết số 29-NQ/TW(2013) của Ban chấp hành Trung ương Đảng
(khóaXI) nêu rõ: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng
hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng
của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập
trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập
nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực. Đa dạng hoá hình thức tổ
chức học tập, coi trọng cả dạy học trên lớp và các hoạt động xã hội, trải nghiệm
sáng tạo, tập dượt nghiên cứu khoa học..
Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 đã đề ra mục tiêu về Hoạt động
trải nghiệm hình thành, phát triển ở học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống,
năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động... ,giúp học sinh khám phá bản thân và thế
giới xung quanh, phát triển đời sống tâm hồn phong phú, biết rung cảm trước cái
đẹp của thiên nhiên và tình người, có quan niệm sống và ứng xử đúng đắn, đồng
thời bồi dưỡng cho học sinh tình yêu đối với quê hương, đất nước, ý thức về cội
nguồn và bản sắc của dân tộc để góp phần giữ gìn, phát triển các giá trị tốt đẹp của
con người Việt Nam trong một thế giới hội nhập.
Đối với môn Lịch sử, Hoạt động trải nghiệm đã và đang được vận dụng ở
trường phổ thông gắn lý thuyết với thực tiễn, học đi đôi với hành. Lịch sử Việt
Nam giai đoạn từ năm 1930 đến năm1945, là giai đoạn sau khi Đảng Cộng sản
Việt Nam ra đời đến ngày 2/9/1945, Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập. Đây là

giai đoạn quan trọng có nhiều nội dung để giáo viên tổ chức dạy học trải nghiệm
kết hợp giữa lịch sử dân tộc và lịch sử địa phương, dạy học gắn với di sản văn hóa,
giáo dục trong nhà trường gắn với thực tiễn, là một trong những giải pháp đổi mới
giáo dục giúp nâng cao chất lượng dạy học.
Với những lý do trên, tôi quyết định chọn vấn đề: "Xác định nội dung và
cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học phần Lịch sử Việt Nam
lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945” để nghiên cứu.
2. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1


2.1 Mục đích
Xác định nội dung và một số cách thức dễ làm, dễ thực hiện trong tổ chức
hoạt động trải nghiệm trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến
1945 nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh. Từ đó, nâng
cao chất lượng dạy học, góp phần đổi mới hiệu quả giáo dục.
2.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc tổ chức hoạt động trải
nghiệm.
- Xác định cách thức tiến hành tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học
Lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm, đối chiếu kết quả thu được từ các lớp thực
nghiệm và các lớp đối chứng để rút ra những kết luận về tính khả thi và phù hợp
của sáng kiến.
3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Về nội dung và cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học lịch
sử Việt Nam giai đoạn 1930 đến 1945 trong các bài học nội khóa và ngoại khóa.
- Vận dụng đối với học sinh ở trường THPT Đông Hiếu – Thị xã Thái Hòa.
4. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU
Hoạt động trải nghiệm trong dạy học là hình thức học tập trực quan, sinh

động, vận dụng nhiều kĩ năng tư duy sáng tạo, phân tích đánh giá, rút ra bài học,
trách nhiệm cho bản thân, từ đó phát huy tính tích cực, sáng tạo, hình thành các kỹ
năng và năng lực cần thiết cho các em.
- Chương trình giáo dục phổ thơng của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu lên
hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục mà từng học sinh được trực tiếp hoạt
động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức
của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, các kĩ năng và tích luỹ kinh
nghiệm riêng của cá nhân.
- Một số biện pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh trong dạy học
Lịch sử của Tiến sĩ.Nguyễn Xuân Trường- Nguyễn Thị Thanh Thúy trên Báo Giáo
dục -Thời đại.
- Tạp chí giáo dục số đặc biệt tháng 10 năm 2017.
- Đinh Thị Kim Thoa (2019) Hướng dẫn tổ chức hoạt động trải nghiệm theo
Chương trình phổ thơng mới, NXB Đại học sư phạm.
Trên cơ sở kế thừa, phát triển các đề tài đã có nhằm tìm ra các nội dung và
cách thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh thông qua bài dạy môn
2


Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930 đến 1945 nhằm nâng cao chất lượng dạy và học
Lịch sử ở nhà trường THPT.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Tiến hành thu thập tài liệu qua sách, báo, các văn bản liên quan đến đề tài.
Trên cơ sở đó để phân tích, tổng hợp và rút ra những vấn đề cần thiết của đề tài.
5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trong quá trình nghiên cứu, bản thân sử dụng các phương pháp như: điều tra
thực tế qua dự giờ, điều tra trong GV và HS, quan sát sản phẩm, thực nghiệm sư
phạm, tổng kết kinh nghiệm…Đó là những cơ sở cho việc triển khai cũng như khả
năng ứng dụng của đề tài.

3


PHẦN II. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12
GIAI ĐOẠN 1930 ĐẾN 1945
I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
1. Khái niệm về trải nghiệm
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về trải nghiệm. Theo Bách khoa tồn thư:
“Trải nghiệm là tiến trình hay q trình hoạt động năng động để thu thập kinh
nghiệm, quá trình trải nghiệm phụ thuộc vào môi trường sống và cảm xúc cá
nhân”.
Học từ trải nghiệm là quá trình học theo đó kiến thức, năng lực được tạo ra
thơng qua việc chuyển hóa kinh nghiệm (theo Kolb, 1984).
Theo UNESCO (2010), “Học tập trải nghiệm là một quá trình phát triển kiến
thức, kỹ năng và thái độ dựa trên suy nghĩ có ý thức về một trải nghiệm từng có.
Do đó, người học cần có được trải nghiệm cá nhân cụ thể và chủ động lấy phản hồi
từ những người xung quanh và tự phân tích để đánh giá kiến thức, kinh nghiệm
mình có được.”
Như vậy, học trải nghiệm, hiểu một cách đơn giản là quy trình "học thơng qua
thực nghiệm’. Quy trình này giúp học sinh củng cố kiến thức, hình thành và phát
triển các năng lực, kỹ năng, hành xử mới và thậm chí là cách tư duy mới.
2. Phân loại trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm gồm 4 nhóm hoạt động chính:
- Hoạt động hướng vào bản thân (khám phá, rèn luyện, thích ứng, tự chủ,
sáng tạo, ...).
- Hoạt động hướng đến xã hội (xây dựng nhà trường, xây dựng cộng đồng…).

- Hoạt động hướng đến tự nhiên (tìm hiểu và bảo tồn cảnh quan, bảo vệ môi
trường…).
- Hoạt động hướng nghiệp (rèn luyện phẩm chất, năng lực…).
Lựa chọn linh hoạt, sáng tạo các nhóm hoạt động để đưa ra những phương
thức tổ chức phù hợp nhằm tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm, tìm tịi, vận
dụng kiến thức đã học vào thực tế đời sống.
Một số phương thức tổ chức chủ yếu nhằm phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo, sẵn sàng trải nghiệm:
- Phương thức khám phá: tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm thế giới tự
nhiên, thực tế cuộc sống, khám phá những điều mới lạ, bồi dưỡng những cảm xúc
tích cực và tình yêu quê hương đất nước( hoạt động tham quan, thực địa…).
4


- Phương thức thể nghiệm, tương tác: tạo điều kiện cho học sinh giao lưu, tác
nghiệp và thể nghiệm ý tưởng( diễn đàn, đóng kịch, hội thi, trị chơi…).
- Phương thức cống hiến: tạo điều kiện cho học sinh mang lại những giá trị xã
hội bằng những đóng góp, cống hiến thơng qua hoạt động tình nguyện, lao động
cơng ích,tun truyền….
- Phương thức nghiên cứu: tạo điều kiện cho học sinh tham gia dự án nghiên
cứu nhờ trải nghiệm thực tế.
Giáo dục nước ta đang thực hiện bước chuyển từ tiếp cận nội dung sang tiếp
cận năng lực của người học. Để nâng cao chất lượng giảng dạy, hình thành và phát
triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, giáo viên cần đa dạng hóa các hình thức tổ
chức dạy học. Trong quá trình học tập trải nghiệm, tùy từng nội dung mà lựa chọn
cách thức tổ chức nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cho học sinh.
3. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm
Hoạt động trải nghiệm (HĐTN) là hoạt động giáo dục do nhà trường định
hướng, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho học sinh tiếp cận thực tế,
thể nghiệm các cảm xúc tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và huy động

tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học để thực hiện những nhiệm vụ được
giao hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống.
Nội dung HĐTN rất đa dạng và mang tính tích hợp, tổng hợp kiến thức, kĩ
năng. HĐTN đã giúp cho các nội dung giáo dục thiết thực hơn, gần gũi với cuộc
sống thực tế hơn, đáp ứng được nhu cầu hoạt động của học sinh, giúp các em vận
dụng kiến thức đã được học vào trong thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng hơn.
HĐTN được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Các hình thức tổ chức
đa dạng, phong phú tạo điều kiện cho việc giáo dục học sinh sinh động hơn, nhẹ
nhàng, hấp dẫn hơn, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý. Trong quá trình thiết kế, tổ
chức, đánh giá các HĐTN, giáo viên lẫn học sinh đều có cơ hội thể hiện sự sáng
tạo, chủ động, linh hoạt của mình.
HĐTN có khả năng thu hút sự tham gia, phối hợp, liên kết nhiều lực lượng
giáo dục trong và ngoài nhà trườn, giúp HS được lĩnh hội các nội dung giáo dục
qua nhiều kênh khác nhau, với nhiều cách tiếp cận khác nhau. Điều đó làm tăng
tính đa dạng, hấp dẫn và chất lượng, hiệu quả của HĐTN.
Học qua trải nghiệm giúp lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học
tập khác khơng thực hiện được. Mục tiêu quan trọng của hoạt động học tập là lĩnh
hội kinh nghiệm lịch sử xã hội loài người và thế giới xung quanh bằng nhiều con
đường khác nhau để phát triển nhân cách. Sự đa dạng trong trải nghiệm sẽ mang
lại cho học sinh nhiều vốn sống kinh nghiệm phong phú.
4. Các phẩm chất, năng lực được hình thành qua hoạt động trải nghiệm
4.1. Phẩm chất
5


- Yêu nước: là yêu thiên nhiên, yêu truyền thống dân tộc, yêu cộng đồng, là
sẵn sàng tham gia và vận động mọi người tham gia vào các hoạt động giữ gìn, bảo
vệ đất nước, xây dựng Tổ quốc. Biết gìn giữ các giá trị di sản văn hố của q hương,
tơn trọng bản sắc dân tộc. Tích cực tham gia trong công tác bảo vệ thiên nhiên và
môi trường...

- Nhân ái: sẵn sàng tha thứ, tơn trọng văn hóa, tơn trọng cộng đồng, có lịng
bao dung, biết u thương và giúp đỡ con người, yêu thiên nhiên, cuộc sống…
- Chăm chỉ: thể hiện những kĩ năng học tập hàng ngày, dám nghĩ dám làm và
ln đặt câu hỏi, tích cực rèn luyện, vượt qua trở ngại, khó khăn, thử thách để đạt
thành tích tốt trong học tập.
- Trung thực: là thật thà ngay thẳng, mạnh dạn nói lên ý kiến của mình, biết
nhận lỗi, sửa lỗi, bảo vệ cái đúng cái tốt. Có lối sống tích cực, nhận thức và hành
động đúng đắn...
- Trách nhiệm: quan tâm đến sự phát triển hoàn thiện bản thân, tham gia hoạt
động cộng đồng, đóng góp cho việc giữ gìn và phát triển mơi trường tự nhiên, của
cộng đồng, đất nước. Có thái độ tích cực trong cơng việc, cố gắng hồn thành công
việc được giao với tinh thần trách nhiệm cao.
4.2. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Tự chủ là vượt qua được khó khăn, thử thách
trong cuộc sống. Tự thực hiện những công việc của bản thân trong học tập, chủ
động, tích cực tham gia các hoạt động.Tự học là khả năng xác định được nhiệm vụ
học tập một cách tự giác, chủ động. Tự học bằng nhiều phương pháp học tập hiệu quả
khác nhau, biết phát huy ưu điểm và khắc phục hạn chế của bản thân. .
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Giao tiếp là khả năng lựa chọn nội dung,
cách thức, thái độ giao tiếp, lắng nghe tích cực, chia sẻ khi cần và biết hỗ trợ bạn
cùng thực hiện nhiệm vụ nhóm. Năng lực hợp tác thể hiện trong tinh thần làm việc
nhóm, đồng đội, cá nhân sẽ khơng đề cao giá trị bản thân mà biết điều chỉnh cho
phù hợp với đội, nhóm.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phân tích được tình huống nảy sinh
vấn đề, hình thành được những câu hỏi có tính khám phá cái mới trong vấn đề.
Trong quá trình giải quyết vấn đề, cá nhân sẽ phát huy được tiềm năng sáng tạo
của bản thân mình. Sự sáng tạo sẽ đề ra các phương pháp giải quyết vấn đề một
cách hiệu quả nhất.
4.3. Năng lực chun mơn
- Năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội: Tìm hiểu tự nhiên là khả năng tìm tịi

và khám phá các sự vật hiện tượng trong tự nhiên, giải thích được một số hiện
tượng khoa học đơn giản. Vận dụng được các kiến thức khoa học tự nhiên để phân
tích, giải thích hiện tượng và giải quyết các vấn đề một cách khoa học.
6


- Năng lực cơng nghệ: Nhận thức được vai trị và tầm quan trọng của các thiết
kế, vận dụng được tư duy thiết kế trong tìm tịi, sáng tạo.
- Năng lực thẩm mỹ: là nhận diện và cảm thụ cái đẹp, biết thể hiện được cái
đẹp trong hành vi, trong lời nói, trong sản phẩm… . Biết được giá trị của cuộc sống
và trân trọng giá trị đó, đề xuất ý tưởng, thể hiện ý tưởng sáng tạo.
- Năng lực thể chất: là khả năng sống thích ứng và hài hịa với mơi trường,
với tự nhiên, biết rèn luyện sức khoẻ thể lực và nâng cao sức khoẻ tinh thần.
- Năng lực tin học: là khả năng sử dụng thiết bị kỹ thuật số, máy tính… để
tìm kiếm thơng tin phục vụ tích cực và hiệu quả cho học tập và cuộc sống.
- Năng lực tính tốn: Biết suy luận và giải quyết vấn đề logic, hiệu quả, biết
tạo sự kết nối giữa toán học với cuộc sống hằng ngày.
- Năng lực ngôn ngữ: là khả năng hiểu và phản hồi tích cực các nội dung đã nhận
thức. Biết trình bày và bảo vệ quan điểm cá nhân. Có khả năng nghe, hiểu và chắt lọc
những thông tin quan trọng từ các cuộc thảo luận, đối thoại.
4.4. Năng lực đặc thù của hoạt động trải nghiệm
Ngoài những năng lực chung, năng lực chun mơn thì hoạt động trải nghiệm
cịn có những năng lực đặc thù.
- Năng lực thích ứng với cuộc sống: Hiểu biết về bản thân và môi trường
sống, kĩ năng điều chỉnh bản thân và đáp ứng với sự thay đổi. Thay đổi được cách
suy nghĩ, biểu hiện thái độ, cảm xúc của bản thân để đáp ứng với yêu cầu, nhiệm
vụ, hoàn cảnh mới. Thể hiện được khả năng tự học, sự tự tin trong giao tiếp, ứng
xử và trong các mối quan hệ…
- Năng lực thiết kế và tổ chức các hoạt động: Kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng
thực hiện kế hoạch và điều chỉnh hoạt động, đánh giá hoạt động. Có thái độ làm

việc nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm cao. Biết đóng góp vào thành cơng chung,
ln tn thủ và chấp hành với quyết định của tập thể.
- Năng lực định hướng nghề nghiệp: là khả năng hiểu biết về nghề nghiệp,
rèn luyện phẩm chất, năng lực liên quan đến nghề nghiệp, kĩ năng ra quyết định và
lập kế hoạch học tập theo định hướng nghề nghiệp.
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA VIỆC DẠY HỌC LỊCH SỬ LỚP 12 THPT
1. Vị trí của chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12
Theo chương trình THPT môn Lịch sử, phần lịch sử Việt Nam lớp 12 chiếm
một vị trí quan trọng. Đây là thời kỳ lịch sử có nhiều biến động, được đánh dấu mở
đầu bằng cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp và kết thúc bằng
sự kiện Đảng, nhà nước ta tiến hành đổi mới và thực hiện kế hoạch 5 năm 19962000.
7


HS có những hiểu biết về Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân
Pháp và tác động của nó đến xã hội Việt Nam, phong trào dân tộc dân chủ trước
những năm Đảng ra đời, sự kiện Đảng ra đời là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử
cách mạng Việt Nam, quá trình lãnh đạo cách mạng đi từ thắng lợi này đến thắng
lợi khác. Học sinh hiểu biết về lịch sử lâu đời của dân tộc, những truyền thống tốt
đẹp của dân tộc và vận dụng những bài học lịch sử để giải quyết những vấn đề của
thực tế cuộc sống.
2. Mục tiêu chương trình lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930 đến 1945
Về kiến thức: giúp HS nắm được những sự kiện lịch sử cơ bản của lịch sử
Việt Nam qua phong trào cách mạng 1930 đến 1935. Phong trào cách mạng 1930193, với đỉnh cao Xô Viết Nghệ Tĩnh là phong trào đầu tiên do Đảng Cộng sản
Việt Nam lãnh đạo. Đây là phong trào có quy mơ rộng lớn, đã thành lập được
chính quyền theo kiểu Xô Viết, là cuộc tập dượt đầu tiên chuẩn bị cho thắng lợi
cách mạng tháng Tám năm 1945.
Phong trào dân chủ 1936-1939, phong trào đấu tranh công khai dành dân chủ
dưới sự lãnh đạo của Đảng. Xuất phát từ tình hình thế giới và trong nước có nhiều
chuyển biến, Đảng Cộng sản Đông Dương đã định ra chủ trương, phương pháp đấu

tranh mới. Bằng sức mạnh đoàn kết của quần chúng, phong trào đã buộc chính
quyền thực dân phải nhượng bộ, quần chúng được giác ngội về chính trị, là lực
lượng chính trị hùng hậu.
Phong trào giải phóng dân tộc 1939-1945 là cuộc vận động giải phóng dân
tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng đãphát triển đến đỉnh cao với Tổng khởi nghĩa
tháng Tám năm 1945. Ngày 2 – 9 - 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời
đánh dấu thắng lợi cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Đông Dương.
Về kĩ năng: những kiến thức lịch sử phong phú, đầy biến động của lịch sử
Việt Nam giai đoạn 1930 đến 1945 là cơ sở để HS phát triển tư duy phân tích, so
sánh, nhận định, rút ra nguyên nhân, ý nghĩa của các sự kiện lịch sử. Ngồi ra cịn
rèn luyện kĩ năng quan sát, sử dụng tranh ảnh, lược đồ, kĩ năng thực hành bộ môn,
kĩ năng sử dụng tài liệu tham khảo, kĩ năng học tập trải nghiệm để làm sâu sắc
thêm nhận thức lịch sử.
Về thái độ: những kiến thức lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930 đến 1945, bồi
dưỡng cho HS lòng yêu nước, niềm tự hào về những trang sử hào hùng của dân
tộc. Đồng thời, giáo dục cho HS ý thức dân tộc, đồn kết, lịng biết ơn đối với các
anh hùng dân tộc, biết quý trọng, gìn giữ và bảo vệ những giá trị văn hóa đặc sắc,
tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.
Về năng lực: Rèn luyện cho học sinh những năng lực chung (tự chủ và tự học,
năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo), những năng lực
chun mơn ( tìm hiểu tự nhiên và xã hội, công nghệ, thẩm mỹ, thể chất, tin học,
8


ngơn ngữ, tính tốn), năng lực đặc thù. Từng bước hình thành và phát triển năng lực
giải quyết các tình huống và vấn đề thực tiễn.
3. Đặc điểm tâm sinh lý học sinh lớp 12 THPT
HS lớp 12 THPT thường có độ tuổi từ 17 đến 18 tuổi, đây là lứa tuổi thanh
niên, sự phát triển tâm lý của lứa tuổi này chịu tác động của hai yếu tố: sinh lý và

xã hội. Sự phát triển về mặt cơ thể tạo cho các em có nhiều hứng thú hoạt động xã
hội và trong nhiều lĩnh vực khác.
a. Đặc điểm về hoạt động học tập và sự phát triển trí tuệ
- Trong hoạt động học tập: về nội dung, phương thức, mục đích, cách thức
học tập... khác xa với các cấp học trước, hoạt động tự học tự nghiên cứu được phát
triển cao. Trong điều kiện phát triển của các phương tiện truyền thông, trong bối
cảnh hội nhập, mở rộng giao lưu, HS tiếp cận nhiều nguồn thông tin đa dạng,
phong phú từ nhiều mặt của cuộc sống, HS không thỏa mãn với vai trị của người
tiếp thu thụ động, khơng chỉ chấp nhận các giải pháp đã có sẵn. Các em nảy sinh
sự lĩnh hội độc lập tri thức và phát triển các kĩ năng.
- Đặc điểm các sự phát triển trí tuệ: Sự phát triển trí tuệ ở lứa tuổi này là tính
chủ định giữa vai trị thống trị, tư duy mang tính chất trừu tượng cao. Khi giải
quyết các vấn đề tư duy thì có phương pháp phản đề, lật ngược vấn đề để xem lại.
b. Những đặc điểm nhân cách chủ yếu
- Về sự tự ý thức
Ở lứa tuổi này các em đã tự mình giải quyết các công việc, thể hiện được thái
độ của cá nhân đối với cơng việc xung quanh như bằng lịng hay khơng bằng lịng.
Tự ý thức phát triển, biết tự kiềm chế những hành vi, hành động khơng đúng đắn
của mình.
- Giao tiếp với đời sống tình cảm: Giao tiếp thường xảy ra trong các nhóm
tâm lý có cùng sở thích nhu cầu hoặc đơi bạn. Các em có nhu cầu cống hiến cho xã
hội rất nhiều nhưng do khả năng hiện có cũng đang cịn hạn chế.
- Sự hình thành thế giới quan: Sự hình thành thế giới quan là nét chủ yếu
trong tâm lý thanh niên vì các em sắp bước vào cuộc sống xã hội, các em có nhu
cầu tìm hiểu khám phá để có quan điểm về tự nhiên, xã hội, về các nguyên tắc và
quy tắc ứng xử, những định hướng giá trị về con người.
III. TÌNH HÌNH DẠY HỌC LỊCH SỬ VÀ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM CHO
HỌC SINH LỚP 12 Ở CÁC TRƯỜNG THPT HIỆN NAY
1. Quan điểm về việc dạy học trải nghiệm
1.1. Về phía học sinh

9


Công tác điều tra được tiến hành bằng các câu hỏi trắc nghiệm khách quan và
câu hỏi mở để HS bày tỏ ý kiến về vấn đề học tập trải nghiệm trong DHLS lớp 12,
tập trung vào một số nội dung sau:
- Thái độ, tinh thần học tập bộ môn Lịch sử của học sinh.
- Những hiểu biết của các em về học tập trải nghiệm trong DHLS lớp 12.
- Khi học lịch sử lớp 12 bằng cách thức trải nghiệm em thấy như thế nào?
- Vai trò của học tập trải nghiệm trong DHLS lớp 12.
- Về việc cần thiết đa dạng hóa các hình thức dạy học để các em hứng thú hơn
đối với việc học tập bộ môn.
Qua xử lý phiếu điều tra, trao đổi trực tiếp với HS, tơi nhận thấy:
Khi hỏi học sinh có thích học mơn lịch sử khơng, có 15/76 (20%) HS trả lời là
không hứng thú, 37/76 (49%) HS trả lời là bình thường, số HS này cho rằng học
mơn lịch sử rất dài và khó nhớ, nhất là các sự kiện học rồi lại qn nên học khơng
có hiệu quả, học lịch sử chỉ để thi tốt nghiệp. Có 14/76(18%) HS trả lời là hứng thú
học lịch sử và 10/76(13% ) trả lời là rất hứng thú. Số học sinh này cho rằng học
lịch sử rất quan trọng, nó giúp các em hiểu hơn về lịch sử trong nước và thế giới.
Việc học sinh ý thức được tầm quan trọng của mơn học là một trong những tín hiệu
tích cực trong việc dạy và học môn Lịch sử ở trường phổ thơng hiện nay.
1.2. Về phía giáo viên
- Thứ nhất: Về tầm quan trọng của việc học tập trải nghiệm trong dạy học lịch
sử là việc làm quan trọng khi dạy học. Giúp HS hiểu rõ hơn sự kiện lịch sử và
giúp các em nắm kiến thức lịch sử một cách tồn diện và sâu sắc hơn, từ đó các em
hình thành được những phẩm chất, năng lực, vận dụng kiến thức vào thực tiễn
cuộc sống, có lịng u nước, ý thức bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ và giữ gìn các giá trị
văn hóa của cha ơng.
- Thứ hai: Tìm hiểu các hình thức tổ chức dạy học Lịch sử nói chung và

hình thức tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm thường hay sử dụng trong môn
Lịch sử.
- Thứ ba: Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn của giáo viên trong quá trình
tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm trong môn Lịch sử.
Kết quả điều tra khảo sát cho thấy 3 giáo viên tại trường (100%) được chọn
khảo sát thống nhất cho rằng rất quan trọng phải tổ chức hoạt động học tập trải
nghiệm trong dạy học Lịch sử. Điều này chứng tỏ rằng các giáo viên đã ý thức
được tầm quan trọng của việc tổ chức các hoạt động học tập TNST trong dạy học
Lịch sử. Phần lớn các GV tổ chức HĐTN trong môn Lịch sử cho rằng hiệu quả
của hình thức này rất tốt chiếm tỉ lệ 67% (2GV) và đạt hiệu quả tốt 33% (1GV).
10


HĐTN trong DHLS đã được GV nhận thức đúng tầm quan trọng của nó, song
thực hiện điều này trong thực tiễn dạy học để đạt hiệu quả cao cần phải hội tụ đủ
các điều kiện cơ bản như xây dựng kế hoạch rõ ràng, lựa chọn nội dung kiến thức,
thời gian thích hợp để tổ chức, phải khảo sát địa điểm tổ chức HĐTN...
2. Những thuận lợi và khó khăn
Đối với học sinh THPT, đây là giai đoạn mà cơ thể phát triển mạnh nhất, sung
sức nhất tạo cho các em nhiều hứng thú trong các hoạt động để tăng tầm hiểu biết
nên được các em rất yêu thích. Mặt khác, những kiến thức trong giờ học căng
thẳng nên khi được định hướng với những cách thức, biện pháp tìm hiểu mới về
kiến thức học thì học sinh thấy bổ ích, thấy được việc mình làm trong cuộc sống
hàng ngày... HĐTN là một phương pháp, hình thức dạy học mới. Hình thức này
được GV vận dụng linh hoạt trong các tiết học Lịch sử nhằm phát triển năng lực
và nhân cách tồn diện cho HS. HĐTN có thể được xây dựng theo chủ đề, mang
tính tích hợp và phân hóa cao, hình thức, phương pháp tổ chức đa dạng phù hợp
với tâm lý lứa tuổi HS THPT, nhằm giúp HS tự trải nghiệm và phát huy tối đa khả
năng sáng tạo của mình.
Tuy nhiên, HĐTN trong DHLS gặp nhiều khó khăn như kinh phí tổ chức các

hoạt động, HĐTN cịn khá mới mẻ nên GV còn thiếu kinh nghiệm trong công tác tổ
chức, HS chưa thật sự hứng thú với môn Lịch sử... Nhưng để nâng cao chất lượng,
đổi mới phương pháp dạy học môn Lịch sử, HĐTN không thể khơng được thực
hiện, chúng ta nắm vững nó để khắc phục khó khăn và phát huy những thuận lợi.
3. Hiệu quả của việc HĐTN cho học sinh qua dạy học lịch sử Việt Nam lớp 12
giai đoạn 1930 đến 1945
Kiến thức lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945, có một vị trí
quan trọng. Lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945, có nhiều nội dung
để giáo viên tổ chức dạy học trải nghiệm kết hợp giữa lịch sử dân tộc và lịch sử
địa phương, dạy học gắn với di sản văn hóa, giáo dục trong nhà trường gắn với
thực tiễn, là một trong những giải pháp đổi mới giáo dục giúp nâng cao chất lượng
dạy học. Tổ chức HĐTN là một hình thức đưa lại hiệu quả cao rèn luyện tư duy
sáng tạo, thiết lập được mối quan hệ thầy - trị, kích thích hứng thú học tập, tăng
cường sự tự tin cho học sinh, tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, xã
hội, giáo dục lịch sử dân tộc và lịch sử địa phương. “Học đi đôi với hành”, “Lý
luận gắn với thực tiễn” thực sự phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo
đem lại niềm vui, hứng thú học tập lịch sử cho học sinh. Dạy học trải nghiệm
trong Lịch sử có ưu thế rất lớn trong việc phát triển phẩm chất, năng lực của học
sinh. Thơng qua các hình thức dạy học trải nghiệm sẽ thực hiện được mục tiêu
đào tạo ra những con người có hồi bão, u nước, có lịng nhân ái,có tinh thần
trách nhiệm với cộng đồng, có khả năng giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ cá
nhân và hợp tác tập thể, biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn...,qua
đó tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập Lịch sử.
11


CHƯƠNG II
XÁC ĐỊNH NỘI DUNG VÀ CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI
NGHIỆM TRONG DẠY HỌC PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12
GIAI ĐOẠN 1930 ĐẾN 1945

I. XÁC ĐỊNH NỘI DUNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG
DẠY HỌC PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12 GIAI ĐOẠN 1930 ĐẾN 1945
1. Cấu trúc nội dung chương trình
Trên cơ sở xác định nội dung chương trình lịch sử lớp 12 giai đoạn 1930 đến
1945 để lựa chọn các phù hợp với mục tiêu và nội dung của từng bài học. Tuy
nhiên, khơng phải ở bài nào, nội dung nào đều có thể tổ chức HĐTN cho học sinh,
mà GV phải căn cứ vào nội dung của từng bài để chọn những mục sử dụng loại
HĐTN và phương thức tổ chức trải nghiệm phù hợp để đưa lại hiệu quả cao
trong hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.
Lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945 được giảng dạy tại trường
THPT qua các bài:
Bài 14: Phong trào cách mạng 1930 đến 1935.
Bài 15: Phong trào dân chủ 1936 đến 1939.
Bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa tháng Tám(19391945). Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ra đời.
Dưới đây là bảng tổng hợp những nội dung tổ chức HĐTN cho học sinh thông
qua trong dạy học phần lịch sử Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945.
Kiến thức

Nội dung có thể tổ
chức cho HS hoạt
động trải nghiệm

Bài 14: Phong Mục II(1,2): Phong
trào cách mạng trào cách mạng
1930 đến 1935
1930-1931
với
đỉnh cao Xơ Viết
Nghệ - Tĩnh

Cách thức có thể tổ chức cho HS hoạt
động trải nghiệm
- Tổ chức cho học sinh tham gia tham
quan học tập qua dạy học gắn với di sản.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức triển
lãm tư liệu ảnh, sưu tầm thơ ca ca ngợi
phong trào cách mạng 1930-1931 và Xơ
Viết Nghệ -Tĩnh.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức dạy học
dự án: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản
Hang Rú Ấm
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức sân
12


khấu tương tác.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức trị chơi
lịch sử.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức hoạt
động cộng đồng qua chiến dịch: Tri ân.
Bài 15: Phong Mục II: Phong trào - Tổ chức HĐTN bằng hình thức triển
trào dân chủ dân chủ 1936-1939 lãm tư liệu ảnh.
1936 đến 1939
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức trị chơi
lịch sử.
- Tổ chức cho học sinh tham gia tham
quan học tập
- Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng
hình thức sân khấu tương tác.
Bài 16: Phong

trào giải phóng
dân tộc và tổng
khởi
nghĩa
tháng
Tám
(1939-1945).
Nước Việt Nam
Dân Chủ Cộng
Hịa ra đời

- Mục II: Phong
trào giải phóng dân
tộc từ tháng 9 đến
tháng 3-1945.

- Tổ chức HĐTN bằng hình thức sân
khấu tương tác: Đóng vai hướng dẫn viên
giới thiệu sự chuyển hướng quan trọng
của Đảng- đặt nhiệm vụ giải phóng dân
- Mục III:Khởi tộc lên hàng đầu: Hội nghị Trung ương
nghĩa vũ trang tháng 11-1939 và Hội nghị Trung ương
giành chính quyền. tháng 5-1941.
- Mục IV: Nước - Đóng vai thành viên Đội Việt Nam
Việt Nam Dân chủ Tun truyền Giải phóng qn kể về q
trình chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành
Cộng hịa ra đời.
chính quyền.
- Mục V: Nguyên
nhân thắng lợi, ý - Hoạt cảnh múa: “Mùa thu độc lập”. Học

nghĩa lịch sử và bài lịch sử qua các bài hát với chủ đề: “Sao
học kinh nghiệm tháng Tám”.
của Cách mạng - Tổ chức cho học sinh tham gia tham
tháng Tám năm quan, học tập qua dạy học gắn với di sản.
1945.
-Tổ chức HĐTN bằng hình thức dạy học
dự án: “Bảo tồn và phát huy giá trị di tích
Cây đa Làng Trù” hoặc “ Dấu ấn tháng
Tám trên quê hương Nghĩa Đàn”.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức dạy học
dự án: “Vận dụng bài học kinh nghiệm của
cách mạng tháng Tám năm 1945 để giải
quyết vấn đề biển đảo hiện nay”, hoặc
13


“Vận dụng bài học kinh nghiệm của cách
mạng tháng Tám năm 1945 để xây dựng
củng cố khối đoàn kết toàn dân”.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức triển
lãm tư liệu ảnh.
- Tổ chức HĐTN bằng hình thức hoạt
động cộng đồng qua chiến dịch: Tri ân.
2. Cấu trúc nội dung theo chủ đề
Nội dung tổ chức HĐTN cho học sinh thông qua trong dạy học phần lịch sử
Việt Nam lớp 12 giai đoạn 1930 đến 1945, có thể vận dụng dạy học theo chủ đề.
Chủ đề

Nội dung có thể tổ Kiến thức bài học lịch sử tại Cách thức
chức cho HS hoạt Nghĩa Đàn trong Phong trào trải

động trải nghiệm cách mạng 1930-1945
nghiệm

Phong trào
cách mạng
1930-1945

Bài14:Mục II(1,2):
Phong trào cách
mạng 1930-1931
với đỉnh cao Xô
Viết Nghệ - Tĩnh.

- Hang Rú Ấm (xã Nghĩa Đức) Nơi thành lập chi bộ cộng sản
đầu tiên ở huyện Nghĩa Đàn. Từ
đây mọi chỉ thị, Nghị quyết của
Trung ương Đảng, xứ ủy Trung
Bài 15: Mục II(2,a) Kỳ, Tỉnh ủy Nghệ An đã được
Phong trào dân chủ triển khai.
- Cây đa Làng Trù (xã Nghĩa
1936-1939.
Bài 16: Mục III (3) Khánh) - Nơi ngày 22/08/1945
Tổng khởi nghĩa nhân dân Nghĩa Đàn đã giành
Tháng Tám năm chính quyền trong Tổng khởi
nghĩa Tháng Tám.
1945.

Tổ chức
hoạt động
trải nghiệm

bằng hình
thức tham
quan, học
tập.

Trong quá trình giảng dạy, tùy theo nội dung, giáo viên tổ chức cho học
sinh HĐTN ngay tại lớp, hoạt động ngoại khóa hoặc kết hợp giữa trên lớp và

ngoại khóa. Mỗi hình thức HĐTN đều có những khả năng và hiệu quả nhất
định. Nhờ tổ chức đa dạng, phong phú mà bài học Lịch sử sẽ nhẹ nhàng, hấp
dẫn, không khô khan, phù hợp với tâm sinh lí của học sinh. Từ đó, giúp cho
HS suy nghĩ, tìm tịi, nghiên cứu và kĩ năng vận dụng kiến thức. Phải làm thế nào
để qua các bài học lịch sử rèn luyện cho các em biết tiếp thu những cái có giá trị,
vận dụng sáng tạo những hiểu biết lịch sử vào thực tiễn cuộc sống.
II. CÁCH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC
PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM LỚP 12 GIAI ĐOẠN 1930 ĐẾN 1945
1. Tổ chức hoạt động trải nghiệm bằng hình thức tham quan, học tập.

14


Tham quan, học tập là một hình thức tổ chức học tập thực tế hấp dẫn đối với
học sinh. Mục đích của tham quan, học tập là để học sinh được đi thăm, tìm hiểu
và học hỏi kiến thức, tiếp xúc với các di tích lịch sử … ở địa phương giúp các em
có được kinh nghiệm thực tế nhằm thực hiện giáo dục nhà trường gắn với thực
tiễn, lý luận gắn với thực tiễn.
Nội dung tham quan học tập có tính giáo dục tổng hợp đối với học sinh như:
giáo dục lòng yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước, giáo dục truyền thống cách
mạng, truyền thống lịch sử...
Cách thức tổ chức HĐTN bằng hình thức tham quan học tập:

Bước 1: Giáo viên chọn địa điểm có di sản văn hóa phù hợp với mục tiêu, nội
dung bài học. xây dựng kế hoạch dạy học tại di sản cho từng nội dung, thời gian,
lực lượng phối hợp, phương tiện...
Bước 2: Xây dựng kế hoạch dạy học tại di sản cho từng nội dung, thời gian,
lực lượng phối hợp, phương tiện...
Kế hoạch tiến hành bài học tại di sản phải báo cáo nhà trường và phụ huynh
học sinh.
Bước 3: Thực hiện kế hoạch. u cầu học sinh tìm hiểu thơng tin về di sản,
sưu tầm thêm tài liệu có liên quan.
Bước 4: Học sinh tham quan và báo cáo kết quả, đánh giá dựa trên hướng dẫn
của giáo viên.
Trong quá trình tổ chức dạy học, GV cần kết hợp giữa hướng dẫn HS quan sát
di sản với trao đổi, thảo luận để làm rõ kiến thức bài học, sử dụng đồ dùng trực
quan tại di sản.
Bước 5: GV đánh giá các sản phẩm đạt được của HS và rút kinh nghiệm để
các chuyến tham quan. học tập sau.
Ví dụ: Khi dạy học lịch sử Việt Nam giai đoạn 1930-1945, GV xây dựng Chủ
đề “Phong trào cách mạng 1930-1945 ”. GV có thể tổ chức cho HS tham quan,
học tập tại di tích Hang Rú Ấm (xã Nghĩa Đức) và Cây đa Làng Trù (xã Nghĩa
Khánh), huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An.
Lịch sử địa phương là một bộ phận của lịch sử dân tộc. Di tích lịch sử có ý
nghĩa quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học lịch sử ở trường THPT. Bài học
ở di tích giúp cho HS hình thành kiến thức, kĩ năng, thái độ, định hướng năng lực.
Những hiện vật, dấu vết của quá khứ được lưu giữ gây hứng thú học tập lịch sử,
giúp các em có cái nhìn thực tế về Phong trào cách mạng 1930-1945 trên quê
hương mình.
Bước 1: Giáo viên lên kế hoạch: Nội dung tham quan học tập tại di tích
- Mục tiêu:
15

+ Kiến thức: HS nắm được phong trào cách mạng 1930-1945 trong cả nước
và trên quê hương Nghĩa Đàn.
Tạo điều kiện cho HS tìm hiểu về khu di tích Hang Rú Ấm- Cây đa Làng
Trù.
Hiểu được những đóng góp của nhân dân Nghĩa Đàn trong quá trình phát
triển của lịch sử dân tộc.
+ Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng quan sát, thu thập, phân tích và xử lí thơng
tin.
Phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, có nhiều kiến thức thực tế, khả năng
làm việc độc lập cũng như hoạt động theo nhóm, tinh thần tập thể và tính sáng
tạo.
+ Thái độ: nhận thức sâu sắc quá trình giành độc lập dân tộc của nhân dân ta.
Trân trọng sự hy sinh của những người con đã ngã xuống vì độc lập dân tộc.
Tuyên truyền, giáo dục truyền thống, lịch sử dân tộc, khơi gợi niềm tự hào dân tộc,
hình thành thái độ học tập tích cực, có ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
+ Năng lực: rèn luyện cho HS năng lực tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề
và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác, biết tính tốn và lập kế hoạch...
- Mục tiêu chung của HĐTN tại di tích lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm và
Cây đa Làng Trù:
+ Giúp các em thực hành kĩ năng sống, phát huy khả năng tư duy, sáng tạo.
Qua đó, các em có thêm những kiến thức quý báu để vận dụng trong học tập và
cuộc sống sau này.
+ Góp phần đổi mới chất lượng dạy và học thông qua việc tổ chức hoạt động
học tập trải nghiệm cho học sinh.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch.
- Thời gian: ngày 13/11/2020 (1 buổi).
- Đối tượng: toàn bộ học sinh lớp12 C1 trường THPT Đông Hiếu.
- Quản lý chung: Cô: Lê Thị Cúc Hoa - GV bộ môn Lịch Sử.
- Thành phần tham gia:

Cô: Nguyễn Thị Lan Anh - GV chủ nhiệm lớp 12C1.
- Phân công nhiệm vụ:
STT
Nội dung
1

Lập kế hoạch trải nghiệm

2

Lập chương trình trải nghiệm

Phụ trách

Ghi
chú

Lê Thị Cúc Hoa
Lê Thị Cúc Hoa
16


3
4
5

Hướng dẫn HS tổ chức HĐTN và Lê Thị Cúc Hoa
đánh giá sản phẩm của HS lớp 12
Lê Thị Cúc Hoa
Dự trù kinh phí

Lê Thị Cúc Hoa
Liên hệ Ban quản lý khu di tích

Chuẩn bị loa, máy ảnh
HS tự chuẩn bị
Tập trung HS, sinh hoạt nội quy
Lê Thị Cúc Hoa
7
Hỗ trợ quản lý HS
Nguyễn Thị Lan Anh
- Xây dựng kế hoạch chi tiết cho HS trước khi thực hiện trải nghiệm tại di tích
lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù.
Sản phẩm học sinh cần
Hướng dẫn thực hiện
hồn thành
1. Chun đề báo cáo về Chia nhóm:
di tích lịch sử cách mạng - GV yêu cầu HS chia mỗi lớp thành 4 nhóm.
Hang Rú Ấm và Cây đa Nhóm 1,2 : Sự kiện
Làng Trù.
Nhóm 3: Tri ân
học sinh giới thiệu những Nhóm 4: Du lịch và họa sĩ
địa điểm mà nhóm đi thực - HS phân cơng nhóm trưởng, các thành viên trong
nhóm lắng nghe nội quy trong suốt quá trình chuyến
tế.
Yêu cầu: thuyết trình, thảo đi.
luận giữa các nhóm và in - Các thành viên trong nhóm lập kế hoạch thực hiện
thành tập tư liệu có hình Kiến thức cần chuẩn bị:
ảnh minh họa và lời bình - Sử dụng máy ảnh, máy quay, ghi âm (nếu có).
cho các bức ảnh, những - Kĩ năng phỏng vấn, thuyết trình và vẽ tranh...
lưu ý khi đến địa điểm đó. - Kiến thức địa lí Nghệ An nói chung và vùng Nghĩa

Đức, Nghĩa Khánh– huyện Nghĩa Đàn nói riêng (HS
2. Thiệp ảnh: Giới thiệu
về hình ảnh đặc sắc của di tự tìm hiểu và chuẩn bị trước chuyến đi).
tích lịch sử cách mạng
Dụng cụ cần mang theo:
- Máy quay phim, máy ảnh, máy ghi âm, thẻ nhớ dự
Hang Rú Ấm và Cây đa
phịng, pin dự phịng (nếu có).
Làng Trù cùng thơng tin
- Sổ ghi chép.
tóm tắt.
Thời hạn nộp bài: sau 1 tuần trải nghiệm.
3. Trình bày báo cáo
tóm tắt về HĐTN tại di - Báo cáo thuyết trình
- Tư liệu và thiếp ảnh, tranh vẽ …
tích lịch sử cách mạng
Hang Rú Ấm và Cây đa
Làng Trù tại lớp.
6

- Xây dựng nội quy chuyến trải nghiệm:
+ Tuân thủ thời gian tập trung theo quy định của đoàn từ lúc khởi hành và tại
các điểm dừng chân trong suốt lộ trình.
+ Lưu tất cả các số điện thoại cần thiết của ban tổ chức, giáo viên phụ trách.

17


+ Khơng tách đồn, khơng tự ý bỏ chương trình, cho dù địa điểm đó HS đã
tham quan trước đây. Khơng tự ý đến những nơi hẻo lánh, khơng có người hướng

dẫn, hoặc khơng được khuyến khích đi.
+ Chấp hành nội quy tại điểm tham quan.
+ Các lớp chia thành các nhóm nhỏ (cử trưởng nhóm quản lý) thực hiện
nghiêm túc việc học tập, ghi chép trong suốt hành trình.
+ HS viết bài báo cáo thu hoạch sau chuyến thực địa.
Bước 3: Thực hiện buổi trải nghiệm.
Thời gian
Nội dung
13h30
13h45
14h 45
15h30
16g30

Thực hiện

13g30 tập trung tại cổng trường
Lê Thị Cúc Hoa
THPT Đông Hiếu, điểm danh và
Nguyễn Thị Lan Anh
nghe sinh hoạt nội quy.
Khởi hành
Nghe thuyết minh
Hướng dẫn viên
Lê Thị Cúc Hoa
Tham quan, học tập và các hoạt
Nguyễn Thị Lan Anh
động khác
Tập thể HS
Tập trung, điểm danh, kết thúc Lê Thị Cúc Hoa

buổi trải nghiệm.
Nguyễn Thị Lan Anh

Ghi
chú

- Các nhóm thu thập thơng tin dưới sự hướng dẫn của GV, và người dân địa
phương.
- Các nhóm tìm hiểu về di tích lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm và Cây đa
Làng Trù theo các nội dung đã được thông báo, hướng dẫn.
Hoạt động 1: Tìm hiểu kiến thức lịch sử về phong trào cách mạng 1930-1945
qua di tích Hang Rú Ấm- Cây đa Làng Trù.
Hoạt động 2: Chiến dịch tình nguyện qua hoạt động vệ sinh khu di tích.
Hoạt động 3: Hoạt động giao lưu học tập. Tìm hiểu quá trình bảo tồn và phát
huy giá trị di tích
- HS phân tích, tổng hợp các dữ liệu để hoàn thành các sản phẩm và nhiệm vụ
học tập.
Bước 4: Trình bày sản phẩm.
Học sinh tham quan và báo cáo kết quả, đánh giá dựa trên hướng dẫn của giáo
viên.
- Sau chuyến trải nghiệm, từ phiếu làm việc nhóm, phiếu ghi dữ liệu, sổ ghi
chép cá nhân, ảnh ghi lại trong hành trình, học sinh thảo luận để thiết kế thiếp ảnh,
tập san tư liệu,…
18


- Các nhóm báo cáo trước lớp, đại diện các nhóm lên trình bày. Tập thể lớp và
giáo viên đưa ra các câu hỏi trao đổi về nội dung báo cáo.
Bước 5: Đánh giá về việc tổ chức dạy học trải nghiệm.
- Các nhóm tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau theo phiếu đánh giá.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá về quá trình, kết quả thực hiện, và các sản
phẩm thu được sau chuyến trải nghiệm.
- Giáo viên chuẩn kiến thức về những vấn đề tìm hiểu để củng cố kiến thức.
- Rút kinh nghiệm sau chuyến trải nghiệm.
KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Chủ đề: PHONG TRÀO CÁCH MẠNG 1930-1945
Nội dung tham quan, học tập: Di tích lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm
và Cây đa Làng Trù
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Phẩm chất, năng lực

Mục tiêu

TT

1. Năng lực đặc thù
Tìm hiểu lịch sử

Biết cách sưu tầm, sử dụng tư liệu để tìm hiểu về 1
Phong trào cách mạng 1930-1945 trong cả nước
và tại địa phương Nghĩa Đàn.
Trình bày được sự ra đời của chi bộ cộng sản đầu 2
tiên ở Nghĩa Đàn tại Hang Rú Ấm và sự lãnh đạo
cách mạng từ 1930-1945.
Trình bày được quá trình nổi dậy giành chính 3
quyền tại Cây đa Làng Trù.

Hiểu được ý nghĩa phong trào cách mạng 1930- 4
Nhận thức và tư duy 1945 ở Nghĩa Đàn đối với lịch sử dân tộc.
lịch sử

Phân tích được những đóng góp của nhân dân 5
Nghĩa Đàn trong phong trào cách mạng từ 19301945.
Vận dụng kiến thức, kĩ Vai trò của chi bộ Đảng ở miền Tây xứ Nghệ đối 6
năng
với phong trào cách mạng 1930-1945 ở Nghĩa
Đàn.
Trách nhiệm đối với việc bảo tồn và phát huy giá 7
trị di tích.
19


2. Năng lực chung
Tự chủ và tự học

Biết tự lựa chọn nội dung học tập, tự phân công 8
nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm, tự
quyết định cách thức thực hiện quan sát , tự đánh
giá về quá trình và kết quả thực hiện

Giao tiếp và hợp tác

Biết lựa chọn nội dung, cách thức, thái độ giao 9
tiếp, lắng nghe tích cực, chia sẻ khi cần và biết hỗ
trợ bạn cùng thực hiện nhiệm vụ nhóm. Biết hợp
tác cùng các bạn trong làm việc nhóm, biết điều
chỉnh cho phù hợp với đội, nhóm.

Giải quyết vấn đề và Biết thu thập và làm rõ các thông tin liên quan; 10
sáng tạo
biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp

giải quyết vấn đề; lựa chọn được giải pháp phù
hợp nhất để giải quyết vấn đề theo yêu cầu.
3. Phẩm chất chủ yếu
Yêu nước

Có ý thức học tập, yêu truyền thống dân tộc, xây 11
dựng và bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn các giá trị văn
hóa.

Chăm chỉ

Thường xun thực hiện và theo dõi các nhiệm 12
vụ được phân cơng.

Trung thực

Có ý thức báo cáo chính xác, khách quan kết quả 13
đã thực hiện.

Trách nhiệm

Có ý thức hồn thành cơng việc được phân công, 14
phối hợp với các thành viên trong nhóm để hồn
thành nhiệm vụ học tập.
Có trách nhiệm với cộng đồng.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Lựa chọn địa điểm.
-Tìm hiểu về di tích, tài liệu liên quan đến bài học.

2. Chuẩn bị của học sinh
- Các nhóm học sinh tìm hiểu trước các thơng tin về di tích.
- Tìm hiểu về phong trào cách mạng 1930-1945.
20


- Tìm hiểu những đóng góp của nhân dân Nghĩa Đàn đối với phong trào cách
mạng 1930-1945.
- Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh liên quan. Máy quay, bút, vở ghi chép, chổi....
- Báo cáo sau trải nghiệm.
- HS phân công nhiệm vụ theo nhóm:
+ Nhóm 1,2: Sự kiện
Thuyết minh tại Di tích lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù.
+ Nhóm 3: Tri ân: Triển khai chiến dịch tình nguyện, vệ sinh tại di tích.
+ Nhóm 4: Du lịch và họa sĩ: Chụp ảnh làm tư liệu, làm thiệp ảnh. Vẽ tranh
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt
học

động Mục tiêu

Nội dung dạy Sản phẩm PP/KT/H Phương
học
HS
cần T dạy học án đánh
hoàn thành
giá

Hoạt động 1: 1,2,3,4,5,6 Trình

bày
Tìm
hiểu
được vị trí
phong trào
của di tích.
cách mạng
Hiểu
được
1930-1945 ở
q trình phát
Nghĩa Đàn
triển
của
phong
trào
cách
mạng
1930-1945 ở
Nghĩa Đàn

Hoạt động 2: 7
Chiến dịch
trải nghiệm
tình nguyện,
tri ân

Vẽ
tranh,
tham quan,

chụp
ảnh,
thuyết trình

Dạy học GV đánh
khám phá. giá
quá
Dạy học trình làm
giải quyết việc
nhóm của
vấn đề.
HS, q
Dạy học trình tham
hợp tác.
quan, sản
Kĩ thuật phẩm .
KWLH
HS đánh
Kĩ thuật giá
nhau
phòng
tranh

lẫn

Hiểu được sự Lao động vệ
hy sinh của sinh.
cha ơng trước
đây trong q
trình

đấu
tranh
giành
độc lập.

GV đánh
giá
HS
qua việc
tham gia
hoạt động
tình
nguyện

Trách nhiệm
giữ gìn di tích

HS đánh
giá
lẫn
21


nhau
Hoạt động 3: 5,6,7
Giao lưu và
tìm hiểu quá
trình bảo tồn
và phát huy
giá trị di tích

Hiểu
được
q trình bảo
tồn và phát
huy giá trị di
tích của người
dân
địa
phương
và
trách nhiệm
của thế hệ trẻ

Tham quan,
chụp
ảnh,
thuyết trình,
phỏng vấn,
thiệp ảnh

Dạy học GV đánh
khám phá. giá
HS
Dạy học qua việc
giải quyết tham gia
trải
vấn đề.
nghiệm,
sản phẩm.

B. CÁC HOẠT ĐỘNG HOC
1. Hoạt động khởi động
- Mục tiêu: Gây hứng thú cho HS để các em xác định được vấn đề cần giải
quyết, sẵn sàng tiếp thu kiến thức.
- Phương pháp: sử dụng bài hát: Về Với Nghĩa Đàn
GV đạt câu hỏi: Qua bài hát gợi cho em suy nghĩ gì?
- Dự kiến sản phẩm: Nghĩa Đàn là vùng đất ở phía Tây xử Nghệ. Nơi có
nhiều thắng cảnh đẹp và truyền thống lịch sử: Di tích khảo cổ Làng Vạc, di tích
lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù...
GV đưa ra vấn đề mục tiêu, nội dung bài học: Tham quan, học tập tại di tích
lịch sử cách mạng Hang Rú Ấm (xã Nghĩa Đức) và Cây đa Làng Trù (xã Nghĩa
Khánh).
2. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1: Tìm hiểu phong trào cách mạng 1930-1945 tại di tích lịch sử
cách mạng Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù.
Mục tiêu: 1,2,3,4,5,6
Tổ chức hoạt động
* Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giao nhiệm vụ cho HS: Nghe thuyết minh về di tích lịch sử cách mạng
Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù.
- Tham quan, học tập tại di tích. Chuyên đề báo cáo. Chụp ảnh để làm tư liệu.
* Thực hiện nhiệm vụ
HS tham quan di tích. HS thảo luận và trình bày chuyên đề báo cáo
* Trình bày sản phẩm
Đại diện nhóm Sự kiện trình bày sản phẩm (Phụ lục V).
22


H. HS trải nghiệm tại di tích lịch sử Hang Rú Ấm (xã Nghĩa Đức)

H. HS trải nghiệm tại di tích lịch sử Cây đa Làng Trù (xã Nghĩa Khánh)
Hoạt động 2: Chiến dịch tình nguyện: Tri ân
Mục tiêu: Hiểu được sự hy sinh của cha ông trước đây trong quá trình đấu
tranh giành độc lập. Trách nhiệm giữ gìn di tích.
Tổ chức hoạt động
* Chuyển giao nhiệm vụ
GV giao nhiệm vụ cho HS: Lao động, vệ sinh tại di tích.
* Thực hiện nhiệm vụ
HS phân cơng vệ sinh tại di tích.
* Báo cáo kết quả (Phụ lục)
23


Hoạt động 3: Giao lưu và tìm hiểu quá trình bảo tồn và phát huy giá trị
di tích
Mục tiêu: 5,6,7
Tổ chức hoạt động
* Chuyển giao nhiệm vụ: GV giao nhiệm vụ cho HS: phỏng vấn người dân
địa phương để nghe kể chuyện về di tích và q trình bảo tồn và phát huy giá trị di
tích. Trách nhiệm thế hệ trẻ.
* Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận, lên kế hoạch
* Báo cáo kết quả (Phụ lục)
Để góp phần bảo tồn những giá trị truyền thống cách mạng, giáo dục truyền
thống yêu quê hương đất nước, tri ân những người có cơng, từ 2008, Đảng bộ,
chính quyền và nhân dân xã Nghĩa Khánh đã lấy ngày 22/8 hàng năm làm ngày
truyền thống của xã. Lễ hội “Cây đa Làng Trù và Hang Rú Ấm” hàng năm có sự
tham gia của đông đảo bà con nhân dân trong xã và các vùng lân cận với nhiều
hoạt động có ý nghĩa như mít tinh, dâng hoa, dâng hương, các hoạt động văn hóa
tâm linh, cắm trại, văn nghệ, thể thao...

Trải nghiệm tại di tích khơng chỉ giúp cho HS hiểu hơn về lịch sử địa phương
trong dòng chảy của lịch sử dân tộc mà cịn vun đắp tình u đất nước. Đây là hoạt
động có ý nghĩa thiết thực, nâng cao nhận thức, giáo dục lòng tự hào dân tộc. Các
em cảm thấy có trách nhiệm phấn đấu trong học tập, rèn luyện, lao động, ý thức
giữ gìn phát huy giá trị di tích từ khi cịn ngồi trên ghế nhà trường.
3. Hoạt động luyện tập
GV vận dụng trị chơi truyền hình game show “ Nhanh như chớp”.
Luật chơi: chia lớp thành 2 đội. Mỗi đội cử 1 bạn tham gia. Khi 1 bạn trả lời
câu hỏi thì bạn cịn lại đeo tai nghe để đảm bảo không nghe thấy đội bạn trả lời.
Dẫn trị là lớp trưởng. Thư kí là lớp phó học tập.
Câu hỏi:
Câu 1: Hang Rú Ấm hiện nay thuộc xã nào của huyện Nghĩa Đàn?
Đáp án: Xã Nghĩa Đức.
Câu 2: Cây đa Làng Trù hiện nay thuộc xã nào của huyện Nghĩa Đàn?
Đáp án: Xã Nghĩa Khánh.
Câu 3: Hang Rú Ấm gắn liền với sự kiện gì ở huyện Nghĩa Đàn?
Đáp án: Nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Nghĩa Đàn.
Câu 4: Cây đa Làng Trù gắn liền với sự kiện gì ở huyện Nghĩa Đàn?
24


Đáp án: Nơi nhân dân Nghĩa Đàn đứng lên giành chính quyền ngày
22/8/1945.
Câu 5: Uỷ ban nhân dân Tỉnh Nghệ An có quyết định cơng nhận Hang Rú
Ấm và Cây đa Làng Trù là di tích lịch sử cách mạng vào thời gian nào?
Đáp án: Ngày 20/8/2012.
4. Hoạt động vận dụng, mở rộng
Vai trò trách nhiệm của thế hệ trẻ bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử cách
mạng.
Bài thu hoạch: Cảm nhận của em sau buổi trải nghiệm tại di tích lịch sử cách

mạng Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù.
Sản phẩm của HS thu hoạch sau buổi trải nghiệm tại di tích lịch sử
Hang Rú Ấm và Cây đa Làng Trù

H. Sản phẩm vẽ tranh của nhóm: Họa sĩ

H. Brocher quảng cáo du lịch – nhóm Du lịch
25